INHOUD
Voorwoord Introductie
11 14
ACHTERGRONDEN Het land Karibu! Welkom in Kenia Geografie Het landschap Klimaat Bevolking Samenstelling Godsdienst Onderwijs Omgangsvormen Taal Sport Geschiedenis De vroegste tijd Volksverhuizingen, de vroegste bewoners Swahilicultuur De Portugezen Oost-Afrika en de Europeanen Oost-Afrika en de slavenhandel Missionarissen en ontdekkingsreizigers Het koloniale tijdperk Verzet tegen de koloniale mogendheden De Mau-Mau Onafhankelijk Kenia Daniël arap Moi De laatste ontwikkelingen Rust keert terug in Kenia Belangrijke data in de Keniaanse geschiedenis Kunst en cultuur
17 17
WW Kenia 01.indd 5
17 17 20 24 25 25 26 26 27 28 29 31 31 32 32 33 34 34 37 40 41 41 42 44 46 47 48 49
Economie Openbaar vervoer Vliegtuig Trein Bus Auto Fiets Eten en drinken Winkelen en souvenirs Kralen Houtsnijwerk Stoelen Muziekinstrumenten Maskers Potten Kammen Matten Kanga’s Batik Antiek Edelstenen Speelgoed en gebruiksvoorwerpen Kruiden en specerijen Gezondheid Inleiding Voorzorgsmaatregelen Reisapotheek Verzorging en hygiëne Tropische en andere aandoeningen (Ki)Swahili Achtergronden Uitspraak Groeten Woordenlijst Nationale Parken (N.P.) en wildreservaten (W.R.) Inleiding Soorten parken en reservaten
51 54 54 54 57 57 58 58 59 60 60 60 61 61 61 61 61 61 62 62 62 63 63 63 63 63 64 65 66 69 69 70 70 71 74 74 76
16-06-2008 11:08:36
KENIA
6
Richtlijnen bij een bezoek aan park of reservaat 77 Enkele aanvullende richtlijnen voor parken en reservaten 81 Overzicht parken en reservaten 81 Flora en fauna 84 Flora 84 Bomen en andere gewassen 85 Fauna 89 Inleiding 89 De meest bezochte nationale parken en wildreservaten en hun bewoners 89 Op safari 91 De grote negen (algemeen) 91 Antilopen (algemeen) 91 Andere safaridieren (algemeen) 91 Vogels (algemeen) 92 Roofdieren 92 De grote negen (alfabetisch) 93 Antilopen (alfabetisch) 102 Andere safaridieren (alfabetisch) 111 Vogels (alfabetisch) 117 Volkeren van Kenia, leefwijze en geschiedenis 124 Inleiding 124 Akamba of Kamba (Bantoe) 126 Bajun (Bantoe) 127 Boni (Cushitisch) 127 Boran (Cushitisch) 127 Buji (Cushitisch) 128 Dahalo (Cushitisch) 128 Dassenich (Cushitisch) 128 El-Molo (Cushitisch) 128 Embu (Bantoe) 129 Gabbra (Cushitisch) 129 Gusii (Bantoe) 130 Ilchamus of Njemps (Nilotisch) 131 Iteso (Nilotisch) 131 Kamba (Bantoe) 132 Kalenjin of Nandi (Nilotisch) 132
WW Kenia 01.indd 6
Kikuyu (Bantoe) Luo (Nilotisch) Maasai (Nilotisch) Meru (Bantoe) Mijikenda (Bantoe) Nandi (Nilotisch) Njemps (Nilotisch) Okiek of Wandorobo (Nilotisch) Pokot of Suk (Nilotisch) Sabaot (Nilotisch) Samburu (Nilotisch) Segeju (Bantoe) Shirazi (Bantoe) Suk (Nilotisch) Swahili (Bantoe) Taita of Taveta (Bantoe) Turkana (Nilotisch) Wandorobo (Nilotisch) Wata (Cushitisch) Yaaka (Cushitisch) Vestigingsplaatsen van de afzonderlijke volkeren
133 134 135 138 138 138 138
PRAKTISCHE INFORMATIE Voor de reis Nuttige adressen Bagage Benodigde reisdocumenten Boeking Geld Douane Klimaat en beste reistijd Gezondheid Vervoersmogelijkheden naar Kenia Kleding Handig om mee te nemen Vervoer van bagage Tijdens de reis Nuttige adressen Aankomst Geld Gezondheid Identificatie Openbaar vervoer
145 145 145 146
139 139 140 140 141 141 142 142 142 142 143 143 143 144
146 146 146 146 147 147 147 148 148 148 149 149 149 149 149 150 150
16-06-2008 11:08:37
INHOUD
Telefoneren Vervoer Wereldomroep Na de reis Vertrek Douanebepalingen Gezondheid Van A tot Z Aankomst Afstanden Ambassades Ambulante handel Afstandstabel Apotheken Autohuur Bagage Banken Bedelaars Benzine Bromfietsen Consulaten Creditcards Criminaliteit Douanebepalingen Drank Drinkwater Drugs Elektriciteit Evenementen Feest- en gedenkdagen Fietsen Flying Doctors Fooien Fotograferen Foto’s ontwikkelen en afdrukken Gehandicapten Geld Geldautomaten Geld wisselen Gezondheidszorg Godsdiensten Hengelsport Hotels Huisapotheek Inentingen Inflatie Informatie
WW Kenia 01.indd 7
151 151 151 152 152 152 152 152 152 152 152 152 153 153 153 154 154 154 154 154 154 154 155 155 155 156 156 156 156 156 157 157 157 157 158 158 158 158 158 160 160 160 160 160 160 161 161
Ingewandsstoornissen Inkopen doen Internet Internetcafés Inwoners Kengetallen Kleding Klimaat Kortverblijfvisum Kranten en tijdschriften Lodges Luchthavenbelasting Matatu Maten en gewichten Maximumsnelheid Medicijnen Mobiele telefoon Munteenheid Nationale parken Niet vergeten... Nuttige tips Openbaar vervoer Openingstijden Paspoort Politie Politiecontroles Pornografie Post Postkantoor Prijzen Prostitutie Radio en televisie Reisapotheek Reisdocumenten Roken/niet roken Rolstoelgebruikers Rondreis Safari’s Souvenirs Strandrecreatie Taal Taxi’s Telefoneren Touroperators Travellercheques Tijdsverschil Valuta Veiligheid
7
161 161 161 161 162 162 162 162 162 162 163 163 163 163 164 164 164 164 164 164 164 165 165 165 165 165 165 165 165 166 166 166 166 167 167 167 167 167 167 168 168 168 168 169 169 169 170 170
16-06-2008 11:08:37
KENIA
8
Verkeer en verkeersregels Video Visum Vlag Vliegduur Voorbehoedmiddelen Wasserij Water Wegen Wegenkaarten Wereldomroep Ziekenhuizen Zonnebaden Zonnebrand Zonnesteek Zwemmen
170 170 170 170 170 171 171 171 171 171 172 172 172 172 172 172
BEZIENSWAARDIGHEDEN 173 Rondreis door Kenia per provincie 173 Inleiding 173 De (stads)provincie Nairobi Inleiding Wandelen in Nairobi De omgeving van Nairobi Nairobi Nationaal Park Inleiding Bereikbaarheid Algemene informatie Flora en fauna
177 177 179 184 187 187 188 188 189
De kust (provincie Coast) Inleiding De steden Diani Mombasa Voi Kilifi Watamu RuĂŻnestad Gedi Malindi Lamu archipel Lamu Manda Pate Kiwayu
191 191 191 191 193 204 204 206 206 209 212 213 215 216 217
WW Kenia 01.indd 8
Nationale Parken en Natuurreservaten Dodori Nationaal Reservaat Kisite Marine Nationaal Park Kiunga Biosfeergebied/ Zeereservaat Kora Nationaal Reservaat Mombasa (zee) Nationaal Park Mpunguti Zeereservaat Shimba Hills Nationaal Reservaat Tana River Nationaal Reservaat Watamu/Malindi (zee) Biosfeergebied Noordoost Kenia (provincie North Eastern) Inleiding De steden Garsen, Hola en Tula Garissa Liboi Wajir Mandera Nationale parken en wildreservaten Arawale Nationaal Reservaat Boni Nationaal Reservaat Malka Mari Nationaal Park Rahole Nationaal Reservaat Oost-Kenia (provincie Eastern) Inleiding De steden Isiolo Archer’s Post Marsabit Moyale Maikona North Horr Loiyangalani
217 217 219 220 222 224 225 226 227 228 231 231 232 232 233 233 233 235 236 236 238 239 241 243 243 243 243 244 244 245 246 246 246
16-06-2008 11:08:38
INHOUD
Nationale Parken en wildreservaten Bisanadi Nationaal Reservaat Buffalo Springs Nationaal Reservaat Central Island Nationaal Park Losai Nationaal Reservaat Marsabit Nationaal Reservaat Meru Nationaal Park Mount Kulal Biosfeergebied Mwea Nationaal Reservaat Mwingi Nationaal Reservaat Ol Doinyo Sabuk Nationaal Park Samburu Nationaal Reservaat Shaba Nationaal Reservaat Sibiloi Nationaal Park South Kitui Nationaal Reservaat Tsavo Nationaal Park Centraal-Kenia (provincie Central) Inleiding De steden Kiambu Thika Muranga Embu Chogoria Meru Nanyuki Nyahururu Naro Moru Nyeri Karatina Nationale Parken en wildreservaten Aberdare Nationaal Park Mount Kenya Biosfeergebied/Nationaal Park
WW Kenia 01.indd 9
248 248 249 251 252 253 255 258 260 261 262 264 265 267 268 269 275 275 275 275 276 276 277 277 278 279 279 280 281 281 282 282 285
9
Provincie Rift Valley 293 Inleiding 293 Het hoge noorden 293 De steden 295 Lodwar 295 Marich Pass en omgeving 296 Maralal 297 Kabarnet 297 Nakuru 298 Naivasha 299 Narok 300 Nationale Parken en wildreservaten 301 Amboseli Nationaal Park 301 Hell’s Gate Nationaal Park 305 Kerio Valley Nationaal Reservaat 307 Lake Bogoria Nationaal Park 308 Lake Kamnarok Nationaal Park 309 Lake Nakuru Nationaal Park 311 Maralal Wildreservaat 313 Masai Mara Nationaal Reservaat 314 Mount Elgon Nationaal Park 320 Mount Longonot Nationaal Park 323 Nasalot Nationaal Reservaat 325 Saiwa Swamp Nationaal Park 326 South Turkana Nationaal Reservaat 327 West-Kenia (provincie Western) Inleiding De steden Kitale Bungoma Eldoret Kakamega Kisumu Kericho
331 331 331 331 333 333 334 334 336
16-06-2008 11:08:39
KENIA
10
Nationale Parken en wildreservaten 337 Kakamega Forest Nationaal Reservaat 337 Ndere Island Nationaal Park 338 Provincie Nyanza Inleiding De steden Kisii
341 341 341 341
OPGENOMEN KAARTEN Kenia, ligging in Afrika 16 Kenia, algemeen 18-19 Kenia, fysisch 22-23 Ontdekkingsreizen van de Portugezen 33 De belangrijkste parken en reservaten 78-79 Taalgebieden van de volkeren 125 Indeling in provincies 175 De stadsprovincie Nairobi 178 Nairobi, centrum 180-181 Nairobi Nationaal Park 188-189 De kust 192 De zuidkust 194 Mombasa 196-197 Mombasa, centrum 200-201 De noordkust 205 Lamu en Manda 212 Noordoost-Kenia 230 Oost-Kenia 242 Buffalo Springs en Samburu Nationaal Reservaat 250
WW Kenia 01.indd 10
Homa Bay Nationale Parken en wildreservaten Ruma Nationaal Park Grensoverschrijdende safari’s Namen van dieren en planten Over de auteur Register
342 344 344 347 351 365 366
Meru Nationaal Park 256 Shaba Nationaal Reservaat 265 Tsavo Nationaal Park 270 Centraal-Kenia 274 Aberdare Nationaal Park 283 Mount Kenya Nationaal Park 286 Mount Kenya en omgeving 288 Rift Valley 292 Lake Turkana en omgeving 294 Amboseli Nationaal Park 302-303 Masai Mara Nationaal Reservaat 316-317 Mount Elgon Nationaal Park 321 West-Kenia 330 West-Kenia en de kust van Lake Victoria 332 Nyanza 340 Belangrijkste natuurgebieden op de grens Kenia/Tanzania 346 Mount Kilimanjaro 348
16-06-2008 12:20:07
17
ACHTERGRONDEN
HET LAND Karibu! Welkom in Kenia Kenia is een land van uitersten, vooral klimatologisch. Er is voor iedereen wel een plekje. Hoewel het een tropisch land is dat door de evenaar vrijwel in tweeën wordt gesneden, kan men sneeuw vinden in de bergen. Het land heeft schitterende stranden aan een kristalheldere oceaan, waar elke vorm van watertoerisme mogelijk is. Het kent eindeloze vlakten en een variëteit aan wild die zijn weerga niet kent. Behalve op de plaatsen waar veel aandacht aan het toerisme is geschonken (en dat is relatief slechts een klein gedeelte van Kenia), is Afrika er Afrika gebleven. De hoofdstad Nairobi is een moderne stad met ongeveer twee miljoen inwoners, nauwelijks een eeuw oud. Maar in veel steden en dorpen hangt de sfeer van een ver verleden, van oeroude rituelen, van onbekende zeden en gewoonten en van een bewogen historie. De inwoners vormen een bont gezelschap, ontstaan uit leden van grote en kleine volkeren die zonder uitzondering vriendelijk en gastvrij zijn. Het is het land van ontdekkingsreizigers en missionarissen, van slavenhandelaren en piraten. Een land dat werd overheerst door de Arabieren, door Duiters en door Britten. Een land van schitterende zonsondergangen en een sterrenhemel waarin nauwelijks plaats is voor donkere plekken. Een land ook waar armoede heerst en droogte, maar waar mensen nooit honger hoeven te hebben. Een land dat zijn bezoeker aan alle kanten raakt en roert. ‘Karibu’, welkom in Kenia!
Geografie Kenia ligt in oostelijk Afrika, doorsneden door de evenaar, geografisch gezien ongeveer tussen 5 graden noorderbreedte en 4 graden zuiderbreedte, tussen 34 en 42 graden oosterlengte. In het noorden begrensd door Soedan en Ethiopië, in het oosten door Somalië en de Indische Oceaan, in het zuiden door Tanzania en in het westen door Lake Victoria en Oeganda. Met z’n 582.646 km2 is Kenia ruim 8 keer zo groot als België en Nederland samen. De afstand tussen het uiterste noorden aan de grens met Soedan en het er schuin tegenover gelegen Shimoni aan de Tanzaniaanse grens bedraagt ongeveer 1200 kilometer, tussen de Indische Oceaan en Lake Victoria liggen 850 kilometers, beide hemelsbreed gemeten. Zou u over de weg van Lodwar (de meest noordelijke plaats van betekenis) naar Shimoni rijden dan legt u 1220 kilometer af. Gebruikmakend van het openbaar vervoer bent u wel enkele dagen tot een week onderweg.
WW Kenia 01.indd 17
16-06-2008 11:09:16
145
PRAKTISCHE INFORMATIE
VOOR DE REIS Nuttige adressen Embassy of the Republic of Kenya Winston Churchilllaan 208 1180 Ukkel 902 - 34 01 040 j 02 - 34 01 050 info@kenyabrussels.com Embassy of the Republic of Kenya Nieuwe Parklaan 21 2597 LA Den Haag 9070 - 35 04 215 j 070 - 35 53 594 info@kenya-embassy.nl Kenya Tourist Board Travel Marketing Company Leliegracht 20 1015 DG Amsterdam 9020 - 63 84 661 / 67 05 211 j 020 - 67 05 357 kenia@travelmc.com www.magicalkenya.com Kenya Tourist Board Kenya-Re Towers Ragati Road P.O. Box 30 630 00100 Nairobi, Kenya 900254 20 - 271 1262 j 00254 20 - 271 9925 info@kenyatourism.org www.magicalkenya.com Ministry of Tourism and Wildlife Utali House, Uhuru Highway P.O. Box 30 027 Nairobi, Kenya
WW Kenia 02.indd 145
900254 20 - 333 555 j 00254 20 - 318 045 info@tourism.go.ke www.tourism.go.ke/ministry.nsf P.O. Box 203 2086 Eldoret 900254 53 - 206 2985 eldoret@tourism.go.ke Kisumu kisumu@tourism.go.ke Lamu 900254 42 - 633 132 lamu@tourism.go.ke P.O. Box 80 091 Mombasa 900254 41 231 - 5959 mombasa@tourism.go.ke P.O. Box 421 Malindi 900254 42 - 20 689 malindi@tourism.go.ke Nakuru nakuru@tourism.go.ke Nyeri nyeri@tourism.go.ke Kenya Association of Tour Operators P.O. Box 48 461 Nairobi Kenya 900254 20 - 271 33 48 j 00254 20 - 271 92 26 info@katokenya.org www.katokenya.org
16-06-2008 11:16:48
BEZIENSWAARDIGHE D E N
230
N �
ETHIOPIË 0
150 km
Malka Mari N. P.
1540 m �
� Mega
� Malka Mari
Banissa �
Awara Plain
Moyale � Turbi �
El Wak �
� Buna
Marsabit Game Res.
Bokhol Plain
1705 m � � Marsabit
Arba � Jahan
Mandera �
Raiya Hills
Takaba �
� Gurar
Sigiso Plain Titu �
Ramu �
� 825 m Tarbaj �
� Khorof Harar
Giriftu �
Wajir � Chira �
� Laisamis
kB
Oost-Kenia
og
ga
Boji Plain
i Habaswein �
Merti �
Lare �
Lo ria nS wa mp
era
�
kD
La
Mado Gashi
La
Lak
SOMALIË
Bor
NoordoostKenia
� Dit
Lak Dima Sabena D esert Liboi �
Mt Kenya National Park
Bahadale �
Tana
� Saka
Dadaab � � Hagadera
De kust
� Garissa
Garissa
� Kamudi
Kasha �
NoordoostKenia
� Bura
a
n Ta Tula �
NAIROBI
INDISCHE OCEAAN
� Ijara
Garsen � naar Mombasa
Boni Nat. Reserve � Dar es Salaam
� Masalani
t
N N �
us De k
�
� Kolbio
Arawale Nat. Res.
� Bodhei Tana River Primate Nat. Reserve Witu �
Dodori Nat. Reserve
�Mokowe � Lamu
De kust
� Kipini
�
INDISCHE OCEAAN
NOORDOOST-KENIA
WW Kenia 03.indd 230
16-06-2008 11:21:58
231
Noordoost-Kenia (provincie North Eastern) INLEIDING Een bezoek aan het noordoosten van Kenia is een af te raden avontuur voor de gemiddelde vakantieganger. Het is er heet, stoffig en droog met alle daarbij behorende ongeNAIROBI makken. Er is geen touroperator die het in � z’n programma opgenomen heeft en u zult weinig mensen kunnen vinden die met enig N � enthousiasme u een tocht in de richting van Garissa, Wajir en Mandera zullen aanbevelen. En, heel belangrijk, het is niet ongevaarlijk vanwege de schermutselingen die hier regelmatig plaatsvinden met inwoners van Somalië die illegaal proberen Kenia binnen te komen. Raadpleeg daarom altijd de politie over de route die u wilt nemen en ga nooit alleen. Vertel ook wat uw volgende plaats van bestemming is. Ondanks alle voorzorgsmaatregelen die u kunt en moet nemen: de situatie kan van het ene op het andere ogenblik veranderen. Niettemin, het noordoosten van Kenia hoort bij Kenia als de Noordzee bij Scheveningen of Oostende, het is een fascinerend gebied voor diehards en voor de avontuurlijk aangelegde backpackers. Maar zelfs in deze categorieën: alleen voor diegene die zelfstandig vrijwel ieder probleem het hoofd kan bieden. Klimaatgemiddelden noordoostelijk Kenia
Max. temp. in °C Min. temp. in °C Uren zon per dag Regen in mm
j 36 17 10 0
f 37 18 11 10
m 37 20 11 45
a 36 21 11 90
m 36 21 10 50
j 36 22 10 0
j 35 22 10 0
a 35 21 9 0
s 36 22 10 0
o 36 20 10 50
n 36 19 10 40
d 36 17 10 15
Op de tocht naar het uiterste noordoosten houden we zoveel mogelijk de grenszijde met Somalië aan. De tocht wordt lang en zwaar, de afstand tussen Malindi en Mandera is ruim 1000 kilometer, de afstand tussen Isiolo en Mandera, een alternatief voor degenen die naar het noordoosten willen, bedraagt toch nog bijna 700 kilometer. De tocht gaat over onverharde wegen, áls er al wegen zijn. Vooral het laatste stuk naar Mandera zou er, afhankelijk van het seizoen en van de wind, wel eens weinig zichtbare weg kunnen zijn. Gelukkig is er altijd wel enige vorm van een track zichtbaar en anders komt u vast wel ergens een karavaan tegen waarvan de leider in de omgeving bekend is.
WW Kenia 03.indd 231
16-06-2008 11:21:59