1.2 Welke soorten prikkels kunnen organismen waarnemen?

OPDRACHT 6

Ontdek welke soorten prikkels er zijn.

Komen de prikkels voor in het organisme of uit de omgeving van het organisme? Kruis aan.

Voorbeeld van een prikkel In het organisme Uit de omgeving

a Je ruikt koffie.

b Je hebt honger.

c Zonnebloemen groeien naar het licht.

d Een kalf zoogt bij de moeder.

e De bladeren van de eik vallen af tijdens de herfst.

27tHema 01 HoofDstuk 1 De meeste prikkels waarover je al leerde, zijn afkomstig van buiten het organisme, zoals droogte, koude of warmte, geuren. Omdat de prikkels vanuit de omgeving komen, noemen we ze uitwendige prikkels. Er bestaan ook prikkels die in het lichaam zelf ontstaan, zoals het gevoel van honger, naar het toilet moeten, dorst hebben ... We noemen ze daarom inwendige prikkels. In sommige gevallen reageert het organisme op een combinatie van een inwendige en een uitwendige prikkel. Denk maar aan het hongergevoel dat optreedt wanneer je frietjes ziet én ruikt. voorbeeldhoofdstuk

• chemische prikkels hebben rechtstreeks te maken met stoffen die prikkelend werken, zoals reukstoffen en smaakstoffen. Bij inwendige weefselbeschadiging, bijvoorbeeld bij een kneuzing, komen er stoffen vrij die werken als een inwendige chemische prikkel;

• fysische prikkels zijn veranderingen die meestal te maken hebben met kracht en energie. Voorbeelden van fysische prikkels zijn druk, aanraking, zwaartekracht, licht, geluid en warmte.

28 • Uitwendige prikkels zijn prikkels die afkomstig zijn uit de omgeving van het organisme. • Inwendige prikkels zijn prikkels die in het organisme ontstaan. • Chemische prikkels hebben te maken met stoffen die prikkelend werken. • Fysische prikkels zijn veranderingen als gevolg van kracht en energie. ` Maak oefening 6 en 7. tHema 01 HoofDstuk 1 voorbeeldhoofdstuk