Synthese

→ Kennisclip

Arbeidsovereenkomst

4.1

Als je gaat werken, of je nu een studentenjob of een gewone job hebt, ben je in dienst van een werkgever die je een loon uitbetaalt: je werkt in dienstverband. Er moet dus een arbeidsovereenkomst of studentenovereenkomst worden afgesloten. In een arbeidsovereenkomst staan de afspraken tussen werknemer en werkgever. Bijvoorbeeld over de plek waar je werkt, hoeveel uur per week je werkt, je salaris … Ook je takenpakket staat hierin beschreven. In bepaalde gevallen volstaat een mondelinge overeenkomst maar dit is niet aan te raden om latere discussies te vermijden.

Algemene verplichtingen

4.2

Naast de arbeidsovereenkomst hebben een werkgever en werknemer ook te maken met algemene verplichtingen die vastgelegd zijn in het arbeidsrecht. Dit zijn de wettelijke regels waaraan een werknemer en een werkgever zich dienen te houden. Zo moet de werkgever bijvoorbeeld zorgen voor een veilige werkplek voor de werknemer.

Specifieke verplichtingen bij een studentenovereenkomst

Voor een studentenovereenkomst zijn er bijzondere regels van toepassing wat betreft minimumlonen, arbeidsduur, rusttijden … 4.3

Loonfiche

4.4 4.5

Een loonfiche of loonbrief is een officieel document van de werkgever voor de werknemer met daarop het uitgekeerde loon, de inhoudingen en het nettoloon of de nettowedde. Op de loonfiche vind je: — Het brutoloon of de brutowedde: dit is het bedrag dat je afspreekt en dat je verdient bij een werkgever. — De werkgever houdt de sociale bijdrage, de solidariteitsbijdrage, van de werknemer in en betaalt zijn bijdrage aan de RSZ, de Rijksdienst Sociale Zekerheid. Met de bijdrage van zowel de werknemers als de werkgevers betaalt de RSZ bijvoorbeeld het Groeipakket, werkloosheidsuitkeringen, uitkeringen bij ziekte ...

Als je de bijdrage van de werknemer aan de RSZ aftrekt van het brutoloon of de brutowedde, krijg je het belastbaar loon. — Bedrijfsvoorheffing. Aangezien de vergoeding die je van je werkgever ontvangt, een bron van inkomsten is, moet je daarop een inkomstenbelasting betalen. Elke maand betaal je een voorschot hierop: dit heet de bedrijfsvoorheffing. — Nettoloon of nettowedde. Dit is het bedrag dat je op je bankrekening ontvangt: de maandelijkse vergoeding voor je gepresteerde arbeid na aftrek van inhoudingen, belastingen en sociale bijdrage. Het is een pak minder dan het brutoloon of de brutowedde die je met je werkgever hebt afgesproken.

Arbeidsrecht

4.6

Het arbeidsrecht is van toepassing op de arbeidsverhouding tussen werkgever en werknemer, of er nu een schriftelijke overeenkomst is of niet. Wanneer er geen schriftelijke arbeidsovereenkomst is, gaat de wetgever ervan uit dat de werknemer een voltijdse job van onbepaalde duur heeft. Is dit niet het geval, bij deeltijds werk, uitzendarbeid of studentenwerk, dan moet er wel een schriftelijke arbeidsovereenkomst zijn.

Zwartwerk is strafbaar en brengt risico’s met zich mee. Werknemers genieten geen enkele vorm van sociale bescherming op het vlak van werkongevallen, ziekte of pensioenen. Bij zwartwerk is er ook vaak geen arbeidsovereenkomst, worden er geen belastingen of sociale bijdragen afgedragen en worden de arbeidsomstandigheden niet door de overheid gecontroleerd. HOOFDSTUK 4 THEMA 1

Hulp, advies en bescherming

Voor hulp, advies en bescherming kun je bij verschillende organisaties terecht: — bij Student@work voor vragen over je studentenjob; — bij de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg voor vragen over de wettelijke bepaling van het arbeidsrecht; — bij de Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding (VDAB) bij het zoeken naar een job; — bij de vakbonden voor vragen over je positie en belangen als werknemer. 4.7

Bordschema 1: De arbeidsovereenkomst

definitie:

een overeenkomst tussen werknemer en werkgever, waarbij de werknemer zich ertoe verbindt om tegen loon en onder gezag arbeid te verrichten inhoud van de arbeidsovereenkomst of

het dienstverband:

– aard van het werk: arbeider of bediende – duur van het contract: bepaalde of onbepaalde duur, uitzendwerk, studentenjob – duur van de prestatie: voltijds of deeltijds

arbeidsovereenkomst

rechten en plichten

Werknemers:

– werken op de tijd, plaats en wijze zoals is overeengekomen; – brengen geen schade toe aan de hun toevertrouwde gereedschappen, grondstoffen en aan de veiligheid van zichzelf, die van de collega’s, de werkgever of derden. Werkgevers:

– laten het werk verrichten op de tijd, plaats en wijze zoals is overeengekomen; – zorgen dat de arbeid verricht kan worden in behoorlijke omstandigheden met betrekking tot de veiligheid en gezondheid van de werknemer; – betalen het loon op de wijze, tijd en plaats zoals is overeengekomen.

Bordschema 2: Van brutoloon/brutowedde naar nettoloon/nettowedde

Bij een arbeidsovereenkomst na schoolverlaten:

brutoloon/brutowedde − werknemersbijdrage RSZ (13,07 %) = belastbaar loon − bedrijfsvoorheffing = nettoloon/nettowedde

Bij een studentenovereenkomst:

brutoloon/brutowedde − solidariteitsbijdrage (2,71 %) = belastbaar loon − geen bedrijfsvoorheffing = nettoloon/nettowedde

Bordschema 3: De risico’s en gevolgen van zwartwerk

Bordschema 4: Instanties voor hulp, advies en bescherming

zwartwerk

definitie:

niet aangegeven werk waarvoor de werknemer en de werkgever geen sociale bijdragen of belastingen betalen

gevolgen:

– Werknemers genieten geen enkele vorm van sociale bescherming bij werkongevallen, ziekte of pensioen, en zijn over het algemeen tewerkgesteld zonder dat de wettelijke arbeidsomstandigheden nageleefd worden. – Werknemers kunnen straffen krijgen, zoals het terugbetalen van ten onrechte ontvangen sociale uitkeringen, boetes of (tijdelijke of definitieve) uitsluiting uit de werkloosheid. – Werkgevers riskeren boetes en zelfs gevangenisstraffen.

wettelijke bepalingen i.v.m. het arbeidsrecht

hulp bij het zoeken naar een job FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg Student@work

instanties voor hulp, advies en bescherming

VDAB vakbonden informatie in verband met studentenjobs

behartigen individuele en collectieve belangen van de aangesloten werknemers