Kay Marshall Strom
De onaanraakbare Roman
Vertaald door Marian Muusse
De_onaanraakbare_STROM_druk1_binnenwerk_derde_proef_10-12-2012_NS.indd 3
10-12-12 14:03
De onaanraakbare is het eerste deel van de serie Hoop in India.
© Uitgeverij Voorhoeve – Utrecht, 2012 Postbus 13288, 3507 LG Utrecht www.kok.nl Oorspronkelijk verschenen onder de titel The Faith of Ashish bij Abingdon Press, P.O. Box 801, Nashville, TN 37202, USA. © Kay Marshall Strom, 2011 Vertaling Marian Muusse Omslagontwerp Flashworks ISBN 978 90 297 2092 2 ISBN e-book 978 90 297 2093 9 NUR 302 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted, in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording, or otherwise, without the prior written permission of the publisher.
De_onaanraakbare_STROM_druk1_binnenwerk_derde_proef_10-12-2012_NS.indd 4
10-12-12 14:03
Ik draag dit boek met dankbaarheid op aan al mijn vrienden in India die blijven vechten voor de rechten van Dalits – vroeger bekend als Onaanraakbaren. Het zijn er te veel om op te noemen, maar God kent ze allemaal. Een bijzonder woord van dank voor Kolakaluri Sam Paul. Een aantal jaren geleden ontmoette ik Sam Paul in Ierland, waar hij een toespraak hield over moderne slavernij zoals die in India voorkomt. Hij vertelde me: ‘Je zou eens een boek over de Dalits in India moeten schrijven.Vertel de mensen alsjeblieft over ons.’ Ik heb het gedaan, Sam. Heel hartelijk dank voor de uitdaging en de inspiratie.
De_onaanraakbare_STROM_druk1_binnenwerk_derde_proef_10-12-2012_NS.indd 5
10-12-12 14:03
1
Zuid-India Maart 1905 Een klein jongetje, zijn bruine lijfje plakkerig van het zweet, ging op zijn tenen staan en pakte een aardewerken kom van de rand van de put. Water klotste over zijn handjes. De kom zat al vol. Gelukkig maar, want de jongen was te klein om zelf water te putten. Hij greep de kom stevig met beide handen vast en dronk hem leeg. Pas toen zag het kind de mannen die op hem af renden, maar hun boze, gemene blikken zag hij niet, want het felle zonlicht verblindde hem. Het jongetje, dat nieuwsgierig was geworden, wreef met zijn knuistjes over zijn gezicht en hield zijn hand boven zijn ogen. Een man rende op de jongen af. Hij hief een stok boven zijn hoofd en liet die zonder waarschuwing hard op de rug van het kind neerkomen. Het kleintje schreeuwde: ‘Appa! Appa!’, maar zijn vader was er niet om hem te helpen. De man onderbrak het geschreeuw van het kleintje met een nieuwe klap en dit keer sloeg hij zo hard dat het kind naar adem snakte. Toen de jongen met veel moeite zijn donkere ogen weer opendeed, zag hij nog meer mannen op zich af komen. Hij wilde schreeu7
De_onaanraakbare_STROM_druk1_binnenwerk_derde_proef_10-12-2012_NS.indd 7
10-12-12 14:03
wen, maar het lukte hem niet. Hij kon nauwelijks ademhalen. Iemand gaf hem een harde schop. Iemand anders stompte hem. En nog een keer en nog een keer en nog een keer. ‘Ap… pa!’ kreunde het kind. Door de volgende klap viel het jongetje hard tegen de wand van de put en raakte hij gelukkig buiten bewustzijn. De rest van de klappen voelde hij niet. Toen de mannen weggingen, lag de jongen bewegingloos als een hoopje ellende op de grond.
8
De_onaanraakbare_STROM_druk1_binnenwerk_derde_proef_10-12-2012_NS.indd 8
10-12-12 14:03
2
‘Je weet wat je te doen staat,’ zei Latha. Virat wist het. Hoewel het hem zijn leven kon kosten, wist hij het. Op de mat achter in de hoek van de hut kreunde de kleine Ashish van pijn.Virat kon de aanblik van zijn zoon, die zo was mishandeld, niet verdragen. Om zich een houding te geven, richtte hij zijn aandacht op zijn vuile mundu. Hij maakte de lange strook katoen die om zijn magere lichaam was gewikkeld los en hield hem zo wijd als zijn armen toelieten. ‘Ik heb voor vandaag een nieuwe bezem gemaakt,’ zei Latha tegen haar man. ‘Houd hem maar op zijn plaats. Ik ben zover.’ Latha drukte de takkenbos stevig tegen de rug van haar man en Virat wikkelde zijn mundu om zichzelf en de bij elkaar gebonden takken heen. Hij trok de stof stevig aan, zodat de bezem op zijn plaats bleef. De wikkelrok moest vlak en glad blijven, zonder plooien. Onaanraakbaren mochten geen plooien dragen. Kastenregels. En kastenregels mochten nooit worden overtreden. Zelfs op deze vreselijke dag zorgde Latha ervoor het stekelige uiteinde van de takkenbezem zo te schikken dat hij geen gat in de versleten katoen van Virats enige kledingstuk kon maken. 9
De_onaanraakbare_STROM_druk1_binnenwerk_derde_proef_10-12-2012_NS.indd 9
10-12-12 14:03
‘Hangen de takken laag genoeg?’ vroeg Virat. ‘Ze moeten over de grond slepen. Raken ze de grond?’ Latha kende elke rimpel in het gezicht van haar man, elke buiging van zijn vriendelijke stem. Ze waren zij aan zij door moeilijkheden en rampen gegaan, samen door wanhoop en gebrek gereisd. Maar nooit eerder had ze de schorre trilling van rauwe angst gehoord die nu in zijn woorden doorklonken. Latha trok uit alle macht aan de bezem. Stekelige takjes klauwden in de naakte rug van haar man. Latha’s gezicht vertrok toen er bloed over zijn bruine huid droop, maar Virat klaagde niet. Hij liep zacht met zijn eeltige voeten over de aarden vloer naar de slaapmat die hij naar binnen had gesleept om zijn zoon tegen nieuwsgierige blikken te beschermen. Vochtige lokken zwart haar omlijstten het gezwollen gezicht van de jongen.Virat stak zijn hand uit en wilde zijn kind aanraken, maar door de bezem op zijn rug kon hij niet bukken. Dus bleef hij stijf rechtop staan, als een bruine boom die niet in de wind kan buigen, en hij staarde naar zijn zoontje. ‘Lief zijn, jongen,’ fluisterde Virat. ‘Denk erom, jij bent Ashish. Onthoud dat je een zegen bent. Vergeet nooit, maar dan ook nooit wie je bent.’ Toen Virat de hut verliet, liep Latha niet zoals een goede Indiase vrouw betaamde achter hem. In plaats daarvan liep ze zonder zich te verontschuldigen naast hem. ‘En nu de kom,’ zei Virat. Latha pakte een vuil touw van de uitgestoken hand van haar man, bond het om zijn hoofd en plaatste het zorgvuldig boven zijn oren. Ze bond de uiteinden zo aan elkaar dat er een lus ontstond. Virat schoof een ondiep, tinnen kommetje voor zijn mond en duwde het zorgvuldig onder de lus op zijn plaats. ‘Haal weg!’ drong Latha aan. ‘Draag dat vreselijke ding niet hier! Dit is onze kant van het dorp! Ons huis!’ ‘Het nieuwe blik,’ zei Virat achter het tinnen kommetje. ‘Geef me die eens aan.’ 10
De_onaanraakbare_STROM_druk1_binnenwerk_derde_proef_10-12-2012_NS.indd 10
10-12-12 14:03
Terwijl Latha de ton haalde, ging de deur van de hut krakend open en kwam de kleine Ashish met knipperende ogen in de deuropening staan. Hij bewoog zich moeizaam, hield zijn hand boven zijn gewonde ogen en keek wezenloos om zich heen tot hij zijn vader zag – een ton in zijn hand, een kommetje voor zijn mond gebonden, een bezem op zijn rug. ‘Appa?’ fluisterde Ashish. Virat rukte het kommetje van zijn gezicht. ‘Ga terug naar je slaapmat,’ beval hij. ‘Onmiddellijk!’ ‘Nee, nee, niet zo boos doen!’ smeekte Latha. ‘Niet vandaag!’ Het was niet Virats bedoeling geweest om tegen de jongen uit te vallen. Maar het kind had hem verrast. En toen hij de woorden eenmaal had gezegd, kon hij ze niet meer terugnemen, hoe graag hij ook zou willen. Een golf van verdriet overspoelde Virat en waste alle vriendelijke dingen die hij graag zou zeggen weg en hij zweeg. Hij kon geen enkel woord bedenken. Dus schudde hij alleen maar zijn hoofd en draaide zich om. Met het blik onder zijn arm, het kommetje in zijn hand en het touw nog over zijn oren bungelend riep Virat over zijn schouder naar Latha: ‘Offer de big aan de dorpsgod. Smeek de god dat hij me zal leiden.Vraag hem mijn reis te laten slagen.’ Latha deed haar mond open, maar haar woorden verdronken in tranen. ‘Mocht ik sterven, vrouw, neem dan met de jongen de weg naar de bergen. Die leidt je terug naar je vaders huis.’ Virat de onaanraakbare… Virat de vervloekte… Virat de verachte paria… zette zijn voeten op het pad dat het vertrouwde gehucht waar zijn nederige soort woonde, scheidde van de andere, verderop gelegen kant van het dorp, de plaats waar de krijgers en koningen en Brahmaanse priesters woonden. En niets zou ooit nog hetzelfde zijn.
11
De_onaanraakbare_STROM_druk1_binnenwerk_derde_proef_10-12-2012_NS.indd 11
10-12-12 14:03