INHOUD
Het avontuur Vietnam
11
ACHTERGRONDEN Geografie Geschiedenis Het Noorden Intussen, in het Zuiden Tijdperk van de dynastieĂŤn Opnieuw een Le Dynastie en het einde van de Cham Nguyen versus Nguyen Intussen, in het Zuiden De Fransen Een Franse provincie Het eerste verzet en de Japanse invasie Onafhankelijkheid Opnieuw oorlog Het verscheurde Vietnam De Amerikaanse Vietnamoorlog Het Tet-offensief Nixondoctrine en Cambodja Val van Saigon Onderdrukking, vlucht en opnieuw oorlog Doi Moi en de 21e eeuw Regering en staatsinrichting Mensenrechten Volk en cultuur Een smeltkroes Nakomelingen van een fee en een draak Natte rijstbouw in de delta van de Rode Rivier De Chinezen: een invloedrijke en succesvolle minderheid
15 15 17 17 18
WW Vietnam branco 01.indd 5
18 19 20 20 20 21 22 22 24 25 26 28 29 30 31 32 33 34 35 35 35 37
Etnische diversiteit in het Noorden en de Centrale Hooglanden Religie Boeddhisme Confucianisme TaoĂŻsme Christendom Tet, het Vietnamese nieuwjaar Muziek, theater en andere kunst Muziek: vele stijlen en invloeden Van klassiek theater tot poppentheater Literatuur Dieren en planten Fauna Flora Eten en drinken Rijst, vissaus en baguette Noord, Midden en Zuid Een doorsnee Vietnamese maaltijd De vegetarische keuken Kookcursus Hondenvlees en slangenwijn Een voedselallergie? Drinken Boek en film Fotoboeken over de oorlog Fotoboeken over hedendaags Vietnam Film Vietnamese films buiten het oorlogsgenre
38 41 42 42 42 44 44 45 45 46 48 48 48 50 55 57 57 61 61 61 62 64 65 67 68 68 69 72
38
18-07-2007 10:57:45
VIETNAM
6
PRAKTISCHE INFORMATIE Voor de reis Nuttige adressen Ambassades en consulaten Achterblijvers Internet Reisdocumenten Beste reistijd Geld Douane Bagage Vaccinaties en malariapreventie Kleding Vliegreis boeken Tijdens de reis Belangrijke en handige telefoonnummers Aankomst en vertrek Van A tot Z BEZIENSWAARDIGHEDEN Zuid-Vietnam en de Mekongdelta Ho Chi Minh Stad (HCMC) Korte geschiedenis District 1 Cholon Tay Ninh Cu Chi tunnels Vung Tau Omgeving van Vung Tau Con Dao eilanden My Tho Ben Tre Vinh Long Can Tho Omgeving van Can Tho Soc Trang Long Xuyen Omgeving van Long Xuyen Chau Doc Omgeving van Chau Doc Tra Vinh Ca Mau Rach Gia
WW Vietnam branco 01.indd 6
73 73 73 73 74 74 74 75 76 76 76 76 76 77 79 79 79 80 109 109 112 112 117 128 137 142 145 147 148 151 156 158 162 167 169 171 174 174 177 179 180 183
Ha Tien Phu Quoc
185 188
Midden- en Zuid-Vietnam Phan Tiet Mui Né Dalat Cat Tien National Park Buon Ma Thuot Omgeving van Buon Ma Thuot Yok Don National Park Pleiku Kon Tum Phan Rang & Thap Cham Nha Trang Stranden ten noorden van Nha Trang Song Cau Baai Quy Nhon De omgeving van Quy Nhon Sa Huynh Quang Ngai Son My (My Lai) Hoi An My Son Marble Mountains Danang Hai Van pas Lang Co Bach Ma National Park Hué Quang Tri Dong Ha DMZ-gebied Vinh Moc tunnels
193 193 194 197 205 205
Noord- en Midden-Vietnam Dong Hoi Vinh Kim Lien Thanh Hoa Sam Son Cuc Phuong Nationaal Park Phat Diem Ninh Binh Hoa Lu Tam Coc
269 269 271 273 273 274 275 276 277 277 278
207 207 209 210 213 215 223 226 226 227 228 229 230 233 241 243 245 250 251 251 252 259 260 261 267
18-07-2007 10:57:46
INHOUD
Noord-Vietnam Hanoi Geschiedenis De oude wijk Buiten Hanoi Lao Cai Sapa Bac Ha Lai Chau Dien Bien Phu Son La Hoa Binh
WW Vietnam branco 01.indd 7
279 282 282 287 297 302 303 311 314 315 318 319
7
Mai Chau Hai Phong Halong Bay Cat Ba Mong Cai Lang Son & Dong Dang Cao Bang Ba Be Nationaal Park
320 321 324 328 330 331 332 334
Over de auteurs Register
336 337
18-07-2007 10:57:49
15
ACHTERGRONDEN
GEOGRAFIE Het langgerekte Vietnam wordt wel met een draak vergeleken, en grapjes dat het S-vormige land de ideologische doelstelling van het socialisme weergeeft, zijn in het verleden ook al gemaakt. Toepasselijker is de vergelijking die de Vietnamezen zelf maken: het lijkt op een don ganh, een doorbuigende, over de schouder gedragen bamboestok met aan weerszijden een volle mand rijst. Vietnam, met een totale oppervlakte van 329.560 km2, vormt de oostelijke rand van het Indo-Chinese schiereiland. Het grenst in het noorden aan China, en in het westen aan Laos en Cambodja. De grens met China is 1281 km lang, met Laos 2130 km en Cambodja 1228 km. De Zuid-Chinese Zee en de Golf van Tonkin vormen in het oosten en zuiden de natuurlijke begrenzing. En om de cijfers compleet te maken: van kop tot staart is Vietnam 1650 km lang. In het noorden ligt de Rode Rivierdelta. De rivier is grotendeels ingedijkt, waardoor er minder overstromingsgevaar bestaat dan in de zuidelijke Mekongdelta, waar de vele riviertakken regelmatig buiten hun oevers treden met rampzalige gevolgen voor mens en landbouw.
De Mekongdelta
WW Vietnam branco 01.indd 15
17-07-2007 15:20:12
73
PRAKTISCHE INFORMATIE
VOOR DE REIS Nuttige adressen Verkeersbureau Vietnam Spui 217-219 2511 BP Den Haag 9070 363 25 58 e-mail: info@eurasia.nl Internet: www.eurasia.nl
Medisch Comité NederlandVietnam Weteringschans 32 1017 SH Amsterdam 9020-6270411 j 020-6250147 e-mail: info@mcnv.nl Internet: www.mcnv.nl Sinds de oprichting in 1968, tijdens de Vietnam-oorlog, geeft het Medische Comité Nederland-Vietnam materiële hulp aan de inwoners van Vietnam. Nu ligt het accent in de hulpverlening op het trainen, adviseren en begeleiden van lokale gezondheidsorganisaties. De website geeft veel interessante reisinformatie en je kunt er tevens een ‘Vietnam Reiswijzer’ aanvragen met nuttige informatie.
Ambassades en consulaten Vietnamese Ambassade in Nederland Embassy of the Socialist Republic of Vietnam Nassauplein 12 2585 EB Den Haag 9070 364 8917 j 070 364 8656 e-mail: emviet@wanadoo.nl
WW Vietnam Branco 02.indd 73
i ma.-vrij. 09.00-12.00 en 14.00-16.30 uur (op ma., wo. en vrij. tot 17.00 uur).
Vietnamese Ambassade in België Embassy of the Socialist Republic of Vietnam Generaal Jacqueslaan 1 1050 Brussel 1 Boulevard Général Jacques 1050 Bruxelles 902 379 2737 j 02 374 9376 e-mail: vnemb.brussels@skynet.be i visumafdeling: ma., wo. en vrij. van 14.00-17.00 uur. Ook in gebruik: Avenue Maurice 2A 1050 Brussel 2A Avenue Maurice 1150 Bruxelles
Nederlandse Ambassade in Hanoi Daeha Office Tower, 6th floor 360 Kim Ma Street, Ba Dinh, Hanoi 984 4 8315650 j 84 4 8315655 e-mail: han@minbuza.nl i ma.-vrij. 08.00-12.00 & 13.00-17.00 uur; gesloten op Vietnamese en Nederlandse feestdagen. www.netherlands-embassy.org.vn
Nederlandse Consulaat Generaal in Ho Chi Minh City Saigon Tower, 9th floor 29 Le Duan Boulevard District 1, Ho Chi Minh City 984 8 8235932/33
17-07-2007 15:27:21
PRAKTISCHE INFORM AT I E
74
j 84 8 8235934 e-mail: hcm@minbuza.nl i ma.-vrij. 08.00-12.00 & 12.30-16.30 uur; gesloten op Vietnamese en Nederlandse feestdagen. www.mfa.nl/hcm-en
Belgische Ambassade in Hanoi Somerset Grand Hanoi, 9th floor 49 Hai Ba Trung, Hoan Kiem District Hanoi 9(84 4) 934 6177 /78 /79 j (84 4) 934 6183 e-mail: hanoi@diplobel.org i visumafdeling: ma. di. do. vrij. 09.0011.00 uur (afgeven aanvraag), 13.3014.00 uur (ophalen visa), 14.00-15.30 uur (uitsluitend telefonische informatie). www.diplomatie.be/hanoi.be
Belgische Consulaat-Generaal in Ho Chi Minh City Sun Wah Tower, 17th floor 115 Nguyen Hue, District 1 Ho Chi Minh City 9(84 8) 821 9354 j (84 8) 821 9304 e-mail: consubel@hcm.vnn.vn i visumafdeling: ma. di. do. vrij. 09.0010.30 uur (afgeven aanvraag), 10.3011.00 uur (ophalen visa).
Achterblijvers Het kan handig zijn om kopieën van belangrijke documenten en telefoonnummers van hotels achter te laten bij het thuisfront. Verschillende instanties bieden de mogelijkheid om belangrijke documenten (kopieën van paspoort, ticket, verzekeringspapieren, toegangscodes etc.) als gescand document op te bergen in een digitale kluis. Bijvoorbeeld: www. abnamro.nl. Je kunt deze documenten natuurlijk ook scannen en in bijlage naar je eigen emailadres sturen.
WW Vietnam Branco 02.indd 74
Internet Er zijn verschillende sites waar verwijzingen worden gegeven naar de meest uiteenlopende onderwerpen over Vietnam, van recepten tot fotoreportages, van muziekinformatie tot het steunen van goede doelen. Via deze pagina’s zijn ook discussieforums te vinden, waar reizigers elkaar informeren of terecht kunnen met vragen. www.vietnam.startpagina.nl (met veel verwijzingen naar andere websites) www.vietnamjourney.nl (heldere site met algemene informatie) www.mcnv.nl (medisch comité Nederland-Vietnam, ook veel reis- en achtergrondinformatie) www.vietnamtourism.com (algemene toeristische informatie) www.vietscape.com (concerten, evenementen, feesten in Vietnam per streek) www.vietnamonline.net (onder andere algemene reisinformatie) www.vietnamonline.com (algemene reisinformatie) www.vietnaminfo.nl (algemene informatie) www.pbs.org/hitchhikingvietnam (privésite met veel goede informatie)
Reisdocumenten Alle buitenlandse toeristen die naar Vietnam reizen moeten in het bezit zijn van een geldig paspoort en visum. Je paspoort moet na vertrek uit Vietnam nog zes maanden geldig zijn. Een toeristenvisum kan aangevraagd worden met behulp van een formulier dat je kunt downloaden via www.vietnamjourney. nl en heeft een geldigheid van één, drie of zes maanden. Voor het aanvragen van een visum is een zogenaamde visumautorisatie nodig, een goedkeuring van
17-07-2007 15:27:22
HOI AN
233
HOI AN Door velen terecht omschreven als een levend museum en de parel van Vietnam, is Hoi An heel beslist een bestemming die niet in je planning mag ontbreken. Als door een wonder is de oorlog goeddeels aan de stad voorbijgegaan. Tot circa 1995 was Hoi An een vergeten havenstadje met vervallen huizen en kruimelende kades. Na de opkomst van het toerisme is het potentieel van dit prachtige 15e-eeuwse havenstadje ontdekt en wordt het optimaal uitgebuit. In 1999 werd de stad bijgeschreven in de registers van het Werelderfgoed van UNESCO. Voor veel reizigers is dat alweer een puntje tÊgen, want in het kielzog van die populariteit komen de massa’s, en laten we eerlijk zijn, in een rustig straatje langs de haven opgeschrikt te worden door veertig kakelende Koreanen is even slikken. Maar laat je niet ontmoedigen, ook niet door de omgeving als je op Hoi An aankoerst: eenmaal binnen de stad zelf, zal je niet aan haar charme kunnen ontkomen. Behalve toeristisch geweld, is ook enig natuurgeweld de stad niet vreemd. Ieder jaar opnieuw treedt de rivier buiten haar oevers, in 1964 zelfs zo ernstig dat het water tot de daken kwam, en in oktober 2006 raasde de tyfoon Xangsane (olifant) met 150 km per uur over de kust, waarbij Hoi An en het 35 km zuidelijker gelegen Danang er flink van langs kregen. De schade is gelukkig beperkt gebleven. Hoi An telt ruim 600 traditionele huizen, en ofschoon overal winkeltjes, galeries, kledingzaken en restaurants gevestigd worden, is met een beetje goede wil de oorspronkelijke bouw nog goed te zien. Bakstenen muren, de voorkant gestukadoord, vaak zachtgeel geverfd. Van binnen met hout
Straatbeeld, Hoi An
WW Vietnam Branco 03.indd 233
17-07-2007 15:52:30
1 �
Dao Tran Hun g
Hoang Van Thu � 17
2�
16 �
Phan Chau Trinh
�
Nhi Trung
5
Nhi Trung
�
�
An Hoi voetgangersbrug
10 �
iM inh
Kh
ai
An Hoi schiereiland
N �
Ng
uy en
Th
Phan Chau Trinh
Japanse brug (overdekt)
12 �
9
�
Phan Dinh Phung
�
19
Nguyen Thai Hoc
15 � Le Loi
Le Loi
Bach Dang
�
3�
er
4�
�
g s te ig
Phan Chau Trinh
8
u
Tran Hung Dao
�
A a n le
Phu
g
r
7
�
g To
1. Centrale markt 2. Keramiek museum 3. Hal van de Chinese Gemeenschappen 4. Fujian Gemeenschapshal 5. Cantonese Gemeenschapshal 6. Chaozou Gemeenschapshal 7. Quan Am pagode en historisch museum 8. Quan Cong tempel 9. Huis van Tan Ky 10. Huis van Phung Hung 11. Ha An Hotel 12. Vinh Hung 1 Hotel 13. An Huy Hotel 14. Brothers Café 15. Hong Phuc restaurant 16. Café Can 17. Hoi An Hai San restaurant 18. Kleermakers 19. Verkoop entreekaartjes
m
�
bru
Rivie
ong
au
Bank
%
Tran Ph
Le H ong
Bon
i Ch
ieu
Na
m Ca
�
u g Die
yen Truo n
Tran Cao Van
naar het dorp Cam Nam
n Bo
Pha
Duy H
�
14
n
Hoa
Nguyen Hue
Hoi An kerk
Thu
n Nguye
Ë
Ngu
13 �
�
18
Ngo Gia Tu
naar Chuc Thanh Pagode en Phuoc Lam Pagode
g
uon
inh L
gM
n Truo
6�
Ziekenhuis
Postkantoor
naar Life Resort Hoi An
11�
�
Kiet
u
naar Cua Dai strand
ai
Ly Thuong
Cua D
�
BEZIENSWAARDIGHE D E N
234
0
250 m
HOI AN
WW Vietnam Branco 03.indd 234
17-07-2007 15:52:32
HOI AN
235
Chinese lantaarns in Hoi An
betimmerd, de daken met kleipannen belegd. Koel in de zomer, warm in de winter, Zuid-Chinese stijl. De huizen zijn vaak tot dertig meter diep en in drie ruimtes verdeeld, de voorste en achterste gescheiden door een open binnenplaats. Hoi An is een voetgangersstad bij uitstek. De oude binnenstad is gesloten voor verkeer, en alles is binnen loopafstand. Eenmaal per maand, bij volle maan, is er een speciale, historische avond waarbij de elektrische verlichting uitgaat en de hele stad verlicht wordt met lantaarns. Slenteren door de oude straatjes, met de boot op de rivier, fietsen naar het strand of langs een van de kleine dorpjes in de omgeving, of een kookcursus waar je de fijne kneepjes van de Vietnamese keuken worden bijgebracht: Hoi An heeft alles in zich voor een paar dagen rust en genieten.
Een heel klein beetje geschiedenis Haifo, Haiso, Cotam en Faifo zijn slechts een paar van de namen die het havenstadje gedragen heeft in haar lange historie. Als havenstad van het Champarijk kwam het in de 15e eeuw tot ontwikkeling, en in de eeuwen daarna kwam de handel tot grote bloei: handelsschepen uit China, Japan, Spanje, Portugal, Frankrijk, Engeland en natuurlijk Holland legden hier aan om kruiden, zijde, porselein en thee te kopen. Chinese en Japanse handelaren, afhankelijk van de zuidwestmoesson om terug te kunnen varen naar hun thuishavens, bleven maanden achtereen aan wal en bouwden huizen en opslagplaatsen, die nu zo bepalend zijn voor de architectuur van Hoi An. Tot de 19e eeuw bleef Hoi An een belangrijke havenplaats, maar toen de Thu Bon rivier begon te verzanden werd deze te ondiep voor zeilschepen om de haven te bereiken. De Fransen maakten Danang tot belangrijkste havenstad, en Hoi An raakte zoetjesaan in de vergetelheid.
WW Vietnam Branco 03.indd 235
17-07-2007 15:52:37
BEZIENSWAARDIGHE D E N
324
HALONG BAY Voordat je bij de beroemde Baai van Halong, Halong Bay, aankomt, passeer je de stad Halong. Je kunt heel gemakkelijk vanuit Hanoi rechtstreeks naar de baai reizen want in de stad valt weinig te zien of beleven. We noemen in het infoblok een aantal slaap- en eetmogelijkheden voor het geval dat... Volgens velen is een reis naar het Noorden van Vietnam niet compleet zonder een bezoek aan deze spectaculaire baai, en we kunnen dit alleen maar beamen.
Bezienswaardigheden Halong Bay ligt in de Golf van Tonkin en bestaat uit ongeveer 1900 grotere en kleinere eilanden die een werkelijk spectaculair zeegezicht vormen. De meeste eilanden zijn zo steil, dat ze onbewoond en daardoor ongerept zijn. De baai is door UNESCO al twee keer uitgeroepen tot werelderfgoed: in 1994 roemde de organisatie de schoonheid van het gebied, in 2000 was het vooral vanwege de biologische waarde ervan. De Vietnamese naam voor dit gebied is Vinh Ha Long, ‘de baai van de naar beneden komende draak’. De baai bestaat uit vele grotere en kleinere eilanden van kalksteen die dichtbegroeid zijn met struikgewassen. Door de werking van de zee zijn
Halong Bay
WW Vietnam Branco 03.indd 324
17-07-2007 15:55:24