Nestor # 8/9

SYBRAND VAN HAERSMA BUMA 46, LIJSTTREKKER VAN HET CDA:

‘Vertel als politicus geen sprookjes’ Magazine van de Unie KBO jaargang 60, nummer 8/9, augustus/september 2012 ONDERZOEK:

HOE ONGEZOND END T H C ZIJN WIJ? O DE

WACHT IS E DAG PARTIJ N ELKWELKE E M O SENIORVRIENDELIJK? DR OP DE E DE NACHT DISENIOREN ROZE T AAKKAST M E G TERUG IN DE T HEEF VERKIEZINGEN:

INTERVIEW MET

ne08cover.indd 1

16-08-12 10:31

advertentie

advertentie

Hoe seniorvriendelijk zijn wij?

Hoe seniorvriendelijk zijn wij? Hoe

seniorvriendelijk zijn wij?

Peddelen door de Groote Peel

Hoe (on)gezond zijn wij?

32

58 INHOUD 08

18

32

Loesje schrijft boek met KBO-ers

52

08 EN VERDER

Hoe seniorvriendelijk zijn de politieke partijen?

Nu de Tweede Kamerverkiezingen eraan komen, vragen veel ouderen zich af wat de politieke partijen hun te bieden hebben. Nestor vroeg aan kopstukken van de zes grootste partijen hoe vriendelijk ze zijn voor senioren, zowel in hun beleid als privé.

07 Post

Het Verborgen Verblijf Verborgen tussen het groen, nabij het Veluwse dorp Doornspijk, vind je het Verborgen Verblijf. Volledig ingerichte safaritenten, koken op een houtkachel, warm water uit het ‘stookhokke’ en voor elektriciteit zul je moeten fietsen.

44 Vraag & Antwoord

Hoe (on)gezond zijn wij?

Vinden we onze gezondheid zo belangrijk dat we daarvoor geen graai meer doen uit de chipszak en ons wijntje of pilsje overslaan?

700 lezers deden mee aan de Grote Gezondheidsenquête

08 Stellingen Unie KBO 22 Roze senioren terug in de kast?

26 Nieuws 31 Goed idee: cabaret 39 Tijd voor hobby’s 42 Boeken: Arjan B. & Arjan V. 48 Veiligheid: manipulatie 52 Loesje en de senioren 54 Contact & Op zoek 58 Fietsen door de Groote Peel 63 Zo, die is fit!: skiffen 64 Lezersaanbiedingen 68 Mijn Passie: jachtopziener 72 Uit! 74 Puzzel 75 Provinciale KBO’s en ledenwerving

4 Nestor

ne08inhoud.indd 4

16-08-12 10:59

el

Welkom 5.928.924 stemmers

18

Het Verborgen Verblijf in de Veluwe

colofon Unie KBO De Unie KBO is de grootste seniorenorganisatie met meer dan 200.000 leden. Wij zetten ons graag in voor de belangen van senioren.

Vragen?

Voor vragen over uw lidmaatschap: neem contact op met uw provincie (adressen zie pag. 75) Ledenservice: tel. 0900 – 821 21 83 (€ 0,10 ct/min) op werkdagen van 9.30 – 12.30 uur Juridische en financiële vragen: donderdag van 13.30 – 15.30 uur Website: www.kbo.nl Redactieadres: Postbus 325 5201 AH ’s-Hertogenbosch E-mail: nestor@uniekbo.nl Hoofdredacteur: Ingrid Nies Redactieraad: Jan Brinkers, Hes van Huizen, Wil Jansen, Tineke van der Meer (namens het ledenpanel), Suzanne Meeboer en Ellen Willemsen

Tekstcorrectie: Egbert Hartman Aan dit nummer werkten mee: Arjan Broers, Will Hurkmans, Wil Jansen, Max de Krijger, Esther Krijgsman, Peter Louwerse, Suzanne Meeboer, Paul van der Meer, Herman Post, Ineke de Ridders, Joop Rosier, Ad van Schaik, Cor Schoenmaker, Andrea Steinmetz, Adri Verweij, Arjan Visser, Ellen F. Vogel Fotografie: Marc Bolsius, Eduard Ernst, Hes van Huizen, Mark Kohn, Arjen Jan Stada Illustraties: Ron Beumer Cartoon: Tom Janssen Vormgeving: Mariska Leerink, X-Media Solutions Druk: Senefelder Misset, Doetichem Advertentie-exploitatie: PSH Media Sales Postbus 30095, 6803 AB Arnhem Theo van Rossum 026-750 18 41 theo.van.rossum@pshmediasales.nl Nestor is een uitgave van de Unie KBO en verschijnt 10 keer per jaar. KBO-leden ontvangen Nestor gratis. Niet-leden betalen € 26. Abonnement/lidmaatschap opzeggen voor 1 november.

Veel senioren zijn ontstemd. Zij zien met lede ogen aan dat veel zaken die voor hen van belang zijn – zoals de AOW, pensioenen, het openbaar vervoer en de eigen bijdragen in de zorg – onder vuur liggen.

De nieuwe maatregelen zullen senioren opnieuw onevenredig hard treffen, waardoor de koopkracht van senioren nog meer scheef trekt ten opzichte van andere Nederlanders. De meerderheid van de 50-plussers (87 procent) voelt zich dan ook ‘machteloos’ tegenover politiek Den Haag en vindt dat de politiek zich te weinig inzet voor de belangen van ouderen, zo stelde het onderzoeksbureau van Maurice de Hond onlangs vast. De Unie KBO knokt er echter hard voor om de belangen van senioren steeds weer hoog op de agenda te krijgen bij alle politieke partijen. Als Unie KBO zijn wij met alle grote partijen in gesprek gegaan om ze te doordringen van de situatie waarin veel senioren zitten. En hebben wij een manifest opgesteld met onze standpunten.

Onze stellingen zijn duidelijk: geen prijsindexatie pensioenen, niet nog meer en nog hogere eigen bijdragen voor gezondheidskosten, de AOW moet welvaartsvast blijven en de koopkracht van senioren moet gelijke tred houden met die van andere Nederlanders. In sommige partijprogramma’s zien wij onze standpunten daadwerkelijk terug, maar het kan en het moet veel beter. De politiek moet ons niet onderschatten: met bijna zes miljoen 50-plussers hebben wij echt wel wat te zeggen! Wij kunnen met zijn allen mede bepalen hoe de toekomst in ons land eruit gaat zien. In deze Nestor kunt u zelf lezen hoe seniorvriendelijk de zes grootste partijen zijn. Voor wie u ook kiest: ga stemmen.

En stem op de partij die het dichtst bij uzelf staat. Heb vertrouwen in de macht van het getal. Samen staan wij ongelooflijk sterk!

Hans Muis Voorzitter Unie KBO

Nestor 5

ne08inhoud.indd 5

16-08-12 10:59

advertentie

Post

  Reageren op artikelen in Nestor?

Mail dan naar nestor@uniekbo.nl of schrijf naar Unie KBO, Post Nestor, Postbus 325, 5201 AH ’s-Hertogenbosch. Vergeet niet uw naam, adres, woonplaats en eventueel e-mailadres te vermelden.

Beatlesfan Thuis waren we met vier meisjes allemaal Beatlesfan natuurlijk. Elk van ons koos een eigen huwelijkskandidaat en George was van mij. Trots spelde ik elke dag het gitaartje met mijn eigen George Harrison op m’n jurk. En op al mijn post stempelde ik zijn koppie. Over 10 dagen ben ik jarig en wil dolgraag zijn cd met demo’s en early takes winnen.

J.A.J. de Waal, Leiden

Redactie: De cd van George Harrison is naar u onderweg.

Gefeliciteerd!

Waarom de laagste inkomens altijd de dupe?

Ik vind het een ongehoord schandaal dat voor recepten of huisartsenbezoek zoveel extra betaald zou moet worden. Hoe moet het dan met die mensen die dat niet kunnen betalen? Kunnen die niet meer naar de huisarts? Dat het land problemen heeft, is duidelijk.

Maar waarom zijn het altijd de laagste inkomens die de dupe zijn?

Alhoewel ik de zeer rijken niet benijd. Wat moet je toch met zo veel geld? Ik ben zo dankbaar dat ik niet meer heb dan het spaarbankboekje waar net mijn begrafenis van betaald kan worden.

Ik ben 87 jaar en alleen. Al jaren verlang ik naar de Andere Kant, maar helaas heeft de hemel de poort niet geopend. Ik ben hooggevoelig en kan slecht tegen geluid. Gelukkig zit ik hier thuis vrijwel altijd in de stilte. Maar stel dat ik – God verhoede het – in een tehuis zou moeten gaan wonen en nooit meer in de stilte zou kunnen zijn, dan is dat voor mij einde verhaal. In het boek van N.D. Walsch (De Nieuwe Openbaring) staat dat God niet wil dat wij eindeloos lijden. Welnu, als God dat niet wil, dan is het omgekeerde – euthanasie – wel goed. Dat idee geeft me rust.

Mevrouw M. van de Biggelaar, Nijmegen

Redactie: De Unie KBO doet erg zijn best om te voorkomen dat ouderen extra kosten voor zorg moeten betalen. Laat uw stem horen tijdens de verkiezingen!

Loop uw uitvaartverzekering na!

Onlangs ben ik mij gaan verdiepen in wat mijn uitvaartverzekering uitkeert na mijn overlijden. Zelf ben ik al sinds mijn jeugd verzekerd, nog afgesloten door mijn ouders. Dat levenslange sparen heeft echter nauwelijks iets opgeleverd, rekende de vertegenwoordiger van de uitvaartmaatschappij mij voor.

Ik roep daarom iedereen op om zijn uitvaartpolis eens goed na te lopen en navraag te doen bij de verzekeringsmaatschappij. Dat om pijnlijke verrassingen straks te voorkomen.

»A. Junggeburth, Hulst

Mooi verjaardagsgeschenk Deze morgen werd het prachtige Jaren 50-boek bezorgd. U heeft mij daarmee een enorm plezier gedaan. In 2007 heb ik een zware operatie ondergaan waardoor ik veel thuis zit en ook de bijeenkomsten van de KBO niet meer kan bezoeken.

Ik zond u een kaartje dat ik 86 jaar werd en dat ik bovenstaand boek zo graag wou ontvangen. Dank voor dit mooie verlate verjaardagsgeschenk.

Frans Rentjes, Groningen

Redactie: U alsnog van harte gefeliciteerd en veel leesplezier met uw boek.

Nestor 7

ne08post.indd 7

14-08-12 15:49

Tekst: Unie KBO Illustratie: Tom Janssen

Hoe seniorvriendelijk zijn de Nu de Tweede Kamerverkiezingen eraan komen, vragen veel ouderen zich af wat de politieke partijen hun te bieden hebben. Nestor vroeg aan kopstukken van de zes grootste partijen hoe vriendelijk ze zijn voor senioren, zowel in hun beleid als privé. En natuurlijk laten we ook de kiezers zelf aan het woord. Waarom stemmen zij op deze partij? En waar staat de Unie KBO voor? U leest het in deze Nestor.

Stellingen Unie KBO De Unie KBO heeft in een manifest een elftal stellingen gepresenteerd, waarmee wij ons nadrukkelijk gemengd heb­ ben in het politieke en maatschappelijk debat, in het belang van alle ouderen.

stapelingen van eigen bijdragen in de zorg en daarmee ook tegemoetkoming­ sregelingen. De Unie KBO wil een inte­ grale inkomensafhankelijke premiestell­ ing die tal van tegemoetkomingsregelin­ gen vervangt. Het geld moet niet door vele organisaties rondgepompt worden.

1. Koopkrachtontwikkeling ouderen in de pas met andere huishoudens

4. Betere zorg voor kwetsbare ouderen door keurmerken en een ‘waakhond in de zorg’

De nieuwe maatregelen zullen oud­ eren opnieuw onevenredig hard tref­ fen: geen prijsindexatie pensioenen, meer en hogere eigen bijdragen voor gezondheidskosten. De Unie KBO vindt dat de AOW welvaartsvast moet blijven en dat het pensioenstelsel zo ingericht moet worden dat de koop­ kracht van senioren gelijke tred houdt met die van andere Nederlanders.

De Unie KBO wil dat iedere oudere met terecht vertrouwen gebruik kan maken van (ouderen)zorg van goede kwaliteit. De Unie KBO pleit voor een ‘regeringsfunctionaris zorg’ met ver­ gaande bevoegdheden. De bezem moet door de tent. Ouderen zelf beoordelen of ziekenhuizen seniorproof zijn. Nu komt één op de drie ouderen het ziek­ enhuis zieker uit dan ze erin gaan.

2. Arbeidsmarktpolitiek voor 55-plusser meer dan ooit noodzakelijk

5. Het aankomende kabinet moet werk maken van gezondheidspreventie voor 65-plussers

De verhoging van de AOW-leeftijd lijkt intussen een gelopen race, ter­ wijl er nog zoveel winst te halen valt als ouderen tussen 55 en 65 jaar meer kansen krijgen om te werken. De Unie KBO vindt daarom dat de prioriteit moet liggen bij overheidsmaatregelen die dat bevorderen.

Gerichte screening - zoals een jaarlijkse medicatiebeoordeling- en specifieke voorlichting werken wel degelijk voor 65-plussers! Gezondheidswinst ligt hier voor het oprapen. De Unie KBO pleit voor preventie als de belangrijkste kostenbesparing in de zorg.

3. Kostenstijgingen in de zorg beheersbaar houden voor de meest kwetsbaren Ouderen krijgen te maken met opeen­

6. Nederland kan veiliger, ook voor ouderen Het veiligheidsbeleid voor ouderen staat in Nederland nog in de kinder­ schoenen. De criminaliteit tegen oud­

eren (babbeltruc, woningoverval) moet afnemen. Het opstellen van een actie­ plan Seniorenveiligheid zou een bij­ drage kunnen leveren. Wij zetten in op voorlichting en preventie en pleiten voor een korpschef voor senioren.

7. Ouderenorganisaties ­obiliseren vitale ouderen voor informele hulp De maatschappij verwacht goede en gegarandeerde kwaliteit van het uitge­ voerde vrijwilligerswerk. De behoefte aan deze informele hulp is onder de kwetsbaren ouderen nu groter dan ooit! De Unie KBO is een organisatie bij uitstek om hiervoor vitale ouderen (vrijwilligers) te mobiliseren. De snoei­ harde bezuinigen op de instellingssub­ sidies spelen ons echter parten.

8. Cliëntondersteuning voor ouderen die gebruik willen maken van de Wmo Het lokale Wmo-loket is vaak niet gebruiksvriendelijk. Cliënt­onder­steu­ ning voor ouderen bij het Wmo-loket is een noodzakelijke aanvulling om te zorgen dat de Wmo voor ouderen werkt. Unie KBO dringt bij de over­ heid aan op meer voorzieningen voor cliënt­onder­steuning bij het Wmo-loket.

9. Voor kwetsbare ouderen moet er een lokaal aanbod zijn voor sociale en geestelijke ondersteuning Het probleem van sociaal isolement en

8 Nestor

ne08verkiezing2.indd 8

14-08-12 15:46

verkiezingen

de politieke partijen?

geestelijke nood onder ouderen blijft hardnekkig bestaan en helaas toenemen, ondanks de Wmo. Unie KBO maakt zich ernstig zorgen over de afbraak van voorzieningen zoals ontmoetingscentra voor ouderen en geestelijke/pastorale zorg. Wij pleiten voor het behoud van deze voorzieningen en stimuleren onze leden hieraan bij te dragen.

10. Houd senioren mobiel Verbeteringen in het verkeer en openbaar vervoer zijn nodig voor een betere en langere participatie (betaald en vrijwilligerswerk) van mensen in de maatschappij. Zo kan je isolement en eenzaamheid voorkomen. Openbaar

vervoer moet toegankelijk, begrijpelijk en bruikbaar zijn voor senioren.

11. Wonen voor alle leeftijden Het aantal 50-plussers neemt snel toe.

Senioren willen steeds vaker langer zelfstandig blijven wonen, wat ook een wens is van de overheid. De kwaliteit en kwantiteit van de woningvoorraad moet daar wel op aansluiten. Het aantal woningen dat voor ouderen geschikt en betaalbaar is, loopt achter op de groeiende vraag. Lokale voorzieningen moeten voor ouderen bereikbaar en beschikbaar zijn. ÂŤ

Eerst naarrgedliejker! e Prog rammav Naar de stembus?

Wat doen de verschillende politieke partijen voor ouderen als het gaat om inkomen, pensioen, zorg, welzijn, mobiliteit en wonen? Om daar achter te komen heeft de CSO, de koepel voor ouderenorganisaties, de programma’s van de politieke partijen doorgelicht op standpunten die voor ouderen belangrijk zijn. Handig voor u om even door te nemen voordat u naar de stembus gaat.

U vindt de ProgrammaVergelijker - en een dossier Verkiezingen - op onze website www.kbo.nl

Nestor 9

ne08verkiezing2.indd 9

14-08-12 15:46

Tekst: Peter Louwerse Foto’s: Mark Kohn

Sybrand van Haersma Buma (46), lijsttrekker van het CDA:

‘Vertel als politicus geen sprookjes’ Wat wilt u met de AOW-leeftijd?

Harm Gerssen (73) uit Zeewolde stemt CDA ‘Ik stem op het CDA omdat dit een betrouwbare partij is, die niet wegloopt voor de verantwoordelijkheid. Het is een partij met kundige mensen die zijn beloften nakomt. Ik kijk door de bril van de oudere naar de belangen van de Nederlandse samenleving. Ouderen kunnen niet weglopen voor de crisis. Daarbij geldt solidariteit als uitgangspunt: de sterkste schouders dragen de zwaarste lasten.

Rijke ouderen zullen meer moeten bijdragen dan ouderen die minder draagkrachtig zijn.

Dat is de lijn van het CDA.’

‘We vergrijzen en blijven langer vitaal. Daarom is het onvermijdelijk dat de AOW later ingaat: in 2015 naar 66 en in 2020 naar 67 en daarna gekoppeld aan de levensverwachting. Iedereen moet langer blijven werken. Vertel als politicus dus geen sprookjes.’

Maar 55-plussers komen moeilijk aan de bak.

‘Klopt. Daarom geven we premieverlaging voor werkgevers die 55-plussers in dienst nemen.

En we zetten honderden miljoenen uit de scholingsbudgetten in voor her- en bijscholing.’

De Unie KBO vindt dat de koopkracht van ouderen in de pas moet lopen met andere groepen.

‘De AOW blijft daarom welvaartsvast. Het lage btw-tarief blijft op zes procent, en dat merken ouderen in de boodschappen.

Over de pensioenen kan geen enkele partij beloftes doen.

Als de economie slecht draait, heeft dat gevolgen voor de pensioenfondsen. Daar helpt geen lieve moedertje aan.’

Hoe kan het dat Pieter Omtzigt als grote pensioen­ deskundige in de Kamer op een onverkiesbare plaats staat, in een tijd waarin pensioenen zo’n belangrijk onderwerp is?

‘De samenstelling van de kandidatenlijst is de verantwoordelijkheid van het partijbestuur. Op individu-

ele personen kan ik geen commentaar geven.’

Is de zorg bij u in goede handen?

‘We willen de efficiency in de zorg verbeteren door meer buurtzorg: de huisarts, de tandarts, de verpleegkundige en de apotheker samen in het wijkcentrum. En we houden de huisarts buiten het eigen risico: zo kan iedereen altijd bij de huisarts terecht.’

Veel ouderen zijn bezorgd over de langdurige zorg.

‘De zorg in verpleeg- en verzorgingshuizen is goed, maar duur. Wij kiezen daarom voor scheiden van wonen en zorg. We hebben in het lente-akkoord afgesproken dat mensen met een lichte indicatie meer thuis blijven. Daarom krijgt de mantelzorger de ruimte.’

Voor ouderen is openbaar vervoer cruciaal. Wat heeft het CDA te bieden?

‘Het openbaar vervoer wordt toegankelijker door eisen te stellen bij aanbesteding. Bij mij in de buurt zijn bijvoorbeeld alle bushaltes verhoogd: daar is nu een drempelvrije instap in de bussen. Dat gaat nu in heel Nederland komen.’

Komt u wel eens in een verpleeg- of verzorgingshuis?

‘Ja, en ik ben getroffen door de enorme toewijding van het personeel.’

Leven uw ouders nog? Wie zorgt voor ze?

‘Mijn vader is 80, en mijn moeder is 78. Ze zijn heel vitaal. Mijn zussen, mijn ouders en ik houden ons uiteraard bezig met de vraag hoe het moet als mijn ouders minder worden. Maar dat is echt iets voor binnen de familie.’

Wanneer heeft u voor het laatst iets gedaan voor een oudere?

Na enig nadenken: ‘Ik heb met een aantal mensen in de familie de afspraak dat wij op ze letten als ze ouder worden en alleen zijn.’

10 Nestor

ne08interview.indd 10

16-08-12 09:54

verkiezingen

Mark Rutte (45), lijsttrekker van de VVD en premier van Nederland:

‘Er gaat nu veel verloren aan bureaucratie’ Wat wilt u met de AOW-leeftijd?

‘Willen we de AOW betaalbaar en de pensioenen sterk houden, dan moeten we van mensen vragen om langer door te werken. Er komen steeds minder mensen op de arbeidsmarkt, en tegelijkertijd is de economische groei lager. We moeten daarom snel naar 67 jaar.’

Bij de VVD gaat de AOW-leeftijd al in 2018 naar 67.

Waarom zoveel haast?

‘De pensioenleeftijd sneller optrekken levert geld op, en dat geld kun je gebruiken om die voorzieningen overeind te houden. Zo blijft de AOW welvaartsvast, en het is ook gunstig voor de dekkingsgraad van de pensioenfondsen. We willen gunstige voorwaarden scheppen voor de pensioenfondsen.’

De zorg: u wilt 7 miljard bezuinigen.

‘Dat is een misverstand. Als we niets doen, stijgt de zorg met 18 miljard, wat onhoudbaar is. Wij willen zeven miljard minder groei. Dus ook bij ons stijgt de zorg: met elf miljard. Dat betekent dat mensen moeten gaan betalen voor de huisarts. De eigen bijdrage moet omhoog.

Er gaat nu heel veel verloren aan bureaucratie en schaalvergroting.’

Politici roepen al dertig jaar dat ze de bureaucratie in de zorg willen terugbrengen.

‘En het gebeurt nu ook. Minister Schippers heeft met ziekenhuizen, huisartsen, medisch specialisten en de GGZ convenanten gesloten over het dempen van de zorgkosten. Neem de mammapoli: als een vrouw met een knobbeltje in haar borst naar het ziekenhuis gaat, weet ze dezelfde avond wat het is. Minder bureaucratie kan dus wel, en het is nog goedkoper ook.’

De VVD pleit voor zorg dicht bij de mensen.

Wat houdt dat in?

‘Dat betekent: een grotere rol voor de huisarts en de wijkverpleegkundige. Twee van mijn zussen waren wijkverpleegkundigen. Dat zijn vaklui, hoor! Helaas hebben ook daar bureaucratie en management toegeslagen. Daar moeten we vanaf.’

U pleit voor een strengere aanpak van ­ouderenmishandeling. Waarom?

‘Een op de twintig mensen boven de 65 wordt herhaaldelijk mishandeld. Dat is voor de VVD onacceptabel. Mijn huidige kabinet heeft een actieplan gelanceerd tegen het geweld tegen ouderen en een meldpunt ingesteld.’

Persoonlijk: leeft uw moeder nog?

‘Over mijn moeder praat ik liever niet. Ze is trots op al haar kinderen, en de deal is dat wij elkaar niet gaan opvoeren in interviews.’

Komt u wel eens in een verzorgingshuis?

‘Voor mijn werk, en ook privé. Mijn indruk van de verzorgingshuizen is zeer positief.

Het zorgpersoneel werkt verschrikkelijk hard.

Maar ook zij zuchten onder de managementlagen.’

Wat is het laatste dat u hebt gedaan voor een oudere, behalve dit land regeren?

Rutte lacht even: ‘Dan kom ik toch weer bij mijn moeder. Ze is 88 en woont zelfstandig, het is een geweldige vrouw, maar wij als kinderen zorgen voor haar als dat nodig is.’

Cock Huigen (75) uit Leiderdorp stemt VVD ‘De VVD ondersteunt de eigen verantwoordelijkheid en zelfstandigheid, ook voor ouderen. Mensen moeten hun zorgverzekeraar kunnen kiezen. Ook bij de keuze voor zelfstandig wonen of verblijf in een instelling moeten we de regie houden over ons eigen leven.

De VVD wil de zorg zo dicht mogelijk bij de mensen brengen: dus investeren in de huisarts en in de wijkverpleegkundige.

De VVD is pro-Europa, maar Brussel moet zich niet met onze pensioenen en uitkeringen bemoeien.

Verder verhoogt de VVD de ouderenkorting: da’s mooi meegenomen.’

» Nestor 11

ne08interview.indd 11

16-08-12 09:54

Jetta Klijnsma (55), Tweede Kamerlid van de PvdA en nummer twee op de kandidatenlijst:

‘Bij ons dragen de sterksten de zwaarste lasten’

Leo Olffers (65) uit Den Haag stemt PvdA ‘De maatregelen uit het lente-akkoord?

Hoe haalt iemand het in zijn hoofd om de eigen bijdrage in de zorg te verhogen? Of neem nou de plotselinge verhoging van de AOW-leeftijd zonder dat de mensen zich daarop kunnen voorbereiden?

Ouderen met de laagste inkomens worden daardoor het zwaarst getroffen.

De PvdA verzet zich daartegen.

Com­pli­ ment! Ik heb thuis een huiskamerspreekuur voor ouderen die lijden onder de crisis.

Toen ik daarvoor aandacht vroeg van de politiek, kreeg ik alleen een reactie van PvdA’ers.’

Wat wilt u met de AOW-leeftijd?

Wat doet de PvdA voor ouderen?

‘De AOW-leeftijd gaat omhoog, maar mensen met de smalle beurs moeten zich wel kunnen voorbereiden. Dus we beginnen pas in 2017 met een hogere AOW-leeftijd, en in 2025 gaan we naar 67 jaar. Zo komen we onze belofte na aan de mensen aan de onderkant die altijd hartstikke hard gewerkt hebben. Het lenteakkoord laat die mensen in de kou staan.’

‘Bij ons dragen de sterkste schouders de zwaarste lasten. Ik kreeg mijn scootmobiel gratis, terwijl ik met mijn inkomen best kan bijdragen. Ouderen die het financieel goed hebben, kunnen meebetalen aan voorzieningen. Wij zijn daarom voor een inkomensafhankelijke zorgpremie.’

Er is veel onrust over de langdurige zorg.

We moeten langer doorwerken, maar de 55-plusser komt niet aan de bak.

‘Dat is inderdaad vreselijk. Het moet voor werkgevers aantrekkelijk worden om ouderen in dienst te houden. Daar moeten we als samenleving een duit aan bijdragen.’

‘Nu is de situatie onoverzichtelijk: bij de zorgverzekeraar moet je je rollator aanvragen, bij de AWBZ de thuiszorg, en bij de gemeente de rolstoel en huishoudelijk hulp. Kierewiet word je ervan. Ik ben voor het opheffen van de AWBZ. In de WMO regelen we dan de thuiszorg, de huishoudelijke hulp, en rolstoelen en zo. De zorg in instellingen kan bij de zorgverzekeraars, maar die mogen niet commercieel zijn. Wij zijn klaar met de marktwerking.’

Hoe wilt u het openbaar vervoer toegankelijker maken?

‘Het is mij een doorn in het oog dat pas in 2030 alle perrons en treinen toegankelijk worden voor rolstoelers. Het is toch raar dat we zo veel geld besteden aan aanvullend vervoer, omdat het gewone openbaar vervoer mensen buitensluit?’

Wat doet u voor de koopkracht van senioren?

‘De AOW blijft welvaartsvast. Over de hoogte van pensioenen gaat de politiek niet, maar goed toezicht kan veel ellende voor­ komen.’

Komt u wel eens in een verzorgingshuis?

‘Ik ben er deze week drie dagen op rij geweest, bij mijn moeder. Voor mijn werk kom ik er ook vaak. Ik heb grote bewondering voor de manier waarop de mensen hun werk doen. We willen onze uiterste best doen om de salarissen te verbeteren en meer personeel in te zetten.’

Leven uw ouders nog?

‘Alleen mijn moeder. Zij woont in Drenthe, en ik in Den Haag, dus ik kom er niet om de haverklap. Maar als ik er ben, probeer ik langer te blijven. Ik heb vier zussen, en we verdelen de aandacht zodat mamma vaak haar dochters om zich heen heeft.’

12 Nestor

ne08interview.indd 12

16-08-12 09:54

verkiezingen

Pia Dijkstra (57), Tweede Kamerlid voor D66 en negende op de kandidatenlijst:

‘De babyboomers kunnen uitstekend meebetalen’ Bij D66 gaat de AOW naar 67 in 2021. Waarom?

‘De AOW stamt uit de tijd dat de levensverwachting rond de zeventig was. Inmiddels is die levensverwachting enorm gestegen. Er zijn meer ouderen, en minder jongeren die kunnen meebetalen. De AOW is dus onbetaalbaar. Veel mensen wìllen ook blijven werken.’

Ouderen voelen zich onveilig door overvallen en babbeltrucs.

‘Ouderenorganisaties, zoals Unie KBO, en lokale media kunnen mensen wijzen waar ze alert op moeten zijn. Mijn buurvrouw van 90 trapte in een smoes en gaf aan een onbekend meisje haar pasje met pincode. Dat kun je voorkomen door goede voorlichting.’

Mensen met zware beroepen niet….

‘Daarom moet de werkgever kijken of hij ­mensen anders kan inzetten, bijvoorbeeld via om- en bijscholing.’

Maar er is geen werk voor 55-plussers.

‘Ik ben daar niet zo somber over, hoor.

Binnenkort hebben we in de zorg 500.000 mensen tekort en in het onderwijs 250.000.

Dan hebben we behoefte aan iedereen die kan werken, ook ouderen.’

U wilt de zorg toekomstbestendig maken. Hoe?

‘We moeten iets doen, want als we zo doorgaan, betalen we in 2040 de helft van ons inkomen aan zorg. Er komen steeds meer mensen in de AWBZ, en dat loopt uit de hand. De AWBZ is straks voor de mensen die 24 uur per dag zorg nodig hebben. De verpleging en verzorging van ouderen gaan naar de zorgverzekeraars. De thuisverpleging gaat naar de gemeente.’

Veel ouderen zijn ongerust over dergelijke ­veranderingen.

‘Voor mensen die deze zorg op dit moment nodig hebben, verandert er niets. Maar in de toekomst gaan we het anders organiseren.

De babyboomgeneratie is de meest welvarende generatie van dit moment. Die mensen kunnen zich uitstekend voorbereiden op het ouder worden en kunnen dus meebetalen.’

De rollator verdwijnt uit het basispakket?

Komt u vaak in verzorgingshuizen?

‘Voor mijn werk, inderdaad. Wat mij opvalt, is dat het personeel ongelooflijk betrokken is bij de bewoners. Persoonlijk zou ik er niet willen wonen, omdat je daar onderdeel wordt van een gemeenschap. Ik kies liever zelf met wie ik woon.’

Leven uw ouders nog?

‘Ze wonen in Friesland. Mijn moeder van 84 heeft Alzheimer, en mijn vader van 85 is haar mantelzorger. Mijn moeder gaat een dag per week naar een zorgboerderij, maar verder doet mijn vader het zelf. Hij wil geen thuiszorg omdat hij erg hecht aan zijn privacy.’

Wat heeft u onlangs gedaan voor een oudere?

‘Ik probeer mijn ouders te ondersteunen waar ik kan.’

Ger Dullens (73) uit Oosterhout (Noord-Brabant) stemt D66 ‘D66 is de partij van de toekomst.

D66 wil de wijkverpleegkundige terug als centraal aanspreekpunt. Om de AOW betaalbaar te houden wil D66 de AOW-leeftijd geleidelijk laten stijgen naar 67 jaar, met een uitzondering voor mensen die dat niet aankunnen. Zelf heb ik doorgewerkt tot mijn 70ste. D66 wil mensen daarvoor de kans geven.

Nu wordt dat nog ontmoedigd. Als christen vind ik bij D66 veel dingen terug die me aan­­spreken: het milieu, ontwikke­ lings­hulp en opkomen voor de zwakken in de samen­ leving.’

‘Ja, die moet je zelf betalen. Net als de kinderwagen. ’

« » Nestor 13

ne08interview.indd 13

16-08-12 09:54

Renske Leijten (32), Tweede Kamerlid voor de SP en tweede op de kandidatenlijst

‘Senioren voelen zich in de hoek gezet’ De AOW-leeftijd van 65 was altijd heilig voor de SP. Nu niet meer. Waarom die draai?

Jean Rouwet (70) uit Hengelo stemt op de SP ‘Hoe ouder je wordt, hoe belangrijker gezondheid is. De zorg wordt steeds duurder, en veel andere partijen denken dat marktwerking en bezuinigingen de oplossing zijn. De SP kiest voor solidariteit. We moeten het gemeenschappelijk regelen, en de sterkste schouders moeten de lasten dragen. Dat geldt ook voor de pensioenen. Er is een groot verschil tussen rijke ouderen en senioren die wat minder mazzel hebben gehad. Die eerste groep mag best wat meer belasting betalen.

De SP wil verder de AOWleeftijd zo lang mogelijk op 65 houden.’

‘We hebben nooit gezegd dat de AOW altijd op 65 blijft. Zorg nou eerst eens dat je de 55-plussers aan het werk helpt voordat je de AOW-leeftijd verhoogt.’

Hoe?

‘Werkgevers en werknemers moeten daar afspraken over maken. Laten we ouderen vaker een opleidingsfunctie geven. En kijk ook eens naar deeltijdbanen. Soms lukt het fulltime niet meer.’

Niet elke 55-plusser kan zich permitteren om parttime te werken.

Vaak is niet het inkomen het probleem, maar de pensioenopbouw. Daar kun je oplossingen voor vinden.’

Wat gaan de ouderen merken van de crisis?

‘Wij zijn voor een inkomensafhankelijke zorgpremie, wat gunstig is voor ouderen met een klein pensioentje. Wij zijn tegen kortingen op pensioenen. De pensioenkassen zijn goed gevuld, de rendementen zijn hartstikke hoog, en toch worden mensen bang gemaakt.’

Wat gaat u doen aan de stijgende zorgkosten?

‘Het geld klotst over de randen in de zorg, maar helaas klotst het de verkeerde kant op. Wij willen een aanval op de verspilling: door hulpmiddelen te hergebruiken bijvoorbeeld. Maar vooral

door dokters in loondienst te laten werken.

Rigoureus kappen met de marktwerking in de zorg!’

Wat kunnen ouderen zelf doen?

‘Ouderen doen al ontzettend veel. Als alle vrijwilligers in de zorg één dag staken, ligt de zorg plat. Senioren voelen zich in de hoek gezet met de verhalen dat ze meer moeten doen en meer moeten betalen. Ze betalen al premie! En dan is er ook nog een eigen risico. Dat moet fors naar beneden, en het liefst moeten we ervan af.’

Wat doet u met het openbaar vervoer?

‘Wij vinden dat je meer moet investeren in fijnmazig openbaar vervoer. Wij strijden lokaal en provinciaal tegen het verdwijnen van buslijnen. In Rotterdam bijvoorbeeld is door het verzet van voornamelijk ouderen een buslijn teruggekomen.’

Komt u vaak in verpleeg- en verzorgingshuizen?

‘Ik kom er vaak, en er zijn heel grote verschillen. Er zijn huizen met een heel fijne sfeer en huizen waar het huilen met de pet op is. Hoe groter de instelling is, hoe slechter meestal de sfeer.’

U bent 32 jaar, uw ouders leven nog?

Mijn moeder is bijna 60, mijn vader is 61, en ze zijn gelukkig gezond. Dat geldt ook voor mijn oma van 82. Die bezoek ik drie à vier keer per jaar. Niet vaak genoeg dus.

Hebt u onlangs nog iets gedaan voor een oudere?

‘Ik was laatst bij een protestavond tegen bezuinigingen op de Wet Maatschappelijke Ondersteuning in Emmen. Toen heb ik een aantal ouderen ondersteund bij het traplopen.’

14 Nestor

ne08interview.indd 14

16-08-12 09:54

verkiezingen

Fleur Agema (35), Tweede Kamerlid voor de PVV en tweede op de kandidatenlijst:

‘Korten op de pensioenen is niet nodig’ Waarom is voor u verhoging van de AOW-leeftijd niet nodig?

Uw partijprogramma besteedt nauwelijks aandacht aan openbaar vervoer

‘Omdat het niet rechtvaardig is. Wij maken andere keuzes: we schrappen enorme kostenposten als ontwikkelingshulp, Europa en andere linkse hobby’s. Daardoor hebben we geld om de AOW-leeftijd op 65 te houden.

‘De automobilist wordt enorm gepest met forenzentaks en snelheidslimieten. Daarom komen wij voor hem op. Maar we besteden ook aandacht aan het openbaar vervoer. We willen het papieren treinkaartje houden en een reisverbod voor daders van mishandeling en bedreiging in het openbaar vervoer.’

Die AOW-leeftijd. Is dat geen linkse hobby?

‘Het is zeker een sociale maatregel.’

U denkt dat de pensioenuitkeringen niet gekort hoeven worden?

‘Het is niet nodig. Er zit bijna 900 miljard euro in de pensioenfondsen. Er komt jaarlijks 27 miljard binnen en er gaat 24 miljard uit. Als we uitgaan van een rekenrente van 4 procent, en dat is op de lange termijn heel realistisch, dan hoeven de fondsen niet te korten.’

Waarom heeft de PVV geen maatregelen om 55-plussers aan het werk te helpen?

‘Zolang de economie niet aantrekt, is het zinloos om je te richten op gekunstelde regelingen voor 55-plussers. Het leidt alleen maar tot verdringing ten koste van andere werkzoekenden.’

Hoe houdt u de zorg betaalbaar?

‘Wij hakken niet in het zorgpakket, wij denken dat je juist winst kunt boeken door de bureaucratie en de verspilling aan te pakken. Weg met die managementlagen, dure auto’s en hoge salarissen. De PVV gelooft in buurtzorg. Acht wijkverpleegkundigen en ziekenverzorgenden zijn dan verantwoordelijk voor de zorg in de buurt. Ook willen we pretpoli’s voor snotteren en dergelijke afschaffen. De huisarts doet dat goedkoper.’

Wat zijn uw plannen voor de langdurige zorg?

Omdat bureaucratische instellingen niet efficiënt zijn, willen we een fusietoets in de zorg: alleen samengaan als het een verbetering is. Op mijn initiatief loopt er een proef met regelarme zorginstellingen.’

Komt u vaak in verzorgings- en verpleeghuizen?

‘Ja, en in het algemeen worden ouderen goed behandeld. Maar er zijn ook rotte appels. Personeel dat de bewoners besteelt en onheus of hardhandig bejegent. Daarom eisen wij een Verklaring Omtrent het Gedrag, zodat ontslagen zorgmedewerkers niet zomaar elders aan de slag kunnen.’

Leven uw ouders nog?

‘Ja, ze zijn allebei rond de zestig. Ze werken en ze zijn gezond.’

Wanneer heeft u voor het laatst iets gedaan voor een oudere?

Cees Sneek (62) uit Amsterdam stemt PVV ‘De andere partijen maken ons geld op in Brussel. Ze geven het uit aan knoflooklanden, terwijl wij in onze bejaardenhuizen misstanden kennen. Ouderen worden niet gewassen of lopen te lang met luiers rond. Ik weet zeker dat Fleur iets gaat doen aan die misstanden. De PVV is verder de enige partij die knokt om de pensioenleeftijd op 65 jaar te houden. Geert Wilders zei – helaas - na de vorige verkiezingen dat dit voor hem geen breekpunt is, maar het bleek later een vergissing.’

‘Vorig jaar heb ik na een forse lekkage in mijn appartementengebouw mijn bovenbuurvrouw helpen dweilen, een oudere dame die juist een heupoperatie had gehad. Ik was zelf net geopereerd aan een hernia: twee kneusjes bij elkaar.’ «

Nestor 15

ne08interview.indd 15

16-08-12 09:54

advertentie

advertentie

Tekst: Ellen F. Vogel Foto’s: Ellen F. Vogel, Het Verborgen Verblijf

Er is een veldtelefoon, microscoop, telescoop en een oude grammofoon

Zelf vullen met warm water

18 Nestor

ne08reizen.indd 18

16-08-12 09:35

reizen

Schone stilte in het

Verborgen Verblijf Opnutudrenkatuur Verborgen tussen het groen, nabij het Veluwse dorp Doornspijk, vind je het Verborgen Verblijf. In een prachtige omgeving staan op ruim 2,5 hectare grond twee volledig ingerichte safaritenten opgesteld. Het is een CO2-neutraal verblijf: je kookt op een hout­ kachel, warm water haal je in een wijnvat bij het ‘stookhokke’ en wie elektriciteit wil, zal moeten fietsen.

H De safaritenten van het Verborgen Verblijf liggen verscholen in het prachtige Veluwse groen.

et Verborgen Verblijf Thornspick blijkt niet ver te liggen van waar ik woon. Een goede reden om er ook CO2-vrij heen te gaan: op de fiets. Helaas is er voortdurend lawaai om ons heen: langsrazend verkeer, heggenscharen, bladblazers en snoeimachines. Hoe anders is dit in het Verborgen Verblijf: ruisende bomen, gekwek en gekras van vogels, koeien in de verte en hond Lizzy die af en toe van zich laat horen. Het lijkt een andere wereld, dit vredige stukje natuur waar we ons bewust worden van die natuur en van wat er voor nodig is om comfortabel te kunnen leven.

Vuurtje stoken Op Thornspick is alle comfort aanwezig, maar daar moet je wel wat voor doen: om te kunnen douchen, moet je je eigen warme water in een houten vat tappen, dit aansluiten op een ‘douche’, zodat je onder een warme straal kunt staan. Een warm bad nemen kan ook, maar dan moet je het vat vaker vullen. Om te kunnen koken, zul je eerst een vuurtje moeten maken in een of twee gietijzeren stoven. Wat niet eenvoudig is, zo ervaren we. Het vereist handigheid en vooral ook geduld.

Om elektriciteit te krijgen, moeten we fietsen op een stilstaande fiets die is aangesloten op een accu: drie kwartier »

Bijschrift

Bij de Verborgen Badvijver

Nestor 19

ne08reizen.indd 19

16-08-12 09:35

Ga mee:..........

Vier kerst met Oad in Keizerlijk Wenen.

Exclu s Kerstieve spec ial!

Reissom: 8 dagen e

895 p.p.

Vertrek: za. 22 dec. 2012

Inclusief volpension

Kerstavonddienst Votivkirche

Galadiner Palais Ferstel

Kerstconcert Schönbrunn

8-Daagse exclusieve kerstreis Wenen per luxe touringcar Een aaneenschakeling van hoogtepunten, exclusief voor Oad gasten: • Kerstavonddienst in de Votivkirche met aansluitend 4-gangen kerstdiner in het hotel • Op 1e kerstdag 4-gangen galakerstdiner in de balzaal van het beroemde Palais Ferstel • Kerstconcert in de Orangerie van Schloss Schönbrunn op 2e kerstdag gevolgd door een rondleiding door het prachtige Schloss (na sluitingstijd) • Rondleiding door de Wiener Musikverein waar op Nieuwjaarsdag het traditionele nieuwjaarsconcert wordt gegeven En verder…stadsrondrit, stadswandeling, bezoek kerstmarkt, bustocht Wienerwald, rondleiding Parlament en diner in Weense Heurige.

Alle excursies en entreegelden in Wenen zijn inclusief en o.l.v. Nederlandssprekende gidsen (m.u.v. Musikverein en Parlament, Duitssprekend).

PARKHOTEL SCHÖNBRUNN**** Parkhotel Schönbrunn werd in 1907 gebouwd als het gasthuis van Keizer Franz Josef I. In dit onlangs gerenoveerde hotel bevindt zich een van de laatst overgebleven balzalen van Wenen. Het hotel ligt tegenover het park van Schönbrunn met het wereldberoemde Schloss Schönbrunn. Om bij het dichtstbijzijnde metrostation te komen, hoeft u enkel de weg over te steken. De metro brengt u binnen 10 minuten naar hartje centrum. De unieke ligging en uitstraling maken dit hotel tot een prachthotel.

Faciliteiten: • receptie • lift • grote, sfeervolle lounge met gratis internetcorner • restaurant • Schönbrunner Schlosscafe • bar • terras • traditionele Weense balzaal

Kamers: de ruime en volledig gerenoveerde kamers beschikken over telefoon, flatscreentelevisie, minibar, kluisje, airconditioning, internetaansluiting en een badkamer met bad/ douche, toilet en haardroger.

Ook per vliegtuig mogelijk Voor € 90,- p.p. extra vliegt u 23 dec. vanaf Rotterdam naar Wenen. Terugreis is op 28 dec. U verblijft in hotel Park Royal Palace Vienna****+ o.b.v. volpension (vanaf diner dag 1 t/m ontbijt dag 6). Reisnummer BEAT96.

VOOR MEER INFORMATIE EN BOEKEN, BEL DE KBO REISLIJN:

INBEGREPEN: • vervoer per luxe Oad Comfort Class touringcar • Oad servicelijnen voor heen- en terugreis met opstapplaats bij u in de buurt • 2 overnachtingen op de heen- en terugreis in middenklasse hotels in een tweepersoonskamer • 5 overnachtingen in Parkhotel Schönbrunn in een tweepersoonskamer • volpension (vanaf lunch dag 1 t/m afscheidsdiner dag 8) • stadsrondrit • stadswandeling • bezoek kerstmarkt • kerstavonddienst in de Votivkirche • 4-gangen kerstdiner in het hotel • 4-gangen galakerstdiner in Palais Ferstel • bustocht Wienerwald • kerstconcert in Orangerie • rondleiding Schloss Schönbrunn (na sluitingstijd) • rondleiding Musikverein • rondleiding Parlament • diner in Weense Heurige NIET INBEGREPEN: • op dag 4 en 5 zal er een snack ipv lunch worden geserveerd • toeslag eenpersoonskamer à € 85,00 • eventuele optionele excursies • uitgaven van persoonlijke aard, zoals drankjes, fooien etc.

• reis en/of annuleringsverzekering • Calamiteitenfonds à € 2,50 per boeking • reserveringskosten à € 15,00 per boeking Reisnummer: BEAT95

0548 - 37 75 15

Maandag t/m vrijdag: 08.00 uur tot 21.00 uur. Zaterdag en zondag: 10.00 uur tot 16.00 uur.

20 20 N Nestor estor

06459-02-Nestor-090812-210x294-adv Wenen Special pag20.indd 2 ne08reizen.indd 20

30-7-2012 16:46:33 16-08-12 09:35

reizen

. »

ve

16:46:33

Voor meer info Het Verborgen Verblijf, T: 06-533 075 72 of mail: thornspick@planet.nl, www.verborgenverblijf.nl

» fietsen en je hebt voldoende voor een etmaal stroom. Hoe zuiniger je bent, hoe minder je hoeft te fietsen. Wij hebben al de nodige kilometers in de benen, dus zijn we heel zuinig.

Het grootste deel van de tijd brengen we door in de Verborgen Badvijver.

Ingepakt in een lekkere badjas hebben we ons op de stoelen neergevleid.

Gastvrouw Ellen heeft in een mandje een beugelflesje sap, eenzelfde flesje water, wat olijven en nootjes gebracht, dus kunnen we genieten van het nietsdoen. Een poosje in de sauna, speciaal voor ons opgestookt, en daarna weer languit op de stoelen luisterend en kijkend naar de Vlaamse gaaien, de duiven, kraaien en mezen. Al pratend vergeten we dat we zelf hout op het vuur moeten gooien om de sauna op temperatuur te houden. De grote tobbe bewaren we voor ‘s avonds, vlak voor we naar bed gaan in een van de twee ruime safaritenten op het terrein.

Een veldtelefoon en telescoop Ze liggen prachtig verscholen die tenten, zodat je je helemaal op jezelf voelt daar tussen het groen. Alles is er aanwezig: een grote eettafel, een aanrecht, een koelkist, kasten voor het servies en voor de spannende uitrusting om je een ontdekkingsreiziger te voelen: een veldtelefoon, microscoop, telescoop en een oude grammofoon. En ook zijn er heerlijk houten bedden, buiten de badtent, het wc-huisje met veldtelefoon en

een kookkar. In de tent hoor je de geluiden van de natuur, waait af en toe een briesje binnen en ruik je de geur van de bomen en planten. Het ultieme buitengevoel.

In de tijd dat wij op de stoelen naast de Verborgen Badvijver liggen, heeft de gastvrouw een mand met biologische producten in onze tent gezet, waaronder melk, pannenkoekenmeel en eieren van de kippen van de dierenweide op het terrein. Ook vinden we groenten uit eigen moestuin en een klein flesje olijfolie voor een salade en niet te vergeten heerlijke ontbijtspek van de biologische slager.

Na een koningsmaal en een laatste bad kruipen we onder de zachte dekbedden. Hoewel een uil flink van zich laat horen, vallen we toch snel in slaap.

Om 9 uur worden we gewekt door de mededeling dat de ontbijtmand klaarstaat. De tent ruikt naar versgebakken broodjes, dus snel uit bed. Maar eerst moet een vuurtje gestookt worden voor een pot thee. Al snel branden de houtjes, maar al even snel doven ze weer. Na drie pogingen geven we het op: dan maar geen thee. In de mand vinden we meer dan genoeg voor een stevig ontbijt om straks weer op de fiets naar huis te stappen.

We zijn nog geen 24 uur in het Verborgen Verblijf geweest, maar het lijkt veel langer, omdat we er echt uit waren. Even een andere manier van (be)leven en heel bewust genieten. «

Nestor 21

ne08reizen.indd 21

16-08-12 09:35

Tekst: Ad van Schaik Foto’s: Marc Bolsius (portret), Edith Hudepohl (GayParade)

Roze ouderen:

Weer terug in de kast?

Peer Meijers (64) kent de problemen van homoseksuele ouderen. ‘Ik zie met eigen ogen dat ouderen na een leven uit de kast in het verzorgingshuis weer terug in de kast gedreven worden. Ze durven niet voor hun homoseksualiteit uit te komen.

Dan zeggen ze tegen de verpleegkundige over de foto van hun gestorven partner: ‘O, dat is een dierbaar familielid’.

Afschuwelijk, dat je in je eigen woon­ omgeving niet jezelf kunt zijn.’

Peer Meijers

22 Nestor

ne08roze_2.indd 22

14-08-12 16:13

roze ouderen

‘ Ouderen zijn kwetsbaarder en afhankelijk’

?

H

et leven lachte Amsterdammer Peer Meijers (64) toe. Zijn partner ging als pastor aan de slag in Limburg en hij besloot hem te volgen. Totdat zijn vriend plotseling overleed en hij er helemaal alleen voor stond. ‘Mogelijkheden om andere gelijkgestemden te ontmoeten, bleken in Limburg nauwelijks te bestaan, zelfs geen cafés zoals vroeger in Heerlen, Sittard en Geleen.’ Ook bij het COC Maastricht, de belangenorganisatie voor homo’s en lesbo’s, kon hij niet terecht, want die was vrijwel niet gericht op senioren.

Peer Meijers besloot (in 2006) navraag te doen bij de ouderenbonden. Zo ontdekte hij dat de ANBO zich destijds als enige inzette voor roze senioren. Peer werd voorzitter van de werkgroep Roze van ANBO Limburg, die onder meer een sociëteit opzette in Geleen. ‘Mannen en vrouwen komen daar eenmaal per maand bij elkaar. Voor hen is de soos een vaste ontmoetingsplaats, die eveneens themamiddagen en culturele uitstapjes organiseert.’ En Peer werd lid van KBO Limburg om ook daar de roze senioren op de agenda te zetten.

Egeltjeswerk Anderen voorlichten over wat homoseksualiteit echt inhoudt, noemt hij egeltjeswerk.

‘Langzaam, heel geleidelijk zie ik vooruitgang.

Neem de Unie KBO, die vroeger nauwelijks aandacht aan deze groep besteedde, omdat ze bang was anderen voor het hoofd te stoten. Het is waar. De ANBO verloor leden toen ze enkele jaren geleden voor het eerst homoseksualiteit ter sprake bracht. We leven wel in 2012 maar alles wat anders is, moet voor zijn bestaansrecht vechten. Datzelfde geldt bijvoorbeeld voor lichamelijk gehandicapten,’ aldus Peer.

Dat ouderen na een leven in bevochten vrijheid op latere leeftijd alsnog terug de kast ingaan, heeft volgens hem te maken met het feit dat ouderen kwetsbaarder en afhankelijk zijn. Peer: ‘Ze zijn ook niet zo rap van de tong als de jongeren.

En realiseer je dat nogal wat oudere homo’s en lesbo’s alleen staan in het leven; ze verloren het

contact met hun familie toen ze uit de kast kwamen, ze hebben vaak geen kinderen. Door dat isolement ontbreekt bij hen iedere steun. Ze zijn weerlozer. Dat is jammer, want als homo moet je de hele dag door de confrontatie aangaan. Of je moet je mond houden en de hetero spelen.’

Moedige moeder Maar er is toch in de homo-emancipatie veel bereikt? ‘Dat is zo,’ beaamt hij, ‘maar in de dagelijkse praktijk van de tehuizen blijkt niets minder waar te zijn. Net als in de thuiszorg waar cliënten te maken krijgen met een hoge mate van intimiteit als ze bedlegerig zijn of worden gedoucht. Dan is het plezierig als ze zichzelf kunnen zijn.’In de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw dacht Peer Meijers dat voor homo’s alles anders zou worden. Nu zegt hij: ‘Er is nog veel werk aan de winkel. Ik denk aan mijn moedige moeder die in het tehuis hardop zei dat ze drie homofiele zoons had. Andere medebewoners spraken nooit over dat onderwerp, terwijl toch zeker zes procent en misschien wel tien procent van de bevolking lesbisch of homo is. Roze ouderen zijn onzichtbaar…’ »

Roze peiling Hoe ervaart u als KBO-er het om roze oudere te zijn? Voelt u zich eenzaam? Zou u graag meer ontmoetingsmogelijkheden willen hebben?

Doe mee aan de roze peiling en vul anoniem uw ervaringen en verwachtingen in op www.kbo.nl/ rozeouderen zodat we weten wat er bij u leeft.

«

Nestor 23

ne08roze_2.indd 23

14-08-12 16:13

advertentie

r oz e oud e r e n

Elly Gubbels van KBO Limburg:

‘Wij komen op voor alle ouderen, ook deze groep’ Elly Gubbels van KBO Limburg: ’Wij maken ons in Limburg sterk voor kwetsbare ouderen. Of het nou gaat om 80-jarigen, alleenstaanden of homoseksuele ouderen. We komen op voor alle ouderen, dus waarom niet voor deze groep?’

Enkele jaren geleden ontstond er binnen KBO Limburg voor het eerst belangstelling voor dit onderwerp.

Aanleiding was het verzoek van toenmalig minister Plasterk, waarin hij meer aandacht vroeg voor deze groep. Elly Gubbels: ‘Wij in Limburg vonden dat terecht. Het onderwerp homoseksualiteit wordt in de maatschappij immers steeds meer bespreekbaar, waarom dan niet bij ouderen? Maar er was ook aarzeling. We waren toch bang voor reacties als: ‘Over zo’n onderwerp praat je toch niet. Dat past niet bij de KBO!’ De grote noodzaak aandacht te besteden aan roze ouderen en hun problemen bleek op een symposium dat KBO Limburg organiseerde. Elly: ‘Ik heb toen heel wat verhalen van oudere lesbo’s en homo’s gehoord die er niet om logen. Vooral als ze eenmaal in een zorginstelling zitten en afhankelijk zijn van anderen. Ze zijn vaak bang om zichzelf te zijn en verkeerd over te komen, zelfs belachelijk te worden gemaakt. Het werd me toen duidelijk dat alleen een open klimaat in een zorginstelling daarin verandering kan brengen.’

Om dat te bereiken, volgt KBO Limburg de strategie van de gelei-

» Napraten? Bel ons!

delijkheid: dat wil zeggen het onderwerp langzaam maar zeker bespreekbaar te maken. ‘Niet de hakken in het zand zetten en weerstanden oproepen, maar er stapje voor stapje aandacht aan besteden,’ aldus Elly.

Zo vond over roze ouderen een discussie plaats tussen het KBO provinciaal bestuur en diverse commissies en publiceerde KBO Limburg in haar ledenkrant een uitgebreid interview met roze senior Peer Meijers. Elly Gubbels: ’Peer sprak zich daarin duidelijk uit; toch kwam er geen enkele reactie op. Ook geen negatieve. Dat stemde ons hoopvol.’

wat we voor deze ouderen kunnen doen,’ aldus optimistische Elly die weet hoe moeilijk het onderwerp nog altijd ligt. ‘Ik herinner me nog zo goed dat een van mijn zussen me in vertrouwen vertelde dat ze van een vrouw hield. Ik mocht het toen aan niemand vertellen. Onze inmiddels 92-jarige moeder kan er tegenwoordig heel gewoon over praten. Misschien is ze zelfs wel trots op haar dochter die in het leven haar eigen weg is ingeslagen.’

De Unie KBO gaat in oktober met de bonden bespreken wat de KBO kan doen om roze ouderen te ondersteunen. De verhalen van en over

Daarna volgden bijeenkomsten met besturen van zorginstellingen. ‘We vroegen als KBO Limburg aandacht voor deze doelgroep. Kent u deze roze groep, wilt u iets voor hen doen? Heeft u een beleid?’ Nog altijd zit KBO Limburg in de fase om het onderwerp homoseksuele ouderen aanvaardbaar te maken en ze te zien als normale mensen. Want Elly kent de reacties van sommige ouderen die nog altijd zeggen: ‘Het is een ziekte.’

‘We zullen zien wat er uitkomt en

Heeft u behoefte om na te praten over dit onderwerp? Of wilt u de Unie KBO vertellen waar u als roze oudere tegenaan loopt? Bel dan met de Servicetelefoon en geef uw gegevens door. U wordt dan snel teruggebeld door

deze groep ouderen laten ons niet onberoerd.

Zes tot acht procent van de mensen is homoseksueel of lesbisch. Hoe komt het dan dat we ze in onze KBO nauwelijks of niet kennen?

De Unie KBO hoopt op grond van de bijeenkomst met de KBO’s een project te kunnen opzetten, waarin we – in navolging van KBO Limburg – ook in andere delen van het land activiteiten met en voor roze ouderen gaan opzetten. We willen dat doen in samenwerking met de PCOB, die ook met haar achterban over dit onderwerp spreekt.

een van de (ervarings)deskundigen die in alle rust wil luisteren naar uw verhaal en u advies kan geven.

Wilt u uw verhaal liever opschrijven? Stuur het dan naar Unie KBO, Roze Ouderen, Postbus 325, 5201 AH ’s-Hertogenbosch. Of mail naar uniekbo@uniekbo.nl onder vermelding van Roze Ouderen.«

Nestor 25

ne08roze_2.indd 25

14-08-12 16:13

Nieuws van het landelijk bureau

Brochure:

Praat op tijd met je dokter Veel mensen praten te laat met hun dokter over hun levenseinde. Dat leidt nogal eens tot teleurstellingen en onbegrip. Bijvoorbeeld omdat de arts doorgaat met behandelen, terwijl de patiënt eigenlijk niet meer wil.

Of omdat de patiënt euthanasie voor ogen had, maar de arts daar niet aan kan voldoen. De brochure ‘Spreek op tijd over uw levenseinde’ helpt mensen op weg om tijdig het gesprek met de dokter aan te gaan. De brochure is een gezamenlijke uitgave van acht organisaties voor patiënten, ouderen en artsen. Er staan tips in om het gesprek met de dokter goed te laten verlopen. Bovendien biedt de brochure uitleg over wilsverklaringen, palliatieve zorg en euthanasie.

De brochure is te downloaden via www.kbo.nl (klik op de cover van Nestor). Een papieren brochure kunt u à € 4 bestellen bij Elly Verkaart, E: everkaart@uniekbo.nl, T: 073-61 234 75.

Vrijwilligers gezocht! 

Medewerker juristentelefoon: Voor de juristentelefoon zijn wij op zoek naar enthousiaste (oudere) vrijwilligers die het team van de juristentelefoon één middag per maand willen versterken. De medewerker juristentelefoon moet kennis hebben van onderwerpen als pensioenen, erfrecht, belastingen en inkomen. Wij bieden: een leuk team, bijscholingscursussen, reiskostenvergoeding. Voor meer informatie: Gerla van Rangelrooij, E: gerla@uniekbo.nl, T: 073- 612 34 75



Belastinginvullers: Jaarlijks gaan er ruim 2.500 vrijwilligers op pad om voor de leden van de KBO ANBO en de PCOB de aangifte inkomstenbelasting te verzorgen. Voor volgend jaar zijn we op zoek naar nog meer enthousiaste invullers. Meer informatie kunt u vinden op onze website www.kbo.nl (klik op de cover van Nestor), www.belastingservice.org of mail naar belastingservice@uniekbo.nl

Advies Raad voor Volksgezondheid & Zorg:

Ouderen zelf betalen voor zorg Om de zorg betaalbaar te houden, legt de Raad voor Volksgezondheid & Zorg er in haar advies de nadruk op dat ouderen zelf moeten gaan betalen voor zorg. De Unie KBO ziet meer in andere oplossingen, zoals investeren in een gezonde leefstijl, de zorg beter organiseren en het bouwen van woningen die levensloopbestendig en geschikt voor ouderen(zorg) zijn.

Burgers moeten rond hun zestigste een plan maken over hoe ze straks hun zorg willen regelen, aldus de Raad voor Volksgezondheid & Zorg (RVZ) in het advies ‘Redzaam ouder’. En omdat de zorg onbetaalbaar dreigt te worden, moeten ouderen zelf gaan sparen voor hun latere zorg. Dat advies is een beetje kort door de bocht, vindt de Unie KBO. Het is een goede zaak dat ouderen zelf de regie houden over hun leven, maar de verantwoordelijkheid volledig bij de (oudere) burgers leggen, is niet verstandig. Volgens ons moet niet zorg voorop staan in de plannen, maar wonen en actief blijven. Bouw meer levensloopbestendige woningen waar ouderen zorg en ondersteuning kunnen krijgen, met voorzieningen in de buurt. Zo is de kans groter dat ouderen geen beroep hoeven te doen op (dure) verpleeg- en verzorgingshuizen.

Het RVZ-advies is te lezen op www.kbo.nl (klik op de cover van Nestor). Hier staat ook het document dat wij namens de CSO stuurden als reactie.

De CSO is de koepel van de ouderenorganisaties waar de Unie KBO deel van uitmaakt.

26 Nestor

ne08nieuws.indd 26

16-08-12 09:08

UITGELICHT

Jaarverslag 2011 is uit De Unie KBO heeft het jaarverslag over 2011 gepubliceerd. Ondanks dat een vereniging geen verplichting heeft een jaarverslag uit te geven, brengt de Unie KBO graag iedereen op de hoogte van wat er in 2011 heeft plaatsgevonden.

2011 was een turbulent jaar, waarin door het landelijk bureau opnieuw veel werk is verzet. Dit is gebundeld in een mooi, helder en overzichtelijk online jaarverslag waarin alles over de activiteiten en andere belangrijke onderwerpen terug te lezen is. Vanwege kostenbeheersing is het jaarverslag alleen digitaal beschikbaar, niet in papieren vorm. Het is te downloaden via de website www.kbo.nl

Actie gratis tickets 50Plusbeurs verlengd De actie voor KBO-leden om gratis tickets te krijgen voor de 50Plusbeurs is verlengd tot 5 september. Het combiticket voor het dubbelconcert met Vicky Leandros houdt tot deze datum ook de speciale KBO-prijs van slechts €20. KBO-leden kunnen de gratis entreekaarten of de speciale kortingskaarten voor beurs + concert bestellen via www.plusticket.nl (klik op KBO logo) of bel naar 026-377 97 36. Houd uw lidnummer gereed. Bestelkosten €2,50.

De 20ste jubileumeditie van de 50Plusbeurs wordt van 11 t/m 15 september gehouden in de Jaarbeurs Utrecht. De beurs is dagelijks open van 10.00 tot 17.30 uur. Het dubbelconcert met Vicky

Unie KBO luidt noodklok over scheiden wonen en zorg

Het binnen de ouderenzorg versneld invoeren van het scheiden van wonen en zorg leidt volgens de Unie KBO tot een financiële ramp voor tienduizenden zorgbehoevende ouderen. De Unie KBO baseert dit op een in haar opdracht uitgevoerd onderzoek van het Nibud.

Het scheiden van wonen en zorg betekent dat wonen en zorg straks apart gefinancierd worden. De cliënt betaalt zelf huur of hypotheek, ook als hij binnen een instelling woont. De zorg wordt via verschillende regelingen vergoed. De Unie KBO is weliswaar voorstander hiervan, maar stelt wel voorwaarden. Zo mogen zorgbehoevende ouderen er niet op achteruit gaan en moeten ze niet te veel administratieve rompslomp krijgen. Uit het Nibudrapport blijkt dat dit nu wel het geval is.

U kunt het Nibud-rapport ‘Bestedingsmogelijkheden bij het scheiden van wonen en zorg’ downloaden via www.kbo.nl (klik op de cover van Nestor).

Leandros vindt meteen na afloop plaats - van 17.30 tot 19.30 uur.

Keuringsleeftijd rijbewijs naar 75 De keuringsleeftijd van rijbewijsbezitters gaat per 1 juli volgend jaar van 70 naar 75 jaar. De Unie KBO is verheugd over het genomen besluit omdat het zorgt voor een enorme vermindering van de administratieve lasten voor ouderen .

Oudere automobilisten moeten nog steeds om de vijf jaar naar de keuring.

Doordat de keuringen later van start gaan, hoeven ze echter een keer minder

een Eigen Verklaring te overleggen en de huisarts of specialist te bezoeken. Het ministerie van Verkeer laat onderzoeken of de seniorenkeuring helemaal kan worden afgeschaft. Ongeveer 1 procent van de ouderen wordt afgekeurd. «

Nestor 27

ne08nieuws.indd 27

16-08-12 09:09

advertentie

adri verweij

Solidariteitsfonds

Sprakeloos gevoel

Leer hen lezen

De gesprekken aan tafel gaan de kleinkinderen nogal eens boven de pet.

Zo ook bij opa en oma die zich hebben gestort op een project over de zeven grote stromingen in ons land. Ze zijn er enthousiast mee bezig en regelmatig praten zij ons bij over weer een bezoek aan een moskee of synagoge of kathedraal.

Ze maken een serie dvd’s over boeddhisten, hindoes, moslims, joden, protestanten, katholieken en humanisten. Vooral bedoeld voor ouderen die door dementie of afasie gekweld worden en zelf geen woorden meer kunnen vinden om over hun geloof of overtuiging te communiceren. De serie krijgt dan ook de naam ‘Een sprakeloos gevoel’.

Het aantal mensen dat niet kan lezen en schrijven, is in ontwikkelingslanden aanzienlijk. Vooral veel vrouwen hebben nooit de kans gekregen om naar school te gaan en velen ervaren dit als een groot gemis. Zouden ze wel kunnen lezen, dan zouden ze veel informatie via folders, posters en boeken tot zich kunnen nemen. Dit zou hun mogelijkheden op een beter leven doen toenemen. Vooral oudere vrouwen hebben in hun leven weinig kansen gehad.

In Ho in Ghana is een alfabetiseringsprogramma opgezet met als doel oudere vrouwen te leren lezen en daarmee hun leefomstandigheden te verbeteren. Met medewerking van het ministerie van onderwijs krijgen vrijwilligers (waaronder veel gepensioneerde leerkrachten) een cursus van zes maanden om ze te trainen hoe ze ouderen kunnen leren lezen. Het streven is om 2300 vrouwen aan het lezen te krijgen. Met theater en rollenspelen leren de vrouwen zich in een groep te uiten in plaats van zich schuchter op de achtergrond te houden. Het Solidariteitsfonds wil een bijdrage van € 2000 geven voor het vervaardigen van educatief materiaal en voor het trainen van de vrijwilligers.

De rest wordt lokaal opgebracht.

Kleinzoon Sander heeft het ingewikkelde gesprek een tijdje aangehoord. Je zag hem denken: Wat moet ik hiermee? Niet dat het hem niet interesseert. Alles wat vreemd en nieuw is, krijgt zijn aandacht. Zeker als opa en oma er zo intens mee bezig zijn. Misschien mag hij wel eens mee. Maar ook hij had even geen woorden om zich te verhouden tot ramadan of Shiva of tabernakels. Wat zou je ook als dertienjarige met zo’n overstelpende hoeveelheid wijsheid? Voorzichtig proeft hij aan de mogelijkheden die in het gesprek langs komen. Maar nergens gaat een deur voor hem open. Bij hem thuis staat godsdienst niet zo op de voorgrond. Zijn vader is nog wel gedoopt maar moeder is van huis uit ‘niks’. Dat heeft hij altijd vreemd gevonden.

Hoe kun je nou niks zijn? Zeker omdat het over zo’n fantastische moeder gaat! Dan klaart zijn gezicht op en even heeft hij de moed de sprakeloosheid te doorbreken en zich in het gesprek te mengen: ‘Als ik het goed begrijp’, zegt hij bedachtzaam, ‘dan ben ik ‘overig’!’ Daar kan hij kennelijk voorlopig verder mee. En overig is niet niks. Het kan nog alle kanten op. Totdat hij misschien ooit in die enorm grote reli-supermarkt een persoonlijke en doorleefde overtuiging tegen komt. Misschien dat de door opa en oma opgeslagen schatten hem daarbij wel kunnen helpen.

Helpt u de kansen op een beter leven te vergroten voor deze vrouwen door hen aan het lezen te krijgen. U kunt uw bijdrage overmaken naar giro 232325 ten name van Unie KBO Solidariteitsfonds te ’s-Hertogenbosch. Heel hartelijk dank!

Will Hurkmans Voorzitter Solidariteitsfonds Pastor Adri Verweij Het Solidariteitsfonds van de Unie KBO steunt kleinschalige projecten die de rechten, leefomstandigheden en positie van ouderen in ontwikkelingslanden verbeteren.

Nestor 29

ne08column1.indd 29

14-08-12 15:18

advertentie

Goed idee

Tekst: Ineke de Ridders Foto: Bob Bouchier

Een bijzonder optreden door en voor eigen leden Bij de KBO Stad Groningen, 650 leden, vindt elk jaar in februari het grootse spektakel plaats, een zangspel dat bestaat uit tien tot een verhaal opgebouwde liedjes op bekende melodieën. In de zomer start de voorbereiding, in oktober begint het repeteren.

Renier Halsema: ‘De weg erheen met elkaar is puur genieten. De creativiteit, het groeien in je rol, ieder in het spel tot zijn recht laten komen, de spanning of het lukt om de tekst uit het hoofd te leren. Lachen om nieuwe vondsten en dezelfde fouten, de betrokkenheid met elkaar. Operaties worden uitgesteld want eerst de uitvoering!’ Jan Dol:

‘Renier schrijft de teksten, regisseert het stuk, heeft een nieuw verhaal zó op tafel met voor ieder een heerlijke rol. Ik heb lang zelf meegespeeld, maar ben nu vooral druk met ontwerp en bouw van het decor. Het plezier staat voorop en iedereen is steeds weer verbaasd hoe zo’n gezamenlijke inspanning groeit en groeit met van

ieder een eigen inbreng.’ Ali Schlichter: ‘Toneelspelen was ook toen mijn man nog leefde, ik ben nu 84, een geweldig groot genoegen. In februari zal ik voor de zesde keer meedoen. Niemand is onmisbaar, maar Renier is met zijn kwaliteiten, rust en inzet een cadeau voor onze afdeling.’ « In deze rubriek brengen wij leuke en originele activiteiten van afdelingen in beeld, ter inspiratie van andere afdelingen. Doet u met uw afdeling iets bijzonders? Laat het ons dan weten via nestor@uniekbo.nl

Nestor 31

ne08idee.indd 31

14-08-12 15:35

Tekst: Paul van der Meer, psycholoog/onderzoeker Foto: Shutterstock

Alhoewel de overgrote meerderheid (88%) van de respondenten vindt dat ze voldoende weten over hoe ze hun lichaam gezond en fit kunnen houden, loopt onze kennis over gezondheid en voeding niet over. Bij een kleine test in de enquête werden gemiddeld vijf van de tien vragen correct beantwoord.

Hieronder de vijf vragen die de meeste fouten opleverden. Hoe doet u het?

Test nunwis ke 1. In een even-­ wichtig seniorendieet hoort een weinig ­(geraffineerde en bij voorkeur ­ongeraffineerde) suiker per dag, maximaal 50 gram  Waar  Niet waar

2. Om vijf ons lichaamsgewicht (vet) te verliezen moet u ongeveer  Twee uur doorfietsen  Vier uur doorfietsen  Zes uur doorfietsen  Acht uur doorfietsen  Tien uur doorfietsen

3. Per dag heeft een 55-plusser met een verder uitgebalanceerd dieet gemiddeld  200 gram vlees nodig  150 gram vlees nodig

 100 gram vlees nodig  Geen vlees nodig

4. Mensen kunnen zwaarder zijn omdat ze zwaardere botten hebben. Het verschil tussen zware en lichte botten is maximaal  1 kilo  2 kilo  4 kilo  6 kilo  8 kilo  10 kilo

5. Aan welk van de onderstaande vitamines hebben de meeste ouderen een tekort?  Vitamine D  Vitamine A  Vitamine K  Geen van bovenstaande  Alle bovenstaande

Hoe (on)ge Dat we onze gezondheid zeer belangrijk vinden, dat staat buiten kijf. Maar vinden we het nu zo belangrijk dat we daarvoor geen graai meer doen uit de chipszak en ons wijntje of pilsje overslaan? 700 lezers geven het antwoord.

Zij deden mee aan de Grote Gezondheids­enquête van de Unie KBO. Onze gezondheid is belangrijk. Daar zijn de 700 ­respondenten die meededen aan de Grote Gezondheids­enquête van de Unie KBO duidelijk over. En wanneer we iets ongezonds doen, zoals te veel eten, snoepen, roken of alcohol drinken dan voelt 62% zich schuldig. Onze gezondheid houdt ons ook bezig, we denken er veel aan (vier op de tien senioren zelfs dagelijks) en niet vaak in positieve zin. Negen van de tien senioren in Nederland maken zich zorgen om hun gezondheid - in meerdere of minder mate.

Slechts 11% maakt zich geen zorgen om zijn gezondheid.

De antwoorden staan op pagina 34.

32 Nestor

ne08onderzoek.indd 32

16-08-12 10:10

De Grote Gezondheidsenquête

n)gezond zijn wij?

Dat we onze gezondheid zelf kunnen beïnvloeden en dat een betere levensstijl effect heeft, weten de meesten van ons (89%) best wel. Maar doen we dat ook? We geven onszelf gemiddeld het rapportcijfer 7,5 voor de manier waarop we met ons lichaam omgaan. 4% geeft zichzelf een onvoldoende en slechts 2% een 10. Maar hoe gezond we ook proberen te leven, ondertussen tikken de jaren ook door en er komt voor bijna negen van de tien senioren een moment in het leven dat ze denken: ‘Tja, nu merk ik dat ik ouder word’. Sommigen hebben dit gevoel al heel vroeg in hun leven, anderen veel later, zoals Albert (81): ‘Zo rond mijn 78ste merkte ik dat sommige dingen niet meer zo goed lukten, zoals mijn been over de fiets zwaaien.’

55% is te zwaar Omdat we u gevraagd hebben naar uw lichaamsgewicht en uw lichaamslengte konden we de zogenaamde Quetelet Index uitrekenen. Dit is een maat voor overgewicht. En wat blijkt? Slechts 45% van de Nederlandse 65-plusser is óp gewicht, de rest heeft overgewicht, en zelfs 9% ernstig overgewicht.

Niet iedereen heeft dat zelf door. 58% van de respondenten denkt dat ze op (of zelfs onder) gewicht zijn, terwijl in werkelijkheid slechts 45% op gewicht is. Dus bijna drie op de tien mensen met overgewicht onderschat-

ten hun zwaarlijvigheid.

In de categorie ernstig overgewicht beseft slechts 3% dat ze ernstig overgewicht hebben, terwijl dit in werkelijkheid maar liefst drie keer zo veel is (9%).

1 op de 10 houdt niet van bewegen Acht van de tien senioren geven aan regelmatig te bewegen en te sporten.

Daarmee bedoelen we dan: een lichamelijke activiteit van minimaal 30 minuten aaneengesloten, waarbij een wat verhoogde hartslag en een versnelde ademhaling optreedt. Diegenen die niet regelmatig bewegen (20%) geven als reden: te druk (33%), een ziekte of aandoening (21%) of dat ze niet weten wat ze op hun leeftijd nog kunnen doen (12%).

10% komt er rond voor uit dat ze niet van bewegen houden. Er zijn ook andere redenen om niet te sporten, zoals Teun (87): ‘Ik ben nu op een leeftijd dat ik niet meer zo nodig baantjes hoef te trekken of op mijn racefiets hoef te springen. Ik ben al blij dat ik nog steeds op mezelf woon.’ »

Nestor 33

ne08onderzoek.indd 33

16-08-12 10:11

Wat vinden wij?

5% rookt sigaretten, gemiddeld 11 per dag  Alcohol: Roken:

Meer dan de helft van de senioren drinkt

53%). Van de drinkers neemt 70% dagelijks gemiddeld 2,4 glas en 30% regelmatig alcohol (

neemt wekelijks

6 glazen. Het aantal

zogenaamde zware drinkers, die per dag zes of meer standaardglazen alcohol drinken, is

5%  Drugs: Slechts

1% heeft wel eens drugs gebruikt in zijn leven, het meest cannabis (hasjiesj).

Op dit moment gebruikt letterlijk

0% drugs  Tussendoortjes: De favoriete tussendoortjes zijn koekjes of biscuits, fruit, chocolade , ontbijtkoek, zoutjes, kaas, nootjes en drop. En ze worden het meest ’s avonds genomen

38%), gevolgd door ’s middags (29%), ’s ochtends (10%) of gewoon de hele dag (11%). (

 Zoete tussendoortjes favoriet

Verreweg de meesten van ons (92%) gebruiken gewoonlijk drie maaltijden op een dag.

En er wordt gretig gesnackt. Maar liefst 88% gebruikt tussendoortjes (waarvan 12% best wel vaak en 15% geregeld). Favoriet zijn de zoete tussendoortjes, die door 75% gegeten worden. Het lijkt erop dat zoute tussendoortjes, die bij 25% favoriet zijn, meer aanzetten.

Mensen die voornamelijk zoute tussendoortjes eten, hebben vaker overgewicht.

We zijn sowieso dol op zout. Tijdens de bereiding van de maaltijden voegt een ruime meerderheid zout toe aan het eten (57%) en tijdens de maaltijd wordt door 8% zout gebruikt.

Slechts 8% maakt gebruik van dieetzout (natriumarm zout).

Een gezonde geest Om na te gaan hoe het is gesteld met de geestelijke gezondheid, legden we u in het onderzoek een tiental korte vragen voor, bijvoorbeeld: ‘Was u in de afgelopen dagen wel eens verveeld?’ en ‘Had u het gevoel alsof alles u voor de wind ging?’ Op basis van de antwoorden kan worden vastgesteld of uw gevoel in balans is. Precies 5% van alle respondenten heeft een negatieve balans. Zij hebben de afgelopen periode dus meer negatieve ervaringen dan positieve ervaringen gehad. Mensen die een positieve gevoelsbalans hebben, bleken gelukkiger, sporten vaker, eten gezonder, en hebben minder vaak overgewicht.

Conclusie Letterlijk iedereen vindt zijn gezondheid belangrijk en we willen allemaal graag gezond zijn en blijven. We voelen ons dan ook schuldig wanneer we iets doen dat ongezond is, zoals te veel en ongezond eten, te veel alcohol drinken en te weinig bewegen.

De onderzoeksresultaten tonen duidelijk aan dat we wél de intentie hebben om gezond te leven en dat we geloven dat we zélf door een gezonde levenswijze onze gezondheid positief kunnen beïnvloeden. Maar tegelijkertijd

ANTWOORDEN TESTJE: 1. NIET WAAR, 2. ACHT UUR DOORFIETSEN, 3. GEEN VLEES NODIG, 4. 2 KILO, 5. VITAMINE D

34 Nestor

ne08onderzoek.indd 34

16-08-12 10:11

DE GROTE GEZONDHEIDSENQUÊTE

toont dit onderzoek ook aan dat meer dan de helft van ons te zwaar is. En twee van de tien mensen met overgewicht hebben zelfs last van ernstig overgewicht, een zorgwekkende situatie. De enige manier om gezonder te leven is het gewoon te doen. Marga (66) heeft de knop omgedraaid: ‘Ik liep al jaren rond met een schuldgevoel en vorig jaar heb ik eenvoudigweg een paar beslissingen genomen. Drie keer in de week wandel ik met buren zo’n tien kilometer per keer. Iedere week gaan mijn man en ik zwemmen en we drinken een slok op een borrel minder. Ik voel me stukken beter.’ «

‘Ik heb de knop omgedraaid en ben aan de slag gegaan’ Wat doen we zoal op sportgebied?   

Het onderzoek is in opdracht van Unie KBO uitgevoerd door bureau TeraKnowledge® van eind mei tot eind juni 2012 door middel van online en telefonische interviews. Aan het onderzoek hebben 700 mannen en vrouwen deelgenomen, met een gemiddelde leeftijd van 72 jaar. De onderzoeksresultaten geven een representatief beeld van de Nederlander van 65 jaar en ouder.

  

68% sport zelf buitenshuis (joggen, fietsen, wandelen, zwemmen) 30% sport in clubverband (tennis, zwemmen, atletiek, fietsen, volleybal) 20% sport zelf binnenshuis, al dan niet met behulp van een bewegingsapparaat, zoals steps of een hometrainer 20% wandelt of fietst in KBO-verband (of een andere ouderenbond) 19% is lid van een sportschool 21% doet iets anders, zoals Evert (68): ‘We hebben een grote tuin en daar zijn we veel in bezig en daarbuiten loop ik elke dag drie keer 30 minuten met de hond.’

Opmerkelijk 46% is het eens met de stelling dat mensen die een aantoonbaar ongezond leven leiden, zoals roken, (te veel) drinken of te veel eten een hogere premie moeten betalen bij de ziektekostenverzekering.

Informatie die op de verpakking staat van voedselproducten is niet tot nauwelijks te lezen, zegt maar liefst 56%.

En het vertrouwen dat we hebben in deze informatie

– uitgedrukt in een rapportcijfer – is een magere zes.

Wanneer we ons leven zouden kunnen overdoen dan zou 65% anders omgaan met zijn lichaam. De meesten geven aan dat ze dan niet zouden zijn begonnen met roken.

‘Aanbevolen voor ouderen’ is de aanduiding die door 48% wordt gezien als het meest geschikt om duidelijk te maken

dat een voedingsproduct speciaal geschikt is voor senioren.

44% koopt etenswaren met voedingssupplementen, zoals olie of boter met omega 3, drinkyoghurt met probiotica.

Voedingssupplementen zoals vitaminepillen, antioxydanten of supplementen voor gewrichten worden door 46% gebruikt, gemiddeld al 11 jaar.

Nestor 35

ne08onderzoek.indd 35

16-08-12 10:11

advertentie

advertentie

advertentie

TIJD VOOR HOBBY’S

Het boek van... mevrouw Hansje Guldenmundt uit Alblasserdam:

‘Veel vraagstukken zijn nog steeds niet opgelost’ Een krantenrecensie roemde het boek Ons kamp van Marja Vuijsje en het leek me een goed cadeau voor een oudere vriendin. Ik keek het boek vooraf zelf ‘even’ in en heb het niet meer weggelegd! Het verhaal beschrijft de geschiedenis van een Amsterdamse Joodse familie van lang geleden tot ruim in deze eeuw. Van bittere armoede tot welstand. Van diep joods geloof tot geen geloof. Wat het boek zo boeiend maakt, is dat ook een groot deel van ons eigen leven in deze periode past. De tijdgeest is goed weergegeven, heel vaak heb ik gedacht van: dat is waar ook, dat was ik alweer vergeten. Veel politici met hun bijdrage aan die tijd, veel gebeurtenissen waarvan men soms nu pas de

VISSEN VOEREN

Gratis!

5x Creatief Kleurboek Voor Grote Mensen 5x Vissen voeren 5x Villa Triste We mogen enkele exemplaren van deze bijzondere boeken weggeven aan onze KBO-leden. Wilt u er een ontvangen? Stuur dan een kaartje naar: Unie KBO, Hobby’s, Postbus 325, 5201 AH ’s-Hertogenbosch, of mail naar boeken@uniekbo. nl Vergeet niet de titel en uw adresgegevens te vermelden!

Een roman die even hartverscheurend is als hilarisch, bitter en poëtisch tegelijk.

Fiorenzo, Mirko en Tiziana: drie levens die elkaar kruisen op een onwaarschijnlijke, desolate plek in het Toscaanse binnenland. Het is de plek waar Fiorenzo al jong zijn moeder verloor, waar Tiziana naar terugkeert vanuit Berlijn en waar Mirko voorbestemd lijkt voor een grote fietstoekomst.

Fabio Genovesi: Vissen voeren.

Uitgeverij Signatuur, prijs € 19.95, ISBN: 978 90 5672 412 2

reikwijdte ziet, veel vraagstukken uit die tijd die nog steeds niet zijn opgelost komen langs. Wat het boek zo leesbaar maakt is dat de schrijfster nergens stelling neemt of haar eigen mening opdringt, het is met ‘liefdevolle’ herinneringen aan haar familie geschreven.

Het is zeker een aanrader voor iedereen die roept dat vroeger alles beter was.

Marja Vuijsje: Ons Kamp. Uitgeverij Atlas Contact, pijs € 15,-. ISBN 978 90 4501 617 7

Wat is uw mooiste boek? Win een boek!

Onlangs of langer geleden een boek gelezen dat diepe indruk op u maakte? Laat het ons weten en win daarmee een boek. Stuur uw reactie naar: Unie KBO, Tijd voor hobby’s, Postbus 325, 5201 AH ’s-Hertogenbosch, of mail naar: nestor@uniekbo.nl.

CREATIEF KLEURBOEK VOOR GROTE MENSEN Mooie tekeningen inkleuren met potloden en stiften in alle kleuren van de regenboog is heerlijk ontspannend.

Romantische bloemen, fijne blaadjes, vrolijke bijen, trendy vogeltjes, drukke patronen, rustgevende motieven...

Zoek een kleurplaat die bij je stemming past en laat je creativiteit de vrije loop. Tijd maken voor jezelf was nog nooit zo leuk en gemakkelijk!

Creatief Kleurboek Voor Grote Mensen. Deltas Centrale Uitgeverij, prijs € 5,95. ISBN 978 90 4473 417 1

VILLA TRISTE Tijdens de Tweede Wereldoorlog worden de zusjes Caterina en Isabella Cammaccio gedwongen de moeilijkste beslissingen van hun leven te nemen waarvan de consequenties nog jarenlang zullen doorwerken. Veertig jaar later moet Alessandro Pallioti een merkwaardige moordzaak op een oude man oplossen.

Een dagboek brengt hem op het spoor van de zussen.

Lucretia Grindle: Villa Triste. A.W. Bruna Uitgevers, prijs € 19,95, ISBN: 978 90 229 9946 2

Nestor 39

ne08hobbies.indd 39

14-08-12 16:15

«

advertentie

herman post

Een bijzonder peloton Een ontroerende belevenis. Negentien probleemjongeren in de puberleeftijd beklommen deze zomer op de racefiets de Mont Ventoux, de beruchte, ruim 1.200 meter hoge bergtop in de Provence, Zuid-Frankrijk. De vijftien jongens en vier meisjes, woonachtig op verschillende vestigingen in Limburg van de zorginstelling Koraal Groep, hebben allemaal hun verhaal. Door gedragsproblemen en een lichte verstandelijke handicap kunnen zij niet meer thuis wonen.

Twee enthousiaste medewerkers bedachten dit bijzondere project, bedoeld om bij de kinderen het gevoel van eigenwaarde te vergroten. Na een intensief trainingsprogramma

tom janssen

van een half jaar was het zover. Mijn vrouw verzorgde de communicatie en ik mocht mee. Nooit zal ik het gezicht vergeten van Roxanne, 18 jaar en sterk autistisch, toen zij, geduwd door lotgenoten en aangemoedigd door haar buddy en andere vrijwilligers, de top had bereikt. Tranen van uitputting maar ook van grenzeloze voldoening liepen over haar wangen. Eindelijk iets bereikt in haar leven. Hierbij viel het winnen van de Tour de France in het niet. De begeleiders die dit hebben mogelijk gemaakt, verdienen een lintje. Zelf zien zij het gewoon als hun werk. Zij houden van deze kinderen die zoveel tekortkomen. Wie zoiets meemaakt durft weer te geloven dat de mens van

nature goed is. Vanaf zondagmiddag 26 augustus brengt de NTR zes documentaires over dit project onder de titel Een bijzonder peloton. Warm aanbevolen.

Dit was mijn laatste column voor Nestor.

Het blad krijgt in oktober een nieuwe opzet en daarin past mijn column niet meer. Daar moeten we niet dramatisch over doen. Leven is loslaten, dat leer je met de jaren. Het schrijven van deze stukjes heeft mij veel vreugde en voldoening gegeven. Dank voor de trouw waarmee u mij al die jaren heeft gevolgd.

Het ga u goed!

cartoon

Cartoon van Tom Janssen, exclusief voor Nestor

Nestor 41

ne08column2.indd 41

14-08-12 15:31

Tekst: Arjan Broers en Arjan Visser Foto: Mark Kohn

Arjan B.

Arjan V.

Arjan (V) over Arjan (B):

‘ Hoe kreeg hij die tien aandachtig levende mensen zo openhartig?’

Tijdens het lezen van ‘Echt Zijn - jonge mensen over leven met aandacht’ probeerde ik mij voor te stellen wie de man is die dit tiental zó aan het praten heeft gekregen. Ik lees: ‘Ik voelde me ontheemd, alsof ik loskwam van de realiteit. Soms was het of ik mezelf de lucht in zag gaan. Ik herinner me een moment waarop ik naar mezelf keek en dacht: ben ik dit?’ Tegen wie zég je dit soort dingen? Moet dat een jonge hond zijn? Of juist een wijze oude uil?

Op zijn website staat dat het hart van Arjan Broers -‘Journalist/Zingever/ Zinkrijger’, geboren in 1969 - uitgaat naar ‘het spelen met zin en betekenis’.

Ik zag zijn hoofd. Het was een vrolijk hoofd, met een jaloersmakende hoeveelheid haar erop. Oké, een vlotte vent van 42 met een indrukwekkende cv die, dat lees je, op het juiste moment de juiste vragen kan stellen. Toch had ik daarmee nog geen antwoord op de vraag hoe het mogelijk was dat die tien aandachtig levende mensen zo openhartig hadden durven zijn. Om daar achter te komen moest ik Arjan Broers in de ogen kunnen kijken.

Aangezien hij, theoloog van huis uit, ‘s avonds een bezoek aan de Hermitage zou brengen waar De Avond van de Theologie gevierd ging worden, vond hij het geen probleem om in het

Amsterdamse Grand Café De Jaren af te spreken. Hij maakte een zwierige entree. Fraai kostuum, gecombineerd met een geinig T-shirt. We raakten onmiddellijk aan de praat. Over het vak natuurlijk - hoe mooi het is, hoeveel we leren van de mensen die we interviewen - maar ook over eigen idealen en verlangens. Midden in een uiteenzetting over mijn fascinatie voor bejaarde leermeesters, kwam ik erachter hoe het kwam dat ánderen hem zoveel hadden verteld. Het is geen kwestie van jong of oud. Het is een kwestie van vertrouwen.

‘Ik ben een stiekeme priester,’ zegt hij. Nu zou ik persoonlijk liever een ander bijvoeglijk naamwoord gebruiken (bij stiekeme priesters moet ik toch vooral aan de commissie Deetman denken), maar het is waar: Arjan Broers heeft onmiskenbaar de kwaliteiten van een biechtvader. Hij vangt je blik, hij legt zijn oor te luisteren en je voelt, je wéét: bij hem is mijn verhaal in goede handen.

Arjan Broers: ‘Echt Zijn - jonge mensen over leven met aandacht’. Uitgeverij Valkhof Pers.

Prijs € 12,95. ISBN: 978 90 562 5379 0

Schrijver Arjan Broers (links) in gesprek met schrijver Arjan Visser (rechts)

42 Nestor

ne08a_en_a.indd 42

14-08-12 15:14

b o e k en

Ze heten allebei Arjan, ze schrijven allebei voor Nestor en ze hebben allebei net een nieuw boek geschreven. Daar houdt de overeenkomst op, want hun boeken zijn totaal verschillend. Het boek van Arjan Visser, Hotel Linda dat op 29 augustus verschijnt, is een roman. In het boek Echt Zijn van Arjan Broers komen tien jonge mensen aan het woord over hun zoektocht naar zichzelf en naar wat echt is.

Arjan (B) over Arjan (V):

‘ Hij heeft met zijn Tien geboden een vondst gedaan waar ik jaloers op ben’ Arjan Visser is een verhalenman. Je ziet het aan zijn interviews, ik las het in zijn roman. Ik merkte zijn openheid toen we elkaar ontmoetten: ons gesprek rolde maar voort. Moeiteloos, boeiend, aandachtig.

Arjan Visser heeft met zijn interviewserie De tien geboden in Trouw een vondst gedaan waar ik wel eens jaloers op ben. Niet alleen omdat het hem naamsbekendheid geeft en een vaste opdrachtgever – wat prettig is voor kleine zelfstandigen als wij – maar vooral omdat het een bijzondere vorm is om mensen te ondervragen. De thema’s van de tien geboden maken het mogelijk om ook over zaken te spreken die anders gemakkelijk buiten beschouwing blijven: ouders, opvoeding, het worstelen met verlangens en met wat goed is om te doen – en wat niet.

Het liefste zou Arjan zijn Tien Geboden-reeks voortzetten, en verder van zijn romans leven. Want er is niets zo mooi als helemaal in de wereld van een verhaal te stappen – en dat daarna te delen met anderen. Die wereld wordt voor hem dan zó echt dat hij, na publicatie, moeite heeft het los te laten.

Hotel Linda is Vissers vierde roman.

Toen ik het boek opsloeg, werd ik

direct meegevoerd. Het is het verhaal van een oude joods-Nederlandse man die, aan het einde van zijn leven, nog eenmaal van zijn nieuwe land Brazilië naar zijn vaderland terugkeert.

Herinnering en werkelijkheid gaan steeds meer door elkaar lopen en als lezer ging ik mee in het denken en doen van een oude, breekbare man. ‘Ik ben er bijna’, is de eerste zin van het boek.

De hoofdpersoon uit Hotel Linda is verzonnen, maar vertegenwoordigt iets van wat Arjan Visser droomt voor zichzelf. Oud worden, wijs worden, breekbaar blijven – zoiets is het. Ja, het is stamelen als het over kunst gaat, of over levensvragen. Je kunt nooit zeggen hoe het precies zit. Hooguit kun je oproepen waar het mee te maken heeft.

Arjan Visser wil aandachtig luisteren, kijken, vragen stellen, schrijven. En daarna, als het geschrevene er is, wil hij natuurlijk ook gezien worden, en gelezen. Ik gun hem dat. En u, lezers van ons, gun ik dat ook.

Arjan Visser:‘Hotel Linda. Uitgeverij Arbeiderspers.

Prijs € 19,95. ISBN: 978 90 295 8501 9

«

Nestor 43

ne08a_en_a.indd 43

14-08-12 15:14

Tekst: Cor Schoenmaker

Vraag & Antwoord

Ria van der Leegte-Deckers en Hans Kerkhoven van de KBO-Ledenservice

Vragen?

Website »

www.kbo.nl Telefoon »

0900 – 821 21 83 (€ 0,10 ct/min) Voor vragen over wonen, zorg, • welzijn, gezondheid, mobiliteit, belasting, koopkracht en Nestor: Bellen op werkdagen van 9.30 – 12.30 uur Voor juridische en financiële • ­vragen: donderdag van 13.30 – 15.30 uur Mail »

Elektrische fietsen te zwaar voor trekhaak?

Nog een keer: de NS-kaartautomaat?

Wat doet de Ouderen­ Ombudsman?

Neemt u uw (elektrische) fietsen mee op vakantie? Dan biedt een fietsdrager uitkomst.

Vaak wordt die bevestigd aan de trekhaak.

Bij gewone fietsen is dat doorgaans geen probleem, maar bij een elektrische fiets wordt de maximale kogeldruk op de trekhaak meestal overschreden. Vooral bij kleinere auto’s zijn twee elektrische fietsen dan te zwaar en mogen die dan ook niet via de trekhaak vervoerd worden. De fietsen mogen aan weerszijden van de auto ook niet meer dan 20 cm uitsteken.

Bedekt de fietsdrager (deels) de achterlichten van de auto, dan is een extra verlichtingsbalk verplicht. In het buitenland gelden vaak andere regels. In het Handboek Europa van de ANWB vindt u hierover meer informatie. Wees er ook alert op dat fietsen niet onder de autoverzekering vallen. U dient een aparte fietsverzekering af te sluiten, als u die nog niet heeft.

In de juni-editie van Nestor stond in de Vraag en Antwoordrubriek een item over de kaartautomaat van de NS. Daarin is helaas een fout geslopen. Wij schreven dat een kaartje kopen aan het loket duurder is dan bij de automaat.

Dat is maar ten dele waar. 65-Plussers hoeven (mede dankzij de Unie KBO!) niet extra te betalen aan het loket. Echter: let op! De NS geeft hier nauwelijks ruchtbaarheid aan. Noch op de NS-site, noch op de meeste stations vindt u informatie over deze speciale regeling. Als u als 65-plusser aan het loket een kaartje koopt, moet u uw legitimatiebewijs laten zien. U betaalt dan net zo veel als bij de automaat. Overigens zijn de medewerkers van de NS steeds bereid om u de werking van de automaat uit te leggen.

Schroom dus niet een van hen aan te spreken als u het even niet snapt.

Uiteraard kunt u met veel vragen terecht bij uw KBO. Maar een Ombudsman, speciaal gericht op ouderen is een welkome aanvulling.

Onlangs werd deze door het Nationaal Ouderenfonds geïntroduceerd.

De vele bezuinigingen en nieuwe regelgeving maken het voor de senioren, maar ook voor hun familie, niet gemakkelijker. Vragen op dit gebied worden door de Ombudsman beantwoord. Maar ook zaken als discriminatie en intimidatie, bijvoorbeeld in en door zorginstellingen, worden door de nieuwe Ombudsman serieus bekeken en behandeld.

De OuderenOmbudsman speelt ook in op allerlei maatschappelijke ontwikkelingen die ouderen kunnen raken. Uiteindelijk wil het Nationaal Ouderenfonds met dit initiatief de zelfredzaamheid van senioren verder bevorderen. U kunt de Ouderen­ Ombudsman van maandag t/m vrijdag van 9.00 tot 17.00 uur bereiken via telefoonnummer 0900-60 80 100 (€ 0,05 ct/min) of per e-mail op ouderenombudsman@ ouderenfonds.nl

uniekbo@uniekbo.nl Post »

Postbus 325 5201 AH ’s-Hertogenbosch

Vragen? Neemt u contact op met de KBO-ledenservice, houd dan uw lidmaatschapsnummer bij de hand.

44 Nestor

ne08vraag_antw.indd 44

14-08-12 16:00

KBO Ledenservice

V r a a g a a n d ok t e r H a r m k e N i j bo e r

KBO-korting op rijbewijskeuring?

Uw rijbewijs moet elke tien jaar vernieuwd worden, vanaf 65 jaar is die termijn vijf jaar en vanaf uw 70ste is er bovendien een herkeuring en een verklaring van een arts nodig voordat uw rijbewijs wordt verlengd.

Zo’n keuring kost nogal wat geld. Dat kan met alle aanvragen en artsenverklaringen wel oplopen tot 75 euro. Echter, als KBOlid kunt u korting krijgen. U betaalt dan gemiddeld zo’n 25 euro. Maakt u gebruik van het collectiviteitpakket van Zilveren kruis Achmea (met aanvullende verzekering), dan krijgt u ook de kosten van de keuringsarts vergoed. De keuringen worden verricht door speciale keuringsartsen. Maar let op: de keuringsleeftijd gaat van 70 naar 75 jaar vanaf 1 juli volgend jaar.

Dat ouderen om de vijf jaar naar de keuring moeten, blijft zo, maar de keuringen beginnen later. Het scheelt automobilisten dan eenmalig een Eigen Verklaring en een bezoek aan de huisarts of specialist. Op www.kbo. nl vindt u welke artsen samenwerken met de KBO. Natuurlijk kunt u ook onze servicemedewerkers bellen via 0900-821 21 83 (€ 0,10 ct/min).

Kan een onregelmatig hartritme echt geen kwaad?

Sinds kort heb ik een onregelmatig hartritme, zogenoemd boezemfibrilleren. Volgens de dokter kan het geen kwaad, want ik gebruik antistolling van de trombosedienst en een middel om het ritme onder controle te krijgen. Toch maak ik me zorgen. Kan het echt geen kwaad?

Boezemfibrilleren is de meest voorkomende vorm van hartritmestoornissen. Een andere term voor deze vorm is atriumfibrilleren. Het hartritme en de snelheid van het kloppen van het hart worden aangestuurd door elektrische prikkels, afgegeven door het hart. Bij boezemfibrilleren is er sprake van een verstoring van de elektrische prikkels in het hart. Dit veroorzaakt een onregelmatige samentrekking van de boezems in het hart en een veranderde bloedstroom. Sommige mensen voelen hier niets van en vaak wordt boezemfibrilleren bij toeval ontdekt.

Er bestaan verschillende vormen en stadia van boezemfibrilleren.

Afhankelijk van uw persoonlijke situatie wordt er een behandeling gekozen. Er zijn dus verschillende manieren van behandeling. Omdat de boezems van het hart niet meer optimaal pompen, is er een risico op stolselvorming. De kleine stolsels kunnen losschieten en een risico op een beroerte geven en daarom krijgt u bloedverdunners. Verder moet het ritme niet te snel en niet te langzaam zijn: een pols van ongeveer 80 per minuut is goed. Kortom, geheel zonder risico is het niet, maar met goede medicatie wordt het risico aanzienlijk beperkt.

Heeft u een vraag voor dokter Harmke Nijboer?

Stuur uw vraag dan op naar Unie KBO, Vraag dokter Nijboer, Postbus 325, 5201 AH ’s-Hertogenbosch, of mail naar nestor@uniekbo.nl onder vermelding van ‘Vraag dokter Nijboer’. Dokter Nijboer kiest dan maandelijks een vraag uit, die ze hier beantwoordt.

Drs. Harmke Nijboer is klinisch geriater: een arts die gespeciali­ seerd is in de oudere patiënt. Kijk voor meer info: www.nvkg.nl

«

Nestor 45

ne08vraag_antw.indd 45

14-08-12 16:00

advertentie

advertentie

Tekst: Esther Krijgsman Foto: Johannes Abeling

Wapen u tege Politici die elkaar dekken, een verkoopster die je iets verkoopt wat je eigenlijk niet wil, een geliefde die je in een onwenselijke rol dwingt, de babbeltruc - het zijn allemaal vormen van manipulatie. En denk niet dat u er niet intrapt, want de manipulator is een meester in het gebruik maken van zwakke plekken.

Arts en neurobioloog Ronald Siecker schreef er een boek over, met tips hoe u zich er beter tegen wapent.

M

anipulatie bestaat in gradaties. Er zijn de relatief onschuldige vormen: de smoes of het leugentje om bestwil. Gehaaide verkooptrucs gaan al een stapje verder, net als gevallen waarin iemand een volledig verzonnen verhaal in elkaar zet, zoals de man in Ronald Sieckers boek die jaren deed of zijn vrouw was overleden – compleet met nepbegrafenis. Zijn doel? Zijn werkgever een royale ontslagvergoeding aftroggelen.

En dat lukte hem. Vergelijkbare gevallen uit de actualiteit zijn de drie hoogleraren die onderzoeksgegevens vervalst hebben.

De grofste vorm van manipulatie is als de manipulator intimideert, bedreigt, mensen

Wees extra alert als er twee mensen voor je deur staan Arts en neurobioloog Ronald Siecker, schrijver van het boek Manipulatie

oplicht of zelfs geweld gebruikt. Wat ze allemaal gemeen hebben: de manipulator probeert door anderen te beïnvloeden of te bespelen iets voor elkaar te krijgen waar hij zelf baat bij heeft. Daarbij gebruikt hij

48 Nestor

ne08veiligheid.indd 48

14-08-12 15:44

VEILIGHEID

tegen de manipulator (of zij) meestal een beperkt aantal technieken, en de kunst is die te doorzien. Iemand maakt zichzelf of de ander bijvoorbeeld groter of juist kleiner dan hij is. In Sieckers boek staan tal van (vaak alarmerende) voorbeelden uitgebreid beschreven.

Niemand is immuun ‘Maar,’ helpt de auteur ons meteen uit de droom, ‘al ken je de technieken, dan nog is niemand immuun voor manipulatie. Sterker nog: het feit dat veel mensen denken dat zíj echt niet te manipuleren zijn, is het belangrijkste wapen van de manipulator. Wat je wel kunt proberen, is zo alert te zijn dat er eerder alarmbellen gaan rinkelen. Een manipulator is erop uit jou iets te laten doen wat je eigenlijk niet wilt. Vaak realiseer je je dat pas achteraf.’

Hij noemt het voorbeeld van de babbeltruc. ‘Daarvan bestaan eindeloos veel varianten, die we nooit allemaal zullen herkennen. Verdwijnt er een, dan komen er drie voor terug. Wel zijn er een paar terugkerende elementen. De dader van de babbeltruc is op drie dingen uit: hij wil dat je hem geld geeft, hij wil in de buurt van je bezittingen komen – bijvoorbeeld om je portemonnee te rollen – of hij wil ongestoord in je huis rondkijken. Verder heeft degene aan de deur altijd een logisch klinkend verhaal en zorgt hij ervoor dat hij er verzorgd uitziet en beleefd is.’

Je hebt manipulators die inspelen op je behulpzaamheid: ze willen even de telefoon gebruiken vanwege een noodgeval, of de fietspomp lenen. Een andere groep doet net of ze bijvoorbeeld de meteropnemer zijn, of een andere vertrouwenwekkende instantie vertegenwoordigen. De politie waarschuwt mensen om legitimatie te vragen, maar daar spelen oplichters gewoon op in door een fraai pasje bij zich te dragen. Of dat nep is, ziet een leek niet. Tenslotte opereren deze oplichters vaak in tweetallen. De een houdt je aan de praat, de ander rolt bijvoorbeeld

je portemonnee. Het is dus belangrijk meteen al extra alert te zijn als er twee mensen voor je deur staan. Daarnaast moet je jezelf steeds afvragen: moet iemand hiervoor echt in mijn gang, woonkamer of keuken zijn? Vertrouw je het niet, dan laat je iemand niet binnen. Je bent niet verplicht iemand te helpen of in je huis te laten. En ben je er toch ingetrapt? Schaam je niet, maar vertel het voort. Zolang er nog mensen intrappen gaan oplichters door.’

Ouderen gewillig slachtoffer Het is zeker niet zo dat alleen ouderen in de babbeltruc trappen, zegt Siecker. ‘Wat hun misschien wel parten speelt, is dat ze niet onbeleefd willen zijn. Dat maakt hen ook een gewilliger slachtoffer voor telefo-

Een manipulator is erop uit jou iets te laten doen wat je eigenlijk niet wilt nische verkoop. Ze zullen niet zo snel de hoorn erop gooien. En ze stammen uit een tijd waarin je elkaar meer kon vertrouwen.’

Tegenwoordig kan dat niet meer, aldus de auteur. ‘Manipulatie is verweven met de huidige maatschappij. Bijna wekelijks vallen er skeletten uit de kast die het gevolg zijn van de zucht naar macht en zelfverrijking. Bij banken, bij woningcorporaties. Politici die steken hebben laten vallen, ex-politici die in commissies van toezicht zitten die misstanden niet hebben gemerkt of aangepakt… het gebeurt allemaal straffeloos. De wereld wordt harder en harder en de normen vervagen steeds meer. Daarbij gedijt de manipulator, want die past zich steeds weer aan en zoekt die plekken op waar het meest te halen valt.’ « Meer informatie over de babbeltruc op www.kbo.nl (klik op de cover van Nestor)

Ronald Siecker is arts, neurobioloog, zelfstandig adviseur en auteur. Zijn boek Manipulatie is verschenen bij uitgeverij Y-publicaties.

Prijs € 29,50.

ISBN 978 90 8996 153 5

Nestor 49

ne08veiligheid.indd 49

14-08-12 15:44

advertentie

advertentie

TEKST: INGRID NIES FOTO’S EN POSTER: LOESJE

Loesje en de senioren DE OCHTEND WACHT ELKE DAG OP DE DROMEN DIE DE NACHT HEEFT GEMAAKT

Wie is Loesje?

‘Loesje is in 1983 begonnen. Ze wilde de wereld opvrolijken, mensen op andere gedachten brengen. Dat doet ze door creatief te schrijven en die teksten te verspreiden via de Loesje-posters en tegenwoordig ook via internet.’

Wat doet zo’n jong ding bij de KBO? ‘Loesje geeft al sinds 1995 schrijfworkshops, meestal bij scholieren en werkenden. Vorig jaar is met het project ‘Hoe grijzer, hoe eigenwijzer’ het contact met de Unie KBO ontstaan. Veel KBO’ers hebben meegeschreven en meegedacht

bij dat project. In vervolg daarop hebben we samen door het hele land een tiental Loesje-schrijfworkshops georganiseerd. Met 55-plussers, maar ook workshops waarin scholieren en ouderen samen gingen schrijven.’

Schrijven ouderen nou anders dan jongeren?

‘Ouderen zijn niet gewend om te zeggen wat ze van de maatschappij vinden. Dat is ze vroeger nooit gevraagd. Wat steeds terugkomt bij ouderen is het verlangen naar meer samenhang in de buurt, naar meer stilte, en dat mensen beter naar elkaar moeten luisteren. Voor sommigen zijn spullen niet meer zo belangrijk, maar dat geldt zeker niet voor iedereen.’

Jullie hebben ook workshops gedaan met jong en oud: hoe was dat?

‘Ze hebben samen teksten geschreven. De wisselwerking was grappig, want beide groepen wilden niet voor elkaar onderdoen. Het mooie is dat ze na een tijdje helemaal niet meer doorhadden dat er verschil in leeftijd was. Het mooie aan zowel pubers als ouderen is dat ze meer tijd en minder

KBOLID ELLY SCHOUTEN:

‘De serieuze en humoristische emoties van jongeren voelen’ ‘Ik heb het geluk gehad samen met ouderen en jongeren een kijkje te mogen nemen in de gevoelswereld van beide generaties. De teksten in het Loesje-boek zijn rechtstreeks én puur uit de harten van jong en oud gerold en ter plekke opgeschreven.

Het was een voorrecht de serieuze en humoristische emoties te mogen voelen van jongeren die hun toekomst, weloverwogen, voorbereiden om er als volwassene tegen opgewassen te zijn.’

et wel ...kunnen hm vinden et elkaar

verantwoordelijkheden hebben dan de werkende volwassenen. Ze staan dichter bij zichzelf en vinden vaak ook dezelfde dingen belangrijk.’

Wat hebben ze geleerd van elkaar?

‘De scholieren hadden vaak een heel romantisch beeld van vroeger, van grote gezinnen, samen aan tafel. Maar zo leuk was het nou ook weer niet, lieten de ouderen weten. Ouderen bekijken de maatschappij meer vanaf een afstand. Jongeren bekijken alles simpel. Wat doe ik toch moeilijk, zei een oudere weleens als hij las wat een jongere had geschreven.’

En dat alles staat nu in het grote boek?

‘Ja, het heet ‘Hoe behap je de wereld?

Gewoon bij de lekkerste stukjes beginnen’ en verschijnt op 28 augustus. Zo’n honderd KBO’ers hebben meegewerkt aan het boek, maar dus ook jongeren en allochtone ouderen.

Het is een feest om te lezen.’

Wilt u meer weten over dit project, over workshops met Loesje of over schrijven met elkaar: avbalkom@uniekbo.nl

KBOLID ANNEKE ARTS:

‘Iedereen schreef zijn gedachten en ideeën erbij’ ‘Met Loesje gingen we schrijvend op ontdekkingstocht door de wereld van nu. Een uniek project waarin jongeren en ouderen samen gingen schrijven. De eerste schrijfdag was alleen met leden van de KBO. Op maagdelijk witte vellen werd een thema geschreven. Iedereen schreef zijn gedachten en ideeën erbij in een paar woorden, liefst op een originele manier. Ook de schrijfsessies met scholieren waren bijzonder: het bracht begrip en kijk op de wereld tussen oud en jong bij elkaar.’ «

52 Nestor

ne08loesje.indd 52

14-08-12 15:39

C R E AT I E F S C H R I J V E N

€ 3 korting voor KBO’ers Het boek Hoe behap je de wereld kost KBO-leden geen € 14,95 maar € 11,95.

Ga voor de kortingsbon naar onze website www.kbo.nl (klik op de cover van Nestor) of bel met de Servicetelefoon.

Nestor 53

ne08loesje.indd 53

14-08-12 15:39

Contact Goed verzorgde, serieuze vrouw, ca.

80 jr., spontaan, regio 043-045-046, zoekt liefdevolle relatie met beschaafde heer. NR. Rijd auto en ben nog erg actief. Hobby’s: vakantie, theater, bridge, zon, zee, genieten. Single. Mis de knuffel, romantiek.

BR.O.NR. NT. 8.001 Vrouw 75+ zoekt een lieve vriend om samen leuke dingen te doen. Fietsen, wandelen, klaverjassen. 0174.

BR.O.NR.NT. 8.002 All. st., ser. vrouw (ex-secr.), zkt gezell. vr.din voor concert, museum, bios, terrasje. Goed gesprek mag ook. Leeft. 60+.

Omg.: 071/0252.

BR.O.NR.NT. 8.003 Weduwe 64, geen kinderen, zoekt aardige en actieve man.

Houd van wandelen, fietsen, terrasje pikken, humor en natuur.

Omg. Overijssel.

BR.O.NR.NT. 8.004 Wed. 69 jr., zkm met vriend of vriendin voor vriendschap.

H.v. uitstapjes, kaarten, dansen, vak. enz.

Tot 75 jaar. Liefst met auto. Omg. 077.

BR.O.NR.NT. 8.005 Regio Arnhem/ Nijmegen. Sportieve

weduwnaar, 83, niet-roker, wil kennismaken met Hollandse vrouw. Heeft behoefte aan veel genegenheid, liefde en knuffels om samen een nieuwe levensfase te starten.

BR.O.NR.NT. 8.006 Wed. 70, zkm wedn., lieve, grote man. N. roken, drinken. Uitgaan, dansen, fietsen, gezellig, tot 75 jr.

Wonende 020-0297.

BR.O.NR.NT. 8.007 Wed. zoekt lieve vriend. Vakantie, wandelen, fietsen, 72-76 jaar. 023.

BR.O.NR.NT. 8.008 Weduwnaar zoekt vriendin om de eenzame tijd door te brengen en evt. een vaste relatie op te bouwen. Leeftijd ca. 70 jaar. Gezellig, sportief. In de buurt van Zuid-Holland.

BR.O.NR.NT. 8.009 Sportieve heer, wedn., 8 kruisjes, zou graag kennismaken met onderhoudende humorvolle dame.

Het leven kan nog mooi zijn samen. N. van het land.

BR.O.NR.NT 8.010 Wij zoeken voor onze zus, 72 j., nog aantrekkelijk, een sportieve, vrolijke man, L. ca. 1.80,

voor vriendschap.

Niet rok. Houdt van tennis, bridge, gezelligheid en dansen.

Omg. Ut. Goed milieu. Graag eerlijke en serieuze reactie.

Wie lost voor haar de eenzaamheid op?

BR.O.NR.NT 8.011 Ik ben wed. Zoek een lieve, eerlijke, leuke man. Ben 69 j. Ben jij naar mij op zoek? Ik ben klein, maar fijn en lief en zorgzaam. Omg. Limburg.

BR.O.NR.NT 8.012 Vrouw, 68 jaar, licht gehandicapt, zoekt een gezellige, spontane man, voor evt. een LAT-relatie om samen van de oudere dag te genieten. Leeftijd 65 à 75 jaar. Omg. Zaanstad. 20 minuten vanaf Amsterdam.

BR.O.NR.NT. 8.013 Aardige vrouw, NR, 66 jaar, Hind. afkomst, met een zacht kara-

kter, zoekt een lieve, eerlijke vriend, 67-77 jaar. Beschaafd. Omg. 010-076.

BR.O.NR.NT 8.014 Vrouw 74 jr. zoekt een hartelijke, lieve vriend. Regio 035’t Gooi. De directe omg.

BR.O.NR.NT. 8.015 Vrouw (72), omg.

Utrecht, zoekt charm. niet rok. man (70-75) voor: reizen, theater, diner en een sportief bezig zijn.

BR.O.NR.NT. 8.016 Man 71 j., zkt lieve, gezellige vriendin 60-65 j. Mijn hobby’s zijn muziek, theater, fietsen, wandelen, tuinieren en terrasje pikken. Omgeving Zuid-Limburg. 043.

BR.O.NR.NT. 8.017 Vrouw 64 j., zoekt nr man voor LAT relatie.

Trefw. fietsen, wandelen, vak. Omg. 055.

BR.O.NR.NT. 8.018

Wedn. 74, zoekt leuke vriendin voor ’n leuke relatie. Mijn motto: eenvoud siert de mens. Omgeving 0475/0495.

BR.O.NR.NT. 8.019 Een donker getinte vrouw van 77 jaar, kom uit de Antillen, zoekt een lieve, Ned. man van 74-78, voor een evt. LAT-relatie.

Regio 033. RK en drink niet.

BR.O.NR.NT. 8.020 Vr. 67 j., nuchter, eerlijk, sportief, hou van avontuurlijke vakantie. Zkm aardige man.

BR.O.NR.NT 8.021 Reageren op advertentie?

Stuur uw brief, i met vermelding van het briefnummer in de linker bovenhoek van de envelop, naar: Unie KBO, Postbus 325, 5201 AH ’s-Hertogenbosch.

De redactie stuurt uw brief dan door.

54 Nestor

ne08zoek_contact.indd 54

14-08-12 15:59

Op zoek [Te huur]

[Te huur]

[Te huur]

[Te huur]

Vakantiewoning

Appartement

Vakantiewoning

Vakantiewoning

Te huur vak. h. Duitsland, de Vulkaan­eifel. 200 km. van Ned. in bossen en meren.

2 tot 12 personen.

T: 013-528 32 51 www. vakantiehuisvulkaaneifel.nl

Vak. w. 2-12 p., uitgekozen tot mooiste fiets- en wandelgebied van Nederland.

T: 0314-64 13 72, www.elshoeve.com

Gaasterland, 2 pers. app.

Bij bos en water, eigen terras. www.itboerestee.nl T: 0514-60 50 98

[Te huur] Nieuwe, royale 6-persoons vakantiewoning in Lochem.

3 sl. en 2 badk.

Inlichtingen: vakantiehuisinlochem@gmail.com

[Gezocht]

Informatie R.K. Basisschool de Langewieke

In april 2013 bestaat R.K. Basisschool de Langewieke in Dedemsvaart 100 jaar. Voor een boekwerkje zijn wij op zoek naar informatie over de oprichting, de eerste jaren van de school, de school tijdens de crisisjaren, oorlogsjaren en de naoorlogse ‘baby boom’ jaren.

Reacties : J.T.Weekamp, T: 0523-61 45 76, E: Jtweekamp01@hetnet.nl A.A.Koopman, T: 0523-61 62 79, E: koopmana@home.nl

[Lekker weg]

Gastenverblijf

Ontdek ‘t Friese landschap.

2 gastenverblijven. Gelijk­ vloers. Welkomstdiner bij weekboeking. Rust, ruimte.

Nabij IJsselmeer.

T: 06-42905856, www.koepeltjesplaats.nl

Vakantiehuis

Ootmarsum. Ook in herfst en winter (ger. tarief ) kunt u genieten in ons prachtige vakantiehuis (2 tot 8 pers.) www.twentseigen.nl T: 0541-68 01 46 of 06-235 35 084

[Te huur]

Appartement

[Lekker weg]

Logeeradres

Logeren in Middelburg in gunstig gelegen woonhuis.

Parkeren voor de deur. Zitje in de tuin. P.p.p.n. € 25,inclusief ontbijt.

E: m.zorge4@kpnplanet.nl of T: 0118-61 50 99.

[Te huur] Plattelandsappartement te Rijssen-Holten. 2 pers. minder valide aangepast en luxe 4-pers. (3 st.) overdekt terras + uitzicht Holterberg.

Grenst aan wandelnetwerk / fietsknooppuntenroute.

T: 0548-54 23 64, zie: www.hetoverveen.nl

[Te huur]

Bungalow

Spanje, Costa Blanca. 6 p. bungalow te huur. 3 slk., 2 bk., grote tuin, veel privacy. www.snelvakantiewoning.nl

Chalet

[Te huur]

Vakantiewoning

Familieweekend in Twente?

Op knus, kindvr. erf.

Huizen van 6-20 pers.

Pony’s, speeltuin enz. Bosrijk.

T: 054-738 18 19 www.kleilutte.nl

Vallandry. Te huur 16 pers. chalet op 1700 m. hoogte.

Sneeuwzeker. Ski-in, ski-out.

Op 15 m. piste, lift op 200 m.

Ideaal voor hele gezin.

I: boomelich@zeelandnet.nl

[Op pad]

Jaarmarkt

3 nov., Hubertus jaarmarkt Gulpen met dierenzegening. www.bungalowparksimpelveld.nl T: 045-544 12 42

Zelf een advertentie plaatsen?

Download de advertentiei bon via www.kbo.nl (klik op de cover van Nestor en scroll naar beneden), mail naar: nestor@ uniekbo.nl of bel 073-612 34 75.

Nestor 55

ne08zoek_contact.indd 55

14-08-12 15:59

advertentie

advertentie

Tekst: ANWB Foto’s: VVV UITpunt Deurne, Buitencentrum De Pelen: Ton van Bussel

Peddelen door de Peel De route voert u door beboste zandgronden en door de uitgestrekte akkers van het open, agrarische Peellandschap, afgewisseld door rustieke, kleine dorpen. Tussen deze dorpen ligt het ontginnings­ gebied De Schorf waarnaar deze fietsroute is vernoemd. Verder passeert u diverse kanalen en vaarten die in de 19de eeuw zijn gegraven voor de afwatering van De Peel en voor het transport van de turf.

Lengte: 29 km Duur: 2 uur 1 Rond 1900 was Grashoek een troosteloos oord te midden van uitgestrekte heidevelden, bossen, moerassen en graslanden. Op initiatief van de plaatselijke priester werd 60 ha woeste grond ontgonnen en werden bloembollentelers uit de Haarlemmermeer naar Grashoek gelokt. De onderneming mislukte jam-

merlijk. In 1912 kreeg Grashoek een eigen kerk met school en ontwikkelde het zich tot een volwaardig dorp.

2 De Noordervaart werd in 1810 aangelegd en is een onderdeel van het Grand Canal du Nord, de door Napoleon gedeeltelijk aangelegde

kanaalverbinding tussen Antwerpen en het Rijnland. Vier jaar later werd de aanleg gestaakt. In 1853 werd het kanaal tussen Nederweert en Beringe alsnog geschikt gemaakt voor de scheepvaart. De schepen vervoerden huisvuil en turf, later veevoer. Veel later werd het kanaal alsnog doorge-

58 Nestor

ne08fietsen.indd 58

16-08-12 09:01

Fietstocht Schorfroute

trokken om het Vlakbroek, een natuurgebied ten zuidwesten van Koningslust, te ontwateren.

3 De Peel is pas sinds het einde van de 19de eeuw op grote schaal ontgonnen. Veel dorpen in de streek zijn dus nog betrekkelijk jong. De oudere nederzettingen bevinden zich op de hoger gelegen dekzandruggen. De Schorf is een relatief jong landbouwgebied. Het dateert van de 20ste eeuw en de laatste verveningen vonden nog plaats rond 1960.

4 Bij 08 (zie kaart op pagina 61)

bent u aangekomen bij de grens van het Nationaal Park De Groote Peel.

Dit grote hoogveenrestant geeft een goed beeld van het landschap vóór de ontginningen. In het bezoekerscentrum Buitencentrum De Pelen (voorheen Mijl op Zeven) (via 07 en 05, ca. 5 km) kunt u alle informatie over het ontstaan van De Peel verkrijgen.

Vanuit het bezoekerscentrum starten diverse gemarkeerde wandelingen.

5 Het Peeldorp Meijel lag aan de rand van het oorspronkelijke Peelgebied en vormde al sinds de Romeinse tijd het startpunt voor de moeizame tocht door

De Peel. Pas in 1861 werd de eerste verharde weg door De Peel van Meijel naar Asten aangelegd.

6 Het dubbelkanaal – het Kanaal van Deurne en de Helenavaart – is door de houtwallen een aantrekkelijk element in het landschap. Toen in 1880 de gemeente Deurne zelf de exploitatie van het veen ter hand nam, mocht zij uit concurrentieoverwegingen geen gebruikmaken van de Helenavaart (eigendom van de firma Van der Griendt) en werd parallel aan de al bestaande vaart het Kanaal van Deurne gegraven. »

Nestor 59

ne08fietsen.indd 59

16-08-12 09:02

advertentie

FIETSTOCHT SCHORFROUTE

Helenaveen

A67

3.6

13 LF

Heitrak Helenaveen

E34

89

27

33

2.8

29

5 3.

2.1

Neerkant

Spiesberg

4.

1

Langstraat

5 1.

Ospeldijk

10

5.3

rt aa erv d r o N3o

11

vaart

12

Kaumeshoek

Helen a

Katsberg

N561 06

Groeze N275

Vosberg

Beringe 1. Everlo 0

Panningen

22

Zelen

4.5

Roggelse-Dijk 07

In de Hoeven De Kievit

4.9

3.0

3.8

Heldense dijk

1.6

05

Donk

3.7

Maris

Meijel

Steenoven

Nederweerterdijk

1.9

2.4

3.4

N560 09

Vieruitersten

Berg

08

94

95

Grashoek

21

3.7

Peel

N AT I O N A A L P A R K 6 PEEL 4. D E G R O O T E

Horickheide

Schelm Schans Molenbaan

N279

Veluwe

Mijl op Zeven

2.4

Astensche

Peel de

3.6

Vliegert

13

Belgenhoek

De Slenk

0.7 31

LF

20

45

96

LF13 2.8

2.7

2.

2

2.0

De Peelse Golf

2.

2

2.3

28

37 Liessel

1.0

1.7

44

8.3

Hub

1.8

Witdonk

3. Grote Moost (Natuurreservaat)

20

Egchel

1.1 19

9 4.

Keup

3.3

Wilt u deze kaart groter? Download hem op onze site www.kbo.nl. Klik op de cover van Nestor en scroll naar beneden.

Heeft u geen internet? Bel dan met onze servicetelefoon: 0900-821 21 83 (€ 0,10 ct/min).

Unieke aanbieding voor Nestor-lezers!

Neem nu een jaarabonnement op Buitenleven of Toeractief voor maar €17,50!

Toeractief

Buitenleven

Toeractief is een unieke combinatie van een magazine én een apart routeboekje voor de recreatieve fietser en wandelaar. In het routeboekje staan verrassende fiets- en wandelroutes langs de mooiste plekjes van Nederland en zo nu en dan een stapje over de grens. Het magazine bruist van nieuwe ideeën om erop uit te trekken.

Buitenleven is een magazine om bij weg te dromen. Een glossy vol verhalen over oogstrelende tuinen, intrigerende landhuizen, de laatste woontrends, ontdekkingen uit de moestuin, natuurlijke beauty, betoverende natuur, seizoensrecepten en bijzondere adresjes.

Interesse?

Ga naar www.anwb.nl/nestor of bel 088-2692 222

Praktische informatie

Schorfroute Start: Grashoek: Roomweg (schuin tegenover kerk).

Parkeren: Grashoek: Roomweg (schuin tegenover kerk).

Meijel centrum (volg 09).

Koffie: Grashoek: Café-bar-dancing Leanzo, Helenaveenseweg 5 (di. gesloten).

Beringe: De Hoove, Hoogstraat 70, www.dehoove.nl (jul-aug di-za vanaf 13 uur, sep-jun vr-za vanaf 18 uur, zo vanaf 12 uur).

Meijel: Oranjehotel, Raadhuisplein 11, www.oranjehotelmeijel.nl Fietsverhuur: Meijel: W. Kuepers, Pater Willemsplantsoen 1c, T: 077-466 22 13 (zo en ma gesl.).

Knooppuntenroute: 21 12 06 20 10 08 95 09 29 21

Nestor 61

ne08fietsen.indd 61

16-08-12 11:45

advertentie

Skiffen

Tekst: Andrea Steinmetz Foto’s: Hes van Huizen

Zo, die is fit!

Skiffen is een speciale tak van de roeisport. Je roeit in een super­smal bootje, dat je in je eentje in balans moet houden. Amsterdammer Henk Spaan (70) gaat vier keer per week de uitdaging aan.

dames die de gezelligheid maken, die nemen ook koffie mee.

De mannen zijn niet zo sociaal.’

De picknickmand mee ‘Ik roei al twintig jaar. Ik heb in mijn jeugd gevoetbald en ben daarmee gestopt na wat lelijke blessures,’ vertelt Henk. ‘Daarna heb ik mijn conditie op peil gehouden met hardlopen. Toen dat te zwaar werd, ben ik rond mijn vijftigste met roeien begonnen. Dat had ik veel eerder moeten doen, want ik vond het meteen heel leuk.’ Hij leerde roeien bij het Roeicentrum Berlagebrug in Amsterdam. Aanvankelijk roeide hij in een tweetje (met z’n tweeën) of een viertje (met z’n vieren). ‘Met een twee of een vier roeien is leuk, maar het ultieme gevoel voor mij is de skiff. Bij skiffen moet je jezelf in balans houden. Je moet je heel goed concentreren en steeds proberen je techniek te verbeteren.’

Er is vrijwel geen weersomstandigheid die Henk ervan kan weerhouden de Amstel op te gaan en zijn vaste route van Amsterdam naar Ouderkerk (en weer terug) te skiffen. ‘Alleen als het windkracht 6 of hoger is, ga ik niet.

Maar als het vriest en het water nog niet dicht is, ga ik gewoon. En als er echt niet te roeien is, train ik op de ergometer bij de vereniging. Sneeuw?

Dat maakt me niet uit. Dan trek ik een shirt met lange mouwen aan.’

Gezellige dames Is het niet eenzaam, helemaal alleen in een bootje? ‘Nee hoor, je ziet elkaar van tevoren en na afloop op de vereniging. Maar het zijn vooral de

Henk vindt roeien een prima sport om op latere leeftijd mee te beginnen. Maar, legt hij uit: ‘Skiffen is een speciale tak van sport, dat moet je echt liggen. Je kunt het zeker leren als je 60-plus bent, maar het kost wel tijd en concentratie om het onder de knie te krijgen. Gewoon roeien kan ik iedereen aanbevelen die van het buiten zijn houdt. Je kunt tot op hoge leeftijd leuke toertochten maken bij roeiverenigingen, vaak met de picknickmand mee. Er worden ook tochten gemaakt met tientallen boten tegelijk. Ik doe daar geregeld aan mee. Het leuke van roeien is dat je het op alle niveaus kunt doen.’ «

Nestor 63

ne08fit.indd 63

14-08-12 16:08

Ga mee:

Benalmádena en Albufeira Wegens succes herhaald!

Reissom: 8 dagen e

389 p.p.

Vertrek: Do. 8, 15, 22 en 29 nov. 2012

Reissom: 8 dagen

Vertrek vanaf Eindhoven!

e

379 p.p.

Vertrek: ma. 19 nov. 2012 ma. 04 feb. 2013

Geen 1-pk toeslag! (beperkt beschikbaar)

8-daagse zonvakantie Spanje

8-daagse zonvakantie Portugal

Heeft u vitamine Z(on) nodig tijdens de donkere wintermaanden? Ga mee met Oad Reizen en geniet van de winterzon aan de Spaanse Costa del Sol. U verblijft in Benalmádena, een gezellige badplaats met heerlijke stranden.

Eén van de belangrijkste trekpleisters is de jachthaven Puerto Marina. Deze haven is geheel in Moorse stijl gebouwd met vele gezellige bars, restaurants en winkels.

Albufeira is een oud vissersdorp dat is uitgegroeid tot één van de meest toeristische bestemmingen van Portugal. In het centrum vindt u sfeervolle pleintjes met winkels, restaurants en terrasjes. Het alom bekende strand is eenvoudig te bereiken via een voetgangerstunnel of trappen. Albufeira: een gezellige badplaats met voor elk wat wils!

HOTEL BEST SIROCO *** Ligging: op ca. 125 m van het strand en de wandelboulevard met in de directe omgeving vele winkeltjes en terrasjes.

Faciliteiten: • receptie • lounge • 6 liften • restaurant • bar • pool/snackbar • souvenirwinkeltje • zwembaden • zonneterras met ligbedden en parasols in een botanische tuin • sauna • fitnessruimte • biljart Kamer: voorzien van telefoon, televisie, airconditioning, kluisje, balkon of terras en badkamer met bad/douche en toilet.

INBEGREPEN: • vlucht van Eindhoven naar Málaga v.v. per charter van Transavia • luchthavenbelastingen • brandstof- en veiligheidstoeslagen • transfer vanaf de luchthaven naar uw hotel v.v.

• Nederlandssprekende Oad reisleiding ter plaatse • welkomstdrankje bij aankomst in het hotel • 7 overnachtingen in hotel Best Siroco*** in een 1- of 2-pers. kamer (lift aanwezig) • halfpension (va. dinerbuffet dag 1 t/m ontbijtbuffet dag 8) • halve dag excursie markt Fuengirola o.l.v. een Nederlandssprekende gids • halve dag excursie Malaga Stad o.l.v. een Nederlandssprekende gids • twee avonden met entertainment in hotel Best Siroco NIET INBEGREPEN: • toeslag 1-pers.kamer à € 49,- p.p.

• lunches • optionele excursies • eventuele entreegelden • uitgaven van persoonlijke aard, zoals drankjes, fooien etc.

• reis- en/of annuleringsverzekering • reserveringskosten à € 15,- per boeking • Calamiteitenfonds à € 2,50 per boeking

HOTEL AURAMAR BEACH RESORT *** Ligging: op ca. 150 m van het strand en op ca. 600 m van het centrum van Praia da Oura. Het centrum van Albufeira bevindt zich op ca. 2,5 km.

Faciliteiten: • restaurant • bar • tuin • terras • liften • binnenzwembad • buitenzwembad • sauna • massage • Turks bad • tennisbaan • golfbaan (binnen 3 km) • minigolf • biljart • hengelsport • regelmatig entertainment Kamer: verzorgd ingericht en voorzien van tv, telefoon, koelkast, airconditioning, kluisje, balkon of terras en badkamer met bad/douche en toilet.

INBEGREPEN: • vlucht van Eindhoven naar Faro v.v. per charter van Transavia • luchthavenbelastingen • brandstof- en veiligheidstoeslagen • transfer vanaf de luchthaven naar uw hotel v.v.

• Nederlandssprekende Oad reisleiding ter plaatse • welkomstdrankje bij aankomst in het hotel • 7 overnachtingen in hotel Auramar Beach Resort *** in een 1- of 2-pers. kamer (lift aanwezig) • halfpension (va. dinerbuffet dag 1 t/m ontbijtbuffet dag 8) • drankjes bij de diners (water, frisdrank, 1/2 fles rode of witte huiswijn) • halve dag excursie Faro en Olhao o.l.v. een Nederlandssprekende gids • halve dag excursie naar Silves en Monchique o.l.v. een Nederlandssprekende gids NIET INBEGREPEN: • toeslag 1-pers.kamer buiten onze voorraad à € 55,- p.p.

• lunches • optionele excursies • eventuele entreegelden • uitgaven van persoonlijke aard, zoals drankjes, fooien etc.

• reis- en/of annuleringsverzekering • reserveringskosten à € 15,- per boeking • Calamiteitenfonds à € 2,50 per boeking

Reisnummer: BEES19

VOOR MEER INFORMATIE EN BOEKEN, BEL DE KBO REISLIJN:

Reisnummer: BEPT22

0548 - 37 75 15

Maandag t/m vrijdag: 08.00 uur tot 21.00 uur. Zaterdag en zondag: 10.00 uur tot 16.00 uur.

64 N Nestor estor 64

ne08ledenaanbieding.indd 64 06459-01 Nestor-090812-210x294-adv Benalmádena Albufeira pag56.indd 2

14-08-12 15:36 24-7-2012 8:37:05

l ede n v oo r dee l

Gratis kaartje voor Dierenpark Emmen

KBO Voor leden van de

g!

KBO-leden krijgen een gratis kaartje* voor Dierenpark Emmen bij een FBTO Auto- of Doorlopende reisverzekering. Bezoek de nieuwe brilberen Uca en haar zoon.

Of kom kijken naar de olifantjes of pasgeboren zeeleeuw. Bij FBTO krijgt u het eerste kaartje gratis. En sluit u twee verzekeringen af? Dan ontvangt u twee gratis kaartjes.

Ledenkorting KBO-leden krijgen ook nog eens 5% korting op de FBTO Autoverzekering én 5% korting op de FBTO Doorlopende reisverzekering. Ga naar www.fbto.nl of bel (058) 234 58 85.

Collectiviteitsnummer R86. *Over de actie: - De actie loopt tot en met 27 september 2012 - De kaartjes zijn in 2012 geldig

2

Lees alle ac tievoorwaarden op www.fbto.nl U vindt ze wanneer u de premie berekent van de FBTO Auto- of Doorlopende reisverzekering.

Uw KBO-voordeel bij FBTO De Unie KBO werkt al jaren samen met FBTO. Ook in 2012 genieten KBO-leden weer voordeel. We zetten alle kortingen nog eens op een rijtje:

• Autoverzekering • Doorlopende reisverzekering • Woonverzekeringen

(inboedel-, opstal- en aansprakelijkheidsverzekering) • Uitvaartverzekering • Caravanverzekering • Rechtsbijstandverzekering op de module Verkeer

5% 5% 10%

3% 10% € 5,-

«

Nestor 65

8:37:05

ne08ledenaanbieding.indd 65

14-08-12 15:36

advertentie

advertentie

TEKST: MAX DE KRIJGER FOTO: MARC BOLSIUS

Jachtopziener houdt van katen muisspel Hans Spijkerman (67) is gek op natuur en verknocht aan landgoed Twickel in Delden.

Hij woont dan ook in het jagershuis op deze historische plek. Natuur zit hem in de genen.

Jarenlang is hij jachtopziener geweest en nu geeft hij les aan ouderen en de jeugd.

Want de volgende generatie moet je iets meegeven. ‘Natuur. Ik heb er niet voor geleerd en niet voor gestudeerd. Ik ben wel een gevoelsmens. Als kind liep ik al vaak op dit landgoed, langs rogge, gerst en tarwevelden. Ik was gefascineerd door de mensen die geknield een veldboeket plukten. Die verliefdheid bleef hangen toen ik van school kwam. Jaren later ging mijn grote wens in vervulling. Ik weet nog goed dat de rentmeester van landgoed Twickel naar me toe kwam. Of ik jachtopziener wilde worden. Natuurlijk wilde ik dat. Heerlijk, die vrijheid en iedere dag in de natuur. En het klinkt vreemd: ook het kat- en muisspel met de stropers was mooi.

Jachtopziener ben ik 33 jaar geweest. Ik was 60 jaar toen ik stopte, maar bleef wel verbonden met de natuur. Soms ga ik op bezoek bij ouderen of ze komen hier langs. Dan geef ik presentaties over de natuur. Om de volgende generatie iets mee te geven, geef ik ook excursies op het landgoed. Want er is voor de jeugd meer op de wereld dan de computer. Onderweg vertel ik de jongeren wat hier leeft en wijs hen op sporen en vogelgeluiden. Je ziet nesten van buizerds en ijsvogels bij de beekjes. Na de wandeling volgt een lezing in de jachthut. Je hoort dan echt een speld vallen. Kinderen uit de stad hebben amper een koe in de wei gezien, dat valt me wel op. Je merkt dat veel mensen vervreemd zijn van de natuur.

Echt, ik ben super verwend met dit werk op het landgoed. En weet je, genieten van de natuur kost echt helemaal niets.’

68 Nestor

ne08passie.indd 68

14-08-12 15:42

m i j n pa ss i e

ÂŤ

Nestor 69

ne08passie.indd 69

14-08-12 15:42

advertentie

advertentie

Onder redac tie van Suzanne Meeboer

Uit [Golf] Golfen voor straatkinderen in Tanzania

foto: ???

De Watoto Foundation, zet zich in voor straatkinderen in Tanzania. De kinderen leren een ambacht en zijn verzekerd van een baan na afronding van hun opleiding. Het project is uniek, helemaal omdat de werkloosheid in het land 70% is. Speciaal voor dit project wordt een golfdag georganiseerd waarvan de opbrengst via deze stichting naar het project voor de straatkinderen van Tanzania gaat. Een dag die zeer de moeite waard is en waarbij u een goed doel steunt.

Informatie Wedstrijd op de Dorpswaard te Kerkdriel op 24 september Deelname bedraagt € 95 p.p., inclusief koffie/ thee, greenfee en ter afsluiting een driegangen diner. Inschrijven via www.gerryhouweling.nl of per e-mail: ger.houweling@gmail.com www.watotofoundation.nl

[Beurs] Laatste kans!

Gratis naar de 50PlusBeurs Komt u ook naar de 50PlusBeurs, ’s werelds grootste evenement voor actieve plussers? Er zijn dit jaar maar liefst zes hallen met informatie, voordeel, workshops en presentaties, maar ook vele optredens met muziek, show, dans en exposities. Wat dacht u van gratis appelgebak, 50PlusGids en beurstas met hebbedingetjes? Direct na afloop van de beurs kunt u heerlijk onderuit en genieten van een exclusief Songfestival dubbelconcert met de EuroVoices en topartiest Vicky Leandros.

Informatie 11 t/m 15 september, Jaarbeurs Utrecht, vlak bij Centraal Station Utrecht, Jaarbeursplein. Dagelijks van 10.00 tot 17.30 uur, aansluitend aan de beurs van 17.30 tot 19.30 uur dubbelconcert www.50plusbeurs.nl

Ledeene- l! voord

KBO leden hebben 4 x voordeel!

1. U krijgt gratis entree voor de 50PlusBeurs (normale prijs € 20) Let op! Dit aanbod is wegens succes verlengd tot 5 september 2012!!!

2. U krijgt flinke korting op een combinatiekaart Beurs én DubbelConcert: (idem) u betaalt geen € 65 maar slechts € 20 3. Onze partner OAD brengt u voor € 20 met de bus naar de 50PlusBeurs

4. Bus + Beurs + Dubbelconcert kost KBO-leden slechts € 37,50!

• Bestel snel kaarten (zonder bus): www.plusticket.nl (klik op KBO logo) of bel 026–377 97 36 (geef aan: KBO-actie). Houd uw lidnummer gereed. Bestelkosten € 2,50 • Kaarten met busvervoer bestelt u via OAD: 0548–37 70 09

72 Nestor

ne08uit.indd 72

14-08-12 16:05

er op uit

[Buitenactiviteit]

[Concert]

Beleef Landleven

Wij gaan ervoor

Win vrijkaarten voor Beleef Landleven!

Beleef Landleven heeft 10 x 2 vrijkaarten voor KBO leden beschikbaar gesteld. Hebt u interesse, stuur dan vóór 12 september 2012 een kaartje naar Unie KBO, Postbus 325, 5201 AH, ’s-Hertogenbosch o.v.v.

Beleef Landleven, of stuur een e-mail naar uit@uniekbo.nl

De fruitbomen zijn zwaar van het vele rijpe fruit, de bomen en struiken tooien zich in de prachtigste kleuren, en mens en dier genieten van de nazomerse avonden. In de herfst laat de natuur zich van zijn beste kant zien. Beleef Landleven is het ware dagje uit voor iedereen die van dat buitenleven houdt.

Er is volop gelegenheid tot het proeven van overheerlijke streekgerechten op de markt, demonstraties van oude en vooral nog zinvolle ambachten. Vragen van bezoekers worden door de experts (zoals dierenarts, fruitdeskundige en tuinspecialist) van Landleven beantwoord.

Informatie Zaterdag 22 en zondag 23 september van 10.00 uur – 17.00 uur, Nederlands Openluchtmuseum, Schelmseweg 89, 6816 SJ Arnhem www.beleeflandleven.nl

Het concert ‘Muziek en Handicaps: wij gaan ervoor!’ is een initiatief van Stichting Rolantino´s uit Schiedam dat voor deze gelegenheid dat voor deze gelegenheid de krachten bundeldemet Stichting Cardo en Pluryn. De Rolantino´s zullen samen met de Drumband Groesbeek, VROCO en The Melody Makers optreden tijdens deze muzikale avond. Bezoekers krijgen een bijzondere avond vol verrassingen gepresenteerd.

[Expositie] Biechten bij een boom

Informatie 29 september, Concertgebouw De Vereeniging, Keizer Karelplein 2d, 6511 NC Nijmegen Kaarten kosten € 6,50 inclusief een kop koffie of thee met appeltaart: via T: 024-322 11 00 of www.keizerkarelpodia.nl www.rolantinos.nl

Vaak is de boom het oudste levensteken in onze omgeving. Een bron van levenskracht, maar ook een zinnebeeld van kwetsbaarheid en sterfelijkheid. In de expositie De Boom komt de betekenis en veelzijdigheid van de boom voor de mens naar voren. Het tweede project, Stille Getuigen bestaat uit acht bouwwerken in Natuurgebied De Maashorst in Noord-Brabant die het midden houden tussen een boomhut en een biechtstoel.

Informatie KBO-leden krijgen op vertoon van hun ledenpas € 1 korting op een toegangskaart of op een arrangement Museum voor Religieuze Kunst, Vorstenburg 1, 5401 AZ Uden, T: 0413-26 34 31 www.museumvoorreligieuzekunst.nl

Win 5 x 2 arrangementen We mogen 5 x 2 arrangementen inclusief fietshuur weggeven aan KBO leden. Hebt u interesse, stuur dan vóór 25 september2012 een kaartje naar Unie KBO, Postbus 325, 5201 AH, ’s-Hertogenbosch o.v.v. De Boom, of stuur een e-mail naar uit@uniekbo.nl

Nestor 73

ne08uit.indd 73

14-08-12 16:05

«

WIN EEN IDYLLISCH ARRANGEMENT

CRYPTOGRAM

in authentieke Saksische boerderij

Doe mee en win Cryptogram Cryptogram Cryptogram

Horizontaal Horizontaal 6 Moederkerk (8); 9 Een hard laagje Zwitserse crème (6); 10 Ziet het teken Horizontaal 6 Moederkerk (8); 9 Een hard laagje Zwitserse crème (6); 10 Ziet het teken niet vanwege (8); het weer Nuttigde op proef een(6); getuigschrift 12 6 Moederkerk Een(8); hard11 Zwitserse crème 10 Ziet het(6); teken niet vanwege het 9 weer (8); 11laagje Nuttigde op proef een getuigschrift (6); 12 Hulde voor eenhet groepje mensen (5); 14 Bericht over hetgetuigschrift metaal van (6); stieren niet vanwege weer (8); 11 Nuttigde op proef een 12 Hulde voor een groepje mensen (5); 14 Bericht over het metaal van stieren (8); 15voor Heeleen schappelijk van tegenliggers (14); over 17 Schor en boos (8); 19 Hulde groepje mensen (5); 14 Bericht het metaal van stieren (8); 15 Heel schappelijk van tegenliggers (14); 17 Schor en boos (8); 19 IJverig de boom in (5); 20van Stoftegenliggers om iemand van te 17 geven (6);en 21 boos Transseksu(8); 15 Heel schappelijk (14); Schor (8); 19 IJverig de boom in (5); 20 Stof om iemand van te geven (6); 21 Transseksueel (2-5); 23 Ultralinkse puzzelaar (15).

IJverig de boom in (5); 20 Stof om iemand van te geven (6); 21 Transseksueel (2-5); 23 Ultralinkse puzzelaar (15). eel (2-5); 23 Ultralinkse puzzelaar (15).

Verticaal Verticaal 1 Geeft steun bij een concert (15); 2 Wat overblijft werkt niet in Engeland (4); Verticaal 1 Geeft steun bij een concert (15); 2 Wat overblijft werkt niet in Engeland (4); 3 Geeft De vis afkeuren vanwege kleur (10);overblijft 4 Schreeuw om in te kleuren? (4); (6); 1 bij een concertde (15); 2 Wat werktjij 3 De vissteun afkeuren vanwege de kleur (10); 4 Schreeuw jijniet om teEngeland kleuren? (6); 5 De Dans in de kerkvanwege (15); 7 Die opgave is4nog niet helemaal voorbij (7);(6); 8 3 vis afkeuren de kleur (10); Schreeuw jij om te kleuren?

5 Dans in de kerk (15); 7 Die opgave is nog niet helemaal voorbij (7); 8 Buste (9); 13 Uitgeslagen bot (10); 16 is Erbij om actief te zijnvoorbij (7); 18 Die 5 Dans in de kerk (15); 7 Die opgave nog niet helemaal (7); 8 Buste (9); 13 Uitgeslagen bot (10); 16 Erbij om actief te zijn (7); 18 Die koning is niet gezien.

(6); 21 De liefde van een Engels paard (4); 22 HartenBuste 13 gezien.

Uitgeslagen Erbij actief te zijn 18 Die koning (9); is niet (6); 21bot De(10); liefde16 van eenom Engels paard (4);(7); 22 Hartenvrouw (4). koning is niet gezien. (6); 21 De liefde van een Engels paard (4); 22 Hartenvrouw (4). vrouw (4).

1 1 1

2 2 2

6 6 6

7 7 7

3 3 3 9 9 9

8 8 8

10 10 10

4 4 4

5 5 5

13 13 13

Prijs: idyllisch arrangement voor twee personen

• 2 x overnachtingen in een kamer naar keuze

• 2 x uitgebreid ontbijt met ochtendkrant • onbeperkt gebruik koffie/thee faciliteiten • 1 dag gebruik van de elektrische fietsen

11 11 11

12 12 12

In erfgoedlogies de Eshof kunt u logeren in een authentieke Saksische boerderij uit 1762 gelegen in Oud Norg achter de kerk. De Eshof ligt centraal in dit historisch gave stukje van Drenthe tussen andere historische boerderijen en brinken met oude eiken. Er zijn drie comfortabele gastenverblijven, een prachtige tuin met zwembad, sauna en eigen terras. De Eshof is ook geschikt voor gezelschappen tot tien personen.

plus routes of 1 dagdeel luxe privésauna

• 1 x driegangen keuzemenu (exclusief drankjes) in het sfeervolle restaurant Het wapen van Norg

14 14 14

Stuur uw oplossing op!

15 15 15

16 16 16

17 17 17

18 18 18

19 19 19

20 20 20

21 21 21

22 22 22

23 23 23

Wilt u kans maken op dit prachtige Drenthe-arrangement? Los dan de puzzel op en stuur uw oplossing voor 20 september 2012 op naar: Unie KBO, Postbus 325, 5201 AH ’s-Hertogenbosch.

E-mail: puzzel@uniekbo.nl

Niet gewonnen?

Boek dan zelf een overnachting bij De Eshof, Esweg 25, 9331 AP Norg. Telefoon 06-216 900 92, e-mail: info@eshofnorg.nl, of kijk op www.eshofnorg.nl

Oplossing julinummer:

© Sanders puzzelboeken, Vaassen © Sanders puzzelboeken, Vaassen Sanders hieronder. puzzelboeken,Indien Vaassen Breng de letters uit de overeenkomstige hokjes over naar de©hokjes Breng de letterscorrect uit de overeenkomstige hokjes over naar de hokjes hieronder. Indien het cryptogram is opgelost, onstaat er een oplossing.

Breng de letterscorrect uit de overeenkomstige hokjes over naar de hokjes hieronder. Indien het cryptogram is opgelost, onstaat er een oplossing. het20 cryptogram correct is opgelost, onstaat er een oplossing.

17 1 4 6 10 16 18 2 20 20

17 17

1 1

4 4

6 6

10 10

16 16

18 18

2 2

Broodkruimel Let op: de oplossing van de vorige puzzel is ook te vinden op onze website www.kbo.nl! Klik op de cover van Nestor en scroll naar beneden.

Winnaars tuindoek Drie Dames: J. de Jong, Woudsend; C.A.M. Smit, Medemblik; J.Bossink, Haaksbergen

74 Nestor

ne08puzzel_werving.indd 74

14-08-12 15:51

Provinciale KBO’s KBO Limburg T: 0475 - 38 17 40 E: info@kbolimburg.nl www.kbolimburg.nl

Zoek aansluiting bij de KBO

KBO Zeeland T: 0114 - 67 60 11 E: info@kbozeeland.nl www.kbozeeland.nl KBO Zuid-Holland T: 010 - 521 82 99 E: kbozuidholland@hetnet.nl www.kbozuidholland.nl KBO Noord-Holland T: 023 - 525 39 52 E: info@kbonoordholland.nl www.kbonoordholland.nl KBO Flevoland T: 036 - 522 66 90 E: kboflevoland@hotmail.com www.kboflevoland.nl KBO Provincie Utrecht T: 030 - 262 32 49 E: info@kboprovincieutrecht.nl www.kboprovincieutrecht.nl KBO Gelderland T: 0481 - 45 02 52 E: info@kbogelderland.nl www.kbogelderland.nl KBO Overijssel T: 0572 - 36 11 77 E: info@kbo-overijssel.nl www.kbo-overijssel.nl KBO Drenthe T: 0528 - 26 56 19 E: info@kbodrenthe.nl www.kbodrenthe.nl KBO Fryslan T: 058 - 215 38 32 E: info@kbofryslan.nl www.kbofryslan.nl KBO Provincie Groningen T: 0599 – 41 41 08 E: info@kboprovgroningen.nl www.kboprovgroningen.nl

Bijna 200.000 senioren zijn lid van de KBO. Sommigen omdat ze het belangrijk vinden dat de belangen van senioren goed behartigd worden, anderen gaan voor de vele voordelen die de KBO biedt. Maar de meesten vinden het gewoon gezellig om samen dingen te ondernemen. De natuur in, een fietstocht, een cursus kunstgeschiedenis, een proeverij…

WORD NU LID VOOR SLECHTS

ZO’N 25 EURO PER JAAR

Wat uw reden ook is: voor slechts zo’n 25 euro per jaar (de lidmaatschapsprijs varieert per afdeling) ontvangt u alle KBO-voordelen en bent u ervan verzekerd dat uw belangen landelijk goed behartigd worden. Vul daarom nu de bon in en stuur hem op!

Ja, ik word lid van de KBO

WAT IS UW REDEN OM LID TE WORDEN?

lokale activiteiten ontmoeten het van (nieuwe) mensen de belangenbehartiging de vele kortingen en voordelen ledenmagazine Nestor het (10 x per jaar) bij het invullen van deuwhulp belastingaangifte en advies via de servicetelehulp foon of juristentelefoon zorgverzekering devancollectieve Zilveren Kruis Achmea Nestor aug/sep 2012

Dhr/mevr ...................................................................................... Voorletter ............................................................................................

Tussenvoegsel ....................................................................... Achternaam ............................................................................................

Adres ...............................................................................................................................................................Huisnr. .................................

Postcode ...................................................................................Woonplaats ............................................................................................

Telefoonnummer ............................................................................. E-mail ............................................................................................

Geboortedatum ................................................................Handtekening ............................................................................................

Stuur de volledig ingevulde bon, met handtekening, in een envelop (postzegel niet nodig) naar:

Unie KBO t.a.v. ledenwerving, Antwoordnummer 10504, 5200 WB ’s-Hertogenbosch

ne08puzzel_werving.indd 75

✃

Nestor 75

14-08-12 15:51

advertentie