Urządzenia dla Energetyki nr 5/2019 by Urządzenia dla Energetyki

ISSN 1732-0216 INDEKS 220272

Nr 5/2019 (120)

w tym cena 16 zł ( 8% VAT )

| www.urzadzeniadlaenergetyki.pl | • Nowe rozszerzenia platformy sprzętowej Smart Grid SPRECON®- E-T3 • Mówisz, że masz wszystko – potrzebny ci jeszcze SZARM • • Niezawodność zasilania dzięki innowacyjnym rozwiązaniom JM-Tronik – Pakiet Smart Grid • Powłoki ochronne słupów oświetleniowych z wykorzystaniem farb proszkowych • Jakość i doświadczenie gwarancją bezpiecznej pracy linii i stacji elektroenergetycznych •

120

Specjalistyczny magazyn branżowy

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2019 (120)

Produkty

Rozdzielnice i szynoprzewody WN

Rozdzielnice SN w izolacji powietrznej

Rozdzielnice nN

Urządzenia prądu stałego

Szynoprzewody nN

Stacje kontenerowe

Rozdzielnice SN w izolacji SF

Szynoprzewody SN

Inne urządzenia dla elektroenergetyki

ELEKTROBUDOWA jest uznanym producentem i dostawcą urządzeń elektroenergetycznych, w tym głównie rozdzielnic i szynoprzewodów WN, SN i nN, urządzeń prądu stałego i stacji kontenerowych dla sektora elektroenergetycznego (wytwarzanie, przesył i dystrybucja energii elektrycznej), szeroko rozumianego sektora przemysłowego (m.in. paliwowego, chemicznego, węglowego, metalurgicznego, papierniczego, mineralnego, itd.) oraz trakcji miejskiej i kolejowej.

ELEKTROBUDOWA SA

ul. Porcelanowa 12, 40-246 Katowice tel. 32 25 90 100 www.elektrobudowa.pl

OD REDAKCJI

Spis treści n WYDARZENIA I INNOWACJE Przed nami 32. edycja targów ENERGETAB 2019 w dniach od 17 do 19 września 2019 r................................................................8 Fluke Corporation przejął PRÜFTECHNIK, lidera rynku systemów laserowego osiowania i badań nieniszczących.....................9 innogy Polska oferuje „Efektywne ogrzewanie”........................................... 10 Siemens Gamesa otrzymał największe warunkowe zamówienie na turbiny offshore w USA....................................................................................... 12 n TECHNOLOGIE, PRODUKTY, INFORMACJE FIRMOWE 10-lecie firmy Euro Pro Group ............................................................................... 14 Kogeneracja – tańszy prąd w cenie bezpieczeństwa energetycznego.............................................................................................................. 16

Wydawca Dom Wydawniczy LIDAAN Sp. z o.o. Adres redakcji 00-241 Warszawa, ul. Długa 44/50 lok. 109 tel./fax: 22 760 31 65 e-mail: redakcja@lidaan.com www.lidaan.com Prezes Zarządu Andrzej Kołodziejczyk, tel. kom.: 502 548 476, e-mail: andrzej@lidaan.com Dyrektor ds. reklamy i marketingu Dariusz Rjatin, tel. kom.: 600 898 082, e-mail: darek@lidaan.com Zespół redakcyjny i współpracownicy Redaktor naczelny: Andrzej Kołodziejczyk, tel. kom.: 502 548 476, e-mail: andrzej@lidaan.com Dr inż. Andrzej Maciej Maciejewski, tel. kom.: 601 991 000, e-mail: andrzej.maciejewski3@neostrada.pl Sekretarz redakcji: Agata Marcinkiewicz tel. kom.: 505 135 181, e-mail: agata.marcinkiewicz@gmail.com Prof. dr hab. inż. Wojciech Żurowski, doc. dr Valentin Dimov (Bułgaria), Inż. Armand Kehiaian (Francja), prof. dr hab. inż. Andrzej Krawczyk, prof. dr hab. inż. Krzysztof Krawczyk, dr inż. Jerzy Mukosiej, prof. dr hab. inż. Andrew Nafalski (Australia), prof. dr hab. inż. Andrzej Rusek, prof. dr inż. Wiesław Seruga, prof. dr hab. Jacek Sosnowski, prof. dr hab. inż. Czesław Waszkiewicz, prof. dr hab. inż. Jerzy Ziółko, mgr Anna Bielska

Inteligentne systemy Grupy Apator dla przemysłu.................................. 20

Redaktor ds. wydawniczych: Dr hab. inż. Gabriel Borowski

Pięć kroków do bezpieczeństwa rozdzielnic niskiego napięcia........ 22

Redaktor Techniczny: Robert Lipski, info@studio2000.pl

zenon Energy Edition — zaufany partner w zakresie rozwiązań energetycznych i infrastrukturalnych........................................ 26 Niezawodność zasilania dzięki innowacyjnym rozwiązaniom JM-Tronik – Pakiet Smart Grid............................................... 30 Produkowane w Lubsku rozłączniki wnętrzowe SN typu KL / KLF coraz popularniejsze w polskich sieciach dystrybucyjnych................ 32 Szafy telemechaniki dla obiektów

Fotoreporter: Zbigniew Biel Opracowanie graficzne: www.studio2000.pl Redakcja nie odpowiada za treść ogłoszeń. Redakcja zastrzega sobie prawo przeprowadzania zmian w tekstach, np. adiustowania lub skracania, a także nieodsyłania materiałów nie zakwalifikowanych do druku. Przedruk, a także publikacja w innej formie, np. elektronicznej w internecie, tylko za zgodą wydawcy i właściciela praw autorskich. Prenumerata realizowana przez RUCH S.A: Zamówienia na prenumeratę w wersji papierowej i na e-wydania można składać bezpośrednio na stronie www.prenumerata.ruch.com.pl Ewentualne pytania prosimy kierować na adres e-mail: prenumerata@ruch.com.pl lub kontaktując się z Telefonicznym Biurem Obsługi Klienta pod numerem: 801 800 803 lub 22 717 59 59 – czynne w godzinach 7.00 – 18.00. Koszt połączenia wg taryfy operatora.

elektroenergetycznych SN/nN............................................................................... 36 Jakość i doświadczenie gwarancją bezpiecznej pracy linii i stacji elektroenergetycznych ..................................................................... 40 Powłoki ochronne słupów oświetleniowych z wykorzystaniem farb proszkowych................................................................. 46 Straty mocy w rdzeniach dławików energoelektronicznych.............. 50 Nowe rozszerzenia platformy sprzętowej Smart Grid SPRECON®- E-T3..................................................................................... 54 Mówisz, że masz wszystko – potrzebny ci jeszcze SZARM.................. 58 Nowoczesny analizator stanu izolacji MIC-15k1......................................... 62 Płaskie połączenia masy i wyrównawcze........................................................ 64 Rodzaje i zastosowanie ładowarek samochodów elektrycznych.... 66 n EKSPLOATACJA I REMONTY Hikoki Multi Volt nowa technologia zasilania narzędzi akumulatorowych..................................................................................... 68

Współpraca reklamowa: SPRECHER AUTOMATION.............................................................I OKŁADKA ELEKTROBUDOWA SA...................................................................II OKŁADKA JM TRONIK....................................................................................... III OKŁADKA ZPUE.................................................................................................. IV OKŁADKA APATOR ................................................................................................................... 5 ARTEDEM&ZPAS.................................................................................................. 6 BELOS PLP ...........................................................................................................13 COPA DATA...........................................................................................................29 ELEKTROMONTAŻ RZESZÓW.......................................................................47 EMITER...................................................................................................................35 ENERGETAB..........................................................................................................70 ENERGOELEKTRONIKA.PL..............................................................................21 ENERGOPOMIAR ELEKTRYKA ........................................................................ 3 ENERVISION.........................................................................................................41 FLIR..........................................................................................................................15 HELUKABEL ........................................................................................................... 9 HIKOKI....................................................................................................................69 HOPPECKE.............................................................................................................. 7 IMEFY......................................................................................................................61 INSTYTUT ELEKTROTECHNIKI......................................................................18 KAMERY IR............................................................................................................29 MERSEN.................................................................................................................19 NORATEL...............................................................................................................25 PET...........................................................................................................................67 RELPOL..................................................................................................................49 SIBA.........................................................................................................................53 SONEL....................................................................................................................63 TRAFECO...............................................................................................................47 TRONIA..................................................................................................................60 UESA.......................................................................................................................33 WAGO.....................................................................................................................39 ZREW TRANSFORMATORY.............................................................................11

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2019

NOWOŚĆ

Ardetem&ZPAS Sp. z o.o. Ardetem&ZPAS Sp. z o.o. Ardetem&ZPAS Sp. z o.o. Ardetem&ZPAS Sp. z o.o. Ardetem&ZPAS Sp. z o.o.

ul. Słupiecka 14 57-402 Nowa Ruda ul. Słupiecka 14 ul.tel./fax Słupiecka 14 47 06 74 872 57-402 Nowa Ruda 57-402Zapraszamy Nowa Ruda 74 872 74 ul. Słupiecka 14 67 tel./fax 74 872 47 06 tel./fax 74na 872targi 47 06 http://www.ardetem.com.pl 57-402 Nowa Ruda 74 872 74 67 872 74 67 e-mail :74 ardetem@ardetem.com.pl Energetab tel./fax 74 872 47 06 2019 http://www.ardetem.com.pl http://www.ardetem.com.pl 74 872U, 74 stoisko 67 e-mail : ardetem@ardetem.com.pl ul. Słupiecka 14, 57-402 Nowa Ruda hala 28 e-mail : ardetem@ardetem.com.pl http://www.ardetem.com.pl tel./fax 74 872 47 06, 74 872 74 67 http://www.ardetem.com.pl e-mail : ardetem@ardetem.com.pl Pomiar parametrów sieci prądu przemiennego AC PECA 11D - Analizator zakłóceń e-mail : ardetem@ardetem.com.pl Wizualizacja i transmisja pomiarów

Oferta : Oferta : Oferta : Oferta: Oferta :

- Pomiar parametrów w sieci 1-fazowej i 3-fazowej symetrycznej i niesymetrycznej;

- Analiza parametrów zgodnie z normą EN50160; rów sieci prądu przemiennego AC 11D - Analizator zakłóceń Pomiar parametrów sieci prąduPECA przemiennego AC - Rejestracja przebiegu po wystąpienu zakłócenia (10 okresów przed i 10 po); acja i transmisja pomiarów PECA 11D - Analizator zakłóceń - Pomiar parametrów w sieci 1-fazowej i 3-fazowej-symetrycznej i niesymetrycznej; Zapis parametrów w okresie 1 tygodnia; Wizualizacja i transmisja pomiarów - Pomiar- parametrów w sieci 1-fazowej symetrycznej - Analiza parametrów zgodnie z normą EN50160; Pomiar harmonicznych prądu ii 3-fazowej napięcia do 32 rzędu; i niesymetrycznej;

- Analiza-(10 parametrów zgodnie normą EN50160; -przemiennego Rejestracja przebiegu po wystąpienu okresów i 10zpodświetlany; po); Gra czny ekran LCD, Pomiar parametrów parametrów sieci sieci prądu prądu przemiennego AC zakłócenia Pomiar AC PECA 11D --przed Analizator zakłóceń - Rejestracja przebiegu po wystąpienu zakłócenia (10 okresów przed i 10 po); - Zapis parametrów w okresie 1 tygodnia; PECA 11D Analizator zakłóceń - Uniwersalne napięcie zasilania: 20 - 270 VAC / 20 - 300 VDC

Wizualizacja ii transmisja transmisja pomiarów pomiarów -do Zapis parametrów w 1 tygodnia; Wizualizacja Pomiar parametrów w okresie sieci 1-fazowej 1-fazowej 3-fazowej symetrycznej symetrycznej ii niesymetrycznej; niesymetrycznej; - Pomiar harmonicznych prądu i napięcia 32 rzędu; -- Pomiar parametrów w sieci ii 3-fazowej - Analiza harmonicznych

-Analiza Pomiarparametrów harmonicznych prądu i napięcia dolub 32 rzędu; zgodnie normą EN50160; - Graczny ekran LCD, podświetlany; --Analiza zgodnie zz normą EN50160; -parametrów Wyjście cyfrowe RS485 (standard) opcjonalnie Ethernet (MODBUS TCP IP) -V Gra czny ekran podświetlany; Rejestracja przebiegu po wystąpienu zakłócenia (10 (10 okresów okresów przed przed ii 10 10 po); po); AC / 20 300 VDC LCD, - Uniwersalne napięcie zasilania: 20 - 270 -- Rejestracja przebiegu po wystąpienu zakłócenia - Dodatkowa opcja wyjść przekaźnikowych AC / 20 - 300 DC Uniwersalne napięcie zasilania: 20 270 V Zapis parametrów w okresie 1 tygodnia; - Analiza harmonicznych - Zapis parametrów 1 tygodnia; - Program w dookresie odczytu pomiarów i ich analizy naVPC dołączany do urządzenia -Pomiar Analiza harmonicznych prądu i napięcia napięcia do 32 32 rzędu; rzędu; - Wyjście cyfrowe RS485 (standard) lub opcjonalnie Ethernet 96 (MODBUS IP) do -- Pomiar harmonicznych iTCP - harmonicznych Wymiary: xprądu 96 x 108 mm -Graficzny Wyjście RS485 (standard) lub opcjonalnie Ethernet (MODBUS TCP IP) ekran LCD, LCD, podświetlany; - Dodatkowa opcja wyjść przekaźnikowych -- Gra czny cyfrowe ekran podświetlany; -Uniwersalne Dodatkowa opcja wyjść przekaźnikowych napięcie zasilania: 20 -- 270 270 VVac 20- -300 300VVdc - Program do odczytu pomiarów i ich analizy na PC dołączany do urządzenia AC / /20 DC -- Uniwersalne napięcie zasilania: 20 -Analiza Program do odczytu pomiarów i ich 1-fazowej analizy nai PC dołączany do urządzenia harmonicznych - Wymiary: 96 x 96 x 108 mm --Analiza harmonicznych - Pomiar parametrów w sieci 3-fazowej symetrycznej i niesymetrycznej; -Wyjście Wymiary: 96 x 96 xekran 108(standard) mm cyfrowe RS485 (standard) lub opcjonalnie opcjonalnie Ethernet Ethernet (MODBUS (MODBUS TCP TCP IP) IP) -- Wyjście RS485 lub -cyfrowe Gra czny LCD, podświetlany Dodatkowa opcja wyjść przekaźnikowych - Dodatkowa opcja wyjśćnapięcie przekaźnikowych - Uniwersalne zasilania: 20 - 270 VAC / 20 - 300 VDC; - Program Program-symetrycznej do odczytu pomiarów i ich analizy na PC dołączany do urządzenia do odczytu pomiarów i ich analizy na PC dołączany do urządzenia - Pomiar parametrów w sieci 1-fazowej i -3-fazowej i niesymetrycznej; Możliwe opcje : analiza harmonicznych (do 50-tej), 1 lub 3 wyjścia analogowe, 96 108 mm -Wymiary: Pomiar parametrów wmm sieci 1-fazowej i 3-fazowej i niesymetrycznej; -- Wymiary: xx 96 xx 108 - Graczny ekran LCD, podświetlany 296 lub 596wyjść przekaźnikowych, wyjście symetrycznej ETHERNET (MODBUS TCP IP) + pamięć ze znacznikiem czny ekran - Uniwersalne napięcie zasilania: 20 - 270 -VGra AC / 20 - czasu, 300 VDCwyjście ;LCD, podświetlany Probus DP, wyjście ETHERNET z protokołem transmisji zgodnym z IEC61850 - Uniwersalne napięcie zasilania: 20 270 V AC / 20 - 300 VDC; - Możliwe opcje : analiza harmonicznych (do 50-tej), 1 lub 3 wyjścia analogowe, - Wersja dla sieci DC - PECA11 DC. - ETHERNET Możliwe opcje : analiza harmonicznych (do 50-tej), 1 lub 3 wyjścia analogowe, 2 lub 5 wyjść przekaźnikowych, wyjście (MODBUS TCP IP) + pamięć ze znacznikiem -- Pomiar w 1-fazowej ii 3-fazowej symetrycznej Pomiar parametrów parametrów w sieci sieci 1-fazowej 3-fazowej symetrycznej ii niesymetrycznej; niesymetrycznej; 2 lub 5 zwyjść przekaźnikowych, wyjście ETHERNET czasu, wyjście Probus DP, wyjście ETHERNET protokołem transmisji zgodnym z IEC61850 (MODBUS TCP IP) + pamięć ze znacznikiem -- Gra czny ekran LCD, Graficzny ekran LCD, podświetlany podświetlany czasu, wyjście Pro bus DP, wyjście ETHERNET z protokołem transmisji zgodnym z IEC61850 - Wersja dla sieci DC - PECA11 DC. -- Uniwersalne AC / /20 DC; Uniwersalne napięcie napięcie zasilania: zasilania: 20 20 -- 270 270 VVac 20- -300 300VVdc; - Wersja opcje dla sieci DC - PECA11 DC. -- Możliwe Możliwe opcje :: analiza analiza harmonicznych harmonicznych (do (do 50-tej), 50-tej), 11 lub lub 33 wyjścia wyjścia analogowe, analogowe, 22 lub lub 55 wyjść wyjść przekaźnikowych, przekaźnikowych, wyjście wyjście ETHERNET ETHERNET (MODBUS (MODBUS TCP TCP IP) IP) ++ pamięć pamięć ze ze znacznikiem znacznikiem czasu, bus DP, zz protokołem transmisji zgodnym - Pomiar prądu, napięcia AC; czasu, wyjście wyjście Pro Profibus DP, wyjście wyjście ETHERNET ETHERNET protokołem transmisji zgodnym zz IEC61850 IEC61850 -- Wersja dla sieci DC PECA11 DC. 1 lub 2 wyjścia analogowe, 2 wyjścia przekaźnikowe Wersja dla sieci DC - PECA11 DC. - Uniwersalne napięcie zasilania: 20 - 270 VAC / 20 - 300 VDC - Przetwornik analogowy do pomiaru - Pomiar prądu, napięcia AC; prądów/napięć AC/DC; - Pomiar prądu, napięcia AC; - 1 lub 2 wyjścia analogowe, 2 wyjścia przekaźnikowe - TMvA - wejście prąd/napięcie AC przekaźnikowe - Uniwersalne napięcie zasilania: 20 - 270 -V1 AClub / 202 --wyjścia 300 VDCanalogowe, Pomiar parametrów2wwyjścia sieci 1-fazowej lub 3-fazowej symetrycznej; - Przetwornik analogowy do pomiaru - Przetwornik - TMvP - wejściedo prąd/napięcie DC - Uniwersalne napięcie 20 -przekażnikowe, 270 VAC / 20 - 300 VDC pomiar harmonicznyc analogowy pomiaru - Opcje; wyjściazasilania: analogowe, RS485, - Przetwornik analogowy do+/-pomiaru prądów/napięć AC/DC; - Wyjście prądowe 20mA aktywne lub pasywne, prądów/napięć AC/DC; Pomiar prądu, napięcia AC; - Uniwersalne napięcie zasilania: 20 - 270 VAC / 20 - 300 VDC prądów/napięć AC/DC;+/- 10VDC - TMvA - wejście prąd/napięcie AC napięciowe - TMvA - wejście prąd/napięcie AC - 1 3-fazowej lub 2 wyjścia analogowe, 2 wyjścia przekaźnikowe - Pomiar parametrów w sieci 1-fazowej lub symetrycznej; - TMvA -- wejście prąd/napięcie AC - TMvP - wejście prąd/napięcie DC Kongurowalny czas odpowiedzi - Pomiar w sieci 1-fazowej - TMvP - wejście prąd/napięcie DC - Uniwersalne napięcie zasilania: 20 - 270lub VAC3-fazowej / 20 - 300symetrycznej; VDC - Opcje; wyjścia analogowe, przekażnikowe, RS485,parametrów pomiar harmonicznych - TMvP --wejście prąd/napięcie DC 5kV - Wyjście prądowe +/- 20mA aktywne lub-- pasywne, Przetwornik analogowy do aktywne pomiaru Opcja HI - wysoka izolacja - Wejście stałoprądowe: +/-20mA, -VOpcje; wyjścia analogowe, przekażnikowe, RS485, pomiar symetrycznej harmonicznych Wyjście prądowe +/20mA lub pasywne, AC / 20 300 VDC Uniwersalne napięcie zasilania: 20 270 Pomiar parametrów w sieci+/-270V : 1-fazowej i 3-fazowej - Wyjście prądowe +/- 20mA aktywne lub pasywne, napięciowe +/- 10VDC prądów/napięć AC/DC; max. (TPI 400/450/401/451); - Wymiary : 22,6 x 109,0 x 122,0 mm - Uniwersalne napięcie zasilania: 20 - 270 VAC / 20 - 300 VDC napięciowe +/- 10VDC i niesymetrycznej; napięciowe +/- 10VDC - Kongurowalny czas odpowiedzi TMvA - wejście prąd/napięcie AC Wejście uniwersalne : wejście stałoprądowe, Pt100, Ni100, -- Konfigurowalny czas odpowiedzi - Opcje : wyjścia analogowe przekaźnikowe, RS485,, - Pomiar parametrów w sieci 1-fazowej(do lub5), 3-fazowej symetrycznej; - Kon- gurowalny czas odpowiedzi - Opcja HI - wysoka izolacja 5kV TMvP prąd/napięcie termopary, rezystancja, potencjometr wyjście (TPI 401/451); -- Opcja HIwejście - wysoka izolacja 5kVDC - Pomiar parametrów w sieci : 1-fazowej-i Opcje; 3-fazowej symetrycznej pomiar harmonicznych, Ethernet (MODBUS TCP IP), wyjścia analogowe, przekażnikowe, RS485, pomiar harmonicznych - Opcja HI - wysoka izolacja 5kV Wyjście prądowe 20mA aktywne - Wymiary : 22,6 x 109,0 x 122,0 mm -- Wymiary - Pomiar parametrów w sieci 1-fazowej i AC 3-fazowej symetrycznej - Zasilanie czujnika 2-przewodowego i niesymetrycznej; : 22,6 x +/109,0 x 122,0 mmlub pasywne, wyjście Pro:bus; / 20 300 VDC Uniwersalne napięcie zasilania: 20 270 V - Wymiary : 22,6 x 109,0 x 122,0 mm napięciowe +/- 10VDC i zasilania: niesymetrycznej; - Programowane lub z mikrokonsoli - Opcje : wyjścia analogowe (do 5), przekaźnikowe, RS485,, z PC - Uniwersalne napięcie 20LCD - 270dotykowej VAC / 20 - 300 VDC - Kongurowalny czas odpowiedzi - Opcje : (MODBUS wyjścia napięcie analogowe (do 5), przekaźnikowe, - Uniwersalne zasilania: 20 - 270 Vac / 20RS485,, - 300 Vdc pomiar harmonicznych, wyjście Ethernet TCP IP), - Opcja HI - wysoka izolacja 5kV pomiar harmonicznych, wyjście Ethernet symetrycznej (MODBUS TCP IP), - Wymiary: 22,6 xw 109 x 122 mm; wyjście Probus; - Pomiar parametrów sieci : 1-fazowej i 3-fazowej - Wymiary : 22,6 x 109,0 x 122,0 mm wyjście Pro bus; Czas odpowiedzi: 150 ms (15ms w wersji F); - Uniwersalne napięcie zasilania: 20 - 270 VAC / 20 - 300 VDC i niesymetrycznej; 300 VDC - Uniwersalne zasilania: - 270 VAC / 20 -RS485,, - Wyjścia: 1 napięcie analogowe (TPI400/401), 2 analogowe (TPI 451), - Opcje : wyjścia analogowe (do 5), 20 przekaźnikowe, 2 przekaźnikowe, RS 485 wyjście Ethernet (MODBUS TCP IP), pomiar harmonicznych, wyjście Probus; - Uniwersalne napięcie zasilania: 20 - 270 VAC / 20 - 300 VDC

PECA 11 - Analizator parametrów sieci AC

PECA 11 - AnalizatorPECA parametrów sieci ACparametrów sieci AC 11 - Analizator PECA 11 ACAC PECA 11 -- Analizator Analizatorparametrów parametrówsieci sieci

Przetworniki pomiarowe : TAI60 Przetworniki pomiarowe : Przetworniki pomiarowe : PRZETWORNIKI seria TMv TAI60 TAI60 Przetworniki : TRM2 pomiarowe seria TMv Programowalne przetworniki PRZETWORNIKI seria Przetworniki TMv PRZETWORNIKI seria TMv TAI60 parametrów technologicznych TRM2 TRM2 TPIv 400/450/401/451 PRZETWORNIKI seria TMv TRM4 TRM2 TRM4 TRM4 TRM4

Programowalne przetworniki parametrów technologicznych TPIv 400/450/401/451 Programowalne przetworniki parametrów sieci AC: Programowalne przetworniki technologicznych - parametrów Wejście stałoprądowe: +/-20mA, +/-270V max. (TPI 400/450/401/451); Programowalne przetworniki parametrów technologicznych - WejścieTAIv60 uniwersalne : wejście stałoprądowe, Pt100, Ni100, termopary, TPIv 400/450/401/451TPIv 400/450/401/451 rezystancja, potencjometr (TPI 401/451); Pomiar prądu, napięcia AC, - Wejście stałoprądowe: +/-20mA, +/-270V max. (TPI 400/450/401/451); - Zasilanie czujnika 2-przewodowego 1 lub 2 wyjścia+/-270V analogowe, wyjścia przekaźnikowe, RS485, Ethernet, - Wejście stałoprądowe: +/-20mA, max.2(TPI 400/450/401/451); Programowalne przetworniki parametrów technologicznych - Wejście uniwersalne : wejście stałoprądowe, Pt100, Ni100, -termopary, - Programowane z PC lub z mikrokonsoli LCD dotykowej - Wejście uniwersalne napięcie : wejście zasilania: stałoprądowe, Pt100, termopary, rezystancja, potencjometr (TPI 401/451); - Uniwersalne 20 - 270 V Ni100, / 20 - 300 V TRMv2 rezystancja, potencjometr (TPI 401/451); - Zasilanie czujnika 2-przewodowego TPIv 400/450/401/451 - Wymiary: 22,6 x 109 x 122 mm; - Pomiar parametrów w sieci 1-fazowej lub 3 fazowej symetrycznej, - Zasilanie czujnika 2-przewodowego AC

- Programowane z PC lub z mikrokonsoli- Wejście LCD dotykowej +/-20mA, +/-270V (TPI 400/450/401/451); -stałoprądowe: Czas odpowiedzi: 150 ms (15msmax. w wersji F); lublub 2 wyjścia analogowe, 2 wyjścia przekaźnikowe, RS485, Ethernet, pomiar harmonicznych -VProgramowane z mikrokonsoli LCDPt100, - Uniwersalne napięcie zasilania: 20 - 270 AC / 20 -uniwersalne 300 VDC-z 1 - Wejście : wejście stałoprądowe, Ni100, (TPI termopary, Wyjścia: 1PC analogowe (TPI400/401), 2dotykowej analogowe 451), 2 przekaźnikowe, RS 485 - Uniwersalne napięcie zasilania: 20 - 270 AC / 20 - 300 VDC - Wymiary: 22,6 x 109 x 122 mm; rezystancja, potencjometr (TPIV401/451); Wymiary: 22,6 x 109 x 122 mm; - Czas odpowiedzi: 150 ms (15ms w wersji F); - Zasilanie czujnika 2-przewodowego - Pomiar parametrów sieci 1-fazowej lub 3 fazowej symetrycznej i niesymetrycznej, - Czas odpowiedzi: (15ms w wersji F);dotykowej - Wyjścia: 1 analogowe (TPI400/401), 2 analogowe (TPI 451), 2150 przekaźnikowe, RSwLCD 485 - Programowane z PC lubms z mikrokonsoli - Wyjścia analogowe2(do 5), wyjścia przekaźnikowe (do 3), RS485, Ethernet, pomiar harmonicznych - Wyjścia: 1 analogowe (TPI400/401), (TPI 2 przekaźnikowe, RS 485 - Uniwersalne napięcie zasilania: 20 - 270analogowe VAC / 20 - 300 V451), DC - Wymiary: 22,6 x 109 x 122 mm; - Czas odpowiedzi: 150 ms (15ms w wersji F); - Pomiar parametrów w sieci 1-fazowej lub 3 fazowej symetrycznej i niesymetrycznej silnie zniekształconej, - Wyjścia: 1 analogowe (TPI400/401), 2 analogowe (TPI 451), 2 przekaźnikowe, RS 485 - Pomiarprąd, sygnałów stałoprądowych: +/-20mA, +/-300V - Wysoka klasa dokładności pomiarów: napięcie – 0,1; moce – 0,2; energie – 0,5 (DIP 400/401/402); - Pomiar temperatury sondą Pt100, Ni100 lub termopar (DIP 401/402); - Wyjścia analogowe (do 5), wyjścia przekaźnikowe (doz 3), RS485, Ethernet, pomiar harmonicznych - Pomiar sygnałów z czujników rezystancyjnych lub potencjometrycznych (DIP 402); - Pomiar sygnałówDla stałoprądowych: +/-20mA, +/-300V (DIP 400/401/402); - Dodatkowenapięcie opcje : wyjście wyjścia przekaźnikowe, wyjście cyfrowe wszystkich przetworników uniwersalne zasilaniaanalogowe, : 20-250VAC / 21,5-250VDC sygnałów stałoprądowych: +/-20mA, +/-300V (DIP 400/401/402); - Pomiar temperatury z sondą Pt100, Ni100- Pomiar lub termopar (DIP 401/402); RS485, wejścia binarne, bargraf. - Pomiar z sondą Pt100, - Pomiar sygnałów z czujników rezystancyjnych lubtemperatury potencjometrycznych (DIPNi100 402); lub termopar (DIP 401/402); - Pomiar sygnałów z czujników rezystancyjnych lub potencjometrycznych (DIP 402); - Dodatkowe opcje : wyjście analogowe, wyjścia przekaźnikowe, wyjście cyfrowe - Dodatkowe opcje : wyjście analogowe, wyjścia przekaźnikowe, wyjście AC; cyfrowe RS485, wejścia binarne, bargraf. - Pomiar sygnałów stałoprądowych: +/-20mA, +/-300V (DIP 400/401/402); - Pomiar prądu, napięcia i częstotliwości sygnału przemiennego RS485,temperatury binarne, bargraf. - Pomiar zopcje sondą Pt100, Ni100 lub termopar (DIP 401/402); -wejścia Dodatkowe jak dla DIP400.

TRMv5

Programowalne mierniki tablicowe EVA3000 DIP 400/401/402 - sygnały DC, temperatura Programowalne mierniki tablicowe Programowalne mierniki tablicowe DIP 400/401/402 - sygnały DC, temperatura DIP 400/401/402 - sygnały DC, temperatura Programowalne mierniki tablicowe - sygnały DC, temperatura DIP 404 Programowalne mierniki tablicowe DIP 400/401/402 404 DC, temperatura DIP 400/401/402DIP - sygnały DIP 404

PECA5 - pomiar parametrów sieci AC PECA5 - pomiar parametrów sieci AC

- Pomiar sygnałów z czujników rezystancyjnych lub potencjometrycznych (DIP 402); Dodatkowe opcje : wyjście - Pomiar prądu, napięcia i częstotliwości- sygnału przemiennego AC; analogowe, wyjścia przekaźnikowe, wyjście cyfrowe - Pomiar sygnałów stałoprądowych: +/-20mA, +/-300V (DIP 400/401/402); - Pomiar parametrówsygnału w sieci przemiennego jednofazowej lub 3-fazowej symetrycznej; - Pomiar napięcia i częstotliwości RS485, wejścia binarne, bargraf. - Dodatkowe opcje jak dla DIP400. - prądu, Pomiar parametrów w sieci jednofazowej lub 3-fazowej AC; symetrycznej; - Pomiar temperatury z sondą Pt100, Ni100 lub termopar (DIP 401/402); - Dodatkowe - Dodatkowe opcje jak dla DIP400. opcje jak dla DIP400. Dodatkowe opcje jak dla DIP400. - Pomiar sygnałów z czujników rezystancyjnych lub potencjometrycznych (DIP 402); - Dodatkowe opcje : wyjście analogowe, wyjścia przekaźnikowe, wyjście cyfrowe - Pomiar prądu, napięcia i częstotliwości sygnału przemiennego AC; - Pomiar parametrów w sieci jednofazowej lub 3-fazowej symetrycznej; RS485, wejścia binarne, bargraf. - Pomiar- parametrów w sieci lub 3-fazowej symetrycznej; - Dodatkowe opcje jak -dla DIP400. - Dodatkowe opcje jak dla DIP400. DIS 2 - jednofazowej wejście technologiczne - prąd lub DIS 2 - wejście technologiczne - prąd lub napięcie DC;napięcie DC; - Dodatkowe opcje jak dla - DIStemperatura 3DIP400. - wejście temperatura : Pt100, Ni100, termopary; - DIS 3 - wejście : Pt100, Ni100, termopary; DIS 4 wejście uniwersalne : DIS2, DIS3 potencjometr. - DIS 4 - wejście uniwersalne : DIS2, DIS3 i rezystancja,i rezystancja, potencjometr. - Pomiar prądu, napięcia i częstotliwości sygnału przemiennego AC; lub - Pomiar parametrów w sieci jednofazowej lub 3-fazowej symetrycznej; - DIS 2 - wejście technologiczne - prąd napięcie DC; DIS 2 wejście technologiczne prąd lub napięcie DC; - Dodatkowe opcje jak dla DIP400. - Dodatkowe opcje jak dla DIP400. - DIS 3 - wejście temperatura : Pt100, Ni100, termopary; DIS 3 - -wejście temperatura : Pt100, Ni100, termopary; - DIS 4 - wejście uniwersalne : DIS2, DIS3 -i rezystancja, potencjometr. pomiar prądu i napięcia AC/DC TRMS - prąd TRMS do 5A,- napięcie do 500V. - pomiar napięcia AC/DC prąd do 5A, napięcie do 500V. - DIS 4 - wejście uniwersalne :prądu DIS2, iDIS3 i rezystancja, potencjometr.

DIP 404

DIP 404 - pomiar PECA5 - pomiar parametrów sieci ACparametrów DIS-2/3/4 - Mini-wyświetlacz PECA5 sieci AC 24x48mm DIS 2/3/4 Mini-wyświetlacz 24x48mm

PECA5 - pomiar parametrów 24x48mm sieci AC DIS 2/3/4 - Mini-wyświetlacz 24x48mm DIS 2/3/4 - Mini-wyświetlacz 6 - Mini-wyświetlacz 24x48mm DIS 6 -DIS Mini-wyświetlacz 24x48mm DIS 2/3/4 Mini-wyświetlacz 24x48mm POSIADAMY RÓWNIEŻDIS PRZETWORNIKI, DETEKTORY SEPARATORY PĘTLIDC; I SYGNAŁÓW STYKOWYCH - DIS PROGOWE, 2 - wejście technologiczne - prąd lub napięcie 6 - Mini-wyświetlacz DIS 624x48mm - Mini-wyświetlacz DIS 3do - wejście temperatura - pomiar prąduDO i napięcia AC/DC TRMS --prąd 5A, napięcie do(CERTYFIKAT 500V.: Pt100, Ni100, termopary; ORAZ MIERNIKI CYFROWE STREFY ISKROBEZPIECZNEJ ATEX),24x48mm I INNE URZĄDZENIA. - pomiar prądu uniwersalne i napięcia AC/DC TRMS do 5A, napięcie do 500V. - DIS 4 - wejście : DIS2, DIS3- iprąd rezystancja, potencjometr.

POSIADAMY RÓWNIEŻ DETEKTORY PROGOWE, SEPARATORY PĘTLI I SYGNAŁÓW STYKOWYCH ADAMY RÓWNIEŻ PRZETWORNIKI, PROGOWE, SEPARATORY PĘTLI I SYGNAŁÓW STYKOWYCH ISTNIEJĄ NADETEKTORY ŚWIECIE PRZETWORNIKI, PEWNE RZECZY, KTÓRYCH NIE MOŻNA ZMIERZYĆ, DLA INNYCH SKONSULTUJ SIĘ Z ARDETEM&ZPAS POSIADAMY RÓWNIEŻ PRZETWORNIKI, DETEKTORY PROGOWE, SEPARATORY PĘTLI I SYGNAŁÓW STYKOWYCH ORAZ MIERNIKI CYFROWE DO STREFY ISKROBEZPIECZNEJ (CERTYFIKAT URZĄDZENIA. DIS 6 Mini-wyświetlacz 24x48mm ORAZ MIERNIKI CYFROWE DO STREFY ISKROBEZPIECZNEJ (CERTYFIKAT ATEX), I INNE URZĄDZENIA.ATEX), I INNE ORAZ MIERNIKI CYFROWE DO STREFYNIE ISKROBEZPIECZNEJ ATEX), I INNE URZĄDZENIA. - ZMIERZYĆ, pomiar prądu i(CERTYFIKAT napięcia AC/DC TRMS - prąd do 5A, napięcie do Z 500V. ISTNIEJĄ NA ŚWIECIE PEWNE RZECZY, KTÓRYCH MOŻNA DLA SKONSULTUJ SIĘ ARDETEM&ZPAS A ŚWIECIE PEWNE RZECZY, KTÓRYCH NIE MOŻNA ZMIERZYĆ, DLA INNYCH SKONSULTUJ SIĘ ZINNYCH ARDETEM&ZPAS ISTNIEJĄ NA ŚWIECIE PEWNE RZECZY, KTÓRYCH NIE MOŻNA ZMIERZYĆ, DLA INNYCH SKONSULTUJ SIĘSTYKOWYCH Z ARDETEM&ZPAS POSIADAMY RÓWNIEŻ PRZETWORNIKI, DETEKTORY PROGOWE, SEPARATORY PĘTLI I SYGNAŁÓW ORAZ MIERNIKI CYFROWE DO STREFY ISKROBEZPIECZNEJ (CERTYFIKAT ATEX), I INNE URZĄDZENIA.

Eksperci w zakresie innowacyjnych technologii magazynowania energii Razem znajdziemy dla Ciebie idealne rozwiązanie energetyczne!

HOPPECKE Baterie Polska Sp. z o.o. jest jedynym bezpośrednim przedstawicielem Accumulatorenwerke HOPPECKE Carl Zoellner & Sohn GmbH & Co.KG, producenta baterii akumulatorów z ponad 90-letnią tradycją. Od 1993 roku współpracuje z przedsiębiorstwami na terenie całej Polski w zakresie dostaw, instalacji oraz serwisu baterii akumulatorów. Świadczy kompleksowe usługi związane z dostawą, montażem, uruchamianiem i serwisowaniem systemów baterii akumulatorów dla Kolejnictwa, Energetyki, Przemysłu, Telekomunikacji, Logistyki.

WYDARZENIA I INNOWACJE

Przed nami 32. edycja targów ENERGETAB 2019 w dniach od 17 do 19 września 2019 r. Największe w Polsce targi nowoczesnych urządzeń, aparatury i technologii dla przemysłu energetycznego rozpoczną się w dn. 17 września 2019 r. na prawie 4 ha urokliwie położonego terenu u stóp Dębowca i Szyndzielni, zarówno w nowoczesnej hali wielofunkcyjnej, jak i w pawilonach namiotowych czy terenach otwartych, na których wystawcy mają możliwość ekspozycji wielkogabarytowych eksponatów a zwiedzający – zapoznać się z prezentowanymi nowymi technologiami, na przykład w zakresie w prac pod napięciem na liniach napowietrznych niskiego i średniego napięcia.

rzez trzy dni w Bielsku-Białej będą spotykać się czołowi przedstawiciele sektora elektroenergetycznego i poznawać najnowsze rozwiązania konstrukcyjne i technologiczne a także dyskutować o rozwoju tej strategicznej branży. Wśród eksponatów nie zabraknie urządzeń rozdzielczych wysokich i niskich napięć, transformatorów, generatorów czy silników, agregatów prądotwórczych i UPS-ów, odnawialnych źródeł energii, układów automatyki, sterowania, pomiarów i diagnostyki, kabli i przewodów, słupów, i opraw oświetleniowych, podnośników i specjalistycznych pojazdów dla energetyki, osprzętu sieciowego i instalacyjnego, energooszczędnych źródeł światła, maszyn i narzędzi dla budownictwa energetycznego a także rozwiązań informatycznych czy ofert usług dla branży energetycznej i wiele jeszcze innych innowacyjnych rozwiązań. Wśród 700 wystawców z 24 krajów Europy, Azji i USA spotkamy zarówno dobrze znane międzynarodowe korporacje dostarczające pełny wachlarz produktów na globalne rynki, jak też większość znaczących krajowych dostawców najbardziej zaawansowanych technologicznie maszyn, urządzeń i aparatów, służących niezawodnemu i efektywnemu wytwarzaniu

oraz dostarczaniu energii elektrycznej. Najbardziej innowacyjne produkty zostaną zapewne zgłoszone przez wystawców do konkursu „na szczególnie wyróżniający się produkt”, w którym – wśród kilkunastu prestiżowych wyróżnień możemy wymienić: Puchar Ministra Energii, Puchar PTPiREE, Medal Prezesa SEP, medale i statuetki Partnerów targów czy też „Złoty Lew” im. Kazimierza Szpotańskiego. Jak co roku, targom towarzyszyć będą konferencje organizowane przez izby i stowarzyszenia patronujące targom, warsztaty organizowane przez PTPiREE, czy seminaria promocyjne wystawców. Szczególne zainteresowanie wzbudzi zapewne konferencja na temat jakości dostaw wyrobów i robót w procesach realizacji inwestycji sieciowych, której organizatorem jest ZIAD Bielsko-Biała wraz z partnerami targów (PSE, TAURON Dystrybucja, SEP.) Natomiast Bielsko-Bialski Oddział SEP – z okazji obchodzonego w tym roku 100-lecia Stowarzyszenia Elektryków Polskich, zaprasza na okolicznościową konferencję, na której – oprócz referatu historycznego, zostaną przedstawione też bardzo aktualne prezentacje związane z nadchodzącymi przeobrażeniami w energetyce. W imieniu Polskiego Stowarzyszenia

Branży Elektroenergetycznej zapraszamy na interesującą debatę na temat roli polskich firm w realizacji nadchodzącej transformacji energetycznej w Polsce, intrygująco zatytułowanej „Liderzy czy statyści?” Polska Izba Gospodarcza Elektrotechniki wraz z KIGEiT, POLLIGHTING i SHE pragną natomiast podczas swojej konferencji zwrócić uwagę na pojawiające się na polskim rynku wadliwe artykuły elektroinstalacyjne nie spełniające (mimo zapewnień) aktualnych wymagań. Ważną informacją dla wystawców jest zapewne uznanie przez Prezes Urzędu Patentowego targów ENERGETAB 2019 za „wystawę publiczną”, dającą pierwszeństwo do uzyskania prawa ochronnego lub prawa z rejestracji, w przypadku wystawienia na niej wzoru użytkowego albo wzoru przemysłowego. Aby uzyskać aktualne i szczegółowe informacje o organizowanych podczas targów konferencjach, seminariach, okolicznościowych zebraniach oraz innych ciekawych wydarzeniach, zapraszamy do odwiedzenia strony internetowej targów: energetab.pl Zapraszamy zatem do Bielska–Białej na 32. Międzynarodowe Energetyczne Targi Bielskie ENERGETAB 2019. n

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2019

WYDARZENIA I INNOWACJE

Fluke Corporation przejął PRÜFTECHNIK, lidera rynku systemów laserowego osiowania i badań nieniszczących

luke Corporation, światowy lider branży instrumentów diagnostycznych i pomiarowych, przejął spółkę PRÜFTECHNIK, lidera rynku produkcji systemów laserowego osiowania i diagnozowania stanu maszyn oraz badań nieniszczących. Zarówno PRÜFTECHNIK jak i FLUKE działają w Polsce, co oznacza, że efekt połączenia firm będzie można wkrótce zaobserwować także na naszym rynku. Fluke Corporation, firma założona w 1948 r., jest światowym liderem w sektorze kompaktowych specjalistycznych narzędzi diagnostycznych i oprogramowania służącego do pomiarów i monitorowania stanu maszyn. W gronie klientów Fluke znajdują się m.in. technicy, inżynierowie, elektrycy, kierownicy ds. utrzymania ruchu, oraz metrolodzy, którzy instalują, diagnozują i przeprowadzają konserwację sprzętu elektrycznego i elektronicznego, jak również odpowiadają za procesy kalibracji. PRÜFTECHNIK jest globalnym dostawcą konserwacji maszyn, oferując klientom szeroki zakres produktów, usług i szkoleń dostosowanych do potrzeb specjalistów ds. utrzymania ruchu w zakresie osiowania maszyn, monitorowania ich stanu, jak również badań nieniszczących. Dzięki akwizycji szerokie portfolio rozwiązań przemysłowych Fluke zostanie teraz wzbogacone o rozwiązania specjalistyczne, które pomogą tej firmie wzmocnić swoją ofertę dla klientów przemysłowych, także w Polsce. – Przejęcie firmy PRÜFTECHNIK to dobra wiadomość zarówno dla Fluke, jak i dla naszych klientów. PRÜFTECHNIK specjalizuje się dostarczaniu rozwiązań do precyzyjnych pomiarów, takich jak laserowe osiowanie maszyn, monitoring stanu oraz badaniach nieniszczących materiałów. Dzięki połączeniu wiedzy oraz portfolio naszych firm będziemy w stanie jeszcze lepiej pomóc naszym klientom przemysłowym w szybkim diagnozowaniu nowoczesnych i skomplikowanych systemów oraz wykrywaniu problemów w utrzymaniu ruchu w ich fabrykach – mówi Krzysztof Stoma, Marketing Manager CEE, Fluke Europe B.V. – Klienci FLUKE od dawna korzystają z szerokiego portfolio multimetrów cyfrowych, analizatorów energii elektrycznej, kamer termowizyjnych, testerów rezystancji izolacji, akcesoriów oraz zintegrowanych ręcznych przyrządów diagnostycznych. Teraz, dzięki połączeniu naszych firm oferta ta stanie się jeszcze bardziej kompleksowa, również w Polsce – dodaje Krzysztof Stoma. Więcej informacji na temat firmy Fluke i jej produktów znajdziecie Państwo na www.fluke.pl n

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2019

WYDARZENIA I INNOWACJE

innogy Polska oferuje „Efektywne ogrzewanie” • innogy Polska rozpoczyna pilotażowy projekt nowej, przyjaznej dla środowiska oferty instalacji najwyższej jakości rozwiązań grzewczych dla domu. • „Efektywne ogrzewanie” to ekologiczne pompy ciepła oraz gazowe kotły kondensacyjne o wysokiej sprawności. • innogy Polska zapewnia swoim klientom kompleksową analizę potrzeb grzewczych, wybór odpowiedniego systemu ogrzewania oraz pomoc w wyborze dogodnej formy finansowania.

innogy Polska wprowadza do swojego portfolio produktowego nową, pilotażową ofertę, w ramach której oferuje kompleksową usługę montażu lub modernizacji urządzeń grzewczych dla domu. W ramach usługi klienci będą mogli skorzystać z analizy potrzeb grzewczych wykonanej przez profesjonalistów, a także zainstalować wysokiej jakości urządzenia renomowanego producenta. „Efektywne ogrzewanie” to propozycja dla osób, które budują nowy dom, posiadają mieszkanie lub rozważają zmianę obecnego systemu ogrzewania na bardziej ekologiczny i efektywny kosztowo. W ramach zaplanowanego na kilka najbliższych miesięcy projektu pilotażowego, oferujemy mieszkańcom Warszawy i okolic pompy ciepła oraz nowoczesne kondensacyjne kotły gazowe. Klienci będą mogli także skorzystać z kilku opcji finansowania – mówi Janusz Moroz, Członek Zarządu ds. Handlu innogy Polska. innogy Polska przeanalizowało systemy grzewcze dostępne na polskim rynku i zdecydowało się na zaoferowanie rozwiązań przyjaznych środowisku i efektywnych kosztowo. Nowoczesne kotły gazowe emitują znacznie mniej cząstek stałych niż te opalane węglem, są praktycznie bezobsługowe, a dzięki modulacji mocy zużywają mniej paliwa. Z kolei oferowane pompy pobierają ciepło z otoczenia i dzięki przemianom fizycznym, takim jak sprężanie i rozprężanie, mogą służyć zarówno do podgrzewania wody użytkowej, ogrzewania pomieszczeń zimą i chłodzenia ich latem. W połączeniu z instalacją fotowoltaiczną rozwiązanie to jest praktycznie darmowe w utrzymaniu i stanowi w peł-

ni odnawialne źródło energii. Podjęcie decyzji i wybór instalacji grzewczej do nowego domu lub wymiana istniejącej może stanowić duże wyzwanie, a jej realizacja – obciążenie finansowe. Dlatego innogy Polska proponuje w swojej ofercie profesjonalne wsparcie doradcy, który pomoże wybrać dogodną formę finansowania. W ramach możliwie najszerszego wsparcia dla naszych Klientów chcemy zaoferować możliwość zmniejszenia obciążenia finansowego związanego z inwestycją. Dedykowany doradca przeprowadzi Klienta przez cały proces decyzyjny i przedstawi wszelkie opcje w zakresie finansowania – na przykład opcję ulgi podatkowej w wysokości do 53 tysięcy złotych – wyjaśnia Jakub Zajdel, kierownik projektu. Producentem oferowanych

urządzeń jest firma Buderus, która ma ponad 200-letnie doświadczenie na rynku grzewczym. Jej produkty uznawane są za bardzo nowoczesne i bezawaryjne, a także wykonane są z najwyższej jakości komponentów. Montaż wybranych rozwiązań zapewni doświadczony partner, który od 20 lat z sukcesem zajmuje się tego typu instalacjami. Oferta „Efektywne ogrzewanie” wpisuje się w misję innogy Polska, tworzenia energetyki zrównoważonej, opartej na odnawialnych źródłach i najnowszych technologiach. Poszerzy ona portfolio produktów i usług przyjaznych środowisku od innogy, takich jak elektryczny car sharing, czy też energia elektryczna z Gwarancjami pochodzenia, wspierającymi producentów OZE. n

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2019

WYDARZENIA I INNOWACJE

Siemens Gamesa otrzymał największe warunkowe zamówienie na turbiny offshore w USA: 1,7 GW od Ørsted i Eversource yy Kontrakt warunkowy obejmuje trzy projekty morskiej energetyki wiatrowej w północno-wschodnich Stanach Zjednoczonych: Sunrise Wind o mocy 880 MW, Revolution Wind o mocy 704 MW oraz South Fork o mocy 130 MW. yy Zamówienie obejmuje dostawę turbin wiatrowych SG 8.0-167 DD oraz umowy serwisowe. yy To największy do tej pory przyznany warunkowy kontrakt offshore w USA. yy Projekty mają zostać kolejno podłączone w okresie 2022-2024, z zastrzeżeniem ostatecznej decyzji inwestycyjnej. Siemens Gamesa Renewable Energy (SGRE) otrzymał warunkowo rekordowe zamówienie na 1,714 MW od firm Ørsted i Eversource. Podpisany kontrakt warunkowy to 3 projekty, będące największym dotychczasowym zamówieniem offshore w Stanach Zjednoczonych. Obejmuje dostawę, instalację turbin wiatrowych SG 8.0-167 DD oraz umowy o świadczenie usług na wodach federalnych u północno-wschodniego wybrzeża USA. Wszystkie dostawy zależą od ostatecznej decyzji inwestycyjnej Ørsted i Eversource. Siemens Gamesa otrzymał kontrakt warunkowy na realizację projektu Sunrise Wind, największego przedsięwzięcia firm Ørsted i Eversource w USA. Obejmuje on dostawę morskich turbin wiatrowych o łącznej mocy 880 MW, na którą zgodę wyraził dziś stan Nowy Jork. Morskie turbiny SG 8.0-167 DD zostaną wykorzystane w projekcie na wodach federalnych, około 50 km / 30 mil od Montauk Point w Nowym Jor-

ku. Kontrakt obejmuje również umowę serwisową. Projekt Sunrise Wind ma zostać uruchomiony w 2024 roku. Projekt morskiej elektrowni wiatrowej Revolution Wind o mocy 704 MW będzie zlokalizowany 24 km / 15 mil od wybrzeża wyspy Rhode Island. W projekcie wykorzystane zostaną turbiny wiatrowe SG 8.0-167 DD, a ich uruchomienie planowane jest na rok 2023. Revolution Wind dostarczać będzie energię do Rhode Island i Connecticut. Kolejnym warunkowym zamówieniem SGRE jest dostawa morskich turbin wiatrowych SG 8.0-167 DD w ramach projektu South Fork o mocy 130 MW. Farma wiatrowa zlokalizowana 56 km / 35 mil od Long Island, w stanie Nowy Jork, rozpocznie działalność przed końcem 2022 r. Dostarczy energię dla spólki Long Island Power Authority. Tak duże zamówienie to dowód zaufania Ørsted i Eversource, jakim pochwalić może się Siemens Gamesa. Czysta energia dla przyszłych pokoleń - na amerykańskim rynku offshore - to cel, do którego wspólnie dążymy z Ørsted i Eversource. Zobowiązujemy się do realizacji projektu ze szczególnym zachowaniem bezpieczeństwa i z silnym naciskiem na obniżenie poziomu kosztów energii wytwarzanej przez morskie elektrownie wiatrowe na szybko rozwijającym się rynku offshore”, powiedział Andreas Nauen, dyrektor generalny działu Offshore w Siemens Gamesa. “Już przed końcem 2018 r. zabezpieczyliśmy budowę amerykańskiego portfela projektów o mocy prawie jednego gigawata i czekaliśmy na kolejne etapy rozwoju rynku offshore w USA. Dostrzegliśmy szansę na zabezpieczenie

większego wolumenu turbin wiatrowych w celu uzyskania korzyści skali, a Siemens Gamesa był w stanie zaoferować atrakcyjną ofertę dla tak dużej liczby turbin.” mówi Anders Lindberg, wiceprezes wykonawczy EPC w Ørsted. „Siemens Gamesa od dawna jest światowym liderem na rynku morskiej energii wiatrowej z zainstalowaną mocą 12,5 GW. To ważne zamówienie udowadnia, że jesteśmy dobrze przygotowani do utrzymania pozycji lidera na rozwijającym się rynku amerykańskim”, mówi Steve Dayney, dyrektor ds. morskiej energii odnawialnej w Siemens Gamesa. „Zawsze wierzyliśmy w potencjał tego rynku, cieszymy się, że dzięki partnerstwu Orsted i Eversource, możemy dostarczyć 1,7 GW mocy czystej, niezawodnej morskiej energii wiatrowej do domów w północno-wschodniej części Ameryki”. Turbina wiatrowa SG 8.0-167 DD ma moc znamionową 8,0 megawatów (MW) oraz wirnik o średnicy 167 metrów. Posiada powierzchnię omiatania 21.900 m2, wykorzystuje łopaty SGRE B81, każdą o długości 81,4 metra. Do 2020 r. na całym świecie zainstalowanych zostanie ponad 1000 morskich turbin wiatrowych SGRE Direct Drive. Amerykański wariant SG 8.0-167 DD został zaprojektowany dla klasy S IEC, z uwzględnieniem warunków burzy tropikalnej (klasa T dla zespołu gondoli wirnika). Certyfikat klasy T zostanie uzyskany do grudnia 2020 roku, gdy produkt będzie testowany w warunkach huraganu przy ekstremalnych prędkościach wiatru zgodnie z IEC 61400-1, wydanie 4. Ponadto systemy i komponenty elektryczne będą przystosowane do pracy w częstotliwości 60Hz. n

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2019

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

10-lecie firmy Euro Pro Group ENERGETAB 2019, HALA U, STOISKO 46

oczątek firmy Euro Pro Group nastąpił w kryzysowym 2009 roku i można go porównać do skoku na bungee. Ogólnoświatowy kryzys finansowy wpłynął na spadek eksportu w firmie Sonel S.A., w której pracowałam jako szef eksportu i w wyniku decyzji zarządu moja praca na rzecz polskiego producenta urządzeń pomiarowych dobiegła końca.

Jednocześnie zostałam wypuszczona z gniazda, aby „latać” w biznesie po studiach MBA we Wrocławiu. Miałam wiele pomysłów na własny biznes, a jednocześnie bogate doświadczenie w pracy. Na początku jako marketingowiec dla polskiego producenta sprzętu spawalniczego Bester S.A. Bielawa, a następnie jako szef eksportu tej firmy, by później pracować jako Purchasing Manager już w grupie Lincoln Electric. Pomimo trudności na rynku w pierwszych miesiącach działalności Euro Pro Group, moja zdecydowana i pełna poświęceń praca zaczęła przynosić efekty. Mówi się, że na to, jakimi ludźmi jesteśmy, mają wpływ inni ludzie, z którymi mieliśmy kontakt w całym swoim życiu. Odniosę się tu do mojej kariery zawodowej, bo myślę, że nie było w niej zbyt dużo przypadków, a raczej wsparcie innych osób, które doceniały i rozwijały mój potencjał. Zawdzięczam im to, kim dzisiaj jestem i w jakim miejscu znajduje się moja firma – Euro Pro Group. Pozwolę sobie wspomnieć mojego nieocenionego mentora, Pana Janusza Jarząbka – człowieka z 30-letnim stażem pracy w Besterze na stanowisku szefa zakupów. Przekazał mi on nie tylko wiedzę techniczną, ale także sposób kierowania zespołem, komunikacji i rozwiązywania problemów. Wspierał mnie, dzielił się swoją wiedzą i doświadczeniem – wielki człowiek, wspaniała postawa. Ponadto prezes firmy Bester Zbigniew Pawłowski, ciągle podnosił mi poprzeczkę, awansował na coraz wyższe stanowiska i powierzał coraz większy zakres odpowiedzialności. Kolejnym etapem mojej kariery zawodowej była praca w Sonelu, gdzie zajmowałam się budowaniem sieci dystrybucji zagranicznej – ogromne wyzwanie i satysfakcja. Wyzwania były większe niż tylko nauka języka rosyjskiego. Wspaniała współpraca z Prezesem Krzysztofem Wieczorkowskim owocowała kontraktami zagranicznymi, przetargami dla kontrahentów zagranicznych z dużymi budżetami. Główną działalnością firmy Euro Pro Group jest przedstawicielstwo firmy Flir Systems z siedzibą w USA w stanie Oregon, producenta kamer i systemów termowizyjnych. Współpracę z Flirem jako Autoryzowany Dystrybutor zawdzięczam Panu Anthonyemu Thomasowi, szefowi dystrybucji na kraje Europy Środkowo-Wschodniej. Przedstawiłam mu wtedy swój biznesplan w zakresie współpracy z Flirem razem z analizą konkurencji i SWOT. Był pod wrażeniem – moja wiedza z branży była dogłębna i potrzebna amerykańskiej firmie. Stąd po kilku tygodniach zaoferowano mi współpracę, ale jakie było moje zaskoczenie, kiedy okazało się, że tylko na rynek Polski. Natomiast ja chciałam dalej eksportować towar za granicę. Zaczynałam pracę

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2019

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE na rynku krajowym od podstaw. Obecnie firma Euro Pro Group sprzedaje kilkaset kamer rocznie. Oprócz sprzedaży kamer oferujemy mierniki elektryczne dla energetyki i przemysłu, a także sprzedajemy wiedzę z zakresu termowizji. Wiedzę tę i uprawnienia do prowadzenia takich szkoleń dokumentują zdobyte dyplomy Thermography Level I w Bostonie w roku 2011 i Level II w Dallas w roku 2017, Certyfikat Dekra potwierdzający spełnianie Standardu Usług Szkoleniowych ( 2019 ). Szkolenia według szkoły amerykańskiej są oferowane w oparciu o współpracę z Infrared Training Center, placówką szkoleniową Flira, która gwarantuje dyplomy Międzynarodowe, niestandardowe i praktyczne podejście do wykonywania pomiarów oraz stosowania norm EN/PN 13 434 z zakresu energetyki i PN/EN 13 187 z zakresu budownictwa. Kształcą się u nas nie tylko inżynierowie, inspektorzy budowlani, szefowie utrzymania ruchu, ale także pracownicy naukowi wyższych uczelni. Wiedza ta jest wykorzystywana nie tylko w energetyce, ale coraz częściej w wielu innych dziedzinach takich jak medycyna, ratownictwo, straż pożarna, do serwisu paneli fotowoltaicznych, do prac badawczo-rozwojowych i innych nietypowych zastosowań. W tym zakresie współpracujemy z ekspertami w każdej z dziedzin. Firma Euro Pro Group stała się firmą rodzinną, współpracuje ze mną syn, który wnosi innowacyjne rozwiązania, m.in. wprowadza na rynek kamery termowizyjne dla dronów.

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2019

Nowoczesne rozwiązania wymagają odwagi w podejmowaniu ryzyka, ale i rozwagi w decyzjach finansowych. Połączenie młodzieńczej fantazji ze strony młodej kadry z doświadczeniem na rynku owocuje sukcesem firmy. Łączy nas pasja w działaniu, wytrwałość i nadzieja na pozyskanie nowego klienta. Działalność firmy Euro Pro Group została dostrzeżona i doceniona podczas lokalnego Forum Kobiet Przedsiębiorczych, nadaniem tytułu „Kobieta Przedsiębiorcza Roku 2015”. Praktycznie od początku działalności czynnie uczestniczę we wspieraniu przedsiębiorczości kobiet i mężczyzn, przygotowując biznesplany i wnioski o dotacje na założenie firmy oraz rozpoczęcie działalności. Z doradztwa mojej firmy do tej pory skorzystało ponad 300 klientów! Firma Euro Pro Group zdobyła także nagrodę-wyróżnienie „Smoka Biznesu „ na Prezentacjach Dzierżoniowskich ( 2012). Pomimo pracy w branży zdominowanej przez mężczyzn, dobrze współpracuje mi się z klientami na rynku, a kontakty zdobyte podczas targów i konferencji owocują zamówieniami i długoletnimi relacjami. Zapraszamy do odwiedzenia naszego stoiska podczas tegorocznych targów Energetab, stoisko nr 46, Hala U. Z okazji 10-lecia firmy Euro Pro Group przygotowaliśmy specjalne upominki dla naszych klientów. Serdecznie zapraszamy! n

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Kogeneracja – tańszy prąd w cenie bezpieczeństwa energetycznego Sytuacja na rynku elektroenergetycznym skłania wielu przedsiębiorców do sięgania po własne źródła energii. Wybór wielu z nich pada na układy kogeneracyjne, które nie tylko dostarczają tani prąd, ale także podnoszą poziom bezpieczeństwa energetycznego.

a przełomie 2018 i 2019 roku eksperci i przedsiębiorcy uważnie śledzili wydarzenia na polskim rynku elektroenergetycznym. Wiele czynników wskazywało bowiem na to, że następne miesiące przyniosą znaczne podwyżki cen prądu. W przestrzeni informacyjnej pojawiły się rozmaite doniesienia dotyczące mechanizmów zaradczych, za pomocą których rząd chciał zrekompensować wzrosty rachunków. Jednakże wszyscy zainteresowani sytuacją wiedzieli, że nadszedł czas, by zdywersyfikować swoje dostawy energii elektrycznej, zapobiegając tym samym zwiększeniu się kosztów produkcji. Jedną z firm, które podjęły takie kroki, były Zakłady Mięsne „Zakrzewscy”.

Ta działająca od prawie 30 lat rodzinna firma posiada liczną grupę klientów na czterech kontynentach, co daje jej renomę międzynarodowego potentata. Jest to niezwykłe wyróżnienie, ale także potężne wyzwanie – ZM „Zakrzewscy” muszą bowiem konkurować z międzynarodowymi gigantami rynku mięsnego. Konieczność walki o najlepsze ceny spowodowała, że ZM „Zakrzewscy” zaczęły poszukiwać nowych źródeł energii elektrycznej, które uodporniłyby Zakłady na wahania wysokości rachunków za prąd. Z pomocą przyszła firma Eneria, która zaoferowała nowoczesny wysokosprawny układ kogeneracyjny Caterpillar CG170-12 o mocy elektrycznej

i cieplnej ok. 1 MW. Jednostka zasilana jest dzięki ekologicznemu, skroplonemu paliwu gazowemu – LNG. Układ zasilany gazem skroplonym wymagał fachowości przy planowaniu i instalacji. Należało dostosować go do uwarunkowań Zakładów w taki

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2019

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE sposób, by działał on sprawnie i bezpiecznie, a jednocześnie spełniał kryteria ergonomii i nie stwarzał uciążliwości dla pracowników ZM „Zakrzewscy”. Wszystkie te cele osiągnięto dzięki pracy ekspertów przysłanychprzez Enerię. Wyspecjalizowana i kompetentna kadra Enerii nie tylko zagwarantowała maksymalne wykorzystanie potencjału jednostki, ale także zapewniła jego dostosowanie do indywidualnych potrzeb ZM „Zakrzewscy”. Technicy opracowali szereg unikalnych, indywidualnych rozwiązań konstrukcyjnych, które dopasowały układ m.in. do zakładowych zabudowy zakładu czy lokalnych ciągów komunikacyjnych. Wykluczyło to ryzyko jakichkolwiek problemów z dostępem, które mogłyby przełożyć się na pracę tak generatora, jak i Zakładów. Dzięki instalacji układu ZM „Zakrzewscy” stały się polskim liderem w innowacyjnych rozwiązaniach – zainstalowana przez Enerię jednostka była bowiem pierwszym gazowym zespołem kogeneracyjnym, który przepracował ponad 12 tysięcy godzin na LNG. „Z uwagą obserwujemy sytuację na polskim rynku energii. Zdajemy sobie sprawę, jak dużą wagę przywiązują do niej nasi klienci, w końcu od cen prądu zależą ich zyski. Dlatego też w ofercie Enerii znajdują się rozwiązania, mogące zakończyć uciążliwą dla biznesu niepewność związaną z wysokością rachunków za elektryczność. Przedsiębiorcy mogą wybrać spośród wielu układów kogeneracyjnych, które z łatwością dostosują do własnych potrzeb i wymagań. W ten sposób będą w stanie z powrotem skupić się na swojej firmie” – mówi Leszek Nicgorski, Dyrektor Generalny Eneria Sp z o.o. Dzięki wykwalifikowanemu personelowi technicznemu Eneria jest w stanie szybko i sprawnie dostosować swe produkty do indywidualnych uwarunkowań klientów. Jak pokazuje przykład Zakładów, jej specjaliści służą też radą podczas całego procesu inwestycyjnego i montażowego, co pozwala dokonać najlepszych wyborów i osiągnąć maksymalne zyski oraz efektywność. Współpraca z Enerią, wiodącą firmą z segmentu kogeneracji, umożliwiła Zakładom nie tylko obniżenie kosztów produkcji, ale też zapewniła możliwość pracy wyspowej, na wypadek odłączenia dostaw prądu z sieci. Dzięki tym atutom, ZM „Zakrzewscy” mogą śmiało stawać w szranki z innymi międzynarodowymi graczami. n

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2019

Na bazie unikalnych zasobów badawczych Instytut Elektrotechniki zapewnia przedsiębiorcom przemysłu elektrotechnicznego i energetycznego silne wsparcie naukowo-badawcze, ukierunkowane na innowacyjne technologie, pozyskiwanie energii ze źródeł odnawialnych oraz elektromobilność. Wyspecjalizowana, doświadczona kadra naukowa i inżynieryjna, świadczy dedykowane usługi umożliwiające realizacje projektów związanych z profilem działalności Instytutu.

OFERTA DLA ROZDZIAŁU ENERGII NISKIEGO NAPIĘCIA

ZAKRES : • Bezpieczniki cylindryczne, Modulostar® • Bezpieczniki NH, D0 • Multivert®, Multibloc® • Rozłączniki bezpiecznikowe Linocur® • Ograniczniki przepięć • Rozłączniki izolacyjne • Bloki rozdzielcze FSPDB

E P. M E R S E N .CO M

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Inteligentne systemy Grupy Apator dla przemysłu Panele fotowoltaiczne i wiatraki powoli wpisują się w polski krajobraz, czego potwierdzeniem jest 11% udział Odnawialnych Źródeł Energii (OZE) w krajowym zapotrzebowaniu na energię elektryczną. Grupa Apator, wychodząc naprzeciw zmieniającym się wymaganiom rynku, rozszerza swoje portfolio produktowe o inteligentne systemy dla przemysłu oferując między innymi rozwiązania dedykowane dla OZE.

smartARS pro-PV Dobrze znana rodzina rozłączników smartARS pro została rozszerzona o rozłączniki bezpiecznikowe listwowe, które mogą być wykorzystane w instalacjach fotowoltaicznych do 800 V AC. Instalacja fotowoltaiczna zakłada, że rozłączniki bezpiecznikowe listwowe klasy smartARS pro-PV znajdują się pomiędzy inwerterami a stacją elektroenergetyczną. W rozłącznikach bezpiecznikowych listwowych smartARS pro-PV rekomendowane jest zastosowanie wkładek bezpiecznikowych o charakterystyce gRL/gS, które dzięki specjalnej geometrii topika (w porównaniu do wkładek bezpiecznikowych o charakterystyce gG) zapewniają znacznie szybsze działanie przy zwarciach i optymalną ochronę inwerterów. Materiały o klasie palności V0, wysokie kategorie użytkowania oraz

sprawdzone rozwiązania zapewniają bezpieczeństwo i ergonomię eksploatacji. Rozłączniki posiadają certyfikat wydany przez uznawaną na całym świecie akredytowana jednostkę certyfikującą, gwarantujący spełnienie norm oraz ich wysoką jakość. Nowa rodzina rozłączników smartARS pro-PV jest już dostępna w ofercie produktowej firmy Apator.

Sterowniki komunikacyjne i zabezpieczenia cyfrowe Portfolio produktowe Grupy Apator obejmuje również urządzenia przeznaczone do zdalnego nadzoru, obsługi, a także zabezpieczania obiektów generacji rozproszonej przyłączonymi zarówno do sieci SN, jak i nN. Pełny nadzór i obserwowalność OZE możliwy jest dzięki sterownikowi komunikacyjnemu BRG3 zapewniając

przekazywanie bieżącej informacji o stanie obiektu, stanach zabezpieczeń i automatyk, wartości pomiarów do systemu dyspozytorskiego i/lub systemu inwestorskiego. Urządzenie pełni rolę koncentratora danych - zbierając i gromadząc informacje z obiektu i urządzeń podrzędnych (liczniki energii, dataloggery, analizatory sieci itp.). Sterownik zapewnia przy tym spełnianie wymagań bezpieczeństwa informatycznego stawianego najnowocześniejszym systemom IT. Dzięki modułowej budowie sterownik BRG3 może być elastycznie dostosowywany do specyfiki obiektów OZE. Odpowiednią współpracę farm fotowoltaicznych i wiatrowych z siecią energetyczną umożliwiają zaawansowane zabezpieczenia cyfrowe serii BEL. Urządzenia te dają możliwość elastycznego dostosowania sposobu pracy, kryteriów zabezpieczeniowych

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2019

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Zdj. 2. Sterownik komunikacyjny BRG3

Zdj. 1. Rozłącznik smartARS 2-6-V pro-PV

i działania automatyk do specyfiki zabezpieczanego obiektu, a także wymagań, standardów i potrzeb użytkownika. Szeroki wachlarz funkcji zabezpieczeniowych urządzenia w połączeniu z realizacją funkcji telemechanicznych (telemetria, telesygnalizacja, telesterowanie) oraz funkcją rejestratora zakłó-

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2019

ceń - zapewnia kompleksową obsługę punktu przyłączenia generacji rozproszonej do sieci elektroenergetycznej. Autorzy: Krzysztof Kalusiński (Apator Elkomtech SA), Jakub Szczepkowski (Apator SA) n

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Pięć kroków do bezpieczeństwa rozdzielnic niskiego napięcia Stosowanie najlepszych technologii w dystrybucji energii to nie tylko kwestia maksymalizacji efektywności energetycznej. Jest to również poważna kwestia bezpieczeństwa.

yzyko zwarcia łukowego i pożaru, który może zostać wzniecony przez wadliwe działanie rozdzielnic niskiego napięcia sprawia, że wdrożenie odpowiedniego sprzętu i procedur stanowi podstawowe narzędzie, dzięki któremu można chronić życie pracowników, zmniejszyć ryzyko katastrofalnych uszkodzeń i zapewnić ciągłą pracę. Konstrukcja urządzeń musi być starannie przemyślana w celu uniknięcia usterek. Zetknięcie się metalowych części rozdzielnicy będących pod napięciem jest przyczyną powstawania prądów zwarciowych, które mogą uszkodzić sprzęt. Jednak w wielu przypadkach takie zetknięcie się dodatkowo tworzy zwarcie łukowe, co stwarza poważne zagrożenie dla osób pracujących w pobliżu miejsca awarii, a także dla samej aparatury łączącej i otaczającego ją sprzętu. W przypadku zwarcia łukowego gwałtowny wzrost temperatury i ciśnienia wewnątrz rozdzielnicy ma poważne konsekwencje, takie jak wyrzut roztopionego metalu i innych elementów łączeniowych w powietrze. To nie tylko zagraża personelowi utrzymania ruchu lub serwisu pracującemu w pobliżu rozdzielnicy, ale zazwyczaj fizycznie niszczy zestawy aparatury rozdzielnice i może spowodować dodatkowe uszkodzenia pobliskich urządzeń i obiektów. Często się zdarza się, że drzwi i okna w budynku ulegają zniszczeniu przez uwolnioną energię. Co więcej, następująca przerwa w dostawie energii i czas potrzebny na przygotowanie wymiany rozdzielnicy może prowadzić do długotrwałych przestojów - których skutki są szczególnie dotkliwe w budynkach komercyjnych o znaczeniu krytycznym, takich jak zakłady przetwórcze, obiekty przemysłowe, centra danych, szpitale i węzły transportowe. Innymi słowy, te kilka

sekund, w których może dojść do tego niespodziewanego i intensywnego wybuchu destrukcyjnej energii, może mieć konsekwencje, które trwają kilka tygodni, a nawet miesięcy. Aby zminimalizować to ryzyko, można wprowadzić szereg środków w celu ochrony ludzi, urządzeń i ciągłości produkcji. Oto pięć kroków do bezpieczeństwa, które powinny być wzięte pod uwagę przez głównych inżynierów, projektantów, konsultantów, techników i instalatorów.

1. Ocena ryzyka Przed przystąpieniem do montażu lub modernizacji rozdzielnicy należy przeprowadzić kompleksowe badanie. Ponieważ większość rozdzielnic niskonapięciowych jest wyprodukowana pod zamówienie, nie ma jednolitej specyfikacji bezpieczeństwa, dlatego też podejmowane działania zależą wyłącznie od instalacji, jej lokalizacji i prawdopodobnego wykorzystania. Mając to na uwadze ważne jest regularne wykonywanie przeglądów, ponieważ przepisy, wymogi rynkowe i wymagania klientów z czasem zazwyczaj ulegają zmianom. Bardzo często spotykamy się z potrzebą zwiększenia ilości stanowisk pracy, co zwiększa również presję i zapotrzebowanie na nieprzerwane dostawy energii. Przy przeglądzie należy pamiętać o technologii w jakiej wykonana jest rozdzielnica, czy jest to zabudowa stacjonarna czy wtykowa i jaki jest poziom wewnętrznej separacji. Kolejną kwestią jest zakres wymaganej konserwacji w zależności od wieku rozdzielnicy, co może wymagać częstszej niż zwykle interwencji serwisu. Te warunki użytkowania powinny być uwzględnione w projekcie od samego początku. W tej dziedzinie rola technologii szybko się rozwija, wprowa-

dzając innowacyjne narzędzia, które pomagają ocenić ryzyko mogące zaistnieć w konkretnym projekcie i wskazać na funkcje zabezpieczające, które są konieczne do wyeliminowania tych zagrożeń. Zaleca się zasięgnąć porady od renomowanego producenta tego typu urządzeń na najwcześniejszym etapie procesu projektowania. W przypadku istniejących instalacji należy rozważyć wiek rozdzielnicy, a także jej wyposażenie. Ważne jest również uwzględnienie miejsca, w którym będzie się znajdować rozdzielnica - takie czynniki jak wilgotność, zabrudzenia i aktywność sejsmiczna mogą wpływać na funkcjonalność elektryczną rozdzielnicy. Innym elementem oceny powinno być zbadanie sposobów dostępu do rozdzielnicy. Kluczowym pytaniem jest, czy niewykwalifikowani pracownicy lub podwykonawcy mają dostęp do rozdzielnicy, zwiększając tym samym ryzyko wystąpienia zwarcia łukowego. W celu zapewnienia integralności rozdzielnicy oraz bezpieczeństwa osób pracujących przy instalacji lub w jej pobliżu, ocena bezpieczeństwa powinna obejmować przegląd procedur konserwacji, monitorowania i obsługi oraz czy są one wcześniej zdefiniowane i ujednolicone zgodnie z akredytowanymi instrukcjami. Rutynowe użycie osobistego wyposażenia ochronnego (PPE), w tym odzieży, powinno być postrzegane jako ważna część programu najlepszych praktyk. Dodatkowe szkolenie jest kluczowe, ponieważ pozornie małe błędy, takie jak pozostawione przypadkowo narzędzia mogą mieć katastrofalne skutki podczas pracy bezpośrednio przy rozdzielnicach z otwartymi drzwiami lub zdjętymi osłonami. Aby zminimalizować zagrożenie dla bezpieczeństwa, warto pamiętać o pięciu podstawowych zasadach,

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2019

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE które obowiązują podczas pracy przy urządzeniach elektrycznych. Po pierwsze: należy odłączyć urządzenie od sieci; po drugie: podjąć kroki, aby zapobiec ponownemu załączeniu; po trzecie: trzeba wykonać test w celu upewnienia się, że w rozdzielnicy nie ma niezbezpiecznych napięć; po czwarte: należy się upewnić, że obecna jest ochrona w postaci wyłącznika różnicowoprądowego chroniącego przed zwarciem; i wreszcie po piąte: należy zabezpieczyć wszystkie części będące pod napięciem przed przypadkowymi dotknięciem.

2. Zapoznanie się z przepisami Podstawowe wymogi dotyczące instalacji zostały określone przez Międzynarodową Komisję Elektrotechniczną w normie PN-EN 61439 (IEC 61439) dotyczącej montażu rozdzielnic. Jeden z przykładowych wymogów dotyczy certyfikatów typu, które zazwyczaj są nabywane podczas procesu testowania. Certyfikaty typu powinny obejmować kluczowe obszary, w tym wytrzymałość materiału, klasę ochronną obudów, szczeliny powietrzne i odstępy izolacyjne, ochronę przed porażeniem prądem elektrycznym i różnicowym, sposoby montażu, wewnętrzne obwody i połączenia, właściwości izolacyjne, odporność na zwarcia i kompatybilność elektromagnetyczną. Najważniejszą cechą charakterystyczną dla każdej nowej rozdzielnicy jest jej wewnętrzna separacja. Ogólnie rzecz ujmując, im lepsza wewnętrzna separacja, tym lepszy poziom ochrony przed błędami, takimi jak zwarcia łukowe. Jest to szczególnie istotne w czasie, kiedy personel utrzymania ruchu pracuje na otwartym zestawie rozdzielnic. Należy jednak zauważyć, że zgodność z PN-EN 61439 (IEC 61439), będąca podstawowym krokiem ku bezpieczeństwu, może nie wystarczyć do zapewnienia najwyższego możliwego poziomu ochrony. Nowsze technologie (które zostaną szczegółowo przeanalizowane później) umożliwiają wzmocnioną ochronę wykraczającą poza to, co jest wymagane przez normę, a tym samym dodatkowo zmniejszają ryzyko wystąpienia szkodliwych lub niebezpiecznych sytuacji. W niektórych krajach ocena zagrożenia w miejscu pracy musi zostać przeprowadzona przez pracodawcę. Dotyczy to również sytuacji, w których personel utrzymania ruchu pracuje na

rozdzielnicy lub w pobliżu jej zestawu. Najnowszym opracowaniem strategii bezpieczeństwa urządzeń elektrycznych jest ocena ryzyka oparzeń powstających w wyniku łuku elektrycznego. Uzupełnienie Analizy Zagrożeń Łukiem Elektrycznym jest już obowiązkowe w Europie w ramach normy PN-EN 50110-1.3 (EN 50110-1.3). Opiera się ona na wymaganiach standardu NFPA 70E-2015, który został już dawno ustanowiony w Stanach Zjednoczonych. Jest to jedyne rozporządzenie, które ustala metodę obliczania energii wypadkowej. Znajomość tej normy jest warunkiem wstępnym do obiektywnej oceny ryzyka błędu łuku elektrycznego podczas pracy przy magistrali.

3. Zachowanie ostrożności Jedną z najczęstszych przyczyn zwarcia łukowego jest zetknięcie się elementów metalowych z zestawem rozdzielnic pod napięciem, które może wystąpić podczas instalacji, obsługi i konserwacji. Głównym czynnikiem wpływającym na łatwość obsługi rozdzielnicy jest sposób, w jaki jest ona wykonana, czy jest w technologii stacjonarnej czy też wtykowej. W zastosowaniach, w których nie powinno być przerw w zasilaniu urządzeń , zalecana jest technologia wtykowa, ponieważ urządzenia mogą zostać wymienione, po odłączeniu od nich napięcia. Szczególną zaletą tego rozwiązania jest fakt, że

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2019

inne urządzenia lub jednostki funkcjonalne mogą w tym czasie pracować . Najbezpieczniejsze systemy rozdzielnic obejmują takie elementy jak osłony przed bezpośrednim dotykiem, aby uniemożliwić operatorowi bezpośredni kontakt z częściami pod napięciem, takimi jak np. szyny główne. Inną cechą, którą należy rozważyć, jest automatyczna przegroda, która blokuje dostęp do głównych szyn zbiorczych lub szyn rozdzielczych po wyjęciu modułu wtykowego. Technologia odgrywa tutaj również coraz większą rolę. Na przykład firma Eaton uruchomiła program xSpider z modułem ArcRisk, unikalnym oprogramowaniem, które może ocenić ryzyko przeprowadzania prac na rozdzielnicach firmy Eaton. Moduł ArcRISK oparty jest na obliczeniach prądu zwarciowego, który przekształca wartość energii wypadkowej i ilościowo ocenia wpływ poszczególnych środków ochronnych, umożliwiając zaproponowanie potencjalnych rozwiązań.

4. Monitoruj wydajność Temperatura pracy w rozdzielnicy stanowi ważny wskaźnik wszelkich problemów, jakie mogą wystąpić. Stare, przeciążone lub źle utrzymane rozdzielnice lub rozdzielnice zawierające luźne połączenia mogą być podatne na rozwój „gorących miejsc”. Takie miejsca nie tylko zwiększają ryzy-

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

ko wybuchu pożaru, ale mogą także przyczynić się do powstania warunków, w których występuje zwarcie łukowe. Luźne połączenia mogą powodować serie zwarć łukowych, co może prowadzić e efekcie do poważniejszego w skutkach zwarcia łukowego. Tradycyjną metodą wykrywania zmian temperatury jest termografia. Ta metoda jest jednak bardzo ograniczona pod względem skuteczności i dokładności, ponieważ ma ograniczoną widoczność niektórych wewnętrznych obszarów, które mogą być zasłonięte przez inne części. Dodatkowo wykazuje ona tylko „chwilową wartość”, co ogranicza jej użyteczność. Sporo czasu poświęcono na opracowanie bardziej dokładnego rozwiązania. System DIAGNOSE firmy Eaton oferuje ciągłą kontrolę temperatury, 24 godziny na dobę i siedem dni w tygodniu, korzystając z topologii promieniowej. Radiowe czujniki temperatury, o własnym źródle zasilana, umożliwiają kontakt z nawet najbardziej trudnymi do osiągnięcia miejscami na szynach w rozdzielnicy i są połączone z modułem kontrolnym . System ten porównuje aktualne pomiary z ustalonymi wartościami progowymi w oparciu o tysiące testów, zapewniając maksymalny potencjał rozdzielnicy, bez ryzyka przeciążenia. Ostrzeżenia i alarmy mogą być wysyłane natychmiast

w przypadku wykrycia problemu. Dane mogą być analizowane lokalnie lub zdalnie, a możliwość pobierania danych w standardowych formatach wykresów Excel jest ważna dla długoterminowej archiwizacji i oceny trendów. Monitorowanie tego typu umożliwia konserwację predykcyjną, dzięki czemu naprawy mogą być przeprowadzane w zaplanowany sposób z minimalnymi przerwami w dostawach energii.

5. Szybka reakcja Oprócz zmniejszenia prawdopodobieństwa wystąpienia potencjalnie szkodliwych błędów poprzez ciągłą kontrolę temperatury, ważne jest również wdrożenie systemów, które ograniczają poziom uszkodzeń powstałych w wyniku poważnej awarii. Ma to szczególne znaczenie w zastosowaniach o kluczowym znaczeniu energetycznym, wymagających niezwykle niezawodnego zasilania energią elektryczną i wysokich poziomów zwarć. Opatentowany przez firmę Eaton system ARMS ™ (Arc Reduction Maintenance System) jest rozwiązaniem redukującym czasy zadziałania wyłączników po zwarciu. Jest on stosowany w wyłącznikach powietrznych serii IZM i IZMX do natężenia prądu 6300A. Funkcja ARMS jest aktywowana ręcznie przez personel utrzymania ruchu

lub automatycznie przy użyciu wyłącznika krańcowego podczas otwierania drzwi rozdzielnicy. Znacznie obniżona wartość energii wypadkowej minimalizuje ryzyko zwarcia łukowego dla personelu. Aktywny system ochrony przed zwarciami łukowymi, taki jak system ARCON firmy Eaton, zdecydowanie zmniejsza energię generowaną przez zwarcie łukowe, ograniczając czas jego trwania do kilku milisekund. Należy zauważyć, że chociaż wiele dostępnych w sprzedaży systemów reaguje w czasie od 20 do 50 milisekund, system ARCON firmy Eaton jest wyjątkowy, ponieważ jego czas reakcji wynosi tylko dwie milisekundy. Mówi się, że liczy się każda sekunda. W przypadku zwarcia łukowego, liczy się każda milisekunda. Poprzez identyfikację zwarcia łukowego i inicjację wyłączenia zwarcia łukowego w tak krótkim czasie, uszkodzenia rozdzielnicy, urządzeń oraz pomieszczeń w jej otoczeniu są znacząco zredukowane. Autorzy: Lutz Graumann, menedżer ds. Rozwoju firmy dla producentów rozdzielnic i partnerów, firma Eaton František Štěpán, menedżer ds. Marketingu produktów systemów i usług, firma Eaton www.eaton.pl/arcon n

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2019

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

zenon Energy Edition — zaufany partner w zakresie rozwiązań energetycznych i infrastrukturalnych

fektywne działania w branży wytwarzania, przesyłu i dystrybucji energii wymagają wysokiego stopnia monitorowania, sterowania, analiz i zabezpieczeń. Oprogramowanie zenon Energy Edition, którego producentem jest COPA-DATA pomaga użytkownikom w realizacji projektów, oferując swoje zaangażowanie oraz udokumentowane doświadczenie w takich dziedzinach, jak: yy lokalne systemy automatyki stacji energetycznych dowolnych poziomów napięcia, yy centra sterowania systemów średniego napięcia, yy zarządzanie energią ze źródeł odnawialnych, yy magazynowanie energii.

Jedna w pełni zintegrowana platforma - Od HMI/SCADA aż po raportowanie Platforma Programowa zenon oferuje kompleksowe rozwiązania w zakresie automatyki, spełniając w pełni potrzeby klienta, począwszy od elastycznej i bezpiecznej komunikacji, wizualizacji i sterowania aż po zindywidualizowane raportowanie co pozwala na znaczne skrócenie czasu i obniżenie kosztów projektów. W branży energetycznej zenon automatyzuje procesy sterowania wytwarzania, przesyłu i dystrybucji energii. Zastosowania obejmują m.in. automatykę podstacji, zarządzanie dystrybucją, magazynowanie energii, zarządzanie energią ze źródeł odnawialnych i transport publiczny. Opracowane przez COPA-DATA sterowniki obsługują najważniejsze standardowe protokoły przemysłowe, takie jak IEC 61850, IEC 61400-25, IEC 60870 i DNP3. Zintegrowane z silnikiem logicznym, bazującym na IEC 61131-3, zenon pomaga w osiągnięciu bezproblemowej interoperacyjności od pola do sieci.lub awarie.

To oprogramowanie zenon wyznacza standardy bezpieczeństwa w przemyśle W COPA-DATA rozumiemy, że bezpieczny system SCADA wymaga ciągłych ulepszeń i innowacji. Nasza filozofia, w której bezpieczeństwo jest na pierwszym miejscu, pozwoliła nam stworzyć najbardziej niezawodny system SCADA na rynku. Na podstawie pełnionych stanowisk i funkcji, zenon definiuje prawa dostępu i dba o to, aby krytyczne operacje były wykonywane wyłącznie przez osoby do tego upoważnione. W połączeniu z zaawansowanymi opcjami bezpieczeństwa, zenon w pełni chroni wszystkie projekty przed utratą danych lub nieupoważnionym dostępem. Ponadto zenon jest skompilowanym systemem, co oznacza, że na panelu lub w środowisku Runtime rezyduje tylko kilka plików binarnych. Nie jest wymagana baza danych środowiska Runtime,

dlatego manipulowanie przy plikach zenon jest praktycznie niemożliwe. Aby w pełni zapewnić cyberbezpieczeństwo, zenon spełnia wymogi normy IEC 62351 i udostępnia informacje dla NERC/CIP, gdy jest to wymagane przez integratora systemu. Zgodnie z S1 PICS dla profilu ISO 9506, sterownik klienta IEC 61850 obsługuje standard ACSE Authentication (uwierzytelnianie 86501). Ponadto nasi eksperci nieustannie pracują nad zapewnieniem zgodności z dodatkowymi profilami i standardami.

Przydatne w branży energetycznej funkcje techniczne Command Sequencer W celu zwiększenia bezpieczeństwa operacyjnego powtarzalne zadania przełączania mogą być wykonywane automatycznie przez moduł Command Sequencer. Użytkownik może

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2019

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE łatwo edytować, testować i wdrażać sekwencje komend bez konieczności programowania. Złożone sekwencje, obejmujące równoległe wykonywanie operacji lub działania warunkowe, można skonfigurować przy użyciu prostej operacji „kliknij i przeciągnij” w edytorze graficznym.

Topologia sieci Możliwe jest natychmiastowe sprawdzanie statusu zasilania linii przy użyciu automatycznego kolorowania linii. Wystarczy zdefiniować kolory dla linii zasilanych, niezasilanych i uziemionych na każdym poziomie napięcia, aby uzyskać informacje zwrotne z transformatora. Aby zwiększyć bezpieczeństwo, zenon wyświetla zdefiniowane lub wadliwe przełączniki w różnych kolorach. Przejrzysta wizualizacja zwiększa świadomość krytycznych operacji i umożliwia szybkie wykrywanie błędów. Stworzony model topologiczny można wykorzystać również do blokowania sterowań. Topologię można rozwijać w środowisku inżynieryjnym zenon Editor przez proste tworzenie wykresu jednoliniowego.

Symulacja zenon może wyświetlać wszystkie zmienne i symulować ich wartości na ekranie, nawet zanim zostaną one rzeczywiście połączone z procesem. Pozwala to na samodzielne rozpoczęcie operacji testowej, bez konieczności

skonfigurowania wszystkich części wyposażenia w komponentach automatyzacji i sterowania. Wyniki w trybie symulacji mogą być zilustrowane przy użyciu automatycznego kolorowania linii w celu zwiększenia widoczności podczas eksploatacji próbnej. Dodatkowo, za pomocą języka programowania zgodnego z IEC 61131-3 inżynier może zaprojektować symulator szkoleniowy na stacji roboczej przez zdefiniowanie zachowania procesu. Podczas testowania sekwencji poleceń w trybie symulacji można łatwo skonfigurować polecenia przełączania na wykresie jednoliniowym i zarejestrować sekwencję. Po jej przetestowaniu można ją w dowolnym momencie łatwo włączyć do aktywnego użytkowania.

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2019

Alarm Managementzarządzanie alarmami Zaawansowane zarządzanie alarmami ma istotne znaczenie dla bezpieczeństwa operacyjnego. W oprogramowaniu zenon Energy Edition zarządzanie alarmami jest wbudowaną funkcją, którą można łatwo skonfigurować i uaktywnić bez potrzeby pisania nawet jednego wiersza kodu. Jest ona również w pełni zintegrowana z funkcjami redundancji w zenon. Lista alarmów (Alarm Message List — AML) wizualizuje i filtruje alarmy oraz ich statusy (np. aktywne, aktywne/potwierdzone oraz nieaktywne/ niepotwierdzone). Identyfikuje i wyświetla również obszary alarmów, za-

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE pewniając pracownikom w zakładzie najlepiej dopasowany podgląd problemu, od widoku zagregowanego do szczegółowej diagnostyki.

Klient/serwer i redundancja Technologia sieciowa klient/serwer w oprogramowaniu zenon zapewnia niezależne od platformy rozwiązanie, które pozwala na zwiększenie niezawodności sieci i stały dostęp do projektów bez przerw, przestojów lub utraty danych. Niezrównane funkcje redundancji oprogramowania zenon umożliwiają inżynierom łatwe konfigurowanie i dostosowanie redundantnej sieci. zenon obsługuje trzy tryby redundancji w zależności od potrzeb projektowych.

Proces Recorder Oprogramowanie zenon stale rejestruje cały proces operacyjny. W przypadku wystąpienia problemu moduł Process Recorder umożliwia odtworzenie zarejestrowanych danych i przeanalizowanie błędów, które wystąpiły w dowolnym momencie w przeszłości. Połączenie z listą alarmów (AML) i chronologiczną listą zdarzeń (CEL) pozwala na znaczne zwiększenie widoczności użytkowników i skraca czas reakcji na błędy. Proces Recorder może być wykorzystywany również do celów szkoleniowych i przeprowadzania symulacji.

Load Flow Calculation i State Estimator W mniejszych sieciach możliwe jest wykorzystanie modułu Load Flow Calculation do analizy i dystrybucji mocy elektrycznej w sieci. Dzięki obliczeniu wstępnego przełączania operator może pozyskać informacje o możliwych przeciążeniach po ich wykonaniu. Pozwala to zapobiec wyzwalaniu transformatorów lub linii energetycznych. Dodatkowo funkcja obliczania dla stanów(N-1) stale sprawdza, czy zasoby sprzętowe pracują bezpiecznie bez zakłóceń. Jeśli nie ma wystarczającej liczby mierzonych danych dla kalkulatora przepływu obciążenia, estymator stanu może pomóc w oszacowaniu brakujących informacji.

zenon to zaufany partner w sektorze energetycznym Firma COPA-DATA dostarcza wiodące w branży oprogramowanie do automatyzacji. Ponad 30 000 instalacji w sektorze energetycznym na świecie sprawia, że zenon oferuje wiodące rozwiązania w dziedzinie wytwarzania, przesyłu i dystrybucji energii.Współpracujemy ściśle z globalną siecią integratorów systemów i partnerów technologicznych w ramach naszego programu partnerskiego, COPA-DATA Partner Community. W ramach globalnych i lokalnych działań dla partnerów oraz codziennej komunikacji dzielimy się

z partnerami doświadczeniem branżowym, przyjmujemy od nich informacje i dostarczamy zasoby, aby zapewnić naszym klientom końcowym najlepszą możliwą wiedzę i dostarczyć produkt najwyższej jakości Od ponad 25 lat firma COPA-DATA dostarcza klientom kompleksowe rozwiązania, umożliwiające realizację ich celów projektowych w branży energetycznej i w obszarze infrastruktury. zenon Energy Edition to zintegrowana platforma oprogramowania, obsługująca standardy HMI, SCADA, DMS, GIS i wiele, wiele innych. Wspomagana przez szeroki zakres sterowników i fabrycznie zintegrowanych protokołów komunikacyjnych, w tym IEC 60870-101/104, DNP3 oraz IEC 61850, zenon oferuje wiodące w branży możliwości w zakresie komunikacji, wizualizacji i sterowania, z potwierdzoną wydajnością procesów inżynieryjnych, płynnością operacyjną i rentownością.

Spotkajmy się w Bielsku-Białej na targach ENERGETAB 2019 W tym roku podczas targów ENERGETAB zaprezentujemy jak zenon Software Platform ułatwia życie klientom z branży energetycznej. Ponieważ udział w targach zbiegł się z niedawną premierą najnowszych wersji zenon 8.10 oraz zenon Analyzer 3.30 więc naturalne jest, że przygotowaliśmy zbiór informacji i materiałów dotyczących nowości i możliwości, jakie oferują.Dzięki wielu prezentacjom multimedialnym projektów DEMO na, ,,smart-multi’’ monitorze, czy też monitorach multi-touch, każdy odwiedzający stoisko COPA-DATA, będzie mógł samodzielnie przekonać się o niebywałej funkcjonalności oraz rozpiętości zakresu usług, jak również zasięgnąć specjalistycznych informacji o zenon Software Platform oraz korzyściach wynikających z jego stosowania. Wszystkich zainteresowanych zapraszamy serdecznie do odwiedzenia: stoiska numer 29, w Hali: A, gdzie odpowiemy na pytania oraz porozmawiamy na temat współpracy przy pysznej kawie. Zachęcamy do wcześniejszej rezerwacji spotkania, zwłaszcza że jest to jedna z nielicznych okazji do rozmowy z Prezesem naszej spółki Panem Alexandrem Punzenberger. Można to zrobić drogą mailową (sales.pl@copadata.com) lub telefonicznie: (12) 290 10 54. n

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2019

NAJLEPSZE KAMERY TERMOWIZYJNE SIECI ELEKTROENERGETYCZNE

INSTALACJE FOTOWOLTAICZNE

INSTALACJE ELEKTRYCZNE

NAPĘDY i STEROWANIE

Przedstawicielstwo Handlowe Paweł Rutkowski ul. Rakowiecka 39A/3, 02-521 Warszawa, tel.: +48(22) 849 71 90, fax. +48(22) 849 70 01, e-mail: rutkowski@kameryir.com.pl

Ułatw sobie życie. Inteligentne zarządzanie energią z zenon Software Platform. Efektywny inżyniering, prosty do integracji – od elektrowni aż do Smart Grids: ` Automatyzuj podstacje

` Kontroluj systemy magzynowania energii

` Zarządzaj sieciami dystrybucyjnymi

` Obsługuj energię ze źródeł odnawialnych

` Monitoruj elektrownie wodne

zenon na targach ENERGETAB 2019 17.09 – 19.09.2019 | ZIAD Bielsko-Biała Hala: A | Stoisko numer: 29

www.copadata.com/energy

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Niezawodność zasilania dzięki innowacyjnym rozwiązaniom JM-Tronik – Pakiet Smart Grid JM-Tronic Sp. z o.o. od prawie 40 lat prowadzi aktywne działania w zakresie badań i rozwoju nowych funkcjonalności i zastosowań metod pomiarowoobliczeniowych, zwiększających bezpieczeństwo dostaw energii. Owocem tych prac jest między innymi pakiet Smart Grid, składający się z szafy sterowniczej, wyposażonej w sterownik z funkcją lokalizacji zwarć i komunikacją GPRS, sensorów pomiarowych prądu SP i napięć SN do zastosowań w sieciach dystrybucyjnych oraz napowietrzny rozłącznik próżniowy w obudowie zamkniętej typu RU-V.

rezentowane w artykule rozwiązanie w istotny sposób przyczynia się do poprawy wskaźników: yy SAIDI – przeciętny systemowy czas trwania przerwy długiej, yy SAIFI – przeciętna systemowa częstość przerw długich, yy MAIFI – przeciętna częstość przerw krótkich. Napowietrzny rozłącznik próżniowy w obudowie zamkniętej typu RU-V Pojęcie sieci inteligentnej pojawiło się na przełomie XX i XXI w. W początkowej fazie pierwszych wdrożeń ograniczały się one do instalacji pilotażowych, które pozwalały na coraz bardziej szczegółową identyfikację wyzwań i ograniczeń wynikających z eksploatacji. W kolejnych latach nastąpiło przyspieszenie w realizacji inwestycji, a ich wartość wynosiła ponad 200 mln euro rocznie. W roku 2011 osiągnęła poziom 500 mln euro. Do roku 2020 łączne inwestycje w technologie Smart Grid w Europie wyniosą 71 mld euro. Historia tej dziedziny obejmuje niespełna 20 ostatnich lat. Rozwój technologii Smart Grid jest stymulowany prawodawstwem Unii Europejskiej i przekłada się bezpośrednio na wzrost inwestycji w infrastrukturę w celu obniżenie kosztów jej funkcjonowania. Ten sam mechanizm wpływa na dynamiczny rozwój urządzeń, oprogramowania i usług związanych z pojęciem sieci inteligentnej. Wciąż identyfikowane są nowe ryzyka, wynika-

Zdj. 1. Napowietrzny rozłącznik próżniowy w obudowie zamkniętej typu RU-V

jące z konieczności stosowania niezawodnych systemów komunikacji oraz zależności skuteczności działania infrastruktury Smart Grid od stanu i układu niejednorodnej sieci elektroenergetycznej, wymagającej modernizacji lub odtworzenia. Istotnym aspektem funkcjonowania sieci inteligentnych jest utrzymanie na właściwym poziomie wskaźników niezawodności zasilania odbiorców: SAIDI, SAIFI i MAIFI. W celu utrzymania referencyjnych wartości tych wskaźników Operatorzy Sys-

temu Dystrybucyjnego /OSD/ wdrażają rozwiązania pozwalające na szybką i automatyczną lokalizację uszkodzonego odcinka linii. Główną rolę pełnią urządzenia „obserwujące” stan sieci od wewnątrz – wskaźniki przepływu prądu zwarciowego. Dzięki sprawnej komunikacji i zdalnemu sterowaniu następuje wyizolowanie uszkodzonego odcinka linii (wiodącą rolę pełnią urządzenia komunikacyjne oraz nowoczesne aparaty łączeniowe). Opisany wyżej proces, widoczny w systemie sterowa-

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2019

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE Tabela. 1. Parametry znamionowe rozłącznika RU-V Napięcie znamionowe

24 kV

Częstotliwość znamionowa

50 Hz

Napięcie znamionowe wytrzymywane o częstotliwości sieciowej: yy Do ziemi i międzyfazowo yy Bezpiecznej przerwy izolacyjnej

Napięcie znamionowe udarowe piorunowe wytrzymywane: yy Do ziemi i międzyfazowo yy Bezpiecznej przerwy izolacyjnej

50 kV 60 kV 125 kV 145 kV

Prąd znamionowy ciągły

630 A

Prąd znamionowy krótkotrwały wytrzymywany

20 kA

Znamionowy czas trwania zwarcia

Prąd znamionowy szczytowy wytrzymywany

50 kA

Prąd znamionowy załączalny zwarciowy

Ima

40 kA

Prąd znamionowy wyłączalny w obwodzie o małej indukcyjności

Iload

630 A

Prąd znamionowy wyłączalny w obwodzie sieci pierścieniowej

Iloop

630 A

Prąd znamionowy wyłączalny ładowania kabli

Icc

16 A

Prąd znamionowy wyłączalny ładowania linii napowietrznej

Ilc

1,5 A

Prąd znamionowy wyłączalny zwarcia doziemnego

Ief1

50 A

Prąd znamionowy wyłączalny ładowania linii napowietrznej i kablowej w warunkach zwarcia doziemnego

Ief2

28 A

Stopień ochrony

IP54

Klasa wytrzymałości elektrycznej

Klasa łączenia prądów pojemnościowych

Klasa trwałości mechanicznej

M2, 5000 C-O

Napęd

Ręczny lub silnikowy (24 VDC lub inne na żądanie)

Masa

nia i nadzoru, pozwala ograniczyć do minimum liczbę odbiorców pozbawionych zasilania i zminimalizować czas lokalizacji uszkodzonego odcinka, co poprawia poziom wartości wskaźników SAIDI, SAIFI i MAIFI. Dynamiczny rozwój technik informatycznych pozwala na konstruowanie niedrogich i skutecznych urządzeń, które niezawodnie dokonują obliczeń na podstawie precyzyjnych pomiarów wielkości fizycznych, występujących w trakcie pracy normalnej i zakłóceniowej sieci. Jeszcze kilka lat temu w wielu opracowaniach teoretycznych, dotyczących metod wyznaczania parametrów sieci pozwalających na skuteczną identyfikację awarii odcinków linii, pojawiała się konkluzja, że metody te mogą być uciążliwe do wdrożenia ze względu na konieczność zainstalowania dużej liczby wskaźników przepływu prądu zwarcia. Narzucony obowiązek utrzymania wskaźników niezawodności zasilania, który skutkuje konsekwencjami finansowymi, spowodował że inwestycje w tym zakresie stały się opłacalne. Blokujące

95 kg

kryterium ekonomiczne straciło na znaczeniu. Coraz powszechniej wdrażane są systemy rozproszone w krajowych sieciach OSD. Rozwiązania te pozwalają na poprawę jakości energii w sieciach napowietrznych, stopniowo eliminując konieczność stosowania układów z reklozerami, które dla zidentyfikowania uszkodzonego odcinka linii wykonywały serie cykli SPZ, nie pozostających bez znaczenia dla jakości dystrybuowanej energii elektrycznej. Rozwiązania Smart Grid w zakresie identyfikacji miejsca uszkodzenia i wyizolowania odcinka linii jest obecnie w fazie dynamicznego rozwoju. Stopniowo zaostrzane normy i wartości wskaźników niezawodności zasilania będą generowały konieczność stosowania nowych funkcjonalności. Jedną z nich może być precyzyjna lokalizacja miejsca zwarcia, a nie tylko odcinkowa lokalizacja uszkodzenia, która jest obecnie dominującym modelem funkcjonowania systemów FDIR. Rozłącznik RU-V jest urządzeniem przeznaczonym do pracy w sieciach napowietrznych o napięciach znamio-

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2019

nowych do 24 kV i prądach znamionowych do 630 A. Dedykowany został do pracy w sieciach Smart Grid. Charakteryzuje go bezobsługowość i pewność działania w ekstremalnych warunkach atmosferycznych, a także nie zawiera gazu SF6, co eliminuje konieczność przeprowadzania kosztownych przeglądów i gwarantuje wieloletnią pracę. Zastosowany w nim napęd sprężynowy, pracujący w układzie migowym, zapewnia poprawne zamknięcie i otwarcie rozłącznika przy wykorzystaniu napędu ręcznego lub elektrycznego. Pod względem konstrukcji rozłącznik RU-V spełnia również wymagania stawiane odłącznikom w zakresie napięcia wytrzymywanego bezpiecznej przerwy izolacyjnej: 60 kV AC i 145 kV LI. Rozłącznik RU-V jest dostarczany w zestawie z sensorami do pomiaru prądu i napięcia, ogranicznikami przepięć, transformatorem potrzeb własnych, skrzynką sterowniczą z telemechaniką, napędem ręcznym oraz konstrukcją wsporczą. n

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Produkowane w Lubsku rozłączniki wnętrzowe SN typu KL / KLF coraz popularniejsze w polskich sieciach dystrybucyjnych

rajowi Dystrybutorzy Energii elektrycznej coraz więcej uwagi poświęcają modernizacji sieci średnich napięć (SN). Stawiane przed Zakładami Energetycznymi wyzwania związane z niezawodną dostawą energii oraz skracaniem przerw w jej dostarczaniu (wskaźniki SAIDI, SAIFI) powodują, że wyeksploatowane urządzenia zastępuje się nowymi, bardziej niezawodnymi. W tym zakresie duże zastosowanie mają rozłączniki wnętrzowe SN typu KL i KLF. Aparaty te są stosowane w wielu krajach Europy, a także Świata, gdzie pracują w różnych strefach klimatycznych. Warto podkreślić, że rozłączniki KL i KLF od wielu już lat są produkowane w Polsce. (zdj. 1, zdj. 2.)

O produkcie Rozłączniki KL/KLF (oraz ich odpowiedniki KLS/KLFS stosowane we wnętrzowych rozdzielnicach SN w izolacji powietrznej) są produkowane w Lubsku przez firmę uesa Polska Sp. z o.o.

Sercem tych rozłączników jest teleskopowa komora gaszeniowa, która również produkowana jest na miejscu (zdj. 3.). To właśnie ta komora odpowiada, za przerywanie obwodu i gaszenie łuku elektrycznego. Cały proces gaszenia łuku odbywa się wewnątrz komory i nie jest widoczny na zewnątrz.

Zastosowanie Stacje transformatorowe miejskie lub wieżowe to bardzo często spotykany element energetycznej sieci rozdzielczej SN/nn. Wiele z tych obiektów powstawało 30 – 40 lat temu. We wnętrzu tych stacji pracuje przestarzała i wyeksploatowana aparatura rozdzielcza średniego i niskiego napięcia, a ich operatorzy borykają się z problemem niezawodnej i bezpiecznej obsługi. Stąd też - tam gdzie jest to ekonomicznie uzasadnione - energetyka zawodowa coraz częściej decyduje się na modernizację tych obiektów. Modernizacja polega najczęściej na wymianie urządzeń rozdzielczych przy zachowaniu

Zdj. 1. Produkcja rozłaczników Sn typu KL, KLF

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2019

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2019

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE części budowlanej. Odbywa się to przez wymianę rozłączników SN lub wymianę całych rozdzielnic SN. Poprawę jakości i niezawodności zasilnia uzyskuje się m.in. poprzez budowanie sieci dystrybucyjnych, w których urządzenia można zdalnie sterować (sieci inteligentne, SMART-GRID). Elementem wykonawczym jest wówczas rozłącznik z napędem silnikowym, w którym za pomocą urządzeń telemechaniki możemy zdalnie dokonywać łączeń. Zarówno rozłączniki KL, jak i rozdzielnice SN wyposażone w rozłączniki typu KLS można doposażać w napędy silnikowe i przystosowywać do zdalnego sterowania.

Zdj. 2. Rozłączniki przygotowane do wysyłki

Zdj. 3. Serce rozłacznika - teleskopowa komora gaszeniowa

Dlaczego warto? Zastosowanie w modernizowanych stacjach transformatorowych rozłączników SN typu KL, KLF w znaczny sposób upraszcza prace monterskie i skraca czas potrzebny na przeprowadzenie modernizacji stacji (czas wyłączenia). Aparaty te są produkowane w kilku rozstawach międzybiegunowych (odległość pomiędzy środkami faz rozłącznika w mm): 135, 175, 230, 275. Można je zatem dobrać do istniejącego w stacji rozstawu szyn zbiorczych. Dodatkową zaletą jest możliwość stosowana tradycyjnych (wnętrzowych) głowic kablowych i ograniczników przepięć, co znacznie obniża koszty modernizacji (w porównaniu do rozwiązań wymagających stosowania konektorowych głowic kablowych i ograniczników przepięć). Nie bez znaczenia jest również fakt, że mowa tu o rozłącznikach w izolacji powietrznej, które dają możliwość stworzenia tzw. widocznej przerwy w obwodzie, (zdj_4) Obecnie firma uesa realizuje wiele modernizacji stacji trafo na terenie całego kraju, a produkowane w Lubsku rozłączniki SN są dostarczane m.in. dla Tauron Dystrybucja, na podstawie rozstrzygniętego postępowania przetargowego. Opracowano na podstawie materiałów uesa Polska Sp. z o.o. uesa.pl n Zdj. 4. Celka SN z rozłącznikiem po modernizacji

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2019

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Szafy telemechaniki dla obiektów elektroenergetycznych SN/nN W związku z wprowadzeniem przez Urząd Regulacji Energetyki współczynników SAIDI/SAIFI jako wskaźników jakościowych dostarczanej do klienta energii elektrycznej, zakłady energetyczne coraz częściej inwestują w infrastrukturę sieci dystrybucyjnej SN.

Do tych działań zalicza się projekty w zakresie: yy automatyzacji stacji transformatorowych SN/nN, złącz kablowych SN oraz punktów rozłącznikowych, yy zdalnej detekcji i lokalizacji zwarć w sieciach SN, yy zdalnej rekonfiguracji sieci w celu izolowania zwartych odcinków sieci. Wszystkie te inwestycje mają na celu zmniejszenie kosztów ponoszonych przez zakłady energetyczne związane z usuwaniem zwarć, zużyciem infrastruktury sieciowej oraz strat wynikających z niesprzedanej energii elektrycznej i karami za jej niedostarczenie. Dla ekspertów i specjalistów z dziedzin telemechaniki oraz automatyki zabezpieczeniowej przygotowaliśmy ofertę gotowych do zastosowania szaf telemechaniki oraz wskaźni-

ków zwarć, spełniających wymagania poszczególnych OSD. Przedstawione rozwiązania są odpowiedzią na potrzeby związane z automatyzacją sieci SN i nN w zakresie: yy sterowania i monitorowania urządzeń i aparatów w sieciach SN i nN, yy detekcji i sygnalizacji zakłóceń w sieciach SN, yy rejestracji zdarzeń i zakłóceń, yy monitorowania stanu bezpieczników w rozdzielniach nN, yy monitorowania i pomiarów na odpływach nN, yy monitorowania zasilania gwarantowanego 24 V DC, yy monitorowania dostępu do obiektów energetycznych, yy zapewnienia bezpiecznej komunikacji z systemami informatycznymi, tj. SCADA, GIS, AMI

Rys. 1. Sterowanie, detekcja i monitoring obiektów SN/nN – szafy telemechaniki WAGO

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2019

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE Oferta szaf telemechaniki oraz zdalnych wskaźników zwarć została zbudowana w oparciu o komponenty WAGO. Jakość produktów oraz sposób ich integracji i dopasowania umożliwia zastosowanie w wielu aplikacjach związanych z automatyzacją sieci SN i nN.

Szafy telemechaniki Przeznaczone są do sterowania obiektem – złączem kablowym SN lub stacją elektroenergetyczną SN/nN. Zapewniają sterowanie i monitorowanie stanu łączników oraz pozostałych urządzeń. Funkcjonalność rozwiązania może zostać podniesiona poprzez zainstalowanie detektorów zwarć. Skalowalny system telemechanika WAGO oparty jest na modularnej platformie WAGO I/O, której jednostkę centralną stanowi sterownik PFC200 XTR. Modułowa budowa zespołu zapewnia elastyczność rozbudowy w przyszłości zarówno w zakresie doposażenia w kolejne detektory zwarć, jak również dodawania kolejnych wejść, wyjść, portów szeregowych i zmiany funkcjonalności dotyczących sterowania napędami łączników SN. Oznacza to, że rozwiązanie jest skalowalne, otwarte na współpracę z dodatkową aparaturą w oparciu o zdalną komunikację z systemami nadrzędnymi, w standardowych protokołach telemetrycznych (DNP3.0, IEC60870-5-104). Forma transmisji zależy od wymagań OSD (GPRS/TETRA/NetMan/ETHERNET). Szafy telemechaniki zbudowane są z następujących komponentów: yy sterownika PFC200 z odpowiednią liczbą wejść i wyjść, yy detektorów zwarć WE-SG-750, yy układów zasilania gwarantowanego 24 V DC, 20 A lub

40 A wraz z baterią akumulatorów 24 V, yy modemu GSM i/lub modemów specjalnych (TETRA Motorola, TETRA BDR-21, NetMan PDR300), yy układu wentylacji, ogrzewania i chłodzenia (w zależności od wymagań OSD), yy zasilacza 24/12 V DC, 3 A (dla rozwiązań z komunikacją TETRA), yy listwy przyłączeniowej z przekaźnikami, yy obudowy zgodnej ze standardami OSD. Zaimplementowane w sterownikach standardy bezpieczeństwa teleinformatycznego (szyfryzacja danych AES128, IPSec, OpenVPN) pozwalają na stosowanie tych rozwiązań w najbardziej odpowiedzialnych i newralgicznych punktach sieciowych. Sterownik WAGO umożliwia zdalny dostęp do oddalonych stacji oraz przesyłanie wszystkich istotnych parametrów pracy, równolegle do kilku systemów, za pośrednictwem protokołów DNP3.0 oraz IEC60870-5-104. Komunikacja z systemami SCADA realizowana jest z wykorzystaniem wbudowanego modemu GPRS 3G oraz zewnętrznych urządzeń (TETRA, NetMan, 4G LTE). Rozwiązania WAGO wprowadzają możliwość autentykacji oraz uwierzytelniania, jak również logowania wielopoziomowego oraz parametryzacji poziomów dostępu. Istotnym czynnikiem są również warunki zewnętrzne, w których układ będzie pracował. Do wymagających aplikacji energetycznych przeznaczona jest wersja XTR. Zakres temperatur pracy – od -40 do +70°C – pozwala na rezygnację z klimatyzacji i zwiększenie efektywności energetycznej. Kompaktowe gabaryty dają możliwość zabudowy w ograniczonych przestrzeniach, np. przedziałach rozdzielni nN stacji transformatorowych lub małogabarytowych szafkach instalacyjnych.

Rys. 2. Skalowalny i modularny system telemechaniki WAGO

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2019

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE Zdalne wskaźniki zwarć SN Aby poprawić wskaźniki opisujące jakość dostarczanej energii, firmy dystrybucyjne poszukują nowych produktów i rozwiązań koncentrujących się głównie na zmniejszeniu liczby przerw w zasilaniu, czasu ich trwania oraz stref podatnych na zakłócenia. Zdalne wskaźniki zwarć WAGO opracowane zostały w celu skutecznej detekcji zakłóceń w sieci SN niezależnie od rodzaju pracy sieci. Zdalne wskaźniki zwarć zbudowane są z następujących elementów: yy jednego lub kilku detektorów zwarć WE-SG-750 dostosowanych do aparatów pomiarowych, yy sterownika PFC200 wraz z oprogramowaniem, zapewniającego integrację urządzeń oraz interfejs użytkownika – serwer WWW, yy zintegrowanego zasilacza wraz z jednostką sterującą (230 V AC/24 V DC, 5 A lub 3 A), yy akumulatorów 24 V DC, 8 Ah, yy zasilacza 24 V DC /12 V DC, 3 A (rozwiązanie z TETRA Motorola), yy modemu GSM i/lub modemów specjalnych (TETRA Motorola, TETRA BDR-21, NeMtan PDR300), yy listwy przyłączeniowej, yy obudowy zgodnej ze standardami OSD. Automatyka detekcji zwarć, bazująca na detektorze WAGO

WE-SG-750, zapewnia prawidłowe wykrywanie wszystkich rodzajów zwarć międzyfazowych i doziemnych w sieciach: yy kompensowanej, na podstawie pomiaru trzech prądów pozyskanych z cewek Rogowskiego i trzech napięć pozyskanych z sensorów napięciowych, yy uziemionej przez rezystor, na podstawie pomiaru trzech prądów pozyskanych z cewek Rogowskiego, yy izolowanej, na podstawie pomiaru trzech prądów pozyskanych cewek Rogowskiego i trzech napięć pozyskanych z sensorów napięciowych. Detektor WAGO WE-SG-750 umożliwia zdalną parametryzacja poprzez webserver sterownika telemechaniki wraz z możliwością zdalnej konfiguracji 4 banków nastaw dla każdego pola SN (brak konieczności posiadania dodatkowego programu komputerowego do parametryzacji detektora zwarć). Dziennik zdarzeń dostępny online zapewnia funkcjonalność nadpisywania najstarszej operacji z możliwością zdalnego odczytu. Dodatkowo istnieje możliwość zdalnego/lokalnego testu detektora zwarć oraz lokalnej diagnostyki poprzez sygnalizację LED na panelu detektora zwarć. Poza tym urządzenie zapewnia funkcję zdalnego kasowania, wyzwalania zabezpieczenia i zmiany nastaw. Realizowane funkcje zabezpieczeniowe są zgodne z aktualnymi wymaganiami stawianymi przez operatorów systemu dystrybucyjnego.

Kompleksowa oferta WAGO dostarcza kompleksowe rozwiązania w zakresie automatyzacji obiektów SN i nN spełniające wymagania OSD. Posiadamy również bogate doświadczenia wynikające ze zrealizowanych projektów na terenie krajowych i europejskich spółek dystrybucyjnych. WAGO, biorąc udział w projektach automatyzacji sieci SN i nN, zapewnia wsparcie na każdym etapie realizacji w zakresie: yy opracowania dokumentacji technicznej szaf telemechaniki i zdalnych wskaźników zwarć, yy przygotowania listy sygnałów (zgodnie ze standardami OSD), yy dostawy szaf telemechaniki i wskaźników zwarć, yy przygotowania aplikacji (program) zgodny ze standardami i ustaleniami OSD, yy wsparcia przy wykonywaniu projektu oraz uzgodnień, yy wsparcie przy uruchomieniach, yy szkolenia oraz certyfikacji wykonawców. Adrian Dałek Menedżer ds. projektów elektroenergetycznych

Rys. 3. Zdalny wskaźnik zwarcia z komunikacją do systemu SCADA

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2019

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Jakość i doświadczenie gwarancją bezpiecznej pracy linii i stacji elektroenergetycznych W połowie września br Enervision już po raz ósmy będzie uczestniczyć w targach Energetab. Jak co roku zapraszamy Państwa do odwiedzenia stoiska nr 26 w pawilonie J, na którym wraz z naszymi partnerami będziemy prezentować rozwiązania dla linii i stacji elektroenergetycznych.

asza oferta asortymentowa na przestrzeni lat była i nadal jest wzbogacana o kolejne produkty i systemy, co jest wynikiem obserwacji branży energetycznej i zachodzących w niej zmian. Punktem niezmiennym, który pozwala nam realizować naszą misję bycia godnym zaufania, solidnym i pewnym partnerem w sektorze energetyki, pozostaje wysoka jakość oferowanych materiałów oraz współpraca ze sprawdzonymi i doświadczonymi producentami. Są to w naszym przekonaniu kluczowe elementy, które umożliwiają bezpieczną i stabilną pracę linii i stacji elektroenergetycznych. Niestety od kilku lat z niepokojem obserwujemy sytuację, w której znaczna część przetargów na modernizację czy budowę nowych obiektów opiera się tylko i wyłącznie na kryterium ceny. Wydaje się, że jest to najprostszy i najbardziej obiektywny sposób oceny atrakcyjności składanych ofert, ale pomijanie kryteriów jakościowych przy wyborze wykonawcy czy dostawcy może na dalszym etapie rodzić niebezpieczne konsekwencje jak chociażby awarie wywołane przez tańsze, ale gorszej jakości komponenty. Problematyka jakościowa była przez nas wielokrotnie poruszana podczas licznych prezentacji produktowych, organizowanych konferencji, a także na łamach Urządzeń dla Energetyki. W niniejszym artykule chcielibyśmy raz jeszcze poruszyć tę kwestię koncentrując się przede wszystkim na osprzęcie dla stacji elektroenergetycznych oraz izolatorach szklanych. W przypadku stacji elektroenergetycznych bardzo ważnym aspektem, który umożliwia ich niezakłóconą i bezawaryjną pracę jest dostosowanie parametrów prądowych i napięciowych oferowanych zacisków do wymagań inwe-

Fot.1 Zacisk 400 kV z ekranowanymi śrubami w korpusie.

storów. Problemy jakościowe w zaciskach stacyjnych skręcanych na polskim rynku były przez naszą firmę poruszane już w 2017 roku w artykule ‘Rozwój oferty zacisków skręcanych LORÜNSER Austria w obwodach pierwotnych stacji elektroenergetycznych w Polsce w latach 2012-2016’ (UdE 6/2017). Bardzo ważną zaletą systemu oferowanych przez nas zacisków skręcanych LORÜNSER, szczególnie dla inwestorów takich jak PSE, jest ograniczenie strat związanych ze zjawiskiem ulotu koronowego. Ulot na stacjach elektroenergetycznych - spowodowany złym wykonaniem powierzchni zacisków, stanowi spory procent strat energii elektrycznej. W rozwiązaniach zacisków skręcanych LORÜNSER stosuje się podział standardowych wyrobów na sprzęt do 245kV oraz do 420kV. Do tych poziomów na-

pięć stosuje się restrykcyjne podejście do wykonania takich elementów jak: wygładzone powierzchnie korpusów zacisków, krawędzie płytek stykowych czy zaokrąglone łby śrub. Ogranicza się w ten sposób generowanie ulotu, który – oprócz tego, że jest sprawcą strat energii – może być też niebezpieczny (pod postacią pola lub hałasu) dla otoczenia. Z niepokojem obserwujemy, jak znani producenci osprzętu wprowadzają na rynek swoją ofertę rozwiązań zacisków skręcanych, w oparciu o elementy w żaden sposób nienadające się do stosowania na napięciach 400kV – z nakładkami wykonanymi na max. napięcie znamionowe 220kV, płytkami stykowymi łączonymi na śruby do korpusów zacisków – z wystającymi łbami śrub bez ekranowania oraz z nieprzygotowaną przez obróbkę mechanicz-

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2019

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2019

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE ną powierzchnią montażu przewodu. Stosowanie tak wykonanych zacisków skręcanych – mimo że pochodzą od producenta z dużym doświadczeniem w produkcji osprzętu, jednak bez odpowiedniego doświadczenia w projektowaniu i produkcji zacisków skręcanych – może powodować nawet uszkodzenia połączeń w stacjach na skutek zbyt dużego ulotu! Połączenia skręcane LORÜNSER pozwalają ograniczyć ilość elementów łączonych ze sobą w jednym punkcie połączenia oraz wyeliminować zbędne płytki pośredniczące, poprzez stosowanie zacisków skręcanych z różnymi wymiarami płytek stykowych, dopasowanymi do aparatu. Odejścia od przewodów rurowych przewodami giętkimi, wykonywane są w technologii skręcanej LORÜNSER w jednym korpusie zacisku z płytką połączeniową – bez względu na ilość połączeń wykonywanych w jednym miejscu. Zaciski konkurencji oferowane na rynku polskim, posiadające płytki stykowe dołączane osobno do korpusów zacisków niejako przeczą tej idei ograniczania zbędnych połączeń w samych zaciskach stacyjnych, a jak wiadomo, im więcej połączeń, tym większe ryzyko ich uszkodzeń oraz możliwe zwiększenie rezystancji przejścia ze wszystkimi konsekwencjami. Kolejnym ważnym aspektem, na który zwróciliśmy uwagę inwestorów jest dostosowanie połączeń rurowych do wymaganego prądu znamionowego, pod kątem wymagań dotyczących dopusz-

czalnego przyrostu temperatury zacisków. Od samego początku w projektach realizowanych z wykorzystaniem osprzętu LORÜNSER kładziemy nacisk na odpowiedni dobór zacisków do znamionowego prądu danego połączenia. Dlatego też, szczególnie w obiektach dla PSE, do połączeń z prądem znamionowym 4000A (np. łączniki szyn) dobierane są czteroprzewodowe mostki zacisków rurowych kompensacyjnych. Przy okazji prac nad jednym z projektów dla PSE, projektanci obwodów pierwotnych pytali nas skąd taka duża ilość przewodów mostkowych w tych połączeniach. Odpowiedź pozostaje niezmienna: odpowiedni przekrój przewodów mostkowych oraz ich odpowiednia ilość pozwala zapewnić przenoszenie prądu 4000 A. Jak zatem to sprawdzić? Oceniając osprzęt mostkowy dla 4000 A należy przyjąć, że dla jednego przewodu zdolność przenoszenia prądu to 2A/mm² przekroju obliczeniowego. Dla przewodu stosowanego w naszych zaciskach wygląda to następująco:

Prosty rachunek prowadzi do wniosku: Osprzęt z 4 przewodami mostkującymi SAL Ø31,7mm jest dostosowany do poziomu prądu 4000 A w łącznikach szyn stacji elektroenergetycznych!!! Tymczasem okazuje się, że na rynku można spotkać zaciski w połączeniach rurowych z dwoma przewodami most-

kującymi, które co prawda są tańsze, ale w praktyce nie spełniają wymagań standardów technicznych PSE pod kątem przyrostu temperatury elementów zacisków przy przepływie prądu znamionowego, zgodnie z którymi ”przyrost temperatury elementów osprzętu nie powinien być wyższy, niż 50°C w stosunku do temperatury otoczenia” (PSE-ST. Osprzęt stacyjny/2014: p. 5.1.2). W kwietniu 2018 roku w laboratorium LORÜNSER przeprowadzone zostało badanie porównawcze zachowania się zacisków rurowych kompensacyjnych z mostkami podwójnymi i poczwórnymi przy prądzie znamionowym 4000A. Dla badanego zacisku LORÜNSER z czterema przewodami mostkującymi, przyrost temperatury w stosunku do temperatury otoczenia wyniósł na mostkach prądowych ∆T= 40,2°C przy prądzie 4000A. Połączony szeregowo w układzie pomiarowym zacisk dwuprzewodowy z dwoma przewodami mostkującymi Ø31,1 mm, osiągnął przyrost temperatury przewodów mostkujących ∆T= 167,0°C !!! przy przepływie prądu 4000A. Z uwagi na gwałtowny przyrost jego temperatury i widowiskowe wypalanie przewodu badanie musiało zostać przerwane. Opisany wynik badania był łatwy do przewidzenia. Równie łatwe do przewidzenia mogą być fatalne skutki zachowania się takich zacisków kompensacyjnych rurowych z dwoma przewodami w mostkach prądowych, w sytuacji kiedy w połączeniach łączników szyn na obiekcie faktycznie taki duży prąd 4000A się pojawi. Na nic dadzą się wtedy deklaracje

Fot.2 Montaż połączenia pionowego z zaciskami kompensacyjnymi rurą Ø250 do 4000A na stacji Bydgoszcz Zachód.

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2019

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Fot.3. Pomiar przyrostu temperatury ∆T na elementach zacisku z poczwórnymi przewodami w mostkach prądowych LORÜNSER przy przepływie prądu 4000 A w stosunku do temperatury otoczenia t= 24,4°C

w katalogu producenta, że takie zaciski przenoszą prąd znamionowy 4000A – awaria murowana! Wówczas odpowiedzialność za zły dobór spada także na projektanta i wykonawcę. W przypadku linii elektroenergetycznych jednym z najważniejszych elementów są izolatory, które stanowią co prawda niewielki procent (ok 3-4%) wartości budowy nowej linii WN, ale mogą być sprawcami największej liczby awarii. Oczywistym wydaje się zatem fakt, aby przy ich wyborze nie kierować się wyłącznie najniższą ceną, ale brać pod uwagę także parametry jakościowe takie jak chociażby wytrzymałość izolatora (szerzej o tym temacie pisaliśmy w numerze UdE 6/2015 w artykule „Ocena elektrycznych i mechanicznych parametrów izolatorów szklanych” ) – nie tylko deklarowana przez producenta ‘na papierze’ , ale też potwierdzona przez wiele lat pracy na liniach oraz referencje użytkowników. W przypadku Sedivera najlepszym dowodem są tutaj poniższe liczby: yy 520 milionów izolatorów ze szkła hartowanego zainstalowanych w ponad 150 krajach na liniach do 1000 kV AC yy 6 milionów izolatorów ze szkła hartowanego zainstalowanych na liniach prądu stałego do 800 kV yy 5 milionów izolatorów kompozytowych na liniach do 735 kV

yy Milion izolatorów Sedicoat – izolatorów ze szkła hartowanego z powłoką silikonową do zastosowań przy prądzie stałym oraz zmiennym W Polsce w ostatnich latach z wykorzystaniem izolatorów Sediver zostały zrealizowane m.in. takie inwestycje jak: 400 kV Ełk-Łomża, 400 kV Joachimów-Rogowiec, 400 kV Olsztyn-Mątki, 400 kV Bydgoszcz – Piła Krzewina, 400 kV Gdańsk Przyjaźń -Żydowo Kierzkowo (łącznie ponad 470 tys. sztuk izolatorów). Jak twierdzi Sediver wybór izolatorów oferowanych przez tak doświadczonego producenta sprawia, że „można o nich nawet zapomnieć”, co pozwala ograniczyć do minimum późniejsze koszty eksploatacji, o czym niestety często nie myśli się na etapie przetargu. Izolatory Sedivera wyróżniają się nie tylko długą żywotnością (ponad 70 lat), ale też bardzo dużą odpornością na różne warunki klimatyczne (w tym tornada, burze lodowe czy sadź), co potwierdza niski współczynnik uszkadzalności (<1/10 000/rok). Izolatory szklane stanowią przy tym dużo bardziej ekologiczne rozwiązanie niż izolacja kompozytowa. Jak podaje Sediver ok 30-40 % surowców wykorzystywanych do produkcji pochodzi z recyklingu, odpady produkcyjne są w 99% przetwarzane, a 95% zużytego izolatora nadaje się do ponownego przerobienia. W dobie ro-

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2019

snącej troski o środowisko naturalne nie powinno to pozostawać bez znaczenia przy wyborze materiałów stosowanych przy budowie nowych linii. Kilkudziesięcioletnie doświadczenie producenta jest nie tylko gwarantem wysokiej jakości oferowanych produktów (wypracowanej przez lata badań laboratoryjnych i terenowych), ale także zapewnia odpowiednie wsparcie techniczne na każdym etapie realizacji projektu. W przypadku Sedivera do dyspozycji klientów na całym świecie jest interdyscyplinarny zespół wykwalifikowanych inżynierów zajmujących się badaniem i rozwojem optymalnych rozwiązań w dziedzinie ochrony i izolacji wysokonapięciowej oraz 6 ośrodków badań i analizy, w tym laboratorium badań wysokonapięciowych CEB, zlokalizowane w Bazet/Francja z najnowszym wyposażeniem umożliwiającym prowadzenie szeroko zakrojonych programów badawczych oraz wykonywanie prób na kompletnych łańcuchach dla sieci do 800 kV. Zalety izolatorów szklanych Sediver w ciekawy sposób zostały przedstawione na sąsiednich stronach. Zachęcamy Państwa do zapoznania się z „Unikalną historią kluczowego elementu“ oraz do odwiedzenia nas na targach Energetab i bezpośredniego kontaktu z przedstawicielami Enervision. n

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Unikalna historia kluczowego elementu Izolatory ze szkła hartowanego Sediver ® Cześć, pochodzę z rodziny Sedivera, wiodącego na świecie producenta izolatorów szklanych. Mam ponad 520 milionów braci rozmieszczonych na całym świecie, w różnym klimacie!

Przy urodzeniu dostałem magiczną moc - hartowanie

Nie potrzebują nas, nie mają żadnych ukrytych wad…

Dzięki hartowaniu nie można mnie przebić i nie starzeję się.

oś ć d po r n s t o a j o M je er zenia a! d u a n ok o wy s b a rd z

Nie potrzeba lornetki, żeby zobaczyć, że zgubiłem klosz

Hej, mogę jeszcze długo pracować!

Może czekać kilka miesięcy, zanim go zastąpię!

Jest tak silny jak ja…

Nawet bez klosza nie mogę go przejść. Ten typ jest nie do przebicia

ve r 0 e di Z S 1 0. 0 0 / e <1 ocz n i r

info@sediver.com - www.sediver.com

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2019

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE Nie martw się, jeśli któryś z moich braci... ...ma trzpień, który nieco się rusza. Po zawieszeniu już tego nie robi

...na powierzchni cementu ma małe pęcherzyki… żaden problem, to nie zmniejsza jego siły

… ma klosz, na którym są niedoskonałości powierzchni. Nie wpływają one na jego wydajność

Przed opuszczeniem fabryki musiałem przejść surowe testy

gwarantowanej wytrzymałości mechanicznej

Teraz będę pracować na linii ponad 60 lat! Dziękuję, że mnie

wybrałeś, moi rodzice Sediver- pozostają do Twojej dyspozycji

A CJ N CI A R Ś A KO W G JA

ISO 9001 / 14001 / 18001

Sediver © F51-2019PL

Teraz możesz umieścić mnie na słupie. Będę niezawodnym partnerem, bez żadnych ukrytych wad

Sediver 95, avenue François Arago 92017 Nanterre, France T +33 146 14 15 16 - F +33 146 14 15 32 info@sediver.com - www.sediver.com

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2019

Wyłączny przedstawiciel w Polsce: Enervision.

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Powłoki ochronne słupów oświetleniowych z wykorzystaniem farb proszkowych Długotrwałe zabezpieczenie powłokami ochronnymi powierzchni stalowych i aluminiowych, eksploatowanych w bezpośrednim narażeniu na działanie warunków atmosferycznych, stanowi nadal duże wyzwanie dla producentów konstrukcji, w przypadku gdy okresy użytkowania są liczone w dziesiątkach lat.

zrost zanieczyszczenia powietrza, ruch samochodowy a także stosowanie środków chemicznych do zimowego utrzymania dróg, zwiększyły wymagania antykorozyjne dla powłok ochronnych, by skutecznie chronić konstrukcje oświetleniowe narażone na agresywne warunki środowiskowe.

Malowanie stali ocynkowanej Antykorozyjny system ochronny, w którym warstwa cynku jest dodatkowo chroniona przez powłoki malarskie na stali ocynkowanej, nosi nazwę DUPLEX. W obszarach o małym zagrożeniu korozyjnym żywotność powłok cynkowych jest wystarczająca. W miejscach o większym zagrożeniu, trwałość powłok cynkowych skraca się do około 10 lat. Konieczność ochrony cynku dodatkowa powłoką ochronną malarską jest rozwiązaniem najbardziej efektywnym. System Duplex to obiegowe określenie metody zabezpieczenia wielowarstwowego konstrukcji stalowych z wykorzystaniem cynku jako bariery elektrochemicznej i malarskiej jako ochronnej. Trwałość powłok systemu DUPLEX wydłuża się o trwałość powłoki cynkowej i powłoki malarskiej a współdziałanie powłok ochronnych dodatkowo, nawet dwukrotnie zwiększa efekt takiej ochrony. Farby proszkowe oparte na żywicach termoutwardzalnych,

są stosowane jako materiały powłokowe od kilkudziesięciu lat. Doskonałe właściwości mechaniczne, odporność chemiczna oraz estetyka powierzchni, miały wpływ na tak szerokie zastosowanie. Farby proszkowe dedykowane dla powłok cynkowych, oparte są na żywicach o podwyższonej lepkości, co gwarantuje dobrą szczelność, odpowiednie pokrywanie naroży i krawędzi oraz dają możliwość nakładania grubszych warstw bez tworzenia odcieków. Na trwałość powłok DUPLEX, z wykorzystaniem farb proszkowych ma wpływ jakość powłoki cynkowej, jak i jej sposób przygotowania przed napyleniem powłoki malarskiej. Dobór farb proszkowych, sposobu pokrycia i utwardzenia, to również czynniki określające trwałość ochrony. Wzajemne współdziałanie cynkowania ogniowego i powłoki malarskiej powoduje wzrost działania antykorozyjnego , okres ochrony powłok DUPLEX jest znacznie dłuższy niż suma okresów działania powłok cynkowych i malarskich, dlatego system jest stosowany w warunkach wysokich obciążeń korozyjnych.

Malowanie aluminium Farby proszkowe są również doskonałym zabezpieczeniem słupów oświetleniowych wykonanych ze stopów aluminium. Przygotowanie powierzchni słupa, przez śrutowanie

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2019

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2019

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE oczyszcza i zwiększa powierzchnię przylegania farby a co za tym idzie, przyczepność powłoki malarskiej. Z drugiej strony powłoki proszkowe mają gładkie powierzchnie, w przeciwieństwie do słupów aluminiowych anodowanych, których powierzchnia po obróbce plastycznej jest porowata. Gładkie powierzchnie nie zatrzymują kurzu i brudu, którego na drogach nie brakuje a gładka powierzchnia słupów oświetleniowych pod wpływem deszczu, wykazuje cechy samooczyszczające. Malowanie proszkowe zapewnia grubości powłok 80 µm120 µm podczas gdy anodowania to 15-25 µm. Farby proszkowe powoli tracą grubość, dopóki powierzchnia farby zachowuje integralność, erozja powłoki niemal nie postępuje – utrata grubości filmu jest mniejsza niż 1 µm na rok , nawet w zanieczyszczonym środowisku. W przeciwieństwie do powłok proszkowych, anodowana powłoka w środowisku agresywnym - miejskim (kwaśne deszcze), będzie tracić swą grubość szybciej, powłoka będzie się osłabiać i przyspieszać degradację. Towarzyszy temu często kredowanie, wykwity, odbarwienia i ubytki w powłoce. Malowanie proszkowe wykazuje lepszą odporność na zarysowania i tzw. „piaskowanie” od kruszywa wysypywanego na drogi w sezonie zimowym. Anodowanie gorzej radzi sobie z tym problemem, powłoka łatwo się rysuje i ściera, trudno ją naprawić (poza wymianą). Uszkodzenia mechaniczne powłok malarskich można dokonać w miejscu lokalizacji słupa. Farby proszkowe są tak szeroko stosowane dzięki swoim do-

skonałym właściwościom ochronnym oraz trwałości i elastyczności, ale tylko w przypadku poddania napylonej warstwy prawidłowej obróbce cieplnej, która zapewni odpowiednie sieciowania żywic będących głównym budulcem powłoki malarskiej. Obecnie są dostępne metaliczne powłoki proszkowe naśladujące kolory uzyskiwane podczas anodowania i barwienia aluminium. Biorąc pod uwagę, że na obiekt patrzymy z pewnej odległości różnice są prawie niezauważalne. Zapewniają to tzw. farby „anodic”, oferując jednocześnie wszystkie zalety malowania proszkowego. W anodowaniu zakres kolorów oraz połysku jest mocno ograniczony, natomiast w farbach proszkowych, można zastosować dowolny kolor a także efekt, powierzchnię strukturalną lub połysk. Metaliczne kolory dostępnych farb proszkowych to min; naturalny-aluminiowy, złoty, stali nierdzewnej- inox, srebrny, miedziany, mosiądz, chrom. Technologia malowania proszkowego jest szeroko stosowana dzięki doskonałym właściwościom ochronnym, trwałości czy elastyczności oraz estetyce. Niewątpliwą zaletą tej technologii jest brak emisji rozpuszczalników, powtórne wykorzystanie materiału malarskiego oraz stosowanie zamkniętych układów wentylacyjnych. Sprawia że technologia jest bezpieczna dla ludzi i środowiska. Elektromontaż Rzeszów SA n

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2019

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Straty mocy w rdzeniach dławików energoelektronicznych Energoelektroniczne elementy indukcyjne pracujące w obecności wyższych harmonicznych napięcia i prądu są źródłem dużych strat. W dławikach rdzeniowych przyczyny nadmiernych strat mocy występują najczęściej w niedoskonałości konstrukcji rdzenia. Znaczna część strat powstaje w obwodzie magnetycznym. Firma TRAFECO posiada w ofercie dławiki rdzeniowe o nowoczesnej konstrukcji budowane w oparciu o niskostratne materiały magnetyczne z jednoczesnym wykorzystaniem technologii CoreECOTM ograniczającej straty mocy. Słowa kluczowe: dławiki rdzeniowe, straty w rdzeniu, straty histerezowe, straty wiroprądowe

Straty w rdzeniach dławików

Istnieje wiele modeli opisujących mechanizmy powstawania strat w materiałach magnetycznie miękkich. Pierwsze modele strat oparte zostały o opis oddziaływania pola magnetycznego na strukturę domenową [1-4]. Dopiero ich modyfikacje oraz stochastyczne podejście do zjawisk wywołujących straty energii w materiałach magnetycznie miękkich dały dostateczną zgodność wyników pomiarowych i obliczeń [5,6]. W ostatnim czasie zostało zaprezentowane (Sokalski i in.) nowe podejście do opisu zjawisk strat energii w oparciu o teorię skalowania. Jest to uniwersalny model opisujący zjawiska wywołujące straty energii [7].

Modele opisujące straty w materiałach magnetycznych najczęściej odnoszą się do warunków laboratoryjnych gdzie jednorodna próbka materiału magnesowana jest w jednorodnym polu o przebiegu sinusoidalnym z określoną częstotliwością. W układach rzeczywistych obwód magnetyczny nie jest jednorodny, występują wymuszenia złożone często z kilkunastu składowych o wyższych częstotliwościach harmonicznych. Przemagnesowanie często jest niesymetryczne gdzie nakładają się stałe pole magnetyczne oraz kilka pól zmiennych o różnych częstotliwościach. Podczas pracy dużych elementów indukcyjnych występuje dodatkowo znaczące oddziaływanie termiczne na rdzeń dławika w postaci

Rys. 1. Dławik kompensacyjny z rdzeniem w technologii wieloszczelinowej CoreECOTM.

Rys. 2. Ilustracja konstrukcji dławika z rdzeniem w technologii wieloszczelinowej CoreECOTM ograniczającej straty w dławikach.

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2019

o okreĹ&#x203A;lonej czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ci. Podczas obliczeĹ&#x201E; stosuje siÄ&#x2122; wspĂłĹ&#x201A;czynniki strat dodatkowych uwzglÄ&#x2122;dniajÄ&#x2026;ce wystÄ&#x2122;powanie czynnikĂłw TECHNOLOGIE, PRODUKTY â&#x20AC;&#x201C; INFORMACJE FIRMOWE rzeczywistych zwiÄ&#x2026;zanych z konstrukcjÄ&#x2026; rdzenia i dĹ&#x201A;awika. cewek, ktĂłre podczas pracy osiÄ&#x2026;gajÄ&#x2026; wysokie temperatury. Wrzeczywistych rdzeniu dĹ&#x201A;awika. zaleĹźnoĹ&#x203A;ci strat od wystÄ&#x2122;pujÄ&#x2026;cych aplikacji, ww ktĂłrej dĹ&#x201A;awik NaprÄ&#x2122;Cewki ponadto utrudniajÄ&#x2026; przepĹ&#x201A;yw energii strat powstajÄ&#x2026;- pracuje Ĺźenia mechaniczne oraz oddziaĹ&#x201A;ywania cieplne na materiaĹ&#x201A; wielkoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; wymuszanÄ&#x2026; w obwodzie cych w rdzeniu do otoczenia. WpĹ&#x201A;ywajÄ&#x2026; w ten sposĂłb na rdzenia rĂłwnieĹź wpĹ&#x201A;ywajÄ&#x2026; na wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; strat mocy. moĹźe byÄ&#x2021; indukcja wzrost temperatury rdzenia, czyli poĹ&#x203A;rednio na wysokoĹ&#x203A;Ä&#x2021; magnetycznym magnetyczna lub TM natÄ&#x2122;Ĺźenie pola strat w samym materiale rdzenia. Technologia CoreECO Przebieg indukcji lub Straty mocy w dĹ&#x201A;awikach powstajÄ&#x2026; nie tylko w obwodzie ma- magnetycznego. Straty mocy w dĹ&#x201A;awikach energoelektro-nicznych zaleĹźÄ&#x2026; silgnetycznym ale rĂłwnieĹź w elektrycznym a nawet elemen- natÄ&#x2122;Ĺźenia nie od amplitud czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ci prÄ&#x2026;du pola i czÄ&#x2122;sto jest skĹ&#x201A;adowych odksztaĹ&#x201A;cony nadĹ&#x201A;awika. Ilustracja konstrukcji dĹ&#x201A;awika z rdzeniem tachRy2. konstrukcyjnych i materiaĹ&#x201A;ach izolacyjnych. Przy zaĹ&#x201A;o- skutek WielkoĹ&#x203A;Ä&#x2021; strat mocyharmonicznych w dĹ&#x201A;awikach rĂłwnie silnie determinowaobecnoĹ&#x203A;ci napiÄ&#x2122;cia lub TM w technologii wieloszczelinowej Ĺźeniu staĹ&#x201A;ych strat caĹ&#x201A;kowitych dĹ&#x201A;awika CorECO moĹźna projektowaÄ&#x2021; na jest konstrukcjÄ&#x2026; rdzenia i uzwojenia. ciÄ&#x2026;gĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci rdzenia prÄ&#x2026;du, ktĂłre skutkujÄ&#x2026; wzrostemBrakwartoĹ&#x203A;ci dĹ&#x201A;awiki o rĂłĹźnej proporcji w rdzeniu i uzwojeniu uzy- w dĹ&#x201A;awiku jest powodem wystÄ&#x2122;powania przy szczelinowego ograniczajÄ&#x2026;cej stratystrat w dĹ&#x201A;awikach. indukcji maksymalnej lub maksymalnego skujÄ&#x2026;c za kaĹźdym razem urzÄ&#x2026;dzenia o rĂłĹźnej masie i gaba- magnetycznego strumienia rozproszenia. StrumieĹ&#x201E; ten wynatÄ&#x2122;Ĺźenia pola (tzw. przebieg w elerytach. projektowania minimalizuje siÄ&#x2122; funkcjÄ&#x2122; dodatkowe stratywierzchoĹ&#x201A;kowy wiroprÄ&#x2026;dowe i histerezowe Do Podczas wyliczeĹ&#x201E; na poziomie technicznym dlacelu woĹ&#x201A;uje wielkoĹ&#x203A;ci) co znaczÄ&#x2026;co opisujÄ&#x2026;cÄ&#x2026; wybrane kryterium optymalizacji. CzÄ&#x2122;sto kryterium tych mentach konstrukcyjnych dĹ&#x201A;awika zwiÄ&#x2122;ksza i uzwojeniu.straty zĹ&#x201A;oĹźonychjest uzyskanie konstrukcyjnie Harmoniczne indukcji lub projektowym minimalnej masy obwodĂłw elementu lub histerezowe. magnetycznych (Rys.1) moĹźna przyjÄ&#x2026;Ä&#x2021; najmniejszych strat. natÄ&#x2122;Ĺźenia pola o wysokich czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ciach podziaĹ&#x201A; strattechnicznym na dwie skĹ&#x201A;adowe: straty Do umowny wyliczeĹ&#x201E; na poziomie dla zĹ&#x201A;oĹźonych kon- potÄ&#x2122;gujÄ&#x2026; powstajÄ&#x2026;ce w rdzeniu straty strukcyjnie obwodĂłw magnetycznych moĹźna przyjÄ&#x2026;Ä&#x2021; wiroprÄ&#x2026;dowe. histerezowe proporcjonalne do(Rys.1) czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ci umowny podziaĹ&#x201A; stratoraz na dwie skĹ&#x201A;adowe: straty histerezowe magnesowania straty proporcjonalne do proporcjonalne do czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ci magnesowania oraz straty Rzeczywisty rozkĹ&#x201A;ad przestrzenny indukcji kwadratu czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ci zwane dĹ&#x201A;awika nie jest laminarny proporcjonalne do kwadratu czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ci zwane wiroprÄ&#x2026;- w rdzeniu wiroprÄ&#x2026;dowymi: a zaburzenia wynikajÄ&#x2026; z konstrukcji dowymi: i niesymetrii rdzenia. Wprowadzane celowo đ?&#x2018;&#x192;đ?&#x2018;&#x192;đ?&#x2018;Ąđ?&#x2018;Ąđ?&#x2018;Ąđ?&#x2018;Ąđ?&#x2018;Ąđ?&#x2018;Ą = đ?&#x2018;&#x192;đ?&#x2018;&#x192;â&#x201E;&#x17D;đ?&#x2018;Śđ?&#x2018;Śđ?&#x2018;Śđ?&#x2018;Ś (đ??ľđ??ľ, đ?&#x2018;&#x201C;đ?&#x2018;&#x201C;) + đ?&#x2018;&#x192;đ?&#x2018;&#x192;đ?&#x2018;¤đ?&#x2018;¤đ?&#x2018;¤đ?&#x2018;¤đ?&#x2018;¤đ?&#x2018;¤ (đ??ľđ??ľ, đ?&#x2018;&#x201C;đ?&#x2018;&#x201C; 2 ) nieciÄ&#x2026;gĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci rdzenia w postaci szczelin powietrznych wywoĹ&#x201A;ujÄ&#x2026; zmiany kierunku Proporcjonalnie zaleĹźnezaleĹźne od czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ci przemagnesowaProporcjonalnie od czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ci przebiegu strumienia i jego lokalne nia przemagnesowania i wartoĹ&#x203A;ci indukcji stratyihisterezowe podwartoĹ&#x203A;ci zawierajÄ&#x2026; indukcjiczÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; straty zagÄ&#x2122;szczenia. Technologia produkcji materiaĹ&#x201A;u stawowÄ&#x2026; zwiÄ&#x2026;zanÄ&#x2026; zzawierajÄ&#x2026; wolnozmiennÄ&#x2026; statycznÄ&#x2026; pÄ&#x2122;tlÄ&#x2026; histerehisterezowe czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; podstawowÄ&#x2026; a nastÄ&#x2122;pnie technologia zy, proporcjonalnÄ&#x2026; do jej pola oraz czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; dodatkowÄ&#x2026; wywo- magnetycznego z czasami wolnozmiennÄ&#x2026; pÄ&#x2122;tlÄ&#x2026; wykonania samego rdzenia silnie wpĹ&#x201A;ywa na Ĺ&#x201A;anÄ&#x2026;zwiÄ&#x2026;zanÄ&#x2026; narastajÄ&#x2026;cymi relaksacji wstatycznÄ&#x2026; magnetyku podczas histerezy, proporcjonalnÄ&#x2026; do jej pola oraz czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; magnesowania z wyĹźszymi czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ciami. wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; rzeczywistych strat wystÄ&#x2122;pujÄ&#x2026;cych dodatkowÄ&#x2026; wywoĹ&#x201A;anÄ&#x2026; narastajÄ&#x2026;cymi czasami Straty mocy powodowane przez zjawiska relaksacyjne w ma- w rdzeniu dĹ&#x201A;awika. NaprÄ&#x2122;Ĺźenia mechaniczne gnetyku i prÄ&#x2026;dywwirowe sÄ&#x2026; wzajemnie PrzepĹ&#x201A;yw oraz oddziaĹ&#x201A;ywania cieplne na materiaĹ&#x201A; rdzenia relaksacji magnetyku podczaspowiÄ&#x2026;zane. magnesowania prÄ&#x2026;dĂłw wirowychczÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ciami. zmienia rozkĹ&#x201A;ad indukcji w materiale maz wyĹźszymi rĂłwnieĹź wpĹ&#x201A;ywajÄ&#x2026; na wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; strat mocy. gnetycznym wpĹ&#x201A;ywajÄ&#x2026;c na wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; stratprzez z histerezy. Zjawisko Straty mocy powodowane zjawiska histerezy natomiast oddziaĹ&#x201A;uje na wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; strat wiroprÄ&#x2026;do- Rys. 3. TrĂłjfazowy niesymetryczny rdzeĹ&#x201E; wieloszczelinowy wyrelaksacyjne w magnetyku i prÄ&#x2026;dy wirowe sÄ&#x2026; TM konany z blachyCoreECO transformatorowej. wych bÄ&#x2122;dÄ&#x2026;cych funkcjÄ&#x2026; magnetycznej przenikalnoĹ&#x203A;ci rĂłĹź- Technologia wzajemnie powiÄ&#x2026;zane. PrzepĹ&#x201A;yw prÄ&#x2026;dĂłw niczkowej materiaĹ&#x201A;u. PrzenikalnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; ta zaleĹźy od ksztaĹ&#x201A;tu pÄ&#x2122;wirowych zmienia rozkĹ&#x201A;adjejindukcji wWzajemne materialeza- Straty mocy w dĹ&#x201A;awikach energoelektrotli histerezy i zmienia siÄ&#x2122; wzdĹ&#x201A;uĹź przebiegu. magnetycznym wpĹ&#x201A;ywajÄ&#x2026;c na wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; dokĹ&#x201A;adne strat leĹźnoĹ&#x203A;ci skĹ&#x201A;adnikĂłw strat w zasadzie uniemoĹźliwia ZasiÄ&#x2122;g oddziaĹ&#x201A;ywania strumienia roznicznych zaleĹźÄ&#x2026; przyszczelinowego silnie od amplitud analityczne wyliczenie i rozdziaĹ&#x201A; strat na skĹ&#x201A;adowe [1]. zaleĹźy silnie od szerokoĹ&#x203A;ci zastosowanych z histerezy. Zjawisko histerezy natomiast i proszenia czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ci skĹ&#x201A;adowych prÄ&#x2026;du dĹ&#x201A;awika.w rdzeStraty mocy w rdzeniach dĹ&#x201A;awikĂłw wylicza siÄ&#x2122; na podstawie, WielkoĹ&#x203A;Ä&#x2021; niu szczelin powietrznych [8]. W przypadku szerokich oddziaĹ&#x201A;uje na wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; strat wiroprÄ&#x2026;dowych strat mocy w dĹ&#x201A;awikach rĂłwnie silnie szczewyznaczonych doĹ&#x203A;wiadczalnie dla jednostki masy okreĹ&#x203A;lolin w rdzeniu moĹźe dochodziÄ&#x2021; do magnetycznego sprzÄ&#x2122;Ĺźenia bÄ&#x2122;dÄ&#x2026;cych funkcjÄ&#x2026; magnetycznej przenikalnoĹ&#x203A;ci determinowana jest konstrukcjÄ&#x2026; rdzenia nego materiaĹ&#x201A;u magnetycznego, wspĂłĹ&#x201A;czynnikĂłw stratno- strumienia rozproszenia z ferromagnetycznymi konstrukcjami rĂłĹźniczkowej materiaĹ&#x201A;u. PrzenikalnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; ta zaleĹźy uzwojenia. Brak ciÄ&#x2026;gĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci rdzenia w dĹ&#x201A;awiku siÄ&#x2122; w bezpoĹ&#x203A;rednim otoczeniu dĹ&#x201A;awika. Tego tyĹ&#x203A;ci przy zaĹ&#x201A;oĹźeniu przemagnesowania osiowego, jednorod- i znajdujÄ&#x2026;cymi odpolem ksztaĹ&#x201A;tu pÄ&#x2122;tli histerezy i zmienia siÄ&#x2122; wzdĹ&#x201A;uĹź powodem wystÄ&#x2122;powania przy pu indukcyjne straty generowane w pobliskich ferromagnenym magnetycznym o okreĹ&#x203A;lonej czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ci. Pod- jest przebiegu. Wzajemne zaleĹźnoĹ&#x203A;ci magnetycznego tycznych elementach bÄ&#x2122;dÄ&#x2026; powodowaĹ&#x201A;ystrumienia wzrost prÄ&#x2026;du obczasjejobliczeĹ&#x201E; stosuje siÄ&#x2122; wspĂłĹ&#x201A;czynniki stratskĹ&#x201A;adnikĂłw dodatkowych szczelinowego strat w zasadzie uniemoĹźliwia dokĹ&#x201A;adne uwzglÄ&#x2122;dniajÄ&#x2026;ce wystÄ&#x2122;powanie czynnikĂłw rzeczywistych ciÄ&#x2026;Ĺźenia dĹ&#x201A;awika. StrumieĹ&#x201E; rozproszenia. ten wywoĹ&#x201A;uje zwiÄ&#x2026;zanych z konstrukcjÄ&#x2026; rdzeniaii dĹ&#x201A;awika. analityczne wyliczenie rozdziaĹ&#x201A; strat na dodatkowe straty wiroprÄ&#x2026;dowe i histerezowe W zaleĹźnoĹ&#x203A;ci aplikacji, w ktĂłrej dĹ&#x201A;awik pracuje wielkoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; w elementach skĹ&#x201A;adoweod [1]. konstrukcyjnych dĹ&#x201A;awika wymuszanÄ&#x2026; w obwodzie magnetycznym moĹźe byÄ&#x2021; indukcja Straty mocy w rdzeniach dĹ&#x201A;awikĂłw wylicza siÄ&#x2122; i uzwojeniu. magnetyczna lub natÄ&#x2122;Ĺźenie pola magnetycznego. Przebieg na podstawie, doĹ&#x203A;wiadczalnie indukcji lub natÄ&#x2122;Ĺźenia wyznaczonych pola czÄ&#x2122;sto jest odksztaĹ&#x201A;cony na skutek obecnoĹ&#x203A;ci harmonicznych napiÄ&#x2122;cia lub prÄ&#x2026;du, ktĂłre skutkujÄ&#x2026; wzrostem wartoĹ&#x203A;ci indukcji maksymalnej lub maksymalnego natÄ&#x2122;Ĺźenia pola (tzw. wierzchoĹ&#x201A;kowy przebieg tych wielkoĹ&#x203A;ci) co znaczÄ&#x2026;co zwiÄ&#x2122;ksza straty histerezowe. Harmoniczne indukcji lub natÄ&#x2122;Ĺźenia pola o wysokich czÄ&#x2122;stotliwoĹ&#x203A;ciach potÄ&#x2122;gujÄ&#x2026; powstajÄ&#x2026;ce w rdzeniu straty wiroprÄ&#x2026;dowe. Rzeczywisty rozkĹ&#x201A;ad przestrzenny indukcji w rdzeniu dĹ&#x201A;awika nie jest laminarny a zaburzenia wynikajÄ&#x2026; z konstrukcji i niesymetrii rdzenia. Wprowadzane celowo nieciÄ&#x2026;gĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci rdzenia w postaci szczelin powietrznych wywoĹ&#x201A;ujÄ&#x2026; zmiany kierunku przebiegu strumienia i jego lokalne zagÄ&#x2122;szczenia. Technologia produkcji materiaĹ&#x201A;u magnetycznego a nastÄ&#x2122;pnie technologia wykonania samego rdzenia silnie wpĹ&#x201A;ywa na wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021;

URZÄ&#x201E;DZENIA DLA ENERGETYKI 5/2019

Rys. 4. Wieloszczelinowy, dwukolumnowy rdzeĹ&#x201E; z materiaĹ&#x201A;u nanokrystalicznego.

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE Pole akustyczne wokół dławika jest ważnym parametrem technicznym i środowiskowym. Powodem występowania hałasu są powstające podczas magnesowania rdzenia siły magnetyczne i magnetostrykcyjne. Wielkość tych sił zależy od maksymalnych, lokalnych wartości indukcji magnetycznej w rdzeniu. Działające siły wywołują zmienne naprężenia w blachach rdzenia, co skutkuje drganiami elementów konstrukcji i polem akustycznym wokół dławika. Poszczególne bloki rdzenia w technologii CoreECOTM łączone są z sobą przy pomocy płaskowników kolumnowych oraz materiałem epoksydowym, co w znacznym stopniu redukuje drgania akustyczne rdzenia [9].

Literatura

Rys. 5. Ilustracja konstrukcji dławika z rdzeniem w technologii wieloszczelinowej CoreECOTM ograniczającej straty w dławikach

Typowa konstrukcja rdzenia dławikowego zakłada wprowadzenie w obwód magnetyczny kilku szczelin powietrznych. Rdzeń najczęściej wykonany jest z ciętych elementów blachy transformatorowej o niskich stratach i możliwie niewielkiej grubości blachy w kierunku przebiegu strumienia. Pozwala to ograniczyć straty histerezowe, wiroprądowe oraz w przypadku wymuszeń średnich częstotliwości również zjawisko wypierania strumienia. W przypadku dławików energoelektronicznych większych mocy, dławików filtrów harmonicznych, gdzie ważnym parametrem technicznym jest liniowość charakterystyki magnetycznej L(I), konstrukcja rdzenia zakłada istnienie szerokich szczelin powietrznych pozwalających kształtować charakterystykę dławika. Poszczególne fragmenty materiału magnetycznego rdzenia pracują w różnych warunkach. Jest to spowodowane nierównomiernym rozkładem indukcji w rdzeniu oraz zaburzonym kierunkiem przebiegu strumienia. W rdzeniach budowanych z blach transformatorowych anizotropowych zależy nam na kształtowaniu przebiegu strumienia magnetycznego w kierunku równoległym do kierunku walcowania (najlepsze własności blachy), co pozwala osiągnąć najmniejsze straty histerezowe. Nowoczesne materiały o strukturze amorficznej czy nanokrystalicznej stosowane w dławikach dla energoelektroniki (Rys.4) są przeważnie izotropowe i zmiana kierunku przebiegu strumienia nie będzie powodowała wzrostu strat histerezowych. Zaburzenia kierunku strumienia w rdzeniu będą jednak silnie wpływać na wzrost strat o podłożu wiroprądowym w rdzeniach zwijanych z cienkich taśm amorficznych lub rdzeniach pakietowanych z blach krystalicznych, bez względu na grubość zastosowanej blachy. W obszarach przyszczelinowych występuje niekorzystne zakrzywienie kierunku przebiegu strumienia w rdzeniu, który przenikając niemal prostopadle, szerokie blachy generuje intensywne dodatkowe straty wiroprądowe w materiale rdzenia. Technologia produkcji rdzeni CoreECOTM ogranicza bezpośrednio straty w rdzeniu dławika, uzwojeniu i elementach konstrukcyjnych. Rozwiązanie to zakłada stosowanie wielu bardzo wąskich szczelin powietrznych, co znacznie ogranicza zasięg oddziaływania strumienia rozproszenia [9].

[1]. Dąbrowski M., Analiza obwodów magnetycznych. Straty mocy w obwodach, PAN oddz. Poznań, Seria Elektrotechnika, T. III, PWN, Warszawa-Poznań, 1981 [2]. Najgebauer M.,Models for Prediction of Energy Loss in Soft Magnetic Materials, XII International PhD Workshop OWD 2010, 23–26 October 2010 [3]. Williams H.J., Shockley W., Kittel C., Studies of the propagation velocity of a ferromagnetic domain boundary, Phys. Rev., vol. 80 (1950), 1090-1094 [4]. Pry R.H., Bean C.P., Calculation of the energy loss in magnetic sheet materials using a domain model, J. Appl. Phys., vol. 29 (1958), 532-533 [5]. Bertotti G., General properties of power losses in soft ferromagnetic materials, IEEE Trans. Magn., vol. 24 (1998), 621-630 [6]. Bertotti G., A general statistical approach to the problem of eddy current, J. Magn. Magn. Mater., vol. 41 (1984), 253-260 [7]. Sokalski K., Szczygłowski J., Najgebauer M., Wilczyński W., Thermodynamical scaling of eddy current losses in magnetic materials, Proceedings of the 12th IGTE Symposium, 2006, 83-86 [8]. Kazimierczuk M.K.”High-frequency magnetic components,” 2009 A John Wiley and Sons, Ltd. [9]. Łukiewski M., Łukiewska A., Pawlaczyk L. Multi-gap cores in chokes applied in sine-wave filters, KOMEL Maszyny Elektryczne, Zeszyty Problemowe Nr 2/2017(114) TRAFECO Sp. J. Mirosław Łukiewski n

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2019

2019 B A T GE ENER , stoisko 41 nW pawilo

SIBA Polska Sp. z o.o.

ul. Warszawska 300 D, 05-082 Stare Babice tel. 22 832 14 77, tel. kom. 601 241 236, 603 567 198 e-mail: siba@siba-bezpieczniki.pl, www.siba-bezpieczniki.pl

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Nowe rozszerzenia platformy sprzętowej Smart Grid SPRECON®- E-T3 Sprecher Automation wprowadza nowe rozwiązania dla automatyki stacyjnej oraz inteligentnych sieci dystrybucji energii elektrycznej. Platforma SPRECON-E-T3 Smart Grid wzbogaciła się o nowe funkcje i rozwiązania, znacznie usprawniające działanie sieci inteligentnych, takie jak prezentowany w tym artykule zaawansowany cyfrowy kierunkowy sygnalizator zwarć SPRECON-EDIR.

precher Automation oferuje sprawdzoną, innowacyjną, doskonałą technologicznie, zaawansowaną platformę SPRECON o modułowej budowie, do automatyzacji i zabezpieczania urządzeń stacyjnych na wszystkich poziomach napięć. Oprócz tradycyjnych zastosowań w obszarze automatyki stacyjnej, zabezpieczeń, telemechaniki i systemów SCADA, Sprecher Automation dostarcza nowoczesne i zaawansowane rozwiązania automatyki dla stale rosnącego obszaru dystrybucji, ze szczególnym uwzględnieniem bezpieczeństwa i stabilności obsługi sieci. Dotyczy to szczególnie rozwiązań automatyki dla rozdzielni i stacji transformatorowych (inteligentnych stacji energetycznych), sieci napowietrznych a także zarządzania zasilaniem od dostawców energii odnawialnej. Obok sprawdzonego systemu sterowania i nadzoru, SPRECON to również następujące serie urządzeń: yy SPRECON-E-C: wielofunkcyjne urządzenia automatyki, telemechaniki, SSiN yy SPRECON-E-P: zabezpieczenia i wielofunkcyjne urządzenia zabezpieczające ze sterownikiem pola yy SPRECON-EDIR: wielofunkcyjny kierunkowy sygnalizator zwarć, z modułem kontroli pola i rejestracją zakłóceń yy SPRECON-E-T3: kompaktowe moduły sterownicze, telemechanika do układów smart grid Zaawansowany, w pełni cyfrowy sygnalizator zwarć SPRECON-EDIR znajduje zastosowanie zarówno w sieciach pracujących w układzie kompensa-

Rys. 1. Urządzenia SPRECON-E-T3 EDIR ze stanowiskiem lokalnym HMI SPRECON-E CP-2500

cji prądu ziemnozwarciowego, jak też w sieciach z punktem zerowym uziemionym przez rezystor lub w sieciach izolowanych. EDIR wykorzystuje jednocześnie różne metody wykrywania kierunku zwarć, którym można nadać różne priorytety. Sygnalizator realizuje funkcje sygnalizacyjne, pomiarowe, statystyczne i sterowania umożliwiając przekazanie informacji o stanie nadzorowanych linii/kabli do systemu nadrzędnego lub telemechaniki. Można do tego wykorzystać protokół komunikacyjny i/lub obwody sygnalizacyjne. Szeroki zakres nastaw umożliwia stosowanie sygnalizatora w sieciach SN o do-

wolnym napięciu, w polach z rozłącznikiem lub wyłącznikiem. Sygnalizator EDIR może być dostarczony jako urządzenie całkowicie autonomiczne, działające niezależnie lub jako karta rozszerzająca możliwości układu Smart Grid lub SHN (Self Healing Network) SPRECON-E-T3. W tym przypadku do komunikacji wykorzystywane są porty komunikacyjne i dowolny protokół stosowany w energetyce. Wszystkie urządzenia SPRECON-EDIR wykorzystują od strony komunikacyjnej i sterowniczej te same możliwości konfiguracyjne, które daje oprogramowanie SPRECON-E Designer. Funkcje

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2019

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE dostępne jako kryterium wykrywania zakłócenia są dowolnie konfigurowalne co do czasów zadziałania, sygnalizacji i kasowania. Kasowanie może odbywać się automatycznie lub poprzez dowolną logikę, włącznie z kasowaniem z systemu nadrzędnego lub przycisku na panelach urządzenia czy rozdzielnicy. Funkcje wykrywania zakłócenia mogą pracować równolegle, a wybór, która funkcja ma pobudzić sygnalizację, jest dowolnie konfigurowalny. W zależności od różnych scenariuszy pracy rozdzielnicy, urządzenie samodzielnie lub zdalnie może przełączać banki nastaw. Sygnalizator można zaprogramować poprzez oprogramowanie zainstalowane na komputerze lub poprzez pamięć USB z przygotowanymi nastawami. W ten sam sposób można wymienić firmware urządzenia, dodając nowe funkcje do urządzenia. Możliwe jest szybkie przygotowanie wszystkich nastaw na komputerze i późniejsze wgranie na obiekcie bez konieczności korzystania z komputera. EDIR ma wbudowany WEB serwer pozwalający na lokalne lub zdalne monitorowanie pracy urządzenia. Tak jak cała platforma urządzeń serii SPRECON, urządzenie umożliwia szyfrowanie interface’ów transmisyjnych, w tym sieciowych, jak i połączeń serwisowych. Dostęp poprzez WEB serwer jest zabezpieczony i szyfrowany, hasła i nazwy użytkowników przechowywane są w oprogramowaniu również w postaci

Rys. 2. SPRECON-EDIR jako samodzielne urządzenie w standardowej obudowie z panelem sterowania, zg. z IEC 61554 (S x W x G = 96 x 48 x 90 mm)

zaszyfrowanej. Układ urządzeń EDIR jako element Smart Grid lub SHN ma zintegrowany firewall, wbudowany IPsec/ Open-VPN, różne systemy szyfrowania danych np. AES128, AES192, AES256, Blowfish, DES, 3DES, Camellia, IDE, odporność na skanery portów, ping flood, TCP-Syn flood, weryfikacja poprzez OpenVAS. Możliwości sterownicze urządzenia można rozszerzać poprzez karty wejść/wyjść. Urządzenie pracuje wtedy nie tylko jako sygnalizator zwarć ale również jako sterownik pola rozdzielnicy. W skład dostawy urządzenia wchodzą:

yy przekładnik prądowy lub przetwornik niskosygnałowy sensor do mocowania na kablu sieci SN, yy przekładnik napięciowy lub przetwornik niskosygnałowy sensor yy jednostka główna EDIR w obudowie do montażu na szynie DIN lub do montażu zatablicowego, yy sygnalizator świetlny do zamocowania w dowolnym miejscu, np. na zewnętrznej ścianie budynku, w miejscu dobrze widocznym. Do każdego zestawu urządzeń można dołączyć dowolne rozszerzenie platfor-

Rys. 3. Zasada konsekwentnego rozdzielenia funkcji sterownika, zabezpieczenia i sygnalizatora zwarć

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2019

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE my SPRECON, czyli moduły komunikacyjne CI do komunikacji poprzez sieć GSM, terminal TETRA, panele sterownicze, moduły GPS do synchronizacji. Dodatkową zaletą urządzenia jest jego rozmiar. Umożliwia on montaż na panelu/elewacji samego pola rozdzielnicy. Komunikacja z telemechaniką odbywa się za pomocą pojedynczego łącza komunikacyjnego lub magistrali. Dzięki modułom wejść/wyjść samego urządzenia EDIR nie ma konieczności instalacji kabli sterowniczo-sygnalizacyjnych pomiędzy polem rozdzielnicy i telemechaniką, ponieważ wszystko można wpiąć lokalnie do urządzenia zainstalowanego w polu. Funkcje zabezpieczeniowe urządzenia EDIR są zbliżone do funkcji zabezpieczenia ziemnozwarciowego pola SN. W związku z tym również pola wyłącznikowe mogą być wyposażone i obsługiwane przez urządzenie EDIR. Innowacyjne metody wykrywania zwarć podane są w tabeli nr 1. Funkcje ogólne zostały zebrane w tabeli nr 2.

Rys. 4. Inteligentna stacja transformatorowa z automatyką SPRECON-E-T3 i kierunkową sygnalizacją zwarć SPRECON-EDIR

Rys. 5. Przykład inteligentnej sieci z układem kierunkowej lokalizacji zwarć, izolowania zwarć i przywracania pracy systemu (FLISR) Tabela 1. Dane techniczne SPRECON-EDIR DANE TECHNICZNE (WYPOSAŻENIE SPRECON- EDIR) Obwody napięciowe

Niskosygnałowe – sensor

√

100-130 V AC – przekładnik

√

Obwody prądowe

Niskosygnałowe – sensor

√

Adapter na 1 A / 5 A - przekładnik

√

Wejścia binarne

2+4

Przekaźniki

2+4

RS485

Modbus RTU/ IEC 60870-5-103/ -104/

√

DNP3.0/ IEC61850

√

USB 2.0 HS

√

Ethernet 100 Mbit/s

√

Napięcie zasilania (18..75 VDC, 26..160 VDC, 220 VAC/VDC)

√

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2019

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE DANE TECHNICZNE

EDIR

Pomiar operacyjny

Metoda szybkich impulsów

√

Metoda admitancyjna różnicowa

√

U, I

√

Sygnalizowanie kierunku zwarcia

√

P, Q, S, cos(φ)

√

Pamięć obwodu napięciowego

√

Zliczanie zadziałań / statystyki

√

Lokalizacja zwarcia

√

Irms

√

IDMT

√

Funkcja kierunkowa DT (2 stopnie)

√

cos(φ), sin(φ)

√

Ustalanie priorytetów

√

Metoda sektorowa 67N.Sx

√

Operacje logiczne

√

Metoda admitancyjna

√

Rejestr zdarzeń

√

Metody stanów ustalonych

Metoda harmonicznych 3., 5., fx1, fx2, fx

√

Lista ostatnich zdarzeń >1000

Synchronizacja czasu poprzez protokół

√

Pamięć zapisu: 10 MB

Metoda stanów przejściowych

√

qu2: ZF < 5 kΩ

√

Zapis danych

qu4: ZF < 20 kΩ

√

Rejestrator zakłóceń, zapis zależny od karty

√

SD, zaawansowana konfiguracja

√

Metoda powracających doziemień

2/4/8 kHz

qui2: ZF < 5 kΩ

√

Aktualizacja oprogramowania

√

qui4: ZF < 20 kΩ

√

z pamięci USB

√

poprzez Ethernet

√ √

Metoda impulsów 50 Hz symetryczne / asymetryczne

√

Konfiguracja

Analiza zespolona →

√

Webserver online/offline

Przekompensowanie nie wymagane

√

SPRECON-E Service

Tabela 2. Funkcje wykrywania i klasyfikacji zwarć SPRECON-EDIR FUNKCJE WYKRYWANIA I KLASYFIKACJI ZWARĆ

IEEE C37.2

IEC 61850-7-4

EDIR

Zabezpieczenie nadprądowe IL> DT/IDMT, Zabezpieczenie fazowe nadprądowe 4 stopnie IE> DT / IDMT, Zabezpieczenie nadprądowe ziemnozwarciowe, 4 stopnie / IE> int Zabezpieczenie ziemnozwarciowe różnicowe IE> DT/DMT

50, 51

PIOC, PTOC

√

50N, 51N, 51Ns

PIOC, PTOC

√

87N

Blokowanie od harmonicznych przy załączeniu Zabezpieczenie fazowe nadprądowe, kierunkowe Zabezpieczenie nadprądowe, ziemnozwarciowe kierunkowe (w sieciach uziemionych) Zabezpieczenie ziemnozwarciowe kierunkowe

PDIF

√

PHAR

√

PTOC, RDIR

√

67N

PTOC

√

PHIZ

√

67Ns

PSDE

√

67Ns (21N)

PTOC

√

59, 59N

PTOV

√

PTUV

√

Częstotliwościowe (4x f<, 2x f>), 4 stopnie

PTUF, PTOF

√

Zabezpieczenie od chwilowej zmiany częstotliwości df/dt 4x spadek, 2x wzrost

81R

PFRC

√

Kierunkowe wykrywanie zwarć doziemnych Zabezpieczenie admitancyjne A/K/S Zabezpieczenie nadnapięciowe (U>, UNE>), każde 2 stopnie Zabezpieczenie podnapięciowe (U<), 2 stopnie

Biernomocowe Q podnapięciowe (Q-U<)

√

Kierunkowe czynnomocowe samoczynne częstotliwościowe odciążenie SCO (FLS) Asymetria prądowa i napięciowa Ineg> Zabezpieczenie przeciążeniowe fazowe / punktu zerowego Lokalizator zwarć (FL)

PTUF, PDOP

√

PTOC

√

49, 49N

PTTR

√

21FL

RFLO

√

Banki nastaw

Programowalne wejścia - logika i czas

√

Wirtualne wejścia binarne (vBI)

Programowalne wyjścia sterownicze - logika i czas

√

Kontrola pomiarów z raportem odchyleń Lista zdarzeń, alarmów Rejestrator zakłóceń

√ RDRE

√

RADR, RBDR

√

Statystyki zabezpieczeniowe i kontrolne

√

Kontrola obwodów pomiarowych, autotest

√

Funkcje testów i symulacja protokołu

√

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2019

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Mówisz, że masz wszystko – potrzebny ci jeszcze SZARM Jakiś czas temu napisałem mini-sagę O projekcie Systemu Rejestracji Zakłóceń Elektrycznych, czyli Klient nasz Pan. Zainspirował nas Miły Starszy Pan, który „wrzucił” nam temat z początku banalny, ale w miarę uściślania założeń rozrastający się do sporej instalacji. Zamiast pojedynczego rejestratora powstała sieć sześciu rozproszonych systemów, razem zawierająca 21 rejestratorów. Wymagane parametry zmusiły nas do wprowadzenia głębokich zmian zarówno w sprzęcie jak i w oprogramowaniu dotychczas produkowanych urządzeń.

e statystycznego punktu widzenia nie można wykluczyć, że znajdzie się ktoś, kto zapyta „No i co się działo później?”. Nie mogę pozostawić tego pytania bez odpowiedzi. Wbrew malkontentom, sieć rejestratorów SZARM działa bez większych wpadek. Uzgodniliśmy, że ze względu na nowatorski charakter projektu, przez pewien czas będziemy cyklicznie kontrolowali jego parametry, żeby możliwie jak najwcześniej wychwycić i usunąć problemy, jeśli się pojawią. Ostatni przegląd odbywał się przy temperaturze otoczenia

Zdj. 1. System GSE-R1

sięgającej 40 0C. Pełny strój BHP, do tego hotel bez klimatyzacji, a otworzenie okna oznaczało goszczenie hordy komarów na własnej krwawicy… No ale to tylko dygresja. Kalibracja wykazała, że średnia dokładność pomiaru prądu utrzymuje się w całej sieci na poziomie 0.11% (wartość bezwzględna), rejestrowanie z częstotliwością próbkowania 100 kS/s nie stanowi żadnego problemu, zaś program Komputera Centralnego, do którego przesyłane są wszystkie rejestracje, prawidłowo je analizuje, generując raporty dla użytkownika. Żeby nie było zbyt różowo, przez pewien czas szukaliśmy przyczyny braku łączności z najbardziej oddalonym systemem (ok. 4 km od pozostałych szaf). Po wyeliminowaniu błędu oprogramowania, niesprawności konwerterów światłowodowych i innych komponentów sprzętowych, byłem już bliski poddania się, kiedy, podążając wzdłuż światłowodu, znaleźliśmy miejsce uczty przedstawiciela miejscowej fauny. Dwa złącza światłowodowe uszkodzone, dopiero trzecie okazało się sprawne. Może była to mysz, może fretka, ale co zjadła to jej. Teraz pewnie czuje w sobie światło… Tak więc założenia zostały zrealizowane, systemy działają, dostarczając precyzyjnych rejestracji prądów i napięć oraz sygnałów dwustanowych z wyłączników i podobnych urządzeń. Czas znaleźć kolejnego użytkownika, zanim konkurencja nas dogoni. Dobra kampania marketingowa opiera się na dobrym, chwytliwym haśle. Postanowiłem więc skupić się na wymyśleniu czegoś wyjątkowego, co jeśli nawet nie przyciągnie klienta, to przynajmniej zwróci na nas uwagę. Co to jest ‘szarm’ (pisze się „charme”)? Oznacza urok osobisty, wdzięk, czar, powab. Powiedzenie System SZARM jest najlepszy jest, choć prawdziwe, koszmarnie płaskie, emocjonalnie puste i wskazuje na rozpaczliwy brak inwencji. Więc może należy poetycko wzbudzić tęsknotę za naszym produktem: Gdybym pracowała W dobrej elektrowni To bym ci ja miała Rejestrator Tronii

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2019

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE Miała zaśpiewać Danusia jako wstawkę reklamową, ale, jak wiadomo, nie doszło do tego… Zastanówmy się, czym wyróżnia się System Rejestracji Zakłóceń SZARM (za długa nazwa, ograniczmy się do samego „SZARM”). yy Jest najszybszy w tej części Europy (rzadko bywam w innych częściach, więc nie wiem, czy mają tam szybsze). Zwykle rejestratory zakłóceń pracują z częstotliwością próbkowania rzędu 1000 – 3000 próbek na sekundę (1 – 3 kS/s). Dla analizatorów jakości energii wymaga się przynajmniej 10 kS/s, niektórzy dochodzą do 40 kS/s. W przypadku SZARMa 100 kS/s nie jest problemem – w laboratorium uzyskiwaliśmy nawet 140 kS/s. Więc może coś z szybkością:

(np. 10 mΩ dla prądu znamionowego 1A), dzięki czemu można mierzyć sygnały stałe, przemienne, jak również mieszane, czyli przemienne ze składową stałą itp. Co by tu pasowało… może coś w rodzaju Wszystko przejdzie, jeśli masz SZARM Nie ważne, z czym masz problem – SZARM zawsze ci się przyda A jeśli ktoś ma problem z sąsiadem? yy SZARM ma budowę modułową, którą łatwo można dostosować do bieżących potrzeb. Proste konfigurowanie, łatwe przetwarzanie danych itp., więc może:

SZARM działa szybciej niż myślisz SZARM w mgnieniu oka wprowadzi cię w XXI wiek

Każdy ma własny SZARM Dostosowanie do nowej sytuacji jest proste, jeśli ma się SZARM

No tak, ale XXI wiek już i tak jest, więc to słaby pomysł. yy Ma stosunkowo dużą pamięć na rejestracje (32MB). Dzięki temu może wykonywać długie, wielogodzinne rejestracje z „normalnym” taktowaniem, lub rejestracje o „normalnym” czasie trwania z niezwykle dużą częstotliwością. Na przykład:

Trochę długie… yy SZARM wykonuje rejestracje tylko wtedy, kiedy coś ważnego się dzieje. Użytkownik nie musi więc przeglądać gigabajtów niepotrzebnych zapisów, żeby znaleźć rejestrację przebiegu zdarzenia. Na przykład:

SZARM pokaże to, co inne systemy zignorują Dla SZARMa nie ma zjawisk ulotnych Wyśpisz się, zanim SZARM dokończy rejestrację

Krótko, zwięźle, z SZARM-em Śpij spokojnie, SZARM czuwa

To by zachęcało do lenistwa, więc też jakoś nie teges… yy W SZARM-ie czujnikiem wejść analogowych jest rezystor

Co ja z tym spaniem! yy Rejestratory wspomagają inżynierów utrzymania ruchu i specjalistów analizujących zjawiska w monitorowanych

Zdj. 2.

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2019

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE urządzeniach i obwodach elektrycznych. Rozbudowane funkcje analityczne (analiza harmonicznych, wyliczanie przebiegów składowych symetrycznych, mocy, kątów fazowych), wykresy czasowe, fazowe, trajektorie, filtry, pochodne, zestawienia sygnałów z różnych rejestracji na wspólnym wykresie, prezentacja dynamiczna, w postaci „filmu” z przebiegu zdarzenia i wiele innych funkcji. Powiedzmy: Nieźle radzi sobie w życiu – ma SZARM SZARM pomógł mu wybrnąć z trudnej sytuacji yy A może trochę bardziej ogólnie? Jakie czasy taki SZARM Jak widać nie jest łatwo wymyślić dobre hasło reklamowe. Ale pracujemy nad tym. Przecież nie takie problemy już rozwiązaliśmy przy tym projekcie! Warszawa, 12 sierpnia 2019 r. Janusz Proniewicz, TRONIA Sp. z o.o. e-mail: tronia@poczta.onet.pl Uwaga: Artykuł zawiera lokowanie produktu: Rejestrator Zakłóceń Elektrycznych SZARM, produkowany przez firmę TRONIA Sp. z o.o. Zdj. 3, 4. Puchar Energetab 2017

PRACA NAD REJESTRATOREM SZARM BYŁA FASCYNUJĄCA NIE DLATEGO, ŻE BYŁA ŁATWA, ALE WŁAŚNIE DLATEGO, ŻE BYŁA TRUDNA!

Rejestrator zakłóceń SZARM: 100 000 S/s, jednoczesne próbkowanie, rezystancyjny detektor, AC/DC, pamięć rejestracji 32 MB, odbiór rejestracji przez Ethernet, synchronizacja między szafami, aplikacja analityczno-raportowa

Tronia Sp. zo.o., tronia@poczta.onet.pl, www.tronia.pl

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2019

10 years 2010-2020

Transformatory dystrybucyjne suche zywiczne

Transformatory wysokomocowe

Transformatory rozdzielcze zanurzone w płynnym dielektryku

ZAPRASZAMY NA TARGI ENERGETAB PAWILON J STOISKO 29 BIELSKO-BIAŁA 17 - 19 WRZEŚNIA 2019

Zapraszamy do odwiedzenia naszego stoiska. Do zobaczenia!!!

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Nowoczesny analizator stanu izolacji MIC-15k1 Badanie rezystancji izolacji jest powszechnie kojarzone z okresowymi przeglądami instalacji elektrycznych. Jest to stosunkowo prosta czynność i więcej czasu zajmuję przygotowanie obwodu do pomiaru niż sam pomiar. Ocena jest zero-jedynkowa. Jeśli rezystancja izolacji jest większa niż 1 MΩ może być dalej eksploatowana (dla obwodów o napięciu nominalnym instalacji do 500 V PN-HD-60364:2008). Przyrządy służące do tego rodzaju badań są stosunkowo proste, a wybór wśród różnych modeli bardzo duży.

goła inaczej wyglądają pomiary rezystancji izolacji dla kabli, silników lub transformatorów. Ocena stanu izolacji dla takich obiektów jest bardziej skomplikowana. Wymaga, oprócz zmierzenia samej rezystancji, weryfikacji różnych współczynników wynikających ze zjawisk zachodzących podczas pomiarów. Spotykamy w tym obszarze obiekty np. o dużych pojemnościach, co samo w sobie determinuje wymagane parametry dla przetwornicy HV w mierniku. Nowy analizator rezystancji izolacji firmy SONEL S.A. MIC-15-k1 to przyrząd, który wyznacza nowy trend w tego rodzaju badaniach. Miernik przeznaczony jest do pomiaru rezystancji izolacji obiektów elektroenergetycznych, m.in. kabli jedno i wielożyłowych, transformatorów, silników i generatorów, kondensatów, wyłączników oraz innych urządzeń stacji energetycznych. Szczególnie polecany jest do pomiarów w obszarach, gdzie występują bardzo duże zaburzania elektromagnetyczne, np. na stacjach elektroenergetycznych z napięciem 1200 kV AC czy 500 kV DC. Dzięki napięciu pomiarowemu 15 kV (zgodnie z wytycznymi norm ANSI/NETA ATS2009 TABELE 100.1) miernik można stosować do obiektów o napięciu nominalnym powyżej 34,5 kV. Na szczególną uwagę zasługuje w tym przyrządzie przetwornica HV o mocy blisko 150 W (15 kV prąd do 10 mA do 40 TΩ) co czyni ten miernik bezkonkurencyjnym w tej klasie przyrządów na rynku światowym. Takie parametry pozwalają dopalić izolację badanego

Rys. 1. Analizator jakości izolacji MIC-15k1.

kabla, ułatwiając lokalizację miejsca uszkodzenia izolacji np. zwarcia. Można to sprawdzić wzrokowo (jeśli kable energetyczne są widoczne na całej długości), przy wykorzystaniu metod reflektometrycznych, odbiornika fal

sejsmiczno-akustycznych bądź metody pomiaru spadku napięcia - ramka A (LKZ-1500 gdy kable są zakopane). Urządzenie jest wyposażone w szereg funkcji diagnostycznych układów izolacyjnych w oparciu o standardowe

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2019

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE pomiary IR, DAR, PI, SV, RT, DD, rozszerzonych o wskaźnik wyładowań niezupełnych WNZ dla każdego z tych pomiarów. Funkcja płynnego narostu napięcia w czasie (RT) pozwoli na stwierdzenie występowania w obiekcie wyładowań niezupełnych oraz na prowadzenie odcinkowej lokalizacji miejsca ich występowania. Ocena kondycji izolacji jest możliwa poprzez zadawanie napięcia pomiarowego narastająco w krokach (SV) lub płynnie (RT). Metoda SV sprawia, że dielektryk będący w dobrym stanie dostarczy takich samych wyników, niezależnie od przyłożonego napięcia. W metodzie RT, gdzie napięcie zadawane jest liniowo, możliwe jest wyznaczenie właściwości izolacyjnych materiału. Miernik płynnie zwiększa napięcie pomiarowe bez narażenia obiektu na tzw. stres elektryczny. Rejestrowany jest czas oraz wartość napięcia, przy którym nastąpiło przebicie elektryczne izolacji. Wbudowane filtry cyfrowe o czasie uśredniania 10, 30, 60, 100 i 200 sekund gwarantują uzyskanie stabilnych wyników pomiarów w obszarach silnych zakłóceń elektromagnetycznych. Sam miernik jest wyposażony w duży czytelny segmentowy wyświetlacz LCD, a całość jest wspomagana przez darmową aplikację Sonel MIC Mobile. Umożliwia ona obserwację wyników podczas trwania pomiaru. Aplikacja potrafi generować w czasie rzeczywistym wykresy w różnych konfiguracjach. Pozwala to na ocenę stanu obiektu już w trakcie badań, ponieważ sam kształt wykresu niesie ze sobą informacje o stanie izolacji nawet, jeśli pomiar nie został jeszcze zakończo-

Rys. 2. Współpraca z aplikacją mobilną.

ny. Szczególnie przydatna jest opcja zdalnego uruchomienia i zakończenia pomiaru. Dzięki niej, badania można prowadzić zdalnie, np. z innego pomieszczenia czy wnętrza samochodu, gdy występują trudne dla operatora warunki klimatyczne. Za pomocą GPS telefonu można dokładnie ustalić miejsce wykonania pomiaru. Dzięki aplikacji mobilnej oraz programowi Sonel Reader użytkownik może gromadzić dane historyczne oraz porównywać je z wynikami bieżącymi, przeniesionymi z obszernej pamięci miernika. Takie rozwiązanie pozwala przygotować protokół z pomiarów, śledzić postęp degradacji izolacji oraz planować prace remontowe. Nieocenionym udogodnieniem dla pomiarowca jest również funkcja automatycznego zapisu pomiaru w przypadku, gdy operator zapomniał wprowadzić uzy-

skany wynik do pamięci analizatora. Miernik zapamięta wszystkie pomiary (w pamięci ulotnej), które można zidentyfikować po dacie oraz czasie ich wykonania, dzięki wewnętrznemu zegarowi RTC miernika.Podsumowując MIC-15k1 jest urządzeniem niezwykle nowoczesnym, ergonomicznym z intuicyjną obsługą. Zadowoli nawet najbardziej wymagających pomiarowców w najtrudniejszych warunkach, przy dużych zakłócenia, gdzie inne mierniki będą bezużyteczne. Pionierskie rozwiązanie połączenia pomiaru rezystancji izolacji ze wskaźnikiem wyładowań niezupełnych czyni obecnie ten analizator jednym z najmocniejszych narzędzi diagnostycznych izolacji elektrycznej na świecie. Roman Domański SONEL S.A. n

Sonel MIC-15k1 Analizator jakości izolacji

Pionierskie połączenie klasycznego pomiaru rezystancji izolacji do wartości 40 TΩ wraz ze wskaźnikiem wyładowań niezupełnych. URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2019

63 sonel.pl

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Płaskie połączenia masy i wyrównawcze Wraz z ciągłym wzrostem ilości elektronicznych urządzeń elektrycznych i elementów nieliniowych w przemyśle oraz w obszarze komercyjnym i mieszkalnym narasta problem zjawisk pasożytniczych wynikających z oddziaływania wyższych harmonicznych prądu i napięcia.

ożna powiedzieć, że w wielu obiektach tradycyjne pojęcia związane z dobrą praktyka techniczną, czy też inżynierską straciły na wartości. Do najbardziej „bolesnych” (w praktyce i przenośni) w tej kwestii należą: yy Przewód neutralny (N) nie powinien być traktowany jako bezpieczny w sensie akceptowalnego napięcia dotykowego. Wynika to z faktu, iż często płyną przez niego znaczące prądy, nawet w obwodach trójfazowych, a w konsekwencji pojawia się w nim napięcie o wartości niebezpiecznej. yy Przewód uziemiający (PE) przenosi niekiedy znaczne prądy pasożytnicze w sytuacji normalnej, bezawaryjnej pracy układu. W nim również coraz częściej spotykamy napięcia niebezpieczne. W wszystkie wspomniane powyżej fakty i zjawiska wymagają zmiany podejścia do prowadzenia pomiarów ochrony przed porażeniem, stosowania środków ochrony podstawowej i dodatkowej oraz dostosowanie się do faktu, iż przebiegi elektryczne coraz częściej mają wysokie częstotliwości. Nawet prądy i napięcia stałe zawierają znaczące pulsacje o wyższych częstotliwościach lub nawet są w praktyce ciągami prostokątnych impulsów wyższych częstotliwości o zmiennym współczynniku wypełnienia, które dopiero po poddaniu filtracji można uważać w przybliżeniu za stałe w czasie. Zjawiska będące wynikiem wyższych częstotliwości napięcia i prądu muszą być brane pod uwagę w systemach elektrycznych z dwóch zasadniczych powodów:

Niezgodne

Zgodne

Zalecane

Rysunek 1. Sposoby łączenia litych koryt kablowych (wg. PN-EN 60204-1).

Rysunek 2. Sposoby realizacji połączeń wyrównawczych przy przejściu izolacyjnych barier pożarowych (wg. PN-EN 60204-1); A – niezgodne; B – zalecane.

Rysunek 3. Połączenia drzwi szaf sterownic i rozdzielnic.

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2019

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Rysunek 4. Przykłady prawidłowych dławic silnikowych i taśm połączeniowych minimalizujących impedancje przejścia dla wyższych harmonicznych, tak dobrze jak dla prądu stałego i przemiennego 50 Hz

yy ochrony przed porażeniem prądem elektrycznym yy kompatybilności elektromagnetycznej urządzeń elektrycznych. Na szczęście środki służące do reduk-

cji skutków w obu powyższych obszarach są podobne. Jednym z głównych środków ochrony są we współczesnych systemach nieliniowych (obarczonych wyższymi harmonicz-

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2019

nymi) są skuteczne połączenia masy i wyrównawcze. Skuteczność w tym przypadku zapewniona jest przede wszystkim za pomocą trzech parametrów: yy właściwego rozmieszczenia połączeń, yy właściwej ich długości oraz przekroju (rezystancja), yy właściwego ich kształtu (samego połączenia oraz styku z elementami łączonymi – indukcyjność). Wiedza o wadze powyższych parametrów jest znana od dość dawna. Producenci przekształtników i/ lub ich wyposażenia dodatkowego od dawna zwracali uwagę na fakt, iż połączenia wyrównawcze powinny być realizowane płaskimi wstęgami plecionymi, a nie przewodami o przekroju okrągłym. Powinny też być jak najkrótsze. Świadczą o tym liczne zapisy i szkice w instrukcjach obsługi urządzeń. W większości były one wykonywane z myślą o kompatybilności elektromagnetycznej, lecz obecnie skala zjawisk tak wzrosła, że znaczący stał się też aspekt bezpieczeństwa porażeniowego. Wiedza dotycząca ochrony przed porażeniem dla prądu stałego i przemiennego o częstotliwości 50 Hz stała się już niewystarczająca dla skutecznej ochrony porażeniowej. Obecnie uwaga środowiska inżynierskiego na te zjawiska została dodatkowo zwrócona przez nowe wydanie normy PN-EN 60204-1:2018-12 „Bezpieczeństwo maszyn. Wyposażenie elektryczne maszyn. Część 1: Wymagania ogólne.” Norma ta poprzez powołania w innych dokumentach ma duże znaczenia również dla rozdzielnic i instalacji, to znaczy znacznie szersze niż przy budowie maszyn i ich zespołów (linii technologicznych). W dodatku H normy omówiono szereg aspektów podnoszonych powyżej, oraz pokazano wiele przykładów współczesnych dobrych praktyk. Poniżej na rysunkach 1., 2. pokazano zalecenia normy, na rysunku 3. zalecenie producenta systemu rozdzielczego, a na rysunku 4. przykłady wysokiej jakości produktów, pozwalających budować urządzenia i instalacje spełniające wymagania. Autor artykułu mgr inż. Marek Trajdos ( Konsultant ds. technicznych firma HELUKABEL Polska ) HELUKABEL Polska Sp. z o.o. Krze Duże 2, 96-325 Radziejowice tel. +48 46 858 01 00 , mail : biuro@helukabel.pl n

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Rodzaje i zastosowanie ładowarek samochodów elektrycznych W artykule omówione zostały główne cechy występujących obecnie rodzajów stacji ładowania pojazdów elektrycznych, z wyszczególnieniem różnic między nimi, obszarów zastosowań oraz korzyści płynących z konkretnego rozwiązania.

Tryby ładowania Standard IEC 61851 definiuje cztery tryby ładowania pojazdów elektrycznych. Pierwsze trzy opisują sposoby ładowania prądem przemiennym, natomiast ostatni- ładowanie prądem stałym. Każdy samochód czy inny pojazd napędzany energią elektryczną wyposażony jest w wewnętrzną przetwornicę, dzięki której możliwe jest ładowanie jego baterii w oparciu o zasilanie z sieci energetycznej. W zależności od producenta - połączenie samochodu z siecią realizowane jest przy pomocy „zwykłego” przewodu, w takim przypadku z reguły jednofazowego (mowa wtedy o ładowaniu w trybie 1), lub przewodu ze zintegrowaną ładowarką (tryb 2). Różnica między trybem 1 i 2 to moduł komunikacji z samochodem umieszczony na przewodzie ładowania. Dzięki temu zasilanie na wtyczce ładowarki pojawia się dopiero po poprawnym połączeniu z modułem ładowania. W niektórych rozwiązaniach możliwe jest również programowe ograniczenie mocy ładowania, diagnostyka, opóźnione załączenie i inne, bardziej zaawansowane funkcjonalności. Maksymalny prąd jest ograniczony do 16A na fazę w trybie 1 oraz 32A na fazę w trybie 2.

zabezpieczeń, których pozbawione są ładowarki niższych trybów. W obrębie tej grupy stacji wyróżnić można dodatkowo podział na: yy stacje garażowe, tzw. wallbox, przeznaczone przede wszystkim dla klienta indywidualnego, yy stacje miejskie, wolnostojące, tzw. słupki do ładowania, w różnych wersjach - począwszy od minimalistycznego, wyposażonego wyłącznie w gniazdo lub przewód, a skończywszy na stacjach wielkości parkometru, z opcjonalnym ekranem i systemem rozliczeń, yy mieszane, często wyposażone również w opcję ładowania DC, odpowiednik dystrybutora na stacji paliw. W codziennym użyciu większości kierowców wystarcza możliwość doładowania samochodu w garażu.

Dłuższe wyjazdy wymagają korzystania z tzw. stacji szybkiego ładowania - mowa tutaj o trybie 4 i ładowaniu prądem stałym. Czas ładowania zostaje znacznie skrócony a moc sięga rzędu setek kW. Energia z ładowarki jest dostarczana bezpośrednio do baterii pojazdu- z pominięciem przetwornicy. Terminale takie są już dziś instalowane wzdłuż głównych tras przelotowych, jednak posiadanie takiej stacji przez indywidualnego użytkownika utrudniony jest ze względu na dużą cenę zakupu oraz ograniczoną moc przyłącza energetycznego. Wraz z promocją i rozwojem elektromobilności konieczny będzie wzrost i rozwój, także sieci elektroenergetycznych. Oczywistym miejscem, w którym każdy właściciel samochodu elektrycznego oczekuje

Wallbox i ładowarki miejskie oraz DC Ładowarki, lub stacje ładowania działające w trybie 3 (półszybkim) opierają się o przetwornicę samochodu, dostarczając do niej prąd trójfazowy AC. Różnica pomiędzy nimi, a ładowarkami „na kablu” leży przede wszystkim w zabezpieczeniach. Stacje ładowania posiadają szereg zintegrowanych

Rys. 1. Wallbox - (seria mini)

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2019

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE punktu ładowania są destynacje podróży - hotele, pensjonaty, ale także galerie, urzędy, parki, kina i parkingi przy obiektach, w których spędzany jest czas, itd. Najważniejszą cechą punktu ładowania pozostaje, tak, jak w przypadku każdego urządzenia – niezawodność, bezpieczeństwo. Zastosowane materiały muszą być najwyższej jakości, a poziom bezpieczeństwa - bezkompromisowy. Kolejna cecha, to możliwości konfiguracji oraz łatwość dostosowania. Raz zakupione urządzenie powinno dać się dostosować do zmieniających warunków lub wymagań. Trzecim czynnikiem jest koszt. Bardzo często niska cena standardowego rozwiązania okazuje się pozorna i gwałtownie rośnie przy okazji, nawet najmniejszych modyfikacji.

Przykłady zastosowania punktów ładowania Instalacja szeregu punktów ładowania w garażu podziemnym. Ładowarki połączone w sieć, równoważą obciążenie w zależności od pory dnia i ilości podłączonych pojazdów.

Dodatkowe zabezpieczenia chronią przed niepowołanym użyciem. Dzięki integracji punktów ładowania z miejscami parkingowymi po odebraniu biletu i wjeździe na parking, bilet jest skanowany w czytniku stacji ładowania, a koszt automatycznie rozliczany przy wyjeździe.

Stacje wolnostojące – (seria DUO) Rozmieszczone w ważniejszych, często uczęszczanych miejscach, pojedyncze punkty ładowania. Wpasowane w istniejący krajobraz oraz infrastrukturę. Posiadają wymagane zabezpieczenia a także obudowę w II klasie ochronności. Dodatkowo, koszty zostają obniżone dzięki unikalnej obudowie integrującej w sobie przyłącz energetyczny. Z uwagi na to, że samochody elektryczne to ciągle tylko odsetek wszystkich pojazdów, konieczna jest ich promocja dzięki rozwojowi nowych punktów ładowania.

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2019

Rys. 1. Wallbox - (seria mini)

EKSPLOATACJA I REMONTY

Hikoki Multi Volt nowa technologia zasilania narzędzi akumulatorowych Polski oddział firmy Hikoki wprowadza do sprzedaży nawą gamę elektronarzędzi pod nazwą Multi Volt. Jest to całkowicie nowa platforma elektronarzędzi akumulatorowych o napięciu 36V, zasilana nowymi dwunapięciowymi akumulatorami 36V/18V.

owe akumulatory Multi Volt zostały tak opracowane aby napięcie zasilania 18 lub 36 V mogło być zastosowane w zarówno w nowych konstrukcjach 36-woltowych, jak i dotychczas wytwarza-

nych narzędzia 18-woltowych. Nowe rozwiązanie techniczne polega na systemie połączeń ogniw litowo jonowych wewnątrz akumulatora. Odpowiednio dla narzędzi 36 V system łączy 2 x więcej ogniw szeregowo, na-

tomiast dla urządzeń 18 V – równolegle. Co najważniejsze wybór napięcia dokonywany jest automatycznie przez elektronikę akumulatora Multi-Volt. Z punktu widzenia użytkownika jest to bardzo wygodne, a przede wszystkim bezpieczne rozwiązanie. Użytkownik nie jest zmuszony do dokonywania żadnych dodatkowych czynności typu przełączanie itd. zarówno w akumulatorze jak i samym narzędziu. Kolejną cechą nowych akumulatorów Multi Volt jest ich różna pojemność. W zależności od wybrania napięcie 36 V, dysponujemy pojemnością 2,5 Ah, zaś w wypadku 18 V – 5,0 Ah. Wymiary akumulatora są dokładnie takie same jak dotychczasowe akumulatory 18V, jedynie waga jest o kilkanaście gram wyższa. Akumulatory Multi Volt oferują moc na poziomie 1080W. Nowa platforma elektronarzędzi spod znaku Multi Volt to przede wszystkim wiertarko wkrętaki DS36DA oraz wersja z udarem DV36DA, szlifierki G3613DA, zakrętarki udarowe WH36DB, klucze udarowe WR36DA oraz WR36DB, pilarki C3606DA, tygrysice CR36DA jak również młotowiertarka DH36DPA. Urządzenia dostępne są w wyspecjalizowanej sieci dealerskiej Hikoki na terenie całego kraju. Więcej o serii Multi Volt na stronie producenta: www.hikoki-narzedzia. pl/artykul/akumulatory-multi-volt n

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2019

Dla tych, którzy jeszcze nie słyszeli

HITACHI POWER TOOLS jest teraz

Rozwijamy innowacyjne Japońskie technologie od 1948 roku.

www.hikoki-narzedzia.pl

32. MIĘDZYNARODOWE

ENERGETYCZNE TARGI BIELSKIE

17-19.09.2019

ENERGETAB

www.energetab.pl Największe w Polsce targi nowoczesnych urządzeń, aparatury i technologii dla przemysłu energetycznego. Jedno z najważniejszych spotkań czołowych przedstawicieli sektora elektroenergetycznego.

Zasilamy innowacje ENERGIĄ

RU-V 24 kV / 630 A Pakiet Smart Grid

z rozłącznikiem próżniowym

Zapraszamy na targi

ENERGETAB 2019

17 - 19 WRZEŚNIA | HALA A | STOISKO 21 www.jmtronik.pl