Inkijkexemplaar 'Handboek Kanker' Henk Fransen by Uitgeverij AnkhHermes

Ongeveer 70% van de Nederlanders gaat bij kanker op zoek naar alternatieven maar durft of kan daar met zijn oncoloog niet over te praten. Daardoor blijven ze met veel vragen zitten. Dit boek is geschreven om je een overzicht te geven van jouw mogelijkheden en hoe deze te combineren voor optimale resultaten. Door middel van enkele korte scorelijsten kun je bepalen wat belangrijk voor je is.

KANKER In dit boek vind je antwoorden op de volgende vragen:

• • • • • • • • • • • • •

Waar zijn deskundigen het over eens bij kanker? Wat zijn de meest bewezen alternatieve middelen? Hoe kun je reguliere en alternatieve behandelingen combineren? Wat zijn de beste combinatie-therapieën? Zijn er alternatieve behandelingen die chemo kunnen tegenwerken? Mag je supplementen nemen in combinatie met chemo/bestraling? Hoe kun je je lichamelijke afweer sterker maken? Hoe verklein je de kans op terugkeer van je ziekte? Wanneer doe je een second opinion en wanneer niet? Hoe vind je een arts/oncoloog die openstaat voor wat jij wilt? Waarom is het belangrijk om behandelingen te kiezen waar je achterstaat? Hoe ziet een ideale kankerbehandeling er over een paar jaar uit? Wat is de geneeskunde van de toekomst?

Makkelijk leesbaar, overzichtelijk ingedeeld en met bijna honderd bladzijden speciale bijlagen. ISBN 978-90-202-1126-9 OVER DE SCHRIJVER

Henk Fransen is arts en heeft ruim 25 jaar ervaring in de behandeling van mensen met kanker. Hij deed jarenlang onderzoek naar de zin en onzin van alternatieve behandelingen en vat zijn bevindingen samen in dit handboek.

Handboek Kanker OS.indd 1

FRANSEN | HANDBOEK KANKER

HANDBOEK

HENK FRANSEN

HAND BOEK

KAN KER HOE JE REGULIERE EN ALTERNATIEVE BEHANDELINGEN OPTIMAAL KUNT COMBINEREN

15-10-14 12:54

Handboek kanker

De informatie die in dit boek wordt gegeven is op geen enkele manier bedoeld als vervanging van een reguliere medische diagnose en/of behandeling. Raadpleeg te allen tijde een arts als er zich problemen voordoen met je gezondheid. De informatie in dit boek is van algemene aard en dient door een arts vertaald te worden naar de persoonlijke situatie van de patiĂŤnt/lezer. Bespreek eventuele acties die je wilt nemen op grond van de informatie in dit boek altijd eerst met je behandelend arts. Noch de auteur, noch de uitgever kan verantwoordelijk worden gehouden voor enige schade die het gevolg is van het uitvoeren van de in dit boek beschreven aanvullende mogelijkheden of van het niet-inroepen of nietopvolgen van deskundig medisch advies.

Meer informatie over Henk Fransen, zijn behandelingen en producten vind je op: www.henkfransen.nl

ankhBWhandboekkanker1014.indd 1

15-10-14 13:42

AnkhHermes is pionier op het gebied van bewustwording, spiritualiteit, gezondheid en nieuwe wetenschap. Met onze kwalitatief zorgvuldig geselecteerde uitgaven willen we je helpen om bewuster te leven. Zo brengen wij je in contact met een breed scala aan wijsheid, waaruit je zelf kunt kiezen wat bij jou past. Kijk voor meer informatie op www. ankhhermes.nl, volg ons op Facebook (Facebook.com/ AnkhHermes), Twitter (@ankhhermes) of schrijf je in voor onze digitale nieuwsbrief via onderstaande QR-code.

ankhBWhandboekkanker1014.indd 2

15-10-14 13:42

Henk Fransen, arts

handboek kanker Hoe je reguliere en alternatieve behandelingen optimaal kunt combineren

ankhBWhandboekkanker1014.indd 3

15-10-14 13:42

CIP-gegevens ISBN: 978 90 202 11269 ISBN e-book: 978 90 202 11276 NUR: 860 Trefwoord: kanker/handboek/therapieĂŤn ÂŠ 2014 Uitgeverij AnkhHermes, onderdeel van VBK | media, Utrecht Uit deze uitgave mag uitsluitend iets verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm, opnamen, of op welke andere wijze ook, hetzij chemisch, elektronisch of mechanisch, na voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Any part of this book may only be reproduced, stored in a retrieval system and/ or transmitted in any form, by print, photoprint, microfilm, recording, or other means, chemical, electronic or mechanical, with the written permission of the publisher.

ankhBWhandboekkanker1014.indd 4

15-10-14 13:42

Testimonials van cliënten Een deel van jezelf, van je eigen lichaam slaat op hol en beteugeling met medicatie is onzeker. Kanker raakt je in je ziel. Dit boek geeft een duidelijke, eerlijke handreiking aan wie een weg zoekt in het omgaan met kanker. – Luuk Koens Heel spijtig dat ik dit boek niet eerder in handen kreeg (toen ik in 2012 de diagnose kanker kreeg). Dan had ik op een andere manier bezig kunnen gaan en was het niet zo’n onzekere tijd geweest van zoeken naar een naald in een hooiberg. Ik had dan waarschijnlijk ook een ander resultaat gehad. Ik weet zeker dat jouw boek veel kankerpatiënten kan helpen. Ik hoop dat er een omslag komt bij de reguliere artsen zodat ze de waarde van jouw boek gaan inzien en dat regulier en alternatief de handen ineenslaan. Dat is niet alleen een grote wens van jou, maar ook van mij. – Dorien Sneek Ik heb een heel stuk gelezen. Ik zag er een beetje tegenop, want ik lees niet ‘graag’ of makkelijk. Ik voelde me meteen overstelpt door de hoeveelheid pagina’s, maar … ik vind het supertoegankelijk. Je schrijft open en zoals ik me ook voorstel dat je het in een gesprek zou vertellen. Geen schrijverstaal, het is meer alsof we in gesprek zijn. Prachtige verhalen in verwerkt en lekker overzichtelijk. – Camilla Beekhuis De confrontatie met kanker is een lot dat steeds meer mensen treft. Steeds meer van deze mensen willen niet alleen gebruikmaken van reguliere interventies, maar ook van aanvullende/alternatieve methoden. Als ervaringsdeskundige heb ik (ten minste) drie dingen daarover geleerd: hoe enorm groot het bos van die mogelijkheden is geworden, hoe ontelbaar veel wegen erin zijn, en hoe verschrikkelijk moeilijk het kan zijn de juiste bomen te vinden zonder op een dwaalspoor te raken. Mijn eigen speurtocht heeft me veel goeds, genezing en gezondheid gebracht. Maar wat zou het helpend zijn geweest als ik toen al gebruik had kunnen maken van de zorgvuldige en betrokken reisgids die Henk Fransen heeft geschreven. Ik hoop dat zo veel mogelijk mensen dit boek gaan lezen. Het bevat waardevolle informatie voor mensen met kanker, mensen zonder kanker, en vooral voor artsen! Onbegrip en afkeuring van je arts leidt namelijk tot stress die je gezondheid niet ten goede komt. Ik heb me vaak eenzaam gevoeld in mijn eigen keuzes, die niet altijd pasten binnen de gangbare reguliere normen. Begrip en ondersteuning van een arts brengt juist rust en verbinding: goed voor het zelfgenezend vermogen van de patiënt, maar ook van de arts zelf! – Irmi Klijntunte

testimonials van cliënten | 5

ankhBWhandboekkanker1014.indd 5

15-10-14 13:42

Op het moment dat ik dit schrijf, is het zo’n 2½ jaar geleden dat ik de diagnose kreeg: ‘onbehandelbare, uitgezaaide longkanker – nog zo’n 2 maanden te leven’. Omdat ik niets te verliezen had, besloot ik een poging te wagen om te overleven via alternatieve, natuurlijke middelen – en tot op heden met succes. Maar wat was het vooral in het begin een zware tijd en een wanhopige zoektocht! En wat had ik toen graag een boek gehad zoals Henk Fransen nu voor ons heeft geschreven! Hij neemt je als kankerpatiënt als het ware bij de hand en voert je mee op een weg van nieuwe mogelijkheden. Met een duidelijk beschreven stappenplan dat zonder veel moeite of voorkennis kan worden gevolgd. Ik hoop dat dit boek bij artsen en patiënten de plek en de aandacht krijgt die het verdient! – Anneke Smit-Boerma

Testimonials van professionals Als doorgewinterde trainer in Geweldloze (Verbindende) Communicatie ben ik geraakt door de wijze waarop Henk Fransen zich in dit boek over zijn passie uitlaat. Zijn zorg voor de medemens met de diagnose kanker, zijn zorg voor de zorgverleners die (nog niet altijd) met elkaar in verbinding kunnen werken en zijn zorg voor het veld waarin de zieke medemens op zoek wil gaan naar wat het beste bij hem/haar past. Ik ben er diep door geraakt. – Jan van Koert, trainer geweldloze communicatie Henk Fransen stelt de juiste vragen. Namelijk de vragen die een mens zichzelf stelt die geconfronteerd wordt met de diagnose kanker. En die openstaat voor wat reguliere en alternatieve geneeskunde kan bieden. – Gabrielle Verbeek, R&D, vraaggestuurde zorg bij Artemea Vijfentwintig jaar ervaring in één boek, wat een kracht. Niet afzetten tegen, maar een verbinding tussen reguliere en alternatieve behandelingen van kanker, wat een potentieel! Een handreiking en handleiding voor iedere oncoloog, iedere therapeut en iedere kankerpatiënt. Henk, dankjewel voor deze geweldige bijdrage aan het behandelen van kanker en heel veel succes met het starten van jouw Centrum Diamant waar ik je graag bij steun. – Lorike Hagdorn, hoogleraar bedrijfskunde, directeur TNO. Genezen van eierstokkanker in 2012

6 | handboek kanker

ankhBWhandboekkanker1014.indd 6

15-10-14 13:42

Een prachtig handboek voor patiënten, familie, vrienden, medici en therapeuten. Praktisch, informatief, onderbouwd, betrokken en compleet. Ik hoop en verwacht dat het voor velen een bron van hoop, ondersteuning en inspiratie zal zijn. – Marcel Sanders, psycholoog, neurofeedbacktrainer en verzuimbegeleider Wat ik bijzonder aan Henk Fransen, zijn boek en zijn werk vind is dat hij vanuit zijn eigen ervaring en die van cliënten echt heeft begrepen hoe de diepere emotionele geschiedenis een invloed heeft op de gezondheid. In zijn zachte liefde voor het leven, dat hij zelf al jong heeft geleerd, voel ik hoe hij zijn patiënten ook weer van het leven wil leren houden. Ik ben dankbaar om samen met hem dit genezende pad verder te mogen ontwikkelen. – Hylke Bonnema, internationaal coach/trainer in systemisch werk Binnen het huidige internet zie je door de bomen het bos niet meer. Kankerpatiënten komen in een oerwoud van informatie terecht waarbij niet meer duidelijk is welke informatie de juiste is. Ik ben blij dat dit Handboek Kanker is verschenen: het biedt een handvat voor diegenen die op een verantwoorde manier een aanvulling zoeken voor de behandeling van kanker. – Peter van Ineveld, specialist medicinale paddenstoelen Hopelijk draagt dit boek bij aan betere zorg, zodat gezond eten niet langer als een ‘alternatieve’ maar natuurlijke geneeswijze wordt gezien. ‘Alternatief’ mag zijn best doen om ook nuchtere mensen aan te spreken. Bovenal waardeer ik in het boek de liefde voor de mens en zijn/haar lichaam die eruit spreekt. – Ruben Zelissen, initiatiefnemer Vitale Netwerken; samen bouwen aan een vernieuwd, mensgericht zorgstelsel Dit boek is een geweldige hulpbron. Het neemt je bij de hand en geeft je steun bij je vraagstukken. – Willem van der Aa, TCM therapeut en voedingsadviseur De diagnose kanker veroorzaakt vaak angst bij zowel de patiënt als alle betrokkenen. Dit handboek geeft hoop en vertrouwen. Het is hartverwarmend en helder geschreven. – Albert Sonnevelt, stressconsultant en directeur Sonnevelt Opleidingen

testimonials van professionals | 7

ankhBWhandboekkanker1014.indd 7

15-10-14 13:42

In grote lijnen vind ik het een geweldig boek qua toon, respect, genuanceerdheid en helderheid. Je opzet om een brug te slaan tussen regulier en alternatief is mijns inziens prima gelukt. – Coen van Veenendaal, initiatiefnemer Alpe d’HuZes Alles wat ik Henk Fransen zie doen, ook in dit boek, combineert een diep bewogen medemenselijkheid met een oorspronkelijk perspectief. Hij toont ons zijn weg naar gezondheid, de situatie waarbij alle cellen in ons lichaam hun oorspronkelijke rol vervullen. Hoewel dit boek (terecht) ingaat op individuele gezondheid, lees ik tegelijk een breder perspectief op de relatie tussen de mens en de mensheid, zoals Henk het noemt: het mensheidslichaam. Een perspectief waarmee ik mij nauw verbonden voel en dat ik op mijn manier herken vanuit mijn internationale consulting en coaching werk. In gezonde samenlevingen vervullen alle organisaties (cellen) de rol waarvoor ze bedoeld zijn. In gezonde organisaties vervullen alle afdelingen (cellen) de rol waarvoor ze zijn bedoeld. In gezonde afdelingen vervullen alle mensen (cellen) de rol waarvoor ze zijn bedoeld. Ik raad iedereen aan dit boek diepgaand ter harte te nemen. Het geeft een samenhangend en praktisch toepasbaar inzicht in wat nodig is voor een gezond mensheidslichaam. – Arri Pauw, Genesis Consulting Group, 4Life Research De diagnose kanker is in het bedrijfsleven nog steeds geen onderwerp dat je vrijelijk bespreekt met je collega’s en je werkgever. Je kwetsbaar opstellen houdt gevoelsmatig risico’s in. Toch weet je dat het goed is en zelfs vaak onvermijdelijk dat je je werkomgeving zelf inlicht. Daar is moed voor nodig. Dit boek geeft steun bij die persoonlijke afwegingen en inzicht in de gewenste reacties en de onontbeerlijke positieve ondersteuning vanuit de werkomgeving. Je boek leest heel makkelijk en is verbazend informatief! – Jan Gerus, logistiek en interim-manager Ik ben van nature sceptisch wanneer mensen een ‘oplossing’ pretenderen te hebben voor een complex vraagstuk als kanker. In de vriendschappelijke en collegiale band die ik met Henk Fransen heb, hoor ik keer op keer grote zorgvuldigheid als het gaat om de mogelijkheden en onmogelijkheden in de behandeling van kanker. Daarnaast waardeer ik zijn wens om de beste reguliere en alternatieve behandelingen met elkaar te combineren. Zoals hij het treffend schrijft: ‘de strijd tussen regulier en alternatief dient de patiënt niet’. Ik hoop oprecht dat dit boek de behoefte vervult van mensen die naast hun reguliere behandeling wanhopig het internet afzoeken naar aanvullende mogelijkheden. – Arnout Visscher, professional training & coaching

8 | handboek kanker

ankhBWhandboekkanker1014.indd 8

15-10-14 13:42

Je teksten zijn zeer informatief. Met name de scorelijsten bevatten veel informatie die me weer eens hebben geconfronteerd met mijn eigen levensstijl. Ook mensen als ik die geen kanker hebben kunnen (en zullen) daar zeker hun voordeel mee doen. – Gerard de Wit, redacteur Dit handboek over kanker bundelt vijfentwintig jaar ervaring met integratieve geneeskunde, het beste uit de reguliere en alternatieve geneeskunde. Het is een zeer informatief en leesbaar boek, omdat het met hoofd en hart is geschreven door een expert op dit gebied. Straling speelt een rol bij het ontstaan van kanker. Henk stipt dit aan bij ‘het reinigen van de omgeving’. Door de praktische en toegankelijke beschrijving en de vele tips kan iedereen hier zelf mee aan de slag en daar zijn voordeel mee doen. Dank je Henk, je hebt een prachtig en indrukwekkend boek geschreven, wat van grote waarde is voor heel veel mensen. – Erik Kasteleyn, geoloog en natuurgeneeskundig therapeut gespecialiseerd op stralingsbelasting De woorden die in mij leven bij het lezen van dit boek zijn: informatief, overzicht, gedegen, zorgvuldig, wijsheid, verbinding, steun en diep begaan. Dank Henk dat je je nek uit hebt willen steken in een veld waar de kogels van strijdende partijen je als patiënt soms om de oren kunnen vliegen. Dank dat je de mens centraal stelt in je boek, niet de methode. Dank dat je de wijsheid van de natuur onder onze aandacht brengt, van de geneeskrachtige eigenschappen van bepaalde planten tot en met win-winsituaties van samenwerking. Immers alles wat op dit moment in de natuur leeft of functioneert is het resultaat van 3,8 miljard jaar lang testen in de praktijk. Waar vind je meer ervaring en intelligente wijsheid … – Marjolein Engbers, psycholoog en wandelcoach

testimonials van professionals | 9

ankhBWhandboekkanker1014.indd 9

15-10-14 13:42

Inhoud Testimonials . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 Dankwoord . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 DEEL I. Een combinatie-aanpak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 Regulier en alternatief combineren. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 Enkele veel gestelde vragen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 Waarom dit boek? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 De moed zonk me soms in de schoenen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 Waarom gebruik ik de woorden alternatief en regulier?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .20 Innerlijke herstelkracht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 Hoe ontstaat kanker?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 Ziekten zijn als plantjes. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 Wie wordt ziek en wie niet?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 Onderschat kanker niet. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 Een combinatie-aanpak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 Er zijn geen garanties. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 Er zijn wel kansen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 Kanker is meer dan topsport. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 Toelichting op de verschillende delen van het boek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33

DEEL II. Het spanningsveld tussen regulier en alternatief . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 Hoe ga je met dit spanningsveld om? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 We leven in een overgangstijd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 Hoe gaan we van ‘oud’ naar ‘nieuw’? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 De oude denkwijze brokkelt af . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 Presentatie van de geneeskunde. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 Hoe is de reguliere geneeskunde ontstaan?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 Wetenschappers bewijzen de ‘geest’. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47 Heftig verzet. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 Vier belangrijke misvattingen van de ‘oude’ geneeskunde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 Wat betekent dit alles voor jou als patiënt?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54 Kies behandelingen waar je in kunt geloven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56

10 | handboek kanker

ankhBWhandboekkanker1014.indd 10

15-10-14 13:42

DEEL III. Voorkom dat kanker groeit, uitzaait of terugkomt. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 Hoe je door natuurlijke maatregelen je afweer kunt versterken. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .59 Wetenschappelijk onderbouwde factoren om je afweer te versterken . . . . . . 60 De ‘vergeten’ factor. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63 Vijf maatregelen om je afweer te versterken. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 Heb ik schuld aan mijn ziekte?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65 Bepaal je persoonlijke score. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66 Kies voor een bronzen, zilveren of gouden aanpak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68 Hoe kies je deskundige begeleiding?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69 Sleutels tot blijvende gedragsverandering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70 Factor 1: Ontgift je lichaam. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71 Factor 2: Eet gezond. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 Factor 3: Verminder stress . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87 Factor 4: Vind steun. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99 Factor 5: Reinig je omgeving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .106 Samenvatting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .114

DEEL IV. Niet-giftige behandelingen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .117 Inleiding. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .118 Meest bewezen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .123 Minder bewezen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .138 Combinatietherapieën. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .153 Klachtenverlichting bij chemo en/of bestraling. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .169 Aangeprezen wondermiddelen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .172 Samenvattend overzicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .177 Heb je belangrijke behandelingen gemist?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .180

DEEL V. Een mogelijk kankerprotocol. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .181 Een mogelijk samengaan van reguliere en alternatieve behandelingen. . . . . . . . .181 Overkoepelend kankerprotocol . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .182

inhoud | 11

ankhBWhandboekkanker1014.indd 11

15-10-14 13:42

DEEL VI. Ik wil geen combinatie-aanpak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .185 Ik wil alleen een alternatieve behandeling. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .186 Ik wil alleen een reguliere behandeling. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .189

DEEL VII. Mijn visie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .191 Centrum Diamant. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .191 Tijdpad van realisatie van Centrum Diamant. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .192 De behandelprogramma’s . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .195

DEEL VIII. Mijn persoonlijke observaties. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .197 Emotioneel-geestelijke factoren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .197 Wat ik als arts van het lichaam leer. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198 Bezield of zielloos?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .212 Familieverstoringen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .219

DEEL IX. Bijlagen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .221 Eerste hulp. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .222 Het 10-stappenplan bij kanker . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .222 Hoe je een harde klap te boven komt. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .236 Omgaan met angst en paniek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .239 Overwin gevoelens van hulpeloosheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .243 Moeilijke beslissingen nemen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .246 De innerlijke gids. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .252 Voeding. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .258 De 7 stappen om je voeding te verbeteren. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .258 De belangrijkste geboden en verboden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .266 Speciale smoothies maken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .270 Het Budwig-ontbijt. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .273 Een natuurlijke overvloed aan vitaminen en mineralen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .273 Een mineralensupplement voor een eurocent. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .275 Voorbeeldmaaltijden. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .276

12 | handboek kanker

ankhBWhandboekkanker1014.indd 12

15-10-14 13:42

Ontgifting. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .278 Ontgiftingsreacties en wat je eraan kunt doen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .278 Ademhaling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .279 Oil-pulling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .284 Koffieklysma’s . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .284 Leverreiniging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .285 Stress . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .290 Twee stresstypes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .290 Vier overlevingsstijlen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .291 Lichaamsbeweging. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .293 Genezende visualisaties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .295 Positief denken. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .299 Liefde. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .302 Algemeen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .305 Artsen die openstaan voor aanvullende geneeswijzen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .305 Goede ziekenhuizen, websites en telefoonnummers. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .305 Thermografie - een alternatief voor mammografie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .308 MammaPrint - voor een borstkankerbehandeling op maat . . . . . . . . . . . . . . . . . . .308 Kiezen bij kanker . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .309 Palliatieve zorg. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .311 Pijnbestrijding. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .315 ‘Alternatieve’ euthanasie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .316 Aanbevolen boeken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .318 Bronvermelding. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .320 Register . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .321

inhoud | 13

ankhBWhandboekkanker1014.indd 13

15-10-14 13:42

Dankwoord Ik dank mijn ouders voor het leven dat zij mij schonken. Mijn vader voor zijn gedrevenheid en zorg voor de zwakkere. Mijn moeder voor haar liefde en trouw. Ik dank mijn ex-partners. Met jullie ben ik op zoek gegaan naar de liefde. Ik dank Anna, Yeel en Janne. In jullie hervind ik mijzelf. Ik zal alles doen wat ik kan om jullie te steunen. Ik dank Marjolein. Door jou heb ik geleerd over mijn grenzen heen te stappen en me wezenlijk te verbinden. Ik dank Egon. Jouw vertrouwen trilt het mijne wakker. Ik dank de mensen met kanker die ik de laatste vijfentwintig jaar heb mogen begeleiden. Zonder jullie had ik dit boek niet kunnen schrijven. Ik dank de tientallen mensen die mij tijdens het schrijven van dit boek feedback hebben gegeven. Jullie feedback heeft het boek verrijkt en meer afgestemd. Tot slot dank ik het vuur in mijn hart. Het geeft me de zin om te leven.

14â&#x20AC;&#x192;|â&#x20AC;&#x192; handboek kanker

ankhBWhandboekkanker1014.indd 14

15-10-14 13:42

deel i een combinatie-aanpak Regulier en alternatief combineren In dit deel beschrijf ik de uitgangspunten van waaruit ik werk. Het laat zien waarom je kanker niet moet onderschatten en dat je die het beste van meerdere kanten tegelijk kunt aanvallen.

ankhBWhandboekkanker1014.indd 15

15-10-14 13:42

Mijn wens Ik zou graag met reguliere artsen, verpleegkundigen, patiënten, naasten en enkele politici een denktank vormen om te onderzoeken hoe de samenwerking tussen regulier en alternatief meer gestalte zou kunnen krijgen. Mocht je na het lezen van dit boek willen deelnemen, stuur dan een mail naar: info@genezendvermogen.nl

16 | deel i een combinatie-aanpak

ankhBWhandboekkanker1014.indd 16

15-10-14 13:42

Enkele veel gestelde vragen Vraag Voor wie is dit boek? Antwoord In eerste instantie heb ik het voor patiënten geschreven die een alternatieve behandeling overwegen. Daarnaast denk ik dat het boek ook verhelderend kan zijn voor naasten, artsen en therapeuten. Vraag Ik vind het een erg dik boek. Ik heb last van angsten paniekgevoelens. Waar moet ik beginnen? Antwoord Wanneer je net te horen hebt gekregen dat je kanker hebt of last hebt van angst- of paniekgevoelens, begin dan met de algemene bijlagen: ‘Het 10-stappenplan bij kanker’, ‘Omgaan met angst en paniek’, ‘Hoe je een harde klap te boven komt’ en ‘Overwin gevoelens van hulpeloosheid’. Deze bijlagen zijn speciaal geschreven om alles op een rijtje te krijgen in de beginfase van je ziek-zijn en wanneer je last hebt van angsten. Daarna kun je het boek van voren naar achteren lezen. Vraag Denk je dat mensen met je boek beter kunnen worden? Antwoord Ik denk dat mensen niet genezen door een boek. Ik hoop dat de informatie uit dit boek mensen een zoektocht bespaart en dat het boek bijdraagt aan een zo goed mogelijke combinatie-aanpak van kanker. Garanties zijn er wat mij betreft niet. Vraag Ben je een voorstander van de reguliere geneeskunde? Antwoord Ja, de reguliere geneeskunde is een groot goed. Met name op het vlak van acute ziekten, zuigelingenzorg, complicaties van ziekten en ernstige ongelukken is de westerse geneeskunde uitzonderlijk goed. Ik heb mijn leven meerdere keren te danken aan dit soort ingrepen. Op het vlak van welvaartsziekten zoals kanker is de reguliere geneeskunde minder effectief. Op dat vlak en op het vlak van preventie kan een samenwerking met alternatief volgens mij van meerwaarde zijn.

enkele veel gestelde vragen | 17

ankhBWhandboekkanker1014.indd 17

15-10-14 13:42

Vraag Waarom maak je een scheiding tussen alternatieve en reguliere geneeskunde? Antwoord Het liefst zou ik speken van één geneeskunde, de integratieve geneeskunde. Omdat dat echter nog geen gemeengoed is, sluit ik aan bij de meest gangbare opvatting van mensen, namelijk de scheiding tussen regulier en alternatief. Ik hoop dat mijn boek bijdraagt aan meer integratie. Vraag Raad je mensen aan om alleen voor een alternatieve behandeling te kiezen? Antwoord Nee, ik raad mensen aan in overleg met hun behandelend specialist te onderzoeken wat de beste combinatie van therapieën is. Vraag Welke combinatie van behandelingen raad je aan? Antwoord Er is volgens mij niet een beste combinatie. Zoals gezegd staan mensen hier verschillend in. Veel is afhankelijk van de soort kanker, het stadium, iemands opvattingen, wat iemand aanspreekt en natuurlijk ook het geld dat iemand kan besteden. Ik benoem daarom meerdere opties en zoek met mijn cliënten wat het beste aansluit. Uiteindelijk raad ik mensen aan dit alles met hun behandelend arts of specialist te bespreken. Vraag Mijn arts staat niet open voor overleg. Antwoord Dat lijkt me sterk, maar mocht dat echt zo zijn, dan kun je een arts zoeken die dat wel doet. Het is van belang voor een goede afstemming.

18 | deel i een combinatie-aanpak

ankhBWhandboekkanker1014.indd 18

15-10-14 13:42

Waarom dit boek? Een dag na mijn afstuderen als arts begon ik mijn praktijk voor alternatieve behandeling van kanker. In die tijd werd ik vrijwel alleen gebeld door uitbehandelde patiënten. Nu, ruim vijfentwintig jaar later, word ik elke dag gebeld door mensen die net te horen hebben gekregen dat ze kanker hebben. Een toenemend aantal mensen gaat tegenwoordig direct vanaf het allereerste begin op zoek naar alternatieven. In hun zoektocht belanden deze mensen op het internet in een wirwar aan informatie en zien algauw door de bomen het bos niet meer. Wat moet je doen? Hoe kun je beoordelen of iets wel of niet goed voor je is? Wanneer ze daar met hun oncoloog over willen praten, geeft deze soms geen gehoor of doet het af als onzin. Daarom beginnen meerdere patiënten ‘zelf te dokteren’, iets wat ik bij een verkoudheid of griep kan begrijpen, maar bij een ernstige ziekte als kanker niet. Een groot deel van de mensen die voor het eerst bij mij op spreekuur komen is aan het ‘zelf dokteren’ of wordt door een therapeut eenzijdig behandeld (bijvoorbeeld alléén voeding en supplementen of alléén gesprekken). Dat is volgens mij niet voldoende bij kanker. De tumor moet ook worden verwijderd of kleiner gemaakt en een combinatie van alternatieve therapieën is nodig om de kans op een terugkeer van de ziekte te verkleinen. Ik denk dat reguliere en alternatieve behandelingen elkaar hierin kunnen aanvullen. Op dit moment is het echter zo dat regulier weinig van alternatief moet hebben en andersom geldt geregeld hetzelfde. In dit boek beschrijf ik hoe beide zouden kunnen samenwerken in het belang van de patiënt. Het boek is in eerste instantie bedoeld om de individuele mens met kanker te helpen zijn weg te vinden. In tweede instantie hoop ik op een vorm van samenwerking met reguliere collega’s.

De moed zonk me soms in de schoenen Veel mensen hebben mij tijdens het schrijven van dit boek feedback gegeven. Het waren reguliere artsen, leidinggevenden in ziekenhuizen, onderzoekers, ‘bruggenbouwers’, alternatieve therapeuten, patiënten van allerlei slag, naasten en nog meer. Er waren sceptische lezers bij en aanhangers van mijn gedachtegoed. Lezers met weinig of juist veel voorkennis, mensen die net hadden gehoord dat ze kanker hebben en mensen die waren ‘uitbehandeld’, mensen met pijn, mensen die er alleen voor staan, enzovoort. waarom dit boek? | 19

ankhBWhandboekkanker1014.indd 19

15-10-14 13:42

Uit alle feedback die ik kreeg bemerkte ik hoe verschillend mensen teksten interpreteren en hoe verschillend ook wat ze zoeken of nodig hebben. De moed zonk me soms in de schoenen en ik dacht geregeld: Ik kan geen boek schrijven voor iedereen. Toch moedigden mensen mij aan om door te gaan omdat het boek volgens hen waardevolle informatie bevat die je in andere boeken niet makkelijk kunt vinden. Omdat het me onmogelijk leek om tegelijkertijd voor patiënten, artsen, therapeuten, verpleegkundigen en naasten te schrijven, heb ik uiteindelijk besloten mij met het boek te richten tot de individuele patiënt die zijn weg zoekt bij kanker. Wat je ook tijdens het lezen ervaart, weet dat het mijn bedoeling is je te steunen op je pad. Mochten sommige tekstgedeelten niet op jou van toepassing zijn of mocht je over bepaalde onderwerpen heel anders denken, blijf dan trouw aan hoe het voor je is. Ik hoop dat er genoeg passages zijn die je kracht geven en steunen. Ik raad je aan met name op die gedeelten van het boek te focussen waar je voor jezelf iets aan hebt.

Waarom gebruik ik de woorden alternatief en regulier? De laatste jaren zijn er trends waarneembaar waarin de alternatieve geneeswijze probeert aan te sluiten bij de ziekenhuisgeneeskunde (reguliere geneeskunde). In dit zoeken zijn nieuwe omschrijvingen ontstaan, zoals aanvullende geneeskunde of complementaire geneeskunde. Het met respect samengaan van alternatief én regulier wordt doorgaans integratieve geneeskunde genoemd. In Amerika is dit een apart wetenschapsgebied en op de universiteiten zijn er hoogleraren die erin lesgeven. Ook in Nederland zijn er initiatieven om integratieve geneeskunde op de kaart te zetten. Op academisch niveau zijn er zeker oren naar, maar in de praktijk is de samenwerking tussen regulier en alternatief vaak nog ver te zoeken. De meeste mensen in Nederland – zowel patiënten áls artsen – gaan nog uit van de tweedeling alternatief en regulier. Daarom zal ik in dit boek aansluiten bij deze nog meest gangbare opvatting in Nederland. In de loop van het boek zal ik proberen alternatief en regulier dichter bij elkaar te brengen en laten zien dat er in feite maar één geneeskunde is, een geneeskunde die alle mogelijkheden benut: de integratieve geneeskunde. De integratieve geneeskunde combineert het beste uit de alternatieve en reguliere geneeskunde tot een voor de patiënt optimale aanpak. Ik hoop dat deze vorm van geneeskunde binnen afzienbare tijd de norm zal zijn.

20 | deel i een combinatie-aanpak

ankhBWhandboekkanker1014.indd 20

15-10-14 13:42

Innerlijke herstelkracht Sommige wetenschappers beweren dat 98% van de atomen die nu in je lichaam aanwezig zijn, zich daar een jaar geleden niet bevond. Huid-, maag-, lever-, boten zelfs hersencellen hebben elk een eigen ‘vervangcyclus’ zonder dat je daar actief iets voor hoeft te doen. Wanneer je je bijvoorbeeld in je vinger snijdt, geneest je huid in enkele dagen. Dat dit gebeurt is een feit. Hoe dit exact gebeurt is een mysterie. Ditzelfde herstelmechanisme is ook actief bij sociale of emotionele ‘wonden’. Lichaam en geest bezitten een intelligent organisatievermogen dat zoekt naar natuurlijke balans en manieren om te overleven. Dit noem ik het zelfgenezend vermogen of de innerlijke herstelkracht van de mens. Wanneer dit innerlijk herstelvermogen te veel wordt belast, kan het lichaam uit balans raken. Dit kan leiden tot functieverstoringen. In feite is elke niet-aangeboren ziekte zo’n functieverstoring. Kanker is een functieverstoring op basis van een optelsom van ongunstige factoren.

Wat zijn ongunstige factoren? In relatief korte tijd heeft de mens zich losgemaakt van de natuur en is haar gaan manipuleren. Eindresultaat: we zitten in blokkendozen van gewapend beton in synthetische kleding achter computers met een mobieltje te bellen en televisie te kijken. We wonen misschien in de buurt van een UMTS-mast terwijl we dood-gekookt, geraffineerd en gen-gemanipuleerd voedsel eten (veelal uit de bio-industrie) met tal van chemische toevoegingen zoals E-nummers, hormonen en antibiotica. Niet zelden doen we daarbij stressvol werk dat we niet leuk vinden en bewegen te weinig. Als arts ben ik niet verbaasd dat mensen ziek worden, ik ben eerder verbaasd hoelang we ongezond kunnen leven voordat we ziek worden. De natuur heeft ons een enorme reservecapaciteit meegegeven, maar wanneer de maat vol is, moeten we terug naar de natuur om onszelf weer op te laden. Honderd jaar geleden kreeg 1 op de 20 mensen kanker. Vijftig jaar geleden was dat 1 op 7. Nu is het 1 op 3 en in Amerika al bijna 1 op 2 mannen. Kun je je dat voorstellen? Je staat in een groep mannen en je beseft dat de helft van de mannen die om je heen staan weg zal vallen door kanker ... Kankerdeskundigen wijten deze toename voor 80% aan ongezonde voedings- en leefstijlfactoren.

innerlijke herstelkracht | 21

ankhBWhandboekkanker1014.indd 21

15-10-14 13:42

Hoe ontstaat kanker? In de media lees je vaak dat we niet goed weten hoe kanker precies ontstaat. Aan de ene kant is dat natuurlijk waar en weten we er nog niet alles van, aan de andere kant is er ook best veel bekend. Wetenschappelijk onderzoek heeft tal van factoren blootgelegd die een rol spelen in het ontstaan en ook in het herstel van kanker (zie deel III). Niemand kan je garanties op genezing geven wanneer je ermee aan de slag gaat, maar elke factor die je aanpakt is er één en wat mij betreft mag je al je kansen bij elkaar optellen voor een zo goed mogelijk resultaat. De meeste kankerdeskundigen zijn het erover eens dat kanker voor meer dan 80% wordt veroorzaakt door onze westerse leefstijl. Denk bijvoorbeeld aan verarmde voeding, gifstoffen in voeding en milieu, stress en emotionele trauma’s. Deze ongunstige factoren kunnen de omstandigheden in het bloed en weefselvocht in die mate veranderen dat het voor cellen onmogelijk wordt om nog goed te functioneren. Dat geeft in eerste instantie lichte functieverstoringen. Op den duur kan het leiden tot degeneratie (welvaartsziekten). Er zijn zoals beschreven tal van ongunstige factoren bekend die deze degeneratie in de hand werken.

Een voorbeeld Een voorbeeld van zo’n ongunstige factor is verzuring. Wanneer je bloed verzuurt, krijg je te maken met een mechanisme dat je kunt vergelijken met het verzuren van je spieren tijdens het sporten. De meeste mensen hebben dat weleens meegemaakt: je spant je zodanig in dat je spieren verzuren en pijn gaan doen. Wanneer je die pijngrens niet respecteert en jezelf forceert, kunnen je spieren zodanig verkrampen dat je geen stap meer kunt zetten. Op een vergelijkbare wijze kunnen andere processen in het lichaam volledig spaaklopen wanneer je bloed door een verkeerde leefwijze ongunstig verandert.

Ziekten zijn als plantjes Mijn collega Hans Moolenburgh maakte een vergelijking tussen planten en ziekten. Beide groeien op een bepaalde ‘voedingsbodem’. Zo hebben planten een bepaalde voedingsbodem (milieu) nodig om te groeien. Wanneer je kennis hebt van planten kun je, wanneer je ze ergens in de natuur ziet, weten wat voor soort grond daar is. Sommige planten kunnen namelijk alleen groeien op kalkarme grond, andere op ijzerrijke grond, op droge grond of nog iets anders. Wanneer een plant kalk nodig heeft, kun je haar dood laten gaan door de kalk uit de grond te halen. Anders-

22 | deel i een combinatie-aanpak

ankhBWhandboekkanker1014.indd 22

15-10-14 13:42

om gesteld: wanneer je voldoende kalk aan de grond toevoegt zal die specifieke plant daar kunnen groeien. Zo is het ook met ziekten. Ook zij hebben een bepaald ‘milieu’ nodig. Zo kunnen de hierboven beschreven spierkrampen alleen optreden wanneer het weefselvocht een bepaalde verzuring bereikt. Artsen spreken letterlijk van ‘een verzuring van het celmilieu’. De Engelse ziekte, een ziekte van de botten, kan alleen maar ‘groeien’ wanneer er een ernstig tekort aan vitamine D bestaat. Scheurbuik, waar onze vroegere zeevaarders mee kampten, kan alleen ontstaan wanneer mensen maandenlang geen vitamine C binnenkrijgen. Dit gegeven, dat de omstandigheden bepalend zijn voor de verstoring, geldt voor vrijwel elke ‘ziekte’. Ziekten kunnen alleen ontstaan wanneer er sprake is van voor die ziekte specifieke veranderingen in het celmilieu. Ziekten lossen doorgaans op wanneer deze ongunstige veranderingen weer worden genormaliseerd.

Wanneer groeit kanker? Het onderzoek van meerdere Nobelprijswinnaars, onder wie Otto Warburg en Alexis Carrel, laat zien dat cellen de neiging hebben te degenereren/ontaarden wanneer er een aanhoudend tekort is aan zuurstof of andere essentiële nutriënten. Verzuring van het celmilieu, opeenhoping van gifstoffen, aanhoudende stress en niet- verwerkte emotionele trauma’s zijn andere bepalende factoren (deel III). Veel alternatieve behandelingen van kanker richten zich op het corrigeren van deze factoren om zodoende de groei van kankercellen te remmen. Ze combineren deze aanpak met (natuurlijke) stoffen waarvan uit onderzoek bekend is dat ze kankercellen doden (deel IV). Vraag Ik dacht dat kanker een erfelijke ziekte is? Antwoord Erfelijkheid speelt inderdaad een rol, maar anders (en veel minder) dan tot nu toe werd aangenomen. Recent onderzoek leert dat leefstijlfactoren (voeding, stress en gif) via veranderingen in het celmilieu een cruciale rol spelen in het tot uiting komen van erfelijkheid (dit heet met een ‘deftig’ woord epigenetica). Zo kan een tweeling een erfelijke ziekte hebben. Bij de één uit de ziekte zich na 30 jaar, bij de ander pas na 70 jaar. Het blijkt dat leefstijlfactoren daarin het verschil maken doordat ze de erfelijkheid als het ware ‘aan’ of ‘uit’ zetten. Vraag Hoe moet ik me dat voorstellen?

ziekten zijn als plantjes | 23

ankhBWhandboekkanker1014.indd 23

15-10-14 13:42

Antwoord Erfelijk materiaal bevat een vrijwel oneindig aantal mogelijkheden. Slechts een klein deel van deze mogelijkheden staat op ‘aan’. Ongezonde voeding, stress en gif kunnen via de epigenetica bepaalde gezonde functies ‘uitzetten’ en andere, ongezonde functies, bijvoorbeeld ongeremde celgroei, ‘aan’ zetten. Kankerdeskundigen wereldwijd zeggen dat de oorzaak van kanker voor meer dan 80% ligt in ongezonde leefstijlfactoren. Ook de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) publiceerde in 2003 een onderzoeksrapport over voeding en concludeerde dat het kankerrisico met meer dan 60% teruggedrongen kan worden door volwaardige voeding, voldoende lichaamsbeweging en niet roken1.

Wie wordt ziek en wie niet? Wanneer ik tijdens een lezing het belang van leefstijl benoem is er altijd wel iemand die opstaat en zegt: ‘Ik ken iemand die altijd gezond heeft geleefd en die toch ernstig ziek is geworden.’

Wanneer word je ziek? Je kunt stellen dat ieder mens een bepaalde draagkracht of constitutie heeft. De een heeft een sterke constitutie, de ander een zwakke. Naast deze draagkracht heb je te maken met tal van belastingen waaraan je wordt blootgesteld. Op sommige van die belastingen heb je weinig invloed (bijvoorbeeld de kernramp in Japan), op andere juist veel (bijvoorbeeld wat je eet). Ziekte is een optelsom van alle belastingen waaraan je wordt blootgesteld, afgezet tegen je belastbaarheid (‘hoe sterk je bent’). Iemand met een sterke constitutie kan zich dus veel ongezonde leefstijlfactoren permitteren voordat hij ziek wordt, terwijl iemand met een zwakke constitutie al vrij snel kan afknappen. We kennen allemaal wel het voorbeeld van iemand die twee pakjes sigaretten per dag rookt en nergens last van heeft, terwijl iemand met een astmatische aanleg die zelf niet rookt al last heeft van een klein beetje rook van een ander.

1 Zie Bronvermelding achterin het boek

24 | deel i een combinatie-aanpak

ankhBWhandboekkanker1014.indd 24

15-10-14 13:42

Wanneer je een sterke constitutie hebt, kun je dus ongezond leven en toch niet ziek worden. Anderzijds kun je, wanneer je een zwakke constitutie hebt, ‘ziek’ worden terwijl je gezond leeft. Het is ‘onrechtvaardig’ maar waar: het zijn niet zelden de gevoeligste mensen die het eerst ziek worden. Het is goed om dit in je achterhoofd te houden wanneer je dit boek leest. Daarnaast zijn er ongrijpbare factoren. Soms is het gewoon een mysterie waarom de één ziek wordt en de ander niet. Hetzelfde geldt voor genezing. Niet alles is te beredeneren. Ook dat mag je meenemen in dit boek.

Onderschat kanker niet Zoals gezegd: lichaam en geest hebben een intelligent vermogen om te herstellen. De zogenoemde natural killercellen van het afweersysteem zijn zelfs in staat kankercellen uit de weg te ruimen. Je kunt deze innerlijke afweerkracht op meerdere vlakken versterken. Ik denk dat dat een belangrijke schakel is in het verbeteren van je overlevingskansen (deel III). Ik zou je echter niet aanraden om alleen op dit kompas te varen.

Onderschat kanker niet! Met de juiste natuurlijke maatregelen is kanker in veel gevallen te voorkomen of in een heel vroeg stadium bij te sturen. Wanneer zich echter een klompje cellen heeft gevormd, leert de praktijk dat het vaak moeilijk is de ziekte op eigen kracht te keren. In die gevallen is een combinatie van reguliere behandelingen (tumor verwijderen of kleiner maken) en aanvullende natuurlijke maatregelen (afweer versterken, ‘verdwaalde’ kankercellen doden en voorkomen dat de ziekte terugkeert) vaak de beste strategie.

Hoe kan het dat een tumor vaak niet reageert op alleen maar een alternatieve behandeling? Dat kan doordat mensen soms eenzijdig bezig zijn. Ze concentreren zich bijvoorbeeld alleen op voeding of alleen op supplementen of alleen op emoties of stress. Het kan ook zijn dat een belangrijke factor over het hoofd wordt gezien. Iemand eet bijvoorbeeld wel heel gezond, maar de darmen kunnen de voeding niet goed opnemen. Om een zo groot mogelijke kans te maken moet je kanker echt van alle kanten aanvallen. Toch kunnen patiënten die dat doen ook nog ‘falen’. Hoe komt dat?

onderschat kanker niet | 25

ankhBWhandboekkanker1014.indd 25

15-10-14 13:42

Criminelen Ik vergelijk kankercellen vaak met criminelen. Wanneer iemand van het goede pad afdwaalt kun je het gedrag in de beginfase vrij gemakkelijk bijsturen door de persoon extra aandacht te geven en door de juiste mensen om hem heen te plaatsen. Wanneer de persoon echter verder in het criminele circuit afglijdt wordt het steeds lastiger om hem te beïnvloeden. Hij creëert als het ware een ongezond milieu waar je met je gezonde aanpak niet makkelijk in kunt doordringen. Wanneer dat het geval is, is het belangrijk dat een rechter of de samenleving ingrijpt en deze persoon tot de orde roept. Hetzelfde geldt voor kanker. In de beginfase is het goed mogelijk om er met gezonde maatregelen invloed op uit te oefenen. Wanneer kankercellen zich echter groeperen tot een klompje cellen wordt het lastiger om er met gezonde maatregelen in door te dringen. In die gevallen kan operatie, chemo en/of bestraling nodig zijn om in te grijpen.

Operatie, bestraling, chemo en niet-giftige behandelopties Operatie is een effectieve manier om kanker uit je lichaam te verwijderen. Wanneer operatie niet mogelijk of afdoende is kunnen chemotherapie en bestraling – hoe naar deze behandelingen ook zijn – opties zijn in het terugdringen van kanker. In deel IV worden ook niet-giftige alternatieven beschreven. Deze kunnen los van of samen met gewone chemo’s gegeven worden en hebben over het algemeen veel minder bijwerkingen. Omdat het ontstaan van kanker sterk gerelateerd is aan leefstijlfactoren is het bestrijden van kanker met een operatie, chemo of bestraling niet voldoende. Om de kans op terugkeer van de ziekte zo klein mogelijk te maken dient er ook een inschatting gemaakt te worden van de belangrijkste risicofactoren die hebben bijgedragen aan het ontstaan van kanker. Door deze factoren aan te pakken en de constitutie van de patiënt te versterken wordt de kans op een terugkeer van de ziekte geminimaliseerd (deel III).

Een combinatie-aanpak Onderzoek laat zien dat 70% van de Nederlanders met kanker naast hun reguliere behandeling ook een alternatieve behandeling overweegt.

26 | deel i een combinatie-aanpak

ankhBWhandboekkanker1014.indd 26

15-10-14 13:42

Uit een 7-jarig onderzoek van de oncoloog Carl Simonton blijkt dat een combinatie van reguliere en alternatieve behandelingen over het algemeen ook de beste resultaten laat zien. Simonton zegt: Van 1974 tot 1981 deden we een 7-jarig onderzoek onder onze patiënten. We ontdekten dat hun overlevingstijd tweemaal zo lang was als die waar andere vooraanstaande kankercentra melding van maakten en meer dan driemaal zo lang als de gemiddelde overlevingstijd in de Verenigde Staten van mensen met soortgelijke vormen van kanker. Ik deed voor het eerst verslag van dit werk tijdens de Wereld Kanker Conferentie in Buenos Aires in 1978 en publiceerde vervolgens Op weg naar herstel, een boek waarmee onze methode beschikbaar kwam voor een groot publiek.

Optimaal resultaat In Nederland wordt dit idee om regulier en alternatief te combineren door artsen soms afgedaan als ‘onzin’ of zelfs als ‘gevaarlijk’, maar in andere landen is dit idee meer gemeengoed. In Duitsland bijvoorbeeld krijgen alternatieve artsen veel meer ruimte dan in Nederland en in het bekende Amerikaanse ziekenhuis Memorial Sloan-Kettering Cancer Center wordt direct vanaf de diagnose met een combinatie-aanpak gewerkt. Patiënten mogen in dit ziekenhuis een aanvullende, alternatieve behandeling kiezen en deze zorg wordt samen met de reguliere behandeling ingezet voor een optimaal herstel.

Algemeen wordt aangenomen dat aanvullende maatregelen de vitaliteit en afweerkracht van het lichaam tegen ziekte kunnen verhogen, dat ze patiënten helpen om in een zo goed mogelijke conditie door chemokuren of bestralingen heen te komen, dat ze bijwerkingen kunnen verminderen en in meerdere gevallen ook de effectiviteit van reguliere behandelingen verhogen. Vraag Hoe kom je erbij dat een combinatie-aanpak het beste is? Antwoord Er bestaat weinig hard bewijs voor, maar het lijkt mij logisch dat je de effecten van de verschillende behandelingen bij elkaar op mag tellen. Een operatie heeft een effect, lichaamsbeweging ook. Voeding en bepaalde kankerdodende supplementen zijn nog weer andere factoren. Zo mag je alle kansen bij elkaar optellen voor een optimaal resultaat.

een combinatie-aanpak | 27

ankhBWhandboekkanker1014.indd 27

15-10-14 13:42

Vraag Ben je een voorstander van de reguliere geneeskunde? Antwoord Ja, de reguliere geneeskunde is een groot goed. Met name op het vlak van acute ziekten, zuigelingenzorg, complicaties van ziekten en ernstige ongelukken is de westerse geneeskunde goed. Ik heb mijn leven meerdere keren te danken aan dit soort ingrepen. Op het vlak van welvaartsziekten zoals kanker is de reguliere geneeskunde minder effectief. Op dat vlak en op het vlak van preventie kan een samenwerking met alternatief volgens mij van meerwaarde zijn.

Er zijn geen garanties Wat je ook besluit te doen, garanties zijn er niet. Genezen van kanker mag je vergelijken met een topsportprestatie. In de topsport ga je niet winnen met een halfslachtige aanpak. Een atleet houdt van zijn sport en heeft er veel voor over. Er wordt ook geld uitgegeven aan een goede medische staf en coach. Bij voorkeur een coach die goede resultaten boekt in de desbetreffende tak van sport. Iemand ook die in staat is maatadviezen te geven, want met een standaardaanpak kom je er niet in de sport. Ik denk dat voor herstel bij kanker in grote lijnen hetzelfde geldt. Uitzonderingen daargelaten zul je het onderste uit de kan moeten halen en heb je de begeleiding nodig van een goede medische staf en coach. Zorg voor goede medische begeleiding en zoek een natuurarts die in staat is je belangrijkste risico’s in kaart te brengen. Op die manier maak je gebruik van al je mogelijkheden.

Hoop Je zult aan geen enkele behandeling beginnen wanneer je niet ergens de hoop hebt dat deze behandeling je verder kan helpen. Hoop is dus een essentieel onderdeel van elke behandeling. Hoop doet leven. Sommige mensen zijn echter bang voor ‘valse hoop’. Daarom wil ik hier kort stilstaan bij dit onderwerp. Om een en ander duidelijk te maken neem ik het voorbeeld van de topsport er nog een keer bij. Stel dat een coach tegen zijn pupil zegt: ‘Het stelt allemaal niks voor, slik multivitaminen en je wint een Olympische medaille.’ Geeft zo’n coach zijn pupil valse hoop? Wat is jouw mening daarover? Ik denk van wel. Het is immers niet reëel.

28 | deel i een combinatie-aanpak

ankhBWhandboekkanker1014.indd 28

15-10-14 13:42

Stel nu eens dat een coach zegt: ‘We hebben het hier over een echte topprestatie. Denk niet “het wordt makkelijk” of “dat doe ik wel even”. Je zult hard moeten werken, hard trainen en je komt er niet met een eenzijdige aanpak. Maak gebruik van beproefde trainingsmethoden. Wanneer je zo te werk gaat en je gelooft in je mogelijkheden, dan heb je zeker een kans om te winnen. Mocht je verliezen, dan kun je trots zijn op jezelf want al deze zaken hebben je op scherp gezet. Je hebt het beste in jezelf omhooggehaald en je talenten ontwikkeld. Is dat niet waar het in het leven uiteindelijk om draait?’ Geeft zo’n coach zijn pupil valse hoop? Wat vind jij? Vorm je een eigen mening, want (valse) hoop is een belangrijk onderwerp bij kanker.

Er zijn wel kansen In de meeste gevallen zullen je artsen hoopvol samen met jou de strijd aangaan. Ze zullen je behandelingen voorstellen en aangeven dat je een kans op genezing hebt. Dat is een goede uitgangssituatie. Wanneer je arts echter zegt dat je ongeneeslijk ziek bent of nog ‘zo of zo lang’ te leven hebt, kunnen die woorden keihard aankomen. Soms nog harder dan een echte klap in je gezicht. Je arts hoeft overigens niet eens zoiets te zeggen, want voor veel mensen staat de diagnose kanker alleen al gelijk aan ‘doodgaan’. Het kan je angstig en hulpeloos maken. Die gevoelens verzwakken de afweerkracht van je lichaam en ondermijnen het immuunsysteem2. Om je angsten (voor een deel) te doorbreken zeg ik dat je altijd een kans hebt om te blijven leven. Hoop is in essentie een geloof in je eigen mogelijkheden. Deskundige begeleiding en goede behandelingen kunnen het makkelijker maken om hoopvol te zijn. Een topsporter gelooft in zijn mogelijkheden. Een topsporter draait zich daarmee geen rad voor ogen. Het is juist een belangrijke factor om zijn lichaam aan te zetten tot optimale prestaties. Natuurlijk weet een sporter dat alle inspanningen hem geen garanties op een overwinning kunnen geven. Dat is ook niet waarvoor hij het doet. Hij wil gewoon al zijn kansen benutten, hij wil zich ontwikkelen en kijken hoever hij kan komen.

2 Zie Bronvermelding achterin het boek

er zijn wel kansen | 29

ankhBWhandboekkanker1014.indd 29

15-10-14 13:42

Hoop is bovendien overdraagbaar Ik luisterde eens naar een interview met een sporter die een gouden medaille had gewonnen op de Olympische spelen. Het gesprek verliep als volgt: ‘Hoe heb je dit bereikt?’ vroeg de interviewer. ‘Ik geloofde niet dat ik ooit zou kunnen winnen’, zei de sporter. ‘Hoe kan het dan dat het je toch is gelukt?’ ‘Mijn trainer geloofde erin’, antwoordde de sporter. ‘Hij heeft jarenlang gezegd dat ik alles in huis heb om te winnen. Op een gegeven moment ben ik hem gaan geloven en kijk!’ Dankbaar toont hij zijn gouden plak. Vervolgens bedankt hij zijn familie, vrienden, collega’s en iedereen die hem de laatste jaren heeft gesteund en zegt: ‘Zonder jullie had ik dit nooit gekund!’ Ik vind dat een arts of therapeut – net als een goede coach – zijn patiënten reële hoop mag geven (en die gaat verder dan de statistieken!). Het is een wetenschappelijk bewezen kracht ten goede. Ik zou graag zien dat dit aspect van communicatie meer aandacht zou krijgen in de opleiding van artsen. Vraag Wat bedoel je met dat ‘hoop die verder gaat dan de statistieken’? Antwoord: Stel dat een coach statistisch te werk gaat. Dan zou hij tegen zijn tennispupil die Wimbledon wil winnen zeggen: ‘Beste jongen, wat haal je je in je hoofd? Er zijn wereldwijd honderdduizenden tennissers die Wimbledon willen winnen. In de hele geschiedenis is er maar een handjevol tennissers die het is gelukt. Hou er alsjeblieft mee op, want dat gaat je nooit lukken!’ Statistisch gezien is dat een juiste uitspraak. De pupil heeft inderdaad een heel kleine kans. Een goede coach echter creëert hoop. Hij zegt bijvoorbeeld: ‘Het zal niet gemakkelijk worden, want er zijn er velen die willen winnen. Toch heb ik bij jou het gevoel dat het zou kunnen. Als ik je forehand zie en zie hoe gemotiveerd je bent, denk ik dat er veel mogelijk is. Laten we op pad gaan.’ Een goede arts of coach is dus reëel en geeft tegelijkertijd op een creatieve manier ruimte aan hoop. Hij doet dat door vooral de sterke kanten te benadrukken. Vraag Je beweert dat mensen met kanker altijd hoop mogen houden? Antwoord Ja. Ik zou daarbij de nadruk willen leggen op ‘mogen’. Niets hoeft. Soms is het overduidelijk dat het einde nadert. In die gevallen is afscheid nemen van belang.

30 | deel i een combinatie-aanpak

ankhBWhandboekkanker1014.indd 30

15-10-14 13:42

Vraag Soms is het gewoon niet mogelijk om hoop te houden. Antwoord Dat ben ik met je eens. Ik zie mensen die zoveel pijn hebben, mensen die zulke nare dingen hebben meegemaakt dat ik betwijfel of ik zelf onder die omstandigheden in staat zou zijn hoop te houden. Vraag Vind je dat iedereen zou moeten genezen? Antwoord Nee. Ik wil iedereen proberen te ondersteunen zolang iemand dat wenst. Zoals gezegd is het soms overduidelijk dat het einde nadert. Dan vind ik het belangrijk daar uitdrukking aan te geven overeenkomstig de wensen van de cliënt. Ik heb ook cliënten die er bewust voor kiezen een punt achter hun leven te zetten. Ook dat behoort tot de mogelijkheden.

Kanker is meer dan topsport Topsport gaat over presteren, maar beter worden van kanker is meer dan presteren. Beter worden heeft ook te maken met leven, liefde, aanvaarding, ontspannen en plezier maken. Het is belangrijk dat je niet alleen met je behandelingen bezig bent, maar ook met dingen die je leven zin geven en waardevol maken. Ik zie te vaak patiënten die alleen nog maar met hun behandelingen bezig zijn. Hun dagen draaien alleen nog maar om hun volgende chemokuur, hun dieet, het innemen van medicijnen en voedingssupplementen. Het leven is meer dan dat. Het is belangrijk dat je – als het enigszins mogelijk is – voor meer dan 50% met je leven bezig blijft. Besteed in alles wat je doet voldoende aandacht aan zaken die je gelukkig maken en die prettig voor je zijn. Vraag Je hebt het over winnen van kanker. Ik heb daar moeite mee. Wanneer er winnen is, is er ook verliezen. Kun je daar meer over zeggen? Antwoord Ik ben blij dat je dit naar voren brengt. Zoals gezegd: de vergelijking met topsport kan waardevolle inzichten geven. Het laat vooral zien dat je voor een

kanker is meer dan topsport | 31

ankhBWhandboekkanker1014.indd 31

15-10-14 13:42

optimaal resultaat een deskundige aanpak nodig hebt. Genezen van kanker is echter meer dan dat. Kanker is een complexe ziekte waar het laatste woord nog niet over gezegd is. Sterven aan kanker is wat mij betreft dan ook nooit een persoonlijk falen! Vraag Veel mensen hebben het over de strijd tegen kanker. Hoe kijk jij daarnaar? Antwoord Kanker is voor de meeste mensen levensbedreigend. De biologische reactie op gevaar is ‘vechten’ of ‘vluchten’. Wegvluchten van kanker is moeilijk omdat het in het lichaam zit. Daarom is de reactie vechten. Dit is een normale reactie. Vraag Denk je dat kanker op te lossen is door strijd? Antwoord Dat is een goede vraag. Zoals gezegd is strijd een biologische reactie. Die mobiliseert levenskracht en die heb je nodig. Maar waar vecht je tegen? Het zijn je eigen cellen. Ik denk dat het goed is om kanker te verwijderen. Dat is wat de natural killercellen in het lichaam ook doen. Ze ruimen ongerechtigheden uit de weg. Daarnaast denk ik dat de samenleving verantwoordelijkheid moet nemen voor ongezonde factoren die bijdragen aan het ontstaan van kanker. Het is niet alleen maar domme pech dat kanker in onze samenleving zo toeneemt. We kunnen veel doen om kanker te voorkomen en moeten daarin de gevoeligste mensen beschermen. Anders lopen zij de kans ziek te worden. Vraag Wat is de oorzaak van kanker? Antwoord Kanker is een complexe ziekte. We weten niet precies wat de oorzaak is. Wel zijn er meerdere factoren bekend die een rol spelen. Op meerdere van deze factoren heb je invloed. Richt je op het verbeteren van deze factoren om bij te dragen aan je herstel (deel III en IV).

32 | deel i een combinatie-aanpak

ankhBWhandboekkanker1014.indd 32

15-10-14 13:42

Toelichting op de verschillende delen van het boek Deel I. Een combinatie-aanpak Dit deel heb je net gelezen. Het beschrijft de uitgangspunten vanwaaruit ik werk. Het laat zien waarom je kanker niet moet onderschatten en dat je die het beste van meerdere kanten tegelijk kunt aanvallen.

Deel II. Het spanningsveld tussen regulier en alternatief Op het moment dat je voor een combinatie van reguliere en alternatieve behandelingen kiest, kun je in een spanningsveld terechtkomen. Je behandelend arts, je partner of familieleden denken er soms anders over dan jij. Dit deel probeert je te helpen om met dit spanningsveld om te gaan en je eigen koers te bepalen.

Deel III. Voorkom dat kanker groeit, uitzaait of terugkomt In dit deel worden aanvullende maatregelen beschreven die kankercellen kunnen remmen in hun groei en die de kans op uitzaaiingen of recidief kunnen verkleinen. Daarnaast kunnen de maatregelen helpen je conditie voor een operatie te verbeteren of om zo goed mogelijk door een chemotherapie heen te komen. Door middel van enkele korte vragenlijsten krijg je een indruk of een onderwerp relevant voor je is. Afhankelijk van je score kun je kiezen voor een bronzen, zilveren of gouden aanpak.

Deel IV. Niet-giftige behandelingen In dit deel worden naast de ‘gewone’ chemotherapie en bestraling alternatieven besproken die minder bijwerkingen hebben: ‘opereren zonder snijden’, niet-giftige ‘chemo’s’ en combinatietherapieën. De verschillende behandelingen zijn onderverdeeld in goed onderbouwde, minder onderbouwde en vage methoden.

Deel V. Een mogelijk kankerprotocol Dit deel brengt alle besproken punten samen tot een samenhangend geheel en een mogelijk kankerprotocol voor de toekomst.

Deel VI. Ik wil geen combinatie-aanpak Sommige mensen willen alleen een reguliere of alleen een alternatieve behandeling. Dit deel beschrijft hoe deze mensen geregeld door hun artsen of familieleden onder druk worden gezet. Het doet een oproep om deze mensen te steunen in hun weloverwogen keuzes.

toelichting op de verschillende delen van het boek | 33

ankhBWhandboekkanker1014.indd 33

15-10-14 13:42

Deel VII. Mijn visie Korte uiteenzetting van mijn plannen om een behandelcentrum te creëren waarin de beste alternatieve en reguliere therapieën worden gecombineerd.

Deel VIII. Mijn persoonlijke observaties In dit deel beschrijf ik emotioneel-geestelijke factoren die een rol kunnen spelen bij kanker.

Deel IX. Bijlagen De bijlagen bevatten verdiepende informatie die aansluit op de rest van het boek. Lees met name de onderwerpen die op je van toepassing zijn.

34 | deel i een combinatie-aanpak

ankhBWhandboekkanker1014.indd 34

15-10-14 13:42

KANKER In dit boek vind je antwoorden op de volgende vragen:

• • • • • • • • • • • • •

Makkelijk leesbaar, overzichtelijk ingedeeld en met bijna honderd bladzijden speciale bijlagen. ISBN 978-90-202-1126-9 OVER DE SCHRIJVER

Handboek Kanker OS.indd 1

FRANSEN | HANDBOEK KANKER

HANDBOEK

HENK FRANSEN

HAND BOEK

KAN KER HOE JE REGULIERE EN ALTERNATIEVE BEHANDELINGEN OPTIMAAL KUNT COMBINEREN

15-10-14 12:54