BM Küresel İlkeler Sözleşmesi: İlerleme Bildirim Rehberi

Birleþmiþ Milletler Küresel Ýlkeler Sözleþmesi

ÝLERLEME BÝLDÝRÝMÝ Konusunda Pratik Rehber Global Compact Network Turkey

Birleþmiþ Milletler Küresel Ýlkeler Sözleþmesi Birleþmiþ Milletler Küresel Ýlkeler Sözleþmesi, insan haklarý, iþgücü, çevre ve yolsuzlukla mücadele alanlarýndaki on evrensel ilkeyi daha iyi bir konuma ulaþtýrmak amacýyla iþletmeleri BM kurumlarý, iþgücü, sivil toplum ve hükümetlerle bir araya getirmektedir.

Birleþmiþ Milletler Küresel Ýlkeler Sözleþmesi, ortak hareketten doðan güç ile, bu on ilkeyi dünya genelindeki iþ etkinliklerinde temel uygulama haline getirmeyi ve Birleþmiþ Milletler in daha geniþ çaplý hedeflerine destek olacak þekilde eylemleri hýzlandýrmayý amaçlamaktadýr.

Küresel Ýlkeler Sözleþmesi, 120 nin üzerinde ülkeden 5,000 paydaþý ile dünyanýn gönüllülük esasýna dayalý en büyük kurumsal vatandaþlýk giriþimidir. Ayrýntýlý bilgi için, lütfen www.unglobalcompact.org adresini ziyaret ediniz.

Yasal Uyarý Birleþmiþ Milletler Küresel Ýlkeler Sözleþmesi Ofisi, iþbu yayýn içerisinde yer alan hiçbir beyan, bilgi, veri, bulgu, yorum, tavsiye ya da görüþ hakkýnda taahhütte bulunmamakta, söz konusu beyan, bilgi, veri, bulgu, yorum, tavsiye ya da görüþlerin kaynaðý, orijinalliði, doðruluðu, eksiksizliði ya da güvenilirliði konusunda herhangi bir garanti vermemektedir. Bu yayýn yalnýzca bir öðrenme dokümaný olmasý amacýna yöneliktir. Þirket deneyimlerine iliþkin bilgilere bu yayýnda yer verilmesi, Birleþmiþ Milletler Küresel Ýlkeler Sözleþmesi Ofisi nin adý geçen þirketleri ayrý ayrý ya da topluca onayladýðý þeklinde yorumlanamaz. Bu yayýn içerisinde yer alan bilgiler, gereklerine uygun olarak referans verildiði müddetçe alýntý yapýlmak suretiyle kullanýlabilir.

Telif Hakký © 2008 Birleþmiþ Milletler Küresel Ýlkeler Sözleþmesi Teþekkür Bu yayýn, ilk kez 2004 yýlýnda yayýnlanan Ýlerleme Bildirimi Konusunda Pratik Rehber in güncellenmiþ halidir.

Küresel Ýlkeler Sözleþmesi Ofisi, Küresel Ýlkeler Sözleþmesi Yerel Að odak noktalarýna, BM kurumlarýna, þirket temsilcilerine ve Küresel Ýlkeler Sözleþmesi nin diðer paydaþlarýna bu yayýna gösterdikleri deðerli katkýlardan ötürü teþekkürlerini sunar.

Bu rapor Türkiye Kalite Derneði tarafýndan Türkçe ye çevirilerek basýlmýþtýr.

Basým yýlý Mart 2008, Ýstanbul, Yayýna hazýrlayan: Mavi Tanýtým ve Ýletiþim

BÝRLEÞMÝÞ MÝLLETLER KÜRESEL ÝLKELER SÖZLEÞMESÝ

ÝLERLEME BÝLDÝRÝMÝ KONUSUNDA PRATÝK REHBER

Ýnsan Haklarý Ýþ Gücü Çevre Yolsuzlukla mücadele

4

BÝRLEÞMÝÞ MÝLLETLER KÜRESEL ÝLKELER SÖZLEÞMESÝ ÝLERLEME BÝLDÝRÝMÝ (COP) KONUSUNDA PRATÝK REHBER

Ýçindekiler 5

Ýlerleme Bildirimi Raporu (COP) Hakkýnda Kýsa Bilgi

6

Bu Rehberin Kullanýmýna Ýliþkin Notlar

7

Birinci Bölüm: COP Ýle Ýlgili Temel Bilgiler

8

COP Nedir?

Birinci Adým: COP nin Hazýrlanmasý Ýkinci Adým: COP nin Diðer Paydaþlarla Paylaþýlmasý Üçüncü Adým: COP nin Küresel Ýlkeler Sözleþmesi Ýnternet Sayfasýna Yüklenmesi

12 COP Son Teslim Tarihleri Ve Katýlýmcý Statüsü 13 Ýstisnai COP ler 14 COP Ýle En Fazla Deðer Yaratmanýn Yollarý 18 Ýlerleme Bildiriminin Faydalarý 19 Ýkinci Bölüm: Uygulama Örnekleri 20 Ýnsan Haklarý | Ýlke 1 Ýnsan Haklarýnýn Korunmasý 22 Ýnsan Haklarý | Ýlke 2 Ýnsan Haklarý Ýhlallerine Suç Ortaklýðý 24 Ýþgücü | Ýlke 3 Sendika Ve Toplu Ýþ Sözleþmesi Özgürlüðü 26 Ýþgücü | Ýlke 4 Zorla Çalýþtýrma Ve Angarya 28 Ýþgücü | Ýlke 5 Çocuk Ýstihdamý 30 Ýþgücü | Ýlke 6 Ayrýmcýlýk 32 Çevre | Ýlke 7 Temkinli Yaklaþým 34 Çevre | Ýlke 8 Çevresel Sorumluluk 36 Çevre | Ýlke 9 Çevre Dostu Teknolojiler 38 Yolsuzlukla Mücadele | Ýlke 10 Yolsuzluk 40 Geliþim Ortaklýklarý 42 Ek: Ýlave Kaynaklar

www.unglobalcompact.org

BÝRLEÞMÝÞ MÝLLETLER KÜRESEL ÝLKELER SÖZLEÞMESÝ ÝLERLEME BÝLDÝRÝMÝ (COP) KONUSUNDA PRATÝK REHBER

COP Hakkýnda Kýsa Bilgi Ýlerleme Bildirimi (COP):

bkz. sayfa 8

BM Küresel Ýlkeler Sözleþmesi ne imza koyan þirketlerin her yýl paydaþlarýna yönelik Ýlerleme Bildirimi (COP) hazýrlamasý gerekmektedir; bu bildirim, Küresel Ýlkeler Sözleþmesi nin on ilkesinin uygulanmasýnda ve mümkün ise BM hedeflerinin ortaklýklar aracýlýðýyla desteklenmesinde kaydedilen ilerlemeleri içermelidir.

COP yi Oluþturan Unsurlar:

bkz. sayfa 9

COP için belirli bir format ya da standart olmamakla birlikte, bildirim üç unsuru içermelidir: l Yönetimin Küresel Ýlkeler Sözleþmesi ne yönelik desteðinin devam ettiðini dile getiren beyan; l Küresel Ýlkeler Sözleþmesi ilkelerinin uygulanmasý için alýnan uygulamaya dönük tedbirlere iliþkin açýklama; l Mevcut ya da beklenen sonuçlara/çýktýlara iliþkin ölçüm.

COP nin Paylaþýlmasý ve Ýnternet Ortamýna Yüklenmesi:

bkz. sayfa 12

COP þirketin paydaþlarýna (ör. tüketiciler, çalýþanlar, sendikalar, hissedarlar, medya, devlet) yönelik bir bildirim olduðundan, halka açýk bir ortamda ve þekilde paylaþýlmalýdýr (ör. matbu þekilde daðýtýlarak ya da þirketin Ýnternet sayfasýndan). COP ler ayrýca belirli bir süre içerisinde Küresel Ýlkeler Sözleþmesi Ýnternet sayfasýna da yüklenmelidir. Ýlerleme Bildiriminin Faydalarý:

bkz. sayfa 14

COP programý sosyal sorumluluk, þeffaflýk ve sürekli geliþim kavramlarýna dayanmaktadýr. COP önemlidir, çünkü: l Ýþletmelerin BM Küresel Ýlkeler Sözleþmesi ne olan katýlýmýný daha inanýlýr ve deðerli hale getirir; l Ýþletmelerin çevre, toplum ve yönetiþim etkinlikleri ile performans gibi konularda paydaþlarýn baþvurabileceði bir bilgi kaynaðýdýr; l BM Küresel Ýlkeler Sözleþmesi katýlýmcýlarýna öðrenme, paylaþma ve ilham alma/verme imkaný sunar; l Ýþletmelerde iç ve dýþ deðiþim için itici güç niteliðindedir ve l BM Küresel Ýlkeler Sözleþmesi giriþiminin bütünlük ve sorumluluk düzeyini korur.

5

6

BÝRLEÞMÝÞ MÝLLETLER KÜRESEL ÝLKELER SÖZLEÞMESÝ ÝLERLEME BÝLDÝRÝMÝ (COP) KONUSUNDA PRATÝK REHBER

Bu Rehberin Kullanýmýna Ýliþkin Notlar Bu rehber, COP nin hazýrlanmasý, paylaþýlmasý ve Ýnternet ortamýna yüklenmesiyle ilgili bilgiler ve þirketlerin ilerleme bildirimi uygulamalarýna iliþkin örnekler içermektedir. Bu doküman ayný zamanda faydalý tanýmlar, iþe nereden baþlanabileceði konusunda faydalý öneriler, çok sayýda örnek ve GRI göstergelerini de içermektedir. Bu yayýn içerisinde, aþaðýdaki semboller kullanýlmaktadýr : Faydalý Açýklamalar: Küresel Ýlkeler Sözleþmesi ilkeleri anlaþýlmasý zor kavram ve konulara dayanmaktadýr. Mümkün olduðunca kýsa tanýmlara yer verilmiþtir. Her bir ilkeyle ilgili ayrýntýlý açýklama için, http://www.unglobalcompact.org /AboutTheGC/TheTenPrinciples/index.html adresini ziyaret ediniz.

Nereden Baþlamalýyým? Küresel Ýlkeler Sözleþmesi ilkeleri kapsamýna giren alanlarda

eylemlerin takip edilmesi ve performansýn rapor edilmesi birçok þirket için yeni ya da karmaþýk bir uðraþ alanýdýr. Ýlgili eylemleri ve çýktý ölçütlerini tespit etmenize yardýmcý olmak amacýyla, þirketiniz içerisinde ilkeler konusunda kaydedilen ilerlemeye iliþkin göstergeleri bulabileceðiniz çeþitli yerler önermekteyiz.

Örnekler: Þirketlerin kaydettikleri ilerlemeyi ne þekilde rapor ettiðine iliþkin çeþitli örnekler sunulmuþtur. Ýlave yenilikçi yaklaþýmlarý ve renkli örnekleri Küresel Ýlkeler Sözleþmesi Ýnternet sayfasýnýn http://www.unglobalcompact.org/COP/notable_COPs.html adresindeki Ýstisnai COP ler bölümünde bulabilirsiniz.

Ýlgili Küresel Raporlama Giriþimi (GRI) Göstergeleri: Küresel Ýlkeler

Sözleþmesi Ofisi, GRI G3 Esaslarýnda yer alan göstergelerin on ilkenin uygulanmasýna iliþkin ilerlemelerin izlenmesi ve deðerlendirilmesi için uygun olduðu kanaatinde olup, tüm sektörlerden her büyüklükteki þirketlere bu göstergeleri kullanmayý tavsiye etmektedir. Bu yayýnda her bir Küresel Ýlkeler Sözleþmesi ilkesi için verilen göstergeler, GRI ve Küresel Ýlkeler Sözleþmesi Ofisi tarafýndan en uygun bulunan göstergelerdir. Ancak bir þirket burada önerilen göstergelerin hepsini kullanmaya ihtiyaç duymayabileceði gibi, seçimini burada önerilen göstergelerle sýnýrlamak zorunda da deðildir.

Ýlave Kaynaklar Birleþmiþ Milletler Küresel Ýlkeler Sözleþmesi ilkelerinin uygulanmasý ile ilgili çeþitli konu ve zorluklara deðinen bir dizi yayýn ekte bilginize sunulmaktadýr.

Bu rehber ile Küresel Ýlkeler Sözleþmesi nin diðer COP yayýnlarý arasýnda ne gibi bir iliþki bulunmaktadýr?

Küresel Ýlkeler Sözleþmesi Ýlerleme Bildirimi nin hazýrlanmasý, paylaþýlmasý ve Ýnternet ortamýna yüklenmesi konusunu ele alan iki yayýn daha bulunmaktadýr. Bu yayýn COP sürecini en kapsamlý þekilde gözden geçiren yayýn olup diðer yayýnlar, GRI ile iliþkilendirme gibi daha spesifik konularý ele almaktadýr. Ayrýca BM Küresel Ýlkeler Sözleþmesi Ýnternet sayfasý güncel bilgilerin ve COP örneklerinin bulunabileceði deðerli bir kaynaktýr (www.unglobalcompact.org).

Küresel Raporlama Giriþimi (GRI) ile birlikte hazýrlanan Making the Connection (Baðlantýyý Kurmak) baþlýklý yayýn, GRI ve COP gereklerine ayný anda eðilmenin yollarýný sunmakta ve irdelemektedir.

Yayýn, GRI G3 esaslarýyla Küresel Ýlkeler Sözleþmesi nin on ilkesi arasýnda baðlantý kurmak suretiyle þirketlere COP ve diðer Sürdürülebilirlik Raporlama araçlarýnýn bütünleþtirilmesinde yardýmcý olmaktadýr.

Leading the Way (En Önde Gitmek) baþlýklý yayýn, Küresel Ýlkeler Sözleþmesi nin katýlýmcýlarýna ilham ve fikir vererek on ilkenin uygulanmasýnda kaydedilen ilerlemenin paydaþlara nasýl bildirileceðini açýklamaktadýr. Küresel Ýlkeler Sözleþmesi Ofisi ve katýlýmcý þirketler arasýndaki sürekli diyalog sonucunda ortaya çýkan bu yayýn, özellikle COP uygulayýcýlarýnýn ve kullanýcýlarýnýn 2006 Mart ayýnda Cenevre de düzenlenen iki günlük çalýþtay boyunca paylaþtýðý deneyim ve bakýþ açýlarýný yansýtmaktadýr.

BÝRLEÞMÝÞ MÝLLETLER KÜRESEL ÝLKELER SÖZLEÞMESÝ ÝLERLEME BÝLDÝRÝMÝ (COP) KONUSUNDA PRATÝK REHBER

BÝRÝNCÝ BÖLÜM:

COP Ýle Ýlgili Temel Bilgiler

7

8

BÝRLEÞMÝÞ MÝLLETLER KÜRESEL ÝLKELER SÖZLEÞMESÝ ÝLERLEME BÝLDÝRÝMÝ (COP) KONUSUNDA PRATÝK REHBER

COP Nedir?

Küresel Ýlkeler Sözleþmesi ne katýlmak isteyen þirketlerin Giriþim in insan haklarý, iþgücü, çevre ve yolsuzlukla mücadele alanlarýndaki on ilkesini þirket politikalarýnda, operasyonlarda ve kurumsal kültürde hayata geçirme hususunda açýk bir taahhütte bulunmasý gerekmektedir. Gönüllülük esasýna dayalý bir giriþim olmakla birlikte, Küresel Ýlkeler Sözleþmesi katýlýmcýlarýn yaptýklarý taahhütleri eyleme geçirmesini beklemekte, bu nedenle katýlýmcýlarýnýn kurumsal sorumluluk alanýndaki çabalarýný her yýl rapor etmesi þartýný koþmaktadýr bu raporlama sürecine Ýlerleme Bildirimi (COP) adý verilmektedir.

COP, Küresel Ýlkeler Sözleþmesi nin on ilkesinin uygulanmasýnda ve mümkün ise BM hedeflerinin ortaklýklar aracýlýðýyla desteklenmesinde kaydedilen ilerlemeler konusunda paydaþlara (ör. tüketiciler, çalýþanlar, sendikalar, hissedarlar, medya, devlet) yapýlan bildirimdir. Þirketler ilk COP lerini Küresel Ýlkeler Sözleþmesi ne katýlýmý izleyen iki yýllýk süre içerisinde ve bunun sonrasýnda her yýl bir kere teslim ederler. Bir þirketin Küresel Ýlkeler Sözleþmesi giriþiminin aktif katýlýmcýsý olarak kalabilmesi için COP politikasýnýn gereklerini yerine getirmesi gerekmektedir. Þirketler COP lerini yýllýk mali rapor ya da Sürdürülebilirlik Raporu gibi mevcut raporlama mekanizmalarýyla bütünleþtirmeye teþvik edilmektedir.

COP politikasý, kamuoyuna karþý sorumluluk, þeffaflýk ve sürekli iyileþtirme kavramlarýna dayanmaktadýr.

Bu politika, þirketin Küresel Ýlkeler Sözleþmesi ne katýlýmýný inanýlýr bir hale getirmeye yardýmcý olmak, kurumsal sorumluluk uygulamalarý alanýnda þirketler ve paydaþlar tarafýndan öðrenme ve analiz için kullanýlabilecek bir veri havuzu saðlamak ve Küresel Ýlkeler Sözleþmesi giriþiminin bütünlüðünü korumak da dahil olmak üzere birçok önemli amaca hizmet etmektedir. Ýlerleme bildiriminde üç temel adým bulunmaktadýr: COP nin hazýrlanmasý, paylaþýlmasý ve Ýnternet ortamýna yüklenmesi.

Birinci Adým: COP nin Hazýrlanmasý Bilginin toplanmasý ve sorumluluk sahibi kurumsal uygulamalardaki ilerlemeyi gözler önüne serecek þekilde sunulmasýnýn sayýsýz yolu bulunmaktadýr. Tek bir COP yapýsý bulunmamakla beraber, bildirim üç unsuru mutlaka içermelidir: üst düzey yönetimin imzasýný taþýyan Küresel Ýlkeler Sözleþmesi ne Desteðe Devam Beyaný, gerçekleþtirilen eylemlerin açýklamasý ve mevcut ya da beklenen çýktýlarýn ölçülmesinden elde edilen sonuçlar.

Etki Alaný Nedir?

Bir þirketin on ilkeyi kendi etki alaný içerisinde benimsemesi, desteklemesi ve uygulamasý istenmektedir.

Belki de etki alaný yerine etki alanlarý dersek ve kafamýzda merkezleri bir olan birden fazla daire canlandýrýrsak ve daireler büyüdükçe etkinin azaldýðýný düþünürsek bu terimi daha iyi anlayabiliriz. En küçük daire þirketin iþyerindeki ve pazardaki çekirdek iþ faaliyetlerini içermektedir. Bir þirketin ESG (çevre, toplum ve yönetiþim) performansýný en fazla kontrol edebileceði alan burasýdýr.

Bir sonraki halka tedarik zincirini kapsamaktadýr. Burada kontrol daha zayýftýr, ancak bazý örneklerde bu dairede de ciddi düzeyde kontrol olabilir. Üçüncü daire ise þirketin toplumla etkileþimini, sosyal yatýrýmlarýný ve insani yardým etkinliklerini içermektedir. En son etki dairesi ise þirketin kamu politikasý diyaloguna ve bilinçlendirme etkinliklerine katýlýmýdýr.

Çekirdek Ýþ Faaliyetleri

Etki Azalmasý

Tedarik Zinciri

Toplum Etkileþimi

Kamu Politikasý Bilinçlendirme

BÝRLEÞMÝÞ MÝLLETLER KÜRESEL ÝLKELER SÖZLEÞMESÝ ÝLERLEME BÝLDÝRÝMÝ (COP) KONUSUNDA PRATÝK REHBER

Birinci Unsur: Desteðe Devam Beyaný Küresel Ýlkeler Sözleþmesi ne Desteðe Devam Beyaný na açýlýþ yazýsýnda ya da CEO nun veya Baþkan ýn Mesajý vs. bölümünde yer verilmelidir.

Küresel Ýlkeler Sözleþmesi CEO nun ve/veya Yönetim Kurulu nun sürekli desteðini gerektiren bir liderlik giriþimidir. Bu nedenle, her COP en yüksek yetkili yönetici tarafýndan imzalanmýþ bir Desteðe Devam Beyaný içermelidir.

Bu beyan, Küresel Ýlkeler Sözleþmesi destek verilmeye devam edildiðini açýk bir þekilde ifade ederken, raporun Küresel Ýlkeler Sözleþmesi nin ilkeleriyle ilgili performans sonuçlarýný gösterdiðini belirtmekle sýnýrlý olmayacaktýr. Ayrýca, giriþime katýlýmýn faydalarýnýn bu beyan içerisinde kýsaca dile getirilmesi de iyi uygulama sayýlmaktadýr. Bu þekilde, Küresel Ýlkeler Sözleþmesi ilkelerinin uygulanmasýnýn iþ dünyasýndaki yeri saðlamlaþtýrýlmakta ve þirketlerin neden bu ilkeleri desteklemesi gerektiði sorusu paydaþlar için ana hatlarýyla yanýtlanmýþ olmaktadýr.

COP bir sürdürülebilirlik raporunun ya da yýllýk raporun parçasýysa, Küresel Ýlkeler Sözleþmesi ne Desteðe Devam Beyaný üst düzey yönetici imzasý taþýyan açýlýþ mektubuna dahil edilmelidir.

COP nin sürdürülebilirlik raporu ya da yýllýk rapordan baðýmsýz ayrý ve kapsamlý bir doküman olarak hazýrlandýðý durumlarda, CEO nun, Baþkan ýn ya da dengi yöneticinin Desteðe Devam Beyaný COP nin giriþ bölümü olarak hazýrlanabilir.

Destek beyanýna aþaðýdaki bilgiler dahil edilebilir: l Küresel Ýlkeler Sözleþmesi ne destek verilmesinin nedenleri ve/veya destek verilmesinden saðlanan faydalar; l Küresel Ýlkeler Sözleþmesi ilkelerinin uygulanmasýnda ve/veya ortaklýk projelerinin üstlenilmesinde bir önceki sene atýlan önemli adýmlar ve sonuçlarý ve l Ýþtirak edilen Küresel Ýlkeler Sözleþmesi etkinlikleri ve yerel aðlar ile ilgili kýsa bilgi.

The Coca Cola Bottling Company of Ghana (Gana): Bir þirket olarak, taahhütte bulunduðumuz tüm alanlarda, yani pazarda, çevrede, iþyerinde ve içinde bulunduðumuz yerel toplumda, bu taahhütlerin arkasýnda durabilen bir karakterde olduðumuzu göstermiþ bulunmaktayýz. Küresel Ýlkeler Sözleþmesi nin ilkelerine olan baðlýlýðýmýzý fazlasýyla sergilemiþ durumdayýz ve ilerleme yönünde çabalar harcarken dahi bize güç veren þeyin birlikte iþ yaptýðýmýz kuruluþlara ve insanlara el uzatmaktan geçeceðine inanmaktayýz. Biz onlara kendi küçük tarzýmýzla dokunacaðýz ve onlarýn da Küresel Ýlkeler Sözleþmesi ilkelerine uygun hareket etmesini saðlayacaðýz. Dört yaný sularla çevrili bir ada olamayacaðýmýza duyduðumuz inanç ve Küresel Ýlkeler Sözleþmesi ifadesinde de geçen küresel kelimesine izafe ettiðimiz özel anlam, bizim bu konumuzdaki kararlýlýðýmýza güç veren þeyin ta kendisidir. 2006 COP.

9

10

BÝRLEÞMÝÞ MÝLLETLER KÜRESEL ÝLKELER SÖZLEÞMESÝ ÝLERLEME BÝLDÝRÝMÝ (COP) KONUSUNDA PRATÝK REHBER

Ýkinci Unsur: Eylemler Katýlýmcýnýn Küresel Ýlkeler Sözleþmesi ilkelerini uygulamak ve ortaklýklara iþtirak etmek amacýyla bir önceki yýl attýðý uygulamaya dönük adýmlar (taahhütler, sistemler, etkinlikler) açýklanmalýdýr.

Her bir ilkeyle ilgili kapsamlý raporlama yapmanýn birden fazla yolu vardýr, ancak birçok þirket yaptýklarý etkinlikleri raporlarken taahhüt > sistem > eylem yaklaþýmýný benimsemektedir.

TAAHHÜT: Spesifik bir konuya, ör. insan haklarýnýn korunmasýna iliþkin taahhüt beyaný. Bu taahhütlerin çýkýþ noktasý genellikle þirket misyon ya da vizyon beyaný ya da bir politika veya bir referans sektör standardý ya da uluslararasý standarttýr (ör. Ýnsan Haklarý Evrensel Bildirgesi). Bu taahhütler genellikle, taahhüdün yerel kanunlardan baðýmsýz olarak üniversal bir yaklaþýmla uygulanacaðýna dair bir beyan içerir. Taahhüt ya da vizyon beyanýnýn ayrýntýsýna girilmesi faydalýdýr, zira sistem ve etkinliklerin temeline iner ve COP okuyucusunun þirketin ilgili ilkeye nasýl bir gözle baktýðýný anlamasýna yardýmcý olur.

Aþaðýda, on ilkenin ve ortaklýklarýn uygulanmasý amacýyla gerçekleþtirilen uygulamaya dönük eylemlerin raporlanmasýna yönelik bir dizi öneri sunulmaktadýr: l Taahhütler ve eylemler ile Küresel Ýlkeler Sözleþmesi ilkelerinin iþ hayatýnda taþýdýðý önem/aðýrlýk arasýnda baðlantý kurun ( somut iliþki ); l Þirketin etki alanýna (ör. tedarik zinciri, müþteriler ve yerel halk) ve raporlama sýnýrýna deðinin; l Küresel Ýlkeler Sözleþmesi ilkelerini politika ve strateji dokümanlarý, izleme sistemleri ve günlük süreçler gibi yönetim sistemlerine yansýtýn; l Ýþlemleri okuyucularýn kilit unsurlarý öðrenmesine ve mümkünse alarak aynen uygulamasýna olanak saðlayacak þekilde açýklayýn; l Geleceðe dönük bir eylem ve/veya öncelikler planýný ana hatlarý ile oluþturun ve l Daha geniþ çaplý BM hedeflerini destekleyen ortaklýk projelerini açýklayýn (ör. ortaklýk tipi, ortaklara yönelik faydalar, çýktýlar).

Talal Abu-Ghazaleh & Co. International (Mýsýr) TAG kuruluþu, hiçbir çalýþanýna yaþ, ýrk, cinsiyet, cinsel yönelim, medeni durum, dini inanç, tabiiyet ya da engel durumuna dayalý olarak ayrýmcýlýk yapmaz. TAG, çalýþanlarý için adil bir çalýþma ortamýný ve iþini kaybetmeye karþý koruma garanti etmek zorundadýr. Hiçbir ayrým gözetmeksizin tüm çalýþanlar, eþit iþ için eþit ücret alma hakkýna sahiptir. Ýþe girmek isteyen tüm adaylar, tüm iþe alma etkinliklerimizde tarafsýzlýk, adalet ve eþit fýrsat esaslarýný güvence altýna alan bir dizi niteliksel sýnavdan (çoktan seçmeli) geçmek zorundadýr. Hiçbir sýnýrlama olmaksýzýn tüm bireylerin evrensel insan haklarýna azami derecede önem vermeyi taahhüt ederiz. 2006 COP. SÝSTEMLER: Sistemler taahhütlerin eylemlere dönüþtürülmesinin garanti altýna alýnmasýna yardýmcý olur. Her ilke için kullanýlan süreç ve/veya yönetim sistemlerinin açýklamasý önem taþýmaktadýr, çünkü sürekli iyileþtirme yolculuðunun bir parçasý olarak on ilkeyi þirket stratejisi, operasyonlarý ve iletiþimiyle bütünleþtirmek için bir þirketin nasýl sistematik þekilde çalýþtýðýný anlatmaya yardýmcý olur.

Li & Fung Limited (Çin) 2006 yýlýnda Bayi Uygunluk Birimi, dünya genelinde 39 ülkede faaliyet gösteren 6,000 in üzerinde bayi ile ilgili olarak deðerlendirme yapmýþtýr. Her deðerlendirme sonrasýnda, fabrikalara Düzeltici Ýþlem Planý (CAP) þeklinde bir deðerlendirme raporu verilmiþtir. Bunun sonrasýnda, sorunlarýn giderilip giderilmediðinin doðrulanmasý ve düzeltici iþlemlerin iyileþtirmesi amacýyla, tesisler için yeniden deðerlendirme takvimi ve dönemleri ilk deðerlendirme sonuçlarýna göre belirlenmiþtir 2006 COP. ETKÝNLÝKLER: Geride býrakýlan sene içerisinde yapýlan uygulamaya dönük eylemlerin açýklanmasý, þirketin taahhüdünü yerine getirmek için adýmlar attýðýný ve politikalara, süreçlere ve yönetim sistemlerine dayalý olarak hareket ettiðini gösterir. Bu açýklama içerisinde eðitim programlarý, halký bilinçlendirme kampanyalarý, denetim, gözden geçirme ya da diðer izleme etkinlikleri, operasyonel giriþimler ya da iþbirliði programlarý yer alabilir.

Novartis (Ýsviçre) Novartis kendi sektöründe dünya genelindeki tüm çalýþanlarý için bir asgari geçim ücreti belirleyen ilk þirkettir. 2006 COP.

BÝRLEÞMÝÞ MÝLLETLER KÜRESEL ÝLKELER SÖZLEÞMESÝ ÝLERLEME BÝLDÝRÝMÝ (COP) KONUSUNDA PRATÝK REHBER

11

Üçüncü Unsur: Çýktýlar Küresel Raporlama Giriþimi tarafýndan geliþtirilenlere benzer gösterge ya da metrik unsurlar mümkün olduðunca fazla kullanýlmak suretiyle mevcut ya da beklenen çýktýlarýn ölçülmesi. Üçüncü COP unsuru olan mevcut ve beklenen çýktýlarýn ölçülmesi, Küresel Ýlkeler Sözleþmesi nin çekirdek niteliðindeki sürekli iyileþtirme felsefesini içermektedir.

Sürekli iyileþme için þirketin mevcut durumunun ve hedeflerini gerçekleþtirme ve geleceðe dönük yeni hedef belirleme konusunda nasýl bir ilerleme kaydettiðinin tespit edilmesi gerekmektedir. Bu nedenle, performans göstergelerinin sistematik olarak uygulanmasý çok büyük önem taþýmaktadýr. Ancak, göstergelerin mevcut durumun yalnýzca bir kýsmýný gösterebilmesi nedeniyle, performans verileri yaratýlan etkiye iliþkin açýklamayla desteklenmelidir. En geliþmiþ Sürdürülebilirlik Raporlama çerçevesi GRI G3 Sürdürülebilirlik Raporlama Esaslarý dýr. GRI G3 Esaslarý COP hazýrlamak için tek yol olmamakla beraber, küresel düzeyde kabul gören raporlama rehberliði sunmakta olup, Küresel Ýlkeler Sözleþmesi tarafýndan da tavsiye edilmektedir.

Aþaðýda, bir þirketin on ilkeyi ve ortaklýklarý uygulamak için gerçekleþtirdiði çalýþmalara ait çýktýlarýn ölçülmesinin raporlanmasýna yönelik bir dizi öneri sunulmaktadýr: l Okuyucularýn kaydedilen ilerlemeyi görebilmesini saðlamak amacýyla, performansý gösterirken birden fazla yýla ait veriler kullanýn; l Genel performansýn bilgiye dayalý olarak deðerlendirilebilmesini saðlamak için, kuruluþ performansýnýn olumlu ve olumsuz yönlerini sunun; l Gelecek yýl(lar) için hedefler belirleyin; l Eylem ve çýktýlar ile finansal veriler ya da diðer performans verileri arasýnda baðlantý kurmak suretiyle, on ilkeyle ilgili etkinlikler için iþletme dosyasý hazýrlayýn ve l Yalnýzca spesifik ilkelerin uygulanmasýna vurgu yapýlýyor olsa dahi, performansý on ilkeyle iliþkilendirin.

Starbucks (USA): Sosyal sorumluluðumuza iliþkin taahhütlerimizi gerçekleþtirmek ve bize yol gösteren ilkeleri desteklemek konusundaki performansýmýzý ölçmek için, Starbucks olarak iþimizle ilgili ölçütler olarak kilit performans göstergeleri benimsemiþ bulunmaktayýz. Her yýl performansýmýzý bu ölçütlere ve sonradan ekleyebileceðimiz yeni ölçütlere göre raporlamaktayýz. Performans göstergelerimizle ilgili olarak geleceðe dönük hedefler vermeye çalýþmaktayýz 2006 Sürdürülebilirlik Raporu. (Bu örnekte Küresel Ýlkeler Sözleþmesi nin daha yüksek çevresel sorumluluðun teþviki konulu 8. ilkesine iliþkin çýktýlar gösterilmektedir). Çevre

Gösterge

2005

2006

Hedefler

Elektrik

1 ayak karelik maðaza alanýna düþen aylýk kilowatt-saat miktarý

6.40

6.57

Hedef belirlenmemiþtir

Su

1 ayak karelik maðaza alanýna düþen aylýk galon miktarý

24

26

Hedef belirlenmemiþtir

Tüketici sonrasý fiber (PCF) yüzdesi (sýcak bardaklar hariç)

% 49,5 Hedef: % 48

% 66,4 Hedef: % 50

% 66,9

Aðartýlmamýþ fiber yüzdesi (sýcak bardaklar hariç)

% 85,9 Hedef: % 90

% 86,3 Hedef: % 86,5

% 87,1

Kaðýt

Kendimize verdiðimiz derece

Ayrýntýlý Bilgi

2005 te ne dedik?

2006 da ne yaptýk?

ABD ve Kanada da þirket tarafýndan yönetilen maðazalarýmýzda kullanýlan elektriðin %20 sini telafi etmek amacýyla yenilenebilir enerji sertifikalarýnýn satýn alýnmasý.

Yenilenebilir enerji alýmýmýzýn ABD ve Kanada da þirket tarafýndan yönetilen maðazalarýmýzda kullanýlan toplam enerjinin %20 sine eþit olacak þekilde dört katýna çýkarýlmasý.

Sayfa 55

Elektrik ve su tasarrufu, geri dönüþüm ve atýk azaltma konularýnda maðaza düzeyindeki sorumluluðu artýrmaya yardýmcý olmak amacýyla spesifik çevre uygulamalarýnýn maðaza operasyon standartlarýmýzla entegre edilmesi

Maðaza yöneticisi performans aracýnýn güncellenerek maðaza operasyonlarýnda çevreyle ilgili hususlarýn öneminin ve yöneticilerin yaptýðý iþlerin olumlu ve olumsuz etkilerinin vurgulanmasý.

Sayfa 57

ABD deki þirket tarafýndan yönetilen maðazalarýmýzda %10 PCF içeren yeni sýcak içecek kaplarýnýn yaptýrýlmasý

Starbucks ABD ve Kanada maðazalarýmýzda kullanýlan tüm sýcak içecek kaplarýnýn %10 PCF içeren kaplarla deðiþtirilmesi.

Sayfa 56

12

BÝRLEÞMÝÞ MÝLLETLER KÜRESEL ÝLKELER SÖZLEÞMESÝ ÝLERLEME BÝLDÝRÝMÝ (COP) KONUSUNDA PRATÝK REHBER

Ýkinci Adým: COP nin Diðer Paydaþlarla Paylaþýlmasý COP bildirimi, Birleþmiþ Milletler Küresel Ýlkeler Sözleþmesi Ofisi ne ya da Küresel Ýlkeler Sözleþmesi Yerel Aðý na yapýlan bir bildirim deðildir. Bir þirketin Küresel Ýlkeler Sözleþmesi nin on ilkesinin uygulanmasý konusunda kendi paydaþlarýna yaptýðý bildirimdir. Mümkünse COP þirketin yýllýk finansal rapor, CSR ya da Sürdürülebilirlik Raporu gibi paydaþlarýna yönelik mevcut raporlarýyla entegre edilmelidir. Kendi baþýna baðýmsýz bir doküman olarak COP, yalnýzca þirketin kurumsal vatandaþlýk konusunda raporlama yaptýðý baþka bir doküman yoksa oluþturulmalýdýr.

t

Paydaþ Katýlýmý Küresel Ýlkeler Sözleþmesi ilkelerinin etkili þekilde uygulanmasý, büyük ölçüde paydaþ katýlýmýna baðlýdýr. Bu durum özellikle þirketin sürdürülebilirlik vizyonunun, politika ve stratejilerinin geliþtirilmesi veya rafine edilmesi; þirketin toplum üzerindeki etkisinin anlaþýlmasý ve iyileþtirilmesi ve raporlama yapýlmasý için geçerlidir. Örneðin, þirket liderleri yeni politikalar geliþtirirken paydaþlarýn görüþlerine ihtiyaç duyabilir. Paydaþ katýlýmý, þirket operasyonlarýnýn toplum üzerindeki olumlu ve olumsuz mevcut ve potansiyel etkilerinin anlaþýlmasýnda da önemli olabilir. Paydaþlar þirketin hangi konularýn daha önemli olduðunu belirlemesine de yardýmcý olabileceðinden þirketin uygulama çabalarýnda paydaþlara öncelik verilmelidir.

Son olarak, giderek artan sayýda þirket paydaþlarýn birçoðunu raporlama sürecine dahil etmekte ve bu suretle þirket performansýnýn daha genel olarak deðerlendirilebilmesine zemin hazýrlamaktadýr.

Ýlerleme bildirimi için seçilen ortam kadar COP yi paydaþlara ulaþtýrma yöntemi de önemlidir. Þirketler, özellikle sürdürülebilirlik bilgileri ile ilgili olarak paydaþ iletiþiminde yerleþik yöntemleri kullanmalýdýr (ör. Ýnternet sayfasý, direkt posta, çalýþan duyurularý, open house toplantýlarý).

COP nin Küresel Ýlkeler Sözleþmesi Ýnternet sayfasýna yüklenmesi, bilgilerin þirket paydaþlarýyla paylaþýlmasý için yeterli bir çaba olarak kabul edilmemektedir.

Üçüncü Adým: COP nin Küresel Ýlkeler Sözleþmesi Ýnternet Sayfasýna Yüklenmesi Þirketlerin COP lerinin elektronik versiyonunu (ve varsa bu dosyaya iliþkin linki) Küresel Ýlkeler Sözleþmesi Ýnternet sayfasýna yüklemesi beklenmektedir. Buna ek olarak, þirketlerden COP yi paydaþlara ne þekilde ulaþtýrdýklarýný açýklamalarý da istenir. Bu iþlem, COP hazýrlanýr hazýrlanmaz yapýlmalýdýr.

C O P n i n Ý n t e r ne t o r t a m ý n a y ü k l e n m e s i y l e i l g i l i a y r ý n t ý l ý t a l i m a t l a r a http://www.unglobalcompact.org/docs/communication_on_progress/4.3/COP_posting_doc_eng.pdf adresinden ulaþabilirsiniz.

COP Son Teslim Tarihleri Ve Katýlýmcý Statüsü Katýlýmcý iþletmelerin BM Küresel Ýlkeler Sözleþmesi ni imzalamalarýný izleyen iki yýl içerisinde ve sonrasýnda her yýl COP lerini Küresel Ýlkeler Sözleþmesi Ýnternet sitesine yüklemeleri gerekmektedir.

COP son yükleme tarihini ya da sonrasýndaki bir yýllýk son teslim tarihini geçiren þirketler, Küresel Ýlkeler Sözleþmesi Ýnternet sitesinde bildirimsiz olarak iþaretlenecektir. Ardýþýk olarak iki kere teslim tarihini geçiren þirketler Küresel Ýlkeler Sözleþmesi Ýnternet sayfasýnda aktif deðil listesine alýnýr ve artýk giriþim katýlýmcýsý olarak sayýlmaz. Aktif deðil statüsüne alýnan þirketler artýk Küresel Ýlkeler Sözleþmesi logosunu kullanamaz ve Küresel Ýlkeler Sözleþmesi etkinliklerine katýlamaz. Bir yýllýk aktif deðil statüsü sonrasýnda þirketler Küresel Ýlkeler Sözleþmesi Ýnternet sayfasýndan tamamen çýkarýlýr.

Bildirimsiz ya da aktif deðil statüsündeki þirketler, aktif statüsüne geçmek için Küresel Ýlkeler Sözleþmesi Ýnternet sayfasýna yeni COP yüklemelidir. Bir yýl boyunca aktif deðil statüsünde kaldýktan sonra Küresel Ýlkeler Sözleþmesi nden çýkarýlan þirketler, Birleþmiþ Milletler Genel Sekreterliði ne bir yazý ile müracaat etmek suretiyle giriþime baðlýlýðýný yeniden bildirmeli ve güncel COP lerini yüklemek suretiyle Küresel Ýlkeler Sözleþmesi ne yeniden katýlmalýdýr.

BÝRLEÞMÝÞ MÝLLETLER KÜRESEL ÝLKELER SÖZLEÞMESÝ ÝLERLEME BÝLDÝRÝMÝ (COP) KONUSUNDA PRATÝK REHBER

Ýstisnai COP ler Küresel Ýlkeler Sözleþmesi Ofisi, öne çýkan Ýlerleme Bildirimlerini tespit ve takdir etmek amacýyla 2004 yýlýnda Ýstisnai COP programýný baþlatmýþtýr. Ýstisnai COP programýnda yer verilen COP ler, COP politikasýný tam olarak uygulayabildikleri ve ilerleme bildirimi alanýnda renkli ve ilham verici örnekler teþkil ettikleri için seçilmiþtir. Diðerleri arasýndan seçilen COP lerin sunduklarý bilgilerin kalitesi ve kapsamlýlýðý nedeniyle bu þekilde sergilenmesi þirketler için önemli bir teþvik görevi görmektedir, zira çabalar giderek artarak COP ler ile genel geçer para piyasalarý analizi arasýnda baðlantý kurulmaktadýr.

Bir COP nin istisnai sayýlabilmesi için, COP politikasýnda açýklanan tüm temel gerekleri karþýlamasý gerekmektedir. Ayrýca, Ýstisnai COP nin aþaðýdaki kategorilerden en az ikisinde öne çýkan örnek bir COP olarak kabul ediliyor olmasý gerekmektedir: 1. Küresel Ýlkeler Sözleþmesi ne yönelik desteðin devam edeceðine iliþkin güçlü bir beyan l Destek Beyaný CEO, Baþkan ya da dengi kiþilerce imzalanmýþ olmalýdýr l Destek Beyaný COP nin parçasý niteliðinde olmalý, ayrý ya da baðýmsýz bir doküman olmamalýdýr l Küresel Ýlkeler Sözleþmesi giriþiminin desteklenmesinin nedenleri ve/veya faydalarý belirtilmiþ olmalýdýr l Ýlkelerin uygulanmasý sürecinde gerçekleþtirilen eylemler ve elde edilen çýktýlar ile Destek Beyaný arasýnda bir baðlantý kurulmuþ olmalýdýr 2. Küresel Ýlkeler Sözleþmesi ilkelerinin uygulanmasý ve/veya daha geniþ çaplý BM hedeflerini desteklemek üzere ortaklýk projelerinin üstlenilmesi sürecinde gerçekleþtirilen uygulamaya dönük eylemlerin anlaþýlýr ve ayrýntýlý açýklamasý l Belirtilen hususlar arasýndaki somut iliþki açýklanmýþ olmalýdýr l Ýlkeler yönetim sistemlerine ve günlük süreçlere yansýtýlmýþ olmalýdýr l Ýþlemler okuyucularýn bir þeyler öðrenmesine olanak saðlayacak þekilde eksiksiz olarak açýklanmýþ olmalýdýr l Geleceðe dönük (yani bir sonraki yýla iliþkin) eylem planý ana hatlarýyla belirtilmiþ olmalýdýr 3. Çýktýlarý ölçmek suretiyle ilerleme durumunun kontrol edilmesi l Performans göstergeleri açýk þekilde tanýmlanmýþtýr ya da standart göstergeler (ör. GRI) eksiksiz bir þekilde kullanýlmaktadýr l Performans, kaydedilen ilerlemenin deðerlendirilmesi mümkün olacak þekilde birden fazla yýl için gösterilmektedir l Sonraki yýl(lar) için hedefler belirtilmiþ olmalýdýr l Performans, BM Küresel Ýlkeler Sözleþmesi nin on ilkesi ile ilgilidir 4. Paydaþ diyalogunu da içeren raporlama süreci, bilgilerin güvenilirliðini, anlaþýlabilirliðini ve dakikliðini garanti altýna almaktadýr Ýstisnai COP Programlarý ve Ýstisnai COP lerin Belirlenmesinde Kullanýlan Kriterler hakkýnda ayrýntýlý bilgiye http://unglobalcompact.org/COP/notable_COPs.html adresinden ulaþabilirsiniz.

13

14

BÝRLEÞMÝÞ MÝLLETLER KÜRESEL ÝLKELER SÖZLEÞMESÝ ÝLERLEME BÝLDÝRÝMÝ (COP) KONUSUNDA PRATÝK REHBER

t

COP Ýle En Fazla Deðer Yaratmanýn Yollarý Küresel Ýlkeler Sözleþmesi, katýlýmcýlarýn ve diðer kilit paydaþlarýn girdi ve deneyimlerine dayalý olarak þirketlerin COP sürecinin deðerini maksimum düzeye çýkarabilmesi için COP içeriði kalitesinin iyileþtirilmesi ve raporun inanýlýrlýðýný artýrmaya yönelik adýmlar atýlmasý gibi pratik yollar belirlemiþtir. Þirket COP si ile en fazla deðeri yaratmak için faydalý öneriler aþaðýda bilginize sunulmaktadýr:

Süreç Etkililiði Baðlantý Arayýn

?

Somut Ýliþki Nedir?

Bir þirketin raporuna dahil edebileceði çok fazla konu bulunmaktadýr. Rapora dahil edilmesi gereken konu ve göstergeler, kuruluþun ekonomik, çevresel ve sosyal etkilerini yansýtmak ya da paydaþlarýn kararlarýný etkilemek bakýmýndan önemli olan ve bu yönüyle rapora dahil edilmeyi gerçekten hak eden konu ve göstergelerdir.

Somut iliþki, herhangi bir göstergenin rapora dahil edilecek kadar önemli olup olmadýðýyla ilgili eþik düzeyi ifade etmektedir.

on ilkeyi çok yakýndan gözden geçirerek, ilkeler ve þirketin vizyonu, stratejisi, politikalarý, etkinlikleri ve mevcut þirket içi, resmi, yatýmcýlarla veya sektörle ilgili raporlama için halihazýrda kullanýlan ölçüm ve raporlama sistemleri (ör. þirketinizin yýllýk faaliyet raporu) arasýndaki baðlantýlarý anlamaya çalýþýn. Gereksiz iþ tekrarýnýn önlenmesi ve raporlama kaynaklý yorgunluðun minimum düzeye indirilmesi için þirketler, COP lerini Yýllýk Faaliyet Raporu ya da Sürdürülebilirlik Raporu gibi yayýn ve dokümanlara dahil etmeye teþvik edilmektedir.

Ýçerik Kalitesi Eksiðiniz Olmasýn On ilkenin tümünün ilk COP lerde karþýlanmasý ya da ön ilkenin tümünün ayný ölçüde yerine getirilmesi gibi bir beklenti söz konusu deðildir. Ayrýca, küçük þirketler genellikle bildirimlerinde çok uluslu þirketler kadar derinlik ve kapsam sunamamaktadýr. Yine de COP ye dahil edilen bilgiler, þirketin on ilke ve ilgili konulardaki performansýnýn deðerlendirilebilmesine ve anlaþýlmasýna yetecek düzeyde eksiksiz ve doðru olmalýdýr.

Bilgileri Bir Baðlam Ýçerisinde Sunun Okuyucularýn þirketin Küresel Ýlkeler Sözleþmesi ilkelerini uygulama konusunda kaydettiði ilerleme hakkýnda bilgiye dayalý yargýlara varabilmeleri için COP, þirketin eylem ve göstergelerini belirli bir baðlama oturtarak sunmalýdýr.

Mutlaka Yerinde Bilgiler Verin COP ler, paydaþýn þirket performansýnýn sürdürülebilirliði ve þirketin ilkeler baðlamýnda önceliklerini nasýl belirlediði konusunda bir yargýya varabilmesi için gerekli olan tüm bilgileri içermelidir.

Bilgilerin yerinde olup olmadýðýný belirlemenin etkili yollarýndan bir tanesi, paydaþ diyalogu (ör.

AA1000) ya da GRI G3 Esaslarýnda açýklanan somut iliþki sürecidir.

Sýnýrlarý Tanýmlayýn Bazý þirketler sorumluluklarýnýn sýnýrlarýný özellikle tanýmlamaktadýr. Bu yaklaþým, paydaþ beklentilerinin yönetilmesi ve özellikle iþtirakler ve tedarik zincirleri ile ilgili olarak sýnýrlar hakkýnda diyalogun geliþtirilmesi bakýmýndan faydalý olabilmektedir. Örneðin, geliþmiþ ülkelerde faaliyet gösteren þirketler, Küresel Ýlkeler Sözleþmesi ilkeleri ile ilgili konularý (ör. insan haklarý) düzenleyen yerel mevzuata uygunluktan bahsetmekle yetinmemeli, bu haklarý el üstünde tutmak ve/veya bu haklarýn ihlal edilmemesini garanti altýna almak için somut olarak neler yapýldýðýný da göstermelidir.

BÝRLEÞMÝÞ MÝLLETLER KÜRESEL ÝLKELER SÖZLEÞMESÝ ÝLERLEME BÝLDÝRÝMÝ (COP) KONUSUNDA PRATÝK REHBER

15

COP niz Eriþilebilir Olsun l Dil: COP þirketin paydaþlarý için en uygun olan dil(ler)de hazýrlanmalýdýr. l Yapý:COP yapýsý, þirketin on ilkenin uygulanmasý konusunda kaydettiði ilerlemeyi açýk þekilde anlatýr nitelikte olmalýdýr. Bazý þirketler bunu, okuyucuyu on ilkeyle ilgili bilginin bulunabileceði sayfa, politika, Ýnternet sitesi ya da diðer kaynaklara yönlendiren bir dizin ya da içindekiler sayfasý oluþturmak suretiyle baþarmaktadýr. Baþka bazý þirketler ise COP yi ilkeler etrafýnda yapýlandýrmayý daha etkili bulmaktadýr.

Ýlerlemeyi Gösterin Rapor edilen bilgiler okuyucularýn bir kuruluþun performansýnda zaman içerisinde oluþan deðiþiklikleri analiz etmesine ve þirketin önceki COP lerde dile getirdiði taahhüt, hedef ve amaçlarý takip etmesine olanak saðlayacak bir þekilde sunulmalýdýr.

Göstergeler Kullanýn Kullandýðýnýz performans göstergelerinin þirketinizin büyüklüðüne, faaliyet sektörüne ve kendine özgü operasyon ortamýna uygun olduðundan ve karþýlaþtýrmalý deðerlendirme yapýlmasýna imkan tanýdýðýndan emin olun.

Bildirimin Ýnanýlýrlýðý Dengeli Bir Görünüm Sunun Genel performansýn mantýk çerçevesinde ve bilgiye dayalý olarak deðerlendirilebilmesi için, COP ler kuruluþ performansýnýn olumlu ve olumsuz yönlerini yansýtýr ve açýklar nitelikte olmalýdýr.

Belirsiz Ýfadelerden Kaçýnýn

Þirketler ilkelerin uygulanmasýný ve bununla iliþkili bildirimleri iyileþtirirken, COP nin genel ifadeler (ör. tedarikçiler için bir eðitim programýmýz bulunmaktadýr ) yerine net ve spesifik açýklamalar (ör. tehlikeli madde dökülmesi durumunda acil müdahale performansýnýn iyileþtirmesi konusunda 50 tedarikçiye eðitim verdik ) içermesi önem taþýmaktadýr.

Güvence Verin

Þirketler kaydettikleri, topladýklarý, analiz ettikleri ve duyurduklarý bilgilerin doðru ve güvenilir olmasýný güvence altýna almak amacýyla gerekli sistemleri ve deðerlendirme programlarýný geliþtirmelidir. Bunun çok karmaþýk ve pahalý bir süreç olmasý þart deðildir; yerel bir Küresel Ýlkeler Sözleþmesi aðý akran gözden geçirme programý kadar basit bile olabilir.

?

Güvence Nedir?

Sürdürülebilirlik Raporlamasý baðlamýnda güvence, bir raporu ve içerdiði bilgileri deðerlendirmek için geliþtirilmiþ etkinlikler anlamýna gelmektedir.

Güvence süreci genellikle gözden geçirme kapsamý, kullanýlan yöntemler, güvence kuruluþunun baðýmsýzlýðý ve raporda adil ve makul bilgi sunumuna iliþkin sonuçlar ve tavsiyeler içeren bir beyan yayýnlanmasýyla sonuçlanýr. Þirket dýþý güvence, profesyonel güvence kuruluþlarý ya da paydaþ panelleri tarafýndan gerçekleþtirilebilir.

16

BÝRLEÞMÝÞ MÝLLETLER KÜRESEL ÝLKELER SÖZLEÞMESÝ ÝLERLEME BÝLDÝRÝMÝ (COP) KONUSUNDA PRATÝK REHBER

t

Küresel Ýlkeler Sözleþmesi Ýlkelerini Uygulamaya Nereden Baþlamalýyým?

Küresel Ýlkeler Sözleþmesi ne imza koyan þirketler, on ilkeyi kendi strateji ve operasyonlarýnda uygulama hedefi doðrultusunda çalýþmayý taahhüt etmiþ olmaktadýr. Ancak hem küçük hem de büyük þirketler bazý durumlarda doðru yaklaþýmýn ne olduðu konusunda yolunu þaþýrabilmektedir. Ýlkelerin bir þirketin yönetim yaklaþýmýnda uygulanmasý için tek bir doðru yol olmamakla beraber, bu sürece yardýmcý olabilecek çok sayýda yönetim modeli bulunmaktadýr. Þirketler, kuruluþlara liderlik vizyonundan çýktýlarýn ölçülmesine ve raporlanmasýna kadar yol gösteren Küresel Ýlkeler Sözleþmesi Performans Modeli nden ilham alabilirler.

Küresel Ýlkeler Sözleþmesi ilkelerinin baþarýyla uygulanmasýna iliþkin kilit faktörler arasýnda þunlar sayýlabilir: l ilkelere ilave uygulamalar olarak deðil, þirketin iþ stratejisinin ve operasyonlarýnýn ayrýlmaz bir parçasý olarak muamele edilmesi; l ilgili taahhütler için þirket yönetiminden tam onay alýnmasý; l ilkelere geniþ destek verilmesini garanti altýna almak amacýyla, taahhüt edilen hedeflerin kuruluþ genelinde üst düzey yönetime ve çalýþanlara duyurulmasý; l yeni fikirlere ve iþ inovasyonuna açýk bir iþ ortamý; l ölçülebilir hedefler ve þeffaf bir ilerleme bildirim sistemi; l öðrenme ve uyarlama konusunda isteklilik ve kabiliyet; l þirketin kendisini uygulamaya dönük eylemlere adamasý ve l þirketin paydaþlarýyla iliþki ve diyalog kurma konusunda isteklilik.

Vizyon

Mümkün kýlanlar

Liderlik Yetkilendirme Kaynaklar

Politika ve Strateji

Süreç Ýnovasyonu Ýnsanlar Deðer Zinciri Üzerindeki Üzerindeki Etki Etki Toplum Üzerindeki Etki Raporlama

Sonuçlar

Performans Modeli iþ uygulamasýnýn on unsurundan oluþmakta olup, bunlarýn her biri soldaki þemanýn ayrý bir bölümü ile temsil edilmektedir. Bu, kuruluþun vizyonuyla birlikte baþlayan ve þemada gösterilen her bir unsur ile devam eden, itici gücünü þirketten alan bir sürekli iyileþtirme sürecidir: Vizyon: sorumluluk sahibi kurumsal vatandaþlýðýn þirketin vizyonuyla entegre edilmesi. Bu husus, Küresel Ýlkeler Sözleþmesi nin on ilkesine bakmaya ek olarak þirketin beklentileri konusunda paydaþlarla diyalog kurma, önemli ekonomik, sosyal ve çevresel trendleri gözden geçirme, olasý riskleri anlama ve senaryo planlamasý yapma çabalarýný da içerebilir.

Liderlik: Vizyonun þirket geneline yayýlmasý. Daha iyi sosyal ve çevresel performans konusunda, kalýcý deðiþim yaratabilmek için liderlik taahhüdü çok büyük önem taþýmaktadýr. Ancak azami düzeyde etki yaratabilmek için, bu mesaj kuruluþun her köþesine ulaþtýrýlmalý ve hatta çok daha ileriye taþýnmalýdýr. Þirketler kurumsal vatandaþlýða kurumsal yönetiþim baþlýðý altýndaki bir konu olarak muamele etmeli ve þirketin ilkeleri uygulama çabalarý için yönetim kurulu düzeyinde denetim mekanizmalarý oluþturmalýdýr.

Yetkilendirme: çalýþtýklarý kuruluþun vizyonunu gerçekleþtirmesinde üzerlerine düþen rolü oynayabilmeleri için personelin örgütlenmesi, bilgilendirilmesi, yönlendirilmesi, motive edilmesi, eðitilmesi, ödüllendirilmesi, dinlenilmesi, görüþünün alýnmasý ve personele güvenilmesi.

Yetkilendirme, bireyin sahip olduðu deðerleri kurumsal hedefler ile uyumlu hale getirme kapasitesine sahiptir.

BÝRLEÞMÝÞ MÝLLETLER KÜRESEL ÝLKELER SÖZLEÞMESÝ ÝLERLEME BÝLDÝRÝMÝ (COP) KONUSUNDA PRATÝK REHBER

17

Politika ve Stratejiler: Þirketin mevcut politika ve stratejilerinin gözden geçirilerek Küresel Ýlkeler Sözleþmesi ilkeleriyle ayný çizgiye getirilmesi (ya da ilkelerle uyumlu yeni politikalar geliþtirilmesi).

Bazý þirketler son derece kapsamlý kurumsal vatandaþlýk politikalarýna sahiptir. Baþka þirketlerde ise çevre, insan haklarý ve yolsuzlukla mücadele gibi konularda spesifik politikalar ve yönetim rehberlik materyalleri kullanýlmaktadýr.

Kaynaklar: Þirketin politika ve stratejilerini uygulamak için kullanýlacak yol ve araçlarýn yönetilmesi ve çalýþanlarýn hedefleri þirketin Küresel Ýlkeler Sözleþmesi ilkelerine olan taahhüdünü tehlikeye atmadan gerçekleþtirmek için ihtiyaç duyacaklarý tüm araçlarla donatýlmasý. Bunun içerisinde maddi kaynaklarýn, insan kaynaklarýnýn, bilginin ve diðer kaynaklarýn þirketin kurumsal vatandaþlýk politikalarýna ve taahhütlerine uygun þekilde daðýtýlmasýnýn saðlanmasý da yer almaktadýr.

Süreç ve Ýnovasyonlar: Küresel Ýlkeler Sözleþmesi ilkelerinin uygulanmasýndan doðan ikilemlerle yüzleþilmesi ve bu ikilemlerin inovatif çözümlere ve iþ fýrsatlarýna dönüþtürülmesi. Bu, hedeflerin belirlenmesi ve kuruluþ genelinde duyurulmasý da dahil olmak üzere iyileþtirmeleri güçlendirecek kilit süreçlerin anlaþýlmasýný da içermektedir. Ayrýntýlý bir risk ve fýrsat deðerlendirmesi özellikle faydalý olabilir.

Deðer Zinciri Üzerindeki Etki: Ticari ortaklarla iliþkilerin yönetilmesi ve onlarýn ticari operasyonlarý üzerinde etki oluþturulmasý. Tedarikçi, distribütör ve müþterilerin davranýþlarý bir þirketin itibarý ve elde ettiði sonuçlar üzerinde çok etkili olabilir. Birçok þirket kurumsal vatandaþlýk politikalarýný ve beklentilerini birlikte iþ yaptýðý þirketlerle paylaþmaktadýr. Bazý þirketler bu politika ve beklentileri sözleþme yükümlülükleri arasýna katarak izleme ve denetimler aracýlýðýyla tedarikçilerin sosyal ve çevresel performansýný gözden geçirmektedir. Bazý þirketler ise daha da ileri giderek tedarikçilerinin sosyal ve çevresel performansýný artýrmasýna eðitim, kapasite geliþtirme ve iyi uygulama paylaþýmý yoluyla yardýmcý olmaktadýr. Çalýþanlar Üzerindeki Etki: Küresel Ýlkeler Sözleþmesi ne katýlým, çalýþanlarýn morali de dahil olmak üzere þirket iþgücünü etkiler. Araþtýrmalara göre, iyi sosyal ve çevresel performans hem þirketin kaliteli yeteneði iþe alma ve elinde tutma kabiliyetine hem de prodüktivitesine olumlu etki etmektedir.

Toplum Üzerindeki Etki: Bir þirketin topluluklar ve en geniþ anlamda toplum üzerindeki etkisi de Performans Modelinin kilit unsurlarýndan bir tanesidir. Yerel halkla iþbirliði, þirket operasyonlarýnýn sorunsuz þekilde yürümesini kolaylaþtýrabilir ve faaliyetlerine yönelik sosyal müsamahayý sürdürebilir.

Söz konusu etkinliklerin büyüklüðüne ve niteliðine baðlý olarak bazý þirketler, toplum üzerindeki etkilerini ölçmek amacýyla etki deðerlendirmeleri ve anketler yaptýrmaktadýr.

Raporlama: Bu unsur, þirketin ekonomik, sosyal ve çevresel performansýnýn güvenilir bir biçimde ölçülmesine ve duyurulmasýyla ilgilidir. Sürdürülebilir iyileþmenin garanti altýna alýnabilmesi için, gerçek performansý hedef alan özel ölçümler çok büyük önem taþýmaktadýr.

Basit þekilde ifade etmek gerekirse, Küresel Ýlkeler Sözleþmesi ilkelerinin uygulanmasý bir taahhütte bulunmak, politika ve stratejiler geliþtirmek, eyleme geçmek ve, son olarak, ilerleme konusunda raporlar göndermek anlamýna gelmektedir. Burada önemli olan þirketin giriþ aþamasýndaki performansý deðil, þirketin kendisini deðiþim ve sürekli iyileþtirmeye ne kadar adamýþ olduðudur.

Küresel Ýlkeler Sözleþmesi kapsamýnda bugüne kadar, ilkelerin ilgili olduðu alanlarda çalýþmak için çok önemli miktarda kaynak ve araç birikmiþtir. Daha fazla okuma materyali için, ek bölümünde sunulan kaynaklar kataloguna bakýnýz.

?

Her bir adýmla ilgili ayrýntýlý bilgi için, lütfen Küresel Ýlkeler Sözleþmesi Ýnternet sayfasýnda yer alan Nasýl Katýlabilirim? bölümüne bakýnýz.

18

BÝRLEÞMÝÞ MÝLLETLER KÜRESEL ÝLKELER SÖZLEÞMESÝ ÝLERLEME BÝLDÝRÝMÝ (COP) KONUSUNDA PRATÝK REHBER

Ýlerleme Bildiriminin Faydalarý Ýlerleme Bildirimi, Küresel Ýlkeler Sözleþmesi ne iþtirak edildiðini göstermekten çok daha faydalý olabilir. COP lere dahil edilen bilgiler, çalýþanlar, yerel halk, yatýrýmcýlar, sivil toplum ve iþ ortaklarý da dahil olmak üzere geniþ bir yelpazeye yayýlan paydaþlarýn bilgi ihtiyaçlarýný ve beklentilerini karþýlayabilir. Buna ek olarak COP, yýlda bir kere bile olsa, Küresel Ýlkeler Sözleþmesi nin ilkelere dayalý deðiþim yaklaþýmýnýn uygulanmasýný deðerlendirme, þirketin yaklaþýmýnda deðiþiklik ya da performans iyileþtirme amaçlý güçlendirme yapýlmasýnýn gerekip gerekmediðini belirleme ve eylemler ile kaydedilen ilerleme ve yaratýlan etkiyi daha doðru þekilde raporlama konusunda þirketlere bir mekanizma saðlamaktadýr. Ýlerleme Bildirimi konusunda en çok dile getirilen faydalardan bazýlarý aþaðýda bilginize sunulmaktadýr:

?

Ayrýntýlý bilgi için, en sýk sorulan sorularý sizin için derleyip yayýnladýðýmýz http://www.unglobalcompa ct.org/CommunicatingProg ress/COP_FAQ.html adresini ziyaret ediniz.

Þirket Ýçi Faydalar l Þirketi bir sürdürülebilirlik vizyonu ve stratejisini tanýmlama ve hayata geçirme hedefi doðrultusunda motive eder; l Þirketi kurumsal vatandaþlýk etkinliklerini çekirdek niteliðindeki iþ operasyonlarýyla bütünleþtirmeye ve deðer zincirinin olumlu sosyal etkilerini artýrmaya motive eder; l CEO nun kurumsal yönetiþime ve liderliðe olan baðlýlýðýný artýrýr ve raporun hazýrlanmasý, gözden geçirilmesi ve onaylanmasý aþamalarý ile üst düzey yönetimin katýlýmýný geliþtirir; l Ýþ hayatýndaki risk ve fýrsatlarýn belirlenmesine yönelik çabalarý destekler; l Farklý kurumsal departmanlarý (ör. Ýnsan Kaynaklarý, Ýletiþim, Çevre, Saðlýk ve Güvenlik, Operasyon, Halkla Ýliþkiler) birbirine baðlamak suretiyle þirket içi bilgi paylaþýmýný ve öðrenmeyi teþvik eder; l Ýlerlemenin deðerlendirilmesine yönelik þirket içi uygulamalarý harekete geçirir ve sürekli performans iyileþmesine katký saðlar ve l Üst düzey yönetimin çevre, toplum ve yönetiþim konularýna olan baðlýlýðýný çalýþanlarýn gözünde vurgular ve netleþtirir.

Dýþarýya Dönük Faydalar l Küresel Ýlkeler Sözleþmesi ne aktif þekilde iþtirak edildiði gösterir ve ilkeleri iþ stratejisi ve operasyonlarla bütünleþtirmek amacýyla ilgili eylemleri açýklar; l Daha fazla þeffaflýk ve güven yaratýmý sayesinde þirketin itibarýný ve marka deðerini artýrýr; l Bir sürdürülebilirlik vizyonunu, stratejisini ve uygulama planýný dillendirmek suretiyle paydaþ iliþkilerini geliþtirir; l Ýþbirliði sayesinde paydaþlara önemli öðrenme olanaklarý saðlar; l Sosyal sorumluluk yönü olan yatýrým fonu ya da endekslerine katýlým olasýlýðýný artýrýr ve l Þirketin Küresel Ýlkeler Sözleþmesi ne iþtirakinin halkla iliþkiler çalýþmasýndan ibaret olmadýðýný gösterir.

BÝRLEÞMÝÞ MÝLLETLER KÜRESEL ÝLKELER SÖZLEÞMESÝ ÝLERLEME BÝLDÝRÝMÝ (COP) KONUSUNDA PRATÝK REHBER

19

ÝKÝNCÝ BÖLÜM:

Uygulama Örnekleri Bu bölümü izleyen sayfalarda, þirketlerin her bir ilkeyi nasýl uyguladýðý ve ilerleme bildirimini nasýl yaptýklarý konusunda faydalý bilgiler ve örnekler sunulmaktadýr.

Ýnsan Haklarý: 1. Ýlke

20

BÝRLEÞMÝÞ MÝLLETLER KÜRESEL ÝLKELER SÖZLEÞMESÝ ÝLERLEME BÝLDÝRÝMÝ (COP) KONUSUNDA PRATÝK REHBER

Ýnsan Haklarý

Ýlke1: Ýþletmeler uluslararasý geçerliliðe sahip insan haklarýna destek olmalý ve saygý göstermelidir

Eylemler TAAHHÜT Þirketinizin tam olarak ne yapmayý taahhüt ettiðini ve bu ilkenin þirketinizi ne bakýmdan ilgilendirdiðini belirtin, örneðin: l Ýnsan haklarýný koruma konusundaki taahhüdünüzü kendi politikanýzdan, uluslararasý standartlardan (ör. Ýnsan Haklarý Evrensel Bildirgesi) ve/veya sektör standartlarýndan ifadeler kullanarak açýklayý

ö ? Ýnsan Haklarý Nedir? Ýnsan haklarý genellikle insanýn doðuþtan sahip olduðu haklar olarak anlaþýlmaktadýr (ör. eðitim hakký, ifade özgürlüðü). Ýnsan haklarý konseptine göre, her insan ýrk, ten rengi, cinsiyet, dil, din, siyasi ya da diðer görüþ, tabiiyet ya da siyasi duruþ, sahip olduðu ya da olmadýðý þeyler ile doðuþtan gelen ya da diðer statülerden baðýmsýz olarak insan haklarýndan istifade etme hakkýna sahiptir.

Novo Nordisk (Danimarka): Birleþmiþ Milletler Ýnsan Haklarý Evrensel Bildirgesi ne verdiðimiz destek, 1998 yýlýndan bu yana sosyal sorumluluk taahhüdümüzün önemli bir bölümünü teþkil etmektedir. Bu taahhüde göre, yüksek amaçlar belirlemek ve insan haklarý ile ilgili hususlarý günlük iþ faaliyetlerimizle entegre etmek suretiyle sosyal performansýmýzý iyileþtirmek için sürekli olarak çalýþmaktayýz 2006 COP

SÝSTEMLER Politika, program ve yönetim sistemlerini kýsaca açýklayýn, örneðin: l Þirketin insan haklarýný destekleme konusundaki politikasý ve stratejisi l Ýnsan haklarý yönetim sistemi l Saðlýk ve güvenlik yönetim sistemi l Þirketin insan haklarý politikalarýnýn uygulanmasýný güvence altýna alma amacýna yönelik izleme sistemi

ö

Rio Tinto (Ýngiltere): Rio Tinto SpeakOut (SesiniDuyur) programý, çalýþanlar tarafýndan tespit edilen uygunsuzluklarý belirlemek, analiz etmek ve araþtýrmak için geliþtirilmiþ olan baðýmsýz, þirket içi ve gizlilik esasýna dayalý bir þikayet yönetim sistemidir 2006 COP

ETKÝNLÝKLER Geçen yýl bu ilkenin uygulanmasý çerçevesinde yapýlan uygulamaya dönük etkinlikleri açýklayýn, örneðin: l Güvenli ve saðlýklý çalýþma koþullarý saðlanmasý l Ýþçiler ve aileleri için temel saðlýk, eðitim ve/veya barýnma imkanlarýna eriþim saðlanmasý l Bireylerin, gruplarýn ya da topluluklarýn yer deðiþtirmeye zorlanmasýnýn önüne geçilmesi l Yerel topluluklarýn ekonomik geçiminin korunmasý için çalýþýlmasý

ö

Sekem (Mýsýr): SEKEM þirketi, Sekem Okulu ve Saðlýk Merkezi aracýlýðýyla iþçileri ve onlarýn aileleri için temel saðlýk, eðitim ve barýnma imkaný saðlamaktadýr.

Ailenin ekonomik olarak ilaç tedavisine ya da okul ücretlerine güç yetirip yetiremediðinin belirlenmesi için sosyal deðerlendirme çalýþmalarý yapýlmaktadýr. Ailenin bu ihtiyaçlarý karþýlayamadýðýnýn tespit edilmesi durumunda, gerek hibe gerekse sübvansiyon yoluyla ailenin ihtiyaç duyduðu eðitim ya da saðlýk hizmetinden faydalandýrýlmasý saðlanmaktadýr 2006 COP

21

Çýktýlar PERFORMANS Bu ilke ile iliþkili olarak gerçekleþtirilen eylem ve süreçlere ait sistem ve çýktýlarýn yarattýðý etkiyi açýklayýn, örneðin: l Geçmiþten bugüne kadar süregelen ayrýmcý uygulamalarýn ortadan kaldýrýlmasý konusunda kaydedilen ilerleme l Ýþgücünde yaþanan demografik deðiþiklikler

ö

Petrobras (Brezilya): Petrobras ile ortak gerçekleþtirilen etkinlikler sonucunda UNICEF onaylý belediye mührünü almaya hak kazanan 192 beldede çocuk ölümü oranlarýnda %14.4 azalma görülmüþtür - 2006 Sosyal ve Çevresel Raporu

Ýlgili GRI Göstergeleri HR 1

Ýnsan haklarýyla ilgili madde içeren ya da insan haklarý taramasýndan geçmiþ olan önemli yatýrým anlaþmalarýnýn yüzdesi ve toplam sayýsý.

HR 2

Ýnsan haklarý taramasýndan geçmiþ olan önemli tedarikçi ve yüklenicilerin yüzdesi ve bu konuda yapýlan iþlemler.

HR 3

Eðitim alan personelin yüzdesi de dahil olmak üzere, insan haklarýnýn operasyonel yönlerine iliþkin politika ve prosedürler konulu personel eðitiminin saat cinsinden toplam miktarý.

HR 4

Yaþanan ayrýmcýlýk olaylarýnýn toplam sayýsý ve bu konuda yapýlan iþlemler.

HR 5

Sendika ve toplu iþ sözleþmesi özgürlüðünü kullanma hakkýnýn ciddi þekilde risk altýnda olduðunun belirlendiði operasyonlar ve bu haklarý desteklemeye yönelik eylemler.

HR 6

Çocuk istihdamý olaylarý yaþanma riskinin yüksek olarak belirlendiði operasyonlar ve çocuk istihdamýný ortadan kaldýrmaya yönelik eylemler.

HR 7

Zorla çalýþtýrma ya da angarya olaylarý yaþanma riskinin yüksek olarak belirlendiði operasyonlar ve zorla çalýþtýrma ve angaryayý ortadan kaldýrmaya yönelik eylemler.

HR 8

Þirketin insan haklarýnýn operasyonla iliþkili yönünü ilgilendiren politika ya da prosedürleri konusunda eðitim almýþ güvenlik personelinin yüzdesi.

HR 9

Yerel halkýn haklarý konusunda yaþanan ihlallerin toplam sayýsý ve bu konuda yapýlan iþlemler.

EC 5

Standart iþe baþlama ücret oranlarý aralýðý ile önemli operasyon lokasyonlarýnda geçerli olan yerel asgari ücret arasýnda karþýlaþtýrma.

LA 4

Toplu iþ sözleþmesi kapsamýndaki çalýþanlarýn yüzdesi.

LA 6

Resmi ortak yönetiminde (iþ saðlýðý ve güvenliði programlarý konusunda izleme faaliyetlerine destek veren ve tavsiyelerde bulunan iþçi saðlýðý ve iþ güvenliði komiteleri) temsil edilen toplam iþgücünün yüzdesi.

LA 7

Yaralanma, iþ hastalýðý, gün kaybý ve devamsýzlýk oranlarý ve bölge içerisindeki iþle iliþkili ölüm olaylarýnýn toplam sayýsý.

LA 8

Çalýþanlara, ailelerine ve/veya yerel toplum üyelerine ciddi hastalýklar konusunda destek olma amaçlý eðitim, danýþmanlýk, önleme ve risk kontrol programlarý.

LA 9

Saðlýk ve güvenlik konularýnýn sendikalarla imzalanan sözleþmelere dahil edilmesi.

LA 13

Yönetiþim organlarýnýn yapýsý ve çalýþanlarýn cinsiyet, yaþ grubu, azýnlýk grubu mensubiyeti ve diðer çeþitlilik göstergelerine göre kategori bazýnda dökümü.

LA 14

Çalýþan kategorisine göre erkek ve kadýn maaþlarýnýn birbirine oraný.

SO 5

Kamu politikasý pozisyon bildirimleri, kamu politikasý geliþtirme çalýþmalarýna katýlým ve lobi faaliyetleri

PR 1

Ürün ve hizmetlerin saðlýk ve güvenlik ile ilgili özelliklerinin iyileþtirme amaçlý olarak deðerlendirmeye tabi tutulduðu yaþam döngüsü aþamalarý ve bu tür prosedürlere tabi olan önemli ürün ve hizmet kategorilerinin yüzdesi.

PR 2

Ürün ve hizmetlerin kullaným ömrü boyunca saðlýk ve güvenlik ile ilgili etkileri hakkýndaki yönetmelik ve gönüllülük esasýna dayalý kurallarda yaþanan toplam uygunsuzluk olayý sayýsý (çýktý türüne göre belirtiniz).

PR 8

Müþteri gizliliðinin ihlal edilmesi ve müþteri verilerinin kaybedilmesi ile ilgili doðruluðu ispatlanmýþ þikayetlerin toplam sayýsý.

t Nereden Baþlamalýyým? Ýnsan Kaynaklarý ya da Çalýþan Ýliþkileri departmanýna baþvurarak aþaðýdakilerin olup olmadýðýný kontrol edin: Ýnsan haklarý ve iþyeri standartlarý konusunda kapsamlý bir dizi politika ve program, Ýnsan haklarýna saygý konulu eðitim programlarý (Ýnternet üzerinden ya da canlý), Çalýþanlarýn ve þirket dýþý kiþi ve kurumlarýn insan haklarý ihlalleri konusundaki kaygýlarý takip eden ve yanýtlayan bir etik ya da þikayet çaðrý hattý.

Satýnalma ya da Tedarik Yönetimi departmanýna baþvurarak aþaðýdakilerin olup olmadýðýný kontrol edin: Ýnsan haklarýyla ilgili tedarikçi/yüklenici ön yeterlilik þartlarý Tedarikçi denetim ya da eðitim programlarý ve bu programlarýn sonuçlarý Resmi Ýþler, Halkla Ýliþkiler, Devlet ya da Þirket Ýliþkileri departmanýna baþvurarak aþaðýdakilerin olup olmadýðýný kontrol edin: Ýnsan haklarý konularýný da içeren ülkeye özel risk deðerlendirmeleri Kar amacý gütmeyen gruplar ya da devletle ortak düzenlenen eðitim ya da bilinçlendirme programlarý

Ýnsan Haklarý: 1. Ýlke

BÝRLEÞMÝÞ MÝLLETLER KÜRESEL ÝLKELER SÖZLEÞMESÝ ÝLERLEME BÝLDÝRÝMÝ (COP) KONUSUNDA PRATÝK REHBER

Ýnsan Haklarý: 2. Ýlke

22

BÝRLEÞMÝÞ MÝLLETLER KÜRESEL ÝLKELER SÖZLEÞMESÝ ÝLERLEME BÝLDÝRÝMÝ (COP) KONUSUNDA PRATÝK REHBER

Ýnsan Haklarý

Ýlke 2: Ýþletmeler insan haklarý suçlarýna ortak olmamak için gerekli tüm tedbirleri almalýdýr

?

Suç Ortaklýðý Nedir?

Suç ortaklýðýnýn birden fazla çeþidi bulunmaktadýr: Direkt Suç Ortaklýðý Bir þirketin baþkalarý tarafýndan iþlenen insan haklarý ihlallerine doðrudan ya da dolaylý olarak aktif þekilde destek vermesi durumunda oluþur. Buna örnek olarak, bir iþ faaliyeti çerçevesinde (ör. bir boru hattýnýn inþa edilmesinin önünü açmak amacýyla) insanlarýn kendi rýzalarý dýþýnda baþka bir yere taþýnmaya zorlanmasýna destek veren bir þirket gösterilebilir.

Fayda Saðlamak Suretiyle Suç Ortaklýðý Bir þirketin baþka birisi tarafýndan iþlenen insan haklarý suçundan doðrudan fayda saðlamasý anlamýna gelir. Örneðin, þirket tesislerini koruma görevi sýrasýnda güvenlik güçleri tarafýndan iþlenen ihlaller (ör. iþ etkinlikleri aleyhinde düzenlenen barýþçýl protesto gösterilerinin bastýrýlmasý ya da yasaklayýcý tedbirlere baþvurulmasý) genellikle bu baðlamda sayýlmaktadýr.

Sessiz Kalmak Suretiyle Suç Ortaklýðý Ýnsan haklarý ihlallerini desteklememesine ve teþvik etmemesine, ihlalleri gerçekleþtirenlerin eylemlerinden faydalanmamasýna raðmen bir þirketin insan haklarý ihlalleri karþýsýnda sessiz kalmayý seçtiði durumlarla ilgilidir. Sadece bir ülkede faaliyette bulunmanýn o ülkede iþlenen insan haklarý ihlallerine suç ortaklýðý teþkil edip etmeyeceðiyle ilgili devam eden bir tartýþma bulunmaktadýr. Sessiz kalmak suretiyle suç ortaklýðý konusundaki sosyal algý bir þirketin itibarýný ve hissedarlarýyla olan iliþkilerini önemli ölçüde zedeleyebilmektedir. Örneðin, etnik köken ya da cinsiyet temeline dayalý olarak belirli gruplara sistematik olarak ayrýmcýlýk yapýlmasý karþýsýnda hiçbir þey yapýlmamasý veya bu uygulamanýn kabul edilmesi sessiz kalmak suretiyle suç ortaklýðý suçlamalarýna yol açabilir.

Eylemler TAAHHÜT Þirketinizin tam olarak ne yapmayý taahhüt ettiðini ve bu ilkenin þirketinizi ne bakýmdan ilgilendirdiðini belirtin, örneðin: l Ýnsan haklarýný koruma konusundaki taahhüdünüzü kendi politikanýzdan, uluslararasý standartlardan (ör. Ýnsan Haklarý Evrensel Bildirgesi) ve/veya sektör standartlarýndan ifadeler kullanarak açýklayýn

ö

H&M (Ýsveç): Yaptýðý iþ ile baþarýmýza katkýda bulunan hiç kimsenin insan haklarýndan mahrum býrakýlmamasýný ve psikolojik ya da fiziksel anlamda zarar görmemesini garanti altýna almak zorundayýz. Davranýþ Kurallarýmýza uygunluk tartýþmaya açýk olmayan þart olup, tüm tedarikçilerimizin ve onlarýn taþeronlarýnýn istisnasýz bir þekilde bu kurallara uymasý gerekmektedir 2006 Kurumsal Sosyal Sorumluluk

SÝSTEMLER Politika, program ve yönetim sistemlerini kýsaca açýklayýn, örneðin: l Þirketin direkt iþe alma uygulamalarýnda ve tedarik zinciri genelinde iþçilerin insan haklarýný koruyacak açýk politikalar l Ýster kendi personeli isterse üçüncü taraflar ya da Devlet tarafýndan temin edilsin, þirketteki güvenlik düzenlemelerinin insan haklarý ihlallerine katkýda bulunur nitelikte olmamasýný garanti altýna alacak açýk politikalar l Ýþ hayatýnýn insan haklarýna etkisi konusunda devam eden personel eðitimi l Ýnsan haklarýyla ilgili þirket içi politikalar konusunda devam eden personel eðitimi l Ýþ faaliyetleri üzerinde yapýlmýþ insan haklarý etki deðerlendirmesi çalýþmasý

ö

LEGO Group (Danimarka): Tedarikçilerimizin bir dizi asgari þarta uygun hareket etmesini saðlamaya yardýmcý olmayý þirketimizin bir sorumluluðu olarak görmekteyiz. Bu tür esaslara ihtiyaç duyulmasýnýn sebebi, bazý ülkelerdeki tedarikçilerin maalesef ör. iþgücü standartlarýyla ilgili kilit ILO konvansiyonlarýna uygunluk saðlayamamasýdýr. Bu nedenle, LEGO Group Davranýþ Kurallarý nda yer alan þartlar bir çok bölge için tedarikçilerin faaliyet gösterdiði bazý ülkelerde geçerli olan genel standarttan daha aðýrdýr. Tabi ki LEGO Group Davranýþ Kurallarý na hemen uygunluk saðlanmasýný imkansýz hale getiren bazý yapýsal koþullar ya da kültürel gelenekler bulunabilir. En önemli þey, tedarikçilerin sonunda þartlara uygun saðlamak üzere aktif bir þekilde çalýþmaya hazýr olmasýdýr.

Davranýþ Kurallarýmýz BM Ýnsan Haklarý Bildirgesi ne verdiðimiz desteði dile getirmekte olup, tedarikçilerimizi de BM Küresel Ýlkeler Sözleþmesi ni imzalamaya teþvik etmekteyiz.

2006 Sürdürülebilirlik Raporu.

ETKÝNLÝKLER Geçen yýl bu ilkenin uygulanmasý çerçevesinde yapýlan uygulamaya dönük etkinlikleri açýklayýn, örneðin: l Ýnsan haklarý ihlallerine karýþma riskinin ve þirketin mevcut duruma yapacaðý potansiyel etkinin belirlenebilmesi için, þirketin iþ yaptýðý ya da yapmayý planladýðý yerlerdeki durumun insan haklarý bakýmýndan deðerlendirilmesi l Ýnsan haklarý kuruluþlarý ya da iþ ortaklarýyla açýk diyalog.

ö

23

Statoil (Norveç): Uluslararasý Af Örgütü nün Norveç þubesi ile ortak olarak geliþtirilen insan haklarý eðitim programý uygulanmýþtýr. Yýl içerisinde, bu programa yaklaþýk 4,000 kiþi katýlmýþtýr 2006 Sürdürülebilirlik Raporu

Çýktýlar PERFORMANS Bu ilke ile iliþkili olarak gerçekleþtirilen eylem ve süreçlere ait sistem ve çýktýlarýn yarattýðý etkiyi açýklayýn, örneðin: l Ýnsan haklarý ihlali þikayetlerinin takibi ve gerekenin yapýlmasý konusunda kaydedilen ilerleme l Yapýlan takip araþtýrmalarýnýn sayýsý.

ö Odak

Anglo American (Ýngiltere): Topluma Sunulan Rapor 2005 Hedeflerimiz

2005 yýlýndaki performansýmýz

2006 yýlý için ve geleceðe dönük hedefler

Güvenlik ve insan haklarý konularýnda eðitim programý uygulanmasý

Eðitim el kitabý hazýrlandý, birimlerden en baþarýlý çalýþanlar tespit edildi ve ilk eðitim çalýþtaylarý düzenlendi

Uyum ve raporlama sistemi entegre edilecek, deneyimler ve iyi uygulamalar paylaþýlacak

Ýnsan haklarý temel kurallarýnýn geliþtirilmesi

BM nin iþ ve insan haklarý alanýndaki çalýþmalarý baðlamýnda hazýrlanacak Hedefe ulaþýlmýþtýr Hedefe ulaþýlamamýþtýr

Ýlgili GRI Göstergeleri HR 1

Ýnsan haklarýyla ilgili madde içeren ya da insan haklarý taramasýndan geçmiþ olan önemli yatýrým anlaþmalarýnýn yüzdesi ve toplam sayýsý.

HR 2

Ýnsan haklarý taramasýndan geçmiþ olan önemli tedarikçi ve yüklenicilerin yüzdesi ve bu konuda yapýlan iþlemler.

HR 3

Eðitim alan personelin yüzdesi de dahil olmak üzere, insan haklarýnýn operasyonel yönlerine iliþkin politika ve prosedürler konulu personel eðitiminin saat cinsinden toplam miktarý.

HR 4

Yaþanan ayrýmcýlýk olaylarýnýn toplam sayýsý ve bu konuda yapýlan iþlemler

HR 5

Sendika ve toplu iþ sözleþmesi özgürlüðünü kullanma hakkýnýn ciddi þekilde risk altýnda olduðunun belirlendiði operasyonlar ve bu haklarý desteklemeye yönelik eylemler.

HR 6

Çocuk istihdamý olaylarý yaþanma riskinin yüksek olarak belirlendiði operasyonlar ve çocuk istihdamýný ortadan kaldýrmaya yönelik eylemler.

HR 7

Zorla çalýþtýrma ya da angarya olaylarý yaþanma riskinin yüksek olarak belirlendiði operasyonlar ve zorla çalýþtýrma ve angaryayý ortadan kaldýrmaya yönelik eylemler.

HR 8

Þirketin insan haklarýnýn operasyonla iliþkili yönünü ilgilendiren politika ya da prosedürleri konusunda eðitim almýþ güvenlik personelinin yüzdesi.

HR 9

Yerli halkýn haklarýnýn ihlal edildiði olaylarýn toplam sayýsý ve bu konuda yapýlan iþlemler.

SO 5

Kamu politikasý pozisyon bildirimleri, kamu politikasý geliþtirme çalýþmalarýna katýlým ve lobi faaliyetleri

t Nereden Baþlamalýyým? Ýnsan Kaynaklarý ya da Çalýþan Ýliþkileri departmanýna baþvurarak aþaðýdakilerin olup olmadýðýný kontrol edin: Ýnsan haklarý ve iþyeri standartlarý konusunda kapsamlý bir dizi politika ve program Ýnsan haklarýna saygý konulu eðitim programlarý (Ýnternet üzerinden ya da canlý) Çalýþanlarýn ve þirket dýþý kiþi ve kurumlarýn insan haklarý ihlalleri konusundaki kaygýlarý takip eden ve yanýtlayan bir etik ya da þikayet çaðrý hattý.

Satýnalma ya da Tedarik Yönetimi departmanýna baþvurarak aþaðýdakilerin olup olmadýðýný kontrol edin: Ýnsan haklarýyla ilgili tedarikçi/yüklenici ön yeterlilik þartlarý Tedarikçi denetim ya da eðitim programlarý ve bu programlarýn sonuçlarý Kamu Ýþleri, Medya, Devlet ya da Þirket Ýliþkileri departmanýna baþvurarak aþaðýdakilerin olup olmadýðýný kontrol edin: Ýnsan haklarý konularýný da içeren ülkeye özel risk deðerlendirmeleri Kar amacý gütmeyen gruplar ya da devletle ortak düzenlenen eðitim ya da bilinçlendirme programlarý

Ýnsan Haklarý: 2. Ýlke

BÝRLEÞMÝÞ MÝLLETLER KÜRESEL ÝLKELER SÖZLEÞMESÝ ÝLERLEME BÝLDÝRÝMÝ (COP) KONUSUNDA PRATÝK REHBER

24

BÝRLEÞMÝÞ MÝLLETLER KÜRESEL ÝLKELER SÖZLEÞMESÝ ÝLERLEME BÝLDÝRÝMÝ (COP) KONUSUNDA PRATÝK REHBER

Ýþgücü Ýþgücü: 3. Ýlke

Ýlke 3: Ýþletmeler sendika ve toplu iþ sözleþmesi özgürlüðüne azami önem vermelidir

Eylemler TAAHHÜT Þirketinizin tam olarak ne yapmayý taahhüt ettiðini ve bu ilkenin þirketinizi ne bakýmdan ilgilendirdiðini belirtin, örneðin: l Sendika özgürlüðünü koruma konusundaki taahhüdünüzü kendi politikanýzdan ifadeler kullanarak açýklayýn ve politikanýn yerel kanunlardan baðýmsýz olarak iþ ortaklarý da dahil olmak üzere üniversal geçerliliðe sahip olduðuna dair bir beyan ekleyin.

ö ?

Sendika ve Toplu Ýþ Sözleþmesi Özgürlüðü Nedir?

Sendika özgürlüðü, iþverenlerin ve iþçilerin istedikleri birlik ya da sendikaya üye olma hakkýna saygý duyulmasýyla ilgilidir. Bu, iþgücü örgütlenmelidir ya da þirketler sendikalarý davet etmelidir gibi bir anlama gelmemektedir. Ýþverenler çalýþanýn sendikaya üye olma kararýna müdahale etmemeli ve sendika üyeliði nedeniyle çalýþana ya da temsilcisine karþý ayrýmcý tutum içerisine girmemelidir.

Toplu iþ sözleþmesi görüþmeleri, toplu iþ sözleþmesi imzalanmasýyla sonuçlanan süreç ya da etkinlik anlamýna gelmektedir.

Toplu iþ sözleþmesi görüþmeleri, çalýþma koþullarýný belirlemek ve iþverenler, iþçiler ve iþçi kuruluþlarý arasýndaki iliþkileri düzenlemek için kullanýlan gönüllülük esasýna dayalý bir süreçtir.

Telecom Italia (Ýtalya): Düzeyi ya da yeterliðine bakýlmaksýzýn tüm personel,

bireysel ve müþterek çýkarlarýn korunmasý için sendika kurma ve sendikalara üye olma hakkýna sahiptir. Grup þirketleri sendika temsilcilerinin rolünü tanýmakta olup, bu temsilcilere karþý herhangi bir ayrýmcý tutum sergilenmemektedir. Ayrýca sendika etkinlikleri için ücretli izin verilmekte ve etkinliklerin iþ yerindeki personele duyurulmasý için gerekli olan tüm imkanlar temin edilmektedir 2006 COP.

SÝSTEMLER Politika, program ve yönetim sistemlerini kýsaca açýklayýn, örneðin: l Ýþ baþvurularý, sicil, terfi, iþten çýkarma ve nakil gibi alanlarda sendikalara karþý tarafsýz politika ve prosedürler l Ýþçi temsilcilerinin þirket içerisindeki görevlerini (sendika aidatlarýnýn þirket binasýnda toplanmasý, sendika tebligatýnýn gönderilmesi ve iþletme içerisindeki rutin sendika etkinlikleriyle ilgili sendika dokümanlarýnýn daðýtýlmasý ve sendika etkinlikleri için ücretli izin) yerine getirmesini mümkün kýlacak araç ve tesisler

ö

Jaqalanka Group (Sri Lanka): Sendika ve Ýþçi Meclisi arasýndaki iletiþim sürekli olarak düzenlenen aylýk toplantýlarla gerçekleþtirilmektedir. Bu toplantýlara ait tutanaklar kaydedilerek, hem Yönetim hem de Sendika/Ýþçi Meclisi komiteleri tarafýndan imzalanmýþ olarak duyuru panolarýna asýlmaktadýr 2006 COP

ETKÝNLÝKLER Geçen yýl bu ilkenin uygulanmasý çerçevesinde yapýlan uygulamaya dönük etkinlikleri açýklayýn, örneðin: l Tüm iþçilerin gözdaðý ve misilleme korkusu olmaksýzýn istedikleri gibi sendika kurabilmelerinin ve sendika üyesi olabilmelerinin saðlanmasý l Temsil kuruluþlarýnýn toplu iþ sözleþmesi imzalanmasý amacýyla tanýnmasý; toplu iþ sözleþmesi görüþmelerinin çalýþma koþullarý ve istihdam þartlarý ile iþverenler, iþçiler ve iþçi kuruluþlarý arasýndaki iliþkiler için yapýcý bir forum olarak kullanýlmasý

ö

Areva (Fransa): Grubun farklý Ýþ Birimlerinde imzalanan toplu iþ sözleþmelerinin çoðunda erkek ve kadýn çalýþanlar arasýnda eþitlik konusuna deðinilmiþtir. 2006 COP

BÝRLEÞMÝÞ MÝLLETLER KÜRESEL ÝLKELER SÖZLEÞMESÝ ÝLERLEME BÝLDÝRÝMÝ (COP) KONUSUNDA PRATÝK REHBER

25

Çýktýlar PERFORMANS Ýþgücü: 3. Ýlke

Bu ilke ile iliþkili olarak gerçekleþtirilen eylem ve süreçlere ait sistem ve çýktýlarýn yarattýðý etkiyi açýklayýn, örneðin: l Toplu iþ sözleþmesi kapsamýndaki çalýþan sayýsý l Toplu iþ sözleþmesi görüþmeleriyle ilgili ayrýntýlý bilgi l Þirketin toplu iþ sözleþmesi imzaladýðý ya da herhangi bir þekilde iliþki içerisinde olduðu sendikalarýn listesi

Fuji Xerox (Japonya): Sendika üyelerinin sayýsý/Sendikaya üye olan çalýþanlarýn yüzdesi/Sendikaya katýlabilecek çalýþanlar arasýnda sendikaya üye olanlarýn yüzdesi (yalnýzca Fuji Xerox) 2007 Sürdürülebilirlik Raporu

ö (kiþi)

(%)

12,000

140

10,000 8,000

9,858

9,710

9,590

9,235

120 8,985

100 98.8

98.9

98.4

99.4

99.7

60

Sendika üyelerinin sendikaya üye olabilecek durumdaki çalýþan içerisindeki yüzdesi

40

Sendikaya üye çalýþanlarýn yüzdesi

80 6,000 68.5

66.1

65.0

64.6

4,000

64.2

2,000

Sendika üyesi çalýþan sayýsý

20

0 2001

2002

2003

2004

2005

0 (FY)

Ýlgili GRI Göstergeleri LA 4

Toplu iþ sözleþmesi kapsamýndaki çalýþanlarýn yüzdesi

LA 5

Toplu iþ sözleþmesinde belirtilmiþ olsun ya da olmasýn operasyonel deðiþiklikler için minimum ihbar süresi.

HR 1

Ýnsan haklarýyla ilgili madde içeren ya da insan haklarý taramasýndan geçmiþ olan önemli yatýrým anlaþmalarýnýn yüzdesi ve toplam sayýsý.

HR 2

Ýnsan haklarý taramasýndan geçmiþ olan önemli tedarikçi ve yüklenicilerin yüzdesi ve bu konuda yapýlan iþlemler.

HR 3

Eðitim alan personelin yüzdesi de dahil olmak üzere, insan haklarýnýn operasyonel yönlerine iliþkin politika ve prosedürler konulu personel eðitiminin saat cinsinden toplam miktarý.

HR 5

Sendika ve toplu iþ sözleþmesi özgürlüðünü kullanma hakkýnýn ciddi þekilde risk altýnda olduðunun belirlendiði operasyonlar ve bu haklarý desteklemeye yönelik eylemler.

SO 5

Kamu politikasý pozisyon bildirimleri, kamu politikasý geliþtirme çalýþmalarýna katýlým ve lobi faaliyetleri

t Nereden Baþlamalýyým? Ýnsan Kaynaklarý ya da Çalýþan Ýliþkileri departmanýna baþvurarak aþaðýdakilerin olup olmadýðýný kontrol edin: Bir sendika tarafýndan temsil edilen çalýþanlarýn sayýsýyla ilgili sendika özgürlüðü politikasý istatistikleri Çalýþan haklarýnýn güvence altýna alýnmasý için baðýmsýz bir kuruluþ ile anlaþýlmasý (ör. adil bir Sendika Denetimi) ve denetimde elde edilen sonuçlar Çalýþma koþullarý konusunda baðýmsýz bir izleme programýna katýlým ve bu katýlýmla iliþkili sonuçlar Sendikalarýn altýný oyma çabalarý ya da çalýþanlarýn iþ akdinin sendika üyeliði nedeniyle kanuna aykýrý olarak feshedilmesi Hukuk Ýþleri departmanýna baþvurarak aþaðýdakilerin olup olmadýðýný kontrol edin: Yýl içerisinde yapýlan toplu iþ sözleþmesi görüþmelerinin sonuçlarý

26

BÝRLEÞMÝÞ MÝLLETLER KÜRESEL ÝLKELER SÖZLEÞMESÝ ÝLERLEME BÝLDÝRÝMÝ (COP) KONUSUNDA PRATÝK REHBER

Ýþgücü Ýþgücü: 4. Ýlke

Ýlke 4: Ýþletmeler zorla çalýþtýrma ve angaryanýn her türlüsünün ortadan kaldýrýlmasýna azami önem vermelidir

Eylemler TAAHHÜT Þirketinizin tam olarak ne yapmayý taahhüt ettiðini ve bu ilkenin þirketinizi ne bakýmdan ilgilendirdiðini belirtin, örneðin: l Zorla çalýþtýrma ve angaryanýn her türlüsünü ortadan kaldýrma konusundaki taahhüdünüzü kendi politikanýzdan ya da uluslararasý standartlardan (ör. ILO Konvansiyonu No. 29) ifadeler kullanarak açýklayýn.

ö ?

Zorla Çalýþtýrma Nedir?

Zorla çalýþtýrma ve angarya, 1930 yýlýnda ILO 29 sayýlý Zorla Çalýþtýrma Konvansiyonu nda bir kiþinin ceza altýnda ve kendi rýzasý dýþýnda yerine getirdiði tüm çalýþma ve hizmet etkinlikleri olarak tanýmlanmýþtýr.

En uç örnekler kölelik ve angaryadýr; ancak zorla çalýþtýrma yollarý olarak borçlandýrma, kimlik ve/veya pasaportun alýkonulmasý ya da iþçilerden zorunlu depozito istenmesi gibi yöntemlere de baþvurulmaktadýr. Zorla çalýþtýrmanýn diðer bir biçimi ise, iþçilerin önceden kabul etmiþ olmamalarýna raðmen kovulma tehdidiyle fazla mesaiye zorlanmasýdýr.

National Mineral Development Corporation Ltd. (Hindistan): NMDC zorla çalýþtýrma ve angaryanýn hiçbir türlüsünü uygulamamayý

taahhüt eder 2006 COP

SÝSTEMLER Politika, program ve yönetim sistemlerini kýsaca açýklayýn, örneðin: l Zorla çalýþtýrma konusuna deðinen iþgücü uygulamalarý yönetim sistemleri l Ýþçilerin paralarýnýn içeride tutulmasýyla sonuçlanan tüm mecburi uygulamalarýn yasaklanmasýna yönelik politika ve prosedürler l Ýþ operasyonlarýný planlarken ve uygularken borç ile baðlanan iþçi ya da baþka herhangi bir zorla çalýþtýrma uygulamasý olmadýðýndan emin olunmasý, zorla çalýþtýrýlan iþçi tespit edilmesi durumunda iþçilerin ihtiyaç duyacaklarý hizmetleri sunarak iþyerinden çýkarýlmasý ve faaliyet gösterilen yerde uygulanabilir baþka alternatifler temin edilmesi

ö

Gap (USA): Fabrika izleme sistemi, giyim sektöründe (zorla çalýþtýrma da dahil olmak üzere) çalýþma koþullarýný iyileþtirme stratejimizin bir parçasýný oluþturmaktadýr. Ýzleme sistemimiz bize fabrika koþullarý hakkýnda ilk elden bilgi saðlamakta ve fabrika ilerlemesini ölçerek kendi standartlarýmýzla karþýlaþtýrma konusunda önemli bir araç görevi görmektedir. Ýzleme sayesinde hem yüz yüze etkileþim ile sözleþmeli olarak çalýþtýðýmýz giyim fabrikalarý üzerindeki etkimizi sürdürebilmekteyiz hem de fabrika koþullarý hakkýnda düzenli veriler ve çabalarýmýzýn zaman içerisindeki etkisini deðerlendirmek için bir mekanizma elde etmiþ olmaktayýz. 2005/2006 Sosyal Sorumluluk Raporu

ETKÝNLÝKLER Geçen yýl bu ilkenin uygulanmasý çerçevesinde yapýlan uygulamaya dönük etkinlikleri açýklayýn, örneðin: l Zorla çalýþtýrmaya maruz býrakýlan iþçiler için þikayet mekanizmalarýnýn oluþturulmasý l Tüm çalýþanlar için hizmet þartlarýný içeren iþ akdi imzalanmasý, istihdamýn rýzaya baðlý olmasý ve istediðinde iþten ayrýlma özgürlüðü sunulmasý (iþten ayrýlma ya da iþi býrakmayla iliþkili olabilecek gerekli prosedürler dahil) l Zorla çalýþtýrmayla mücadeleyle ilgili çalýþmalara tedarikçilerin de dahil edilmesi l Zorla çalýþtýrma maðduru yetiþkinler için mikro kredi finansman programlarý da dahil olmak üzere beceri kazandýrýcý eðitimler ve gelir getirici alternatifler geliþtirmeye yardýmcý olunmasý

BÝRLEÞMÝÞ MÝLLETLER KÜRESEL ÝLKELER SÖZLEÞMESÝ ÝLERLEME BÝLDÝRÝMÝ (COP) KONUSUNDA PRATÝK REHBER

Motorcare Lda (Mozambik): Her çalýþan, hizmet þartlarýný içeren bir iþ akdine sahiptir Her çalýþanýn bir mevcut iþ tanýmý bulunmaktadýr Þirket, çalýþanlara yönelik mikro kredi finansman programlarýný idare eden tamamý çalýþanlara ait bir fona yapýlan hibeler ile finansman saðlamaktadýr Ayný sektör içerisinde benzer iþlere ödenen ücretleri belirlemek amacýyla her yýl araþtýrma yapýlmaktadýr 2005 COP

t

Çýktýlar PERFORMANS Bu ilke ile iliþkili olarak gerçekleþtirilen eylem ve süreçlere ait sistem ve çýktýlarýn yarattýðý etkiyi açýklayýn, örneðin: l Amaç zorla çalýþtýrma gibi bir durumun ortadan kaldýrýlmasý olduðunda, bazen performans konusuna niteliksel açýdan yaklaþmak daha uygundur (yani olmayan þeyi ölçemezsiniz) l Denetim sonuçlarý raporla ilgili geçerli bir gösterge olacaktýr

ö

Ýþgücü: 4. Ýlke

ö

27

Belgo Siderurgia S.A. Arcelor Group (Brezilya): BelgoArcelor Brezilya þirketleri hiçbir zaman zorla iþçi çalýþtýrmakla suçlanmamýþ, hakkýnda bu konuda iddianame hazýrlanmamýþ ya da adý bu konuyla birlikte anýlmamýþtýr. 2006 COP

Ýlgili GRI Göstergeleri HR 1

Ýnsan haklarýyla ilgili madde içeren ya da insan haklarý taramasýndan geçmiþ olan önemli yatýrým anlaþmalarýnýn yüzdesi ve toplam sayýsý

HR 2

Ýnsan haklarý taramasýndan geçmiþ olan önemli tedarikçi ve yüklenicilerin yüzdesi ve bu konuda yapýlan iþlemler

HR 3

Eðitim alan personelin yüzdesi de dahil olmak üzere, insan haklarýnýn operasyonel yönlerine iliþkin politika ve prosedürler konulu personel eðitiminin saat cinsinden toplam miktarý

HR 7

Zorla çalýþtýrma ya da angarya olaylarý yaþanma riskinin yüksek olarak belirlendiði operasyonlar ve zorla çalýþtýrma ve angaryayý ortadan kaldýrmaya yönelik eylemler

SO 5

Kamu politikasý pozisyon bildirimleri, kamu politikasý geliþtirme çalýþmalarýna katýlým ve lobi faaliyetleri

Nereden Baþlamalýyým? Ýnsan Kaynaklarý ya da Çalýþan Ýliþkileri departmanýna baþvurarak aþaðýdakilerin olup olmadýðýný kontrol edin: Çalýþanlar ya da topluluk üyelerine yönelik bilinçlendirme eðitimi Ödenen en düþük ücretlerin kanunla belirlenen asgari ücretle karþýlaþtýrýlarak kaydedilmesi Kendi çalýþma koþullarýnýz ya da tedarikçilerin çalýþma koþullarý konusunda yapýlacak baðýmsýz denetim ve denetim sonuçlarý (ör. zorla çalýþtýrmayla ilgili konular yüzünden kapsam dýþý býrakýlan tedarikçilerin sayýsý) Çalýþma koþullarýyla ilgili baðýmsýz izleme programý ve bu programla iliþkili sonuçlar Þirket içi sosyal denetimler (hangi hususlarýn denetlendiðine ve kaç denetim yapýldýðýna bakýn)

28

BÝRLEÞMÝÞ MÝLLETLER KÜRESEL ÝLKELER SÖZLEÞMESÝ ÝLERLEME BÝLDÝRÝMÝ (COP) KONUSUNDA PRATÝK REHBER

Ýþgücü Ýþgücü: 5. Ýlke

Ýlke 5: Ýþletmeler çocuk istihdamýnýn ortadan kaldýrýlmasýna azami önem vermelidir

Eylemler TAAHHÜT Þirketinizin tam olarak ne yapmayý taahhüt ettiðini ve bu ilkenin þirketinizi ne bakýmdan ilgilendirdiðini belirtin, örneðin: l Çocuk istihdamýnýn tamamen ortadan kaldýrýlmasý konusundaki taahhüdünüzü kendi politikanýzdan, uluslararasý standartlardan (ör. 138 ve 182 sayýlý ILO Konvansiyonlarý) ve/veya sektör standartlarýndan ifadeler kullanarak açýklayýn ve politikanýn yerel kanunlardan baðýmsýz olarak üniversal geçerliliðe sahip olduðuna dair bir beyan ekleyin

? Çocuk Ýstihdamý Nedir?

ILO Konvansiyonlarý, zorunlu eðitim yaþýndan ve her halükarda 15 yaþýndan daha büyük bir asgari iþe kabul yaþý tavsiye etmektedir. Genellikle ekonomik ve eðitimsel imkanlarýn daha az geliþtiði ülkelerde daha küçük yaþlara da izin verilmektedir. Asgari yaþ 14, hafif iþ için ise 13 tür.

Tehlikeli iþler için asgari istihdam yaþý 18 dir.

ö

Grupo Nueva (Þili): Masisa (Grupo Nueva þirketlerinden bir tanesi) yasadýþý çocuk istihdamýna, çocuk emeðinin istismar edilmesine ve iþçilere yönelik muamelelerin kabul edilemez olan her türüne karþýdýr. Politikamýz, iþgücü uygulamalarýnda çocuk istihdamý, fiziksel cezalandýrma, kadýn istismarý, zorla çalýþtýrma ve diðer insanlýk dýþý ihlallerin mevcut olduðu tedarikçi ve yüklenicilerle iþ yapmamaktadýr Masisa Sürdürülebilirlik Raporu 2004 2005

SÝSTEMLER Politika, program ve yönetim sistemlerini kýsaca açýklayýn, örneðin: l Ulusal çalýþma mevzuatýndaki asgari yaþla ilgili düzenlemelere uygunluk ve ulusal mevzuatýn yetersiz kaldýðý durumlarda uluslararasý standartlarýn kullanýlmasý l Ýþe alýrken yaþýn doðru tespit edilebilmesi konusunda yeterli ve garanti edilebilir mekanizmalar l Çocuk istihdamýný tespit etmeye yönelik mekanizmalarýn geliþtirilerek uygulanmasý ve ihlal tespit edilmesi durumunda iyileþtirme yapýlmasý l Çocuklarýný çalýþmaya göndermek zorunda kalmamalarý için, yetiþkin iþçilere güvenli istihdam, insana yakýþýr ücretler ve çalýþma koþullarý saðlanmasý

ö

Sodexho Alliance (Fransa): Kuzey Amerika da, tedarikçilerimiz ILO (Uluslararasý Ýþgücü Örgütü) standartlarýna dayalý Davranýþ Kurallarýna uygunluk saðlamaktadýr. Bizim isteðimiz üzerine tedarikçiler, Küresel Ýlkeler Sözleþmesi ile ilgili birçok alaný kapsayan davranýþ kurallarýna imza koymuþtur. Bu alanlardan bir tanesi de çocuk istihdamýdýr Tedarikçilerin Sodexho için çalýþtýklarý ülke ya da yönetim biriminde kanunla belirlenmiþ olan istihdam yaþýnýn altýnda iþçi çalýþtýrmasý yasaktýr.

Asgari istihdam yaþý tanýmlanmamýþsa, asgari istihdam yaþý 15 olarak uygulanmaktadýr.

2006 Kurumsal Vatandaþ Gibi Hareket Et Raporu

ETKÝNLÝKLER Geçen yýl bu ilkenin uygulanmasý çerçevesinde yapýlan uygulamaya dönük etkinlikleri açýklayýn, örneðin: l Bir iþyerinde yasal çalýþma yaþýnýn altýnda çocuk tespit edildiðinde, çocuklarýn yeterli düzeyde hizmet sunularak iþyerinden çýkarýlmasýnýn ve gerek çocuk gerekse aile için uygulanabilir alternatifler saðlanmasý l Çocuk istihdamýyla mücadele konusunda taþeronlar, tedarikçiler ve diðer iþ ortaklarý üzerinde etki oluþturulmasý l Çalýþan çocuklara yönelik temel ve mesleki eðitim ile danýþmanlýk programlarýnýn ve çalýþan çocuklarýn ebeveynleri için beceri kazandýrýcý eðitimlerin geliþtirilmesine destek verilmesi

ö

IKEA (Ýsveç): Çocuklarý ilkokula kaydettirmek için okul kayýt kampanyalarý yürütülmüþ ve genel resmi ilkokul sistemine sorunsuz geçiþi temin etmek amacýyla alternatif öðrenme merkezleri kurulmuþtur. Kaliteli eðitim fýrsatlarý, çocuk istihdamýnýn önlenmesi bakýmýndan çok büyük önem taþýmaktadýr 2006 Sosyal ve Çevresel Sorumluluk Raporu

t

Çýktýlar PERFORMANS Bu ilke ile iliþkili olarak gerçekleþtirilen eylem ve süreçlere ait sistem ve çýktýlarýn yarattýðý etkiyi açýklayýn, örneðin: l Þirkette çalýþan çocuk sayýsý l Çocuklarýn haftalýk ortalama çalýþma ve okul saatleri l Amaç çocuk istihdamý gibi bir durumun ortadan kaldýrýlmasý olduðunda, bazen performans konusuna niteliksel açýdan yaklaþmak daha uygundur (yani olmayan þeyi ölçemezsiniz) l Denetim sonuçlarý

ö

29

Yukarýdaki verilerden görüleceði üzere, þirketimizde asgari iþe alma yaþý 18 dir.

Yönetim

Yönetim Harici

2004

2005

2006

2004

2005

2006

18 yaþýndan küçük

0

0

0

0

0

0

18-20 yaþ arasý

0

0

0

8

10

2

21-30 yaþ arasý

18

13

11

299

238

181

31-40 yaþ arasý

69

52

62

388

326

330

51-55 yaþ arasý

41

37

34

107

96

107

55 yaþ üzeri

2

3

4

6

3

3

139

117

126

822

689

639

Toplam

Ýnsan Kaynaklarý ya da Çalýþan Ýliþkileri departmanýna baþvurarak aþaðýdakilerin olup olmadýðýný kontrol edin: Çalýþanlar ya da topluluk üyelerine yönelik bilinçlendirme eðitimi Yaþý en küçük çalýþanýn kanunla belirlenen asgari yaþ ile karþýlaþtýrýlarak kaydedilmesi

Martha Tilaar Group (Endonezya): 2006 COP

Yaþ

Nereden Baþlamalýyým?

Çalýþan sayýsýnýn yaþa göre daðýlýmý Zorunlu eðitimi tamamlama yaþý 16 dýr Yasal düzenlemeler gereði emeklilik yaþý 55 tir.

Ýlgili GRI Göstergeleri HR 1

Ýnsan haklarýyla ilgili madde içeren ya da insan haklarý taramasýndan geçmiþ olan önemli yatýrým anlaþmalarýnýn yüzdesi ve toplam sayýsý.

HR 2

Ýnsan haklarý taramasýndan geçmiþ olan önemli tedarikçi ve yüklenicilerin yüzdesi ve bu konuda yapýlan iþlemler

HR 3

Eðitim alan personelin yüzdesi de dahil olmak üzere, insan haklarýnýn operasyonel yönlerine iliþkin politika ve prosedürler konulu personel eðitiminin saat cinsinden toplam miktarý.

HR 6

Çocuk istihdamý konusunda ciddi risk olduðu belirlenen operasyonlar ve çocuk istihdamýnýn ortadan kaldýrýlmasýna destek vermek için alýnan tedbirler.

SO 5

Kamu politikasý pozisyon bildirimleri, kamu politikasý geliþtirme çalýþmalarýna katýlým ve lobi faaliyetleri

Çalýþma koþullarýnýzla ilgili baðýmsýz denetim ya da baðýmsýz izleme programý ve denetimin sonuçlarý Þirket içi sosyal denetimler (hangi hususlarýn denetlendiðine ve kaç denetim yapýldýðýna bakýn) Satýnalma ya da Tedarik Yönetimi departmanýna baþvurarak aþaðýdakilerin olup olmadýðýný kontrol edin: Ýnsan haklarýyla ilgili tedarikçi/yüklenici ön yeterlilik þartlarý Tedarikçi denetim ya da eðitim programlarý ve bu programlarýn sonuçlarý (ör. çocuk istihdamý sorunlarý nedeniyle kapsam dýþý býrakýlmýþ tedarikçilerin sayýsý) Toplumsal Ýliþkiler departmanýna ya da Þirket Vakfý na baþvurarak aþaðýdakilerin olup olmadýðýný kontrol edin: Çocuklarýnýn iþgücüne katýlmamalarý için, yerel halktan çocuklara yönelik bir eðitim programýna sponsor olunmasý veya baþka yollarla (ör. gýda desteði) destek saðlanmasý

Ýþgücü: 5. Ýlke

BÝRLEÞMÝÞ MÝLLETLER KÜRESEL ÝLKELER SÖZLEÞMESÝ ÝLERLEME BÝLDÝRÝMÝ (COP) KONUSUNDA PRATÝK REHBER

30

BÝRLEÞMÝÞ MÝLLETLER KÜRESEL ÝLKELER SÖZLEÞMESÝ ÝLERLEME BÝLDÝRÝMÝ (COP) KONUSUNDA PRATÝK REHBER

Ýþgücü Ýþgücü: 6. Ýlke

Ýlke 6: Ýþletmeler iþe alma ve meslek konusundaki ayrýmcýlýðýn ortadan kaldýrýlmasýna azami önem vermelidir

Eylemler TAAHHÜT Þirketinizin tam olarak ne yapmayý taahhüt ettiðini ve bu ilkenin þirketinizi ne bakýmdan ilgilendirdiðini belirtin, örneðin: l Ayrýmcýlýðýn ortadan kaldýrýlmasý konusundaki taahhüdünüzü kendi politikanýzdan, uluslararasý standartlardan (ör. ILO Konvansiyonu No. 111) ifadeler kullanarak açýklayýn ve bu politikanýn iþe alma, istihdam fýrsatlarý ve terfi kararlarý için de geçerli olduðuna dair bir beyan ekleyin.

ö ?

Ayrýmcýlýk Nedir?

Ayrýmcýlýk 1958 tarihli 111 sayýlý ILO Konvansiyonu nda þu þekilde tanýmlanmaktadýr: ýrk, ten rengi, cinsiyet, din, siyasi görüþ, tabiiyet ya da okul mezuniyetine dayalý olarak yapýlan ve istihdamda ya da meslek hayatýnda fýrsat ve muamele eþitliðini ortadan kaldýran ya da zedeleyen her türden ayrým, dýþlama ya da tercih.

Daha sonraki dönemlerde bazý ülke ve bölgelerde bu tanýma çeþitli hususlar ilave edilmiþtir (ör. cinsel yönelim, medeni hal ve iþin gerçekten gerektirdiði durumlar haricinde fiziksel engel/engelsizlik).

BGFIBANK (Gabon): Daimi olarak insan kaynaklarýnýn her düzeyinde ayrýmcýlýkla mücadeleyi önemseyen ve teþvik eden Grubumuz, iþe alma, kariyer geliþimi ve eðitim konularýnýn özellikle üzerinde durmaktadýr. Bu niyetten hareketle Group BGFIBANK, yaþ, cinsiyet, din, sosyal ve etnik köken, siyasi görüþ ya da sendika üyeliðine dayanan ayrýmcýlýðýn hiçbir türünü uygulamamayý taahhüt eder 2006 COP

SÝSTEMLER Politika, program ve yönetim sistemlerini kýsaca açýklayýn, örneðin: l Eþit istihdam fýrsatý hususunda yüksek sorumluluk düzeyi, þirket genelinde eþit istihdam fýrsatý uygulamalarýna yön verecek açýk politika ve prosedürler ve terfi ve bu alanda arzu edilen performans arasýnda baðlantý kurulmasý l Her düzeydeki personelin iþe alýnmasý, iþe yerleþtirilmesi, eðitimi ve terfisi için yeterlik, beceri ve deneyimi esas alan þirket politikalarý ve prosedürleri l Ayrýmcýlýðýn tespit edildiði durumlarla ilgili olarak þikayetlerle ilgilenmek, itirazlarý yönetmek ve çalýþanlara bir baþvuru noktasý saðlamak için þikayet prosedürleri

ö

Copagaz (Brezilya): Ýnsan Kaynaklarý, Denetim ve Hukuk Ýþleri departmanlarýnýn yöneticilerinden oluþan Etik Davranýþ Komitesi, Copagaz ýn Davranýþ ve Ýnsan Haklarý Kurallarýna uygunluk saðlama aracýdýr 2006 COP

ETKÝNLÝKLER Geçen yýl bu ilkenin uygulanmasý çerçevesinde yapýlan uygulamaya dönük etkinlikleri açýklayýn, örneðin: l Belirli bir iþin ayrým gözetilmesini gerektirip gerektirmediðini deðerlendirmek amacýyla her dava üzerinde ayrý ayrý çalýþýlmasý (ör. söz konusu iþin yapýlmasý için özellikle kadýn çalýþan gerekip gerekmediði) belirli gruplarý sistematik olarak maðdur edecek iþe alma þartlarýnýn uygulanmasýndan kaçýnýlmasý l Yurtdýþýndaki operasyonlarda, kadýnlarýn ve azýnlýklarýn eþit istihdam eriþimine sahip olmasýný saðlamak için iþçi temsilcileri ve devlet kurumlarýyla birlikte çalýþýlmasý

ö

MAS Holdings (Sri Lanka): 2003 yýlýnda MAS, kadýn çalýþanlarýný güçlendirmek amacýyla Women Go Beyond Kadýnlar Ýleri programýný baþlattý.

Program, bilgi ve bilinç düzeyi, liderlik becerileri, tutum deðiþikliði ve iþ hayatýný ve özel hayatý dengeleme kabiliyeti üzerine odaklanmaktadýr 2006 COP

BÝRLEÞMÝÞ MÝLLETLER KÜRESEL ÝLKELER SÖZLEÞMESÝ ÝLERLEME BÝLDÝRÝMÝ (COP) KONUSUNDA PRATÝK REHBER

31

Çýktýlar PERFORMANS Ýþgücü: 6. Ýlke

Bu ilke ile iliþkili olarak gerçekleþtirilen eylem ve süreçlere ait sistem ve çýktýlarýn yarattýðý etkiyi açýklayýn, örneðin: l Geçmiþten bugüne kadar sürekli ayrýmcýlýða uðrayan gruplara (yani ýrk, cinsiyet ya da yaþ) mensup çalýþanlarýn sayýsý

ö

Deloitte South Africa: Deloitte 2000 yýlýnda yüzde 30 olan siyah personel oranýný 2007 yýlýnda neredeyse yüzde 50 ye çýkarýrken, ortaklýktaki siyahlarýn oraný 2000 yýlýnda yüzde 6 iken 2007 yýlýnda yüzde 25 e yükselmiþtir.

Ýlgili GRI Göstergeleri LA 2

Yaþ grubu, cinsiyet ve bölgeye göre çalýþan toplam çalýþan devir sayýsý ve oraný

LA 13

Yönetiþim organlarýnýn yapýsý ve çalýþanlarýn cinsiyet, yaþ grubu, azýnlýk grubu mensubiyeti ve diðer çeþitlilik göstergelerine göre kategori bazýnda dökümü.

LA 14

Çalýþan kategorisine göre erkek ve kadýn maaþlarýnýn birbirine oraný.

HR 1

Ýnsan haklarýyla ilgili madde içeren ya da insan haklarý taramasýndan geçmiþ olan önemli yatýrým anlaþmalarýnýn yüzdesi ve toplam sayýsý.

HR 2

Ýnsan haklarý taramasýndan geçmiþ olan önemli tedarikçi ve yüklenicilerin yüzdesi ve bu konuda yapýlan iþlemler.

HR 3

Eðitim alan personelin yüzdesi de dahil olmak üzere, insan haklarýnýn operasyonel yönlerine iliþkin politika ve prosedürler konulu personel eðitiminin saat cinsinden toplam miktarý.

HR 4

Yaþanan ayrýmcýlýk olaylarýnýn toplam sayýsý ve bu konuda yapýlan iþlemler

EC 7

Yerel iþe alma prosedürleri ve operasyonun önemli lokasyonlarýnda yerel halktan iþe alýnan üst düzey yöneticilerin oraný.

SO 5

Kamu politikasý pozisyon bildirimleri, kamu politikasý geliþtirme çalýþmalarýna katýlým ve lobi faaliyetleri

t Nereden Baþlamalýyým? Ýnsan Kaynaklarý ya da Çalýþan Ýliþkileri departmanýna baþvurarak aþaðýdakilerin olup olmadýðýný kontrol edin: Ayrýmcýlýðýn geleneksel biçimlerini düzeltmeyi hedefleyen eþit fýrsat programlarý (ör. çalýþanlar ya da yerel halk için iþe yerleþtirme ya da beceri veya bilinçlendirme eðitimi) Þirket içi sosyal denetimler (hangi hususlarýn denetlendiðine ve kaç denetim yapýldýðýna bakýn) Çalýþanlarýn tespit edilen azýnlýklara göre hazýrlanmýþ dökümü; kanunen zorunlu raporlar için gerekli olabilir Tedarik Yönetimi departmanýna baþvurarak aþaðýdakilerin olup olmadýðýný kontrol edin: Azýnlýklara mensup tedarikçilere yardýmcý olma amacýna yönelik bir program ya da ortaklýk

32

BÝRLEÞMÝÞ MÝLLETLER KÜRESEL ÝLKELER SÖZLEÞMESÝ ÝLERLEME BÝLDÝRÝMÝ (COP) KONUSUNDA PRATÝK REHBER

Çevre

Ýlke 7: Ýþletmeler çevresel zorluklarla ilgili olarak Temkinli Yaklaþýmý desteklemelidir

Eylemler TAAHHÜT Ýþgücü: 7. Ýlke

Þirketinizin tam olarak ne yapmayý taahhüt ettiðini ve bu ilkenin þirketinizi ne bakýmdan ilgilendirdiðini belirtin, örneðin: l Çevresel konularda Temkinli Yaklaþýmý benimseme taahhüdünüzü kendi politikanýzdan, uluslararasý standartlardan (ör. Rio Bildirgesi Madde 15, UNEP Uluslararasý Temiz Üretim Bildirgesi) ifadeler kullanarak açýklayýn

ö ?

L Oreal (Fransa): L Oréal, çevresel sorunlara Temkinli Yaklaþým, daha yüksek

çevresel sorumluluðun teþvik edilmesi ve çevre dostu teknolojilerin geliþtirilmesi ve yaygýnlaþtýrýlmasý kavramlarýný ana hatlarýyla tarif eden Çevre ve Kalkýnma Hakkýnda Rio Bildirgesi ni desteklemektedir Sürdürülebilir Geliþim Raporu

Temkinli Yaklaþým Nedir?

SÝSTEMLER

Temkinli Yaklaþým için, Çevrenin ciddi ya da geri döndürülemez þekilde zarar görmesi tehlikesinin bulunduðu durumlarda, bilimsel kesinliðin olmamasý çevrenin zarar görmesini önleyici maliyet-etkin tedbirlerin alýnmasýný geciktirme nedeni olarak kullanýlamaz þeklinde bir taným yapýlmaktadýr.

l Yaþam döngüsü deðerlendirmesi (LCA) bir ürünün ya da sürecin ömrü boyunca çevre ile daha dost girdi ve çýktý fýrsatlarýný araþtýrýr

Politika, program ve yönetim sistemlerini kýsaca açýklayýn, örneðin: l Çevresel risk deðerlendirmesi diðer risklerin yaný sýra çevreye yönelik istenmeyen zararlarýn oluþma potansiyelini belirler

l Çevresel etki deðerlendirmesi kalkýnma projelerinin etkilerinin kabul edilebilir sýnýrlar içerisinde kalmasýný garanti altýna alýr l Stratejik çevresel deðerlendirme politika ve planlarýn etkilerinin dikkate alýnýp azaltýldýðýndan emin olunmasýný saðlar

ö

Carrefour (Fransa): Önce güvenlik ilkesinin kendi markamýzý taþýyan ürünlerde kullanýlan bütün þüpheli maddeler için uygulanmasý. Þüpheli maddelerden kastettiðimiz þey, hakkýnda bilimsel bir konsensüs bulunmayan, güvenli olup olmadýðý konusunda oy birliðiyle hemfikir olunamayan maddelerdir Küresel Ýlkeler Sözleþmesi nin Uygulanmasýna Ýliþkin Ýlham Rehberi 2007

ETKÝNLÝKLER Geçen yýl bu ilkenin uygulanmasý çerçevesinde yapýlan uygulamaya dönük etkinlikleri açýklayýn, örneðin: l Alýnan tedbirlerin uygulanmasýna nezaret etmek üzere yöneticilerden oluþan bir komite veya yürütme grubunun oluþturulmasý l Belirsizlikler ve potansiyel riskler konusunda paydaþlarla iki yönlü iletiþim kurulmasý (ör. çalýþtay tartýþmalarý, fokus grup çalýþmalarý ya da genel anketlerle) l Baðýmsýz araþtýrmalar ve kamu araþtýrmalarý da dahil olmak üzere bu baþlýk altýndaki bilimsel araþtýrmalarýn desteklenmesi l Sektör genelindeki bilgi paylaþma ve sorunlarla, özellikle de yüksek oranda belirsizlik potansiyel zarar ve hassasiyet arz eden üretim süreçleriyle ve ürünlerle ilgilenme amaçlý iþbirliði çabalarýna iþtirak edilmesi

BÝRLEÞMÝÞ MÝLLETLER KÜRESEL ÝLKELER SÖZLEÞMESÝ ÝLERLEME BÝLDÝRÝMÝ (COP) KONUSUNDA PRATÝK REHBER

Mitsui (Japonya): Çevresel bilgi birikimine sahip uzmanlardan, çevre alanýnda sorumluluklar taþýyan idarecilerden ve þirket içindeki üyelerden oluþan Çevre Danýþma Komitesi, çevre konusunda mümkün olan en yüksek düzeyde sorumluluðu ve özeni sergileyen iþ ve iþletmeleri teþvik etmek amacýyla, Mitsui nin geri dönüþüm, emisyon alýþveriþi ve biyo-kütle kullanýmý gibi çevreyle ilgili operasyonlarýný ve ayrýca Mitsui nin kendi AR-GE etkinliklerinin sonuçlarýný ticarileþtirmesi baðlamýndaki AR-GE yle iliþkili imalat etkinliklerini deðerlendirmektedir. 2006 CSR Raporu

Çýktýlar PERFORMANS Bu ilke ile iliþkili olarak gerçekleþtirilen eylem ve süreçlere ait sistem ve çýktýlarýn yarattýðý etkiyi açýklayýn, örneðin: l Ýhtiyat gerektiren konularýn yönetiminde paydaþlarla düzenli olarak yapýlan konsültasyonlarýn sonuçlarý ve/veya harici kuruluþlarla iþbirliði l Ürün ya da süreç deðerlendirmelerinin sonuçlarý (ör. toksisite deðerlendirmesine tabi tutulan ürünlerin sayýsý)

ö

Haier (Çin): Haier Group tarafýndan yapýlan çevresel deðerlendirme 4 hususu kapsamaktadýr: birim çýktý deðeri baþýna elektrik kullanýmý, birim çýktý deðeri baþýna su kullanýmý, birim çýktý deðeri baþýna üretilen atýk su ve birim çýktý deðeri baþýna CO2 emisyonu 2005 Çevre Raporu

2005 yýlýnda çeþitli birimlerimizdeki enerji tasarrufu programlarý Birim Adý

Planlanan tasarruf (10.000 kwh)

Gerçekleþen tasarruf (10.000 kwh)

Tasarruf oraný (%)

Özel dondurucu

50

86

172

Dondurucu

45

46.292

103

Çamaþýr makinesi

50

56.84

114

Ev tipi klima

30

32.4

108

Haier Merloni

60

61

102

Elektrikli ýsýtýcý

55

57

104

Soðutma ekipmaný

40

40.196

100

Haier-MHI

35

36.2

103

Akýllý ev entegrasyonu

60

64.2

107

Ýlgili GRI Göstergeleri EC 2

Ýklim deðiþikliðinin kuruluþun etkinlikleri açýsýndan mali yansýmalarý ve yaratacaðý risk ve fýrsatlar.

EN 18

Sera gazý emisyonlarýný azaltma giriþimleri ve elde edilen sonuçlar

EN 26

Satýlan ürünlerin ve kategoriye göre yeniden kazanýlan ambalaj malzemelerinin yüzdesi

EN 30

Türüne göre toplam çevre koruma harcamalarý ve yatýrýmlarý

SO 5

Kamu politikasý pozisyon bildirimleri, kamu politikasý geliþtirme çalýþmalarýna katýlým ve lobi faaliyetleri

t Nereden Baþlamalýyým? Çevre ya da Sürdürülebilir Geliþim departmanýna baþvurarak aþaðýdakilerin olup olmadýðýný kontrol edin: Sera gazýný azaltma stratejisi ve ilgili programlarýn sonuçlarý Çevresel denetim programý ve sonuçlarý Mühendislik departmanýna baþvurarak aþaðýdakilerin olup olmadýðýný kontrol edin: Test edilmemiþ malzemelerin, kimyasal maddelerin ya da iþletim prosedürlerinin ilk kez kullanýmý için, gayretli þekilde uygulanan bir yeterlik yaklaþýmý ve yapýlan gözden geçirmelerin sonuçlarý

Ýþgücü: 7. Ýlke

ö

33

34

BÝRLEÞMÝÞ MÝLLETLER KÜRESEL ÝLKELER SÖZLEÞMESÝ ÝLERLEME BÝLDÝRÝMÝ (COP) KONUSUNDA PRATÝK REHBER

Çevre

Ýlke 8: Ýþletmeler daha yüksek çevresel sorumluluðu teþvik eden giriþimlerde bulunmalýdýr

Eylemler TAAHHÜT Ýþgücü: 8. Ýlke

Þirketinizin tam olarak ne yapmayý taahhüt ettiðini ve bu ilkenin þirketinizi ne bakýmdan ilgilendirdiðini belirtin, örneðin: l Daha yüksek çevresel sorumluluðun teþvik edilmesi konusundaki taahhüdünüzü kendi politikanýzdan, uluslararasý standartlardan ve/veya sektör standartlarýndan (ör. UNEP Uluslararasý Temiz Üretim Bildirgesi, ICC Ýþ Þartý, CERES Ýlkeleri, Responsible Care®) ifadeler kullanarak açýklayýn.

?

Daha yüksek çevresel sorumluluk benim þirketim için ne anlama gelir? kaynak üretkenliði, ekolojik verim

ö

SÝSTEMLER Politika, program ve yönetim sistemlerini kýsaca açýklayýn, örneðin: l Küresel ve sektörel giriþimlerdeki gönüllülük esasýna dayalý þart, davranýþ kurallarý ve uygulama kurallarýnýn benimsenerek uygulanmasý l Sürdürülebilir Geliþimin toplum, etik ve çevre yönlerini bütünleþtiren ve Yaþam Döngüsü Yönetimini hayata geçiren strateji, politika ve sistemler l Rakamlarla ifade edilen amaç ve hedefler ile bunlara iliþkin ilerleme ölçümü

ö

daha temiz üretim kurumsal yönetiþim yaþam döngüleri, iþ dizayný, yönetim sistemleri birden fazla paydaþlý aktif diyalog

COSCO (Çin): Cosco, çevrenin korunmasý ve kaynak tasarrufu, atýklarýn mümkün olduðunca ortadan kaldýrýlmasý ile insan ve doða arasýnda uyumlu bir geliþim saðlamak amacýyla ekolojik korumaya aktif destek verilmesi ve iþtirak edilmesine dayalý bir büyüme stratejisini benimseyerek uygulamayý taahhüt eder 2005 Cosco Sürdürülebilir Geliþim Raporu

Telefónica S. A. (Ýspanya): Þirket genelinde ortak bir çevre yönetim metodolojisi uygulamak amacýyla Telefónica, Minimum Çevresel Þartlar ý kabul etmiþtir. Bu þartlar, faaliyet alanýndan, coðrafi faaliyet alanýndan ve burada geçerli olan yasal mevzuattan baðýmsýz olarak þirketin farklý birimlerinde standartlaþtýrýlmýþ uygulamalarý mümkün kýlmaktadýr. Bu þirket içi þartlar sayesinde Telefónica, dünyanýn birçok yerine yayýlmýþ durumdaki operasyonlarýný etkileyen giderek artan yasal gerekliliklerin bir adým önüne geçmeyi baþarmýþtýr. 2005 Kurumsal Sosyal Sorumluluk Raporu

ETKÝNLÝKLER Geçen yýl bu ilkenin uygulanmasý çerçevesinde yapýlan uygulamaya dönük etkinlikleri açýklayýn, örneðin: l Çevresel yönetim sistemlerinin (ör. ISO 14000) hayata geçirilmesi, belgelendirilmesi ve sürekli olarak iyileþtirilmesi l Tedarik zinciri yönetiminin uygulanmasý, iþbirlikçi projeler gerçekleþtirilmesi ya da tedarikçilerle veya diðer özel ve kamu gruplarýyla ortaklýklar geliþtirilmesi l Þirketin faaliyet gösterdiði lokasyonlarda çevre bilincini geliþtirmek için eðitim etkinlikleri düzenlenmesi, giriþimlerde bulunulmasý ya da þirketin yerel toplumla ya da diðer spesifik paydaþlarla diyaloga girmesine olanak saðlayacak çalýþmalar yapýlmasý

ö

Metito (Birleþik Arap Emirlikleri): Enerji ihtiyaçlarýný azaltmak ve suyun korunmasýný artýrmak suretiyle genel ekolojik etkimizi minimum düzeye indiren ve daha sürdürülebilir yaþama katkýda bulunan yeþil tesisler inþa ederek çevreye olan yükümlülüðümüzü yerine getirmekteyiz. Bu yýl, içerisinde ofisler, fabrika ve kimya tesisleri bulunan Dubai Teknoparktaki yeni küresel merkez binamýzýn inþaatýný tamamladýk.

Bu yeni bina, BAE deki yalnýzca dört adet yeþil binadan bir tanesi olup, ABD Yeþil Bina Konseyi nden altýn üyelik düzeyinde Yeþil Sertifika almýþtýr. 2006 CSR Report.

BÝRLEÞMÝÞ MÝLLETLER KÜRESEL ÝLKELER SÖZLEÞMESÝ ÝLERLEME BÝLDÝRÝMÝ (COP) KONUSUNDA PRATÝK REHBER

35

Çýktýlar PERFORMANS Bu ilke ile iliþkili olarak gerçekleþtirilen eylem ve süreçlere ait sistem ve çýktýlarýn yarattýðý etkiyi açýklayýn, örneðin: l Baðýmsýz çevresel denetimlerin sonuçlarý

ö

Westpac (Avustralya): Westpac 1996 yýlýndan bu yana sera gazý emisyonlarýný %45 in üzerinde bir oranda azaltmayý baþarmýþtýr. Çevresel programlarýn bariz mali faydalarý bulunmaktadýr. Westpac in uyguladýðý E-statement programý ile, iþletim giderlerinde 800,000 dolarlýk tasarruf, 41 tonluk kaðýt tasarrufu ve sera gazý emisyonlarýnda 103 tonluk azalma saðlanmýþtýr. 2006 Paydaþ Etki Raporu

Ýlgili GRI Göstergeleri EN 1 EN 2 EN 3 EN 4 EN 5 EN 6 EN 7 EN 8 EN 9 EN 10 EN 11 EN 12 EN 13 EN 14 EN 15 EN 16 EN 17 EN 18 EN 19 EN 20 EN 21 EN 22 EN 23 EN 24 EN 25 EN 26 EN 27 EN 28 EN 29 EN 30 SO 5 PR 3 PR 4

Kullanýlan malzemeler (aðýrlýk ya da hacim belirtiniz) Geri dönüþtürülmüþ malzeme girdilerinin kullanýlan malzeme toplamý içerisindeki yüzdesi Direkt enerji tüketimi (ana enerji kaynaðý belirtiniz) Dolaylý enerji tüketimi (ana enerji kaynaðý belirtiniz) Enerji korunumu ve verim iyileþtirmeleri sayesinde tasarruf edilen enerji miktarý Enerji verimliliði saðlayan ya da yenilenebilir enerji bazlý ürünler ve hizmetler saðlamaya yönelik giriþimler ve raporlama döneminde yapýlan bu giriþimler sonucunda enerji gereksinimlerinde saðlanan azalmalar Dolaylý enerji tüketimini azaltmaya yönelik giriþimler ve elde edilen sonuçlar Çekilen toplam su miktarý (su kaynaðý belirtiniz) Su çekme sonucunda önemli düzeyde etkilenen su kaynaklarý Geri dönüþtürülen ve yeniden kullanýlan suyun yüzdesi ve toplam hacmi Korunan alanlar ve bu alanlarýn dýþýnda olmasýna raðmen yüksek biyolojik çeþitlilik deðeri arz eden alanlar içerisinde ya da yakýnýnda sahip olunan, kiralanan ya da yönetilen arazilerin yeri ve büyüklüðü Etkinlik, ürün ve hizmetlerin korunan alanlardaki ve bu alanlarýn dýþýnda olmasýna raðmen yüksek biyolojik çeþitlilik deðeri arz eden alanlardaki biyolojik çeþitlilik üzerindeki önemli etkileri Korunan ya da eski haline getirilen yaþam alanlarý.

Biyolojik çeþitliliðin maruz kaldýðý etkilerin yönetilmesine yönelik stratejiler, mevcut eylemler ve geleceðe dönük planlar Operasyonlardan etkilenen yaþam alanlarýnda IUCN nin Kýrmýzý Listesi nde ve ulusal koruma listesinde yer alan türlerin sayýsý (soyu tükenme risk düzeyi ile birlikte belirtiniz) Toplam direkt ve dolaylý sera gazý emisyonu (aðýrlýk belirtiniz) Ýlgili diðer dolaylý sera gazý emisyonlarý (aðýrlýk belirtiniz) Sera gazý emisyonlarýný azaltma giriþimleri ve elde edilen sonuçlar Ozon tabakasýna zarar veren madde emisyonlarý (aðýrlýk belirtiniz) NOx (azot oksit), SOx (sodyum oksit) ve diðer önemli hava emisyonlarý (tür ve aðýrlýk belirtiniz) Toplam su tahliyesi (kalite ve varýþ noktasý belirtiniz) Toplam atýk aðýrlýðý (tür ve bertaraf yöntemi belirtiniz) Tehlikeli maddelerin döküldüðü önemli olaylarýn toplam sayýsý ve dökülen madde hacmi Basel Konvansiyonu Ek I, II, III ve VIII þartlarý kapsamýnda tehlikeli sayýlan nakledilen, ithal edilen, ihraç edilen ya da iþleme tabi tutulan atýklarýn aðýrlýðý ve uluslararasý nakliyeye konu olan taþýnan atýk yüzdesi.

Bildirimde bulunan kuruluþun su tahliye ve boþaltým etkinliklerinden önemli ölçüde etkilenen su kütlelerinin ve ilgili yaþam alanlarýnýn künye, büyüklük, koruma statüsü ve biyolojik çeþitlilik deðeri bilgileri Ürün ve hizmetlerin çevresel etkilerini ve etkinin baþka alanlara taþýnmasýný azaltacak giriþimler Satýlan ürünlerin ve kategoriye göre yeniden kazanýlan ambalaj malzemelerinin yüzdesi Çevre mevzuatýna uygunsuzluktan ötürü verilen önemli maddi cezalarýn parasal deðeri ve gayri maddi yaptýrýmlarýn toplam sayýsý Ürünlerin, kuruluþun operasyonlarýnda kullanýlan mal ve malzemelerin ve kuruluþ personelinin taþýnmasýndan doðan önemli çevresel etkiler Türüne göre toplam çevre koruma harcamalarý ve yatýrýmlarý Kamu politikasý pozisyon bildirimleri, kamu politikasý geliþtirme çalýþmalarýna katýlým ve lobi faaliyetleri Prosedürler için gereken ürün ve hizmet bilgileri ile bu tür bilgilendirme gerekliliklerine tabi önemli ürün ve hizmetlerin yüzdesi Ürün ve hizmet bilgileri ve etiketleri hakkýndaki yönetmelik ve gönüllülük esasýna dayalý kurallarda yaþanan toplam uygunsuzluk olayý sayýsý (çýktý türüne göre belirtiniz).

t Nereden Baþlamalýyým? Çevre ya da Sürdürülebilir Geliþim departmanýna baþvurarak aþaðýdakilerin olup olmadýðýný kontrol edin: Programlar, prosedürler, iyileþtirme planlarý, teftiþler/denetimler ve sonuçlar içeren çevre yönetim sistemi Düzenleme kuruluþlarýna yönelik mevcut raporlama etkinlikleri için genel çevresel performans verileri (ör. atýk, emisyonlar, elektrik ve su kullanýmý, tehlikeli madde dökülmeleri, arazi yönetimi, cezalar) Kirliliði önleme ya da yeniden kullaným/geri dönüþüm programlarý ve elde edilen sonuçlar Bakým ya da Tesis Yönetimi departmanýna baþvurarak aþaðýdakilerin olup olmadýðýný kontrol edin: Enerji verimliliðini artýrmaya ya da su kullanýmýný azaltmaya yönelik programlar Toplumsal Ýliþkiler departmanýna ya da Þirket Vakfý na baþvurarak aþaðýdakilerin olup olmadýðýný kontrol edin: Çevresel koþullarý iyileþtirme ya da bilinci artýrma amaçlý bir programa sponsorluk yapýlmasý Tedarik Yönetimi departmanýna baþvurarak aþaðýdakilerin olup olmadýðýný kontrol edin: çevresel konularla ilgilenmek amacýyla tedarikçilerle ortaklýða gidilmesi (ör. ambalajlarýn geri toplanmasý, kimyasal madde kullanýmýnýn azaltýlmasý)

Ýþgücü: 8. Ýlke

l Atýk, enerji ve su azaltma programlarýnýn etkisi

36

BÝRLEÞMÝÞ MÝLLETLER KÜRESEL ÝLKELER SÖZLEÞMESÝ ÝLERLEME BÝLDÝRÝMÝ (COP) KONUSUNDA PRATÝK REHBER

Çevre

Ýlke 9: Ýþletmeler çevre dostu teknolojilerin geliþtirilmesini ve yaygýnlaþtýrýlmasýný teþvik etmelidir

Eylemler TAAHHÜT Ýþgücü: 9. Ýlke

Þirketinizin tam olarak ne yapmayý taahhüt ettiðini ve bu ilkenin þirketinizi ne bakýmdan ilgilendirdiðini belirtin, örneðin: l Çevre dostu teknolojilerin geliþtirilmesi ve yaygýnlaþtýrýlmasý konusundaki taahhüdünüzü kendi politikanýzdan, uluslararasý standartlardan ve/veya sektör standartlarýndan ifadeler kullanarak açýklayýn

ö ? Çevre dostu teknoloji (EST) ile ne kastedilmektedir?

EST ler, ...çevreyi koruyan, daha az kirliliðe yol açan, tüm kaynaklarý daha sürdürülebilir bir þekilde kullanan, atýk ve ürünlerinin daha çok bölümünü geri dönüþtüren ve tam olarak yok edilemeyen atýklarý yerine kullanýldýklarý teknolojilere kýyasla daha kabul edilebilir þekillerde yönetebilen teknolojilerdir.

[EST ler] tek baþýna teknolojilerden ibaret olmayýp, uzmanlýk bilgi birikimi, prosedürler, mal ve hizmetler ve ekipman ile birlikte kurumsal ve yönetimsel süreçler içeren bütünlüklü sistemlerdir. (Gündem 21, Bölüm 34)

Industrias Peñoles, S.A.B. de C.V. (Meksika): Peñoles in Çevre Kontrolü ile ilgili olarak yaptýðý taahhütlerden bir tanesi, þirketin tüm operasyonlarýnda çevresel etkiyi azaltacak yenilikçi teknolojilerin kullanýlmasýdýr 2006 Sürdürülebilirlik Raporu

SÝSTEMLER Politika, program ve yönetim sistemlerini kýsaca açýklayýn, örneðin: l Çevre dostu teknolojilerin (EST ler) kullanýmý konusunda þirket ya da birim/iþtirak politikalarý l Ürünün imalatý, kullanýmý ve bertaraf edilmesinden doðacak etkileri dikkate alabilmek amacýyla, yeni teknolojilerin ve ürünlerin geliþtirilmesi için yaþam döngüsü deðerlendirmesi (LCA) yapýlmasý l Çevresel Teknoloji Deðerlendirmesi (EnTA) teknolojinin uyarlanmasýna, uygulanmasýna ve kullanýmýna iliþkin karar sürecinin sürdürülebilir olmasýný saðlamak için geliþtirilmiþ analitik araç

ö

BMW (Almanya): Ancak optimum ürün geri dönüþümü bir aracýn dizayn ve konsept geliþtirme aþamasýnda baþlamaktadýr. BMW Group un mühendisleri, Yaþam Döngüsü Deðerlendirme aracýný kullanarak, yeni bileþen konseptlerinin ekolojik etkilerini ürünün bütün ömrünün kapsayacak þekilde deðerlendirir. Bu sonuçlar, araç geliþtiricilerin ürün ömrünün bütünü boyunca en fazla ekolojik iyileþtirme olanaðý sunan geliþtirme alternatiflerini erkenden seçmelerine yardýmcý olur. 2007 Sürdürülebilirlik Raporu

ETKÝNLÝKLER Geçen yýl bu ilkenin uygulanmasý çerçevesinde yapýlan uygulamaya dönük etkinlikleri açýklayýn, örneðin: l EST lerin kullanýlmasýndan doðan faydalarýn paydaþlarla paylaþýlmasý l Araþtýrma ve geliþtirme faaliyetlerinin sürdürülebilirlik saðlayýcý dizayna odaklanmasý l Ýhalelerde asgari çevresel kriterlerin þart koþulmasýný saðlamak amacýyla, tedarikçiler ve yükleniciler için yatýrým kriterlerinin ve kaynak temin politikasýnýn belirlenmesi l mevcut olan en iyi teknolojinin diðer kuruluþlarca da kullanýlabilmesinin saðlanmasý için sektör ortaklarýyla iþbirliði içerisinde hareket edilmesi

ö

Diageo Plc (Ýngiltere): Üretim yerleri sürekli olarak operasyonda kullanýlan teknoloji, süreç ve malzemelerin sürdürülebilirliðinin artýrýlmasý gibi bir zorlukla karþý karþýya olup bu rapor, bu tür giriþimler sayesinde çevresel etkilerin azaltýlmasýna iliþkin örnekler içermektedir. Bu yýl duyurulan enerji yönetim gözden geçirmesi ile elektrik ve yakýt kullanýmýndaki iyileþmeler tespit edilecek, yeni bir ambalaj gözden geçirmesiyle de ambalaj operasyonunda kullanýlan malzeme ve uygulamalarýn çevresel etkilerinin tespit edilmesi amaçlanacaktýr. Afrika da bir düzineden fazla üretim yerinde sývý atýk arýtma iþleminin iyileþtirilmesine yönelik büyük çaplý bir program ise tamamlanma aþamasýna gelmiþtir. 2006 Kurumsal Vatandaþlýk Raporu

BÝRLEÞMÝÞ MÝLLETLER KÜRESEL ÝLKELER SÖZLEÞMESÝ ÝLERLEME BÝLDÝRÝMÝ (COP) KONUSUNDA PRATÝK REHBER

PERFORMANS Bu ilke ile iliþkili olarak gerçekleþtirilen eylem ve süreçlere ait sistem ve çýktýlarýn yarattýðý etkiyi açýklayýn, örneðin: l Özel olarak vurgulanan teknolojiden kaynaklanan enerji kullanýmýnýn ya da atýk üretiminin (mümkünse gerçek rakamsal veriler kullanýn) azaltýlmasý (ya da azaltýlmasýnýn planlanmýþ olmasý) l Þirket dýþý teknoloji paylaþýmýndan kaç kiþinin/þirketin etkilenebileceðine ve bu paylaþýmýn çevresel ya da sosyal koþullarý iyileþtirmeye ne þekilde yardýmcý olacaðýna iliþkin niceliksel açýklama

ö

Cadbury Food Company China (Çin): Cadbury Food Company China, dizel kazanlarýný doðal gaza çevirmek suretiyle Pekin deki hava kalitesi sorununun azalmasýna yardýmcý olmuþ, bu sayede her yýl kükürt dioksit emisyonunda 7,860 kg azalma saðlarken maliyetleri de azaltmýþtýr. 2006 Kurumsal ve Sosyal Sorumluluk

Ýlgili GRI Göstergeleri EN 2

Geri dönüþtürülmüþ malzeme girdilerinin kullanýlan malzeme toplamý içerisindeki yüzdesi

EN 5

Enerji korunumu ve verim iyileþtirmeleri sayesinde tasarruf edilen enerji miktarý

EN 6

Enerji verimliliði saðlayan ya da yenilenebilir enerji bazlý ürünler ve hizmetler saðlamaya yönelik giriþimler ve raporlama döneminde yapýlan bu giriþimler sonucunda enerji gereksinimlerinde saðlanan azalmalar

EN 7

Dolaylý enerji tüketimini azaltmaya yönelik giriþimler ve elde edilen sonuçlar

EN 10

Geri dönüþtürülen ve yeniden kullanýlan suyun yüzdesi ve toplam hacmi

EN 18

Sera gazý emisyonlarýný azaltma giriþimleri ve elde edilen sonuçlar

EN 26

Ürün ve hizmetlerin çevresel etkilerini ve etkinin baþka alanlara taþýnmasýný azaltacak giriþimler

EN 27

Satýlan ürünlerin ve kategoriye göre yeniden kazanýlan ambalaj malzemelerinin yüzdesi

EN 30

Türüne göre toplam çevre koruma harcamalarý ve yatýrýmlarý

SO 5

Kamu politikasý pozisyon bildirimleri, kamu politikasý geliþtirme çalýþmalarýna katýlým ve lobi faaliyetleri

t Nereden Baþlamalýyým? Çevre, Sürdürülebilir Geliþim ya da Tedarik Yönetimi departmanýna baþvurarak aþaðýdakilerin olup olmadýðýný kontrol edin: Yerel öðrenme kurumlarý içeren pilot proje örnekleri ya da þirketinizin üniversitede bir kürsüye veya özel bir programa sponsorluk edip etmediði Kar amacý gütmeyen bir grup veya devlet kurumlarýyla þirket öðrenmelerini geniþ çaplý olarak paylaþmaya yönelik iþbirliði (ör. atýklarý etkili þekilde azaltmak, enerji verimliliðini artýrmak, kirlenmiþ alanlarý rehabilite etmek vs. için baþarýyla kullanýlan teknolojiler ile ilgili öðrenmeler) Çevre dostu teknolojilerin geliþtirilmesi ve kullanýlmasý konusunda tedarikçilerle ortaklýða gidilmesi Toplumsal Ýliþkiler departmanýna ya da Þirket Vakfý na baþvurarak aþaðýdakilerin olup olmadýðýný kontrol edin: Faaliyet gösterdiðiniz geliþmekte olan ülkelerde teknolojiyi paylaþmaya yönelik bir programa sponsorluk yapýlmasý (ör. sýhhi sistem altyapýsý, enerji verimliliði) Ürün Geliþtirme ya da Ýþ Birimleri departmanýna baþvurarak aþaðýdakilerin olup olmadýðýný kontrol edin: Çevre dostu yeni ürünler ya da hizmetler geliþtirme amacýna yönelik araþtýrma ve geliþtirme programlarý Bakým ya da Tesis Yönetimi departmanýna baþvurarak aþaðýdakilerin olup olmadýðýný kontrol edin: Þirket içi enerji verimliliðini artýrmaya ya da su kullanýmýný azaltmaya yönelik teknolojiler içeren programlar Yeni Ürün Geliþtirme, Pazarlama ya da Mühendislik departmanýna baþvurarak aþaðýdakilerin olup olmadýðýný kontrol edin: Bir çevre dostu teknoloji bileþenini bütünleþtiren ya da bu konuya odaklanan ürün/hizmet geliþtirme etkinlikleri

Ýþgücü: 9. Ýlke

Çýktýlar

37

38

BÝRLEÞMÝÞ MÝLLETLER KÜRESEL ÝLKELER SÖZLEÞMESÝ ÝLERLEME BÝLDÝRÝMÝ (COP) KONUSUNDA PRATÝK REHBER

Yolsuzlukla Mücadele

Ýlke 10: Ýþletmeler irtikap ve rüþvet de dahil olmak üzere yolsuzluðun her türlüsüyle mücadele etmelidir

Eylemler

Ýþgücü: 10. Ýlke

?

Yolsuzluk Ýle Ne Kast Edilmektedir?

Yolsuzluk, hafif nüfuz kullanýmýndan kurumsallaþmýþ rüþvete kadar çok farklý þekillerde olabilir. Transparency International yolsuzluðu emanet edilen yetkilerin kiþisel çýkar elde etmek için kötüye kullanýlmasý þeklinde tanýmlamaktadýr. Bu gerek maddi kazanç gerekse maddi olmayan bazý avantajlar þeklinde olabilir.

peki ya irtikap?

OECD nin Çokuluslu Ýþletmeler Genel Ýlkeleri nde yer alan irtikap tanýmý þu þekildedir: Rüþvet istemek, baþka birisinden rüþvet vermesini istemek ya da rica etmek anlamýna gelmektedir. Bu isteðe karþýdaki kiþinin kiþisel bütünlüðünü ya da olaya dahil olan özel oyuncularýn hayatýný tehlikeye atan tehditler eklenmesi durumunda buna irtikap adý verilir.

TAAHHÜT Þirketinizin tam olarak ne yapmayý taahhüt ettiðini ve bu ilkenin þirketinizi ne bakýmdan ilgilendirdiðini belirtin, örneðin: l Yolsuzluðun ortadan kaldýrýlmasý konusundaki taahhüdünüzü kendi politikanýzdan, uluslararasý standartlardan (BM Yolsuzlukla Mücadele Konvansiyonu, OECD Rüþvetle Mücadele Konvansiyonu) ifadeler kullanarak açýklayýn.

ö

SÝSTEMLER Politika, program ve yönetim sistemlerini kýsaca açýklayýn, örneðin: l Yolsuzlukla mücadele politikasý ve þirketin risk profiline göre özel hazýrlanmýþ bir programýn uygulanmasý l Çalýþanlarýn etik davranýþlarýný destekleyen insan kaynaklarý yönetim sistemleri l Ýzleme ve yaptýrým sistemi ile kamuoyuna açýklama (whistleblower) düzenlemeleri l Bildirim prosedürleri ve sürekli iyileþtirme süreçleri l Uyum görevlilerinin yaptýðý iþler

ö

... ya rüþvet?

Transparency International ýn Rüþvetle Mücadele Ýþ Ýlkeleri nde rüþvet þu þekilde açýklanmaktadýr: bir iþletmenin faaliyetlerinde dürüstlüðe aykýrý, yasadýþý ya da güven ihlali olan bir iþi yapma karþýlýðýnda herhangi bir hediyenin, kredinin, ücretin, ödülün ya da baþka herhangi bir avantajýn bir kiþiye verilmesi ya da bir kiþiden alýnmasý.

BM Yolsuzlukla Mücadele Konvansiyonu nda, yolsuzluk nosyonuna çok daha geniþ bir þekilde yaklaþýlarak gerek özel sektörde gerekse kamu sektöründe rüþvet ve zimmetine para geçirmenin geleneksel biçimlerinin ötesine geçilmiþtir.

Küresel standartlara göre yolsuzluk, ticarette nüfuzunu kullanma, görevini kötüye kullanma, yasadýþý yollardan zenginleþme, adaleti engelleme, para aklama ve yasadýþý yollardan elde edilen kazançlarýn saklanmasý anlamýna da gelmektedir.

De Beers (Güney Afrika): De Beers, rüþvet, dolandýrýcýlýk, hýrsýzlýk, para aklama ya da yasadýþý elmas veya çalýntý mal alýþveriþi gibi kanuna aykýrý fiiller ile baðlantýlý ödemeler ve söz konusu fiillere iþtirak de dahil olmak üzere çalýþanlarý tarafýndan sergilenebilecek kanun ihlallerine, dürüstlük dýþý davranýþlara ya da etik dýþý ticari iliþkilere müsamaha göstermeyecektir Paydaþlara Sunulan Rapor 2005/6

BP (Ýngiltere): Güvenlikle ilgili hususlar da dahil olmak üzere kanun, yönetmelik, standart ya da davranýþ kurallarýnýn ihlal edilmesinden kaygý duyan çalýþanlar ya da yükleniciler, bu tür kaygýlarýný baðýmsýz ve gizlilik esasýna dayalý yardým hattýmýz olan OpenTalk hattýna bildirebilmektedir. OpenTalk hattýna birden fazla dilde telefonla ya da faks, e-posta ya da mektupla günün 24 saati, haftanýn yedi günü ulaþýlabilmektedir.

Tüm bildirimler ilk etapta baðýmsýz bir kuruluþun elinden geçmekte, daha sonra BP içerisindeki ilgili kiþi ya da ofise yönlendirilmektedir. Kaygýlar bölgesel ombudsmana (üst düzey bir BP yöneticisi) iletilmekte ve ombudsman tarafýndan büyük olasýlýkla o konuda yapýlmýþ araþtýrmanýn sonuçlarýný içeren bir yanýt verilmektedir. BP, OpenTalk üzerinden bildirimde bulunan ya da bildirimlerde herhangi bir þekilde adý geçen þahýslara karþý yapýlan ya da yapýlabilecek misillemelere karþý hoþgörülü deðildir. Bu tür misilleme iddialarý konusunda derhal araþtýrma baþlatýlýr ve iddialarýn doðrulanmasý durumunda sorumlular hakkýnda disiplin cezasý uygulanýr. 2006 Sürdürülebilirlik Raporu

ETKÝNLÝKLER Geçen yýl bu ilkenin uygulanmasý çerçevesinde yapýlan uygulamaya dönük etkinlikleri açýklayýn, örneðin: l Þirket içi ve þirket dýþý iletiþim l Çalýþan eðitimi l Ajanslar ve iþ ortaklarýyla iliþkiler l Olaylarla ilgilenilmesi l Müþterek etkinliklere katýlým ve paydaþlarýn çalýþmalara dahil edilmesi l Yolsuzluk davalarýný soruþturan ve kovuþturan makamlarla iþbirliði l Ýþ yaptýðýnýz ülkelerde yolsuzlukla mücadele altyapýsýnýn kurulmasýna ya da iyileþtirilmesine destek verilmesi

ö

ESKOM (Güney Afrika): Eskom un CURE adýndaki resmi dolandýrýcýlýðý önleme çalýþtayý baþarýyla geliþtirilmiþ ve uygulanmýþtýr. 2003 COP

BÝRLEÞMÝÞ MÝLLETLER KÜRESEL ÝLKELER SÖZLEÞMESÝ ÝLERLEME BÝLDÝRÝMÝ (COP) KONUSUNDA PRATÝK REHBER

39

Çýktýlar PERFORMANS Bu ilke ile iliþkili olarak gerçekleþtirilen eylem ve süreçlere ait sistem ve çýktýlarýn yarattýðý etkiyi açýklayýn, örneðin: l Soruþturulan dava sayýsý ve uygulanan yaptýrýmlar l Takip soruþturmalarýnýn sayýsý l Ýnternet üzerinden iþ etiði eðitimi alan çalýþanlarýn sayýsý

Tata Motors (Hindistan): Tata bir iþ etiði yönetim programý uygulamýþtýr. Ýþ etiði yönetimi durumu: 2005-2006 COP

Concerns received Concerns resolved % resolved

02-03 107 98 % 91.6

03-04 46 38 % 83

04-05 95 65 % 68

05-06 125 86 % 68.8

Ýlgili GRI Göstergeleri SO 2

Yolsuzlukla ilgili riskler bakýmýndan analiz edilen iþ birimlerinin yüzdesi ve toplam sayýsý.

SO 3

Þirketin yolsuzlukla mücadele politikalarý ve prosedürleri ile ilgili eðitim almýþ çalýþanlarýn yüzdesi

SO 4

Yolsuzluk yaþanmasý durumunda yapýlan iþlemler

SO 5

Kamu politikasý pozisyon bildirimleri, kamu politikasý geliþtirme çalýþmalarýna katýlým ve lobi faaliyetleri

SO 6

Ülkelere göre siyasi partilere, politikacýlara ve ilgili kurumlara yapýlan maddi ve ayni yardýmlarýn toplam deðeri

t Nereden Baþlamalýyým? Ýnsan Kaynaklarý departmanýna ya da ilgili diðer departmanlara baþvurarak aþaðýdakilerin olup olmadýðýný kontrol edin: Rüþvet ve yolsuzluðun nasýl tespit edileceði konusunda tüm ya da belirli çalýþanlarýn katýlacaðý bir eðitim programý Çalýþanlara kurallarý düzenli olarak gözden geçirme ve imzalama zorunluluðu getiren iþ davranýþý ve etik kurallarý Olasý ihlallerin bildirilebileceði bir Etik Çaðrý Hattý ve bu hatla iliþkili kullaným istatistikleri Ýhlallerle ilgili bir soruþturma prosedürü ve iliþkili soruþturma sonuçlarý Kamu Ýliþkileri, Tedarikçi Ýliþkileri ya da Müþteri Ýliþkileri departmanýna baþvurarak aþaðýdakilerin olup olmadýðýný kontrol edin: Bu konuyla ilgili bilinci artýrmaya yönelik ortaklýklar Hukuk Ýþleri departmanýna baþvurarak aþaðýdakilerin olup olmadýðýný kontrol edin: Kamuoyuna açýklanabilecek kesinleþmiþ rüþvet ve yolsuzluk olaylarý

Ýþgücü: 10. Ýlke

ö

40

BÝRLEÞMÝÞ MÝLLETLER KÜRESEL ÝLKELER SÖZLEÞMESÝ ÝLERLEME BÝLDÝRÝMÝ (COP) KONUSUNDA PRATÝK REHBER

Ýþbirliklerinin Geliþtirilmesi

Küresel Ýlkeler Sözleþmesi, þirketlerden on ilkenin uygulanmasýný istemenin yaný sýra katýlýmcýlarýný daha geniþ çaplý BM hedeflerini, özellikle de Milenyum Kalkýnma Hedefleri ni (MDG ler) desteklemek amacýyla ortaklýk projelerine katýlmaya teþvik etmektedir. Bu tür projelerin üstlenilmesi, iyi kurumsal vatandaþlýðýn pratik bir göstergesi olup, bir þirketin pozitif yönde deðiþime olan baðlýlýðýný ortaya koymaktadýr.

Genellikle, ortaklarla ilgili bildirim uygulamalarý on ilkeyle ilgili ilerlemeyi bildirmek için kullanýlanlardan biraz daha farklý çerçevelere göre yapýlmaktadýr.

COP lerde ortaklýklarla ilgili olarak üç unsur bulunmalýdýr: l Ortaklýk Açýklamasý l Atýlan somut adýmlar l Ortaklýðýn sonucu ya da etkisi

Ýþbirliklerinin Geliþtirilmesi

?

?

Ortaklýklar Nedir? Ortaklýklar genellikle kamu ve özel sektörden çeþitli paydaþlar arasýndaki gönüllülüðe dayalý ve iþbirlikçi iliþkiler olarak tanýmlanmaktadýr; ortaklýklarda tüm katýlýmcýlar ortak bir amaca ulaþmak ya da belirli bir görevi üstlenmek ve riskleri, sorumluluklarý, kaynaklarý, yetkinlikleri ve faydalarý paylaþmak üzere birlikte çalýþmayý kabul ederler .

BM ve özel sektörle daha iyi iþbirliði, Genel Sekreterin Raporu, 18 Aðustos 2003 Ortaklýklar konusu, özel sektör ve kamu sektörü arasýnda ortak bir zemin bulunmasýyla ve bunlarýn kendine özgü beceri ve uzmanlýklarýnýn birleþtirilmesiyle ilgilidir. Üç tür ortaklýk bulunmaktadýr: l Bilinçlendirme ve politika diyaloðu þirketler, farklý konularýn çözümlenmesine azami önem verdiklerini göstermek, bu konuda bilinçlendirme çalýþmalarý yapmak ve bu konudaki çalýþmalara katkýda bulunmak üzere lider rolü oynamak için diðer paydaþlarla diyalog içerisine girerler l Sosyal yatýrým ve insani yardým Þirketler maddi destek, gönüllü katýlým ve uzmanlýk katkýsý saðlar ya da ürün baðýþlarý da dahil olmak üzere ayni katkýlarda bulunurlar l Çekirdek niteliðindeki iþ ortaklýklarý Ortaklar istihdam yaratmak ve giriþimciliði geliþtirmek, ekonomik büyümeye katkýda bulunmak, vergi geliri üretmek, sosyal, çevresel ya da etik standartlarý uygulamak ve/veya uygun ve güç yetirilebilir mal ve hizmetler saðlamak için iþbirliði yaparlar

ö

Projelerin Yarattýðý Etki Nasýl Deðerlendirilir ve Duyurulur?

Ortaklýk Deðerlendirme Aracý (Partnership Assessment Tool - PAT)

Milenyum Kalkýnma Hedefleri Nedir?

Milenyum Kalkýnma Hedefleri (MDG ler) dünyanýn kalkýnma alanýnda karþý karþýya olduðu temel zorluklarý aþmak amacýyla 2015 yýlýna kadar gerçekleþtirilmesi öngörülen sekiz hedeftir.

Hedef 1: Uç noktadaki yoksulluk ve açlýðýn tamamen ortadan kaldýrýlmasý Hedef 2: Üniversal temel eðitimin saðlanmasý Hedef 3: Cinsiyet eþitliðinin geliþtirilmesi ve kadýnýn güçlendirilmesi Hedef 4: Çocuk ölümlerinin azaltýlmasý Hedef 5: Ana-çocuk saðlýðýnýn iyileþtirilmesi Hedef 6: HIV/AIDS, sýtma ve diðer hastalýklarla mücadele edilmesi Hedef 7: Çevresel sürdürülebilirliðin saðlanmasý Hedef 8: Kalkýnma için bir Küresel Ortaklýk geliþtirilmesi

Þirketler, ortaklýk etkinliklerinin deðeri hakkýnda bildirimde bulunmak amacýyla, Birleþmiþ Milletler tarafýndan ortak þirketlerle birlikte geliþtirilen Ortaklýk Deðerlendirme Aracý ný (PAT) kullanmaya teþvik edilmektedir. Bu araç, ortaklýklarýn kalitesini iyileþtirmek amacýyla ve þirket etkinliklerinin yarattýðý etkinin raporlanmasýna yönelik bir kaynak olarak geliþtirilmiþtir.

Ortaklýk Deðerlendirme Aracý (PAT), ortaklýklarýn geliþimsel deðerini deðerlendiren ve BM ve özel sektör arasýnda etkili ortaklýklarýn daha tutarlý bir þekilde kurulabilmesine yardýmcý olan bir araçtýr. PAT, kullanýcýya bir dizi soru ile yol gösteren ve bu sorular sonucunda potansiyel ortaklýðýn deðeri ve etkisi hakkýnda skor kartý üreten basit bir elektronik deðerlendirme aracýdýr. Ortaklýk projeleri öncesinde ve proje sýrasýnda kullanýlabilen PAT, ortaklýðýn gücünü altý farklý açýdan deðerlendirmektedir: l Amaç ve deðerlerin birbiriyle uyumlu olmasý l Þirket içi ortaklýk yönetimi l Dýþa dönük ortaklýk yönetimi l Çarpan etkileri ve ölçeklendirilebilirlik l Çevresel etki l Sosyoekonomik etki

BÝRLEÞMÝÞ MÝLLETLER KÜRESEL ÝLKELER SÖZLEÞMESÝ ÝLERLEME BÝLDÝRÝMÝ (COP) KONUSUNDA PRATÝK REHBER

41

Ortaklýk Açýklamasý Ortaklýk açýklamasý okuyucuya belirli bir baðlam sunarak projeyi üstlenme, ortaklarý seçme ve etkinlikleri belirleme kararýnda önemli olan çeþitli hususlarý ana hatlarýyla açýklamalýdýr.

Ortaklýðý hedef ve amaçlarý da içerecek þekilde açýklayýn. Örneðin: Ortaklýðý motive eden zorlayýcý ya da içinden çýkýlmaz durumlar Ýþtirak eden ortaklar Varýlmasý amaçlanan geliþim hedefleri (MDG ler gibi) Ortaklarýn rol ve sorumluluklarý (ortaklýðýn türü)

ö

SN Power Invest (Norveç) Bir SN Power iþtiraki olan Himal Power Limited, Nepal daki Khimti Mahallesi Kalkýnma Projesi için UNDP ile ortaklýk anlaþmasý imzalamýþtýr. Programýn ana bileþeni kýrsal kesime elektrik götürülmesidir. Küçük bir hidroelektrik tesisi kurulmak suretiyle 3,500 den fazla hane halkýna elektrik ulaþtýrýlacaktýr.

Bu çalýþma, projenin birinci fazýnda 620 kW lýk mevcut mini HES ile elektrik ulaþtýrýlan 4,300 hane halkýna ilave olarak gerçekleþtirilecektir. Bu projeye ait tüm varlýklar, the Khimti Kýrsal Elektrik Kooperatifi (KREC) aracýlýðýyla yerel elektrik kullanýcýlarýna ait olacak ve onlar tarafýndan yönetilecektir. Elektriðe ek olarak yerel ekonomik kalkýnma, beceri eðitimi, kadýnýn güçlendirilmesi ve sulama ile ilgili tedbirler de Khimti Mahallesi Kalkýnma Projesi nin diðer önemli kalemlerini oluþturmaktadýr. Bilgi için bkz. http://www.snpower.no/Corporate_Responsibility/Memberships/UNDP

Eylemler Eylemler açýklanýrken, her bir ortaðýn rolü ve ortaklýðýn (varsa) vizyondan eyleme nasýl geçtiði belirtilmelidir Atýlan uygulamaya dönük adýmlarý açýklayýn, örneðin: l Kritik yerel konularla ilgili olarak düzenlenen bilinçlendirme kampanyalarý l Yakýn çevrede yaþayan halkýn geçim durumunun ve hesaplý mal ve hizmetlere eriþiminin iyileþtirilmesi l Yerel altyapýnýn inþa edilmesi (telekomünikasyon, ulaþým, elektrik, su, sýhhi tesisat, saðlýk)

ö

China United Telecommunications Corporation (Çin) 2003 Mart ayýnda, SMS üzerinden gerçekleþtirilen Umut Projesi ve Anavatan Nehrini Koruyalým projelerine yönelik yardým kampanyasý olan Unicom SMS ile Siz de Deðer Verin, Umut Ýçin Herkes El Ele kampanyasýnýn tanýtýmý ve resmi açýlýþý China Unicom ve Çin Çocuk Geliþimi Fonu tarafýndan yapýlmýþtýr. China Unicom un mobil abonelerinden toplanan yardýmlar yoksul yerlerde Unicom Umut Ýlkokulu inþa edilmesi ve Umut Projesi için Unicom Bursu için ve Yangtze Nehri nin ve Sarý Nehrin kýyýsýnda China Unicom Abone Ormaný oluþturulmasý için harcanacaktýr. Bu faaliyet çerçevesinde, Ningxia Unicom da 50 mu alana yayýlan bir Unicom Toplumsal Refah Ormaný oluþturmuþ, buraya on binden fazla fidan dikilmiþtir. COP 2006

Çýktýlar Ýlerlemenin kayýt altýna alýnabilmesi ve etkinin deðerlendirilebilmesi için, çýktýlarýn izlenmesi ve deðerlendirilmesi tüm ortaklýklarýn önemli bir bölümünü oluþturmaktadýr.

Ortaklýðýn hedef ve etkinlikleri ile ilgili olarak eylem çýktýlarýnýn etkisini ve kaydedilen ilerlemeyi açýklayýn, örneðin: l Ortaklýk etkinliklerinin her bir ortaða saðladýðý fayda l Ölçülebilir çýktýlar ve amaçlanan hedefler üzerindeki etkileri

ö

Stora Enso (Finlandiya) Ortaklýk Çin deki plantasyon operasyonunda, Stora Enso nun müþterilerinin, yatýrýmcýlarýnýn ve þirketin sürdürülebilirlik konularýndan sorumlu yönetiminde yer alan diðer paydaþlarýn güvenini kazanmada son derece baþarýlý olmuþtur. Küresel Ýlkeler Sözleþmesi nin Uygulanmasýna Ýliþkin Ýlham Rehberi 2007

Ýþbirliklerinin Geliþtirilmesi

l l l l

42

BÝRLEÞMÝÞ MÝLLETLER KÜRESEL ÝLKELER SÖZLEÞMESÝ ÝLERLEME BÝLDÝRÝMÝ (COP) KONUSUNDA PRATÝK REHBER

Ek: Ýlave Kaynaklar Aþaðýdaki araç ve kaynaklar Küresel Ýlkeler Sözleþmesi Ofisi (çoðu örnekte kilit ortaklar ve uzmanlarla iþbirliði içerisinde) ya da ilgili BM kurumlarýndan biri tarafýndan üretilmiþtir. Tüm kaynaklar Küresel Ýlkeler Sözleþmesi Ýnternet sitesinden indirilebilir durumdadýr: http://www.unglobalcompact.org/NewsAndEvents/publications.html

Genel 2007 Global Compact Annual Review (2007 Küresel Ýlkeler Sözleþmesi Yýllýk Gözden Geçirme) Yýllýk Gözden Geçirme, Küresel Ýlkeler Sözleþmesi giriþiminin ve iþletmelerin ve diðer paydaþlarýn Küresel Ýlkeler Sözleþmesi nin misyonunu ve ilkelerini ileriye götürme konusunda sergilediði çabalarýn kapsamlý bir genel görünümünü sunmaktadýr. Bu gözden geçirme dokümaný, Küresel Ýlkeler Sözleþmesi katýlýmcýlarý ile ilgili ilk derinlemesine araþtýrmanýn sonuçlarýný ortaya koymaktadýr. Çeþitli kilit alanlardaki (yönetim, politikalarýn uygulanmasý, ortaklýklar ve yerel katýlým) iþ eylemlerini inceleyen bu araþtýrma, þirketlerin on ilkeyi ve ortaklýklarý nasýl ve neden gerçekleþtirdiðini göstermektedir. (UNGCO, 2007)

After the Signature - A Guide to Engagement in Global Compact (Ýmzadan Sonra - Küresel Ýlkeler Sözleþmesi ne Katýlým Rehberi) Küresel Ýlkeler Sözleþmesi ne temel giriþ; on ilkenin uygulanmasý ve yýllýk Ýlerleme Bildirimi hazýrlanmasý da dahil olmak üzere Sözleþme yi imzalayan þirketlerin üstlendiði yükümlülükleri ana hatlarýyla açýklamaktadýr.

(UNGCO, 2007)

Inspirational Guide to Implementing Global Compact (Küresel Ýlkeler Sözleþmesi nin Uygulanmasýna Ýliþkin Ýlham Rehberi) Küresel Ýlkeler Sözleþmesi ne imza koyan þirketlerin on ilkenin uygulanmasýna nasýl yaklaþtýðýyla ilgili 21 pratik örnek sunan ve zor ve içinden çýkýlmaz gibi görünen durumlar ile ilgili olarak geliþtirilen çözümleri vurgulayan yayýn (UNGCO, 2007)

Inspirational Guide to Implementing United Nations Global Compact Africa (Küresel Ýlkeler Sözleþmesi nin Uygulanmasýna Ýliþkin Ýlham Rehberi Afrika) Afrika Birliði Komisyonu ve BM Küresel Ýlkeler Sözleþmesi tarafýndan ortaklaþa düzenlenen 2008 Afrika Özel Sektör Forumu münasebetiyle hazýrlanan yayýn. Bu yayýnda sunulan vaka örnekleri ile, Afrika kýtasý genelindeki iþletmeler tarafýndan çok geniþ bir yelpazede gerçekleþtirilen yenilikçi ve sürdürülebilir etkinlikler aktarýlmaktadýr.

(UNGCO, 2008)

Global Leadership Network (GLN) Global Compact Implementation Tool (Küresel Liderlik Aðý (GLN) Küresel Ýlkeler Sözleþmesi Uygulama Aracý) Küresel Ýlkeler Sözleþmesi ne imza koyan þirketlerin ilkelerin ve çekirdek niteliðindeki diðer kurumsal vatandaþlýk konularýnýn iþ baþarýsýnýn belirleyici unsuru olma görevini nasýl yerine getirdiðini anlamasýna yardýmcý olan etkileþimli öðrenme ve karþýlaþtýrmalý analiz kaynaðý. Küresel Ýlkeler Sözleþmesi katýlýmcýlarý, IFC müþterileri ve geliþen pazarlardaki daha geniþ özel sektör için bir Ýnternet sayfasý (www.gln-openaccess.org) hayata geçirilmiþtir. Bu sayfa, GLN nin etkileþimli çevrimiçi aracýna eriþim saðlamaktadýr. (UNGCO/Sorumluluk/Boston College Kurumsal Vatandaþlýk Merkezi/IFC, 2007)

Measuring Business Success from Sustainability Certification (Sürdürülebilirlik Belgelendirmesine Göre Ýþ Baþarýsý Ölçümü) Þirketlerin strateji geliþtirme ve planlama süreçlerindeki sürdürülebilirlik belgelendirme düzenlemelerinin mali deðerini deðerlendirmelerine olanak saðlayan göstergeleri geliþtirmeye yönelik proje (UNGCO/Rainforest Alliance, 2007)

Your Guide to Global Compact A Resource Package (Küresel Ýlkeler Sözleþmesi Rehberiniz Kaynak Paketi) Küresel Ýlkeler Sözleþmesi hakkýnda bilgi sunan kapsamlý kaynak paketi ve on ilkeyi iþ operasyonlarýnda uygulamak isteyen þirketler için pratik rehber (UNGCO, 2006)

Raising the Bar Creating Value with United Nations Global Compact (Çýtayý Yükseltmek Birleþmiþ Milletler Küresel Ýlkeler Sözleþmesi Ýle Deðer Yaratmak) Bu kapsamlý rehber, Küresel Ýlkeler Sözleþmesi nin organizasyonel deðiþimi tetiklerken bir yandan da nasýl iþ deðeri yaratacaðýný ve büyük ve küçük þirketlerin yöneticilerine ilkeleri iþ uygulamalarýna yansýtma konusunda nasýl yardýmcý olacaðýný ana hatlarýyla açýklamaktadýr (UNGCO/Greenleaf, 2004)

BÝRLEÞMÝÞ MÝLLETLER KÜRESEL ÝLKELER SÖZLEÞMESÝ ÝLERLEME BÝLDÝRÝMÝ (COP) KONUSUNDA PRATÝK REHBER

Ýnsan Haklarý ve Ýþ Gücü Embedding Human Rights in Business Practice II (Ýnsan Haklarýnýn Ýþ Uygulamalarýyla Bütünleþtirilmesi II) Bu araþtýrma dizisinin ikinci bölümü ile insan haklarýnýn þirketler baðlamýndaki uygulamaya dönük anlamý irdelenmekte, iþ uygulamalarýyla ilgili 20 örnek çalýþma sunulmaktadýr (UNGCO/OHCHR, 2008)

Human Rights and Business Learning Tool (Ýnsan Haklarý ve Ýþ Dünyasý Öðrenme Aracý) BM Küresel Ýlkeler Sözleþmesi ne iþtirak eden þirketlerdeki yöneticilere ve kurumsal sorumluluk taþýyan profesyonellere yardýmcý olmak amacýyla geliþtirilen Ýnternet tabanlý öðrenme aracý (UNGCO/OCHCR/UNSC, 2007)

Human Rights Framework (Ýnsan Haklarý Çerçevesi) Herkesin görebileceði bir yere asýlmak üzere dizayn edilip altý dile tercüme ettirilen poster çalýþmasý; bu çalýþma ile þirketlere insan haklarý politikasýnýn uygulanmasý konusunda herkesçe eriþilebilir referans bilgiler sunulmaktadýr.

(UNGCO/IBLF/BLIHR, 2007)

Human Rights Impact Assessment Guide (Ýnsan Haklarý Etki Deðerlendirmesi) Ýnsan haklarý etki deðerlendirmesi ve yönetim konularýyla ilgili bu rehber doküman, insan haklarý deðerlendirme programýnýn þirketlerde uygulanmasý sürecini genel olarak açýklamaktadýr. (UNGCO/IFC/IBLF, 2007)

A Guide for Implementing Human Rights into Business Management (Ýnsan Haklarýnýn Ýþ Yönetiminde Uygulanmasýna Ýliþkin Rehber) Ýnsan haklarýnýn þirketler bünyesinde uygulanmasý konusunda on þirketin deneyimlerini aktaran rapor (UNGCO/OHCHR/BLIHR, 2006)

ILO-IPEC Guidelines for Developing Child Labour Monitoring Processes (Çocuk Ýstihdamý Ýzleme Süreçlerini Geliþtirmeye Yönelik ILO-IPEC Rehberleri) Çocuk istihdamý izleme modelinin dizayný, geliþtirilmesi ve iþletilmesi ile ilgili bilgiler ve modelin spesifik çocuk istihdamý durumlarýna uyarlanmasýna yardýmcý olacak uygulamaya dönük örnekler içeren rehberler (ILO, 2006)

Embedding Human Rights in Business Practice (Ýnsan Haklarýnýn Ýþ Uygulamalarýyla Bütünleþtirilmesi) Ýnsan haklarýnýn þirketler için uygulamaya dönük anlamýný irdeleyen ve dört örnek çalýþma ve farklý iþ uygulamalarý hakkýnda bir politika raporu sunan yayýn (UNGCO/OHCHR, 2004)

Global Compact and Human Rights: Understanding Sphere of Influence and Complicity (Küresel Ýlkeler Sözleþmesi ve Ýnsan Haklarý: Etki Alaný ve Suç Ortaklýðý Kavramlarýný Anlamak) Etki alaný ve suç ortaklýðý kavramlarýný Küresel Ýlkeler Sözleþmesi nin insan haklarý ilkeleri baðlamýnda genel olarak açýklayan kýsa doküman (OHCHR, 2004)

Çevre Caring for Climate: Tomorrow s Leadership Today - Climate Change, Environmental Responsibility and Examples of Corporate Leadership (Ýklime Önem Vermek: Yarýnýn Liderliði Bugünden Ýklim Deðiþikliði, Çevresel Sorumluluk ve Kurumsal Liderlik Örnekleri) Küresel Ýlkeler Sözleþmesi katýlýmcýlarýnýn iklim deðiþikliði çerçevesindeki eylemlerine iliþkin yenilikçi örnekler içeren bir dizi çalýþma (UNGCO/UNEP/WBCSD, 2007)

The CEO Water Mandate (CEO lar Ýçin Su Yönetimi Kurallarý) CEO lar Ýçin Su Yönetimi Kurallarý, su yönetimine kapsamlý bir yaklaþým geliþtirme konusunda þirketlere yardýmcý olmakta, altý temel alaný kapsamaktadýr: direkt operasyonlar, tedarik zinciri ve boþaltma havzasý yönetimi, ortak eylemler, kamu politikasý, toplumun katýlýmý ve þeffaflýk. (UNGCO/Ýsveç Dýþ Ýþleri Bakanlýðý, 2007)

Global Compact Environmental Principles Training Package (Küresel Ýlkeler Sözleþmesi Çevresel Ýlkeler Eðitim Paketi) Geliþmekte olan ülkelerdeki orta ölçekli iþletmelerden büyük çok uluslu þirketlere kadar yeni þirketler baþta olmak üzere, Küresel Ýlkeler Sözleþmesi nin çevre ilkeleri hakkýnda eðitim el kitabý (UNGCO/UNEP, 2005)

Talk the Walk Advancing Sustainable Lifestyles Through Marketing and Communications (Yaptýklarýnýzý Anlatýn Sürdürülebilir Yaþam Tarzlarýnýn Pazarlama ve Ýletiþim Ýle Geliþtirilmesi) Pazarlamanýn sürdürülebilir tüketimi geliþtirmeye nasýl yardýmcý olabileceðine iliþkin genel bilgiler ve uygulamacýlara sürdürülebilir yaþam tarzý pazarlama kampanyalarýný nasýl yürütebilecekleri konusunda gerekli olan araçlarý sunar (UNGCO/UNEP/Ütopyalar 2005)

43

44

BÝRLEÞMÝÞ MÝLLETLER KÜRESEL ÝLKELER SÖZLEÞMESÝ ÝLERLEME BÝLDÝRÝMÝ (COP) KONUSUNDA PRATÝK REHBER

Yolsuzlukla Mücadele Business Against Corruption Case Stories and Examples (Ýþletmeler Yolsuzluða Karþý Davalardan Hikayeler ve Örnekler) Küresel Ýlkeler Sözleþmesi nin yolsuzlukla mücadele ilkesini uygularken zorluklarla nasýl baþ edileceði konusunda bir dizi örnek sunan yayýn (UNGCO, 2006)

Business Against Corruption - A Framework for Action (Ýþletmeler Yolsuzluða Karþý Eylem Çerçevesi) Þirketlerin yolsuzlukla ilgili 10. ilkeyi uygulamasýna yardýmcý olacak kaynak ve araçlar sunar (UN GCO/IBLF/TI, 2005)

Business Fighting Corruption: Experiences from Africa (Yolsuzlukla Mücadele Eden Ýþletmeler: Afrika dan Deneyimler) Afrika daki kuruluþlarýn yolsuzluk problemiyle nasýl mücadele ettiðini örneklerle gösteren vaka örnekleri koleksiyonu. Bu yayýnýn amacý, yolsuzlukla mücadelede ve þeffaflýðýn artýrýlmasýnda yöneticilere yardýmcý olmaktýr. Bu amaçla yayýn, bireylerin kaliteden güç alan kurumsal kültürlerin oluþturulmasýna katkýda bulunabileceðine ve onlarýn ortak eylemlerinin daha þeffaf ve etik toplumlarýn ileri götürülmesine yardýmcý olabileceðine dair yeterli delil sunmaktadýr (GC Bölgesel Öðrenme Forumu/GTZ, 2007)

Ortaklýklar

Business Guide to Partnering with NGOs and the UN (Sivil Toplum Örgütleri ve BM ile Ortaklýk için Ýþ Rehberi) Dünyanýn dört bir yanýnda þirketlerle ortaklýk yapma konusunda beceri ve mükemmeliyet sergileyen kar amacý gütmeyen önemli sosyal oyuncularý bulmak suretiyle ortak seçimi sürecinde bilgi desteði saðlayan bir araçtýr (UNGCO/Dalberg, 2007)

Enhancing the Value of UN-Business Partnerships: A Tool to Assess Sustainability and Impact (BM-Þirket Ortaklýklarýnýn Deðerinin Artýrýlmasý: Sürdürülebilirlik ve Etki Deðerlendirme Aracý) BM sistemi ve özel sektör arasýndaki ortaklýklarýn geliþimsel deðerini artýracak bir araç (UNGCO/UNDP/UNOP/UNITAR, 2007)

Joining Forces for Change: Demonstrating Innovation and Impact through UN-Business Partnerships (Deðiþim Ýçin Güç Birliði: BM-Þirket Ortaklýklarýndan Doðan Ýnovasyon ve Etki) BM-iþletme ortaklýklarýnýn potansiyelini açýða çýkarmayý amaçlayan en son giriþimleri geniþ bir yelpazede sunan yayýn (UNGCO, 2007)

Business UNusual Facilitating United Nations Reform Through Partnerships (SýraDýþý Ýþletmeler Birleþmiþ Milletler Reformunun Ortaklýklar ile Geliþtirilmesi) Bu yayýnýn da gösterdiði üzere BM ve iþletmeler arasýndaki ortaklýklar, BM sistemi genelinde özel sektör yönetim uygulamalarýný ve performans bazlý düþünce biçimini yaygýnlaþtýrmak suretiyle reform ve kurumsal inovasyon için katalizör rolü oynamýþtýr (UNGCO/GPPI, 2005)

Ýlerleme Bildirimi Practical Guide on United Nations Global Compact Communication On Progress (COP) Creating, Sharing and Posting a COP (Birleþmiþ Milletler Küresel Ýlkeler Sözleþmesi Ýlerleme Bildirimi (COP) Konusunda Pratik Rehber COP nin Hazýrlanmasý, Paylaþýlmasý ve Ýnternet Ortamýna Yüklenmesi) Küresel Ýlkeler Sözleþmesi þirketlerinin on ilke ve ortaklýklar konusunda kaydettiði ilerlemeleri bildirmesi konusunda her bir ilke için yol gösterici bilgiler ve uygulamaya dönük örnekler (UNGCO, 2008)

Making the Connection: The GRI Guidelines and Global Compact Communication On Progress (Baðlantýyý Kurmak: GRI Rehberleri ve Küresel Ýlkeler Sözleþmesi Ýlerleme Bildirimi) Ayný anda hem GRI hem de Küresel Ýlkeler Sözleþmesi nin þartlarýyla ilgilenmek için yollar sunan yayýn. 2006 yýlýnda bir taslak rehber hazýrlanmýþtýr. (UNGCO/GRI, 2007)

Leading the Way in Communication On Progress (Ýlerleme Bildiriminde En Önde Gitmek) On ilkenin uygulanmasýnda kaydedilen ilerlemenin bildirilmesine iliþkin ilham ve fikirler (UNGCO, 2006)

OneReport COP Publisher (OneReport COP Yayýnlama Programý) Þirketlerin COP raporu hazýrlamasýna yardým etme amacýna yönelik Ýnternet tabanlý araç (UNGCO/SRI, 2006)

BÝRLEÞMÝÞ MÝLLETLER KÜRESEL ÝLKELER SÖZLEÞMESÝ ÝLERLEME BÝLDÝRÝMÝ (COP) KONUSUNDA PRATÝK REHBER

Para Piyasalarý New Frontiers in Emerging Markets Investment (Geliþen Pazarlara Yatýrýmda Yeni Sýnýrlar) 2007 yýlýnda düzenlenen Who Cares Wins - Deðer Veren Kazanýr yýllýk toplantýsýnýn konferans raporu (UNGCO/IFC/FDFA, 2007)

Principles for Responsible Investment (Sorumlu Yatýrým Ýlkeleri) Çevre, toplum ve yönetiþim konularýnýn genel geçer yatýrým kararý ve mülkiyet uygulamalarý ile nasýl bütünleþtirileceði konusunda genel kurallar sunan gönüllülük esasýna dayalý ilkeler (UNGCO/UNEPFI, 2006)

Communicating ESG Value Drivers at the Company-Investor Interface (ESG Deðer Belirleyici Unsurlarýnýn Þirket-Yatýrýmcý Arayüzünde Duyurulmasý) 2006 yýlýnda düzenlenen Who Cares Wins - Deðer Veren Kazanýr yýllýk toplantýsýnýn konferans raporu (UNGCO/FDFA/IFC, 2006)

Investing For Long-Term Value: Integrating Environmental, Social And Governance Value Drivers In Asset Management And Financial Research (Uzun Vadeli Deðer Ýçin Yatýrým Yapmak: Çevresel, Sosyal ve Yönetiþimsel Deðer Belirleyici Unsurlarýn Varlýk Yönetimi ve Finansal Araþtýrma Ýle Bütünleþtirilmesi) 2005 yýlýnda düzenlenen Who Cares Wins - Deðer Veren Kazanýr yýllýk toplantýsýnýn konferans raporu (UNGCO/FDFA/IFC, 2005)

Who Cares Wins: One Year On (Deðer Veren Kazanýr: Bir Yýl Sonra) Deðer belirleyici çevre, toplum ve yönetiþim unsurlarýnýn varlýk yönetimi, finansal araþtýrma ve yatýrým süreçleriyle bütünleþtirilmesi konusunun gözden geçirilmesi (UNGCO/IFC, 2005)

Who Cares Wins Connecting Financial Markets to a Changing World (Deðer Veren Kazanýr Para Piyasalarýnýn Deðiþen Dünya Ýle Ýliþkilendirilmesi) Bu rapor, finans sektörünün çevre, toplum ve yönetiþim konularýný finansal analiz, araþtýrma ve yatýrým tavsiyeleriyle nasýl bütünleþtirmesi gerektiðine deðinmektedir (UNGCO, 2004)

Eðitim Principles for Responsible Management Education (Sorumlu Yönetim Eðitimi Ýlkeleri) Dünya genelinde iþletme eðitimi alanýnda faaliyet gösteren akademik kurumlarý geleceðin sosyal sorumluluk sahibi iþ liderlerini yetiþtirmek suretiyle deðiþim ajanlarý olarak güçlü bir rol oynamaya teþvik edecek ilkeler (UNGCO, 2007)

Çatýþma Bölgelerinde Ýþ Enabling Economies of Peace: Public Policy for Conflict-Sensitive Business (Barýþ Ekonomilerinin Önünün Açýlmasý: Çatýþmaya Duyarlý Ýþletmeler Ýçin Kamu Politikasý) Bu rapor ile, hükümetlerin ve uluslararasý kuruluþlarýn iþ uygulamalarýnda çatýþmaya duyarlý etkili uygulamalarý teþvik etmek suretiyle özel sektördeki çabalarý daha iyi desteklemek için üstlenebileceði bir dizi somut eylem belirlenmektedir (UNGCO, 2005)

Yerel Aðlar Local Network Report: Deepening Engagement at the Local Level (Yerel Að Raporu: Yerel Düzeyde Katýlýmýn Derinleþtirilmesi) Ýlk kapsamlý ve sistematik Küresel Ýlkeler Sözleþmesi Yerel Aðlarý araþtýrmasýnýn sonuçlarýný sunan bu rapor, on ilkeye uygulamaya dönük bir yorum getirmek amacýyla, að oluþturma ve performans konusunda öðrenilen dersleri, çeþitli ilham verici ve yenilikçi etkinlikleri ve yerel aðlar tarafýndan geliþtirilen çözüm örneklerini aktarmaktadýr. Yerel Að Raporu, kurumsal vatandaþlýðý farklý ulusal baðlamlarda tanýmlamaya yardýmcý olmaktadýr (UNGCO, 2007)

Facilitating High-impact Global Compact Networks A Practical Guide (Yüksek Etkili Küresel Ýlkeler Sözleþmesi Aðlarýnýn Geliþtirilmesi Uygulama Rehberi) GC nin hayata geçirilmesi ve GC aðlarýnýn ülke ya da bölge düzeyinde kurulmasý konusunda adým adým yol gösterici bilgiler ve uygulamaya dönük tavsiyeler (UNDP, Eylül 2005)

44

45

BÝRLEÞMÝÞ MÝLLETLER KÜRESEL ÝLKELER SÖZLEÞMESÝ ÝLERLEME BÝLDÝRÝMÝ (COP) KONUSUNDA PRATÝK REHBER

KOBÝ ler UN Global Compact Operational Guide for Medium-Scale Enterprises (Orta Ölçekli Ýþletmeler Ýçin BM Küresel Ýlkeler Sözleþmesi Operasyon Rehberi) Orta ölçekli iþletmelerin on ilkeyi uygulamasý ve Küresel Ýlkeler Sözleþmesi çerçevesinde iyi performans sergilemesi konusunda anlaþýlýr bir rehber (UNGCO/UNIDO, 2007)

REAP - Responsible Entrepreneurs Achievement Programme (REAP Sorumluluk Sahibi Giriþimciler Baþarým Programý) Küresel Ýlkeler Sözleþmesi nin on ilkesine ve UNIDO nun çevre-toplum-yönetiþim yaklaþýmýna dayalý olarak KOBÝ leri CSR ile ilgili performanslarýný deðerlendirme konusunda desteklemek üzere geliþtirilmiþ Ýnternet tabanlý araç (UNIDO, 2006)

Küresel Ýlkeler Sözleþmesi Ofisi Posta adresi: UN Global Compact Office United Nations New York, NY 10017 USA Küresel Ýlkeler Sözleþmesi Ofisi New York taki BM Merkez Binasýnda bulunmaktadýr.

Personel iletiþim bilgileri için, lütfen http://www.unglobalcompact.org/AboutTheGC/contact_us.html adresinde bulunan Küresel Ýlkeler Sözleþmesi Ýnternet sayfasýný ziyaret ediniz

Birleþmiþ Milletler Küresel Ýlkeler Sözleþmesi nin on ilkesi: ÝNSAN HAKLARI Ýlke 1 - Ýþletmeler uluslararasý geçerliliðe sahip insan haklarýna destek olmalý ve saygý göstermelidir ve Ýlke 2 - Ýþletmeler insan haklarý suçlarýna ortak olmamak için gerekli tüm tedbirleri almalýdýr. ÝÞGÜCÜ Ýlke 3 - Ýþletmeler sendika ve toplu iþ sözleþmesi özgürlüðüne; Ýlke 4 - zorla çalýþtýrma ve angaryanýn her türünün ortadan kaldýrýlmasýna; Ýlke 5 - çocuk istihdamýnýn tamamen ortadan kaldýrýlmasýna ve Ýlke 6 - iþe alma ve meslek konusundaki ayrýmcýlýðýn ortadan kaldýrýlmasýna azami önem vermelidir. ÇEVRE Ýlke 7 - Ýþletmeler çevresel zorluklarla ilgili olarak Temkinli Yaklaþýmý desteklemeli; Ýlke 8 - daha yüksek çevresel sorumluluðu teþvik etmek için gerekli giriþimlerde bulunmalý ve Ýlke 9 - çevre dostu teknolojilerin geliþtirilmesini ve yaygýnlaþtýrýlmasýný teþvik etmelidir.

YOLSUZLUKLA MÜCADELE Ýlke 10- Ýþletmeler irtikap ve rüþvet de dahil olmak üzere yolsuzluðun her türlüsüyle mücadele etmelidir.

Birleþmiþ Milletler Küresel Ýlkeler Sözleþmesi Ofisi tarafýndan yayýnlanmýþtýr | unglobalcompact.org Ýrtibat için: unglobalcompact@un.org | Þubat 2008