VoorWoord ‘wAArom HeeFt niemAnd me dit ooit verteld?!’ gek hoe je leven ineens radicaal kan veranderen terwijl je er totaal niet om vraagt. Slechts een paar weken nadat de wereldreis waar ik zo naar had uitgekeken was begonnen, bevind ik me in het kleine kantoor van twee Argentijnse doktoren die me serieus aankijken en krijg iets te horen wat ik totaal niet verwacht. ‘je hebt iets wat auto-immuunziekte heet. Hashimoto’s om precies te zijn. Als je hier niets aan doet, ga je je alleen maar ellendiger voelen.’ Sorry? Auto-immuunziekte? Hashimoto? nog geen paar weken daarvoor was ik druk aan het feesten geweest op de openingen van de verschillende miljonair Fairs ter wereld. Als werknemer en organisator van de belgische miljonair Fair was mijn grootste probleem of er wel genoeg bekende grootheden op kwamen dagen en – in een ijdele bui – of mijn jurk wel goed zat. mijn leven was snel, fantastisch en vol glitter en glamour geweest. en nu... wat is auto-immuunziekte eigenlijk?
stress, suiker En files ik weet dat ik me de laatste tijd idioot moe voelde, maar dat voelt iedereen zich toch weleens? Het leven is al stressvol genoeg. laat staan een leven dat bestond uit stress, suiker en files. toegegeven, toen zelfs een wandeling naar de hoek van de straat me te veel moeite ging kosten, begon het langzaam tot me door te dringen dat dit wel een hele extreme vorm van moeheid was, maar ik dacht dat het wel over zou gaan op het moment dat ik aan mijn welverdiende sabbatical zou beginnen. ook de verkoudheid die na aankomst in Argentinië, de eerste stop van de reis, begon en een maand later nog steeds niet over was zou naar mijn idee vanzelf wel over gaan. maar toen mijn haar ineens begon uit te vallen was de maat vol. dit was niet gezond. op aanraden van mijn Argentijnse lerares Spaans bezocht ik twee doktoren met een geweldige reputatie in het hartje van buenos Aires. en daar zat ik nu. in de eerste paar weken van mijn wereldreis. met mijn haar in mijn handtas als bewijsstuk.
immuunsysteem ‘de ziekte van Hashimoto is een auto-immuunreactie tegen de schildklier,’ vertelde de grotere van de twee doktoren me. Zijn achtergrond was exacte wetenschappen. ‘je eigen afweersysteem raakt in de war en gaat
6
in plaats van bacteriën of virussen je eigen schildkliercellen aanvallen,’ legde de andere, kleiner van stuk, uit. Zijn specialiteit was de sportprestaties van internationale topvoetballers verbeteren. vanuit alle delen van de wereld vlogen ze naar buenos Aires om hun immuunsysteem door hem te laten optimaliseren zodat hun prestaties evenredig verbeterden. ‘de cellen gaan daardoor kapot en je schildklier gaat geleidelijk langzamer werken,’ vervolgde hij geduldig. vandaar dat ik de laatste tijd langzaam zwaarder begon te worden... ik dacht dat het de geweldige Argentijnse steaks waren. maar wacht eens even... hoe kan het dat mij dit overkomt? ik ben jong (toen 32), rook niet, drink nauwelijks en loop met een grote boog om drugs heen. Het kan niet dat ik dit heb! is het niet gewoon met een pilletje op te lossen?
Vechten En bijsturen die naïeve vraag was het begin van een jaar vol verwarring, frustratie, boosheid en waardevolle nieuwe ervaringen. mijn wereldreis was van de baan en dankzij de uitstekende reputatie van deze doktoren was Argentinië het land waar ik zou blijven tot het beter ging. in de loop van de volgende weken werd me langzaam duidelijk waar het bij mij spaak was gelopen. met engelengeduld legden de doktoren me uit dat het menselijk lichaam op een bepaalde manier in elkaar zit en perfect functioneert als je je aan de spelregels houdt. ga je de fout in en bega je de ene overtreding na de andere, dan is het hoogst waarschijnlijk dat je lichaam hierop reageert. Ze konden ze me op dat moment niet vertellen of het nu een kwestie was van genetische aanleg of dat mijn lichaam gewoon gevoeliger reageert op slechte omstandigheden. Feit was wel dat ik het laatste decennium behoorlijk tegen mijn lichaam was ingegaan. ik rookte weliswaar niet, maar zat op kantoor wel altijd in de rook (toen mocht dat nog). verder sportte ik alleen van de huisdeur naar de autodeur, leefde ik praktisch op suiker (van de altijd gevulde kantoor-droppot was ik de grootste afnemer en soms ontbeet ik met een zak m&m’s) en at ik ’s avonds niet omdat ik niet wilde aankomen. weinig groenten in mijn dieet. mijn lichaam was na jarenlang slecht eten, stress, piekeren, laat naar bed en slecht voor mezelf zorgen dan ook behoorlijk van slag. Stukje bij beetje raak je zo steeds verder van huis. na een periode van vechten en bijsturen gaat je lichaam uiteindelijk haperen en minder goed functioneren. en dan word je moe. of dik. of verkouden. of krijg je een knobbel waar het niet hoort. of een auto-immuunziekte. Het ene lichaam is gevoeliger dan het andere, wat verklaart waarom sommige mensen kunnen roken en drinken als een ketter en vredig op 96-jarige leeftijd in hun slaap overlijden, maar het merendeel van de mensen gaat – net zoals ik – na verloop van tijd symptomen vertonen.
7
kortE metten de kleine Argentijnse dokter maakte met zijn handen een denkbeeldig pad. Het verkeerde pad dat mijn lichaam was ingeslagen. Ze moesten het weer de juiste kant op zien te krijgen. Het helpt dus heel erg als je de spelregels weet. ik probeerde me voor de geest te halen wat ik bij biologie geleerd had. ik herinner me het opensnijden van een kikker en de dag dat we door een microscoop naar een plantcel keken. en de bouw van een gehoorbeentje kwam ook ergens aan bod. redelijk abstract allemaal. Het vertelde me weinig over gezondheid. Het verklaarde niet waar een eetbui vandaan komt. of hoe je daar korte metten mee kunt maken. van huis uit had ik meegekregen dat suiker slecht is, maar ‘slecht’ is ook zo’n abstract begrip. Hoe slecht? wat gebeurt er dan? Als iemand me destijds had uitgelegd dat ‘slecht’ betekent dat je op een gegeven moment met je haar in je handtas rondloopt, had ik misschien doorgevraagd. luchtvervuiling is slecht voor de planeet, leerden we op school, maar dat het ook mijn lijf niet ten goede komt, daar had ik nog nooit over nagedacht.
waar wE ontsporen dat alles en meer werd me in de loop van de volgende afspraken duidelijk. Stukje bij beetje kwam ik er – in allerminst abstracte termen – achter wat we als mens nodig hebben en waar we van ontsporen. en hoe de meeste vage klachten te voorkomen zijn. Het zal je niet verbazen dat dit neerkomt op praktisch het tegenovergesteld van hoe de meeste mensen in deze moderne samenleving leven. ik heb met mijn oren staan klapperen. waarom had niemand me dit ooit eerder verteld?! Het was namelijk redelijk simpel, maar je moet het wel even weten. in tegenstelling tot de conventionele manier van Hashimoto aanpakken (de patiënt schildkliermedicijnen geven om de schildklier weer aan de praat te krijgen) kozen deze doktoren ervoor de onderliggende oorzaak aan te pakken. mijn immuunsysteem. dat was tenslotte de basis van het hele probleem. Als ze die weer in volle glorie konden herstellen, zou ook de rest van mijn lijf weer functioneren. Ze waarschuwden me er wel voor dat dit de oplossing was die het langst ging duren, maar die voor mijn hele lichaam uiteindelijk veel beter was. op dat moment kon het me weinig schelen wat ze verzonnen, als ze maar iets deden. ik liep inmiddels met luizen op mijn hoofd rond (liet mijn immuunsysteem nu werkelijk alles door?!) en mijn fantastische wereldreis begon een behoorlijke nachtmerrie te worden.
zoals HEt zou moeten Zo gezegd zo gedaan. na mijn lichaam een jaar lang met voedingsstoffen overspoeld te hebben (en me vaak genoeg afgevraagd te hebben of het ooit nog wel goed zou komen), talloze sportoefeningen, doktersafspraken, bloedafnames, speciale recepten, meditatieoefeningen en zelfs een hand-
8
lezer, begon de zon weer te schijnen. godzijdank. Het was ze gelukt mijn lijf weer op het juiste pad te krijgen. Het wist weer waar het mee bezig was en reageerde weer zoals het zou moeten. ik was na alle rauwkost inmiddels magerder dan ooit, maar voelde me fantastisch. mijn energie was weer terug! na een paar desastreuze knipbeurten was ook mijn haar weer aangegroeid (zonder luizen) en kon ik zowaar weer lachen.
als snEEuw Voor dE zon ‘wacht eens even, dit moeten meer mensen weten!’ dacht ik bij mezelf. de ervaring van leven volgens het ritme van je lichaam kan toch niet een geheim zijn dat maar een selecte groep mensen kent? ik heb meteen mijn baan voorgoed gedag gezegd en ben meer en meer in de materie gedoken. in engeland ben ik onder andere diet & nutrition gaan studeren en inmiddels heb ik via mijn praktijk talloze andere mensen kunnen helpen door deze kennis door te geven. Zowel mannen als vrouwen hebben na jaren hun energie weer terug, raken overtollige kilo’s kwijt en ook vage kwaaltjes en eetbuien verdwijnen ineens als sneeuw voor de zon. de lol in hun leven komt weer terug! Anderen zijn zelfs succesvoller in hun werk, omdat hun lichaam niet meer tegenwerkt. daarom wilde ik dit boek schrijven. met een beetje kennis kun je zoveel ellende voorkomen. ik wil dat meer mensen de spelregels van hun lichaam kennen en weten hoe ze met een paar aanpassingen beter voor zichzelf kunnen zorgen. nadat ik zelf aan den lijve heb ondervonden hoe vervelend het is als je niet op alle cilinders draait, doe ik in de komende hoofdstukken stap voor stap uit de doeken wat ik heb geleerd. van zowel de Argentijnse wonderdokters, als alles wat ik in de jaren erna heb opgestoken door studie en praktijkervaring. ‘kennis is macht,’ zei Sir Francis bacon, de engelse filosoof en staatsman, ooit terecht. ik realiseer me dat sindsdien als geen ander. Sinds tijden heb ik weer energie en zin in leven! ik wou alleen maar dat ik het eerder had geweten...
inleidinG eierkoeken AmmeHoelA AFvAllen (en nAtUUrlijk eten) doe je Zo ‘je bent wat je eet’ is waarschijnlijk een van de bekendste, maar tegelijkertijd meest ondergewaardeerde clichés over voeding en dieet. Het wordt vaak plagend gebruikt als je net aan een druipende puntzak friet wilt beginnen, maar ik denk dat maar weinig mensen zich realiseren hoe letterlijk ze dit gezegde moeten nemen. praktisch iedereen weet dat een foetus in de baar-
vernieuwing toe zijn – te vervangen. Simpel ge-
moeder groeit dankzij de voeding die het via de
zegd: alles wat we eten wordt binnen een paar uur
navelstreng van de moeder binnenkrijgt. maar ook
gebruikt om ergens in ons lichaam een stukje lijf te
na de geboorte blijven baby’s ongelofelijk hard
herbouwen. onze huid bijvoorbeeld wordt iedere
groeien. in het eerste jaar alleen al verdubbelen ze
dertig dagen min of meer geheel vernieuwd. de le-
hun volledige gewicht. deze ongebreidelde groei
ver doet er zes weken over om zich te vernieuwen
is alleen maar mogelijk door de voedingsstoffen, of-
en de voering van onze maag is binnen vier dagen
tewel het eten dat baby’s krijgen. Als deze voeding
alweer zo goed als nieuw. Aangezien 98% van al
van inferieure kwaliteit is (of te weinig in hoeveelheid,
onze lichaamsatomen na twaalf maanden volle-
wat op hetzelfde neerkomt) merk je dit onmiddellijk
dig vervangen is en ons hele lijf er ongeveer zeven
aan hun groei. die blijft achter. goede voeding
jaar over doet om zichzelf volledig te vernieuwen,
bouwt letterlijk een gezond en sterk mens.
bestaat ons lichaam dus uit alles wat we de laatste jaren naar binnen hebben gewerkt. we zijn dus let-
jE EigEn bouWpakket
terlijk wat we eten.
dit proces stopt niet ineens als je volgroeid bent. vol-
dat heeft voor- en nadelen. Als je het afgelopen jaar
wassen mensen hebben een permanente behoefte
geen vitamine van dichtbij hebt gezien en voor-
aan voedingsstoffen om het weefsel waaruit hun
namelijk op suiker, koffie en afhaalmaaltijden hebt
lichaam bestaat goed te kunnen onderhouden. ons
geleefd, zul je je waarschijnlijk niet zo heel vitaal
spijsverteringsstelsel is 24 uur per dag in touw om al
voelen. Het goede nieuws is dat als ons lichaam
onze genuttigde snacks, maaltijden en tussendoor-
op permanente basis aan het vervangen en ver-
tjes naar de juiste cellen en organen in ons lichaam
nieuwen is, het vrijwel nooit te laat is om opnieuw
te vervoeren, om ze daar vervolgens om te zetten
te beginnen. Als alles waar jij ’s morgens je tanden
in stoffen die het lichaam kan gebruiken. Hiervan
inzet ’s middags wordt gebruikt om nieuwe cellen te
kan het lichaam energie produceren, hormonen
vormen, kun je eten dus van nu af aan in je voordeel
aanmaken, nagels laten groeien, haren laten glan-
gebruiken. wat je doel ook is – meer energie, een
zen, lichaamscellen vervangen en nog veel meer
betere huid, een slankere taille, een betere weer-
functies uitvoeren die allemaal met onderhoud en
stand of een gelijkmatiger en beter humeur – voedsel
vernieuwing te maken hebben.
is je antwoord. je bent je eigen bouwpakket. en jij
voedsel wordt in ons lichaam aangewend om
bepaalt of je verfijnd italiaans vakmanschap of krak-
cellen en weefsel te onderhouden of – als ze aan
kemikkige houtje-touwtje-kwaliteit bent.
10
VErHoog jE food-iQ
hoe je het ouder worden nog (even) kunt uitstellen.
daarom is ‘leren eten’ zo belangrijk. en dan heb ik
kortom: je leert wat de bouwstenen zijn van goed
het niet over met mes en vork leren eten (hoewel dat
en gezond eten en wat ons lichaam eigenlijk nodig
het doorgaans wel een stuk makkelijker maakt). ik
heeft. Zodra je dit onder de knie hebt, is alles moge-
heb het over belangrijke basiskennis die je nodig
lijk. Het beste nieuws is dat je daarnaast kunt blijven
hebt om te weten hoe je moet eten om een gezond
genieten van af en toe een frietje of een koekje bij
en sterk gestel te bouwen. en hoe je dit door de jaren
de koffie. Als je basis maar goed is en je weet wat
heen zo houdt. Hoe je weet waar je wel kunt smok-
je doet, mag je best smokkelen. op deze manier
kelen en waar niet. Hoe je door simpelweg het juiste
heb ik talloze mensen geholpen een actievere en
voedsel te kiezen (vr)eetbuien tot het verleden laat
betere levensstijl te ontwikkelen. Zonder daarbij de
behoren en griepjes buiten de deur houdt. met an-
pret te bederven. dat maakt het – en houdt het –
dere woorden: dat je de werking van je lichaam
leuk. geen diëten, geen calorieën of punten tellen,
kent en weet wat de invloed van (gezonde) voeding
gewoon je Food-iQ verhogen.
hierop is. dit is je Food-iQ. je intelligentiequotiënt met betrekking tot voeding. je bewustwording van de rol die voeding in je leven, je gezondheid en gemoedstoestand speelt. mensen met een hoog Food-iQ weten precies hoe, wat en wanneer ze moeten eten om: • een vitaler en gezonder lichaam te krijgen • hun gewicht onder controle te houden of juist kilo’s kwijt te raken • meer energie te krijgen, • hun weerstand tegen infecties te verbeteren • sterkere nagels en een betere huid te krijgen • hun mentale prestaties, concentratievermogen en humeur te verbeteren • serieuze aandoeningen als hart- en vaatziekten en diabetes te voorkomen • een betere nachtrust te krijgen • hun gezonde leven te verlengen dit boek is bedoeld om jouw Food-iQ te verhogen. in de volgende hoofdstukken leer je hoe je, in een samenleving gedomineerd door overgewicht en gezondheidsklachten, eten vóór je kunt laten werken in plaats van tegen je. met slechts een beetje kennis zul je verbaasd zijn over de resultaten. je leert hoe je lichaam reageert op voeding, wat de regels van je maag zijn, wat het verschil is tussen echt en nepvoedsel, waarom diëten niet werken en wat de grote gezondheids Succes Formule is. en omdat het uiterlijk het innerlijk weerspiegelt, weet je daarna ook wat de beste manier is om grijze haren tegen te gaan, hoe je een vollere haardos krijgt en
11
12
hoofdstuk 1 je bent wAt je eet wie niet SlAnk iS moet Slim Zijn
13
Je bent wat Je eet omdat voeding een directe invloed heeft op hoe we ons voelen, kan één maaltijd soms al het verschil maken tussen afvallen of aankomen, je goed voelen of in een lunchdip wegzakken en een stralende huid hebben of onder de pukkels zitten. de voedingskeuzes die je dagelijks maakt, zijn dus wel degelijk belangrijk. maar wat is Goede VoedinG EigEnlijk?
moEt jE daarVoor goEd kunnEn kokEn?
waar bestaat goed eten uit en wat ziet ons lichaam
Zeker niet. ik ben in mijn eigen vriendenkring jaren-
als een gezonde snack of een geschikt gerecht?
lang uitgelachen omdat ik totaal geen talenten in de
Het antwoord is ‘natuurlijke voeding’. gezond eten
keuken had. Als ik mensen te eten vroeg kwamen
roept beelden op van droge slablaadjes en tegen
ze standaard met een grote tas boodschappen in
heug en meug meters aan selderiestengels weg-
hun kielzog binnen om die vervolgens in mijn keuken
werken. dat vindt niemand leuk. en terecht, dat ga ik
te gaan staan klaarmaken. Zo erg was het blijk-
je ook niet aandoen.
baar met mijn kookkunsten gesteld. maar dit alles verandert ineens als je de juiste ingrediënten gaat
natuurlijk eten wil zEggEn dat jE ‘EcHt’ VoEdsEl tot jE nEEmt
gebruiken, inzicht krijgt in wat eten met je doet en
niet het soort dat door de voedingsmiddelenindustrie
recepten gaan ontwikkelen waarbij ik maar drie
in een laboratorium wordt samengesteld en met
criteria hanteerde: voegen de ingrediënten iets toe
miljoenen kostende advertentiecampagnes wordt
aan mijn welzijn, vind ik ze lekker en zijn ze makkelijk
gelanceerd. natuurlijk eten betekent de meest verse
te bereiden? Het resultaat was verbluffend. mijn re-
en smakelijke ingrediënten samenvoegen op een
cepten werden door diezelfde vrienden ineens links
manier dat zelfs de meest tegendraadse tiener het
en rechts gekopieerd!
lekker vindt. eten moet leuk zijn, geen straf. Alleen zo
de gerechten zijn niet alleen lekker, maar ook bijzon-
wordt een dieet een levensstijl en blijven de kilo’s er
der voedzaam en geven je energie in plaats van
voorgoed af.
een ongemakkelijk opgeblazen gevoel. omdat
de pakjes en zakjes laat voor wat ze zijn. ik ben
je basis op deze manier goed is, kun je daarnaast best genieten van af en toe een frietje of een stuk chocolade. Het gaat om de balans. met een paar simpele vuistregels zorgt deze intelligente manier van eten er niet alleen voor dat je kilo’s, vet en gifstoffen verliest, maar ook centimeters kwijtraakt op plekken die je voorheen niet voor mogelijk had gehouden. een nieuw lichaam in acht weken! en nu komt het, je hoeft er geen hap minder om te eten. Sterker nog, het merendeel van mijn klanten begrijpt maar niet dat ze zoveel mogen eten en toch afvallen. Het gaat om ánders eten. Hoe je droge slablaadjes en saaie selderiestengels omtovert tot een snack of maaltijd die je doet watertanden én afvallen, leer je gaandeweg in de volgende hoofdstukken.
14
Het grote voedSelScHAndAAl bijna iedereen weet dat je het met genoeg verse groenten en fruit een heel stuk langer uithoudt. maar waarom eigenlijk? wat zit er in die kiwi en die komkommer waardoor we jaren aan ons leven kunnen plakken? en hoe moeten we dit toepassen om voortaan met maatje Hollywood door het leven te kunnen?
VijftiG of honderd jaar gElEdEn was deze vraag een stuk makkelijker te beantwoorden. Het eten kwam toen praktisch rechtstreeks van het land en het proces was een stuk simpeler. natuurlijk eten ging vrijwel automatisch. tegenwoordig struikel je echter over enorme hoeveelheden voedsel en het oneindige aantal keuzes dat je kunt maken: een snelle shoarma, een vierseizoenenpizza, de afhaalchinees, mcdonald’s, een magnetronmaaltijd... alles is mogelijk. maar ook de tussendoortjes zijn in aantal geëxplodeerd en lijken regelrecht uit Sjakie’s chocoladefabriek te komen: Smurfenijs, dropveters, toverballen, wellnessbiscuits, negerzoenen, smeerbare speculaas en uit de pot lepelbare chocolade-nougat-kaasspread. dagelijks belanden er wereldwijd maar liefst tweehonderd nieuwe voedingsproducten in de supermarktschappen.
dat is ook mEtEEn HEt probleem van onze door overgewicht geplaagde moderne samenleving: het merendeel van onze voeding wordt niet meer geoogst, maar gemaakt. op de fabrieksvloer en met maar één doel: geld verdienen. Het woord voeding is eigenlijk niet eens meer van toepassing, want ‘echt’ voedsel hoort ons lichaam te voeden door het te voorzien van energie en allerlei vezels, vitaminen en mineralen. echt, natuurlijk voedsel is herkenbaar als dusdanig (een wortel ziet eruit als een wortel) en ook ons lichaam herkent het als voedsel. Het gaat ermee aan de slag en zorgt ervoor dat alle voedingsstoffen naar de juiste bestemming worden getransporteerd en ons in ruil voorzien van energie, sterke botten, een scherpe geest, glanzende haren en nog veel meer. ons lichaam doet zich te goed en wij knappen voelbaar op. vooral fruit, groenten, noten en zaden zijn de wondermiddelen uit de natuur. niet alleen bevatten ze broodnodige voedingsstoffen, maar ze zitten ook bomvol met antioxidanten (specifieke enzymen, mineralen en vitaminen die helpen kanker en andere ziekten tegen te gaan door cellen tegen oxidatieschade te beschermen), carotenoïden (een andere bioactieve stof met sterke antioxidatieve werking), fyto-oestrogenen, flavonoïden en duizenden andere bioactieve stoffen die samen de reden zijn dat een gezonde maaltijd ons energie geeft en een afhaalhap ons vaak semibewusteloos voor de televisie achterlaat.
‘Totdat de mensheid een grassprietje kan dupliceren, kan de natuur alleen maar lachen om onze zogenaamde wetenschappelijke kennis. Chemische geneeswijzen kunnen het nooit winnen van producten uit de natuur. Van levende plantcellen, het resultaat van de stralen van de zon, de Moeder van al het Leven.’ – Thomas Edison
15
wondermiddelen Uit de nAtUUr moeder natuur is geweldig. via een ingenieus doordacht systeem heeft ze uitgedokterd hoe ze ons mensen in de best mogelijke conditie kan houden. planten leggen door een proces dat fotosynthese heet zonne-energie vast in hun zaden en vruchten. wanneer wij deze planten (onze groenten) of de zaden en vruchten (ons fruit) hiervan eten, dragen ze deze energie over aan ons lichaam. de enorme voordelen en soms zelfs medicinale werking van deze bioactieve stoffen worden door sommige geneeskundigen al heel lang erkend en gebruikt in de behandeling van de meest ernstige ziekten. groenten en fruit zorgen er dus voor dat je je vitaal en sterk voelt en dat je de beslommeringen van het dagelijkse leven aankunt, niet de gefabriceerde zogenoemde ‘verantwoorde tussendoortjes’ die door mensen met douchemutsen op in
‘De grootste ruimte ter wereld is die voor verbetering.’ – Anoniem
een laboratorium worden gemaakt. verhoog je Food-iQ en zet vaker een stukje natuur op het menu. je zult zien dat je beter presteert, meer energie hebt en minder geplaagd wordt door die hinderlijke snackaanvallen.
dE keerzijde Van dE mEdaillE is dat als we
ligHtproductEn, fastfood, witbrood, snack-
iets eten dat in een fabriek in plaats van in de natuur
a-jacks, vla, chips, koekjes, snoepjes, suiker en
is gemaakt, ons lichaam het niet herkent als voedsel.
andere bewerkte producten zijn allemaal dood
Het raakt ervan in de war en gaat haperen. Hoewel
voedsel. ten eerste omdat deze maaksels tijdens
jij hier in het begin nog weinig van merkt, dat komt
het bewerkingsproces volledig gestript worden
later pas. Het menselijk lichaam is een bijzonder in-
van hun eigen natuurlijke voedselwaarde en je
genieuze machine waarvan alle cellen, organen en
dus alleen nog maar met de onnatuurlijke ‘lege’
ander weefsel haarfijn op elkaar zijn afgesteld om
en zoetere variant overblijft. en ten tweede omdat
alles zo efficiënt mogelijk te laten verlopen. voedings-
ze daarnaast wél een enorme hoeveelheid onge-
stoffen zijn een essentieel onderdeel van dit proces.
zonde geur-, kleur- en smaakstoffen, stabilisatoren,
groenten en fruit geven je door hun voedingsstoffen
emulgatoren, rijsmiddelen, antiklontermiddelen, vet,
en zonne-energie creativiteit, een veer in je stap,
conserveringsmiddelen en calorieën toegevoegd
vitaliteit en zin in het leven. niet een pak pasta dat
hebben gekregen om ze langer goed te houden.
al weken of maandenlang in de schappen van de
nepvoedsel dus.
supermarkt heeft gelegen. dat is zogenoemd dood
deze producten zijn zo onnatuurlijk dat je lichaam
voedsel. er is simpel gezegd leven nodig om leven
ze als gifstoffen classificeert en druk in de weer gaat
te geven.
om ze te elimineren. Hierdoor houdt het geen tijd meer over om te doen waar het menselijk lichaam oorspronkelijk voor gemaakt is: energie produceren, je beschermen tegen bacteriën en virussen, vet afbreken, cellen voeden en oude cellen vernieuwen.
16
‘In de toekomst komen we er waarschijnlijk achter dat voedsel in blik op lange termijn een dodelijker wapen is dan een machinegeweer.’ – George Orwell
EEn 40.000 jaar oud spiJsverteringsstelsel Het lichaam waar wij in rondwandelen is weliswaar nog geen honderd jaar oud, maar ons spijsverteringsstelsel is beduidend ouder. Sinds het ontstaan van de moderne mens, zo’n 40.000 jaar geleden, is het menselijk lichaam nagenoeg niet meer veranderd. de wereld ziet er sindsdien echter een stuk anders uit: we hebben supersnelle auto’s, centrale verwarming, schoon water, computers, mobiele telefoons en vliegtuigen die ons in een mum van tijd naar de andere kant van de wereld kunnen brengen.
puur En onbEwErkt dat is natuurlijk geweldig, maar ondertussen functioneren onze lichamen nog steeds op dezelfde manier als dat ze 40.000 jaar geleden deden. toen heeft het lichaam zich gevormd en gewend aan een dieet van wat er op dat moment beschikbaar was: fruit, groenten, noten en mager vlees; alles wat de natuur leverde, puur en onbewerkt. maar omdat het duizenden en duizenden jaren duurt voordat een menselijk of zelfs dierlijk ras zich aanpast aan nieuwe voeding, is ons spijsverteringsstelsel dus nog grotendeels ingesteld op de voeding van toen.
‘modErnE’ ziekten de agrarische industrie heeft zich echter veel recenter ontwikkeld en de producten die hieruit zijn voortgekomen (brood, granen) bestaan ‘pas’ zo’n 6000 jaar. ons spijsverteringsstelsel heeft dus nauwelijks tijd gehad om zich aan te passen en de enzymen te ontwikkelen die deze producten kunnen verteren. dit kan na verloop van tijd klachten veroorzaken. producten zoals suiker, chocolade en frisdrank zijn zelfs slechts honderden jaren oud en vormen daarom pas echt een uitdaging voor het lichaam. niet voor niets hebben antropologische studies aangetoond dat op het moment dat de mens velden ging bewerken, brood ging eten en voedsel op hoge temperaturen ging koken, ‘moderne’ ziekten als tandcariës, diabetes, astma, reuma en kanker de kop opstaken. Allemaal ziekten die voor die tijd niet of nauwelijks bestonden.
17
onderVoed door oVerVloed Het menselijk lichaam kan ongelooflijk lang fantastisch functioneren. mits je
‘Oudere mensen zouden geen gezonde dingen moeten eten; zij hebben juíst conserveringsmiddelen nodig!’ – Robert Orben (Amerikaanse komedieschrijver)
er op een normale manier mee omgaat en het van de juiste voeding voorziet. Helaas zijn we onszelf tegenwoordig langzaam – en waarschijnlijk volkomen onbewust – aan het vergiftigen. 80% van het voedsel dat in de schappen van onze supermarkten ligt, is nepvoedsel. en of je nu bij de kijkshop, een kiosk of de benzinepomp staat af te rekenen; overal liggen chocoladerepen en zoetwaren voor het grijpen. Snoep, chips, koekjes... het is een waaier van geur, kleur en smaakstoffen tot zover het oog reikt. Het is bovendien een continu gevecht om nee te zeggen tegen al dit lekkers. Het resultaat is dat we als samenleving meer eten dan ooit, maar nog nooit zo ondervoed zijn geweest.
Hoe (on)gezond iS onS voedSel? Helaas zijn onze smaakpapillen inmiddels gewend aan de artificiële smaak van in de fabriek geproduceerde ‘voeding’ en verliest natuurlijk voedsel steeds meer terrein. maar omdat onze lichamen al duizenden jaren op
gebruiken om onze cellen te onderhouden, te
dezelfde manier functioneren, doen ze dus – gehoor-
repareren of te vervangen. een ingenieus proces
zaam als altijd – nog steeds waar ze voor gemaakt
dat maar weer eens aangeeft hoe ongelooflijk in-
zijn: voedingsstoffen verzamelen, zelfs als ze niet in
telligent het menselijk lichaam is. Het is eigenlijk iets
je eten zitten. je lichaam is geprogrammeerd om
te intelligent. Als we namelijk iets eten wat nauwe-
een hele reeks handelingen te verrichten met dat
lijks voedingswaarde heeft, zoals een familiezak
wat je eet. bij alles wat je lippen passeert, springt je
ham-kaaschips (de ham-kaassmaak komt van de
spijsverteringssysteem in de houding en begint het
fabrieksvloer, niet van de koe) dan gaat het lichaam
de hap of maaltijd te verteren en strategisch te ver-
toch gewoon door met dat waar het voor gepro-
werken. Het haalt er één voor één alle voedings-
grammeerd is: voedingsstoffen extraheren. Zelfs als
stoffen uit en transporteert ze naar de juiste weefsels
ze niet in je chips zitten. in een wanhopige poging
en organen, die deze voedingsstoffen vervolgens
toch behoorlijk gevoed te worden haalt je lichaam
‘McDonald’s heeft aangekondigd dat ze een humanere manier om hun dieren te slachten overwegen. Je weet dat ze de beesten eerst vetmesten en daarna doden? Ongeveer hetzelfde wat ze met hun klanten doen.’ – Jay Leno
18
de voedingsstoffen dan maar uit eigen weefsel. een voorbeeld: een mens heeft gemiddeld 1000 mg calcium per dag nodig. wanneer dit niet via voeding lukt, haalt je lichaam het gewoon uit je botten. Het moet tenslotte ergens vandaan komen. nu loopt dit bij een incidentele voedingsstofarme snack of maaltijd wel los, maar als je een abonnement bij de snackbar hebt of de hele dag door uit pakjes en zakjes met
als hoofdbestanddelen suiker, vet of kleurstoffen eet, dan ontstaan er op termijn serieuze tekorten. of, in het vorige voorbeeld, botontkalking (osteoporose). met andere woorden: bij het eten van te veel nepvoedsel, oftewel bedachte en bewerkte fabrieksproducten in makkelijke pakjes en zakjes, berooft je lichaam zich langzaam van zijn eigen reserves. en dat ga je voelen. je kunt je hierbij afvragen waarom producten die niet goed voor ons zijn toch op zulke grote schaal geproduceerd worden. Het lijkt wel alsof iemand officieel heeft besloten dat nepvoedsel toelaatbaar is. en, erger nog, zo vaak en zo veel mogelijk opgedrongen moet worden. maar waarom? waarom mag men in televisiereclames melden dat nutella gezond is? of dat cola natuurlijk is? waarom is er geen overheidsorgaan dat zijn eigen bevolking hiertegen beschermt? geen wonder dat we als bevolking niet
maar dag tegen die zwembandjes, plofdijen, bier-
direct blaken van gezondheid en dynamiek.
buiken, vreetbuien en afterdinnerdipjes. Alles wat je nodig hebt is de juiste kennis over hoe je vanbinnen
ooGje in HEt zEil
in elkaar zit, wat eten met je doet en wat je dage-
we leven in een tijdperk waarin we over een onge-
lijks nodig hebt. Zodra je deze factoren combineert
lofelijke hoeveelheid medische kennis en middelen
en goed op elkaar afstemt, heb je een ongekende
beschikken waardoor we theoretisch gezien ouder
succesformule te pakken.
dan ooit zouden kunnen worden. toch verkeren we (over het algemeen) in een allesbehalve goede conditie. chronische moeheid, niet lekker in je vel zitten, kanker... in de zogeheten ‘ontwikkelde’ landen zijn
op de vreethaak
aandoeningen, kwalen en pijntjes aan de orde van
ook zo dol op urenlang tafelen of een
overgewicht, depressie, allergieën, diabetes, AdHd,
de dag. realiseer je dat jij dus een grotere verant-
all you can eat-buffet? toch vindt je lichaam
woordelijkheid draagt. gezond eten wordt je in
het minder leuk. overeten belast je spijsverte-
deze maatschappij niet makkelijk gemaakt, dus is het aan jou om een extra oogje in het zeil houden.
ringsstelsel, berooft je van je vitaliteit en hindert de opname van broodnodige voedingsstoffen. maak dus geen gewoonte van je broek op de vreethaak
EEn HogEr food-iQ
te zetten en eet liever zes kleinere maaltijden ver-
Het goede nieuws is dat jouw hogere Food-iQ ervoor
spreid over de dag. op deze manier garandeer
gaat zorgen dat jij zelf de balans kunt bewaren. Als
je een constante aanvoer van voedingsstoffen
je de voorverpakte etenswaren slim combineert met
voor je cellen en een betere energiever-
echte voeding, snapt je lichaam ineens weer waar
deling. en meer energie kunnen we
het mee bezig is. Het reageert dan weer zoals het
allemaal wel gebruiken!
moet en voorziet je van veerkracht en vitaliteit. Zeg
19
leren luisteren nAAr je licHAAm omdat je lichaam vrij duidelijke signalen geeft als het iets niet leuk vindt, is het vrij makkelijk om uit te dokteren of een maaltijd, een snack of een product goed voor je is. in de Starbucks naast mijn praktijk in londen verkopen ze de meest verleidelijke bosbessenmuffins. in het verleden kon ik heel soms en vooral na een stressvolle dag de verleiding niet weerstaan en kocht ik er – tegen beter weten in – toch eentje. ik was altijd weer verbaasd hoe snel je de veranderingen in je lichaam kunt voelen. de combinatie van een grote hoeveelheid suiker en vet zorgde ervoor dat mijn bui van vitaliteit en ‘ik moet nog duizend dingen doen’ vrij snel veranderde in ‘pff, ik heb eigenlijk geen zin meer’. een duidelijk signaal. neem na het eten dus altijd even de tijd om na te gaan hoe je je precies voelt, lichamelijk én geestelijk.
na HEt EtEn Van ‘echt’ en natuurlijk eten VoEl jE jE • creatief en scherp van geest
na het eten Van nepVoedsel, oftEwEl bEwErktE productEn Vol suikEr, VoEl jE jE (na dE initiëlE suikErpiEk)
• vitaal en je hebt zin om ‘te doen’
• sloom, lethargisch
• blij en zonder stress
• ongeconcentreerd, alsof je ‘watten in je
• vol energie
hoofd’ hebt
de Voordelen Van dit VoedinGspatroon op dE langE tErmijn
• opgeblazen, ongemakkelijk of winderig
• een gezonder hart
• steeds maar weer zoekend naar iets zoets
• kribbig
• verbeterde vruchtbaarheid en een • een stralende huid, haar en nagels
de nadelen Van nepVoedsel op dE langE tErmijn
• langer een jonger uiterlijk (en innerlijk)
• overgewicht
• een optimale werking van stoffen die je
• permanent ‘niet lekker in je vel zitten’
verhoogde seksdrive
bloedvaten schoonhouden, je cholesterol verlagen en de druk op je bloedvaten verminderen door ze soepel te houden • hoofdpijnen en astma-aanvallen voorkomen • bacteriën en virussen worden aangevallen en onschadelijk gemaakt • verkoudheden en griep worden voorkomen door eigen ‘gevechtscellen’ te produceren • het aanmaken van stoffen die gewrichtspijn tegengaan
• altijd moe zijn of weinig zin hebben om dingen te ondernemen • minder zin in seks • een zwakker immuunsysteem (vaak verkouden en erger) • een ongezond ogende huid, haar en nagels • hoofdpijnen of astma-aanvallen • verminderde vruchtbaarheid • versneld ouder worden, zowel innerlijk als uiterlijk • een opbouw van afval en gifstoffen in je lichaam • een wildgroei van de candida albicans-schimmel • een verergering van ontstekingspijnen • een versmalling en verharding van je bloedvaten (dus bloedpropvorming)
20
verhalen Uit de prAktijk op een dag werd ik gebeld door karen, een marketingmanager van 35 jaar. karen had als klacht dat ze zó moe was dat ze de dag nog maar nauwelijks kon doorkomen. daarbij was ze ook minstens tien kilo te zwaar en had ze een vreselijk spastische darm. Haar eetpatroon, gaf ze aan, was ‘best gezond’.
bijna negen kilo lichter, een heel stuk actiever en on-
desondanks werd ze alleen maar dikker, vermoeider
eindig veel gelukkiger. Haar collega’s herkenden
en wanhopiger. Uit het voedingsdagboek dat ik
deze energiebom nauwelijks terug. niet alleen at
haar vroeg bij te houden bleek dat haar ‘gezonde
ze meer, ze viel nog veel meer af en zelfs haar
dieet’ bestond uit een kant-en-klare optimel-smoothie
rusteloze benen, waar ze vooral ’s avonds door
als ontbijt, een zakje Snack-a-jacks tussendoor,
geplaagd werd, waren praktisch verleden tijd.
bruin brood met lightkaas voor de lunch, twee eierkoeken tussendoor en ’s avonds een bord
door een paar essentiële aanpassingen, de juiste
pasta met een tomaten-groentesaus (uit een potje).
supplementen en een op maat gemaakt voedings-
en daarnaast ettelijke glazen cola-light en af en toe
plan was haar lichaam de afvalstoffen die zich in
een biertje.
grote hoeveelheden hadden opgehoopt weer gaan afvoeren en kwamen ook haar darmen en
geen wonder dat karen volkomen uitgeput was.
stofwisseling weer op gang. karen heeft nog een
Haar dieet was niet alleen nagenoeg vetvrij (goede
aantal kilo’s te gaan en haar lichaam is duidelijk op
vetten heb je juist nodig!), maar het voedsel was ook
zoek naar de juiste balans, maar ze heeft op deze
allemaal bewerkt en miste de nodige eiwitten, vetten,
manier eindelijk een goede en werkbare basis ge-
vezels, mineralen, vitaminen en andere microvoe-
vonden om op verder te gaan.
dingsstoffen. Het was meer dood dan levend voedsel en dat merkte ze in haar lijf. Haar darmen waren er ook volledig van in de war geraakt, leden onder te veel schimmelopbouw (door de geraffineerde suikers) en konden nauwelijks meer voedingsstoffen opnemen
Zonder voldoende essentiële vetten in je dieet word je –gek genoeg– alleen maar zwaarder
(als die al binnenkwamen). de tests die ik hierna met karen in mijn praktijk deed, onthulden het te verwachten resultaat: vele mineralenen vitaminetekorten, een opeenhoping van gifstoffen en een alarmerend lage hoeveelheid essentiële vetzuren. en juist die laatste heb je nodig om vetten te verteren. Zonder deze word je – gek genoeg – steeds zwaarder. na een korte detox gevolgd door een voedingspatroon van natuurlijk voedsel – echte stukken fruit en groenten, amandelen en andere lekkere noten, olijven, avocado, vis, vlees, eieren, zilvervliesrijst en andere onbewerkte granen – was karen inmiddels
21