1.4 Maatschappelijke trends en impact

Figuur 1 Bestuursafspraken. Leeswijzer: het grijze vlak geeft de afspraken voor (eind) 2021 weer als 100%. Als een indicator op of buiten de 100% ligt, is dat positief: de afspraak is gerealiseerd. Als de indicator binnen de 100% ligt, is de afspraak niet gehaald.

% docenten Instroom bachelor 150%

100% Instroom master ■ Bestuursafspraken 2021 ■ Uitgangssituatie ■ Realisatie 2021

% Tijdelijk personeel 1e geldstroom 50% Instroom master uit het buitenland

Aandeel OBP Herinschrijversrendement BA

% Vrouwelijke hoogleraren

Omzet 2e/3e EU-geldstroom Promoties

1.4 Maatschappelijke trends en impact

De universiteit voegt met haar onderzoek en onderwijs direct en indirect meerwaarde toe aan een samenleving die sterk in beweging is. Het is essentieel dat de universiteit hierop blijft inspelen met haar onderzoek en onderwijs, en dat ze haar wetenschappers en studenten zoveel mogelijk de ruimte blijft geven om het beste uit zichzelf te halen en zich verder te ontwikkelen.

Deze maatschappelijke trends zijn hierbij belangrijk: ■ De toenemende globalisering, internationalisering en een grotere rol voor Europa stellen steeds hogere eisen aan internationale wetenschappelijke samenwerking. Dit stelt dus ook nieuwe eisen aan de ondersteuning van en begeleiding bij de organisatie van het onderwijs. ■ De EU speelt een steeds prominentere rol in de financiering van wetenschappelijk onderzoek. Gezien de nadruk vanuit de EU daarop, wordt samenwerking steeds belangrijker. ■ De snelle technologische ontwikkelingen hebben een grote impact op de ontwikkeling van wetenschap en onderwijs (kansen en vraagstukken op het gebied van

Open science en open access, big data, MOOCs, kunstmatige intelligentie en cyberveiligheid) en vragen vaak

om hogere uitgaven voor state-of-the-art-apparatuur en -faciliteiten. ■ Een landelijke toename van studenten met een multiculturele achtergrond. Deze diversiteit creëert kansen, en stelt tegelijkertijd nieuwe eisen aan ondersteuning en begeleiding van studenten, promovendi en medewerkers. ■ Sterkere concurrentie. De overheid stelt andere eisen dan vroeger: zo heeft zij een Nationale Wetenschapsagenda opgesteld en gaat zij ervan uit dat universiteiten meer onderzoeksgelden in competitie binnenhalen. Tegelijkertijd neemt de aanvraagdruk voor onderzoekssubsidies bij NWO en de EU steeds verder toe.

Daarnaast signaleren we: ■ De ruimte voor ongebonden onderzoek staat onder druk. Onderzoeksfinanciering wordt in toenemende mate toegewezen aan missiegedreven onderzoek. En steeds vaker moet bij subsidieaanvragen de impact expliciet gemaakt worden, terwijl juist ook het vrije onderzoek essentieel is voor de mogelijke doorbraken van morgen. ■ De wetenschap en de academische vrijheid, maar ook de wetenschappers zelf worden vaker bedreigd, bijvoorbeeld op sociale media. We vinden het essen-

tieel dat wetenschappers zich vrij (en onbedreigd) kunnen blijven uitspreken in het publieke debat. ■ Door veranderde mondiale krachtsverhoudingen worden universiteiten in Azië steeds belangrijker.

Hierdoor ontstaat een toenemende (inter)nationale concurrentie om mensen en middelen. Het aantrekken van wetenschappelijk talent wordt daarmee gecompliceerder.

In een veranderende wereld met toenemende concurrentie is een krachtig profiel van groot belang. Dat stelt hoge eisen aan de kwaliteit van de communicatie over zowel de (hiervoor beschreven universitaire) ambities als over de resultaten van onderzoek en onderwijs (waardecreatie). Deze richt zich op de volgende doelgroepen: ■ Huidige en aankomende studenten ■ Medewerkers en alumni ■ Economische partners en de industrie ■ Samenwerkingspartners in onderwijs en onderzoek (zoals LERU en LDE Universities) ■ EU, nationale en regionale overheden ■ Breed publiek, onder meer via societal outreach, bijvoorbeeld door middel van (sociale) media

In haar onderzoek kenmerkt de universiteit zich door een stevige disciplinaire basis in een breed scala van wetenschapsgebieden, een model dat kenmerkend is voor vele onderzoeksuniversiteiten wereldwijd. Vanuit deze basis verrichten onderzoekers zowel disciplinair als interdisciplinair onderzoek. In hun onderzoek en onderwijs, die nauw met elkaar zijn verweven, staan zij in nauw contact met de samenleving en laten zij zich inspireren door de wetenschappelijke en maatschappelijke vragen van de toekomst, die zij vertalen naar fundamentele en meer toegepaste onderzoeksvragen.

Veel ingewikkelde vragen waarvoor de wereld staat, vereisen van universiteiten nauwe samenwerking tussen de verschillende disciplines. De Leidse universiteit stimuleert die samenwerking op verschillende manieren, bijvoorbeeld door de oprichting van interdisciplinaire centra, het vormgeven van interdisciplinaire onderwijsprogramma’s, en het beschikbaar stellen van extra geld voor interfacultaire samenwerking. Zo is verdere uitvoering gegeven aan acht onderzoeksstimuleringsprogramma’s, die tot stand zijn gekomen op basis van een gezamenlijk voorstel van de decanen van de zeven faculteiten. Deze programma’s worden voor een periode van vier jaar financieel gestimuleerd uit de zogeheten Vernieuwingsmiddelen. Ook in de interdisciplinaire samenwerking met de TUD en de EUR wordt flink geïnvesteerd. Een mooi voorbeeld hiervan is de samenwerking binnen Medical Delta en de samenwerking in AI Convergentie (AI: Artificial Intelligence). Voor elke onderzoeksuniversiteit zijn de onderzoeksinfrastructuur, de onderzoeksfaciliteiten en de wetenschappelijke collecties cruciaal. Die van de Universiteit Leiden behoren tot de beste ter wereld. Zij bepalen in hoge mate haar succes en de wetenschappelijke en maatschappelijke impact. De Universiteit Leiden gaat extra zorgvuldig om met onderzoeksgebieden en wetenschappelijke collecties die nationaal of internationaal een unieke positie innemen.