INHOUD
Voorwoord
9
ACHTERGRONDEN
11
Het land Noord-Amerika Provincies en territoria Streken en zones Tijden Symbolen Provinciale landschappen Klimaat Indian summer Provincies Bevolking Waar ze wonen Oorspronkelijke inwoners Immigratie Godsdienst Taal Sport Versus Amerikanen Omgangsvormen Onderwijs Geschiedenis Vroegste bewoning Intellectuele ontdekking Koloniaal tijdperk Grotere zelfstandigheid Onafhankelijkheid Provincies Politieke structuur Confederatie Regering Provincies Gemeenten Kwestie-QuĂŠbec Kunst en cultuur Beeldende kunst Muziek Dans Literatuur Theater
11 11 13 16 18 19 20 28 29 30 33 33 33 35 37 38 39 41 41 43 44 44 45 46 50 51 52 57 57 57 60 60 60 62 62 63 64 64 64
WW Quebec deel 01.indd 5
Film Radio en tv Musea Powwow Unesco World Heritage Sites Economie Werk Provincies Verkeer en transport Autowegen Spoorwegen Autobus Vliegen Varen Wandelen Telecommunicatie Eten en drinken Buitenshuis eten Binnenshuis eten Typisch Canadees Winkelen en souvenirs Winkelen Souvenirs Gezondheidszorg Milieuzorg Flora en fauna Parks Canada Plantenwereld Dierenwereld Beste kijktijd
64 65 66 66 67 68 68 69 70 70 72 73 74 75 76 76 77 77 79 79 83 84 85 86 87 88 88 90 92 104
PRAKTISCHE INFORMATIE 105 Voor de reis Nuttige adressen Beste reistijd Vervoer naar Canada Gezondheid Geld Reisdocumenten Bagage
105 105 106 106 107 108 108 109
21-06-2007 17:06:07
CANADA
6
Kleding Douane Tijdens de reis Nuttige adressen Aankomst Vervoer Geld Identificatie Gezondheid Telefoneren Winkelen Overnachtingsmogelijkheden Na de reis Vertrek Douanebepalingen Belastingteruggave Emigreren Van A tot Z Accommodaties Afstanden Ambassades Apotheken Autohuur Banken Benzine Creditcards Douanebepalingen Drank Drugs Elektriciteit Feest- en gedenkdagen Fietsen Fooien Fotograferen en videofilmen Gehandicapten Geld Geld wisselen Gezondheidszorg Godsdienst Hengelsport Inentingen Insecten Internet Jagen Kamperen Kleding Klimaat Klok
WW Quebec deel 01.indd 6
109 110 111 111 111 111 113 114 114 115 115 116 116 116 116 117 117 117 117 119 119 119 119 120 120 120 120 121 121 121 121 122 122 122 123 123 123 123 124 124 124 124 124 124 125 125 126 126
Maten en gewichten Medicijnen Noodgevallen Openingstijden Politie Pornografie Post Postkantoor Prijzen Prostitutie Radio en televisie Reisdocumenten Restaurants Rondreis Souvenirs Strand Taal Taxi’s Telefoneren Tijdzones en tijdsverschillen Travellercheques Verkeer en verkeersregels Verzekeringen Video en dvd Visum Vliegduur Vliegmaatschappijen Voorbehoedsmiddelen Water Wegenkaarten Wereldomroep Winkelen Zon Zwemmen
126 126 127 127 127 127 129 129 129 129 130 130 130 130 131 131 131 131 131 132 133 133 133 133 134 134 134 134 134 134 134 135 135 135
BEZIENSWAARDIGHEDEN 137 Rondkijken in Québec en de Atlantische provincies
137
Provincie Québec 138 Laurentides-gebergte 139 Tussen Montréal en Québec 149 Ten noorden van de hoofdstad 153 Verder langs de Fleuve St.-Laurent 156 Saguenay-fjord 162 Het afgelegen oosten 171
21-06-2007 17:06:08
INHOUD
Het Gaspé-schiereiland De Appalachen-regio Omgeving Montréal Het verre westen en noorden
178 185 195 198
Ville de Québec Bovenstad binnen de vestingmuren Benedenstad aan de historische haven Bovenstad buiten de vesting De voorsteden
204
Montréal De oude stad Oude haven Centrum van vandaag Mont Royal Olympisch park In het water Lachine Ook het bekijken waard
223 227 234 235 238 242 245 250 251
Provincie New Brunswick Grenzend aan Québec Gulf of St. Lawrence Northumberland Strait Moncton Bay of Fundy Saint John Monding Bay of Fundy Langs de grens met de VS Het hart
253 254 262 266 272 273 280 286 289 294
Fredericton
298
Provincie Prince Edward Island De westpunt Annes Land De oostpunt Charlottes Land
306 307 313 322 327
WW Quebec deel 01.indd 7
204 214 217 220
7
Charlottetown
329
Provincie Nova Scotia Atlantisch oost Cape Breton Island west Het oosten van Cape Breton Island Northumberland Strait Rond Minas Basin Annapolis Valley Rond St. Mary’s Bay Cape Sable ronden Atlantisch west
335 336 343
Halifax Stadscentrum Waterfront Verder in de stad Harbour Islands York Redoubt Halifax Airport
408 409 416 419 422 423 423
Provincie Newfoundland and Labrador Westelijke lengte Labrador De Vikingenkust Het midden Rond Fortune Bay Avalon schiereiland
424 427 442 453 460 471 475
St. John’s Signal Hill Quidi Vidi Downtown noord Noord van de stad Downtown west De overkant
486 490 491 493 496 497 499
Ter afsluiting Over de auteur Register
500 500 501
353 361 369 375 388 390 396
26-06-2007 08:25:13
CANADA
8
OPGENOMEN KAARTEN Canada in de wereld Canada in Noord-Amerika De federale staat Canada Québec en de Atlantische provincies Provincie Québec Omgeving Gatineau en Capital Region Mont-Tremblant P’tit Train du Nord Linear Park Sagenay Marine Park Nationaal Park Archipel de Mingan Omgeving Montréal Nunavik Omgeving Ville de Québec, hoofdstad van Québec Centrum Québec Centrum Montréal Métro Montréal Montréal, oude stad en oude haven Montréal, eilandenpark Jean-Drapeau Provincie New Brunswick Caraquet, openluchtmuseum Village Acadien Moncton Fundy National Park Saint John
WW Quebec deel 01.indd 8
11 12 14-15 22-23 140-141 142-143 147 148 164-165 174-175 196-197 202
206-207 208-209 224-225 226 228-229 246 253
259 274-275 278-279 282-283
Fredericton, hoofdstad van New Brunswick Provincie Prince Edward Island Prince Edward Island National Park Charlottetown, hoofdstad van Prince Edward Island Provincie Nova Scotia Dartmouth Cape Breton Highlands National Park Fortress of Louisbourg, Cape Breton Island Kejimkujik National Park Halifax, hoofdstad van Nova Scotia Halifax, downtown Halifax, Citadel Hill Provincie Newfoundland and Labrador Island of Newfoundland Gros Morne National Park, Island of Newfoundland Leifsburdur bij L’Anse aux Meadows, Island of Newfoundland St. John’s, hoofdstad van Newfoundland and Labrador St. John’s, stadscentrum
299 306 318-319
330-331 335 337 348-349 358 384-385 409 410 411 424 426
436-437
456
486-487 490
21-06-2007 17:06:08
ACHTERGRONDE N
20
Prince Edward Island De vlag van Prince Edward Island is een wit vlak met het bovenste derde deel daarvan een rood horizontaal vlak waarin een breed uitgestrekte gouden leeuw is afgebeeld. Aan de bovenkant van dat vlak bevinden zich kantelen. Daaronder in het witte vlak staat een groen eiland met bomen. De onderste rand en de rechterrand zijn voorzien van roodgeblokte lijnen.
Tegelijk met de introductie van de Canadese vlag in 1965 werd de maple leaf het officiële symbool.
Volkslied Het volkslied heet ‘O Canada’. Het is in 1880 gecomponeerd. De muziek is van Calixa Lavallée en de oorspronkelijk Franse tekst van rechter AdolpheBasile Routhier. In 1908 schreef Robert Stanley Weir de Engelse vertaling. Op 1 juli 1980, een eeuw nadat het voor de eerste keer werd gezongen, werd het tot het nationale volkslied van Canada uitgeroepen.
PROVINCIALE LANDSCHAPPEN Vlag Prince Edward Island
Québec De vlag van Québec is een wit vlak met in elk van de vier hoeken een blauw vlakje. In het midden van elk daarvan is een ‘fleur-de-lys’ (Franse lelie) uitgespaard.
Vlag Québec
Maple leaf Het officiële symbool waaraan iedereen Canada herkent, is het esdoornblad, in het Engels maple leaf en in het Frans feuille d’érable. Het betreft de suikeresdoorn, Acer saccharum.
WW Quebec deel 01.indd 20
Bij elkaar omvatten de vijf provincies van deze Wereldwijzer in oppervlakte iets minder dan een kwart van het totale grondgebied van Canada. Wat aantal inwoners en economisch belang betreffen, gaat het echter om bijna een derde.
New Brunswick De provincie New Brunswick heeft een min of meer rechthoekige vorm: 242 kilometer breed en 322 kilometer lang. Met een oppervlakte van ruim 73.500 km2 is ze bijna net zo groot als de Benelux. Er wonen circa 800.000 mensen. Ongeveer een derde daarvan heeft het Frans als moedertaal, vooral in het noorden en noordoosten. De rest is Engelstalig plus groepen inheemse mensen met eigen talen. De provincie is door koning George III van Groot-Brittannië vernoemd naar zijn Duitse bezitting, het voormalige hertogdom Braunschweig-Lüneburg in Niedersachsen. Provinciehoofdstad is Fredericton, in het binnenland gelegen. Er wonen circa tachtigduizend mensen. De grootste steden zijn echter Saint John met 125.000
20-06-2007 14:23:06
HET LAND
inwoners en Moncton met ongeveer 115.000. De eerste ligt in het zuiden aan de kust van de Bay of Fundy. Moncton is in het zuidoosten gesitueerd, iets van de kust van de Bay of Fundy vandaan.
Grenzen Dat gebied ligt ingeklemd tussen Nova Scotia en de Bay of Fundy in het zuiden, de VS in het westen, QuĂŠbec in het noorden en de Gulf of St. Lawrence en Prince Edward Island in het oosten. Het noordelijkste deel ligt op ongeveer de hoogte van hartje Frankrijk, de zuidelijkste punt komt bijna tot 45 graden noorderbreedte.
Landschap In het zuiden heeft deze provincie heuvelachtig gebied met de twee grootste steden plus de getijden van de Bay of Fundy en tal van toe-
21
ristische attracties. Naar het midden kom je op glooiende vlaktes rond het historisch getinte Fredericton. In het westen en het noorden vind je bergachtige wouden met de Appalachianbergketen als ruggengraat vanuit de VS naar het noorden toelopend. Naar het oosten wordt het terrein weer wat vlakker. Zo’n 85 procent is bedekt met gemengde bossen. Hoogste bergtop is Mount Carleton (820 meter) in het noorden. De belangrijkste rivieren zijn de Miramichi River die van west naar oost dwars door New Brunswick loopt, en vooral de 670 kilometer lange St. John River die van het noordwesten komt en via Grand Falls, Woodstock en Fredericton naar Saint John in de Bay of Fundy stroomt. In het landschap komen veel abrupte onderbrekingen voor: hoogland en laagland wisselen elkaar regelma-
Ruige rotsen bij Grand Falls, New Brunswick
WW Quebec deel 01.indd 21
20-06-2007 14:23:07
105
PRAKTISCHE INFORMATIE
VOOR DE REIS Nuttige adressen Canada in Nederland Canadese ambassade in Nederland: Sophialaan 7, 2514 JP Den Haag, 9070311-1600, e-mail info@canada.nl, website www.dfait-maeci.gc.ca/canadaeuropa/netherlands/ Toeristische informatie: Canadian Tourism Commission, website www.keep exploring.ca Over emigratie: Canadese ambassade in Berlijn, Duitsland, 9+49-30-20-312447, website www.dfait-maeci.gc.ca/cana da-europa/germany/
Canada in België Canadese ambassade in België: Tervurenlaan 2, 1040 Brussel, 902-7410611, website www.dfait-maeci.gc.ca/ canada-europa/brussels/ Toeristische informatie: Canadian Tourism Commission, website www.keep exploring.ca Toeristische informatie Frans: Commission Canadienne du Tourisme, 9+33-144432507, website www.dfait-maeci. gc.ca/canada-europa/france/touris me/tourisme-fr.asp Over emigratie: Canadese ambassade in Parijs, Frankrijk, 9+33-1-44432916, website www.dfait-maeci.gc.ca/cana da-europa/france/
Fredericton Tourism: City-Tourism Division, P.O. Box 130, Fredericton, New Brunswick, Canada E3B 4Y7, 9+1-506460-2041, e-mail tourism@fredericton. ca, website www.fredericton.ca/ec1. asp
Newfoundland and Labrador Department of Tourism, Culture and Recreation: P.O. Box 8700, St. John’s, Newfoundland, Canada A1B 4J6, 9+1709-729-2831, e-mail tourism@gov. nl.ca, website www.newfoundlandand labradortourism.com Tourism St. John’s: City-Department of Economic Development & Tourism, P.O. Box 908, St. John’s, Newfoundland and Labrador, Canada A1C 5M2, 9+1-709576-8106, e-mail tourism@stjohns. ca, website www.stjohns.ca/visitors/ index.jsp
Nova Scotia Department of Tourism, Culture and Heritage: P.O. Box 456, Halifax, Nova Scotia, Canada B3J 2R5, 9+1-902-425-5781, e-mail explore@gov.ns.ca, website www.novascotia.com Destination Halifax: 1800 Argyle Street, Suite 802, Halifax, Nova Scotia, Canada B3J 3N8, 9+1-902-422-9334, e-mail info@destinationhalifax.com, website www.halifax.ca/visitors.asp en www. halifaxinfo.com
New Brunswick
Prince Edward Island
New Brunswick Tourism: 397 Queen Street, Fredericton, New Brunswick, Canada E3B 4Y7, 9+1-506-460-2129, e-mail tourism@fredericton.ca, website www.tourismnbcanada.com
Tourism PEI: P.O. Box 2000, Charlottetown, Prince Edward Island, Canada C1A 7N8, 9+1-902-368-4444, e-mail island@gov.pe.ca, website www.pei play.com
WW Quebec deel 02.indd 105
20-06-2007 14:36:13
253
Provincie New Brunswick mensen die geen eed van trouw aan de Britse kroon wilden afleggen, te deporteren. De Engelstaligen spreken over New Brunswick, de Franstaligen hebben het over Nouveau-Brunswick. Het is een provincie die uitgestrekte stranden heeft, warm zeewater en mooie kustgebieden. Het binnenland wordt doorsneden door enkele flinke rivieren en is verder bergachtig en zwaar bebost. In dit hoofdstuk over New Brunswick gaat het achtereenvolgens over de streek grenzend aan Québec, het gebied langs de Gulf of St. Lawrence,
Wie in de provincie New Brunswick arriveert, zal zich misschien even verbazen: de borden, richtingaanwijzers, straatnamen en reclames zijn er in twee talen, Engels en Frans; je bent niet in Québec en toch is er Frans. New Brunswick is officieel tweetalig; de enige provincie in Canada die dat is. Dat komt omdat ongeveer een derde van de inwoners het Frans als moedertaal heeft. Velen van hen zijn nazaten van Acadische mensen die vanuit Nova Scotia hier naar toe vluchtten toen de Britten tussen 1755 en 1763 probeerden alle Franse
Dalhousie Charlo B a ie
Campbellton
QUÉBEC
11
Petit-Rocher Bathurst
17
Miscou Island s le u r Cha des Caraquet Île Lamèque Nepisiquit Bay GrandShippagan
Anse
St-Jacques Edmundston
Miramichi
Kouchibouguac National Park
New Denmark r ve Ri i ch mi
ra Mi
Moncton 15 16 Petitcodiac St.-Joseph Hillsborough Sackville
Fredericton 2 3
2
Gagetown Sussex 7
4
100 km
Hopewell Cape
Fundy 114 N.P.
1
Hampton
St.Martins
3
St. Stephen
Str ait Shediac Barachois
11
Oromocto
N �
nd
Woodstok
Bouctouche
Boiestown
St. George 1
St. Andrews
Saint John y Ferr
Deer Island Campobello I. Grand Manan Island
B
PRINCE EDWARD ISLAND
rla
Hartland
thw
be
er
u So
t es
Rexton
um
Riv
2
126
rth
Doaktown
VERENIGDE STATEN
No
108
0
y
i Ba
ich am
Mir
St.-Léonard Grand Falls
hn
of
Ch
Fu
n
ign
ec
dy
y
Jo
S t.
Tabusintac
2
Ba
120
Gulf of St. Lawrence
to
Fort Beauséjour National Historic Site
NOVA SCOTIA Minas Basin
NOVA SCOTIA
ay
PROVINCIE NEW BRUNSWICK
WW Quebec deel 03.indd 253
20-06-2007 16:07:09
BEZIENSWAARDIGHE D E N
266
monumenten verklaard. In de school van Metepenagiag aan 2202 Micmac Road (Highway 420) is een lokaal ingericht met exposities daarover en vitrines met enkele van de opgegraven voorwerpen. Open op werkdagen. In het dorp is een restaurant waar inheemse Mi’kmaq-gerechten worden geserveerd.
Kouchibouguac Aan de kust van de Gulf of St. Lawrence, ten zuidoosten van Miramichi, is het nationale park Kouchibouguac. Dat is een zoutwater- en duinengebied met een lagune met rivierdelta’s, stranden en tal van eilandjes. Daarop vertoeven vaak groepen zeehonden. Parks Canada heeft in de wandelroutes door dit natuurreservaat brede houten plankiers gebouwd om het terrein zelf zoveel mogelijk te ontzien. In de zomer kan er gekampeerd worden, ’s winters zijn er langlaufloipes. Ongeveer een kilometer na de ingang aan 186 Route 117 staat een bezoekerscentrum met informatie, exposities en een multimediale presentatie over de leefgebieden van het park. Hier kun je ook aanhaken bij een drie uur durend kano-avontuur waarin onder leiding van een gids het dierenleven van dichtbij wordt bekeken. Het park is het hele jaar open, het bezoekerscentrum van half mei tot half oktober. Kouchibouguac komt uit de Mi’kmaq-taal en betekent zoiets als ‘rivier van de lange getijden’.
St.-Édouard-de-Kent Op weg naar de uiterste zuidoostpunt van de provincie kom je bij het Irving Eco-Centre La Dune de Bouctouche. Dat ligt op een landtong langs de kust en is bereikbaar via St.-Édouard-de-Kent vanaf Route 475. Het is een natuurreservaat met duinen en moerassen die van internationaal belang worden genoemd. Het ecosysteem hier heet onbedorven te zijn met vogels die met uitsterven worden bedreigd en zeldzame planten. Wandelpaden lopen over verhoogde plankiers. Per dag mag maar een beperkt aantal bezoekers het park in. Wind, golven en getijden zorgen voor voort-
NORTHUMBERLAND STRAIT Even ten zuiden van het Kouchibouguac-park begint de Northumberland Strait. Deze scheidt de provincie Prince Edward Island van New Brunswick en Nova Scotia.
WW Quebec deel 03.indd 266
20-06-2007 16:07:49
PR OVINCIE NEW BRUNS W I C K
durende veranderingen in de stranden en duinen. Van begin mei tot eind november verzorgen natuurgidsen rondleidingen. In een bezoekerscentrum aan 1932 Route 475 wordt de ecologie onder meer met interactieve beeldschermen verduidelijkt. Het gebied is eigendom van en aangelegd door het bosbouwbedrijf van de in Bouctouche geboren en getogen miljardair Kenneth Collin Irving.
Bouctouche Vanuit dat iets verder gelegen Bouctouche gaat ook een wandelroute naar het Irving Eco-Centre. Dit dorp is trots op het feit dat Irving hier
267
vandaan komt. Zijn nazaten houden zich bezig met olie, scheepsbouw, bosbouw, papier en tal van andere bedrijfstakken. Op de plaats waar de ouders van ‘KC’ een winkel hadden, op de grens van wat nu Boulevard Irving is en Chemin du Couvent, staat een bronzen standbeeld van hem. Op een eilandje in de haven van Bouctouche is het openluchtmuseumachtige Le Pays de la Sagouine, letterlijk het land van de (vrouwelijke) smeerpoets. De romanfiguren van schrijver Antonine Maillet komen hier tot leven in het dorpje Île-aux-Puces (vlooieneiland). Dat heeft nooit echt bestaan, maar het roept wel de Aca-
St.-Édouard-de-Kent, het Irving Eco-Centre La Dune de Bouctouche Foto: Tourism New Brunswick
WW Quebec deel 03.indd 267
20-06-2007 16:07:53