Nestor # 6 by Unie KBO

Balletdanseres Alexandra Radius (69) Magazine van de Unie KBO nummer 6, juni 2012, jrg.60 Doe de check:

Bent u thuis veilig? Gratis naar de 50PlusBeurs! Saaie zomer?

Pas op een huis of hond

â&#x20AC;&#x2DC;Ik heb geen stap spijtâ&#x20AC;&#x2122;

Advertentie

Welkom Veilig thuis

Bent u thuis veilig?

Praag: de magie zal blijven

Gratis naar de 50PlusBeurs!

22 inhoud 22 Bent u thuis veilig? S enioren lopen thuis risico op brand, inbraak, vallen of om opgelicht te worden. Maar met eenvoudige ingrepen kunt u veel ellende voorkomen. Doe de veiligheidscheck van de Unie KBO.

26 Praag: de magie zal altijd blijven

Europa: wat hebben wij eraan?

E en wandeling door de smalle straatjes onder het licht van de gaslantarens, de Praagse burcht die majestueus oplicht, en natuurlijk een kus op de romantische Karelsbrug over de rivier de Moldau. Zou de glans van de Gouden Stad na alle jaren nog behouden zijn?

42 Wij zijn met velen eenzaam Eenzaamheid onder ouderen is een groeiend probleem: van de ruim 2,6 miljoen 65-plussers voelt bijna 1 miljoen zich eenzaam. Een trieste constatering, vindt Agnes van Balkom, beleidsadviseur zingeving van de Unie KBO. ‘Maar, als we met zo velen eenzaam zijn, zijn er ook genoeg mensen om met elkaar in contact te brengen.’

4 Nestor

en verder 6 8 14 18 31 32 36 38 40 47 48 54 56 62 64 67 68 72 74 75

Post Interview: Alexandra Radius Nieuws Geld & Recht: Europa Goed idee: reizen Gratis naar de 50PlusBeurs! Oppassen op huis en hond Digitaal: ruim uw computer op Contact & Op zoek Zo, die is fit!: fitness Tijd voor hobby’s Schaapsherder met pensioen Fietsen naar Groningen Vraag & Antwoord Lezersaanbiedingen Geniet: Bram van Sambeek Mijn Passie: houten kajuitzeilboot Uit! Puzzel Provinciale KBO’s en ledenwerving

Ga deze zomer oppassen op een huis of hond

colofon Unie KBO De Unie KBO is de grootste seniorenorganisatie met meer dan 200.000 leden. Wij zetten ons graag in voor de belangen van senioren. Vragen? Voor vragen over uw lidmaatschap: neem contact op met uw provincie (adressen zie pag. 75) Ledenservice: tel. 0900 – 821 21 83 (€ 0,10 ct/min) op werkdagen van 9.30 – 12.30 uur Juridische en financiële vragen: donderdag van 13.30 – 15.30 uur Website: www.kbo.nl Redactieadres: Postbus 325 5201 AH ’s-Hertogenbosch E-mail: nestor@uniekbo.nl Hoofdredacteur: Ingrid Nies Redactieraad: Jan Brinkers, Hes van Huizen, Wil Jansen, Karel van Heeswijk (namens het ledenpanel), Suzanne Meeboer en Ellen Willemsen Tekstcorrectie: Egbert Hartman

Aan dit nummer werkten mee: Margaretha Coornstra, Frank van Geffen, Will Hurkmans, Wil Jansen, Coen de Jonge, Max de Krijger, Peter Louwerse, Suzanne Meeboer, Herman Post, Ineke de Ridders, Cor Schoenmaker, Andrea Steinmetz, Adri Verweij, Joyce Vergouwe, Elly Vlaming Fotografie: Marc Bolsius, Eduard Ernst, Hes van Huizen, Antoinette Mooy, Patrick Post, Ineke Oostveen, Arjen Jan Stada Illustraties: Ron Beumer Cartoon: Tom Janssen Vormgeving: Mariska Leerink, Druk: Senefelder Misset, Doetichem Advertentie-exploitatie: PSH Media Sales Postbus 30095, 6803 AB Arnhem Theo van Rossum 026-750 18 41 theo.van.rossum@pshmediasales.nl estor is een uitgave van de Unie N KBO en verschijnt 10 keer per jaar. KBO-leden ontvangen Nestor gratis. Niet-leden betalen € 26. Abonnement/lidmaatschap opzeggen voor 1 november.

Bijna één op de twee Nederlanders maakt zich op dit moment zorgen over de veiligheid van senioren, zo blijkt uit het landelijk representatief onderzoek dat de Unie KBO onlangs verrichtte. Het is niet zo dat ouderen alleen maar het idee hebben dat ze minder veilig zijn, zij zijn ook daadwerkelijk vaker slachtoffer van inbraak, overvallen, oplichting en pinpasfraude dan de generaties voor hen. Ivo Opstelten, minister van Veiligheid en Justitie, wees onlangs op de trend bij criminelen om juist ouderen als slachtoffer te kiezen. Ouderen zijn vaker thuis en meestal te goed van vertrouwen. Zo goed van vertrouwen dat ze iemand aan de deur vriendelijk binnenlaten, of bij de pinautomaat met een gerust hart een omstander vragen even hun pincode in te toetsen, omdat ze de cijfers niet goed kunnen lezen. Ik ben zelf wat voorzichtiger geworden, merk ik de laatste jaren. Na negen uur ’s avonds doe ik bijvoorbeeld niet zomaar de deur meer open. Ik geloof niet zomaar elk verhaal. Als Unie KBO doen wij er alles aan om de toenemende criminaliteit tegen ouderen te bestrijden. Wij overleggen met het ministerie van Veiligheid en Justitie, zetten de veiligheid van ouderen bij de politiek op de agenda, en wij organiseren voorlichtingsbijeenkomsten en veiligheidschecks aan huis. En dan hoop ik maar dat de voorzichtigheid in vertrouwen niet zal leiden tot minder betrokkenheid bij elkaar. Want wij moeten juist extra op elkaar letten, en elkaar betrekken, in deze tijd waarin steeds meer mensen zich eenzaam voelen. Dus kent u een KBO’er die een moeilijke tijd meemaakt, of die zich misschien alleen voelt? Blijf dan in contact en ga samen eens iets leuks doen. Bijvoorbeeld een dagje naar de 50PlusBeurs? De Unie KBO biedt u gratis kaartjes aan!

Hans Muis Voorzitter Unie KBO

Nestor 5

* 8

Post

Reageren op artikelen in Nestor? Mail dan naar nestor@uniekbo.nl of schrijf naar Unie KBO, Post Nestor, Postbus 325, 5201 AH ’s-Hertogenbosch. Vergeet niet uw naam, adres, woonplaats en eventueel e-mailadres te vermelden.

Dubbeltjes omdraaien

Hoe durft de heer Zalm het te zeggen: ‘Het is wel prettig om de dubbeltjes niet om te hoeven draaien’! Met zo een salaris zou ik dat ook kunnen zeggen, maar zoals Jan Slagter al zegt (in hetzelfde nummer): ‘die 70-jarige heeft voor al die leuke dingen geen geld, met een AOW en een klein pensioen’. Laat Gerrit daar maar eens aan denken!

» Aad Slot, Heerhugowaard

Breien is echt hip!

Na ons artikel over de twee Noorse jongens die aan paasbreien deden, werd de redactie werkelijk overspoeld met de meest prachtige en fantasievolle foto’s van breikunstwerken die lezers zelf gemaakt hadden.

Wederhoor Inovum

In het jan/feb-nummer van Nestor stond het artikel ‘Hoge huren in het verzorgingshuis’ over de nieuwe financiële regels voor verpleeg- en verzorgingshuizen. In het artikel vertelt KBO-voorzitter Henk Stuyver over de gevolgen van deze regeling in de gemeente Wijdemeren bij zorgorganisatie Inovum. Nestor heeft voor de uitlatingen van de heer Stuyver geen wederhoor gevraagd bij Inovum en betreurt dat. Inovum bestrijdt dat er tegen mensen is gezegd dat ‘als ze het niet konden betalen, ze moesten wegwezen’ en dat Inovum pas na veel druk vanuit de politiek een regeling heeft getroffen voor de bewoners. Er is niemand geweigerd en Inovum zegt goed met de gemeente gezocht te hebben naar oplossingen voor minder draagkrachtigen. Inovum geeft aan dat in de praktijk blijkt dat families van minder draagkrachtigen financieel wel eens bijspringen. Van gedwongen winkelnering is geen sprake, aldus Inovum. In de huurcontracten heeft Inovum laten opnemen dat in overleg met de verhuurder van zorgafname van de verhuurder kan worden afgeweken.

Fietsers draag een valhem! Ik las net het goede artikel over de elektrische fiets. Ik hou mijn hart vast als ik zie hoe sommige oudere fietsers hun stalen ros niet in bedwang hebben. Zelf ben ik een gepassioneerd fietser, ik ben bevoorrecht om in ons mooie Limburgse land te mogen rondtoeren. Wat ik wel iedereen wil aanbevelen - eigenlijk zou dit verplicht moeten zijn - is het dragen van een fietshelm. Een ongeluk zit in een klein fietshoekje, weet ik na 37 jaar werken op de operatiekamer. Ik heb zelf twee keer een buiteling gemaakt, en ik had dit niet naverteld als ik geen valhelm had gedragen. Daarom: iedereen een mooi fietsseizoen toegewenst mét valhelm en zonder malleur.

De vijf winnaars die het boek van Arne & Carlos hebben gewonnen: Mevrouw T. Gambardella uit Hunsel

Feestmutsen

De bewoners van Woonzorgcentrum van LuciVer Portiuncula (waar veel zusters Franciscanessen uit Bennebroek wonen) vieren feest. Misschien omdat de Unie KBO 60 jaar bestaat? Van oude Nestors hebben we hoedjes gemaakt. En dat stond heel feestelijk. We hadden genoeg Nestors want we zijn hier met veel KBO-leden.

» Z r. Marije Yedema

» Pierre Thijssen, secretaris afd. KBO Amstenrade

Mariella Verhage

Moeten wij ook nog jongeren ontzien?

Mevrouw Horsten

6 Nestor

Lisa Pijlman-Visser en Erna Roscam Abbing van Hoogstraten uit Wageningen

Ik wil graag reageren op het artikel in Nestor over sparen voor eigen zorg. Onze generatie heeft tijdens haar arbeidsleven de ouderen ruimhartig opgevangen (Noodwet Drees, AOW, Verzorgingshuizen etc.) en de jongeren laten studeren en alle kansen gegeven om hun talenten te ontwikkelen. Zouden wij nu de jongeren, waarvan velen met relatief hoge inkomens, ook nog moeten ontzien waar het erom gaat solidair een deel van de hogere zorgkosten van de huidige ouderen mee te betalen? Nee toch? Margriet Grote Punt uit Denekamp

» Jean Mevis, Hulsberg

Nestor 7

Tekst: Coen de Jonge Foto’s: Patrick Post (cover), Ineke Oost veen (foto pag 8), Nationaal Archief/Spaarnestad Photo (archiefbeeld), Antoinette Mooy (foto pag 11)

i n t er v i e w

Balletdanseres Alexandra Radius (69):

‘ Ik leef nog steeds met de geest van een danseres’ Ze was een schitterende danseres. Alexandra Radius ontsteeg het niveau van onze Lage Landen en trad op met de grootsten in haar vak. Een waarachtige Diva. De verbazend actieve en energieke ex-danseres wordt op 3 juli alweer zeventig. En viert dit met de liefde van haar leven.

‘Kijk, in zo’n tuin ben je zelf ontzettend bezig. Ik werk het liefst met zaadjes, dat is veel leuker dan dat je allerlei plantjes koopt. Vooral als je die zaden dan ook nog zelf wint. Je bent er altijd mee bezig, maar het geeft ontzettend veel voldoening. Je hebt alles ook zó vers…. En ik ben dol op het maken van boeketten. Ik maak altijd verschillende combinaties, elk boeket wordt daardoor anders. Soms doe ik allerlei soorten rozen door elkaar, en soms werk ik vooral met gele kleuren, waar je weer andere bloemen doorheen kunt doen… Of zo’n bloementuin te vergelijken valt met een symfonie? Nee, dat is totaal anders. Hier ben je zelf vooral mee bezig.’

onderhouden van een weelderige bloemen- en moestuin. Maar ook in de balletwereld is Radius nog heel actief, zij het niet meer als uitvoerend kunstenaar - ze stopte in 1990. ‘Ik heb tot mijn achtenveertigste gewerkt en Han tot zijn zesenveertigste. Maar dat is een uitzondering, dat kun je alleen maar doen als je heel goed bent. En veel energie bezit en het lijf ervoor hebt. Ik had eigenlijk nog niet hoeven stoppen. Vraag tegenwoordig niet aan iemand van een groep om zes balletten op een avond te dansen. Dat deden wij wel in ons eigen programma. Bij sommige moderne dansuitvoeringen denken ze zich het te kunnen permitteren om het publiek binnen een uur weer buiten te zetten.’

Vol energie

Ze is verbazend actief en energiek, ex-danseres Alexandra Radius (Amsterdam, 1942). Het grootste deel van haar leven wordt nu gevuld met het werk dat haar boerderij bij de Pyreneeën oplevert. Een project waaraan ze zich na haar afscheid zette met haar echtgenoot en ex-danspartner Han Ebbelaar. Een van haar besognes daar is het

8 Nestor

Vooruitziende moeder

Veel mensen zien haar nog steeds als de echte Grande Dame van het Nederlandse ballet. Alexandra Radius had een imposante danscarrière en was onder meer favoriete partner van Rudolf Nureyev. Ze werkte het liefst met een levend orkest. ’Ik vind het vreselijk als ik het theater binnenkom en de orkestbak is zwart.’ Bij haar

Nestor 9

‘Bij de eerste noot zie ik de passen weer voor me’ eerste schreden in de balletwereld, als leerlinge van acht jaar bij docente Nel Roos, zat dat er natuurlijk nog niet in. Alexandra kwam uit een milieu waar een opleiding als balletdanseres niet direct voor de hand lag: vader was kok en moeder huisvrouw. Toch vertelde haar (zeer dominante) moeder aan iedereen dat haar dochter later een beroemde danseres zou worden. ‘En ze begint een kennel’, zei ze er ook vaak bij. Die kennel, daar is het niet van gekomen; het echtpaar Radius/ Ebbelaar vertroetelt alleen de hond Bas. Voor de rest had moeder Radius een vooruitziende blik.

Al heel lang samen Het opmerkelijke van Alexandra’s loopbaan is dat ze die voor een

groot deel samen met haar man Han Ebbelaar kon opbouwen. Ze zijn al heel lang samen; uiteraard heeft dat leven ook de nodige turbulenties en verschuivingen gekend. ‘Ja, het was anders toen we jong waren. Maar wij waren geweldig vakmatig gedreven, en nu kijken we tevreden terug op een geweldig vol en mooi leven. Hoe het vak nog bij ons bestaat? Alleen al in het zien van mooie dingen. Gelukkig kunnen we nu ook samen dingen doen waarbij we aan niemand meer verantwoording hoeven af te leggen. Door onze intense relatie in al die jaren is er altijd één ding duidelijk gebleken: onze band kon niet barsten, door wiens toedoen dan ook. Door de jaloezie die vooral in ons vak voorkomt, was er meer dan eens de kans dat ze onze for-

mule konden breken. Maar hoe meer tegenwerking we kregen, des te intenser werd onze relatie. Daardoor konden wij toch vaak de zaken relativeren. ‘Het leven heeft ons goddank ook wel iets geleerd. Alleen al hoe het níet moet… Ik leef nu zoals ik altijd heb gedaan. Bewust positief en genieten van de dingen die we doen. Vroeger was dat van mijn vak, en nu de tuin, de hond en het huis. Dat wij samen zijn is het belangrijkste, zoals iedereen weet. De gezondheid die je krijgt en die je vooral goed moet onderhouden. Daarbij, ik leef nog steeds met de geest van een danseres. Ik ben nog steeds zeer gedisciplineerd door mijn oude vak. Niet erg hoor… maar soms is het erg lastig om dat los te laten. Toch geeft het meer voordelen dan nadelen.

En ik blijf er kennelijk uitzien als een danseres, door mij manier van lopen en mijn rankheid.’ Het echtpaar Radius/Ebbelaar heeft nog genoeg plannen voor de toekomst. ‘Maar die spelen pas wanneer onze hond er niet meer is. We willen graag nog eens naar New York, onze oude vrienden bezoeken. En weer eens een reis maken door Italië, Portugal, Spanje… Ja, we wonen daar vlakbij maar met onze hond gaat dat nu nog erg lastig.’

Passen voelen ‘Ik kijk graag terug op die vele hoogtepunten in mijn leven. Als eerste in 1970 mijn première van het ballet Giselle in het State Theater van het Lincoln Center in New York. Mijn rol als Aurora in de Sleeping Beautyproductie van het Nationale Ballet in de jaren zeventig. De samenwerking met Hans van Manen, met Rudolf Nureyev. En natuurlijk met Han, ons leven en werken. En we hebben altijd zo genoten van die prachtige muziek! Wij hebben op zo veel ongelooflijk mooie muziek gedanst! Tsjaikovski, The Sleeping

Bij hun twintigjarig dansjubileum in 1979 richtten Radius en Ebbelaar het Dansersfonds ’79 op, waarmee tegenwoordig in het bijzonder jong danstalent gestimuleerd wordt. in de auto met de radio aan, ha! de Symfonie in C van Bizet – en dan zie je de passen toch direct voor je. Je voelt het onwillekeurig ook in je spieren.’

Nervous breakdown

‘Er is geen nader inzien’

Balletpaar Alexandra Radius en Han Ebbelaar in een pas de deux tijdens een gala-avond in de Amsterdamse Stadsschouwburg, Nederland, 1979.

10 Nestor

Beauty - in de eerste akte van die proloog hoor je al het hele verhaal. Het feest begon voor mij al als de proloog begon. En de karakters die hij daarvoor heeft opgezet….. dat waren toen ook gewoon opdrachten, trouwens. Net als Stravinsky later heeft gedaan voor Balanchine in Apollo musagète, de Vuurvogel en Petrushka. Dat zijn allemaal opdrachten geweest. Die muziek is echt voor de balletten gemaakt. Als je nu muziek hoort, weet je meteen de passen die bij die passage horen. Het komt dan allemaal terug. Het hoeft maar om één noot te gaan. Zitten we

‘Het is niet zo dat bepaalde instrumenten een danser beter liggen. Ik ben zelf erg gek op pianomuziek, maar ik vind een celloconcert ook heerlijk. Viool trouwens ook. Van klavecimbel houd ik weer wat minder. Aan pianisten geef ik toch de voorkeur, we gaan ook vaak naar zulke concerten als we in Amsterdam zijn. We luisteren het liefst naar klassieke muziek. Jazz vind ik wel leuk hoor, onderweg op de radio, maar daar blijft het dan bij. Duke Ellington was ooit bij onze repetitie van het ballet The River, waar hij de muziek voor had geschreven.…. Ook op geïmproviseerde muziek is een ballet te maken. Dat wil zeggen: niet als iemand ter plekke aan het improviseren gaat. Jij moet het immers dansen, en dan kan het niet elke keer wat anders zijn.

Als er met de muziek iets misgaat, is dat nauwelijks te repareren. Maar je moet wel, je moet! Ik heb het gehad met een première van het Zwanenmeer dat een violiste een nervous breakdown kreeg (Radius doet een afschuwelijk gekras voor). Die muziek, die muziek! En dan moet je op het toneel doen alsof de liefde, de liefde blijft stromen. En de muziek krijste maar… Dan ga je echt door de grond. Dan werk je al die tijd zo hard naar een mooie voorstelling toe, en dan wordt het zo afgebroken.’ ‘Of ik sommige dingen bij nader inzien anders had willen doen? Nou nee, er is geen nader inzien. Het was dansen en het is dansen gebleven, totdat ik zelf op 48-jarige leeftijd besloot dat het genoeg was. De cirkel was rond. Ik heb never een stap spijt gehad. Het was de juiste beslissing op mijn hoogtepunt te stoppen. Veel artiesten roepen dat wel maar ze doen het niet. Ik ben er trots op dat het mij wel is gelukt.’ «

Nestor 11

Advertentie

uitgelicht

Nieuws van het landelijk bureau

Geld terug van de Belastingdienst Ook dit jaar kregen sommige 65-plussers een brief van de Belastingsdienst dat zij voortaan geen aangifte inkomstenbelasting meer hoeven in te dienen. In de praktijk hebben mensen uit bepaalde inkomensgroepen, bijvoorbeeld mensen met alleen AOW en een klein pensioen, echter vaak toch recht op een teruggave, merken onze belastinginvullers. Wij raden u daarom aan om toch aangifte te doen. Dat kan nog vijf jaar na dato.

Onderhandelen met verzekeraars De AWBZ wordt vanaf 2013 overgeheveld naar de zorgverzekeraars. Een grote verandering binnen het Nederlandse zorglandschap. Reden voor de Unie KBO om het collectieve belang op dit belangrijke punt extra in de gaten te houden. In politiek Den Haag, maar ook bij onze collectieve zorgverzekeraar Zilveren Kruis Achmea. Ruim 51.000 KBO-leden maken al gebruik van het KBO-collectief. Het voordeel ervan is dat KBO-leden kortingen krijgen op het basispakket, de aanvullende verzekering en de tandartsverzekering. Bovendien omvat de aanvullende verzekering een 50+ pakket, met daarin onder andere acht extra fysiotherapiebehandelingen en een vergoeding van 20 euro voor het KBO-lidmaatschap. Binnenkort overlegt de Unie KBO opnieuw met Zilveren Kruis Achmea, nu over hun nieuwe rol in de uitvoering van de AWBZ en de gevolgen voor onze leden. Een unieke kans om het ‘AWBZ-belang’ voor tienduizenden KBO-leden nu ook rechtstreeks te dienen. Resultaten volgen in het najaar.

OPROEP

Wie is er actief bij een pensioenfonds? Met ingang van 1 januari 2013 krijgen pensioengerechtigden het recht om direct vertegenwoordigd te zijn in de besturen van de pensioenfondsen. Het aantal zetels hangt af van het aantal pensioengerechtigden in relatie tot het aantal actieven. De ouderenorganisaties (Unie KBO, PCOB, NVOG, NOOM) kunnen kandidaten voor deze besturen voordragen. Op dit moment ontwikkelen de ouderenorganisaties gezamenlijk een plan voor de werving, de scholing en begeleiding van deskundige gepensioneerden. Maar allereerst willen wij graag weten hoeveel gepensioneerden uit onze achterban hiervoor belangstelling hebben. Er zijn al veel gepensioneerden namens de ouderenorganisaties actief binnen deelnemersraden en verantwoordingsorganen bij pensioenfondsen. Omdat niet bekend is om hoeveel mensen dit gaat, willen de ouderenorganisaties eerst een inventarisatie hiervan maken.

Meld u! Bent u op dit moment al actief binnen een pensioenfonds als bestuurslid, als lid van de deelnemersraad of als lid van het verantwoordingsorgaan? Geef dit dan alstublieft door aan de Unie KBO. Mail via uniekbo@uniekbo.nl uw naam, adresgegevens, bij welk fonds u actief bent en in welke functie. Ook andere belangstellenden worden uitgenodigd te reageren (meld dan aub het pensioenfonds(en) De CSO is dewaarvan koepel van u een depensioen ouderenorganisaties ontvangt). waar de Unie KBO deel van uitmaakt.

14 Nestor

Doe mee met de Grote Gezondheidsenquête!

Hoe (on)gezond bent u?

Ziekenhuizen moeten beter worden In het ziekenhuis word je beter, zou je denken. Toch gaat 10 tot 15% van de oudere ziekenhuispatiënten erop achteruit, in plaats van vooruit. Een verontrustend gegeven, vinden de gezamenlijke senioren organisaties. Om de zorg voor ouderen te verbeteren, startten zij het project ‘Keurmerk seniorvriendelijk ziekenhuis’. Het doel van het project is ziekenhuizen te stimuleren om hun beleid aan te passen aan (kwetsbare) ouderen en hun mantelzorgers. Hard nodig, want één op de vier ziekenhuispatiënten is 70 jaar of ouder. Uniek aan het project is dat kwetsbare ouderen zelf worden ondervraagd over hun ziekenhuiservaringen. Om een goed beeld te krijgen van hun wensen, behoeften en ervaringen worden vanaf april 2012 interviews gehouden met 60-plussers die de afgelopen twee jaar meerdere keren in het ziekenhuis zijn behandeld. De informatie uit de interviews wordt gebruikt om een goede vragenlijst voor de ziekenhuizen op te stellen. Daarnaast worden in het najaar 137 ziekenhuizen bezocht door seniorscouts, die ter plekke de ‘seniorvriendelijkheid’ zullen beoordelen. Het keurmerk wordt ontwikkeld door de Unie KBO, PCOB, NOOM (Netwerk van Organisaties van Oudere Migranten), de NVOG (Nederlandse vereniging van Organisaties van Gepensioneerden) en onderzoeksbureau MediQuest.

De belastinginvullers van de Unie KBO hielpen ook dit jaar weer meer mensen bij hun aangifte dan vorig jaar. De ruim tweeduizend invullers hebben tot en met maart 2012 al 111.421 aangiften ingediend.

Reanimeer mij niet Heeft u er over nagedacht of u in alle gevallen gereanimeerd wilt worden? Heeft u wel eens met uw naasten of met uw huisarts besproken wie voor u mag beslissen als u dat zelf niet meer kunt? De Unie KBO, PCOB en NPCF vroegen het aan hun leden. De ouderenorganisaties Unie KBO en PCOB en de Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie (NPCF) hielden onlangs een meldactie om in beeld te brengen hoe wij omgaan met onze wensen over levenseinde. Leggen we die vast of schuiven we het onderwerp liever voor ons uit? En weten wij hoe we een wilsverklaring op kunnen stellen? Lastige vragen, maar de resultaten, die eind mei beschikbaar zullen zijn, kunnen bijdragen aan het debat over het levenseinde.

Bent u tevreden met uw lichaam? Gebruikt u tussendoortjes? Rookt of drinkt u? Beweegt of sport u regelmatig? Slikt u vitaminepillen? Deze vragen en meer stellen wij u in de Grote Gezondheidsenquête van de Unie KBO. Het invullen van de vragenlijst duurt circa 8 minuten. Wie de vragenlijst in zijn geheel invult, maakt kans op één van de 25 cadeaubonnen ter waarde van €15! Alle antwoorden worden strikt vertrouwelijk behandeld.

Dat komt bij ons niet voor! Als je ernaar vraagt, zegt iedereen dat oudermishandeling in hun omgeving niet voorkomt. Helaas zijn de feiten anders, zo blijkt uit onderzoeken. De Unie KBO is dan ook blij met het actieplan ‘Ouderen in veilige handen’ van de overheid en met het feit dat zij bij de uitvoer betrokken wordt. Op 15 juni start een landelijke voorlichtingscampagne onder ouderen. Doel is om in eerste instantie het onderwerp bespreekbaar te maken. Daarvoor moeten ouderen en de mensen om hen heen zich er eerst bewust van worden dat ouderenmishandeling voorkomt

Doe mee en win een cadeaubon Doet u mee? Ga dan naar onze website (www.kbo.nl) en klik op ‘Grote Gezondheidsenquête’. Hebt u geen computer? Bel dan tussen 9.30 en 12.30 uur met onze ledenservice 0900-821 21 83 (€ 0,10 ct/min) en vul samen met hen het formulier in. Help ons, doe mee en win één van de 25 cadeaubonnen.

en onacceptabel is. Bewustwording ontstaat stapsgewijs. Daarom strekt de voorlichtingscampagne zich over meerdere jaren uit. Met een tour voor en door ouderen brengt de campagne de boodschap zo dicht mogelijk bij de ouderen zelf. Houd www. kbo.nl in de gaten voor de landelijke aftrap op 15 juni of mail naar avbalkom@ unieknbo.nl voor meer informatie over de voorlichtingscampagne.

Nestor 15

Solidariteitsfonds

adri verweij

Geven wij nog om elkaar?

Trouw

Zolang er armoede is in de wereld kan ik nooit rijk zijn, zelfs al heb ik een miljard dollar. Zolang er ziekten voortwoekeren en miljoenen mensen in deze wereld niet mogen verwachten oud te zullen worden, kan ik nooit helemaal gezond zijn. Ik kan nooit zijn wat ik zou moeten zijn voordat jullie zijn geworden wie je moet zijn. Zo zit de wereld in elkaar. Wij zijn onderling van elkaar afhankelijk’. Dit zijn gedachten van Martin Luther King. Ik voeg daaraan toe: zolang miljoenen ouderen in deze wereld in erbarmelijke omstandigheden moeten leven, kan ik niet ten volle genieten van mijn oude dag. Maar zijn deze gedachten nog wel van deze tijd? Is er nog wel sprake van gezamenlijke verantwoordelijkheid? Ondanks individualistische tendensen in de huidige samenleving zijn er ook veel tekenen van hoop. Veel mensen weten elkaar toch te vinden, ondanks afstand en culturele verschillen. In Oeganda zet de organisatie ROTOM zich bijvoorbeeld in voor ouderen die de zorg dragen voor hun kleinkinderen van wie de ouders aan Aids zijn overleden. Ook heeft ROTOM een project ter verbetering van de hygiëne in de dorpen. Het solidariteitsfonds heeft hier een bijdrage aan kunnen geven.

Als je ouder wordt, moet je heel wat verstouwen. Alles verandert en veilige zekerheden van vroeger wankelen. Waarden en normen zijn niet meer wat ze geweest zijn. Neem nou die opa en oma die geconfronteerd werden met de echtscheiding van hun dochter. Dat je je zorgen maakt, ligt voor de hand. Hoe moet dat nu verder? Zeker voor kinderen wacht er een moeilijke tijd. Bij wie hoor ik nou? Houden pappa en mamma nog evenveel van mij? Maar het gaat zoals het gaat… en dan moet je soms wel even slikken. Op een dag vertelde dochterlief dat haar zoon op school verteld had dat hij een nieuwe vader dreigde te krijgen. Belangstellend had zijn beste vriendje gevraagd hoe die vader dan wel heette. Toen de naam op de proppen kwam, had zijn vriend hem verzekerd: ‘O, die valt best mee. Die kun je wel hebben. Ik kan het weten, want ik heb hem ook vier maanden gehad!’ De dingen gaan zoals ze gaan. En je kunt niet veel meer doen dan op een gepaste afstand volgen hoe het gaat. Het is niet meer zoals het was: dat we levenslang trouw bij elkaar bleven. Al was het maar omdat er buiten het huwelijk en het gezin nauwelijks overlevingskansen waren voor moeder en de kinderen. Sommige verbintenissen hielden stand, ondanks alles. Zoals nu sommige huwelijke stranden, ondanks alles. Veel grootouders spreken hun zorgen uit; niet alleen omdat zij de eerst aangewezenen zijn voor de opvang; de vanzelfsprekende veilige bedding om voor dochter of zoon en de kinderen op te komen. Maar ook omdat we het zo anders gewend waren. Trouwen deed je voor het leven (een zekerheid die nog altijd geldt; ook voor de jongelui die nu trouwen; ik heb nog geen bruidspaar ontmoet dat zei: ‘Laten we het proberen, voor een paar jaar!’) Gelukkig valt het soms mee: als je na verloop van tijd mag zien hoe je kinderen een nieuwe toekomst vonden en dat een zekere harmonie terugkeert in de gezinnen. Leven met veranderingen. Misschien de moeilijkste opgave voor ons. U kunt het weten: u hebt het ook gehad.

advertentie

Samen kunnen wij onze wereld iets mooier maken. Een grote en uitdagende verantwoordelijkheid. Kleine projecten zoals die van ROTOM hopen op uw hulp. Wij gaan ervoor! Doet u mee? U kunt uw gift overmaken op giro 232325 ten name van Unie KBO Solidariteitsfonds te ’s-Hertogenbosch. Hartelijk dank!

Pastor Adri Verweij Will Hurkmans Voorzitter Solidariteitsfonds Het Solidariteitsfonds van de Unie KBO steunt kleinschalige projecten die de rechten, leefomstandigheden en positie van ouderen in ontwikkelingslanden verbeteren.

Nestor 17

geld & recht

Tekst: Peter Louwerse Illustratie: Tom Janssen

Europa: wat hebben wij eraan? Dat Europa steeds dichterbij komt, weten wij sinds de eurocrisis allemaal. Maar dat geldt niet alleen voor de euro. Of we nu een vliegreis boeken, een blik verf kopen of het slachtoffer worden van leeftijdsdiscriminatie, met EU-regels krijgen we allemaal te maken. In 2012, het Europese jaar van Active Ageing, wordt dat nog zichtbaarder.

Ruim vijftig procent van onze wetten is gebaseerd op regels van de Europese Unie. Logisch dus dat CSO (de koepel voor ouderenorganisaties, waarbij de Unie KBO is aangesloten) in 2010 een projectleider Europese Zaken benoemde. Die projectleider, Frans van Zon, ondersteunt de senioren die de Nederlandse belangen in Europa behartigen.

Zorgen om zorg Dat is een breed pakket. ‘Eigenlijk kun je zeggen dat alle beleidsterreinen van de Europese Unie gevolgen hebben voor de Nederlandse ouderen,’ weet Van Zon. Of je het nu hebt over de gezondheidszorg, de banken, de voedselveiligheid, er is altijd wel een link.’ Van Zon denkt in de eerste plaats aan de belangen van Nederlandse senioren, maar vanuit de Europese gedachte verliest hij de positie van andere lidstaten niet uit het oog. Neem nu de zorg. Het aantal ouderen neemt toe, terwijl er minder verzorgenden zijn. ‘Moeten we dus mensen uit Polen naar de Nederlandse zorg halen?’vraagt Van Zon zich af. ‘Dan creëren wij een probleem in Polen, en dat kan niet de bedoeling zijn.’ Een betere oplossing is volgens Van Zon dat de fitte Nederlandse ouderen meer zorgtaken op zich nemen.

Eigen lobbyclub Hoe kunnen Nederlandse ouderen invloed uitoefenen in Brussel? Net als de grote bedrijven en andere belangengroepen hebben de senioren hun eigen lobbyclub in Brussel: het Age Platform Europe. Eén van de Nederlandse leden is Regine Matthijsen (68). ‘Mijn taak is om de stem van Nederlandse senioren te laten horen,’ licht ze toe. Een pittige opdracht, want in het platform zitten 165 organisaties die 150 miljoen 55-plussers in 27 EU-landen vertegenwoordigen. ‘Maar Nederland is een welvarend en goed georganiseerd land. Onze stem wordt gehoord.’ Het tegengaan van leeftijdsdiscriminatie is één van de onderwerpen waar het platform

18 Nestor

zich sterk voor maakt. Wat de burger daarvan merkt? ‘Veel,’ vindt mevrouw Matthijsen. ‘Als een sollicitant is afgewezen omdat hij te oud is, kan hij naar de rechter stappen. Ik ken mensen die dat met succes hebben gedaan. Die kregen alsnog hun baan.’

‘Onze stem wordt gehoord’ Op de vingers getikt Verreweg het grootste deel van de regels van de Europese Unie werkt in het voordeel van ouderen. Banken die bijvoorbeeld 70-plussers een persoonlijke lening weigeren, worden op de vingers getikt door Brussel. Ouderen die voor hun reisverzekering veel meer moeten betalen dan jongeren, kunnen daarover klagen bij de Europese Commissie. Uiteraard profiteren ouderen ook van beleid waar álle Europeanen voordeel van hebben. Er is geen oorlog meer binnen Europa, we kunnen vrij reizen, hoeven niet meer eindeloos te wachten aan de grenzen en kunnen ons in Spanje of Frankrijk vestigen en daar naar de dokter of het ziekenhuis. En alle inwoners van Europa, dus ook senioren, hebben baat bij het vrije verkeer van goederen, personen, diensten en kapitaal. Europa zorgt ervoor dat alles beter op elkaar is afgestemd dan vroeger. Om de belangen van ouderen nog beter op de kaart te zetten, heeft de Europese Unie 2012 uitgeroepen tot het Jaar van Active Ageing. Dat houdt kortweg in: actief ouder worden en solidariteit tussen generaties.

Slimme huizen Ouderen willen zo lang mogelijk zelfstandig blijven. Matthijsen: ‘Dat kan onder andere door nieuwe technologie, zoals de zogeheten smart homes, slimme huizen dus.’ De techniek in die woningen is dankzij subsidie uit Brussel volledig afgestemd op de behoefte

van senioren. Vergeetachtige mensen kunnen de elektronica zo instellen dat de voordeur automatisch op slot gaat na binnenkomst. Urenlang onopgemerkt in de badkamer liggen na flauwvallen? Kan niet meer: na een tijdje gaat een alarm af. Heeft de eenwording van Europa alleen voordelen? Nee, soms gaat die afstemming iets te goed. Voorheen kon je de bekeuring voor een snelheidsovertreding in Luxemburg of Italië met een gerust hart in de prullenbak deponeren. Werd toch nooit werk van gemaakt. Nu moeten verkeersovertreders die buitenlandse boete wel degelijk betalen. Oók dankzij Brussel. «

Zorgen over Brussels pensioenplan Nederland kijkt met argusogen naar de pensioenplannen van de Europese Commissie. Kamerleden en Europarlementariërs maken zich zorgen over het voornemen om pensioenfondsen net zo te behandelen als verzekeraars. Als dat gebeurt, moeten pensioenfondsen hogere buffers aanhouden. ‘Dat kan ten koste gaan van de pensioenuitkeringen,’ vreest Europarlementariër Dennis de Jong (SP). CDA-Tweede Kamerlid Pieter Omtzigt heeft berekend dat Nederlandse gepensioneerden tien tot vijftien procent moeten inleveren als de plannen van Eurocommissaris Andor doorgaan. De Tweede Kamer heeft Omtzigt onlangs benoemd tot ‘ambassadeur van het Nederlandse pensioenstelsel’. Hij reist naar alle lidstaten om de nationale parlementen ervan te overtuigen dat Nederland zelf gaat over de 800 miljard uit onze pensioenpot. En niet Brussel.

Nestor 19

Advertentie

veiligheid

Tekst: Andrea Steinmetz Foto’s: Arjen Jan Stada

Bent u thuis veilig? Senioren lopen thuis risico op brand, inbraak of om opgelicht te worden. Bovendien komt er elke zes minuten een 55-plusser in het ziekenhuis terecht door een val. Maar met eenvoudige ingrepen kan veel ellende worden voorkomen. Daarom heeft de Unie KBO een veiligheidscheck ontwikkeld. KBO-lid Henk Rombout checkte hoe veilig de familie Van den Heuvel woont.

Jo (82) en Isolde (79) van den Heuvel uit Oud-Beijerland zijn senioren van de oude stempel. Zo lang het kan, doen ze alles zelf. Isolde hangt nog altijd de was buiten op en Jo stond onlangs zelfs hoog op een ladder om een raam te lappen. Isolde vond dat geen geslaagde actie. ‘Levensgevaarlijk. Je kunt altijd een duizeling krijgen. Maar hij wil niet weten dat hij oud is’, zegt ze. Jo: ‘Ik zeg altijd: zolang je niemand nodig hebt, valt het nog mee.’ Het tekent het echtpaar: exbinnenschipper Jo is een goedlachse, onbezorgde man die niet binnen kan zitten, Isolde is voorzichtiger en bedachtzamer. Zij heeft zich dan ook opgegeven voor de check op een veiligheidsbijeenkomst van de Unie KBO in Oud-Beijerland. Ze wilde graag weten of hun huis wel zo veilig is als ze denkt. Daarom is vanmiddag Henk Rombout van KBO Woerden op bezoek, die is opgeleid door de Unie KBO om de veiligheidscheck te doen. We drinken eerst een kopje thee en praten over koetjes en kalfjes. Maar Henk houdt zijn ogen en oren goed open en stelt goede vragen. Zo komt hij er al snel achter dat Isolde af en toe duizelig is en een kunstknie heeft. Als ze valt, kan ze

TIP Z org dat u altijd een telefoon bij u hebt, zodat u iemand kunt bellen als u valt.

22 Nestor

niet opstaan, dus een speciaal aandachtspunt voor Henk is kijken of er zaken zijn waarover ze kan struikelen. Hij raadt Isolde meteen aan de mobiele telefoon altijd bij zich te dragen – zo kan ze iemand bellen als ze is gevallen en haar man niet thuis is om haar overeind te helpen.

‘Je moet eerst iets meemaken, wil je wat voorzichtiger worden’

De veiligheidscheck is vooral bedoeld om ouderen bewust te maken van eventuele onveiligheden in huis.

Doden door vallen Henk legt uit: ‘Het voorkomen van vallen is een belangrijk onderdeel van de veiligheidscheck van Unie KBO, maar mensen vinden dat vaak niet zo belangrijk, omdat ze niet weten hoe gevaarlijk vallen kan zijn. De meeste doden en gewonden onder ouderen vinden plaats door vallen.’ Jo vindt het eigenlijk maar een beetje overdreven om daarover te praten. ‘Je doet een hele hoop

TIP Let zowel buiten als binnen in huis op dat er geen oneffenheden zijn waarover u kunt struikelen.

TIP V oorkom vallen: kies voor schoenen met stroeve zolen die niet glijden.

dingen automatisch. Net als autorijden.’ Henk: ‘U bent nog goed van lijf en leden, maar als mensen van uw leeftijd vallen en een heup breken, is het vaak óver voor ze. Als u weet hoeveel mensen hun mobiliteit

TIP L aat nooit onbekenden binnen. Is het donker? Vraag of ze overdag terugkomen.

verliezen of, erger nog, overlijden als gevolg van een heupbreuk…’ Isolde: ‘Ik heb een hartinfarct gehad en ik denk weleens: je moet eerst iets meegemaakt hebben, wil je wat voorzichtiger worden.’ »

TIP H eeft u een geiser? Schaf dan een koolmonoxidemelder aan.en hang deze op heuphoogte in de ruimte.

TIP L aat GRATIS een betrouwbare veiligheidsadviseur komen om in huis de checklist door te nemen.

Nestor 23

Advertentie

veiligheid

Losse kleedjes en kabels We gaan aan de eettafel zitten en Henk neemt de checklist met het echtpaar door. De lijst is samengesteld door de Unie KBO, de brandweer en de politie en is uitgebracht door Consument en Veiligheid. Hij bestaat uit drie onderdelen: vallen, brand en inbraak. Ook de babbeltruc komt aan de orde. De bedoeling is niet alleen de punten op de lijst te checken, maar vooral ouderen bewust te maken van eventuele onveiligheden in huis. Geduldig neemt Henk de lijst door en geeft adviezen: let op losse kleedjes of losse kabels waarover je kunt vallen, nooit op een kruk of stoel gaan staan, antisliptegels in de badkamer… Jo blijkt onverwacht toch nog aan veiligheid te denken: lachend toont hij zijn sokken met antislipnopjes. Het huis is redelijk veilig, maar er komen wel een paar aandachtspunten naar boven: een greep in de badkamer is geen overbodige luxe, en… de rookmelders: ze hangen er, maar de batterijen zijn leeg. Een klusje voor Jo. En er is geen koolmonoxidemelder in de keuken, waar de HR-ketel staat. De door Henk gesuggereerde blusdeken die je aan de muur van de keuken hangt en kunt gebruiken als de vlam in de pan slaat, heeft de aandacht van Isolde. ‘Met bakken en braden kan er altijd wat gebeuren.’ Later, in de tuin, blijkt dat daar nogal wat oneffenheden zijn, waarover je kunt struikelen. Ook een klusje voor Jo.

TIP B erg uw ladder goed op, anders helpt u inbrekers aan een handig hulpmiddel om binnen te komen.

Wilt u ook een huisbezoek of voorlichting? Tot nu toe doen vijf provincies mee aan het project ‘integrale veiligheid in en om huis’ van de Unie KBO: Gelderland, Zuid-Holland, Zeeland, Limburg en Utrecht. In deze provincies zijn huisbezoekers en groepsvoorlichters actief, die voorlichtingsbijeenkomsten houden. Wilt u informatie over deze bijeenkomsten of ben u geïnteresseerd in een huisbezoek, dan kunt u bellen naar Adinda Remigius, tel. 073 – 612 34 75, of e-mail: aremigius@uniekbo.nl

Henk, tot slot: ‘U bent zich goed bewust van veiligheid. Ik heb wel een aantekening gemaakt op de lijst die u straks krijgt: mevrouw Van den Heuvel is zich zeer bewust van de risico’s en meneer Van den Heuvel moet dat nog ontwikkelen.’ Ze moeten er erg om lachen. Henk tegen Jo: ‘Luister maar goed naar uw vrouw!’ «

Folder veiligheidschecklist Wilt u alvast zelf kijken hoe veilig uw huis is? U kunt de folder ‘Hoe veilig bent u thuis’ downloaden via: www.kbo.nl (klik op de cover van Nestor en scrol naar beneden). Geen computer? Bel dan met onze service telefoon 0900-821 21 83 (€ 0,10 ct/min).

TIP Sluit alle ramen als u (even) weggaat, ook boven. Inbrekers zien elk open raam als een uitnodiging.

TIP E en verhoging nodig? Gebruik dan geen los opstapje met een strijkplank, maar een stevige huishoudtrap met een beugel waaraan u zich kan vasthouden.

Nestor 25

r eize n

Tekst: Ingrid Nies Foto’s: Czech Tourism, Shutterstock

Praag de magie zal altijd blijven Een wandeling door de smalle straatjes onder het licht van de gaslantarens, de Praagse burcht die majestueus oplicht, en natuurlijk een kus op de romantische Karelsbrug over de rivier de Moldau. Ik was 24 toen ik voor het eerst in Praag kwam, en tot over mijn oren verliefd. Geen mooier decor voor de romantiek. Zou de glans van deze Gouden Stad na al die jaren nog behouden zijn?

et is alsof ik een oude bekende terugzie. Er is zo veel in mijn leven veranderd, maar hier heeft de tijd nog steeds stilgestaan. Dat is het mooie aan een stad met zoveel historie: die verandert bijna niet. De magie van Praag blijft, met zijn prachtige Jugendstilpanden, barokke kerken en renaissancistische paleizen. Het is heerlijk weer te dwalen door de kleine straatjes van ‘de stad van de honderd torens’ (in werkelijkheid zijn het er 550).

Grootste burcht ter wereld De Karelsbrug over de Moldau was tot 1841 de belangrijkste verbinding tussen de Oude Stad en de Praagse burcht.

Traditionele poppen

In Praag vind je vele goedkope restaurants

26 Nestor

De wachters bij de toegangspoort naar de Burcht

Oorspronkelijk bestond Praag uit vijf onafhankelijke steden: Hradc˘any (de Burchtwijk), Malá Strana (Kleinere wijk), Staré Me˘sto (Oude stad), Nové Me˘sto (Nieuwe stad) en Josefov (Joodse wijk). Nu zijn het de vijf

wijken die samen het hart van Praag vormen. In de Burchtwijk zetelen sinds honderden jaren de Tsjechische royalty’s. De burcht uit de 9de eeuw is het grootste gesloten paleizencomplex ter wereld. Omdat hij bovenop een heuvel ligt, heb je een prachtig uitzicht op de oude stad.

Gekrabde muren Wij komen de Burchtwijk binnen door een poort met gouden boog en imposante beeldenpartijen, die wordt bewaakt door twee wachters, keurig kaarsrecht in hun flauwblauwe uniformen. Meteen na de poort doemt het Schwarzenberg paleis op, genoemd naar een vooraanstaande familie die het paleis in 1719 kocht, zo vertelt onze gids. Het paleis geeft een goede indruk van de rijkdom en macht van de Boheems-aristocratie. »

Uitzicht over de rivier Moldau

Praag is mystiek en romantiek

Nestor 27

r eize n

» Op de buitenmuren de zogenoemde zwart-witte ‘sgraffito-decoraties’. Bij `sgraffito’ (let. `gekrabd’) wordt een zwarte muur wit bekalkt (of andersom) en daarna worden figuren ingekrast. Je ziet het overal in Praag.

Muren met saffieren

De Praagse burcht

Advertentie OAD

Natuurlijk bezoeken we op de Praagse burcht het oude koninklijk paleis met de grootste ridderzaal ter wereld, waar vroeger riddertoernooien werden gehouden. Aan de zaal werd zelfs een ruitertrap aangelegd, zodat de ridders met hun paarden over die trap de zaal konden bereiken. En de Sint-Vituskathedraal, de grootste van alle kerken binnen de burcht en het religieuze hart van de Tsjechische Republiek. De bouw van de kathedraal is in 1344 begonnen, maar duurde door de vele oorlogen uiteindelijk meer dan zeshonderd jaar. De Boheemse koningen werden hier gekroond en begraven. In de St.Wenceslas kapel zijn de muren versierd met Boheemse edelstenen als robijnen en saffieren. In de kerk ligt ook de kroon van Wenceslas, maar deze is buitengewoon goed beveiligd: maar liefst zeven deuren en zeven deurwachters houden ongewenst bezoek buiten.

Het Gouden Straatje Wat we ook zeker niet willen missen, is het Gouden Straatje. Hier heeft op nummer 22 Franz Kafka even

gewoond en gewerkt. Tegenwoordig is dat huisje een winkel waar je zijn boeken in alle talen kunt kopen. Het Gouden Straatje dankt zijn naam aan de mythe dat er vroeger alchemisten woonden die goud konden maken. De meeste huisjes zijn nu souvenirwinkeltjes, maar ook als je niets wilt kopen is het de moeite waard. Tip: ga er ‘s morgens vroeg heen om niet te verzuipen in de massa bezoekers.

Beroemd schrijverscafé In de oude stad zie ik de Astrologische Klok: bij het verstrijken van het uur slaat de klok en komt Jezus met de twaalf apostelen voorbij. In de ‘Nieuwe stad’ zoek ik het oudste café van Praag: café Slavia. Hier kwamen zo’n beetje alle Praagse schrijvers, musici en acteurs, zoals Franz Kafka en de componist Dvorak. Diep onder de indruk neem ik plaats en vergaap ik mij aan de jaren dertig art deco-stijl. Op de kaart staat het ‘artiestendrankje’ Absint, met 70% alcohol. Daar haalden ze dus hun inspiratie vandaan! De serveerster is erg vriendelijk. Dan weet ik ineens wat er wél veranderd is in al die jaren. Destijds (voor de splitsing) kwamen we de eerste avond verliefd, maar hongerig in een leeg restaurant en vroegen we om een tafel. De kelner keek ons strak en stuurs aan, gebaarde naar de lege tafels en zei onomwonden: ‘Alles is vol’. Tijden veranderen, en soms ten goede. «

Café Slavia

Het Gouden Straatje

Nestor 29

Goed idee

Tekst: Ineke de Ridders Foto’s: Ria Boere-Borst

advertentie

Bezin je op een kunstreis KBO Utrecht organiseerde vorige zomer een busreis naar de kathedralen van Amiens en Chartres. Het doel was tweeledig: genieten van kunst, maar ook momenten van bezinning beleven. Het leverde een bijzondere en indrukwekkende reis op. ‘Die eeuwenoude kathedralen spreken me enorm aan’, vertelt deelnemer Dick de Ruiter. Hij legt uit dat de Utrechtse deelnemers tijdens de reis een bijdrage verzorgden, bijvoorbeeld door iets over de kathedralen te vertellen of door een stiltemoment te verzorgen. Dick: ‘Het bezinningsmoment in de crypte van de kathedraal van Chartres kwam

wel binnen! Het maakte diepe indruk op mij om samen met (ook innerlijke) reisgenoten op die plekken te zijn. Een kunstreis met verdieping.’ Cobi Ramselaar: ‘Ja, dat was het, een kunstreis plús! Heel bewust heb ik in beide kathedralen het labyrint gelopen. Dat doet wat. Ik heb daadwerkelijk iets hogers ervaren. Zoals ook in

de korte woorddienst in de crypte.’ Leo van der Geer: ‘Ik zoek bewust naar die extra dimensie, altijd. Dat eenvoudige gelovigen eeuwen terug dit bouwden! Hoe glazeniers de vonken van kleur uit de ramen weten te laten spatten. Ik voelde diep ontzag. Gestold geloof. De verbinding met een groot mysterie. En met je eigen reden van bestaan.’ « In deze rubriek brengen wij leuke en originele activiteiten van afdelingen in beeld, ter inspiratie van andere afdelingen. Doet u met uw afdeling iets bijzonders? Laat het ons dan weten via nestor@uniekbo.nl

Nestor 31

KBO-ledenaanbiedingen

KBO-leden gratis naar de 50PlusBeurs! Kom gratis naar de 50PlusBeurs! De Unie KBO heeft ook dit jaar weer kunnen regelen dat u als KBO-lid een gratis entreekaartje krijgt. Houdt u van songfestivalmuziek? Geniet dan aansluitend van een bijzonder dubbelconcert van Vicky Leandros en Songfestival EuroVoices voor de speciale KBO-prijs van slechts 20 euro!

50PlusBeurs Datum: van dinsdag 11 t/m zaterdag 15 september Plaats: Jaarbeurs Utrecht, vlak bij Centraal Station Utrecht. Bezoekadres: Jaarbeursplein Openingstijden: dagelijks van 10.00 tot 17.30 uur Concert: dagelijks aansluitend aan de beurs van 17.30 tot 19.30 uur

KBO leden hebben 4 x voordeel!

1. U krijgt gratis entree voor de 50PlusBeurs (normale prijs € 20,00) 2. U krijgt flinke korting op een combinatiekaart Beurs én Dubbelconcert: u betaalt geen € 65,00 euro maar slechts € 20,00 3. O nze partner OAD brengt u voor € 20,00 met de bus naar de 50PlusBeurs 4. B us + Beurs + Dubbelconcert kost KBO-leden slechts € 37,50!

Bestel snel kaarten (zonder bus) KBO-leden kunnen de gratis entreekaarten of de speciale kortingskaarten voor Beurs + Concert bestellen via www.plusticket.nl (klik op KBO logo) of bel 026–377 97 36 (geef aan: KBO-actie) Houd uw lidnummer gereed. Bestelkosten € 2,50 Bestel snel kaarten (met bus) Busvervoer met entree bestelt u via OAD: 0548–37 70 09 Groepen vanaf 15 personen eigen opstapplaats!

e 20e jubileumeditie van de 50PlusBeurs is van 11 t/m 15 september in de Jaarbeurs Utrecht. De Beurs is dagelijks open van 10.00 tot 17.30 uur. Het Dubbelconcert met Vicky Leandros is meteen na afloop van 17.30 tot 19.30 uur.

Vier het leven De 50PlusBeurs is ’s werelds grootste evenement voor actieve plussers en biedt de honderdduizend bezoekers zes hallen met informatie, amusement en voordeel. Met zeshonderd stands, workshops en presentaties. Maar ook vele optreden op podia met muziek, show, dans en exposities. Niemand

32 Nestor

Let op!

verlaat de 50PlusBeurs met lege handen! Wat dacht u van gratis appelgebak, 50PlusGids en beurstas met hebbedingetjes? Kijk op www.50plusbeurs.nl voor het laatste nieuws.

Songfestival meezingers Direct na afloop van de beurs kunt u heerlijk onderuit en genieten van een exclusief Dubbelconcert van Michael van Hoorne’s EuroVoices en topartiest Vicky Leandros, winnares van het Eurovisie Songfestival. Voor de pauze staat het concert volledig in het teken van het Eurovisie Songfestival. De EuroVoices zingen alle grootste songfestivalhits. Niet alleen Nederlandse klassiekers als ‘Een beetje’, ‘De Troubadour’ en ‘Ding-

a-Dong’, maar ook internationale hits van ABBA, Cliff Richard en de wereldhit ‘Eres tu’ ontbreken niet.

Legendarische Vicky Leandros Na de pauze neemt de wereldster Vicky Leandros u mee op een exclusieve muzikale rondreis met hoogtepunten uit haar carrière. Vicky Leandros zit al 35 jaar in het vak. Zij heeft meer dan 55 miljoen verkochte albums, haar overwinning op het Eurovisie Songfestival en optredens in 52 landen op haar naam staan. Vicky presenteert een bijzondere mix van herkenbaar repertoire. Zij ontroert haar publiek met hits als ‘Ich hab’ die Liebe geseh’n’, ‘Ich bin’, ‘Après toi’,

Deze aanbiedingen zijn alleen geldig TOT 1 au gustus! Bestel dus snel! ‘Ich liebe das Leben’, met chansons als ‘Ne me quitte pas’ en ’L´amour est bleu’, rocksongs als ‘Fire and rain’, Griekse liederen als ‘Nichta magika’ en natuurlijk haar hit ‘Theo, wir fahr’n nach Lodz’. Vicky Leandros viert haar 35-jarig podium jubileum met een wereldwijde tournee. In samenwerking met de jubilerende 50PlusBeurs komt zij voor een exclusieve concertreeks naar Nederland. Dit is uw eenmalige kans om live te genieten van deze sympathieke wereldster. «

Nestor 33

Advertentie

vrije tijd

Tekst: Frank van Geffen Foto’s: OOPOEH en HomeAlone

Een saaie zomer?

Ga oppassen op huis of hond!

De zomertijd is voor de meeste 50-plussers maar saai. Iedereen is op vakantie en oppassen op de kleinkinderen hoeft even niet. Gelukkig zijn er nog genoeg andere mogelijkheden om op te passen. Wat dacht u bijvoorbeeld van het passen op andermans huisdieren of op een mooie villa?

36 Nestor

rie en Irene Donders uit Zwolle passen al jaren op huizen. ‘Dat deden we al voor onze pensionering’, licht Arie Donders toe. ‘Maar erna wilden we dat vaker doen, maar dan wel in een prettige omgeving. We wonen zelf ook mooi en hadden geen zin om ergens op een flat terecht te komen.’ Ze kwamen terecht bij HomeAlone Tijdelijk Woningbeheer, het neusje van de zalm voor huizenoppassers. Algemeen directeur Daniëlla Melis: ‘We bedienen het bovenste segment van de markt. Eigenaren van villa’s - met of zonder huisdieren - stellen hoge eisen. Wij screenen mensen voor we het huis van anderen aan ze toevertrouwen. Dat is zeer arbeidsintensief. Vanzelfsprekend kloppen juist mensen met wat ruimere inkomens bij ons aan om op hun huis te laten passen. Voor hen werkt het preventief als hun woning tijdens hun afwezigheid is bewoond en telefoontjes worden beantwoord.’

Strenge selectie Om oppasser te worden bij Home Alone Tijdelijk Woningbeheer moet je wel een selectieprocedure doorstaan. Donders: ‘Nadat we een formulier hadden ingevuld, kregen we bezoek van de organisatie. In dat verder prettige gesprek vroegen ze naar de beroepen die mijn vrouw en ik hadden uitgeoefend. Ook informeerden ze of wij met huisdieren kunnen omgaan en hoe beschikbaar we zijn. Dat is ruim, nu we allebei niet meer werken. We werden aangenomen en passen nu af en toe op woningen van anderen, vaak inclusief huisdieren. Wij vinden het een leuke manier om in eigen land op vakantie te zijn. We zorgen voor het huis, voor onszelf en we wandelen bijvoorbeeld met de hond. En ik kom nu meer toe aan mijn hobby’s, schrijven en video’s, dan thuis.’

Op een huisdier passen Wie wil oppassen op een huisdier, kan terecht bij Sofie Brouwer (29), de oprichtster van OOPOEH: Opa’s en Oma’s Passen Op Een Huisdier. Deze zomer gaan de eerste ‘oopoehs’ op een huisdier passen. Brouwer: ‘Ouderen worden in de media nogal eens negatief weggezet. Mijn ervaring met ouderen is helemaal niet zo. Ik vind dat ze veel levenservaring en kennis hebben. Er is wel eenzaamheid onder ouderen. Met OOPOEH wil ik daar iets aan doen.’ Brouwer brengt diereneigenaren en ouderen bij elkaar. ‘Senioren kunnen heel goed op huisdieren passen. Dat mes snijdt dan aan heel veel kanten. De baasjes vinden een goed oppasadres voor hun huisdier, de oopoehs kunnen voor het dier zorgen. Gaan ze bijvoorbeeld de hond uitlaten, dan hebben ze beweging en spreken ze andere hondenbezitters. Bovendien hebben baasjes en oopoehs steeds contact bij het halen en brengen. Het heeft dus allerlei voordelen.’

Lies Deggeller uit Amsterdam is zo’n oopoeh. ‘Ik ben 72 en een echte hondenliefhebber. Toch heb ik zelf nooit een hond gehad, want ik was hele dagen aan het werk. Toen ik van OOPOEH hoorde, heb ik meteen gebeld. Het lijkt me heerlijk om regelmatig een hond uit te laten. Het moet wel een kleinere hond zijn want ik loop met een stok.’

Goedkoop adresje Het ruilen van huizen is een ander mooi avontuur voor de zomer. In Nederland kan dat bijvoorbeeld via Homelink International. De Nederlandse tak is opgericht door vader De Ruiter, die kort na de oorlog zijn huis in Apeldoorn tijdelijk ruilde met het huis van kennissen in Scheveningen. Een goedkope vakantie. Vader De Ruiter zag er wel brood in en begon een bedrijf voor woningruil. Dochter Inga de Ruiter: ‘Hij ontdekte dat er in andere landen vergelijkbare organisaties waren en sloot zich daarbij aan, zodat mensen ook kunnen ruilen met een huis in het buitenland. Ieder jaar zijn er nu via onze organisatie Homelink International meer dan 14.000 uitwisselingen. We selecteren de deelnemers niet. De ervaring leert dat mensen

met andermans spullen omgaan alsof het hun eigen spullen zijn. We horen heel zelden klachten.’

Een leuke manier om in eigen land op vakantie te zijn. Theo en Mirjam Rensman uit Ophemert doen sinds 2005 aan woningruil. ‘We zijn er erg enthousiast over. Voor weinig geld ga je erg comfortabel op vakantie. We zijn in de Verenigde Staten en in Canada geweest. Bij terugkomst troffen we ons huis altijd in goede orde aan. Van onze buren krijgen we soms te horen dat ze met onze logés samen gegeten hebben. Dat is toch prachtig?’ «

Meer informatie: Oppas huis: homewatchers, www.homewatchers.nl T: 0481-45 03 15 Oppas hond: OOPOEH, www.oopoeh.nl T: 0294–28 44 14 Huizenruil: Homelink International www.holidaylink.com, T: 0512-51 97 93

Nestor 37

D i g i ta a l

Tekst: Joyce Vergouwe, SeniorWeb Foto: Shutterstock

Tijd voor de grote computerschoonmaak! De Grote Schoonmaak is weer achter de rug. De kans is groot dat ook door uw huis een frisse wind is gegaan. Maar hebt u daarbij aan de computer gedacht? Ongebruikte programma’s en bestanden liggen te verstoffen in een hoekje van uw harde schijf. Tijd om ook daar de bezem doorheen te halen! Het resultaat? Een veilige, overzichtelijke en snellere computer.

Computeronderhoud. Het klinkt wat saai, maar door regelmatig een paar simpele handelingen uit te voeren, hebt u langer plezier van uw computer. En als u eenmaal weet wat u zelf kunt doen om uw computer opgeruimd te houden, dan houdt u het gemakkelijk bij.

Ordenen Een opgeruimde computer begint bij overzicht. Maak geen verzamelpunt van uw Bureaublad, met allemaal bestanden en snelkoppelingen naar programma’s. Maak er een gewoonte van bestanden in mappen op te slaan. Foto’s bij foto’s, documenten bij documenten, muziek bij muziek. Zoals u het thuis ook in de kast doet. Zo vindt u alles gemakkelijk weer terug. Deze zorgvuldig opgeslagen documenten wilt u natuurlijk niet kwijtraken als uw computer onverhoopt stuk gaat. Maak daarom regelmatig een back-up. Dit is een kopie van de bestanden die u niet kwijt wilt raken. U kunt deze kopie bijvoorbeeld op een usb-stick of externe harde schijf zetten.

Overbodige bestanden verwijderen Ook als u er zelf een nette werkwijze op nahoudt, verzamelt de computer overbodige bestanden. Maak er een gewoonte van deze wekelijks te laten opruimen door de computer. Windows heeft daar het programma Schijfopruiming voor. Dit ruimt overbodige bestanden op. In Windows 7 gebruikt u het als volgt: • Klik op de knop Starten > Alle programma’s.

• Open de map Bureau-accessoires > Systeemwerkset. • Klik op het programma Schijfopruiming. Het programma start automatisch als u maar een enkele harde schijf hebt. Hebt u er meer, dan ziet u een klein venster met de naam Schijfopruiming. Daarin staat standaard de harde schijf C geselecteerd. Als u een andere schijf wilt opruimen, klik dan op het zwarte driehoekje en selecteer de gewenste schijf. Klik dan op OK.

• De overbodige bestanden worden aan u getoond in een lijstje. De bestanden die zonder problemen kunnen worden verwijderd, staan al aangevinkt. Klik op OK om ze te verwijderen. Het kan zijn dat u uw keuze moet bevestigen. Dan klikt u op Bestanden verwijderen.

Programma’s verwijderen Programma’s die u niet (meer) gebruikt, kunt u beter van uw pc verwijderen. Let wel op: weg is weg! Spijt van uw opruimbui? Dan

kunt u een gratis programma vaak weer via internet installeren. Voor een betaald programma hebt u de originele cd of dvd nodig waar het programma op staat. In Windows 7 verwijdert u een programma als volgt: • Klik op de knop Starten > configuratiescherm. • Klik onderaan links op Een programma verwijderen. Geef desgevraagd aan Gebruikers accountbeheer toestemming om door te gaan. • Zoek het programma dat u wilt verwijderen. Klik op de programmanaam. • Klik boven de lijst op Verwijderen/wijzigen. • Het verwijderen gaat van start. Vrijwel elk

programma wordt op dezelfde wijze verwijderd. U moet enkele malen bevestigen dat u het programma echt wilt verwijderen. • Verder volgt u de instructies door bijvoorbeeld enkele malen op Next of Volgende te klikken. • Als u de verwijdering moet bevestigen, klikt u op Ja. Soms zult u de computer opnieuw moeten starten om de verwijdering te voltooien.

Bestanden bij elkaar vegen Hulp nodig bij het opschonen van uw PC? Word lid van SeniorWeb. Sluit voor slechts € 26,- uw lidmaatschap voor 2012 af en krijg gratis het boek ‘Orde op uw pc’ t.w.v. €9,50. U kunt uzelf eenvoudig aanmelden via: www.seniorweb.nl/nestor

38 Nestor

Na verloop van tijd raken computerbestanden verbrokkeld, ze staan verspreid over de computer opgeslagen. Oftewel gefragmenteerd. Zie het als uw encyclopediereeks die over verschillende kasten en planken verspreid staat. Het duurt langer voordat u de reeks weer bij elkaar hebt. En zo werkt het ook bij de computer, deze wordt langzamer. Door de

harde schijf te defragmenteren, worden de bestanden weer bij elkaar geplaatst. Windows 7 voert wekelijks automatisch schijfdefragmentatie uit. Het kan geen kwaad dit zelf een keer extra te doen wanneer u handmatig veel software en bestanden hebt verwijderd. • Klik op de knop Starten > Alle programma’s. • Open de map Bureau-accessoires > Systeemwerkset. • Klik op het programma Schijfdefragmentatie. • Klik op Schijf defragmenteren. «

INFORMATIE Wilt u meer stap-voorstap-informatie over het opruimen van uw computer? Ga dan naar het Thema Onderhoud op www.seniorweb.nl Ook voor Windows XP en Vista.

Nestor 39

Contact Actieve, sociale vrouw zoekt man om samen dingen van het leven te delen. Leeftijd ca. 73-76. Omg. 0251. BR.O.NR. NT. 6.001 Vrouw 53 jaar, alleenstaand, zoekt vriend. Liefst met snor. LBO niveau. Niet roken. Geen bartype, wel spontaan. Omgeving Apeldoorn, Veluwe. BR.O.NR.NT. 6.002 Goed uitziende all. st. spont. dame m. brede interesse, geen bartype, r. Limburg zkm nette, serieuze heer,

nr, lft. 72-76 v. vriendschap/relatie. BR.O.NR.NT. 6.005 Wed. 72 jaar, zoekt een leuke vriend om samen een relatie op te bouwen. Rook en drink niet. Omg. gemeente Leudal. Liefst met foto. BR.O.NR.NT. 6.006 Dag dames. Ik ben een optimistische 76 jarige wedn. Een beetje sportief, nr, en houd van het leven met zijn vele facetten. Ik zoek een gezellige, lieve vriendin om samen ons leven een

nieuwe kans te geven. Omg. Haaksbergen, Overijssel. BR.O.NR.NT. 6.003

[Te huur]

Wie woont bijzonder?

Chalet Zwitserland. Uniek gelegen. Goed bereikbaar. www.stella-alpina.eu

Voor een artikel in Nestor zoeken we mensen die als 50-plussers een bijzondere woonvorm hebben gevonden, liefst met meerdere mensen bij elkaar. Woont u bijv. in een woongroep of oud klooster, of overwintert u ieder jaar? Graag uw reactie naar de redactie van Nestor, Postbus 325, 5201 AH ’s-Hertogenbosch of mail naar nestor@uniekbo.nl

[Te huur]

Vakantiewoning

Ontdek de regio Utrechtse Heuvelrug met uw smartphone! Bijzondere routes voor wandelaars, fietsers en automobilisten. U vindt ze in de gratis Uit in de Heuvelrug-app. Navigatie, informatie en kaartmateriaal aangevuld met beeld en geluid, zorgen voor een bijzondere beleving van de veelzijdige Utrechtse Heuvelrug. Kies uit routes als Vorstelijk Toeren of Landleven. Ervaar zelf de indrukwekkende natuur, prachtige kastelen en buitenplaatsen, bijzondere historische plekken en leuke attracties voor de kleinkinderen, en maak uw dagje uit tot een bijzondere belevenis. Download de app via www.uitindeheuvelrug.nl/apps

40 Nestor

Gezocht

Vakantiewoning

Gevoelige, intelligente, hartelijke 80+ karakterman, lang en slank. Beschaafd/ verzorgd. Verlangt naar een vrolijke, slanke, vlotte, intelligente AF-EN-TOE-Partner (V) voor weekeinde/(verre) reizen. En samen (meer) te genieten van het goede des levens. Regio Randstad. Vertel mij wie je bent en wat je wilt. BR.O.NR.NT. 6.004

Meer informatie over wat er in de regio Utrechtse Heuvelrug te zien en doen is? Waar u goed kunt slapen en lekker eten? Kijk dan op www.uitindeheuvelrug.nl

Op zoek

Gratis route-app

Bocholtz, Zuid-Limburg, vakantie woning geschikt voor 2 tot 8 pers. Wie eens komt, komt steeds terug. Tel: 045-544 30 61 Website: www.doeveberg.nl

[Te huur]

Appartement

[Te huur]

[Boeken]

Vakantiehuis

Spannende boeken

4 slaapkamers, 4 badkamers, max. 9 pers. Bosrijk park. www.vakantiehuislochem.nl

[Te huur]

Gaasterland, 2 pers. app. Bij bos en water, eigen terras. www.itboerestee.nl Tel: 0514-60 50 98

Bungalow

Reageren op advertentie? uw brief, met vermelding i Stuur van het brief-nummer in de linker bovenhoek van de envelop, naar: Unie KBO, Postbus 325, 5201 AH ’s-Hertogenbosch. De redactie stuurt uw brief dan door.

[Te huur]

Zelf een advertentie plaatsen? Voor de advertenties voor de i rubriek Contact, Cursussen en Vakantiehuizen kunt u een advertentiebon met de bijbehorende tarieven downloaden via de website (klik op de cover van Nestor en scroll naar beneden), of aanvragen via de mail: nestor@uniekbo.nl of via het redactiesecretariaat, telefoon 073-6123475.

Spanje, Costa Blanca. 6 p. bungalow te huur. 3 slk., 2 bk., grote tuin, veel privacy. www.snelvakantiewoning.nl

Koop één van de volgende boeken van André M. Nijssen: - Verzet (over het verzet in Limburg) - Kerk in zwaar weer - Eenzaamheid www.mooilimburgswebshop.nl (doorklikken op mijnboek).

[Te huur]

Vakantiewoning

Appartement

Te huur vak. h. Duitsland. 200 km. van Ned. in bossen en meren. 2 tot 14 personen. Tel. 06-224 116 75 of 0135-21 83 25

Plattelandsappartement te Rijssen-Holten. 2 pers. minder valide aangepast en luxe 4-pers. (3 st.) overdekt terras + uitzicht Holterberg. Grenst aan wandelnetwerk / fietsknooppuntenroute. Tel: 0548-54 23 64 Zie: www.hetoverveen.nl

Nestor 41

B e t r okke n B i j B uu r t be l e i d

Tekst: Ingrid Nies Foto’s: Sabine Joosten / Hollandse Hoogte

Wij zijn met velen eenzaam Eenzaamheid onder ouderen is een groeiend probleem: van de ruim 2,6 miljoen 65-plussers voelt bijna 1 miljoen zich eenzaam. 200.000 senioren zijn extreem eenzaam: zij hebben slechts een keer in de maand een sociaal contact. Een trieste constatering, vindt Agnes van Balkom, beleidsadviseur zingeving van de Unie KBO. ‘Maar, als we met zo velen eenzaam zijn, zijn er ook genoeg mensen om met elkaar in contact te brengen.’

of er iemand woonde die ze zou kunnen voorlezen. Het gaat om hele gewone dingen: vragen hoe het met iemand gaat, een kop koffie drinken. Je hebt nooit spijt als je iets voor een ander doet.’ ‘Als Unie KBO zoomen wij niet in op eenzaamheid, maar juist op de andere kant van de medaille: blijf in contact met elkaar’, vertelt Agnes. ‘We hebben voor afdelingen een pakket ontwikkeld waarmee ze het gesprek met vrijwilligers hierover kunnen openen. Want hoe herken je eenzaamheid? Hoe ga je om met iemand die beweert dat hij ‘niemand nodig heeft’, maar waarbij je ziet dat hij hunkert naar contact? Wij geven handvatten om het gesprek te openen. En dan bedoel ik een echt gesprek, over wezenlijke vragen die bij ons allemaal leven, niet even kletsen met elkaar.’

Wilt u in uw afdeling ook een gespreksbijeenkomst ‘Blijf in contact’ organiseren? Vraag dan het pakket aan bij Adinda Remigius. E: aremigius@uniekbo.nl T: 073-61 234 75. Blijf in contact is een onderdeel van het project Betrokken bij buurtbeleid, een project dat door het ministerie van VWS wordt ondersteund.

Klein wereldje

ls je ouder wordt, vallen veel bestaande contacten weg’, legt Agnes van Balkom uit. ‘Je kinderen krijgen steeds meer hun eigen leven, na je pensionering zie je je collega’s nauwelijks meer, familieleden en vrienden overlijden, de partner valt weg. Tweederde van de KBO-leden is alleenstaand. Wat overigens niet betekent dat ze ook automatisch eenzaam zijn. Eenzaamheid is een gevoel, geen optelsom. Iemand die alleen is, kan enorm genieten van het alleenzijn, terwijl iemand die veel mensen om zich heen heeft, zich toch eenzaam kan voelen. Maar een deel van de senioren zou best graag meer in contact komen met anderen, maar weet niet goed hoe.’ Het contact zoeken met anderen is iets dat je kunt verleren, volgens Agnes. ‘Hoe minder

42 Nestor

Meer informatie

Gespreksbijeenkomst Blijf in contact

je erop uitgaat, hoe hoger de drempel wordt. Als je jong bent, kom je vanzelf in contact met mensen, als je ouder wordt, vergt dat veel inzet en veerkracht. Binnen blijven is makkelijker en voelt veilig. Maar toch, als je de kracht vindt om naar buiten te gaan en mensen te ontmoeten, maakt dat het leven vaak wel leuker.’

Muurbloempjes naar buiten De KBO-afdelingen doen, vaak zonder dat ze het weten, veel aan eenzaamheid. Mensen ontmoeten elkaar, gaan met elkaar op stap. ‘Maar hoe kun je nou die muurbloempjes op de dansvloer krijgen?’, vraagt Agnes zich af. ‘Als vrijwilliger heb je daar een taaie klus aan. Alhoewel het soms ook simpel is: bel gewoon even aan en vraag ze mee. Ik sprak laatst een KBO-lid, die uit gewoon een verzorgingstehuis is binnengestapt om te vragen

Cor en Olga Verdiesen organiseren dit soort gespreksmiddagen van ‘Blijf in contact’ bij hun afdeling in Noordwijkerhout. Met veel succes. Cor: ‘Ik ben vrij actief in het verenigingsleven en als ouderenadviseur en dan zie je veel. Mensen die bijvoorbeeld voor hun zieke partner zorgen, eigenlijk boven hun macht bezig zijn en moeilijk hulp kunnen vragen. Sommige mensen hebben een heel klein wereldje, maar dat heeft niet iedereen in de gaten. De bedoeling van ‘Blijf in contact’ is,

‘ Eenzaamheid is een gevoel, geen optelsom’ dat je sneller signalen opvangt. Ik las erover en vond het direct zo belangrijk dat ik het wilde organiseren.’ Cor kreeg samen met andere geïnteresseerden een dag training in Den Bosch. ‘Het is een mooi concept dat keurig kant-en-klaar

wordt aangeleverd door de Unie KBO’, vertelt hij. ‘Je krijgt uitnodigingen, brieven, brochures, pr-materiaal om mensen op te roepen, een filmpje om het gesprek te openen, een powerpointpresentatie, tips voor gesprekstechnieken, zelfs placemats met regels voor een goed gesprek. Eigenlijk heb je er zelf verder nauwelijks werk aan.’

Cor en Olga Verdiesen organiseren gespreks bijeenkomsten over eenzaamheid

» Nestor 43

B e t r okke n B i j B uu r t be l e i d

Ik hoor hier niet De korte film Thuiskomen gaat over Tom Hertog. Als hij noodgedwongen verhuist naar een verzorgingshuis bekijkt hij zijn nieuwe wereld van bingo, bloemschikken en gezamenlijke maaltijden met grote argwaan. Het liefst blijft hij op zijn kamer met zijn eigen muziek, boeken en computer. Hij wil geen contact. Maar dan komt er een moment dat hij niet anders kan dan die anderen in zijn kamer en zijn leven toe te laten. De dvd is een mooi aanknopingspunt voor een gesprek over heel herkenbare gevoelens van mensen die zich niet thuis voelen bij anderen. U kunt de dvd met handleiding bestellen voor € 19,95 (ex. btw) via de site www.thuiskomendefilm.nl

Fijn gesprek

Deel klein geluk uit!

Op maandag 1 oktober a.s, tijdens de Week van de Eenzaamheid, organiseert de Unie KBO opnieuw de succescampagne ‘Geef klein geluk door’. De bedoeling is dat zo veel mogelijk afdelingen en provincies op 1 oktober, of rond die datum, buiten op een plein of markt aan voorbijgangers een cadeautje uitdelen, in de vorm van een klavertje vier, om een bekende 50-plusser in het zonnetje te zetten. Vorig jaar deden meer dan twintig afdelingen door het hele land mee. Afdelingen kunnen zich aanmelden bij: Patrizia Uitdewilligen, E: puitdewilligen@uniekbo.nl T: 073-61 234 75.

De opkomst was direct groot: vier groepen van negen mensen. Niet slecht voor een dorp met 16.000 inwoners. Cor: ‘En inmiddels organiseren we het al voor de vierde of vijfde keer. De mensen vragen steeds weer om een vervolg, zo enthousiast zijn ze. De eerste keren hadden we vooral vrijwilligers, maar de laatste keer kwamen ook mensen die zich zelf eenzaam voelen.’ Olga begrijpt het succes wel: ‘Het is fijn om met elkaar in gesprek te gaan en te horen hoe anderen het doen. Eenzaamheid is toch een onderwerp waar je niet zo makkelijk uit jezelf over praat. n de gesprekken hoor je heel goed dat eenzaamheid voor iedereen anders is. De een is eenzaam midden in een druk verjaardagsfeestje, de ander zielsgelukkig als hij alleen rondstruint in de natuur.’ « Unie KBO is lid van Coalitie Erbij, een coalitie van diverse maatschappelijke organisaties die aandacht vraagt voor eenzaamheid en inzet op meer sociale samenhang. Dit jaar organiseren wij voor de derde keer de Week van de Eenzaamheid. Algemene boodschap daarbij is: ‘Kom de deur uit’. Voor meer informatie over en deelname aan het programma: avbalkom@uniekbo.nl

Nestor 45

Advertentie

Zo, die is fit!

Tekst: Andrea Steinmetz Foto’s: Hes van Huizen

Fitness maakt echt fit Piet van den Dungen (82) uit Leidschendam was op zijn 77ste een krakkemikkige bejaarde met overgewicht. Maar na een halfjaar fitnessen was hij een nieuw mens. Op zijn 75ste werd Piet stram en ging hij zelfs met een stok lopen. ‘Ik ging ervan uit dat het met mijn leeftijd te maken had en sukkelde maar een beetje door’, vertelt hij. ‘In 2007 ben ik met mijn zoon naar Rome gegaan. Maar daar moet je behoorlijke afstanden lopen en trappen klimmen, wil je wat zien. In het Vaticaanmuseum kón ik op een gegeven moment niet meer en moest mijn zoon me ondersteunen.’ ‘s Avond in het hotel sprak zoon Edwin een hartig woordje met hem. Als Piet wilde dat het volgende tripje naar Parijs doorging, moest hij iets aan zijn conditie doen. ‘Het is helemaal niet best met je, zei hij. Dat zette me aan het denken.’

Zonder stok Terug in Nederland ging Piet naar zijn huisarts, die hem naar een diëtiste

stuurde en hem het advies gaf te gaan sporten. ‘Met het advies van de diëtiste ben ik tien kilo afgevallen. Dat scheelde al behoorlijk, want al die kilo’s moet je meetorsen. Ook ben ik naar sportschool Fit-line in Leidschendam gegaan. Daar heeft een personal coach een programmaatje voor me opgesteld. Ik heb het langzaam opgebouwd.’ Binnen een half jaar kon hij zonder stok lopen en ook de pijn in zijn knieën was verdwenen. ‘Ik knapte zienderogen op. Het jaar daarop ben ik met mijn zoon in Parijs geweest en die kon zijn ogen niet geloven. Ik wandelde behoorlijke afstanden en ik liep hem er soms zelfs uit. Hij was zo onder de indruk dat hij er samen met Ard Schenk een boek over heeft geschreven (Je tweede jeugd begint

nu, zie ook de Nestor van afgelopen maart, red.).’

Een zegen Piet doet nog steeds twee keer per week een compleet programma in de sportschool. ‘Ik begin met twintig minuten op de loopband. Dan train ik op zeven toestellen om mijn spieren te versterken, en ik sluit af met twintig minuten op de fiets. In totaal ben ik anderhalf uur bezig. Saai? Nee hoor. Er staan tv-schermen, zodat je tijdens het fietsen en lopen tv kunt kijken. Bovendien is het er hartstikke gezellig. Er is een groepje oudere mannen en vrouwen die daar ook trainen en met hen drink ik na afloop een kopje koffie.’ Piet benadrukt dat vooral ouderen spierversterkende oefeningen moeten doen. ‘En met flinke gewichten! Als je je spieren niet gebruikt, nemen ze in massa af. Maar als je ze flink traint dan ontwikkelen ze zich weer. Zelfs op mijn leeftijd. De mensen moesten eens weten wat je mist als je niet sport. Sporten op je oude dag is een zegen!’ «

Nestor 47

Het boek van Mevrouw Van der Berg-Martens uit Huissen:

Tijd voor hobby’s [koken]

[win de cd]

Het recept van Nelly Hennissen-Hekers uit Grathem (Limburg)

George Harrison – Early Takes volume 1

Limburgse kip met een Italiaans smaakje Met dit kipgerecht komt u al een beetje in de vakantiestemming. Dit gemakkelijke recept is heerlijk bij rijst, bij een brunch of als warm gerecht bij een Limburgse koffietafel.

‘Een requiem voor een gestorven zoon’

Als componist werd George Harrison binnen de Beatles naar eigen zeggen nooit helemaal erkend. Hij stond bekend als de wat verlegen filosoof van de groep, die ook belangstelling had voor andere zaken dan muziek. Het album Early Takes is een collectie zeldzame en ingetogen Harrison-opnames, met niet eerder uitgegeven demo’s en early takes.

‘A.F.Th. van der Heijden vertelt in het boek over Tonio, zijn zoon, het enige kind van hem en Mirjam Rotenstreich. Hij doet zijn zoon – in gedachten – allerlei beloftes die hij vervolgens niet waarmaakt omdat hij te druk is met zichzelf. Op de Eerste Pinksterdag van 2010 komt Tonio van der Heijden om het leven bij een verkeersongeluk. Hij is dan 21 jaar. De vader wordt verteerd door schuldgevoelens en wil boete doen. Hij lost

zijn beloftes aan zijn zoon alsnog – postuum – in. Hij maakt het waar, herstelt, repareert. Daardoor kan hij verder met zijn eigen leven en dat van zijn vrouw. Het is een ‘prachtig’ boek over een van de ergste dingen die een mens kan overkomen: de dood van een kind. Achteraf zeggen we allemaal ‘Moest ik toen zo nodig…’of ‘O, had ik maar…’ Hij krijgt de kans het goed te maken, velen van ons niet. Daarom ontroerde het boek me zeer.’ A.F.Th. van der Heijden: Tonio. Uitgeverij Bezige Bij, prijs € 23,50, ISBN: 9789023459545

Nestor mag vijf van deze cd’s weggeven aan haar lezers. Wilt u hier kans op maken? Schrijf ons dan waarom en stuur uw motivatie en adresgegevens naar: Unie KBO, Early Takes, Postbus 325, 5201 AH ’s-Hertogenbosch, of mail naar muziek@uniekbo.nl

Gratis! 5x D e Zamperini Legende 5x Mijn roofvogels 5x Tuinier je fit!

Benodigdheden (voor 4 personen) - 2 dubbele kipfilets - 1 ons coburgerham - 2 eetlepels - Parmezaanse kaas (zakje à 40 gram)

- ¼ liter slagroom - 250 gram gesneden verse champignons - 2 theelepels paprikapoeder

Bereiding Kipfilet aanbraden in boter. Dan de kipfilet uit de pan halen en de champignons in de boter bakken, totdat ze helemaal droog zijn. Slagroom, paprikapoeder en Parmezaanse kaas bij de champignons doen, plus 1½ (slagroom)bekertje water. De coburgerham fijn snijden en in de saus roeren. De gebraden kipfilets ook in kleine blokjes snijden en terugdoen in de saus. Binden met maïzena of allesbinder tot de gewenste dikte.

Stuur uw recept in en win een kookboek! Heeft u ook een lekker recept dat u wilt delen met de Nestor-lezers? Stuur het dan op naar Unie KBO, Tijd voor hobby’s, Postbus 325, 5201 AH ’s-Hertogenbosch, of mail naar nestor@uniekbo.nl

‘Bijna raak is helemaal mis’ Sjaak Wagemans, Stamproy

48 Nestor

Heeft u ook een mooie uitspraak? Stuur hem dan op naar: Unie KBO, Tijd voor hobby’s, Postbus 325, 5201 AH ’s-Hertogenbosch, of mail naar nestor@uniekbo.nl

De Zamperini Legende

Mijn roofvogels

Tuinier je fit!

De Amerikaanse bestseller vertelt het meeslepende verhaal van Louis Zamperini, de Olympische atleet die in de Tweede Wereldoorlog onmenselijke beproevingen ondergaat. Hij stort in mei 1943 neer met een Amerikaanse bommenwerper in de Stille Oceaan. Krijgt te maken met cirkelende haaien, een lekkend bootje, dorst en honger. En dan moet de grootste beproeving nog komen…

Al meer dan veertig jaar klimt Rob Bijlsma in boomtoppen om roofvogels te bestuderen. Hij ziet patronen, hij snapt wat er aan de hand is, waardoor hij van de roofvogel een individu maakt dat dagelijks beslissingen neemt. Mijn roofvogels is het verslag van een gepassioneerde zoektocht naar de leefwereld van roofvogels, geschraagd met terzijdes, langlopend onderzoek, jeugdige overmoed, ongevraagde meningen, cijfers en kennis van anderen.

Ga niet achter de geraniums, maar zet de bloemetjes buiten in je eigen tuin. Wie een tuin heeft, heeft namelijk geen sportschool nodig. Tuinieren is bewegen: het houdt je uit je stoel en geeft nieuwe inhoud aan je leven. Bert Ydema weet als geen ander uit te leggen wat je in je tuin allemaal kunt doen. Van zaaien, oppoten, snoeien, wieden en opkweken: alles komt in Tuinier je fit! aan bod.

Rob Bijlsma: Mijn roofvogels. Uitgeverij Atlas-Contact, prijs € € 29.95, ISBN: 978 90 450 2126 3

Bert Ydema: Tuinier je fit! Tirion Uitgevers, prijs € 19,95, ISBN: 978 90 5210 865 0

Laura Hillenbrand: De Zamperini Legende. Uitgeverij Kok, prijs € 19,95, ISBN: 978 90 435 0713 4

We mogen vijf exemplaren van deze bijzondere boeken weggeven aan onze KBO-leden. Wilt u er een ontvangen? Stuur dan een kaartje naar: Unie KBO, Hobby’s, Postbus 325, 5201 AH ’s-Hertogenbosch, of mail naar boeken@uniekbo.nl Vergeet niet de titel en uw adresgegevens te vermelden!

Wat is uw mooiste boek? Win een boek! Onlangs of langer geleden een boek gelezen dat diepe indruk op u maakte? Laat het ons weten en win daarmee een boek. Stuur uw reactie naar: Unie KBO, Tijd voor hobby’s, Postbus 325, 5201 AH ’s-Hertogenbosch, of mail naar: nestor@uniekbo.nl.

Nestor 49

Advertentie

Herman Post

Een boom is een bruiloft Ze willen de boom omhakken. Hij staat niet op onze grond, maar een boom is van niemand en dus van iedereen. Het is een mooi vertakte oude walnotenboom. Hij moet plaats maken voor een nieuwe aanbouw, direct naast ons huis. Aan de andere kant spreidt hij zijn takken over een kerkhofje. De doden rusten in zijn schaduw. Wat zijn de rechten van een boom? Er is een tijd geweest dat ik door het bos de bomen niet zag. Ik had geen oog voor de boom als individu. Later ontdekte ik dat iedere boom zijn eigen uitdrukking en karakter bezit. Dat geldt zeker voor onze walnotenboom. In onze tuin komen elk jaar op onverwachte

Cartoon van Tom Janssen, exclusief voor Nestor

plekken jonge walnotenscheuten op. Dat komt doordat de eekhoorns in het najaar de rijpe vruchten plukken en op geheime plekken begraven als wintervoorraad. Maar eekhoorns hebben een nog beperkter geheugen dan de mens. Ze vergeten vaak waar zij hun noten hebben verstopt. Die grijpen hun kans. En zo komt het dat in het voorjaar op de vreemdste plaatsen jonge notenboompjes boven aarde komen. We zien ze groeien, een paar centimeter per jaar. Hoe lang moet de boom, die ze nu willen vellen, er over hebben gedaan om te worden wat hij nu is? Ik praat niet met bomen, zoals prinses Irene. Maar ik respecteer hun wezen,

hun onverstoorbare eigenheid. Hans Andreus dichtte: Naar een boom ziende zie ik hemel en aarde in elkaars armen. Want een boom, een boom is een bruiloft. Als de man met de bijl komt, weet ik wat mij te doen staat. Ik klim in de boom en verdedig hem met mijn leven. De eekhoorns en de doden op het kerkhof zullen mij dankbaar zijn.

Cartoon

Nestor 51

Advertentie

b i j z ond e r e ont m o e t i n g

Tekst en foto’s: Max de Krijger

Afscheid van de mooiste baan van de wereld Dit voorjaar vierde schaapsherder Teun Heuver zijn verjaardag. Hij werd 65 jaar en ook in dit ambachtelijke beroep ga je dan met pensioen. Na zo veel wandelingen op de grote en bijna stille heide in Overijssel zal hij het werk gaan missen. ‘Als de schapen gaan lammeren en de zon gaat steeds feller schijnen, dan zit ik thuis.’

54 Nestor

uim 27 jaar geleden begon Teun aan zijn baan op de heide, als baas van honderden schaapjes. ‘Ik zat in de huizenbouw, maar ook in die tijd ging het daar slecht. Toen zag ik in de bosbouw een vacature en ben overgestapt. Na twee jaar was het geld op bij de baas en mocht ik kiezen. Je wordt schaapsherder of je gaat de WW in. Ik koos voor de nieuwe baan, want ik werkte graag met dieren,’ weet hij zich nog te herinneren. Toen hij met deze taak begon, merkte hij al snel dat je goed tegen de stilte moet kunnen. Reeën, vossen, wulpen, fazanten en patrijzen namen de plek in van zijn collega’s die hij in de bouw en het bos om zich heen had. Een enkele wandelaar op de Lemelerberg was een kleine compensatie. Bij moeder de vrouw aan tafel werd het daardoor stil. ‘Ik merkte toen dat ik thuis geen nieuws te vertellen had. Toch heb ik doorgezet en ben ik herder gebleven. Het werk hoeft niet morgen klaar te zijn, zoals in de bouw. Het is altijd goed, schapen klagen nooit.’

Alle seizoenen buiten

Drie dagen regen

Voorjaar en herfst vindt de herder in ruste op de Lemelerberg het mooist. ‘Nee, niet de zomer. Een dikke dertig graden is gewoon te heet voor de dieren. Dan gaan we ’s ochtends op pad en in de avond nog een keer. Want in de hitte eten ze niet en daardoor hebben ze in de avond hun buikje niet vol. Maar ik besef natuurlijk wel dat ik bij mooi weer de mooiste baan van de wereld heb. Dat zeggen mensen dan ook tegen me. Maar dan antwoord ik: ‘Dan moet u ook eens bij mij komen als ik hier in november op de heide sta. Met storm en regen.’ Want bijna iedere dag moeten de schapen de heide op. Alleen als er sneeuw ligt, blijven ze op stal. Anders vertrappen ze de heide.’ Ontwikkelingen heeft herder Heuver ook meegemaakt tijdens zijn dienstjaren en die maken hem niet altijd gelukkig. Sinds kort worden de schapen van de Lemelerberg uit bezuinigingsoogpunt ingezet op het verderop gelegen Wierdensche Veld. Daar ziet Heuver de denkbeeldige bui al hangen. ‘Jonge boompjes krijgen de kans om te groeien op de heide, als de schapen op de andere plek lopen. Komen de dieren weer terug op de Lemelerberg om te grazen, dan zijn de boompjes al te groot om op te eten. Daardoor wordt de heide bos.’

Het hoogtepunt van zijn herderscarrière is het bezoek van koningin Beatrix op zijn heideveld. Hij graait meteen in de paperassen en haalt een foto daarvan naar boven. ‘Dat maak je niet zo vaak mee. Ik heb er ook veel reacties op gehad. En het leuke is, dat dit eigenlijk de tweede keer was. Ik heb eerder de koningin op deze heide gezien. Ze was te paard, maar ik herkende haar niet meteen.’

‘ De schapen en honden zullen mij ook missen’ Ook de momenten waarop de publieke functie als schaapsherder naar boven komt, weet hij zich goed te herinneren. ‘Bezoekers van zorginstelling De Imminkhoeve komen hier wel eens kijken. Deze mensen met een handicap vinden dit zo prachtig, ze huilen bij mijn schapen.’ Maar als herder maak je natuurlijk ook dieptepunten mee. Na lang nadenken weet hij zich nog te herinneren dat het drie dagen achtereen regende. ‘Als het nu niet

ophoudt, dan stop ik ermee, wist ik toen. En het werd gehoord. De regen stopte. Achteraf gezien was dit de enige keer in de 27 jaar dat ik echt veel regen heb gehad. Nederlanders klagen onterecht, weet ik uit ervaring.’

Mooie vrouwen De loopbaan is voorbij, en dat gevoel valt hem zwaar. ‘Stoppen als herder is voor mij alsof ik door een hard bot moet bijten. Als de schapen gaan lammeren, dan zit ik thuis. Maar de schapen en de honden zullen mij ook missen. Jarenlang heb ik op deze dieren moeten rekenen,’ vertelt hij over zijn afscheid. Hij kijkt met plezier terug op de baan op de heide, al weet hij ook dat hij ook wel wat gemist heeft. ‘Die 27 jaar is echt heel snel gegaan. Het is een mooi beroep. Toch heb ik ook veel gemist. Sociale contacten bijvoorbeeld. Wanneer iemand met je praat op de heide, dan gaat het altijd over het werk als herder en de schapen. ‘Wat zijn ze mooi wit en hoeveel schapen heb je?’ Nooit over politiek. Of een goede bak of even grappen over mooie vrouwen. Zoals we dat vroeger in de schaftkeet deden.’ Na zijn pensionering gaat hij zich inzetten voor zijn kerkgemeenschap. Niet als herder van de schaapjes, maar als tuinman. Want ook dat doet hij graag. «

Nestor 55

Fietstocht groningen

Tekst: Elly Vlaming Foto’s: Hes van Huizen

Pril groen

&gele koolzaadvelden

woonheuvels staan statige oude boerderijen, gehuchten, kloosters en middeleeuwse kerkjes. Voorbij Kloosterburen slaan we bij Molenrij ons tentje op in camping De Horizon. Een rij knotwilgen scheidt ons van akkers die tot de einder reiken. Bij een ondergaande zon turen we over de velden naar biddende veldleeuweriken en het kerktorentje van Eenrum.

Laveren tussen schapenkeutels

Wie denkt dat de provincie Groningen plat en saai is, heeft het mis. Maak in het voorjaar een fietstocht en ontdek de grote variatie van ‘de Ommelanden’ boven de stad Groningen: van kleine riviertjes tot grote graanvelden, van kwelders, wieden en dijken tot kloosters en statige borgen. Je vindt het allemaal in dat bijzondere landschap waar de horizon nog vrij is. We zetten de fiets op de trein, reizen naar de stad Groningen en fietsen noordwaarts naar het Reitdiepdal. Zodra we het stadse hebben verlaten,

56 Nestor

horen we gekwaak van kikkers en getjilp van vogels. Slingerend langs het riviertje Reitdiep komen we aan bij Café Hammingh in Garnwerd.

Groningse stadjers lunchen hier graag op het terras aan het water. De Groninger mosterdsoep en een broodje Zoutkampse garnalen smaken ons goed. We fietsen verder, dwars door het boerenland. Spektakel, want het koolzaad staat in bloei. Dit zijn de bollenvelden van het noorden; alles is fel geel. Dan gaan we opeens een heuvel op, een wierd. Vanaf het jaar 1000 hebben hier mensenhanden land veroverd op de zee. Op deze kunstmatige

De volgende dag steken we via dijken door naar de bovenrand van Nederland: de Ommelanderzeedijk. Eerst nog over een schelpenpad, later over de dijk. Hier alleen schapen, zeevogels en een weids zeezicht. Met eb vallen de kwelders en wadden droog. Laverend tussen schapenkeutels fietsen we oostwaarts over de dijk, tot we weer het land in gaan. In Pieterburen zijn er veel gezinnen en wandelaars: hier begint het Pieterpad. Wij zoeken weer de stilte op door

het gebied achter de middendijk in te fietsen. Akkerbouw in langgerekte stroken. Hier wonen amper mensen, al wijzen de borden naar exotisch klinkende namen als Baflo, Rasquert en Usquert. In Uithuizen overnachten we op de sympathieke boerencamping Maarlandhoeve.

te bereiken. Steeds kleiner voelen we ons wanneer we het enorme windmolenpark naderen. Indrukwekkend wieken propellers op gigantische zuilen naar de hemel.... en tussen al deze windreuzen staat Goliath: de kleine antieke poldermolen uit 1897. Eigenlijk meer een dappere David.

Meest noordoostelijke punt

Vanuit de Eemshaven vaart een ferry naar het Duitse Borkum. Oudere mannen kijken naar boten en turen over zee. In een verdwaalde snackbarcontainer eten we een broodje kroket boven een plastic, geruit tafelkleed. De vlaggetjes buiten wapperen venijnig in de koude wind.

De derde dag staat Menkemaborg op het programma, een 14de-eeuws steenhuis met slotgracht, later uitgebouwd tot een kasteel. Als we ronddwalen door de mooie opkamers en bediendevertrekken, voelen we ons op bezoek bij de 18de-eeuwse bewoners. Vooral de keuken met z’n voorraadkelders is een absolute aanrader, net als de prachtige tuin waarin pauwen paraderen. Ons volgende doel: Goliath. In grimmig bewolkt weer met tegenwind zetten we ons schrap om het meest noordoostelijke punt van Nederland bij Eemshaven

Vanaf de zeedijk dalen we weer het land in, richting Oudeschip. Onverwacht fietsen we een parel van een dorp binnen: Spijk, gelegen op een wierd. Midden in Spijk staat een kerk met een frivool torentje, omgeven door een slotgrachtje » met zwarte zwanen. »

Nestor 57

Advertentie

Fietstocht Groningen

69 77 70

39 60 59

32 22 35

33 38

18 17

57 53

34 44 98 97 29 30

17 22 14

28 27 81 94

40 41

66 26

47 66

Wilt u deze kaart groter? Download hem op onze site www.kbo.nl. Klik op de cover van Nestor en scroll naar beneden.

87 89 91

64 62

20 95 24 12 14

Groningen

We vervolgen onze tocht dwars door akkers over speciale fietspaden, feestelijk omzoomd door fluitenkruid. Zo slingeren we naar Appingedam, met de mooie historische binnenstad. In Delfzijl trakteren we ons op een nacht in hotel Eemshaven, gebouwd op palen in de zee.

Niets, maar ook alles De volgende dag rijden we naar Delfzijl, een project waar een groot haven- en industriegebied moet verrijzen. Hier fietsen we nota bene over een Grande Randonnée-pad. Maar het landschap is allesbehalve natuurlijk te noemen, want vreemde buizenbouwsels razen en borrelen hun chemische rookpluimen uit. Vele terreinen lig-

gen nog braak tussen de chemische fabrieken. Het project is niet tot volle wasdom gekomen, al is het dorpje Oterdum hiervoor gesloopt. Alleen de begraafplaats op de dijk is nog over. Door naar Termunterzijl met zijn kleine haventje en een prachtig oud kerkje op een wierd. En richting de Punt van Reide, het meest noordoostelijke natuurgebied van Nederland, gelegen aan de Dollard. Onbewoond: je ziet alleen vogelaars en natuurvorsers. Een meanderende kustlijn met dijken, een landschap met niets maar ook alles: lucht, water en land. Zigzaggend over dijken komen we uit in de Reiderwolderpolder, gewonnen land uit de jaren dertig. Met wind in

Heeft u geen internet? Bel dan met onze service telefoon: 0900-8212183 (0,10 ct/min).

de rug zeilen we over een lange weg via Oostwold en Finsterwolde naar het gehucht Hongerige Wolf. Einddoel is Bad Nieuweschans. Hier verschansen we ons de volgende dag letterlijk in het kuuroord met zijn zoutwaterbron en wellnessbaden. Een geweldige afsluiting van een fietstocht langs de noordelijke rand van Nederland. «

Nestor 59

Advertentie

KBO Ledenservice

Tekst: Cor Schoenmaker

Vraag & Antwoord

Ria van der Leegte-Deckers en Hans Kerkhoven van de KBO-Ledenservice

Vragen? Website »

www.kbo.nl Telefoon »

0900 – 821 21 83 (€ 0,10 ct/min) Voor vragen over wonen,  zorg, • welzijn, gezondheid, mobiliteit, belasting, koopkracht en Nestor: Bellen op werkdagen van 9.30 – 12.30 uur Voor juridische en financiële • vragen: donderdag van 13.30 – 15.30 uur Mail »

uniekbo@uniekbo.nl Post »

Postbus 325 5201 AH ’s-Hertogenbosch

62 Nestor

Ik word 65, krijg ik nu een AOW-gat?

Moet die reparatie zo veel kosten?

Wat te doen bij ouderen mishandeling?

Ingewikkeld: de NS-kaartautomaat. Of toch niet?

V r a a g a a n d ok t e r H a r m k e N i j bo e r

De afgelopen twee maanden werd de Unie KBO overspoeld met mailtjes, brieven en telefoontjes met vragen over het zogenoemde AOW-gat. Het kabinet heeft een nieuwe wet in werking laten gaan: vanaf 1 april gaat de AOW pas van start als u 65 wordt en dus niet aan het begin van de maand. Omdat salaris en uitkeringen op de eerste van de maand ophouden zou men dus een tijd, in het ergste geval dertig dagen, zonder inkomen zitten. Belangenorganisaties als vakbonden en ouderenbonden zijn daarop meteen in actie gekomen. Nu blijkt dat werknemers door kunnen blijven werken tot hun verjaardag. Ook uitkeringen zoals de WW lopen door tot aan de verjaardag, de dag dat de AOW ingaat. Mensen met een prepensioen blijven echter met een inkomensgat zitten. De meeste pensioenfondsen zijn vooralsnog niet bereid dit gat op te vullen. Alleen het ABP heeft aangekondigd het prepensioen door te laten lopen tot aan de verjaardag. De Unie KBO blijft pleiten bij minister en pensioenfondsen, zodat iedereen die 65 wordt geen nadeel (meer) ondervindt van dit inkomensgat.

Ook een scootmobiel of een zogenaamde brommobiel is regelmatig toe aan een onderhoudsbeurt. Of aan een gewone reparatie. Dan is het zaak om toch goed op te letten. Het kan weleens gebeuren dat een monteur iets te snel adviseert om bepaalde onderdelen te vervangen. Of om meteen maar een nieuw model te kopen. ‘Omdat er wel erg veel versleten is.’ Bent u niet zo thuis in de technische aspecten dan gaat u waarschijnlijk akkoord. ‘Die monteur zal het wel weten.’ Maar dan blijkt dat iemand die er wel kijk op heeft ontdekt dat het voertuig best nog in goede staat was en na enkele simpele en niet te dure reparaties prima verder zou kunnen. Het gebeurt niet vaak, maar toch een goede raad: wees kritisch en stel gerust wat vragen aan de monteurs. Of neem iemand mee die verstand heeft van zaken. Blijf mobiel, maar geef uw geld daarvoor wel verstandig uit!

Het is een vervelend onderwerp, maar komt wel voor. En gelukkig wordt er de laatste tijd wat meer over gesproken. Ouderenmishandeling. Vaak gaat het om lichamelijk geweld, maar ook psychische mishandeling komt voor. Verwaarlozing valt ook onder ouderenmishandeling. Net als financieel of seksueel misbruik. Overbelasting van zorgpersoneel of mantelzorgers kan wel eens leiden tot onverschilligheid jegens de oudere. Of tot geschreeuw en gescheld. Soms krijgt een oudere geen gelegenheid om alleen te spreken met een hulpverlener. Ouderenmishandeling komt in alle bevolkingsgroepen voor. Als u vermoedens hebt dat een oudere in wat voor opzicht dan ook wordt mishandeld kunt u contact opnemen met het landelijk steunpunt huiselijk geweld: www. shginfo.nl of 0900-126 26 26 (€ 0,05 ct/min). Zij kunnen u verder helpen. Aarzel niet om actie te ondernemen, ook als u zelf slachtoffer van mishandeling bent.

Er staan er steeds meer: die geel-blauwe kaartautomaten in de NS-stations. Op een ouderwetse manier een kaartje kopen wordt zeldzamer. Het kan nog wel, maar vaak staat er een lange rij voor die paar loketten die open zijn. En u moet er ook nog extra voor betalen. De kaartautomaat is voordeliger. Maar, denk u misschien, ingewikkelder. Of toch niet? Eigenlijk val dat best mee. Wees niet bang voor zo’n automaat. Of vraag gewoon een NS-medewerker om u even te helpen. Daar zijn ze voor en ze doen het graag! Gekke vragen bestaan niet. Heeft u internet? NS heeft op haar site een pagina gemaakt waarop de werking van zo’n automaat stap voor stap wordt uitgelegd: www.ns.nl/reizigers/ovchipkaart U zult merken dat het eenvoudiger is dan u dacht. En: u bent voordeliger uit en sneller op weg!

Is het middel erger dan de kwaal? Als gezonde man van 75 jaar gebruikte ik tot voor kort geen enkel medicijn. Nu heb ik dagelijks last van obstipatie (verstopping). Na onderzoek blijk ik een uitgebreide ‘diverticulose sigmoid’ te hebben. Waarvoor ik vezelrijke voeding en voldoende vocht moet gebruiken samen met macrogol. Ik heb echter veel last van de bijwerkingen (duizelig en misselijkheid) van dit medicijn. Weet u een middel dat minder bijwerkingen heeft of kan een operatie oplossing bieden? Diverticulose betekent dat er zogenoemde divertikels aanwezig zijn: kleine uitstulpingen van de darmwand, die ‘naar buiten’ uitstulpen. Divertikels kunnen klachten geven, maar dit hoeft niet. Divertikels ontstaan door grote druk in de darm, dus NIET door persen bij de ontlasting. Door hoge druk in de darm bij de peristaltiek ontstaan uitstulpingen op ‘zwakke’ plaatsen in de darmwand. Vergelijk het met het oppompen van de binnenband van een fiets, waarbij op een zwakke plaats bij te hard oppompen de band meer uitrekt en een bobbel ontstaat. De behandeling bestaat inderdaad zoals u kreeg voorgeschreven, uit vezelrijke voeding, voldoende drinken en eventueel laxeermiddelen die bij verstopping de ontlasting dunner maken en zo de stoelgang bevorderen. Er zijn diverse laxeermiddelen op de markt en wellicht is macrogol te sterk voor u. Psylliumzaad is misschien beter voor u. Lactulose is ook een veel voorgeschreven medicijn. Verder wil ik als tip meegeven dat dagelijks bewegen ook heel heilzaam kan zijn bij obstipatie.

Heeft u een vraag voor dokter Harmke Nijboer? Stuur uw vraag dan op naar Unie KBO, Vraag dokter Nijboer, Postbus 325, 5201 AH ’s-Hertogenbosch, of mail naar nestor@uniekbo.nl onder vermelding van ‘Vraag dokter Nijboer’. Dokter Nijboer kiest dan maandelijks een vraag uit, die ze hier beantwoordt. Drs. Harmke Nijboer is klinisch geriater: een arts die gespeciali seerd is in de oudere patiënt. Kijk voor meer info: www.nvkg.nl

Vragen? Neemt u contact op met de KBO-ledenservice, houd dan uw lidmaatschapsnummer bij de hand.

Nestor 63

Advertentie

Tekst: Margaretha Coornstra Foto: Marco Borggreve

Geniet

Bram van Sambeek

Ontdekkingsreis op de fagot Onlangs verscheen het tweede soloalbum van fagottist Bram van Sambeek. De titel Kaleidoscope blijkt in meerdere opzichten toepasselijk. Van Sambeek verkent namelijk alle kleurschakeringen van zijn instrument, om vervolgens diverse stijlen hun eigen fagotklank te geven.

Maak nu heel voordelig kennis met Luister! Neem een proefabonnement: 3 nummers en 3 cd’s voor slechts € 15! Bel vandaag nog de abonnementenservice 0900-2022 708 (tijdens kantooruren) of mail naar abonnement@bcm.nl

Bram van Sambeek (1980) is een rockliefhebber. Zo heeft hij momenteel een zwak voor de band Muse. ‘Maar vroeger luisterde ik ook graag naar Guns N’ Roses en The Doors... Tja, dat was toch de muziek van mijn puberteit, hè? Daar blijft altijd iets van hangen.’ Al is rock slechts één van de vele stijlen die Van Sambeek dierbaar zijn. Niet voor niets toont de cover van zijn nieuwe album een gesuggereerde achthoekige caleidoscoop in een fagotring. Acht volstrekt verschillende componisten – van Gioacchino Rossini tot Sofia Goebaidoelina, van Camille Saint-Saëns tot Chick Corea – maken hun opwachting. ‘Zo’n veelkleurigheid kan gauw oppervlakkig en versnipperd overkomen,’ beseft Bram van Sambeek. ‘Maar Kaleidoscope vertoont wel degelijk interne samenhang. De diepere laag is namelijk de veelkleurigheid van de uitvoeringspraktijk.’ Begeesterd vertelt hij over de sterke parallel die hij ervaart tussen het eerste en het laatste nummer: de barokke Sonata sopra la Monica (1651) van Böddecker versus een jazznummer als de Harlem Nocturne (1939) van Earle Hagen. ‘Want in beide staat het verkennen en ontdekken centraal: hoe pak ik als fagottist een bepaalde stijl aan?’

Veelkleurig hoeft niet oppervlakkig en versnipperd te zijn Nu had Hagens Harlem Nocturne al jaren een speciaal plekje in zijn hart, en dan vooral in de flamboyante vertolking van rockgitarist Danny Gatton. Met die versie als uitgangspunt dook hij de studio in, bijgestaan door Sven Figee op hammondorgel en Rick Stotijn

op contrabas. Enthousiast: ‘De fagot en de contrabas vervangen de gitaar heel mooi! Ook doordat ik in het hoge register speel, want zo krijgt de fagotklank dat “jankerige”, om het oneerbiedig te zeggen. En de samenwerking met Sven, toch een echte popmusicus, was werkelijk perfect! Opvallend hoe hij vooral naar de grote lijnen luisterde. Zolang de sfeer goed is, moet je gewoon lekker doorspelen en niet blijven hangen in details.’ Net zo’n eyeopener werd het verrassend naturelle Café uit Piazzolla’s L’Histoire du Tango, gespeeld met gitarist Izhar Elias. ‘Eerlijk gezegd vind ik die partij op fagot nog iets beter klinken dan op de voorgeschreven fluit’, bekent Bram van Sambeek. ‘Kijk, zulke ontdekkingen stimuleren me om mijn repertoire verder uit te breiden. Eén van mijn wensen is om nieuwe fagotmuziek te laten schrijven. Maar ik ga ook zeker meer van dit soort arrangementen doen.’

Kaleidoscope, Bram van Sambeek e.a., Brilliant Classics 9252 Meer informatie: www.bramvansambeek.com

Nestor 67

Tekst: Ineke de Ridders Foto’s: Marc Bolsius

m i j n pa ss i e

Leven met het water Lambert van de Veerdonk groeide op aan de Dommel en als klein jongetje ging zijn passiebloed al stromen bij deze rivier. Water, wind, boot, alles voelt dan één. Water laat hem leven. En zijn hele leven stond en staat in het teken van boten, schepen en varen.

‘Hoe oud zal ik geweest zijn? Negen, tien misschien. Het water had een enorme aantrekkingskracht op me. Met een stokje wist ik een roeibootje naar me toe te trekken en toen was het gauw gebeurd natuurlijk, ik het water op. Hoe ik vervolgens de kant weer moest bereiken…. dat wist deze negenjarige niet. Moeder had ervan gehoord, de brandweer werd ingeschakeld en zo eindigde mijn eerste bootavontuur. Bij de marine pakte ik een nieuwe kans, een gouden dienstplichttijd. Als elektrotechnicus was er genoeg te sleutelen aan boord. Na die prachtige tijd op een groot schip wenkte de wal, ik diende een baan te zoeken. Wat een wonder, ik kon bij een kleine jachtwerf terecht. Ik ontwierp, installeerde en deed het uittesten van de complete elektrische uitrusting aan boord van schepen. De werf groeide en bloeide en ik niet minder. Vreselijk was het toen dat werk na 22 jaar stopte. Daar zat ik, geen werk, nou ja, maar zonder bóót! Dat werd speuren en kijken, het hele land door en ja, in het Friese Heeg lag een prachtige houten kajuitzeilboot, echter totaal verwaarloosd. Zó verwaarloosd dat ik hem niet over water naar hier, Brabant, durfde te transporteren, dat moest over de weg. En thuis was niet echt plaats voor de boot, waardoor eerst de schuur tot botenhuis verbouwd diende te worden. Maar toen kon het machtig mooie werk beginnen, anderhalf jaar heb ik eraan gewerkt. Een boot, zo mooi, zo mooi, alles vakwerk, hout, koper, brons, een romp van mahonie en overnaads geklonken! Elke winter is het bijhouden, herstellen, opknappen en vanaf april het water op. Leven met de wind, het water, geweldig. En dan dat ene moment, de haven verlaten en de motor kan uit…’

68 Nestor

Nestor 69

Advertentie

er op uit

Onder redac tie van Suzanne Meeboer

Uit

[Fietsen]

Kastelentocht door de Betuwe

[Beeldhouwkunst]

The Rainbow Nation Deze zomer is in Den Haag de tentoonstelling The Rainbow Nation met hedendaagse beeldhouwkunst uit Zuid-Afrika. Op het Lange Voorhout en in Museum Beelden aan Zee is de ontwikkeling te zien van de Zuid-Afrikaanse beeldhouwkunst in de afgelopen zestig jaar. Van de donkere dagen van de Apartheid via de bereikte vrijheid in 1994 – toen Mandela tot president werd verkozen - tot de huidige periode van transformatie. In de beelden zie je de politieke en maatschappelijke omwenteling terug. Kunstenaars ontworstelden zich aan de onderdrukking, zochten en hervonden hun identiteit.

[Theater]

[Operette]

Ontroerend HaRT

KBO-leden €2,50 korting

Operette: Gravin Mariza

Na theaterspektakel SILO 8 speelt Vis à Vis dit seizoen HaRT, een ontroerende en spectaculaire liefdesgeschiedenis in een bizarre omgeving. Waar in SILO 8 nog de afbraak van de verzorgingsstaat en ouderenzorg aan de kaak werd gesteld, speelt deze romance zich af in een toekomst waarin duurzaamheid de sleutel is voor eindeloos geluk. Het afval en de liefde krijgen een ongekend tweede leven. Groot materieel en vernuftige techniek zorgen samen met de uitgekiende muzikale arrangementen voor een avontuurlijke en filmische belevenis. Te zien van 19 mei tot en met 15 juli bij Almere Strand.

KBO-leden krijgen €2,50 korting op toegangskaartjes voor The Rainbow Nation. Ga naar www.kbo.nl en download de kortingsbon voor € 2,50 korting (van € 9,50 voor € 7) op The Rainbow Nation tijdens de gehele tentoonstellingsperiode. Geen internet? Bel de Unie KBO Servicetelefoon via 0900- 821 21 83.

Operettekoor Irene speelt om de twee jaar een voorstelling, aangevuld met professionele zangers en orkest. Momenteel repeteren ze hard met de operette Gravin Mariza. Om haar vele aanbidders van zich af te houden, verzint Mariza de verloving met een niet-bestaand persoon. Tot haar schrik blijkt deze persoon wel te bestaan, wanneer hij bij zijn verloving aanwezig wil zijn. Zij voelt meer voor de rentmeester, die later een aan lagerwal geraakte graaf blijkt te zijn, die zijn zusje in dezelfde rijkdom wil laten doorleven. Zoals in iedere operette komt het na veel komische situaties en prachtige liederen uiteindelijk helemaal goed.

€ 4 korting voor KBO-leden op een kaartje voor HaRT! Vul actiecode NESTOR in op www.voorstellinghart.nl en ontvang een korting van € 4. Het werkt alsvolgt: 1. Ga naar ‘Kaartverkoop’ 2. Kies de gewenste datum 3. Vink één theaterticket aan ter waarde van € 29.50 4. Vul de actiecode NESTOR in het actiecode vakje en klik op ‘actiecode toepassen’ 5. Vul uw persoonlijke gegevens in 6. Het e-Ticket wordt naar het opgegeven mailadres toegestuurd 7. Print het e-Ticket uit, neem ‘m mee en het theaterspektakel kan beginnen! Geen internet? Bel 036-82 00 333.

72 Nestor

Informatie Van 29 mei t/m 9 september op het Lange Voorhout en van 8 juni t/m 30 september in Museum Beelden aan Zee in Den Haag. Museum Beelden aan Zee, Harteveltstraat 1, 2586 EL Den Haag Telefoonnummer: 070-358 58 57, E-mail: info@beeldenaanzee.nl www.beeldenaanzee.nl www.denhaagsculptuur.nl

Informatie Voorstelling: zaterdag 7 juli 20.00 uur en zondag 8 juli 2012 14.00 uur Theater Zuidplein, Zuidplein 60-64, 3083 CW Rotterdam Telefoon: 010-20 30 203, E-mail: kassa@theaterzuidplein.nl www.irene-rotterdam.nl www.michielvandeburgt.nl

Speciaal voor mensen die zich alleen op een elektrische fiets kunnen voortbewegen, heeft Stichting Wielerpromotie Rivierenland op 28 juli een prachtige toeristische route door het Betuwse landschap uitgestippeld over een afstand van 50 km. Uiteraard kunt u de tocht ook op een gewone fiets rijden. Onderweg is van alles te zien; Huis Neerijnen en Kasteel Ophemert openen speciaal voor dit evenement hun deuren. Bij het stroomhuis in Neerijnen kunt u zonodig uw elektrische fiets opladen. De opbrengst is bestemd voor het goede doel VPTZ (Vrijwilligers van de Palliatieve Terminale Zorg).

Informatie Zaterdag 28 juli 2012 Start tussen 10:00-12:00 uur in Tiel, Sportplaza (Sporthal) Predikbroedersweg 14, 4003 AL Tiel. Afstand: 50 kilometer. Inschrijfgeld € 6 voor het goede doel (Vrijwilligers Palliatieve Terminale Zorg). www.westbetuwegezinstocht.nl

[Fair]

Harvest Fair De vijfde Harvest Fair heeft als thema Natuurlijk Genieten, met veel aandacht voor landelijk eten en drinken. Het decor van de Harvest Fair is het sfeervolle Brabantse Landgoed Wouwse Plantage (zie Nestor mei), dat speciaal voor deze gelegenheid toegankelijk is voor publiek. Tussen het kasteel, jachthuis en de boerderijen vindt u allerlei producten voor tuin en buitenleven, mode, kunst, antiek, interieur, eten en wellness. U kunt deelnemen aan workshops, streekspecialiteiten proeven en kennismaken met bijzondere producten en gerechten uit de regio. Informatie Donderdag 14 tot en met zondag 17 juni Landgoed Wouwse Plantage, Plantage Centrum 1, 4725 SR Wouwse Plantage (tussen Roosendaal en Bergen op Zoom) www.harvestfair.nl

Win 10 x 2 vrijkaarten voor de Harvest Fair! Nestor mag 5 x 2 vrijkaarten weggeven aan KBO-leden. Hebt u interesse dan kunt u vóór 4 juni een kaartje sturen naar Unie KBO, Postbus 325, 5201 AH ’s-Hertogenbosch o.v.v. Harvest Fair of stuur een mail naar uit@uniekbo.nl

Nestor 73

puzzel

Doe mee en win

Prijs: midweek bij Het Heijderbos voor 2 personen

KRUISWOORDPUZZEL

HORIZONTAAL 1 kruiderij, 6 tak van sport, 12 bederf van hout, 14 mop, 15 geluid, 17 hoen, 19 opvanghuis, 21 strand, 22 plenty, 24 gezwind, 25 uitroep van verwondering, 26 meisjesnaam, 27 verschrikkelijk, 29 droog (van wijn), 30 hoepeldans, 33 damp, 34 papegaai, 35 fruit, 36 Nederlandse Politiebond (afk.), 37 nieuw (voorvoegsel), 38 vrouwelijk hert, 39 verhoogde toon, 41 nauwe doorgang, 42 kamerplant, 45 soort belasting (afk.), 47 scheepsherstelplaats, 48 Algemene Inspectiedienst (afk.), 49 vreemde munt, 51 vreemde taal, 53 planten, 55 boordsel, 56 zeurderig kind, 58 knaagdier, 59 stijl, 60 tafelgast, 62 reuzenroofmeeuw, 63 niet voorgoed, 64 voertuig.

VERTICAAL 1 soort koffie, 2 sportterm, 3 zitvlak, 4 watervogel, 5 in de voormiddag (Lat.), 7 onroerend goed (afk.), 8 tijdrekening, 9 opgooi, 10 raamluik, 11 zoete lekkernij, 13 schreeuw, 16 deel v.e. auto, 17 buideldier, 18 koude drukte, 20 twee dagen geleden, 22 bezit v.e. boer, 23 voor, 26 lummel, 28 gehalveerd, 30 automerk, 31 dierentuin te Amsterdam, 32 praal, 39 wijnmaat, 40 kaartspel, 43 naaldgaatje, 44 rechtsvordering, 45 zitbadje, 46 onmenselijk, 49 mondeling, 50 organische verbinding, 52 pagina op internet, 54 korenzeef, 55 kledingstuk, 57 troefkaart, 59 te koop aangeboden (afk.), 61 reeks, 62 senior (afk.). 1

12 15

18 23

32 35

36 39 42

57 60

Breng de letters uit de overeenkomstig genummerde hokjes over naar de hokjes hieronder. Indien de kruiswoordpuzzel correct is opgelost, onstaat er een oplossing.

74 Nestor

Niet gewonnen? Kijk dan op www.centerparcs.nl of bel 0900-0804 (€ 0,20 ct/min)

KBO Noord-Holland T: 023 - 525 39 52 E: info@kbonoordholland.nl www.kbonoordholland.nl KBO Flevoland T: 036 - 522 66 90 E: kboflevoland@hotmail.com www.kboflevoland.nl KBO Provincie Utrecht T: 030 - 262 32 49

Truus Klijn uit Weert Let op: de oplossing van de vorige puzzel is ook te vinden op onze website www.kbo.nl! Klik op de cover van Nestor en scrol naar beneden.

Blij de zomer door met de KBO Bijna 200.000 senioren zijn lid van de KBO. Sommigen omdat ze het belangrijk vinden dat de belangen van senioren goed behartigd worden, anderen gaan voor de vele voordelen die de KBO biedt. Maar de meesten vinden het gewoon gezellig om samen dingen te ondernemen. De natuur in, een fietstocht, een cursus kunstgeschiedenis, een proeverij…

E: info@kboprovincieutrecht.nl

www.kboprovincieutrecht.nl KBO Gelderland T: 0481 - 45 02 52 E: info@kbogelderland.nl www.kbogelderland.nl KBO Overijssel T: 0572 - 36 11 77 E: info@kbo-overijssel.nl www.kbo-overijssel.nl KBO Drenthe T: 0528 - 26 56 19 E: info@kbodrenthe.nl www.kbodrenthe.nl

Solidariteit

nachten verblijf in een 2-persoons 4 hotelappartement (type HB282) Dagelijks ontbijtbuffet Dagelijks hotelservice Onbeperkt gebruik van Aqua Mundo en Jungle Dome 2 gratis fietsen Gratis fietskaart van de omgeving 2 bingokaarten voor de Crazy Bingo

Oplossing meinummer

•

Wilt u kans maken op dit midweekverblijf? Los dan de puzzel op en stuur uw oplossing voor 15 juni 2012 op naar: Unie KBO, Postbus 325, 5201 AH ’s-Hertogenbosch. E-mail: puzzel@uniekbo.nl

KBO Zuid-Holland T: 010 - 521 82 99 E: kbozuidholland@hetnet.nl www.kbozuidholland.nl

Prijs: een midweekverblijf, inclusief

Stuur uw oplossing op!

U verblijft op CenterParcs Het Heijderbos (bij Boxmeer) in een luxe 2-persoons hotelappartement, zeer centraal gelegen, dicht bij alle faciliteiten van het park. Flaneren, shoppen, eten, drinken en genieten van live entertainment: het kan allemaal in onze gezellige Market Dome. Ultieme ontspanning vindt u in de Aqua Mundo, sauna of onze beautysalon, maar er is ook voldoende actie. Zo kunt u bijvoorbeeld de prachtige omgeving van de Maasduinen per fiets ontdekken of een strike gooien op de bowlingbaan. Meer dan genoeg te beleven dus!

• • •

KBO Limburg T: 0475 - 38 17 40 E: info@kbolimburg.nl www.kbolimburg.nl KBO Zeeland T: 0114 - 67 60 11 E: info@kbozeeland.nl www.kbozeeland.nl

• • •

Provinciale KBO’s

KBO Fryslan T: 058 - 215 38 32 E: info@kbofryslan.nl www.kbofryslan.nl KBO Provincie Groningen T: 0599 – 41 41 08 E: info@kboprovgroningen.nl www.kboprovgroningen.nl

Word nu lid voor slechts

zo’n 25 euro per jaar Wat uw reden ook is: voor slechts zo’n 25 euro per jaar (de lidmaatschapsprijs varieert per afdeling) ontvangt u alle KBO-voordelen en bent u ervan verzekerd dat uw belangen landelijk goed behartigd worden. Vul daarom nu de bon in en stuur hem op!.

Wat is uw reden om lid te worden?

 lokale activiteiten ontmoeten  het van (nieuwe) mensen  de belangenbehartiging  de vele kortingen en voordelen ledenmagazine Nestor  het (10 x per jaar) bij het invullen van  deuwhulp belastingaangifte en advies via de servicetele hulp foon of juristentelefoon zorgverzekering  devancollectieve Zilveren Kruis Achmea Nestor juni 2012

Ja, ik word lid van de KBO

✃

Dhr/mevr....................................................................................... Voorletter............................................................................................. Tussenvoegsel........................................................................ Achternaam............................................................................................. Adres................................................................................................................................................................Huisnr................................... Postcode....................................................................................Woonplaats............................................................................................. Telefoonnummer.............................................................................. E-mail............................................................................................. Geboortedatum.................................................................Handtekening............................................................................................. Stuur de volledig ingevulde bon, met handtekening, in een envelop (postzegel niet nodig) naar:

Unie KBO t.a.v. ledenwerving, Antwoordnummer 10504, 5200 WB ’s-Hertogenbosch

Nestor 75