Taipei
Podium - Tao Lin - Taipei.indd 1
26-02-14 14:22
Podium - Tao Lin - Taipei.indd 2
26-02-14 14:22
Tao Lin Taipei Een roman
Uit het Engels vertaald door Edzard Krol
Uitgeverij Podium Amsterdam
Podium - Tao Lin - Taipei.indd 3
26-02-14 14:22
Oorspronkelijke titel Taipei. A Novel Oorspronkelijke uitgever Random House © 2013 Tao Lin © 2014 Nederlandse vertaling Edzard Krol/Uitgeverij Podium Omslagontwerp b’IJ Barbara Omslagbeeld XXXX Foto auteur XXXX Zetwerk Michiel Niesen isbn 978 90 5759 662 9
Verspreiding voor België: Elkedag Boeken, Antwerpen www.uitgeverijpodium.nl
Podium - Tao Lin - Taipei.indd 4
26-02-14 14:22
1
Uit een nevelige, wolkeloos aandoende lucht begon het wat te regenen, terwijl Paul, 26, en Michelle, 21, naar Chelsea liepen om in een kunstgalerie een feestje bij te wonen ter gelegenheid van de lancering van een tijdschrift. Paul sprak niet meer en had meer het gevoel dat hij ‘door de ruimte zweefde’ dan dat hij ‘over het trottoir liep’. Met een uitdrukkingsloos gezicht staarde hij voor zich uit en deed een halfslachtige poging zich te herinneren waar hij een jaar geleden was, afgelopen november, meer om iets te doen te hebben dan omdat hij het wilde weten, al was hij niet ongeïnteresseerd. Nu en dan, vanuit zijn ooghoeken, als een trage, vormloze beweging, zag hij Michelle – die zo ver bij hem vandaan liep dat voetgangers zonder zich ervan bewust te zijn tussen hen door konden lopen. Paul dacht aan het woord ‘ergens’, zowel om het mediteren als om het doel op zich, tot Michelle hem vroeg of het goed met hem ging. ‘Ja,’ zei Paul automatisch. Op het moment dat ze even later een gebouw binnenliepen, wierp hij Michelle een wat steelse blik toe, en zag hij tot zijn verbazing dat ze grijnsde, waarna hijzelf ook moest grijnzen. Soms, tijdens een ruzie, als het net was alsof hij in een film speelde en de scène 5
Podium - Tao Lin - Taipei.indd 5
26-02-14 14:22
was afgelopen, begon Paul plotseling te grijnzen, waardoor Michelle grijnsde, en ze er weer van konden genieten om dingen samen te doen, één tot veertig uur lang, maar dat was ditmaal niet gebeurd, onder meer omdat Michelle als eerste had gegrijnsd. Lichtelijk verward wendde Paul zijn hoofd af en onderdrukte zijn grijns. ‘Wat is er,’ zei hij, onbedoeld luid, monotoon, eigenlijk zonder goed te weten wat hij voelde, en ze stapten een grote, gewone lift in, waarvan de deur langzaam sloot. ‘Wat is er,’ zei Paul op normale geluidssterkte. ‘Niets,’ zei Michelle, nog altijd met een grijns. ‘Waarom grijns je?’ ‘Nergens om,’ zei Michelle. ‘Was er iets waardoor je moest grijnzen?’ ‘Niets. Gewoon het leven. De hele toestand.’ Toen ze bij het feest naar binnen liepen, op de vierde verdieping, werd Paul zich ervan bewust dat hij, eens, op internet, enkele vaag negatieve uitlatingen had gedaan over iemand die misschien ook aanwezig was, dus stapte hij vlug op Jeremy af – een goed benaderbare kennis – en vroeg hem wat voor films hij de laatste tijd had gezien. Michelle stond vlakbij – de ene keer half in beeld, de andere keer niet, vervolgens volledig – waarna ze dichterbij kwam, met wat op een ironische glimlach leek, om te vragen of Paul iets wilde drinken. Op het moment dat Michelle met bier terugkeerde, was Jeremy hardop de uurprijs aan het berekenen van een tweedelige filmbiografie over Che Guevara. Paul bedankte haar, en stukje bij beetje, gebogen, als een krab, dwaalde ze steeds verder bij hem vandaan, ontspannen en gedesoriënteerd, leek het. Ze wil alleen zijn, dacht Paul wat beduusd. Of ze wil dat ik alleen ben. 6
Podium - Tao Lin - Taipei.indd 6
26-02-14 14:22
Een uur later hadden ze hun derde of vierde drankje in de hand, zaten in een donkere hoek op een stoel en keken uit op wat volgens Paul een groep van zestig tot tachtig vrienden was. Uit onzichtbare luidsprekers kwam luide, dansbare, voornamelijk elektronische muziek – momenteel Michael Jackson. Paul staarde naar een gebied met torso’s. In zijn vorige relaties, wist hij, was hij ontevredenheid in zekere mate als enthousiasme voor de toekomst gaan opvatten, omdat die de mogelijkheid impliceerde van een meer bevredigende relatie met iemand die hij nog niet had ontmoet; bij Michelle, met wie hij een hechtere band had dan met eerdere vriendinnen – wat hij haar een paar keer had verteld, naar waarheid – gaf de ontevredenheid hem meer het gevoel dat hij persoonlijk faalde, wees die er overduidelijk op dat hij innerlijk niet goed functioneerde, waar hij zelf iets aan zou moeten veranderen. In plaats daarvan, wist hij vaag, rekende hij er eigenlijk op dat Michelle, of een soort combinatie van Michelle en de wereld, zijn negativiteit doorstond en de baas werd – om de oplossing te vormen waarin hij onherroepelijk, onvindbaar zou verdwijnen. Hij nipte aan zijn wijn, en dacht aan de tien tot veertig Xanax-pillen die Michael Jackson per avond had geslikt, volgens internet, voordat hij afgelopen zomer overleed. Afwezig schoof Paul zijn stoel in de richting van Michelle en raakte haar schouder aan, zonder precies te weten waarom, aarzelend en roekeloos als een kind dat een grote hond aanraakt die ergens anders naar kijkt. In de verwachting de verveelde uitdrukking van tien minuten geleden te zien, toen ze elkaar nietszeggend hadden aangekeken op het moment dat ze met een volgend drankje naar haar stoel was teruggekeerd, verbaasde Paul zich over de hevig, onmiskenbaar – bijna witheet – gedeprimeerde blik 7
Podium - Tao Lin - Taipei.indd 7
26-02-14 14:22
van Michelle. Haar gezicht kleurde afwijzend rood, als een afweerreactie, leek het, omdat ze er dan weer gefrustreerd en wat verward uitzag, dan weer terughoudend en uit het veld geslagen. Paul vroeg of ze snel wilde vertrekken. Michelle aarzelde, waarna ze vroeg of Paul dat wilde. ‘Ik weet het niet. Heb je honger?’ ‘Niet echt. Jij?’ ‘Ik weet het niet,’ zei Paul. ‘Ik zou wel ergens willen eten.’ Op een avond, maanden geleden, waren ze in Lafayette Street op een stoeprand gaan zitten, om in een ontspannen houding een woordenwisseling voort te zetten. Paul was afgeleid geraakt door het kalme, intelligente optreden van Michelle, en was vergeten waarover ze het oneens waren, ook al bleef hij opgewonden praten, terwijl hij zich er, met steeds meer waardering, over verbaasde dat Michelle genoeg van hem hield om er niet gewoon vandoor te gaan en hem nooit meer te zien, wat ze kon doen – wat iedereen altijd kon doen, had Paul gedacht, en plotseling werd hij gefascineerd door het concept dankbaarheid. ‘Wil je in The Green Table eten?’ ‘Als jij dat wilt,’ zei Michelle. ‘Oké. Wanneer wil je gaan?’ ‘Als ik dit glas wijn opheb.’ ‘Oké,’ zei Paul, en hij schoof zijn stoel tot halverwege de plek waar die had gestaan. ‘Ik wil Kyle nog even aan iemand voorstellen. Over vijf minuten ben ik weer terug.’ Paul kon Kyle, 19, of de vriendin van Kyle, Gabby, 28 – zijn huisgenoten in een appartement in de buurt van het metrostation Graham Avenue van lijn L in Brooklyn – niet vinden en liep terug naar Michelle, totdat hij zich realiseerde dat hij langs Kyle liep, die eenzaam en aangeschoten 8
Podium - Tao Lin - Taipei.indd 8
26-02-14 14:22
tussen een dicht op elkaar staande groep mensen stond, alsof hij bij een concert was. Na een lichte aarzeling, even bewegingloos, draaide Paul zich om en vroeg hij of Kyle Traci wilde ontmoeten. Kyle knikte en liep achter Paul aan de galerie uit, een grote hal in, waar zes mensen elkaar de hand schudden, onder wie Traci – over wie Kyle eerder had gezegd dat hij haar ‘ontzettend lekker’ vond en Paul dat ‘haar blog veel hits krijgt’. Paul grijnsde verlegen toen hij iemand aanstaarde, en daarna iemand anders, totdat tot hem doordrong dat hij ‘absoluut niets’ te melden had, behalve misschien wat hij op dat moment dacht, wat hem niet gepast leek en bovendien telkens veranderde. Hij zag dat Michelle alleen zat, tegen een muur, een meter of tien bij hem vandaan. Toen hij op haar afliep, voelde hij iets geks op zijn voorhoofd, alsof er een plastic zak tegenaan plakte, die daar door de wind bleef zitten, was zich ervan bewust dat ze hem waarschijnlijk naar Traci had zien grijnzen, en vroeg haar of ze nu weg wilde. ‘Wil jij dat?’ zei Michelle, zonder op te staan. ‘Ja,’ zei Paul met een blik richting de galerie. ‘Je kunt nog wel wat met Kyle praten, als je wilt.’ ‘Dat hoeft niet,’ zei Paul. ‘Zo te zien wel.’ ‘Nee,’ zei Paul, die heel goed besefte dat hij vrienden vooral als een middel zag om een vriendin te krijgen, anders dan Michelle, die ze als doel op zich beschouwde (ze hadden het er een paar keer over gehad en waren zo ongeveer tot de conclusie gekomen dat Paul zijn schrijven had, Michelle haar vrienden). ‘Ik zeg hem alleen nog even gedag. Ik ben zo terug.’ Omdat hij Kyle niet in de hal trof, liep hij mechanisch de duistere, propvolle galerie in en hoorde ‘Lost in the World’ in zijn hoofd, op een onbesten9
Podium - Tao Lin - Taipei.indd 9
26-02-14 14:22
dige, bijna ernstige toon. Kyle stond zodanig afzijdig van een groep mensen dat niet helemaal duidelijk was of hij ze kende of niet. Hij keek Paul aan alsof hij zich afvroeg wat hij hem zou zeggen, daarna alsof hij Paul zou gaan beledigen, vervolgens niet zozeer alsof hij ervoor had gekozen om daarvan af te zien maar alsof het hem niet meer interesseerde. ‘Volgens mij vindt Michelle dat ik haar te weinig aandacht geef,’ zei Paul traag. ‘Grappig,’ zei Kyle na een paar seconden. ‘Omdat Gabby na een van onze feestjes zei dat je zoveel aandacht aan Michelle schonk en altijd bij haar stond om met haar te praten, terwijl ik altijd met iemand anders praat, en dat ik niet van haar hou.’ ‘Wat zei je?’ ‘Dat ik van haar hou en aandacht aan haar schenk,’ zei Kyle verveeld, vol zelfverwijt. In de hal kon Paul Michelle niet vinden, waarna hij een hoek om sloeg en haar in een net niet witte gang, twintig, vijfentwintig meter verderop, gehurkt op de vloer zag zitten, als een zelden waargenomen dier, afwijkend en kwetsbaar, en blijkbaar zonder iets te doen. Paul, die bedeesd naar haar toe liep, herinnerde zich vaag dat hij op een avond kort nadat ze wat met elkaar hadden gekregen, op een of andere manier niet had verwacht dat het beeld van haar dat hij voor zich zag, zoals ze daar in Think Coffee stond (met haar blik omlaag gericht naar een folder, een van haar benen licht gebogen), groter zou worden terwijl hij haar naderde. De komische, verbijsterende angst – even geruststellend als verrassend, even amusant als voorspellend – die hij had gevoeld toen ze min of meer dreigend groter werd, was ty10
Podium - Tao Lin - Taipei.indd 10
26-02-14 14:22
perend geweest voor hun eerste twee maanden samen. Het had geleken alsof ze nooit ruzie zouden krijgen, en de leegte van de toekomst begon een kaderachtig iets over zich te krijgen wat heimelijk opwindend aanvoelde, alsof hij als een klein kind in de woning van een ander gezin belandde, of in de eerste verwikkelingen van een bizarre sciencefictionfilm verzeild raakte. Totdat Paul op een avond, eind april, na samen pasta bereid en gegeten te hebben, zich erover had beklaagd – goedig, zonder haar aan te kijken – dat Michelle nooit afwaste. Michelle staarde hem een paar seconden zwijgend aan, waarna er plotseling tranen in haar ogen opwelden, terwijl de bijbehorende, doorzichtige laag iets teers leek af te stoten. Paul staarde terug, merkwaardig gebiologeerd – hij had haar nog nooit zien huilen – om vervolgens over de houten vloer te kruipen, over de yogamat, duizelend van emoties, om haar te omhelzen en zich te verontschuldigen. In mei klaagde hij een-, tweemaal per week (dat Michelle soms onverschillig deed, dat hij zich verwaarloosd voelde) en tegen juli was hij, bijna dagelijks, ofwel zichtbaar geïrriteerd, ofwel zwijgend en ondoorgrondelijk zwaarmoedig – alsof alleen hij verschrikkelijk veel gruwelijke waarheden kende, ook al wist hij heel goed dat dit niet zo was – hoewel hij zich nog steeds goed kon voelen, tot op zekere hoogte, na koffie of alcohol, of, als er eenvoudig aan te komen was, op recept verkrijgbare medicijnen, de afgelopen tijd methadon, geleverd door de vriendin van Michelle die van de trap was gevallen, en die ze vijf weken lang om de vijf à zes dagen hadden geslikt, tot drie weken geleden. Op een avond, daarna, had Michelle gezegd dat het wel leek of Paul haar ‘haatte’, waarop Paul haar, na een seconde of tien, had gewezen op een dag dat ze het samen wel leuk hadden gehad, om te grijnzen en niet logisch ‘nee’ 11
Podium - Tao Lin - Taipei.indd 11
26-02-14 14:22
te zeggen, toen Michelle terecht zei dat ze die dag aan de methadon waren geweest. ‘Waarom zit je zo ver weg?’ ‘Ik zit op je te wachten. Je zei een uur geleden dat je wilde vertrekken.’ Buiten, op het trottoir, liep Michelle voor hem uit, in hoog tempo, met haar handen in haar jaszakken, alsof ze aldus gestroomlijnd beter aan Paul kon ontsnappen, al regende het ook nog steeds. Paul vroeg haar wat ze wilde doen. ‘Ik weet het niet,’ zei ze. ‘Ik heb geen honger meer.’ Ze staken 10th Avenue schuin over, niet bij een kruispunt, dwars door de lichtbundels van een gestopte taxi – een stuk of drie mensen sloten hun paraplu en stapten in – naar het trottoir aan de overkant, en bleven richting de binnenstad lopen, met hun lichaam voorovergebogen tegen de wind. ‘Wacht,’ zei Paul. ‘Kunnen we niet even stoppen?’ Ze stopten op het trottoir en keken allebei dezelfde kant op. ‘Wat is er nou?’ zei Paul na een poosje, op een licht beschuldigende toon. ‘Je hebt me de hele avond genegeerd,’ zei Michelle. ‘Toen we zaten, ben ik naar je toe gekomen en heb ik je omhelsd.’ ‘We waren nog niet binnen of je ging ervandoor en begon met andere mensen te praten.’ ‘Jij liep bij me vandaan,’ zei Paul. ‘Daardoor raakte ik in de war.’ Onder een luifel stond een medewerker van een delicatessenzaak naar een onduidelijke verte te kijken, werkelijk ongeïnteresseerd. ‘Zo heb ik je nog nooit meegemaakt,’ 12
Podium - Tao Lin - Taipei.indd 12
26-02-14 14:22
zei Michelle weifelend, met neergeslagen ogen, plotseling vermoeid en bang, en haar protest nam af tot iets onderhandelbaars. Twee, drie maanden geleden had ze een paar dagen overwogen om komend voorjaar in Barcelona te gaan studeren, waardoor ze vier maanden bij elkaar vandaan zouden zijn. Paul bedacht zich dat ze het kopen van vliegtickets voor een bezoek aan zijn ouders in Taiwan maar bleven uitstellen – in december, wat volgende maand was, hij wist het – alsof ze er stilzwijgend van uitgingen dat hun relatie dat niet zou halen. Paul merkte dat hij de situatie probeerde in te schatten, alsof er een probleem was dat opgelost moest worden, maar er scheen niets te zijn, of misschien was het er wel, maar miste hij drie of vier groepen vaardigheden om het te begrijpen, alsof een amoebe probeerde om met css een persoonlijke website te maken. ‘Het interesseert me allemaal gewoon niet meer zo,’ zei hij uiteindelijk, wat improviserend, en Michelle begon zacht te huilen. ‘Dat had ik echt niet verwacht,’ zei ze. ‘De afgelopen twee weken had ik juist een goed gevoel over ons. Ik vond dat we dichter dan ooit bij elkaar waren gekomen.’ ‘Ik werd geloof ik beïnvloed door dat gedoe met die studie in het buitenland,’ zei Paul bijna onhoorbaar, in verwarring gebracht doordat ze had gedacht dat ze de afgelopen twee weken zo close waren geweest. ‘Ga terug naar het feest. Dan praten we morgen verder.’ ‘Wacht. Ik denk niet dat we nu bij elkaar weg moeten gaan.’ ‘Veel plezier met je vrienden,’ zei Michelle gemeend. ‘Wacht. Welke vrienden?’ ‘Morgen hebben we het er wel over,’ zei Michelle. ‘Als we nu bij elkaar weggaan, is het uit.’ 13
Podium - Tao Lin - Taipei.indd 13
26-02-14 14:22
‘Zo hoeft het niet te gaan.’ ‘Ik ga alleen ergens naartoe om een vriendin te vinden,’ parafraseerde Paul zichzelf, en ze bleven een tijdje staan zonder elkaar aan te kijken, en ondertussen zakte de uit verre streken afkomstige regen weg in hun kleren en haren. Toen hij Michelle vroeg of ze met hem wilde eten, in een restaurant, verbaasde Paul zich erover hoe vriendelijk hij klonk. ‘Ik wil nu niet met je praten,’ zei Michelle. ‘Als het zo gaat als nu, hoef ik geen relatie te hebben.’ ‘Ik ook niet,’ zei Michelle. ‘Als je niets wilt doen, ga ik terug.’ ‘Ik wil naar huis. Goede nacht.’ ‘Oké,’ zei Paul, en draaide zich om, zich ervan bewust dat ze nog niet eerder zo uit elkaar waren gegaan. Hij stak 22nd Street over en draaide zich om om 10th Avenue over te steken, en zag dat Michelle afwisselend rennend en wandelend op hem afkwam, en voor een rood licht bleef wachten met de houding van een depressieve tiener. Paul bedacht dat ze Nirvana zo goed vond, en ze stak de straat over, vertraagde haar pas toen ze dichterbij kwam en bleef op een armlengte afstand staan. ‘Paul,’ zei ze na even te wachten, en ze raakte zijn bovenarm aan, alsof ze hem een weg terug bood, via haar, naar een intimiteit uit een eerdere fase, van waaruit ze voorzichtig een andere uitweg konden zoeken, of op dezelfde plek konden uitkomen, maar ditmaal wat vaardiger, nu ze al een keer geoefend hadden. Paul bleef staan waar hij stond en wist niet goed wat hij moest zeggen of denken. Michelle liet haar hand langs haar zij vallen. ‘Wat ben je van plan?’ zei ze, wat defensief. ‘Hoe bedoel je?’ ‘Ga je weer naar het feest?’ 14
Podium - Tao Lin - Taipei.indd 14
26-02-14 14:22
‘Ja. Dat zei ik toch.’ ‘Goed,’ zei Michelle. Paul bleef afwachtend staan. ‘Wat sta je daar nou?’ ‘Jij kwam terug,’ zei Paul zwakjes, en er kwamen een stuk of vijf mensen aan, uit de richting van het feest. Michelle stapte op een niet bestraat stuk grond, lager en donkerder dan het trottoir, en leunde tussen de stijlen van een metalen hek, met haar linkerkant – verborgen achter haar lange, donkere haar – gericht naar Paul, die zwijgend naar de lichte ronding van haar rug staarde, terwijl hij afstandelijk dacht dat hij haar zou moeten troosten en dat de ongemakkelijke positie van haar onderarmen tegen het smalle metaal van het hek misschien een plek had gecreëerd, alleen voor haar bereikbaar, waar ze zich opnieuw kon vestigen, weg van haar gevoelens, als een soort krimpen. ‘Wil je…’ zei Paul, en kuchte tweemaal met gesloten mond. ‘Wil je ergens met me uit eten?’ Michelle draaide een beetje zijn kant op en bewoog haar hoofd om tussen haar haren door te kijken. ‘Waar ben je mee bezig?’ zei ze op een vermoeide, afwezige toon, en leunde zonder op een antwoord te wachten achterover tegen het hek. Wat later hoorde Paul zichzelf nogmaals vragen of ze met hem uit eten wilde, in The Green Table, een van de weinige restaurants waar ze naartoe hadden gewild zonder het al te hebben geprobeerd, waarna ze wegliep, met haar lange benen, die met hun korte, regelmatige bewegingen wel op een schaar leken. Ze zou duizend stappen moeten zetten om ergens te komen, maar ze zou er gemakkelijk komen, en als ze aankwam, in het heden, zou het lijken alsof ze er in één beweging was beland. Leek het bestaan ooit een product van inspanning? Je leek eenvoudigweg aanwezig, niet 15
Podium - Tao Lin - Taipei.indd 15
26-02-14 14:22
zozeer als een opeenstapeling van momenten, maar als een enkel geheel dat voortdurend iets vanuit een ontoegankelijke toekomst kreeg aangereikt. Toen Michelle kleiner werd en vervolgens uit het zicht verdween, werd Paul zich vaag bewust van de consequentie van wat hij had gedacht, en grotendeels was vergeten, dat het universum in zijn totaliteit een boodschap was, aan zichzelf, om zich niet slecht te voelen – een steeds doorwrochter, taalloos pleidooi tegen een slecht gevoel – en dat hij zich daar zorgen over maakte, omdat hij vermoedde dat zijn ideeën en bedoelingen, op een gegeven moment, in april, mei of jaren geleden, aan de universiteit of als kind, onjuist waren geweest, terwijl hij aan die onjuistheid was blijven vasthouden, en nu zo ver van een of ander correct begin was afgedwaald dat hij meende dat het universum (en ook hijzelf, als onderdeel van het universum) duidelijk tegen hem was. In zijn vermoeidheid en onoplettendheid deden deze inzichten zich aan Paul voor als een ongecompliceerd somber gevoel – dat hij het middelpunt was van iets slechts, waarvan de grenzen zich uitbreidden, en dat hij ondertussen op dezelfde plek bleef. Vaag zag hij er wel de humor van in, al was hij zich vooral bewust van de regen, aanhoudend en overal aanwezig als onkenbare informatie, terwijl hij de uitvergrote straat overstak, die glom en zwarter was van het vocht, om naar het feest terug te keren. In Taiwan kwam de afwezigheid van Michelle eenmaal ter sprake, tijdens een maaltijd met een stuk of tien familieleden, een week nadat Paul was gearriveerd, toen Pauls vader, 61, op de hem kenmerkende wijze onaangekondigd en zonder enige inleiding, luid schertsend zei dat Pauls 16
Podium - Tao Lin - Taipei.indd 16
26-02-14 14:22
vriendinnen altijd bij hem wegliepen, om daarna in een schijnbaar onbedwingbaar lachen uit te barsten, met gesloten ogen, bijna ineenkrimpend. Pauls moeder, 57, bracht daar boos tegen in dat het omgekeerde het geval was en dat Pauls vader niet ‘zo onbekommerd moest liegen,’ zoals ze zei in het Mandarijn. Paul had zijn ouders niet meer gezien sinds ze anderhalf jaar geleden hun huis in Florida hadden verkocht en, na bijna dertig jaar in Amerika, naar Taiwan waren teruggekeerd, naar een appartement op de dertiende verdieping, in een snel ontwikkelend deel van Taipei, met twee logeerkamers, die, zoals zijn moeder herhaaldelijk had benadrukt, de kamers van Paul en zijn broer waren. Paul vond dat zijn ouders er net zo uitzagen als anders, maar hij zag dat zijn moeder, bij wie ‘een aanleg voor suikerziekte’ was vastgesteld, wat was veranderd en misschien uiteindelijk de middelbare leeftijd was gepasseerd, nog zonder bejaard te zijn. De afgelopen acht maanden had ze vaak in haar e-mails geschreven, als een soort terloopse opmerking of geheugensteuntje, voornamelijk voor haarzelf, dat ze in haar dagelijkse kopje koffie minder suiker deed, maar eigenlijk helemaal geen suiker meer zou moeten gebruiken – de boodschap die ze de afgelopen twee decennia het vaakst aan haar familie had verkondigd was, volgens Paul, dat gezondheid een belangrijke voorwaarde was voor een gelukkig leven – al had haar dokter gezegd dat de hoeveelheid die zij gebruikte wel kon, en voelde ze zich op dagen zonder suiker in haar koffie, waar geen cafeïne in zat, ‘leeg, alsof er iets miste’, had ze in een e-mail gezegd. Toen Paul haar op een middag suiker in haar koffie zag doen, hadden ze allebei de indruk dat ze op iets fouts ‘betrapt’ was. Ze bloosde en concentreerde zich even verlegen 17
Podium - Tao Lin - Taipei.indd 17
26-02-14 14:22
op het met een lepeltje roeren van haar koffie, waarna ze Paul aankeek en ze haar mond in een reflex opende in een ontwapenend kinderlijk, verlegen, bijna ondeugend vertoon van schuld, schaamte en berouw dat Paul herkende van de zeldzame keren dat hij haar iets had zien doen wat ze hem had verboden, zoals het eten van voedsel dat op de vloer was gevallen. Nadat Paul met een grijns op zijn gezicht iets plichtmatig negatiefs over suiker zei, dat iedereen, niet alleen diabeten, daarvan zou moeten afzien, kreeg zijn moeder de kalme, zelfgenoegzame, licht ironische tevredenheid over zich van een volwassene die het eerder grappig vindt dan beschamend dat ze is betrapt op het moment dat ze gemakzuchtig bezweek voor een kleine troost die ze voor zichzelf en anderen openlijk had afgekeurd. De daaropvolgende twee weken betrapte Paul zijn moeder ongewild nog tweemaal op het gebruik van suiker, waar een vergelijkbare reactie en uitkomst op volgden – maar minder intens. De 680 gram biologische ruwe agavenectar die hij haar had gestuurd, in de veronderstelling dat die het veiligste zoetmiddel was voor diabetici, was wel geopend, maar niet meer dan een- of tweemaal gebruikt. Tijdens zijn vierde week in Taiwan, een week langer dan gepland, begon zijn moeder er bij hem op aan te dringen, twee- à driemaal per dag – met een licht gespeelde, strategische nonchalance, merkte Paul – om een jaar lang naar Taiwan te komen om Engels te doceren. Meermaals verwees ze naar Ernest Hemingway en zei ze dat Paul, als schrijver, baat zou hebben bij de interessante ervaring. Hij zou er baat bij hebben om in Amerika te zijn, zei Paul, waar hij de taal kon spreken, vrienden kon hebben en ‘iets kon doen’, zei hij in het Mandarijn, terwijl hij voor zich zag dat hij op zijn rug lag, op zijn yogamat, met zijn MacBook op 18
Podium - Tao Lin - Taipei.indd 18
26-02-14 14:22
het hellende vlak van zijn dijen, gevormd door de buiging van zijn knieën, en aan het internetten was. Zijn ouders moedigden hem aan om een vijfde week te blijven, waar hij met de nodige moeite van afzag, omdat het ‘al te veel van het goede’ was, waarna zijn moeder – tijdens zijn laatste dagen in Taiwan – begon te benadrukken dat hij vanaf nu elke december moest komen, het als een feit meedeelde, om vervolgens een geluid te maken dat ‘goed?’ betekende. Pauls reacties liepen uiteen van ‘misschien’ en neutrale tot verveelde klanken tot een uitleg over waarom ze naarmate ze meer druk van haar kant uitoefende minder invloed op zijn beslissingen zou hebben. Op het vliegveld bleef Pauls moeder bij Paul tot ze niet verder mocht zonder ticket. Ze wees op haar ogen en zei dat er tranen in stonden. Paul ‘moest’, zei ze met gespeelde ernst in het Mandarijn, de volgende december op bezoek komen. In de vertrekhal, waar hij met gesloten ogen zat, stelde Paul zich voor dat hij in zijn eentje naar Taipei zou blijven reizen tot hij een jaar of 51 was, en misschien genoeg vriendschappen en relaties had versleten om die niet meer te willen. Omdat zijn Mandarijn niet vloeiend genoeg was om met vreemdelingen te praten – en hij weinig contact had met zijn familieleden, met wie pogingen tot een gesprek kort waren, weinig opschoten en vaak logische paradoxen bevatten, er meestal op uitlopend dat er iemand wegkeek, zogenaamd op zoek naar hulp, en vervolgens vertrok – was hij bij voorbaat vervreemd en kon hij in het geheim geen vrienden krijgen. De niet-geïndividualiseerde, krioelende massa van alle anderen zou het scherm zijn waarop hij de film van zijn ononderbroken verbeelding zou projecteren. Omdat hij een onderdeel van die massa leek te 19
Podium - Tao Lin - Taipei.indd 19
26-02-14 14:22
zijn, en kon doen alsof dat zo was, maar er nooit echt deel van uitmaakte, zou hij misschien geleidelijk aan een soort onnodige intimiteit gaan voelen, niet heel anders dan wanneer je in dezelfde ruimte was als je levenspartner en je iets voor elkaar voelde zonder dat je elkaar aanraakte of met elkaar sprak. Op een gegeven moment zou er een serieus begin worden gemaakt met de opbouw van het reserveleven waarvoor hij de blauwdrukken en funderingen had geschetst en geconstrueerd (tijdens de ongeveer zes weken per jaar die hij in de loop van zijn leven in Taiwan was geweest), waarna hij, maanden of jaren later, op een ochtend, het onafhankelijke systeem van een tweede, rondtrekkend bewustzijn – hierheen gelokt door de nieuwe, ongebruikte structuren – zou bespeuren, waar hij de gegevens van zijn zintuigen naartoe zou sturen. Het geweidragende, ploeterende, niets presterende landdier van zijn eerste bewustzijn zou afzakken naar lagere regionen, naar het meer van zichzelf, waarnaartoe hij soms in zijn slaap zou afdalen en waarvan hij in dromen de uiteenvallende deeltjes zou ontwaren – en stukjes bont, die over hem heen streken – terwijl het in het patroon van het meest nabije werkende systeem zou verdwijnen. In het vliegtuig, na een kop zwarte koffie, dacht Paul aan Taipei terug als aan een vijfde seizoen, of ‘buitenaardse wereld’, los van, of contrasterend met, zijn steeds meer vertrouwde en zich van zichzelf bewuste zich herhalende leven in Amerika, waar de seizoenen, met rechte hoeken aan elkaar verbonden, om een of andere ondoordachte reden, een vierkant leken te hebben gevormd, een kader dat sarcastisch genoeg niets bevatte – of dat was samengesmolten, beeldde Paul zich vaag in, ongeveer een uur later, met zijn hoofd omlaag op zijn dienblad met eten, tot een deur20
Podium - Tao Lin - Taipei.indd 20
26-02-14 14:22
klopper, die een kind, na twintig of dertig kloppen, waarna het geen reactie meer verwachtte, was blijven gebruiken, in een soort waas, afgeleid door de zinloosheid van de activiteit, ondertussen afwezig ergens anders naar kijkend, zonder te weten wanneer het ineens, zomaar zou stoppen.
21
Podium - Tao Lin - Taipei.indd 21
26-02-14 14:22