INHOUD
ACHTERGRONDEN Het land Geografie Karst Bodem en landgebruik Klimaat Natuur en natuurbescherming Flora en vegetatie Fauna Geschiedenis Inleiding Prehistorie, oudheid en de komst van de Slaven Middeleeuwen De Bosnische Kerk Osmaans bestuur Onder gezag van Oostenrijk-Hongarije De eerste Zuid-Slavische staat Tweede Wereldoorlog Josip Broz Tito Communistisch Joegoslavië Escalatie en oorlog Na Dayton De maatschappij Politiek Economie Etniciteit en religie Cultuur Taal
35 39 40 42 43 46 48 48 53 59 67 86
PRAKTISCHE INFORMATIE Accommodatie Activiteiten Adressen Auto Alarmnummers Ambassades
93 93 93 95 95 97 97
WW Bosnie deel 01.indd 5
9 9 9 12 17 18 19 20 23 26 26 26 28 30 32 34
Bijgeloof Douane Elektriciteit Eten en drinken Feestdagen Festivals Fotografie en film Gedragsregels Geld Gezondheid Heen- en terugreis Hoogtepunten Internet Landkaarten Media Mijnen Openbaar vervoer Openingstijden Politie Post Reisorganisaties Seizoenen Telefoon Tijdsverschil Uitgaan Verzekeringen Wegenwacht Winkelen
97 97 98 98 98 98 99 99 99 100 101 102 103 103 103 103 104 105 106 106 106 106 106 106 106 107 107 107
BEZIENSWAARDIGHEDEN De Krajina Velika Kladuša Agrokomerc De omgeving van Velika Kladuša Cazin en Ostrošac Bihac Langs de Una naar het zuiden Bosanska Krupa
109 109 109 113 114 115 116 120 122
18-03-2008 16:01:50
BOSNIË-HERZEGOV I N A
6
Bosanski Petrovac 123 Drvar en Tito-grot 125 Bosansko Grahovo 125 Gavrilo Princip 126 Livno 127 Glamow 129 Langs de Sana naar het noorden 130 Kljuw 130 Sanski Most 131 Novi Grad/Bosanski Novi 132 Prijedor en omgeving 133 Kozara 133 Omarska en Lonwari 134 Banja Luka 135 De omgeving van Banja Luka 144 Gradiška en vogelreservaat Bardawa 146 Oost-Bosnië Langs de Bosna naar het noorden Žepwe en Zavidovici Maglaj Doboj Gradawac Langs de Sava naar het oosten Bosanski Brod (Srpski Brod) Posavina Alija Izetbegovic Brwko Tuzla Langs de Drina naar het zuiden Bijelina Zvornik Srebrenica en Potowari Geschiedenis Potowari herinneringscentrum Višegrad Pale en Jahorina Bovenloop van de Drina Goražde Fowa (Srbinje) en Sutjeska
WW Bosnie deel 01.indd 6
149 152 152 153 155 156 157 157 159 159 161 162 168 168 169 170 172
Herzegovina Trebinje De omgeving van Trebinje Neum Stolac Radimlje Daorson Wapljina en Powitelj Mogoreljo Hutovo Blato Meéugorje Ljubuški Mostar Blagaj De derwisjen Velež-gebergte Tomislavgrad (Duvno) Blindinje Kupres Konjic Prozor Rama
183 186 190 192 194 195 196 197 199 200 201 202 203 214 216 217 218 218 219 220 223
Midden-Bosnië Bugojno Jajce Mrkonjic Grad en de Pliva-regio Travnik Vlašic gebergte Vitez Zenica Vranduk Kakanj Kraljeva Sutjeska Visoko Fojnica Vranica en Prokoško meer Sarajevo Sarajevo Haggada
225 225 229
Over de auteur Register
276 277
232 234 240 240 241 246 247 247 250 251 252 253 270
175 176 178 179 179 181
18-03-2008 16:01:51
INHOUD
OPGENOMEN KAARTEN Ligging Bosnië-Herzegovina in Europa 8 Bosnië-Herzegovina, overzichtskaart 10-11 Bosnië-Herzegovina, fysisch 14-15 Bosnië-Herzegovina, bodemgebruik 17 Het middeleeuwse Bosnië 29 De Balkan aan de vooravond van de Eerste Wereldoorlog 36 De negen banaten van het koninkrijk Joegoslavië en het Kroatisch banaat van 1939 38 Socialistische Federale Republiek Joegoslavië: zes deelstaten en twee autonome gebieden 43
WW Bosnie deel 01.indd 7
De politieke indeling van Bosnië-Herzegovina Etnische verdeling van de bevolking De spoorwegen van Bosnië-Herzegovina De Krajina Bihac Banja Luka Oost-Bosnië Tuzla Herzegovina Trebinje Mostar Midden-Bosnië Travnik Zenica Sarajevo Sarajevo, centrum
7
50-51 60-61 105 110-111 117 136-137 150-151 164 184-185 187 204-205 226-227 235 242-243 254-255 264-265
18-03-2008 16:01:51
9
ACHTERGRONDEN
HET LAND Geografie Bosnië-Herzegovina heeft een oppervlakte van ongeveer 51.200 vierkante kilometer en is daarmee iets groter dan Nederland (41.500 km2) en België (30.500 km2). Het land is afgeschermd van de Adriatische Zee door een naar het zuidoosten toe smaller wordende strook van Kroatië (Dalmatië), op een corridor van enkele kilometers bij de badplaats Neum na. Ook in het noorden grenst het land aan Kroatië (o.a. Slavonië). In het oosten ligt Servië en in het zuidoosten Montenegro. Herzegovina vormt de zuidpunt van het land, Bosnië de rest. In de volksmond – en ook in dit boek – wordt het hele land echter vaak kortweg Bosnië genoemd. Het grootste deel van Bosnië-Herzegovina wordt ingenomen door de Dinarische Alpen, de zuidoostelijke voortzetting van de echte Alpen. De Dinarische Alpen zijn bij hun verbinding met de Sloveense Alpen nauwelijks zestig kilometer breed. Ze waaieren breed uit naar het zuidoosten en bedekken zo tweederde van Bosnië en het grootste deel van Kroatië, Montenegro en Albanië. Ze sluiten aan op het Balkan-gebergte van Macedonië, Bulgarije en Griekenland. De Dinarische Alpen omsluiten samen met de Karpaten de enorme Pannonische laagvlakte, die zich uitstrekt over delen van Hongarije, Servië en Kroatië. Ook een tamelijk vlakke strook van ongeveer zestig kilometer breedte in het noorden van Bosnië behoort hiertoe. Water uit de oostelijke Alpen wordt naar deze laagvlakte gevoerd door de van west naar oost lopende Sava. Deze rivier vormt de noordelijke grens van Bosnië met Kroatië. Hij mondt bij Belgrado in de Donau uit. De Dinarische Alpen bestaan in Bosnië grotendeels uit kalksteen. Dat gesteente is in de geologische tijdvakken Trias, Jura en Krijt (200 tot 65 miljoen jaar geleden) op de toenmalige zeebodem ontstaan als honderden meters dikke pakketten afzettingen van de kalkhoudende skeletten van ontelbare zeedieren en -diertjes. In het Tertiair (van 65 tot 2 miljoen jaar geleden) ontstonden de Alpen en alle andere hoge gebergteketens van de wereld. Centraal in de Alpen kwam de oorspronkelijke aardkorst (graniet) omhoog en de daarop liggende lagen kalksteen werden weggeschoven en afgevoerd door gletsjers en rivieren. Maar de randen van de Alpen, en ook de Dinarische Alpen, bestaan uit omhoog geperste kalksteenlagen. Veel soorten kalksteen zijn keihard (denk aan marmer) en goed bestand tegen erosie. Maar kalksteen wordt langzaam opgelost door water; rivieren als de Vrbas, Neretva, Tara en Lim hebben spectaculaire kloven in het gebergte uitgeslepen, omringd door indrukwekkende, steile rotspar-
WW Bosnie deel 01.indd 9
18-03-2008 16:01:55
ACHTERGRONDE N
12
tijen. Vanuit menselijk standpunt bezien heeft kalksteen voor- en nadelen. De kalk is een belangrijke voedingsstof voor planten, maar je moet er niet teveel van hebben. De flora van kalksteenbodem en -rotsen is bijzonder veelvormig en interessant. Al deze planten hebben aanpassingen om met de overmaat aan kalk om te gaan. Naast orchideeën voelen veel kruidige en aromatisch planten zich erg goed thuis op kalk. Verder vormt kalksteen via verwering een vruchtbaar soort (meestal rode) aarde, die geschikt voor landbouw is. Nadeel van kalkrotsen is hun sterke doorlaatbaarheid voor water. Hierdoor wordt een groot deel van het regenwater ondergronds afgevoerd, zonder aan de teelt van gewassen ten goede te komen. Het water dat wel in de vorm van rivieren oppervlakkig afstroomt vormt kloven, en er ontstaan dus weinig zacht glooiende, van water voorziene landbouwgronden. Daar, waar vrijwel al het regenwater door de kalksteen heen de grond in sijpelt ontstaat een karstlandschap. Karst Het verschijnsel ‘karst’ is voor het eerst beschreven voor de regio Kras (toenmalige Duitse naam: Karst) in Slovenië. Karstlandschappen vormen vijftien procent van het aardoppervlak en komen daar voor, waar gedurende tientallen miljoenen jaren zeeën hebben gelegen; op de zeebodem zijn in die tijd honderden meters dikke lagen kalksteen als sediment afgezet. Een dergelijke zee was in Zuid-Europa, Noord-Afrika en het Midden-Oosten aanwezig. In het Tertiair, dat 65 miljoen jaar geleden begon, werd de zeebodem opgeheven bij de vorming van de Alpen. Op de Balkan kwam veel kalksteen aan het oppervlak te liggen. Een bijzondere eigenschap van kalksteen is dat het zout waaruit het voornamelijk bestaat, calciumcarbonaat (CaCO3), in zuur oplost. Regenwater is licht zuur door de aanwezigheid van koolzuurgas (CO2) en kan in de loop van de tijd het gesteente uithollen. Zo ontstaan barsten, die door het water worden uitgediept, zodat een systeem van scheuren ontstaat. Hierdoor kunnen heel grillige oppervlakken ontstaan, met regelmatige patronen van spleten of gaten. Naarmate de karstvorming verder gaat legt steeds meer regenwater een deel van zijn weg onder het oppervlak af. Bestaande rivieren kunnen zo onder de grond verdwijnen en elders als bron weer verschijnen. Ondergronds kan het stromend water scheuren vergroten tot enorme holten, grotten. Een voorbeeld is de karstgrot Vjetrenica bij Trebinje. Over de bodem stromen riviertjes, het regenwater dat door het dak heen lekt vormt pegels van kalksteen: aan het dak hangende stalactieten en op de bodem staande stalagmieten. Sommige karstlandschappen hebben een vlakke bodem, maar onder de grond bevinden zich enorme aantallen grotten en rivieren. In de Dinarische Alpen werd het grotdak vaak zo ver uitgehold door het water, dat de grotten uiteindelijk instortten. Hierdoor ontstonden een voor dit type karst kenmerkende inzinkingen van het oppervlak van tientallen tot honderden meters doorsnede. Zo´n inzinking wordt een doline (dal of kloof) genoemd. Een reeks achter elkaar liggende dolines kan door
WW Bosnie deel 01.indd 12
18-03-2008 16:02:02
HET LAND
13
de werking van het oppervlaktewater versmelten tot een langwerpige vlakte, een polje (veld). Poljes hebben een vlakke bodem, en steile vijftig tot honderd meter hoge wanden. Ze zijn langwerpig en hebben vaak een oppervlak van een paar honderd vierkante kilometer. Door de lage ligging is er vaak water beschikbaar, hoewel er meestal geen permanente rivier over het oppervlak stroomt. De niet opgeloste delen van de kalksteen zijn er bijeen gespoeld, zodat een redelijk dikke bodemlaag van rode aarde is ontstaan. Hierop is vaak landbouw mogelijk. In Bosnië-Herzegovina zijn karakteristieke poljes het Livanjsko Polje bij Livno en het Popovo Polje bij Trebinje.
Livanjsko Polje is een typisch karstlandschap
Langs de Dalmatische kust rijzen de Dinarische Alpen steil omhoog, de kuststrook is hooguit enkele kilometers breed. Voor de zomergasten in de Kroatische badplaatsen zien ze er ongenaakbaar uit: heet, droog, steil en onbegroeid. Er is maar één enkele rivier die vanuit de Bosnisch-herzegovijnse bergen naar de Adriatische Zee afwatert: de Neretva. Aan haar bovenloop ligt Mostar. Deze rivier vormt diepe kloven, en vervolgens een naar de kust toe breder wordende laagvlakte. De rest van de afwatering van de Bosnische bergen vindt plaats via een aantal naar het noordoosten lopende rivieren, die uitmonden in de Sava. Van west naar oost zijn het de Una (met o.a. Bihac), de Vrbas (met Jajce en Banja Luka), de Bosna (met Sarajevo en Zenica) en helemaal in het oosten, de grens met Servië vormend, de Drina (met Goražde en Višegrad). Veel rivieren, ook de Neretva, zijn door middel van stuwdammen dienstbaar gemaakt aan de elektriciteitsopwekking. Bijna zestig procent van Bosnië ligt hoger dan 700 meter. De hoogste toppen van de Dinarische Alpen in de noordelijke helft van het land zijn iets lager dan 2000 meter; ze liggen allemaal relatief dicht bij de westgrens en de Adriatische Zee. Ten zuiden van Sarajevo komen meerdere toppen boven de 2000 meter uit; de hoogste berg van Bosnië is de Maglic
WW Bosnie deel 01.indd 13
18-03-2008 16:02:17
93
PRAKTISCHE INFORMATIE
Accommodatie Het is in Bosnië niet moeilijk om een plaats om te overnachten te vinden. De kwaliteit is wisselend en de sterren of categorieën zeggen weinig, dus het valt aan te raden eerst even te inspecteren. Over het algemeen liggen de prijzen een stuk lager dan in West-Europa, maar in elke prijsklasse is wel iets de vinden. In deze gids worden de hotels ingedeeld aan de hand van de prijs van een tweepersoonskamer zonder ontbijt: eenvoudig is tot 60 KM; middenklasse is tot 120 KM; luxe is vanaf 120 KM.
Steden Veel hotels die nog uit de communistische tijd stammen zijn groot, leeg en niet goedkoop. Beter zijn kleine pensions die vaak in de laatste jaren zijn geopend. Alleen in Sarajevo en Mostar zijn jeugdherbergen.
Platteland Langs de grote wegen zijn overal pensions (pansion). Vaak verhuren ze zowel appartementen als kamers zonder eigen douche en wc. Veel particulieren verhuren losse kamers (sobe). De meeste mensen zijn uiterst gastvrij. Ze spreken niet altijd vreemde talen, maar met wat Engels, Duits, handen en voeten is er meestal wel uit te komen. Alleen in toeristische gebieden (Herzegovina) kan de plaatselijke toeristeninformatie degelijke informatie over particuliere accommodatie verschaffen. Elders moet u er toevallig op stuiten. Als u het eerst vraagt, zullen veel boeren er geen problemen mee hebben als u
WW Bosnie deel 02.indd 93
tegen een kleine vergoeding een tentje op hun land opzet.
Natuur Wandelaars kunnen gebruikmaken van de vele berghutten in de Bosnische natuur. Die zijn vaak zeer goedkoop (circa 10 KM per persoon) en behoorlijk comfortabel. Sommige hutten zijn via onverharde wegen ook per auto te bereiken. Veel berghutten zijn buiten het weekeinde alleen op afspraak open. Informeer dus altijd bij de plaatselijke instanties, zoals de toeristeninformatie of de bergbeklimmersclub. Grote familiecampings zijn er nauwelijks in Bosnië, maar kampeerders kunnen wel terecht op kleinschalige natuurcampings. Ook wie geen tent of caravan meegenomen heeft kan daar vaak terecht, omdat er meestal houten hutjes om in te slapen staan opgesteld. Vrij kamperen is ook mogelijk, maar alleen als u absoluut zeker bent dat er geen mijnen in het betreffende gebied liggen.
Activiteiten Ecotoerisme De laatste jaren heeft ecotoerisme zich ontwikkeld tot een ware hype. Het etiket wordt overal opgeplakt, maar het is vaak onduidelijk wat er mee bedoeld wordt. Bosniërs denken bij “eco” vooral aan lekker buiten zijn, maar dat hoeft niet te betekenen dat er ook goed met de natuur wordt omgesprongen. Afval dumpen is heel normaal en ook illegale jacht komt op grote schaal voor. Green Visions is een organisatie die zich inzet voor de natuur in Bosnië-Herzegovina.
18-03-2008 15:57:46
PRAKTISCHE INFORM AT I E
94
Daarnaast organiseren ze allerlei eenen meerdaagse excursies om van deze natuur te genieten. Absoluut de beste keuze als het gaat om ecotoerisme: Green Visions Radniwka bb 71000 Sarajevo 9+387-33-717290 j +387-33-717291 Mobiel: +387-61-213278 sarajevo@greenvisions.ba Internet: www.greenvisions.ba
Wandelen, bergbeklimmen Wandelen is populair in Bosnië. Het wordt vaak gecombineerd met picknicken in de natuur of een bezoek aan familie of vrienden. In de berggebieden zijn veel gemarkeerde routes. Op stenen en bomen zijn witte of gele stippen met een rode cirkel eromheen aangebracht. Informeer voordat u gaat wandelen altijd naar de situatie wat betreft landmijnen. In gebieden die niet mijnenvrij zijn is het verstandig iemand mee te nemen die de omgeving goed kent. (zie ook: mijnen) In het boek Forgotten Beauty geschreven door Matias Gomes staan een aantal mooie wandelingen beschreven. De gids is te koop in veel boekwinkels in Bosnië zelf, zoals BuyBook in Sarajevo en Mostar. Het is altijd verstandig voldoende eten en drinken, (regen)kleding, wandelschoenen, een goede kaart en een kompas of GPS-ontvanger mee te nemen.
Wandelpaden zijn goed gemarkeerd
WW Bosnie deel 02.indd 94
Fietsen en mountainbiken De wegen van Bosnië zijn niet erg geschikt voor fietsers, omdat automobilisten snel en onvoorzichtig rijden en de wegen smal en onoverzichtelijk zijn. Fietspaden zijn er al helemaal niet. In vlakke landelijke gebieden, zoals het noordoosten van het land, kunt u wel af en toe fietsers tegenkomen. Natuurgebieden, zoals Bjelašnica, Kozara, Prenj en Sutjeska, hebben een uitgebreid netwerk aan onverharde wegen die geschikt zijn voor mountainbiken. Uiteraard moeten fietsers dezelfde veiligheidsmaatregelen in acht nemen als wandelaars. Wie wil mountainbiken kan contact opnemen met Green Visions (zie: ecotoerisme) of met: Ciklo Center MTB Tours Hamze Welenke 58 Ilidža 9+387-33-625243, Mobiel: +387-61-259965 nino@ciklocentar.com, www.ciklocentar.com
Raften Overal door Bosnië gaan wilde stromen en rustig kabbelende beekjes. De grotere rivieren zijn met uitzondering van de Sava allemaal geschikt om te raften. Op de Neretva, Vrbas, Una, Drina en Tara komt elke rafter van beginner tot vergevorderde aan zijn trekken. De rivieren leiden u door spectaculaire kloven en uitdagende stroomversnellingen. Beginners kunnen ook op minder wilde stromen zoals de Sana, Rakitnica en de Krivaja oefenen. Als u wilt raften kunt u contact opnemen met Green Visions (zie ecotoerisme) of een van de volgende organisaties: Una RC Rafting Golubic bb 77000 Bihac 9+387-37-223760 Mobiel: +387-61-192338 extreme@una-kiro-rafting.com www.una-kiro-rafting.com
18-03-2008 15:58:01
BEZIENSWAARDIGHE D E N
116
BIHAC Bihac is vooral in de zomer het bruisende centrum van het Una-Sanagebied. In het kleine centrum zijn de terrassen aaneengeregen en er zijn een aantal goede restaurants. De tot moskee omgebouwde kerk, de kapiteinstoren en het gebouw waar een blauwdruk voor het toekomstige communistische Joegoslavië is gemaakt, zijn enkele van de stille getuigen van de roerige geschiedenis van het gebied. Bihac is een mooi uitgangspunt om de culturele schatten en het natuurschoon van het Una-Sana-gebied te verkennen. Geschiedenis Bihac omschrijft zichzelf graag als de westelijke poort naar Bosnië, vanwege zijn strategische positie op een knooppunt van infrastructuur. Die positie heeft de stad veel economische voordelen gebracht, maar was ook de reden dat er veel om de stad gevochten is. De geschiedenis van Bihac nam regelmatig een andere loop dan die van de rest van Bosnië. In de dertiende eeuw kreeg Bihac de status van vrije stad, waar de Kroatisch-Hongaarse koningen van Bosnië zetelden. Zij lieten een vesting rondom Bihac bouwen. De streek was het enige gebied van het huidige Bosnië, dat niet onder het Bosnische koninkrijk van Tvrtko (zie pagina 32) viel. Toen de Turken in de vijftiende eeuw steeds verder in Bosnië oprukten wist Bihac ondanks meerdere aanvallen stand te houden. Pas in 1592 – meer dan een eeuw na de val van het Bosnische koninkrijk – werd ook Bihac verslagen. De Osmanen gebruikten de stad als uitvalsbasis voor hun verdere militaire campagnes. Om het Turkse gevaar in te dammen
Bihac aan de Una
WW Bosnie deel 03.indd 116
18-03-2008 15:04:25
DE KRAJINA
117
psk
a
�
ka ans Bos
ke
5 Ω Ω Ω 3
Pe kor tog pus a
� ga
t-beg
na
bri de
� NOVA ◊ETVRT 1.
naar Sokolac en Golubic slavPRISJEKA ne bri ga de
�
D
�
50
c` k
ih
br
ac
a
∫
` greblje ≤arica
�
10
Islam. begraafplaats Ha
dπ
iab
dic`
a
ma
hal
a
Ë Polikliniek
a
ic` a
U
≥ke
naar ∏egar, Zavalje
ed
.
ha
Vejzovac
�
Ω
Bij
502
vite
E≥r e Kov fa a√e vic` a
Gradski park
Bi
il an
naar Orljani, Kulen-Vakuf, Bosanski Petrovac en Sarajevo
us
a
DONJE PREKOUNJE
h
rp
7
ı ko
�
Nade Klaic`
Busstation og
dar
A.
Aleja ovic` a Izetbeg
Dπemala
y M. D iz
Ω
Station
6�
ca
et
�1
�
a nil
h
tp
�
Bi
Pu
%
`a Safeta Krupic %
GORNJE a br � 8 RedπiPREKOUNJE c` kih ` ca a
lina 4 � ΩKbuana
vic` a
SIRKOVINE
Savfe
ns
∫
Husrefa
Kru
Una Sava m
va no ba
Bede
sa
2
N �
ira
ic` a H. Kapidπ
9�
drπavnosti
Bosanskih
Ω
≥te
Bo
Plandi
y
ano
Hasan Pa≥e Predojevica `
a a Ba ≥agic`
a
naar Klokot, GP Iza√ic, ` Plitvice en Zagreb
ab a≤
Klju√ka Korku ta
Ham
Hatina√ki brod
n
im Haz
Bec`
on
Br√anska
ze Hume
ic` a
ovic `a
p ro g
` Bihacke repub like
ov
U
g ko ns sa ka Bo stan
∫
lim
Islam. iha begraafplaats ne ◊u∫ ki a√ vid ine Hatin
�
Isla
lim Se
naar Kostela, Cazin en Banja luka
mov
�
Se
Um
HATINAC Islam. begraafplaats
ic` a
vielen de Oostenrijkers de stad meermalen tevergeefs aan. Toen in 1878 het congres van Berlijn besloot Bosnië-Herzegovina onder OostenrijksHongaars gezag te plaatsen, moest het leger eraan te pas komen om ook de bevolking van Bihac onder de duim te krijgen. De eerste bouwstenen voor het communistische Joegoslavië werden in Bihac gelegd. Verschillende groepen partizanen hadden tijdens “Operatie Bihac” in 1942 een groot gebied rondom de stad veroverd. Tito riep op 26 november 1942 alle aan de vrijheidsstrijd deelnemende groepen bijeen. In deze zitting werd de Antifascistische Raad voor de Volksbevrijding van Joegoslavië (AVNOJ) (zie pagina 40) gevormd, waarvan ook veel niet-communistische groepen lid waren. Alle deelnemers spraken zich uit voor de gelijkheid van de volken van Joegoslavië en de gezamenlijke strijd tegen de bezetters. De huidige bibliotheek was vier maanden lang Tito’s hoofdkwartier. De plaatselijke bevolking noemde het noord-
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.
Kapetanova kula Fethija moskee Bibliotheek Stadsgalerie Markt Preno�iste Kod Edo Hotel Park Hotel Ada-S Bioscoop Pansion Hanka 0
500 m
BIHAC
WW Bosnie deel 03.indd 117
18-03-2008 15:04:28