INHOUD
Inleiding Gebruik van deze reisgids ACHTERGRONDEN Het land Geografie Klimaat Flora en fauna Nationale parken en reservaten Geschiedenis Het prekoloniale tijdperk De koloniale tijd Onafhankelijkheid en onrust William Walker Generaal Zelaya Vrijheidsstrijd De Somozadynastie Machtsovername Manipulatie Troonopvolging Drama Verzet De revolutie De Contra-oorlog Het einde van een tijdperk Politiek Corruptie en manipulatie Het pact Tegenaanval Rood gevaar Agenda’s Ortega opnieuw aan de macht Afsplitsingen Tegenstanders Berusting Koerswijziging Afhankelijk Economie
WW NIcaragua Kees.indb 5
9 9 13 13 13 16 16 17 21 21 22 22 23 24 24 25 25 25 26 26 27 28 28 29 30 30 30 30 31 31 31 32 32 32 33 33 33
Cultuur Bevolking Taal Religie Feesten Kunst
35 35 35 35 37 39
PRAKTISCHE INFORMATIE Van A tot Z Accommodatie Ambassades Alarmnummer Apotheek Eten en drinken Feestdagen, nationaal Fooi Fotografie Geld Gezondheid Grensovergangen Internet Reisdocumenten Taalles Telefoneren Tijd Veiligheid Vervoer Voltage Websites Winkels
43 43 43 43 43 43 43 45 45 45 45 46 46 47 47 47 47 47 47 47 50 51 52
BEZIENSWAARDIGHEDEN Het noorden Ocotal De omgeving van Ocotal Mozonte Dipilto Ciudad Antigua Jalapa
53 53 53 59 59 60 60 61
02-04-2007 11:10:16
NICARAGUA
6
Macuelizo Quilalí Somoto De omgeving van Somoto Cacaulí Estelí De omgeving van Estelí El Salto Estanzuela Miraflor Jinotega De omgeving van Jinotega San Rafael del Norte Matagalpa De omgeving van Matagalpa San Ramón Ciudad Darío
61 61 61 66 66 66 74 74 74 74 79 79 80 92 94 95
Het noordwesten León De omgeving van León León Viejo El Sauce Achuapa El Lagartillo Chinandega De omgeving van Chinandega Puerto de Corinto Puerto Morazán El Viejo Van de gebaande paden Potosí El Rosario Cosigüina Punta Ñata
97 97 111 112 115 115 115 116
Het noordoosten Río Blanco De omgeving van Río Blanco Mulukuku Siuna Bonanza Rosita Puerto Cabezas (Bilwi) Waspám
131 131 135 135 135 135 135 136 142
Het zuidwesten Boaco
145 145
WW NIcaragua Kees.indb 6
123 123 124 125 126 127 129 129 130
De omgeving van Boaco Managua De omgeving van Managua El Velero El Transito Pochomil Masaya De omgeving van Masaya Nindirí Granada De omgeving van Granada Jinotepe Diriamba De omgeving van Diriamba Rivas San Jorge San Juan del Sur De omgeving van San Juan del Sur
153 154 166 166 166 166 167 174 176 177 192 198 201 203 203 208 208
Isla de Ometepe Altagracia Playa Santo Domingo Santa Cruz Balgüe Mérida San José del Sur Moyogalpa
217 223 225 226 227 228 229 230
Het zuidoosten Juigalpa De omgeving van Juigalpa Bluefields De omgeving van Bluefields Rama
233 233 242 242 249 252
Corn Islands Big Corn Little Corn San Carlos De omgeving van San Carlos El Castillo De omgeving van El Castillo San Juan del Norte
253 253 258 261 267 267 271 271
Archipiélago de Solentiname Isla Mancarrón
275 275
216
02-04-2007 11:10:17
INHOUD
Isla San Fernando Isla la Venada De omgeving van Isla la Venada
276 276
279 208 209
276
OPGENOMEN KAARTEN Nicaragua, overzichtskaart 10-11 Ligging in Midden-Amerika 12 Nicaragua, fysisch 14-15 Nicaragua, departementen 52 Ocotal 54-55 Somoto 62-63 Estel铆 68-69 Matagalpa 82-83 Het noordwesten 98-99 Le贸n 102-103 Chinandega 117 Het noordoosten 132-133 Puerto Cabezas (Bilwi) 138-139
WW NIcaragua Kees.indb 7
Woordenlijst Over de auteur Regsiter
7
Het zuidwesten Boaco Managua Masaya Granada San Juan del Sur Isla de Ometepe Het zuidoosten Juigalpa Bluefields Big Corn Island Little Corn Island San Carlos
146-147 148 156-157 168-169 178-179 210-211 218-219 234-235 236-237 243 254 259 262
02-04-2007 11:10:17
ACHTERGRONDE N
42
Uitbundige barok, Iglesia de la Recolecci贸n
WW NIcaragua Kees.indb 42
02-04-2007 11:11:21
43
PRAKTISCHE INFORMATIE
VAN A TOT Z Accommodatie Niet overal in Nicaragua is goede accommodatie beschikbaar. Het land heeft zware energiecrises achter de rug en water en elektriciteit worden soms gerantsoeneerd, vooral in het oosten. Hospedajes hebben voor deze situatie meestal een flinke ton met water achter de hand. Alleen de duurdere hotels hebben warm water. Ga per dorp of stad af op de beschrijvingen in het praktische deel. De bevolking is gastvrij; mocht je ergens vastlopen, dan kan men je vaak een (zeer) eenvoudige slaapplaats bieden.
Ambassades De Nederlandse ambassade is geopend op ma-do van 8.30-12.30 en van 13.0016.00 uur. Vrijdag van 8.00-14.00 uur. Calle Erasmus de Rotterdam, Carretera a Masaya km 5, del Colegio Teresiano 1c sur, 1c abajo, Managua. 9505-2768630, mng@minbuza.nl, www.embajadaho landa-nic.com. Het Belgische ereconsulaat: Calle 27 de Mayo, frente a gasolinera ESSO, Edificio Targa Industrial, Managua 9(505)2223202/5632, targa@ibw. com.ni. De bevoegde ambassade is gevestigd in San José, Costa Rica, www. diplomatie.be. De Nicaraguaanse ambassade in Nederland: Laan Copes van Cattenburch 84, 2585 GD Den Haag. 9070-32250
WW NIcaragua Kees.indb 43
63, j 070-3508331, info@embanic. nl, www.embanic.nl. Het consulaat: Sumatrastraat 336, 2585 CZ Den Haag. 9070-3061742, j 0703508331. De Nicaraguaanse ambassade in België: (Dhr. L. Mejia Solis), Wolvendaellaan 55, 1180 Brussel. 92-3756500/3756434, j 2-3757188, sky77706@skynet.be.
Alarmnummer Het nationale alarmnummer van de politie is 118, van de brandweer 115 en voor een ambulance bel je 128.
Apotheek De farmacia is in bijna alle Nicaraguaanse steden bij wijze van spreken op iedere straathoek te vinden. Je kunt er vaak ook dollars wisselen. De meesten openen hun deuren om 8.00 uur en sluiten rond 20.00 à 21.00 uur. Sommigen hebben een middagpauze tussen 12.00 en 14.00 uur.
Eten en drinken Het basisvoedsel voor de bevolking bestaat uit rijst, bonen, maïs, vlees, kaas, en vis. Regelmatig staat er ook gebakken of gefrituurde banaan op het menu. In iedere stad kun je wel ergens comida corriente eten. Dit is een dagschotel die bestaat uit enkele basisingrediënten. Guapote en mojarra zijn veelgebruikte vissoorten. Ze worden onder andere in Lago Cocibolca gevangen. Een bekend verschijnsel is de fritanga. Laat in de
02-04-2007 11:11:22
BEZIENSWAARDIGHE D E N
66
DE OMGEVING VAN SOMOTO De Cañon de Somoto ligt op 15 km ten westen van het centrum. Je kunt er alleen met een pick-up komen. Het personeel van hotel Colonial kan dit regelen. Een mooi wandelgebied is Cerro Apante. Een lokale bus kan je er afzetten. Houd rekening met sterke hoogteverschillen.
Cacaulí Als je op de 8e van de maand in Somoto bent, kun je ‘s ochtends een kijkje te nemen in de gemeenschap Cacaulí. De wandeling ernaartoe is al de moeite waard. Een menigte met flessen water vergezelt je op weg naar de plek waarin 1991 Maria verscheen aan een tienjarige jongen. Hij zag haar in een waterpoel en ze gaf hem de opdracht haar verschijning iedere 8e van de maand te herdenken. En zo geschiedde. Nog iedere maand is de inmiddels volwassen jongen aanwezig op deze happening. De mensen hopen in hun flessen water hetzelfde te zien als hij zoveel jaar geleden zag. Op de plek waar nu een Mariabeeld staat wordt een kerk gebouwd met een tribune voor de vele bezoekers. De plek biedt een mooi uitzicht op de omringende heuvels. De wandeling neemt ongeveer een half uur in beslag maar je kunt ook een van de pick-ups nemen die op de 8e af en aan rijden. Vanaf het COTRAN-busstation sla je linksaf en na twee blokken begint het pad naar de gemeenschap.
ESTELÍ Estelí en haar omgeving lagen vele malen in het middelpunt van strijd. Het begon al in de koloniale tijd met aanvallen van stammen uit het oosten en Engelse piraten. In de jaren dertig van de twintigste eeuw bestreden Sandino en zijn rebellen de Nationale Garde van Somoza vanuit de omringende bergen. En tijdens de revolutie in de jaren zeventig en tachtig werd er opnieuw bitter gevochten door sandinisten en Contra’s. De stad en haar omgeving hebben duidelijk last van een veranderend klimaat. De afgelopen jaren waren extreem droog met 2004 als uitschieter. De bonen- en maïsoogst waren toen geen succes. De Río Estelí staat al droog vanaf orkaan Mitch in 1998 en in de bedding groeien inmiddels flinke bomen. De negentiende eeuwse kerk op het Parque Central is een van de mooiste en best onderhouden in Nicaragua. De stad is dan ook een van haar rijkste. In Estelí gaat op maandag t/m zaterdag een luchtalarm als tijdsein om 6.00 en 12.00 uur en op zondag als speciale evenementen aanvangen. Vraag na hoe veilig het is op straat in de avonduren; bij tijd en wijle zijn er jeugdbendes actief.
WW NIcaragua Kees.indb 66
02-04-2007 11:11:40
ESTELÍ
67
De strijd in Estelí Velen kunnen het zich nog herinneren als de dag van gisteren; de Revolutie in 1979. Estelí was een sandinistisch bolwerk en er werd hevig gevochten tegen de Nationale Garde van Somoza. Sandinistische rebellen stonden zij aan zij met de lokale bevolking. De gardisten waren, door hulp van de VS, goed uitgerust en getraind. Ze denderden met tanks door de straten en bestookten de stad met bombardementen. De guerrilla’s en burgers vochten verbeten door. Hun wapens werden aangeleverd via onder andere El Espino, een dorp op de grens met Honduras. Het verhaal gaat dat in de nacht van 16 juli een guerrillastrijder een tank van de gardisten stal en hen daarmee in hun slaap overviel. De mannen sloegen door deze onverwachte aanval op de vlucht. Dit zou Somoza zover hebben gebracht om niet alleen Estelí op te geven, maar ook de andere steden en uiteindelijk het land. Hij en zijn familie maakten zich uit de voeten en daarmee was de overwinning van de sandinisten een feit. In de jaren tachtig werd de strijd tegen de Contra’s, de tegenstanders van de revolutie, voortgezet in de omliggende bergen. De harde en ongelijke strijd heeft het leven gekost aan veel inwoners van de stad. De moeders van de gevallen jongeren hebben zich verenigd in de Organisatie van Moeders van Helden en Martelaren. Ze houden de herinnering aan hun kinderen en de sandinistische vrijheidsstrijd levend. Ook in andere steden waar hevig is gevochten vertegenwoordigen moeders deze organisatie.
Bezienswaardigheden La Galería de Héroes y Mártires is een galerie en monument voor de voornamelijk jonge mensen die het leven lieten in de revolutionaire strijd. Foto’s van hen hangen aan de muren en hun moeders zijn graag bereid het trieste verhaal erbij te vertellen. Verder zijn er voorwerpen uit de strijd en persoonlijke zaken tentoongesteld. De moeders regelen ook uitstekende Spaanse taalles en verblijf bij gastgezinnen. Deze vrouwen op leeftijd runnen de galerie op een vrijwillige basis en een donatie stellen ze dan ook zeer op prijs. Geopend van 8.00 tot 17.00 uur met een middagpauze tussen 12.00 en 14.00 uur. In het eerste blok zuid vanaf de zuidoosthoek, rechts. La Galería de Héroes y Mártires
WW NIcaragua Kees.indb 67
02-04-2007 11:11:42
97
Het noordwesten LEÓN Nicaragua´s universiteitsstad en culturele hart werd in 1524 door de Spaanse Francisco Hernández de Córdoba gesticht. Niet ver van de vulkaan Momotombo. Na verloop van tijd bleek de vulkanische activiteit niet zonder risico’s te zijn voor de jonge nederzetting. In 1610 verlieten de bewoners León en trokken haar 30 km verder nogmaals op. Direct naast de nieuwe locatie lag Sutiava, een inheemse gemeenschap. Volgens haar leden was niet alleen een onrustige Momotombo debet aan de verplaatsing. Ook speelde het verval van de stad en de welvaart van Sutiava een rol in deze beslissing. León, van oudsher het intellectuele en progressieve centrum van het land, was al snel in een machtsstrijd verwikkeld met Granada. Deze stad was haar conservatieve en welvarende tegenpool. In perioden van liberaal bestuur fungeerde León als hoofdstad van het land. Zodra de conservatieven aan de macht waren, voerde Granada de boventoon. Aan deze situatie kwam een eind toen men, om de strijd een halt toe te roepen, het dorpje Managua in 1857 tot hoofdstad bombardeerde. Een ander moment in de geschiedenis waarop León zich opwierp als belangrijke bron van verandering, was de strijd van de Sandinisten tegen dictator Somoza. De Leónese universiteit gold toen als haard van revolutionaire ideeën.
De kathedraal van León
WW NIcaragua Kees.indb 97
02-04-2007 11:12:18
BEZIENSWAARDIGHE D E N
98
Tegucigalpa
N �
�
√
�
� �
� Santa Cruz
HONDURAS Managua
� Cerro M 2107
�
Santa María �
San Lucas �
Macuelizo � M
� Texiguai San Juan Bautista �
� Morolica
OR
Jicaro Gala � Orocuina �
LV
AD
San Lorenzo �
SA
Puerto Grande �
� Puerto Soto
� La
EL
Monicras
� Cinco Pino
Namasigue �
�
�
Cedeño �
Golfo de Fonseca � La Union Punta
� Guasaute Las Lazas � Somotillo te � au s a u Villa Nueva G �
Volcán Cosigüina � Potosí �
�
E s te ro
� Cosigüina
El Tanque � Puerto Arturo �
� La Chacara El Cacao �
Tonvalle Jiquilillo � � Petacaltepe�
Re
Cayanlipe �
al
GROTE OCEAAN
San José Mina � Rancherias � El Limón � � Villa Salvadorita Tonala � � Santa Panc V. San Cristobal � V. Santa Clara �
El Realero Paso Caballos �
( PA C I F I S C H E O C E A A N )
�
Chichigalpa � �
Corinto �
Isla El Cardon � Puerto El Barquito
CCo r
Chinandega San
Purto de Esparta � Quezalguaque � �
� El Polvon
� aktieve vulkaan
di
León
�
50 km
�
E
Santa Teresa �
M
ar
El Trapicnite � � Las Penitas Candelaria �
ib
io
Puerto Momotomb �
La Paz Centro �
San Gabriel � � Izapa Tamarindo �
Puerto Sandino � El Velero �
El Transito �
WW NIcaragua Kees.indb 98
� Malpa
V. de Hoyo �
Salinas Grandes �
25
Valle Las Zap �
lle
ra V. Telica � San Jacinto � l o s Luis Telica V. de�Rata
Poneloya �
� bergtop
�
Río Gran
La Calera �
Puerto Morazán �
Santa Marta � � � � El Viejo Aposentillo El Fortin
0
S �d
Santo Tomás del Norte San Cayetano �
El Triunfo �
Rosario
Punta Ñata
Cusmapa �
� San Pedro
Ratón �
N �
El Espino � �S
San Francisco �
Choluteca �
Puerto Ñata
Somo �
San Marco De Colón �
02-04-2007 11:12:21
S Lor �
Sa
LEÓN
99
� Los Trojas Cifutentes � � El Chichicaste Teotecacinte �
� Danli
C o r d il
Ent
le r a
io re R
co ) Co via o ego í R S (R
Jalapa � � El Paraíso
�
Santa Clara � San Fernando � Mozonte � Ciudad � Antigua
te l
Piedra Larga �
San Juan � de Limay
� La Sirena
ib
io
El Paraiso �
s
El Candon Puerto � Santa Teresa Momotombo Momotombo V. � � � 1191 m V. Momotombito La Paz Centro � �
Tamarindo �
andino �
El Velero �
El Transito �
Nagarote �
El Valle � San Lorenzo �
Matiguas �
San Franciso Libre � � Pacora Rio Grande � Las Maderas �
Esquipulas �
San Ramon �
San Benito �
San José � de las Remates Santa Lucia �
Boaco �
�
Teustepe Monte � � Grande San Agustín
Corpus Cristi � � El Tamagás
� Mateare San Luis �
R de ío G Ma ran tag de an pa
San Dionisio �
� El Cacao � Puertas Viejas
(Lago de Managua)
�
� Las Banderas
Tipitapa
Tip Río ita
√
San Isidro �
San Francisco �
Santo � � � Santa Ana � Domingo Veracruz El Paso � � Isla � Guanacastillo Santa Rita � Esquipuias Las Calabazas Monte Tabor � � El Guayabo
� Camoapa �
Comalapa �
� Tecolostote
Santa Rita �
Laguna Malacataya � de Tisma Altamira
� El Portón
Boaco Viejo �
San Lorenzo � El Zapote �
El Alto �
pa MANAGUA � � � Zambrano
nse
� Pancasan San
�
� Susuli
Lago Xolotlán
San Gabriel � � Izapa
� Wasaka
� Sébaco
� Ciudad Dario Río Gr an de de Ma tag an pa Las Calabazas �
V ie jo
ar
� San Isidro Chaguitillo �
R ío
� Malpaisillo
V. de Hoyo �
Kuskawas �
Río Tuma
Matagalpa � � San Ramón
� La Cruz de la India
Dos Motes � � Los Zarzales Valle Las Zapatas �
M
� El Carmen
s
Santa Rosa � � Santa Pancha
lle
i r d�
Cordillera D a r ie
� Las Lajitas � La Trinidad
� Palo Blanco
� El Sauce
ra � acinto � l o s ca V. de�Rata
� Asturias o C San Pedro � de Buculmay � � Cuyali Suculmay
ia
ra
na
�
Mina El Limón � a
di
e ll
El Tuma �
o G Vi ran ej o de
La Calera �
I Paso Real de Cua �
el
b sa
�
Río Grande �
illa Nueva �
Cua �
�Jinotega
� Estelí
San Roque �
La Lana �
� La Vigia
� La Rica
Rí
� Achuapa
co
Lago de Apanas
�
otillo
o oC
Garrobo �
�
San Rafael Mancotal � � San Gabriel �
nco Pino
omás orte n Cayetano �
Quilali San Juan � � del Río Coco
�
La Pavona � Las Praderas � San Sebastian de Yali � �
Es
Cusmapa �
Plan de Grama �
Wiwilí �
Rí
� Condega � Las Sabanas
�
� Cd. Sandino
Telpaneca �
Yalacagüina � Palacaguina � El Espino � Valle Ducuali � � San Lucas
� Wamblán
Valle Congias � � Bana
� Susucayan
Río Coco
Somoto �
n Pedro
�
� Murra
� Ocotal � Totogalpa
arco olón �
El Plantel � Arenales
sC a
� Cerro Mogotón Santa María � 2107 m Macuelizo Apaji � � Mac u e li z o
Ilteli � � Los Punctalitos
ío
La
� Santa Cruz
s
�
San Patricio
� Belén
� Asunción
La Pelona �
HET NOORDWESTEN
WW NIcaragua Kees.indb 99
02-04-2007 11:12:25