Inhoud
Inleiding
9
ACHTERGRONDEN 11 Geografie 11 Klimaat 14 Geschiedenis 18 Vroege geschiedenis 18 Bartelomeüs Dias 18 Vasco da Gama 18 Verkenning van het binnenland 20 Gekoloniseerd 20 ‘Scramble for Africa’ 21 Vondst goud in Transvaal 22 Het bewind-Salazar 22 Verzet en oprichting FRELIMO 23 Einde tijdperk-Salazar 24 Onafhankelijkheid 25 Oprichting RENAMO 26 Oorlog tussen FRELIMO en RENAMO 26 Samora Machel verongelukt 27 Vrede 28 Verkiezingen 1994 29 Verkiezingen 1999, demonstraties 30 De zaak-Cardoso 30 Natuurrampen 31 Verkiezingen 2004 32 Economie 33 Export 33 Import 36 Politiek 37 Staatsinrichting 38 Taal en bevolking 39 Religie 44 Kunst 46 Muziek en dans 46 Beeldbouwkunst 47
WW Mozambique 01 Branco.indd 5
Schilderkunst Planten en dieren Planten Dieren Nationale Parken en Reservaten
47 49 49 50
PRAKTISCHE INFORMATIE Reizen naar Mozambique Reizen binnen Mozambique Routevoorbeelden Van A tot Z Accommodatie Activiteiten Afstanden Alarmnummers Apotheken Banken Communicatie Diplomatieke vertegenwoordigingen Douane Elektriciteit Eten en drinken Fotografie Geldzaken Gezondheid Informatie Kinderen Landkaarten Literatuur Media Medische hulp Nationale Feestdagen Omgangsvormen Onderwijs Openingstijden Paklijst Prijzen Reisdocumenten
53 53 55 63 66 66 67 69 69 69 69 69
51
71 71 72 72 72 72 74 80 80 80 80 80 81 81 81 82 82 82 83 83
23-01-2008 10:30:48
mozambique
Reistijd Rijbewijs Souvenirs Tijd Touroperators Veiligheid Verzekeringen Vlag Woordenlijst BEZIENSWAARDIGHEDEN Maputo en omgeving Maputo Geschiedenis Bezienswaardigheden Bezienswaardigheden buiten het centrum Excursiemogelijkheden Bilene Catembe Inhaca-eiland Maputo olifantenreservaat Marracuene en Macaneta Ponta do Ouro
83 83 83 84 84 84 85 85 86 89 89 91 91 93 102 103 109 111 111 113 114 115
zuid-mozambique 119 Limpopo Nationaal Park 122 Xai-Xai 123 Praia do Xai-Xai 124 Van Xai-Xai naar Ponta Závora 125 Chongoene 126 Chidenguele 126 Cuissico 126 Ponta Závora 126 Inhambane 127 Geschiedenis 127 Bezienswaardigheden 130 Stranden van Tofo en Barra 133 Tofo 133 Barra Beach 134 Maxixe 137 Van Morrumbene richting Vilankulo 138 Morrungulo 138 Pomene 138 Vilankulo 139
WW Mozambique 01 Branco.indd 6
Bazaruto-archipel Bazaruto Benguerra Magaruque Santa Carolina Inhassoro Van Macovane naar Inchope
141 143 145 146 146 148
centraal-mozambique (Provincie) Sofala (Provincie) Manica (Provincie) Tete Zambézia Beira Geschiedenis Bezienswaardigheden Bezienswaardigheden buiten de stad Gorongosa Nationaal Park Het Gorongosa-massief Activiteiten Chimoio Excursiemogelijkheden Chicamba Real-stuwmeer Manica Chimanimani-gebergte Penha Longa-gebergte Van Chimoio richting Tete Tete Geschiedenis Bezienswaardigheden Cahora Bassa-stuwdam Van Beira richting Quelimane Quelimane Geschiedenis Bezienswaardigheden Van Quelimane naar Milange Van Mocuba richting Nampula Gurúè Activiteiten Gilé-reservaat
151 151 151 154 154 154 155 158
noordoost-mozambique Nampula
195 196
150
161 164 169 171 172 173 174 174 175 176 177 178 178 179 180 183 185 185 185 188 191 191 192 193
23-01-2008 10:30:49
INH OUD
Geschiedenis Bezienswaardigheden Van Nampula richting Cuamba Nacala Ilha de Moçambique (Mozambique-eiland) Geschiedenis Bezienswaardigheden Angoche Van Namialo richting Pemba Pemba Geschiedenis Bezienswaardigheden Pangane en Guludo Quirimba Nationaal Park Ibo (Ilha do Ibo) Geschiedenis Bezienswaardigheden Matemo Medjumbe
197 197 200 201 202 203 205 209 210 210 211 211 215 216 217 217 219 220 222
OPGENOMEN KAARTEN Mozambique, ligging in Afrika 10 Mozambique, algemeen 12-13 Mozambique, fysisch 16-17 Maputo en omgeving 90 Maputo 94-95 Zuid-Mozambique 120-121 Inhambane en omgeving 128-129 De Bazaruto-archipel 142
WW Mozambique 01 Branco.indd 7
Quilaluia (Ilha Quilálea) Quirimba Quisiva Vamizi Moçimboa da Praia Palma en de Rovuma
222 223 223 223 224 224
noordwest mozambique (niassa) Lichinga Geschiedenis Bezienswaardigheden Meer van Malawi Meponda Metangula Cóbuè Cuamba Niassareservaat
227 230 230 231 234 236 236 237 239 239
Over de auteur Register
242 243
Centraal-Mozambique 152-153 Beira 156-157 Gorongosa Nationaal Park 166-167 Noordoost-Mozambique 194 Ilha de Moçambique 204 Quirimba-archipel 218 Noordwest-Mozambique 228-229
23-01-2008 10:30:50
ac htergro nde n
14
Mozambique als exotische vakantiebestemming
Foto: Rani Resorts
klimaat Mozambique ligt op het zuidelijk halfrond, dus zijn de jaargetijden omgekeerd aan die van ons. Lente: september, oktober en november; Zomer: november, december, januari en februari (regenseizoen); Herfst: maart, april en mei; Winter: juni, juli en augustus (droge seizoen). De temperaturen in Mozambique liggen veel hoger dan in Nederland en het is dan ook raadzaam altijd rustig aan te doen en heel veel te drinken, waar u ook bent. In Maputo ligt de gemiddelde dagtemperatuur het gehele jaar tussen 23° C en 30° C, maar op zomerse dagen kan het veel warmer worden. Er staat meestal een zeewind, maar door de hoge luchtvochtigheid voelt het altijd drukkend warm aan. Regen valt in Maputo in de zomermaanden en gaat gepaard met fel onweer. De wintermaanden zijn vrijwel droog (veel blauwe luchten) en zijn wat koeler dan de zomerdagen. De kuststrook en het achterland zijn ’s zomers erg warm, de dagtemperaBelangrijke informatie Februari is de cycloonmaand, bezoekt u de kuststrook dan niet. Veel accommodaties zijn in deze maand gesloten.
WW Mozambique 01 Branco.indd 14
23-01-2008 10:31:28
klimaat
15
turen kunnen gemakkelijk boven de 30° C uitkomen en er valt meer regen dan in Maputo. Meestal staat er een zeewind die klam aanvoelt, maar die een welkome verfrissing is. De winters langs de kust zijn droog en de dagtemperaturen zijn aangenaam: 24° C tot 27° C. Beira is gewoonlijk wat warmer dan Maputo en daar valt in de zomer veel regen: bijna 300 millimeter per maand. De warmste gebieden van het land zijn de Zambezi-vallei (Tete) en het uiterste noordoosten. ’s Zomers komen de temperaturen hier gemakkelijk boven de 30° C uit en liggen op de stranden van bijvoorbeeld de Quirimba-archipel is onaangenaam. De plateaus en berggebieden zijn gedurende het hele jaar aangenaam: 20° C tot 25° C. Gedurende het jaar, maar met name in de zomer, valt hier veel regen (jaarlijks gemiddeld 2000 millimeter). De zomernachten zijn hier koel; de winternachten zijn koud. Het Plateau van Lichinga vormt het koudste gedeelte van Mozambique, hier ligt de temperatuur in winternachten rondom het vriespunt en komt ’s zomers zelden boven 30° C uit. Klimatologische tips • Als u ’s morgens vroeg wolkjes aan de lucht ziet, voorspelt dit regen in de (na)middag; • ’s Avonds kan het overal in het land fris zijn, neemt u zeker twee vesten mee!
WW Mozambique 01 Branco.indd 15
23-01-2008 10:31:33
53
Praktische informatie
REIZEN NAAR MOZAMBIQUE De manier van reizen naar Mozambique is afhankelijk van uw reisprogramma. De meeste touroperators die Mozambique in hun programma’s hebben opgenomen combineren een reis door dit land met een bezoek aan Zuid-Afrika of Zambia. Deze reizen beginnen en eindigen op de luchthaven van Johannesburg (Zuid-Afrika) omdat dit vanuit Nederland of België een goedkopere bestemming is.
Per vliegtuig Indien u individueel naar Mozambique wilt reizen kunt u vliegen naar Maputo, waar u kunt overstappen op binnenlandse vluchten. Vliegen naar Maputo (IATA: MPM) is echter aan de prijs. Goedkoper is het om naar Johannesburg te vliegen en met de bus naar Maputo te reizen. De hieronder genoemde tarieven zijn inclusief belastingen.
Naar Maputo • South African Airways, 90235542288 (in Nederland), 921420740 (in Mozambique, gevestigd aan Av. S. Machel, Maputo), www.flysaa.com. • TAP Portugal, 90900-2635827 (in Nederland), 921431006 (in Mozambique, gevestigd in het Pestana Rovuma Carlton Hotel, Maputo), www.flytap.com. Hoe vroeger u uw vliegticket bij South African Airways koopt, hoe voordeliger u kunt vliegen. Het laagste tarief voor een retourticket van Amsterdam naar Maputo
WW Mozambique 02 Branco.indd 53
is e 850,- (twee keer overstappen). TAP Portugal verkoopt een ticket voor vervoer tussen Amsterdam en Maputo voor e 900,- (één keer overstappen).
Naar Beira en Pemba • Airlink Airlink, dat samenwerkt met South African Airways, is de enige maatschappij die de luchthavens van Beira en Pemba enkele keren per week verbindt met Johannesburg (O.R. Tambo International). Een retourticket van Amsterdam naar Beira of Pemba is erg duur (vanaf e 1400,- – twee keer overstappen), maar dit wordt goedkoper indien u uw ticket in een vroeg stadium koopt.
Naar Johannesburg • KLM (non-stop), 9020-4747747 (in Nederland), 90027-11-8819696 (in Zuid-Afrika), www.klm.com. • Lufthansa (via Frankfurt), 909001234777 (in Nederland), 90027-113251925 in Zuid-Afrika), www.lufthansa.com. • Iberia (via Madrid), 90900-7777717 (in Nederland), 90027-11-8849255 (in Zuid-Afrika), www.iberia.com. • Emirates (vanaf Düsseldorf, via Dubai), 90049-1805-425652 (in Duitsland), 90027-11-3031900 (in Zuid-Afrika), www.emirates.com. Retourtickets van Amsterdam naar Johannesburg kosten circa e 650,-. Bijna alle vluchten vertrekken ’s avonds en komen de volgende ochtend aan op hun bestemming.
23-01-2008 11:53:13
bezienswaardigh e d e n
142
E
dhowverbinding
➤
N ▲
vliegverbinding
naar Bartolomeüs Diaspunt 0
10
30 km
20
➤ naar Inchope, Beira, Chimoio
➤
● Macovane
Âç
Vuurtoren .....
15
■ Goody Villas Inhassoro●■ Complexo Turistico 'Seta'
E landingsstrook
Santa Carolina
Âç
(Ilha da Santa Carolina)
Â
Govu
zandduinen
Bazaruto Nationaal Park
ro
EN 1
� Âç
Pestana Bazaruto Lodge ■
Bazaruto
(Parque Nacional de Bazaruto)
(Ilha do Bazaruto)
Indigo Bay Resort ■
ç Elandingsstrook
50
ç Two Mile Reef ( koraalriffen)
Benguerra
● Chuambo
(Ilha de Benguerra)
Marlin Lodge ■ ■ Benguerra Lodge
E landingsstrook
● Pambarra
Â
Vilankulo Beach Lodge ■ Mucoque ●
10
■
Vilankulo ●
Magaruque (Ilha de Magaruque)
Âç
√
21
Luchthaven Vilankulo
INHAMBANE
Dugong Lodge ■
Âç
G ov ur
32
o
EN 1
Chichocane ●
Mapinhane
Vi l a n k u l o Wildreservaat
naar Maxixe, Maputo
➤
●
INDISCHE OCEAAN
Âç
De bazaruto-archipel
WW Mozambique 03 Branco.indd 142
24-01-2008 17:03:50
zuid-mozambiqu e
143
hun gasten gratis op bij de landingsstrook van het eiland of in Vilankulo, waarna het vervoer naar het eiland per snelle boot plaatsvindt. Zie www. bazaruto-archipelago.com voor meer informatie.
Bazaruto Bazaruto ligt 24 kilometer ten oosten van Inhassoro en maakt in zijn geheel deel uit van het Bazaruto Nationaal Park (de entree bedraagt e 8 per bezoek). De natuur wordt er zo goed beschermd, dat het eiland gerust een ecologisch juweel mag worden genoemd! De vogelsoorten zijn ontelbaar, in de zee leven meer dan tweehonderd soorten tropische vissen en op de stranden worden al vijf soorten schildpadden waargenomen. De zee rondom het eiland vormt het leefgebied van circa 106 doejongs. Het eiland heeft een lengte van 22 kilometer en een breedte van maximaal zeven kilometer en is daarmee het grootste van de archipel. Bazaruto is bekend om zijn schitterende stranden, idyllische baaien en opmerkelijk hoge duinen die u op de oostkant kunt vinden. Bijzonder zijn de verschillende zoetwatermeertjes, waarin krokodillen leven. Het blijft onzeker hoe deze dieren hier terecht kwamen. Het is mogelijk dat zij de rivieren op het vasteland laat verlieten en in de zee terecht kwamen, waarna ze op eigen kracht naar de archipel zwommen. Veruit de meeste toeristen komen naar (het met palmbomen en cashewnootbomen begroeide) Bazaruto om een heerlijke strandvakantie te vieren op het terrein van de luxueuze lodges. De koraaltuinen in de warme zee zijn wereldberoemd en adembenemend mooi. Duiken is dan ook de populairste activiteit. Indien u tijd over heeft, kunt u een kijkje nemen bij de vuurtoren op de noordpunt van Bazaruto (vlakbij de Bazaruto Lodge); deze werd door de Portugezen in 1890 gebouwd. Het eiland is erg in trek bij vermogende Zuid-Afrikanen, boekt u daarom ruim van tevoren.
Het eiland Bazaruto vanuit de lucht
WW Mozambique 03 Branco.indd 143
Foto: Rani Resorts
24-01-2008 17:04:00
bezienswaardigh e d e n
148
INHASSORO Inhassoro ligt 96 kilometer ten noorden van Vilankulo en is een geschikte uitvalsbasis voor bezoeken aan de eilanden Santa Carolina en Bazaruto. Het dorp stelt niet zoveel voor, maar er zijn voldoende winkels (een markt en een paar eetgelegenheden) die een verblijf mogelijk maken. Het benzinestation in Inhassoro kampt regelmatig met brandstoftekorten; tankt u dus extra benzine in Vilankulo of in Macovane. Bartelomeus Diaspunt Bijzonder mooi is het Bartelomeus Diaspunt, dat het uiterste noorden vormt van de landtong die ten noorden van Inhassoro ligt. U kunt hier komen om van de schitterende zee en het brede strand te genieten of om de adembenemende zonsopgangen en -ondergangen te zien. Wanneer u hier uw tent wilt opslaan, dient u dhr. Cabrita van Complexo Turistico ‘Seta’ in Inhassoro om toestemming te vragen (mobiel: 82302099). U kunt het Bartelomeus Diaspunt bereiken door voor Complexo Turistico ‘Seta’ de weg aan uw linkerhand te volgen (33 kilometer naar het punt, jeep met vierwielaandrijving noodzakelijk). Deze weg bestaat uit mul zand (dat later overgaat in mangroveterrein) en ligt parallel aan de hoge duinen. Rijd alleen tijdens eb van en naar het Diaspunt; bij vloed is de kans te groot dat uw auto vast raakt in het water. Het is verboden om over het strand naar het punt te rijden; de natuur wordt hierdoor te ernstig beschadigd.
Praktische Informatie Inhassoro
i
Accommodatie
Vervoer
‘Goody Villas’ van Sonny en Sandra Steyn (mobiel: 823266560 en 823266530) is de nieuwste aanwinst van Inhassoro en bevindt zich bij het strand. Op het terrein staat een aantal vakantiechalets die onder andere zijn uitgerust met een eenvoudige keuken en een badkamer met douche. Er is ook elektriciteit en toegang tot het internet. Gasten kunnen (tegen betaling) worden opgehaald van de luchthaven in Vilankulo. Kosten: e 80,- per nacht.
De EN1 tussen Pambarra en Macovane is geasfalteerd en bevindt zich in goede staat. De weg tussen Macovane en Inhassoro is redelijk, maar er zitten gaten op onverwachte plekken in het asfalt.
WW Mozambique 03 Branco.indd 148
Er rijden bussen naar Maputo (via Vilankulo) en Beira, maar het is verstandiger om naar deze plaatsen te vliegen (de dichtstbijzijnde luchthaven bevindt zich in Vilankulo).
24-01-2008 17:04:20
zuid-mozambiqu e
149
Vakantiehuisje in Inhassoro
WW Mozambique 03 Branco.indd 149
24-01-2008 17:04:30