Urządzenia dla Energetyki 2/2014 by Urządzenia dla Energetyki

DLA

75 77

URZĄDZENIA ENERGETYKI

Specjalistyczny Specjalistyczny magazyn magazyn branżowy branżowy ISSN 1732-0216 ISSN 1732-0216 INDEKS 220272 INDEKS 220272

Nr 2/2014 8/2013(77) (75)

ww tym tym cena 16 )) cena 16 zł zł ((8% VAT 8% VAT

| www.urzadzeniadlaenergetyki.pl | |www.urzadzeniadlaenergetyki.pl| • Dmuchawa grzewcza CSF 028stacji ze zintegrowanym termostatem • Zintegrowany zespół do kompensacji prądów ziemnozwarciowych BS KKZ • • Efektywność energetyczna transformatorowych. Stacje KS..z, KS..w • Nowa rodzina komputerów klasy IPC dla produktów urządzenie wspomagające zrównoważoną gospodarkę olejami elektroizolacyjnymi • z zakresu automatyki• •Innowacyjne Nowa generacja wyłączników powietrznych IZMX firmy Eaton do 4000A! • Zaawansowany Filtr Aktywny • Wynalazki torują drogęwinnowacjom • Oszczędność w cenie. Nowoczesna stacja transformatorowa ICZ-Ewodno-parowych • VLT® AAF • Kompleksowe rozwiązania zakresie pomiarów ciągłych parametrów fizykochemicznych układów •

Sprawdzony dostawca osprzętu dla linii i stacji elektroenergetycznych

(77) (75) URZĄDZENIA DLA 2/2014 URZĄDZENIA DLAENERGETYKI ENERGETYKI 8/2013

Kompleksowe rozwiązania dla stacji elektroenergetycznych, m.in. uniwersalny system zacisków MFC, osprzęt rurowy

Enervision – wyłączny przedstawiciel w Polsce zaprasza do odwiedzenia stoiska na targach Expopower 2014 (pawilon 7A, stoisko nr 3)

Szeroka gama osprzętu dla napowietrznych linii elektroenergetycznych, w tym systemy tłumienia drgań (tłumiki, odstępniki) firmy DAMP

www.EnerVision.pl

OD REDAKCJI

Spis treści n WYDARZENIA I INNOWACJE

Złoty medal AUTOMATICON 2014 za koncepcję Open Core Engineering ...............................................................................................6 AREVA i Schneider Electric będą wspólnie budować przybrzeżne elektrownie wiatrowe we Francji...............................................7 Elektrownia na biomasę................................................................................................8 Uroczysta inauguracja Roku inż. Kazimierza Szpotańskiego...................10 Firma COPA-DATA rozpoczyna konkurs – zenon Challenge 2014............................................................................................ 12 Pierwsze na świecie „słoneczne” paliwo lotnicze........................................ 17 Samowystarczalny chip.............................................................................................. 14 Turbiny wiatrowe inaczej........................................................................................... 15 Nanonobionika w natarciu....................................................................................... 16 Polityka klimatyczna w nowej rzeczywistości – bardziej racjonalnie, choć nadal zbyt ambitnie...................................... 18 Expopower 2014 – wydarzenia i nowości ..................................................... 20

n TECHNOLOGIE, PRODUKTY, INFORMACJE FIRMOWE Wynalazki torują drogę innowacjom................................................................. 22 Dmuchawa grzewcza CSF 028 ze zintegrowanym termostatem.......................................................................... 25 Hydrauliczny układ Start-Stop (HSS) dla maszyn budowlanych......................................................................................... 26 Oszczędność w cenie. Nowoczesna stacja transformatorowa........................28 Zintegrowany zespół do kompensacji prądów ziemnozwarciowych BS KKZ................................................................................... 32 Innowacyjne urządzenie wspomagające zrównoważoną gospodarkę olejami elektroizolacyjnymi.................... 36 Koncepcje punktów rozłącznikowych SN – wspólne opracowania IE-ZD i innych firm................................................. 38 Raport dotyczący dyrektywy ErP: optymalizacja wydajności energetycznej dzięki odpowiednim rozwiązaniom w zakresie napędów................................................................... 40 Oprogramowanie do zarządzania energią firmy Eaton.......................... 41 Nowy moduł przekaźnika przeciążeniowego dla serii PKE zwiększa wygodę użytkowania ochronnych wyłączników silnikowych firmy Eaton.................................. 42 VT04A nowy pirometr graficzny Fluke.............................................................. 43 Wyroby śrubowe do zastosowań specjalnych firmy ASmet........................ 44 Podłączenia kablowe do urządzeń rozdzielczych za pomocą głowic konektorowych NEXANS (div. EUROMOLD).................................................. 46 Branża od strony dostawców................................................................................. 50 Moduły DIPIPMTM............................................................................................................ 50 Nowoczesny system zawieszeń profiPLUS..................................................... 51 Nowa linia wyświetlaczy alfanumerycznych SERIA NDE ................................51 Zawiasy uziemiające EGH firmy Multi-Contact............................................ 52 Ekranowane złącza silnoprądowe (600A, 1000V) w stopniu ochrony IP69K ......................................................................................... 53

n ENERGETYKA JĄDROWA

Energetyka jądrowa w przekazie medialnym............................................... 54

n EKSPLOATACJA I REMONTY

Poręczna i precyzyjna frezarka górnowrzecionowa................................. 58 Bosch GOF 1 250 CE Professional............................................................................ 58 Akumulatorowy klucz udarowy z silnikiem EC Bosch GDX 18 V-EC Professional........................................................................... 59 Nowa generacja wkrętarek Bosch z silnikiem bezszczotkowym EC......60 Niekonwencjonalne rozwiązania w Nowościach Wiha 2014............. 62 Adapter USB XR Li-lon od DeWALT..................................................................... 64 Nowa generacja młotków z tłumikiem drgań............................................. 65

n KONFERENCJE I SEMINARIA

Projekt opolski najbardziej polski......................................................................... 66 Nowe bloki w elektrowni „Opole”......................................................................... 66

n TARGI

Fotoreportaż z Międzynarodowych Targów Wyrobów Metalowych...69 Eisenwarenmesse 2014.............................................................................................. 69 Targi Kielce z energią.................................................................................................... 70

Szerokie spektrum innowacyjne „Wynalazki torują drogę innowacjom” oznajmiają w tytule swojego tekstu Autorzy, naukowcy z Instytutu Tele- i Radiotechnicznego. Ale czy nie jest odwrotnie? Innowacje generuMarek Bielski ją wynalazki? Pozostawmy jednak na uboczu ów dylemat „Czy pierwsze było jajko, czy kura?”, co filozofów zaprowadziło do prób szukania odpowiedzi nt. początku wszechświata. Dla ludzi XXI wieku mniej istotna jest metafizyka, a ważny jest postęp techniczny i jego wpływ na jakośc życia. Przyroda nie dała licencji na swoje wynalazki. Stąd naukowcy muszą ją podpatrywać, aby stworzyć „słoneczne” paliwo lotnicze, czy skonstruować unoszącą się w powietrzu ... „turbinę wiatrową”. Myślą nawet o modyfikacji roślin nanomateriałami, aby pełniły rolę... akumulatorów do produkcji energii. Oprócz spektakularnych nowinek - na poły wydawałoby się rodem z science fiction - publikujemy liczne artykuły o najnowszych innowacjach i wdrożeniach przedstawianych na targach AUTOMATICON, czy ENEX lub tych, które będą prezentowane na Expopower. Miłej i pożytecznej lektury życząc równie serdecznie - jak do zapoznania się z zamieszczonymi w aktualnym „UdE” materiałami - zapraszamy też Państwa do odwiedzenia stoiska naszego wydawnictwa na majowym Expopower. Marek Bielski Wydawca Dom Wydawniczy LIDAAN Sp. z o.o. Adres redakcji 00-241 Warszawa, ul. Długa 44/50 lok. 109 tel./fax: 22 760 31 65 e-mail: redakcja@lidaan.com www.lidaan.com

URZĄDZENIA ENERGETYKI DLA

Prezes Zarządu Andrzej Kołodziejczyk, tel. kom.: 502 548 476, e-mail: andrzej@lidaan.com Dyrektor ds. reklamy i marketingu Dariusz Rjatin, tel. kom.: 600 898 082, e-mail: darek@lidaan.com Zespół redakcyjny i współpracownicy Redaktor naczelny: mgr inż. Marek Bielski, tel. kom.: 500 258 433, e-mail: marek.w.bielski@gmail.com Dr inż. Andrzej Maciej Maciejewski, tel. kom.: 601 991 000, e-mail: andrzej.maciejewski3@neostrada.pl Sekretarz redakcji: mgr Marta Olszewska tel. kom.: 531 266 287, e-mail: marta.is.roxy@gmail.com Dr inż. Wojciech Żurowski, doc. dr Valentin Dimov (Bułgaria), Inż. Armand Kehiaian (Francja), prof. dr hab. inż. Andrzej Krawczyk, prof. dr hab. inż. Krzysztof Krawczyk, dr inż. Jerzy Mukosiej, prof. dr hab. inż. Andrew Nafalski (Australia), prof. dr hab. inż. Andrzej Rusek, prof. dr inż. Wiesław Seruga, prof. dr hab. Jacek Sosnowski, prof. dr hab. inż. Czesław Waszkiewicz, prof. dr hab. inż. Jerzy Ziółko, mgr Anna Bielska Redaktor Techniczny: Robert Lipski, info@studio2000.pl Fotoreporter: Zbigniew Biel Opracowanie graficzne: www.studio2000.pl Redakcja nie odpowiada za treść ogłoszeń. Redakcja zastrzega sobie prawo przeprowadzania zmian w tekstach, np. adiustowania lub skracania, a także nieodsyłania materiałów nie zakwalifikowanych do druku. Przedruk, a także publikacja w innej formie, np. elektronicznej w internecie, tylko za zgodą wydawcy i właściciela praw autorskich. Prenumerata realizowana przez RUCH S.A: Zamówienia na prenumeratę w wersji papierowej i na e-wydania można składać bezpośrednio na stronie www.prenumerata.ruch.com.pl Ewentualne pytania prosimy kierować na adres e-mail: prenumerata@ruch.com.pl lub kontaktując się z Telefonicznym Biurem Obsługi Klienta pod numerem: 801 800 803 lub 22 717 59 59 – czynne w godzinach 7.00 – 18.00. Koszt połączenia wg taryfy operatora.

Współpraca reklamowa: ENERVISION................................................................................................................................ I OKŁADKA ELEKTROBUDOWA SA............................................................................................................II OKŁADKA ENERGOPOMIAR-ELEKTRYKA.......................................................................................... III OKŁADKA INSTYTUT TELE- I RADIOTECHNICZNY......................................................................... IV OKŁADKA TAURUS - TECHNIC........................................................................................................................................... 3 WILK....................................................................................................................................................................... 5 STEGO................................................................................................................................................................... 7 PCE.......................................................................................................................................................................11 ZREW TRANSFORMATORY..........................................................................................................................17 MERSEN..............................................................................................................................................................19 EXPOPOWER.....................................................................................................................................................21 ENERGOELEKTRONIKA.PL...........................................................................................................................27 ELEKTROBUD...................................................................................................................................................31 BEZPOL...............................................................................................................................................................35 ASMET.................................................................................................................................................................45 NEXANS..............................................................................................................................................................49

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2014

WYDARZENIA I INNOWACJE

Złoty medal AUTOMATICON 2014 za koncepcję Open Core Engineering

“Akademia Wynalazców” 2013 Firma Bosch Rexroth otrzymała ZŁOTY MEDAL AUTOMATICON 2014 za nowatorską koncepcję OPEN CORE ENGIEERING, dająca niespotykaną dotychczas swobodę programowania. Wyróżnieniem tym nagradzane są od 1997 roku najbardziej innowacyjne produkty, prezentowane podczas Międzynarodowych Targach Automatyki i Pomiarów, AUTOMATICON®.

Open Open Core Engineering umożliwia producentom maszyn samodzielne opracowywanie innowacyjnych funkcji poprzez bezpośredni dostęp do sterownika. W efekcie producenci maszyn mogą samodzielnie tworzyć zindywidualizowane funkcje programistyczne oraz integrować systemy IT oparte na językach wysokiego poziomu z tworzonymi przez siebie rozwiązaniami w obszarze automatyki. Dodatkowo, interfejs Open Core umożliwia

integrację z systemami zarządczymi MES (Management execution system). Co więcej, proces tworzenia zindywidualizowanych rozwiązań jest dużo prostszy i tańszy niż wcześniej. Dzięki interfejsowi Open Core producenci maszyn mogą dowolnie wybierać platformę, na której ma działać dana aplikacja – komputer osobisty, sterownik lub urządzenie przenośne – oraz język programowania: od C/C++, C# (.NET), Visual Basic, VBA (Office), LabView, Objective-C i Java aż po wszelkiego rodzaju aplikacje programujące, umożliwiające integrację bibliotek Microsoft COM. Targi AUTOMATICON® są od 20 lat największym w Polsce profesjonalnym forum producentów i odbiorców automatyki przemysłowej. Prezentowane są na nich osiągnięcia w dziedzinie automatyki, pomiarów przemysłowych i robotyki. Więcej informacji: www.boschrexroth.pl n

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2014

WYDARZENIA I INNOWACJE

AREVA i Schneider Electric będą wspólnie budować przybrzeżne elektrownie wiatrowe we Francji 12 marca 2014 w Paryżu, firma AREVA wybrała Schneider Electric, jako preferowanego dostawcę sprzętu do realizacji projektów konstrukcji morskich elektrowni wiatrowych. Współpraca obejmować będzie dostawy 100 turbin 5MW dla farmy wiatrowej w zatoce Saint Brieuc u wybrzeży Bretanii oraz trwający przetarg na elektrownie w Le Tréport na wodach u wybrzeży Haute-Normandie, wyspach Yeu i Noirmoutier w departamencie Pays de la Loire we Francji.

pakietu energetyczno-klimatycznego Unii Europejskiej, a także wzmocnią sektor nowoczesnych technologii energetycznych we Francji.

Projekty są częścią programu zleceń publicznych na budowę przybrzeżnych farm wiatrowych ogłoszonego przez francuski rząd w 2011 r. i wspomogą proces realizacji celów

„Jesteśmy bardzo zadowoleni z tego, ze AREVA wybrała naszą firmę na partnera technologicznego do realizacji projektów budowy przybrzeżnych farm wiatrowych. Wspól-

Zgodnie z umową podpisaną przez obie strony, Schneider Electric dostarczy transformatory i bezpieczniki dla farm budowanych przez firmę AREVA. Komponenty te będą produkowane w dwóch francuskich zakładach produkcyjnych Schneider Electric znajdujących się pod Metz i w Grenoble.

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2014

ne doświadczenia i specjalistyczna wiedza obu firm tworzą obiecujące perspektywy dla szybkiego rozwoju wiodącego sektora morskich technologii wiatrowych we Francji” – mówi Frédéric Abbal, Executive Vice President, Energy Business, Schneider Electric. Louis-François Durret, CEO of AREVA Renewables, dodaje: „Umowa ze Schneider Electric jest świadectwem zaangażowania firmy AREVA w rozwój kompletnego sektora tej branży we Francji, co umożliwi stworzenie nowych miejsc pracy oraz wykorzystanie potencjału lokalnych talentów i specjalistów.” Schneider Electric Polska n

WYDARZENIA I INNOWACJE

Elektrownia na biomasę Elektrownia wykorzystująca zintegrowaną technologię gazyfikacji biomasy umożliwi Bułgarii większą niezależność energetyczną Elektrownia w Karłowie wykorzysta biogaz ze słomy i zrębków drzewnych zapewniając czystsze, pewniejsze i tańsze dostawy energii elektrycznej Wysokosprawne silniki gazowe GE Jenbacher zostały zintegrowane z technologią gazyfikacji biomasy firmy EQTEC Iberia

Niedaleko miejscowości Stroewo w obwodzie Płowdiw powstaje nowoczesna elektrownia na biomasę, zasilana silnikami gazowymi GE Jenbacher. Nowa siłownia zmniejszy zależność Bułgarii od importu gazu ziemnego. 5-megawatowa elektrownia w Karłowie wyposażona zostanie w elastyczne paliwowo i wysokosprawne silniki GE Jenbacher, które wyprodukują energią elektryczną dla 2000 gospodarstw domowych. Jedna jednostka J612 i dwie jednostki J620 opalane będą biogazem powstałym w wyniku gazyfikacji słomy i zrębków drzewnych. Co do zasady, gazyfikacja odpadów organicznych tego rodzaju jest mało opłacalna ekonomicznie. Jednak dzięki zintegrowaniu sprawdzonych silników GE Jenbacher z technologią gazyfikacji biomasy firmy EQTEC

Iberia, produkcja energii elektrycznej w nowej elektrowni odbywać się będzie w sposób niskoemisyjny, wysokosprawny i tani. “Polska dąży do niezależności energetycznej i lepszego miksu energetycznego, a inwestycja w bułgarskim Stroewie pokazuje, że technologie GE mogą przekształcić odpady – zgazowaną biomasę – właśnie w energię. Bułgarskie przedsięwzięcie jest też dobrym wzorem dla innych firm, które chcą zwiększyć swoją konkurencyjność i wydajność. Ponadto, poprzez znaczący wzrost produkcji bioenergii z surowców rolnych, leśnych i odpadów, biomasa stworzy krajom Europy Środkowo-Wschodniej ogromne szanse w redukcji emisji gazów cieplarnianych. Z drugiej strony, rozwiązanie to zapewni dodatkowy dochód dla rolników i przyniesie nowe możliwości

rozwoju gospodarczego dla obszarów wiejskich, zwłaszcza w Bułgarii, na Węgrzech, w Polsce i w Rumunii, które to kraje posiadają silny sektor rolny” – powiedziała Beata Stelmach, Prezes GE na Polskę i kraje bałtyckie. Elektrownię wybuduje EQTEC Iberia, część holdingu Ebioss Energy AD. Finalizację budowy przewidziane jest na koniec 2014 roku. Jest to najnowszy projekt Ebioss, w którym firma wykorzystała technologię gazyfikacji biomasy zintegrowanej z układem kogeneracyjnym (Integrated Biomass Gasification Cogeneration Power Plant, IBGPP). Dzięki zastosowaniu technologii IBGPP, kraje mogą ograniczyć import i czerpać większą ilość energii ze źródeł odnawialnych. Do roku 2020 udział odnawialnych źródeł energii w miksie energetycznym Bułgarii ma wzrosnąć do poziomu 16%. Dzisiaj przeszło 70%

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2014

WYDARZENIA I INNOWACJE zapotrzebowania kraju na energię pokrywane jest przez gaz i ropę pochodzące z importu1. „Gazyfikacja biomasy, w tym wypadku słomy i zrębków drzewnych, jest skomplikowanym procesem wymagającym specjalistycznej wiedzy. Aby zwiększyć wydajność i opłacalność całego procesu, Ebioss i GE ściśle współpracowały nad zintegrowaniem generatorów GE z technologią gazyfikacji EQTEC”, powiedział Luis Sanchez, dyrektor wykonawczy EBIOSS. „W efekcie, sprawność elektryczna technologii IBGPP jest dużo wyższa niż w przypadku obiegów cieplnych stosowanych w elektrowniach o podobnej mocy. Dla porównania, siłownia przetwarzająca biomasę na elektryczność w oparciu o obieg Rankine’a oferuje sprawność elektryczną rzędu 18-20%. Tymczasem wykorzystanie silników GE Jenbacher pozwala na uzyskanie sprawności elektrycznej na poziomie około 28% i sprawności kogeneracji rzędu 70%. Zastosowanie technologii IBGPP uzupełnionej o silniki gazowe GE pozwoli Bułgarii i innym krajom zwiększyć bezpieczeństwo energetyczne i zdywersyfikować źródła dostaw energii”. Biogaz jest odnawialnym i tanim źródłem energii produkowanym w miejscu jego wykorzystania. Pozwala to ograniczyć straty przesyłowe, a także rozwiązać problem odpadów, gdyż szczątki organiczne wykorzystane zostają jako paliwo. Zastosowanie technologii gazyfikacji EQTEC pozwala produkować parę i gorącą wodę bez spadku mocy wyjściowej, zatem sprawność ogólna siłowni jest dużo wyższa, gdy pracuje ona w układzie kogeneracyjnym, na przykład dostarczając ciepło dla miejskich sieci ciepłowniczych. „Zastosowanie biogazu jako paliwa dla elektrowni tego typu nie jest jeszcze zbyt rozpowszechnione i stanowi innowacyjne rozwiązanie, które może pomóc Bułgarii i innym krajom w dywersyfikacji ich miksu energetycznego. Trzeba jednak pamiętać, że wykorzystanie biogazu wiąże się z dużymi wyzwaniami, gdyż nie może on zawierać zanieczyszczeń mogących uszkodzić silniki. Kluczowy jest wybór właściwych rozwiązań i dlatego wybraliśmy technologię gazyfikacji EQTEC, która gwa-

rantuje wyprodukowanie czystszego biogazu”, powiedział Leon van Vurren, kierujący sprzedażą silników Jenbacher w dziale GE Distributed Power. „GE ze swej strony dysponuje odpowiednią technologią w obszarze produkcji energii. Elastyczność paliwowa i poziom sprawności silników GE Jenbacher pozwala na wydajne spalanie nawet tak nietypowego paliwa jak biogaz.” Początki współpracy EQTEC i GE sięgają 2008 roku. Firmy wybudowały wówczas elektrownię kogeneracyjną dla destylarni firmy MOSTOS, VINOS Y ALCOHOLES, SA (MOVIALSA), mieszczącej się w miejscowości Campo de Criptana w regionie La Mancha (Hiszpania). Gaz powstaje tam z odpadów powstałych po produkcji oliwy z oliwek. Elektrownia wykorzystuje trzy silniki Jenbacher J620 i produkuje dla destylarni 5,9 MW elektryczności, 5600 kg/h pary nasyconej pod ciśnieniem 6 barów i 159 m3/h

gorącej wody o temperaturze 90°C. Sprawność ogólna siłowni sytuuje się na poziomie 63,8%. Opalane biogazem silniki Jenbacher J612 i J620 posiadają certyfikat ecomagination. Aby go uzyskać, produkty i usługi muszą charakteryzować się zarówno wysoką wydajnością ekonomiczną, jak i troską o środowisko. Celem inicjatywy ecomagination jest dostarczanie innowacyjnych rozwiązań pozwalających na maksymalne wykorzystanie zasobów i zwiększenie wydajności. W eksploatacji jest dziś 100 silników gazowych Jenbacher opalanych biogazem powstałym w procesie zgazowania odpadów i biomasy. Ich łączna moc wynosi około 100 MW. Więcej informacji: www.ebioss.com, www.eqtec.es www.ge.com n

1 Założenia polityki energetycznej Bułgarii: http://www.mi.government.bg/files/useruploads/files/epsp/23_energy_ strategy2020Еng_.pdf

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2014

WYDARZENIA I INNOWACJE

Uroczysta inauguracja Roku inż. Kazimierza Szpotańskiego Postać pioniera i współtwórcy nowoczesnego polskiego przemysłu elektrotechnicznego inż. Kazimierza Szpotańskiego (1887-1966) jest K. Szpotański powszechnie znana i bardzo wysoko ceniona w środowisku polskich elektryków, podobnie jak i Jego zasługi dla rozwoju krajowej elektrotechniki w okresie II RP oraz Jego działalność w Stowarzyszeniu Elektryków Polskich jako prezesa tej organizacji w latach 1938-1945.

Fot.: Krzysztof Woliński

onferencją „Przemysł polski wczoraj i dziś” Stowarzyszenie Elektryków Polskich zainaugurowało Rok inż. Kazimierza Szpotańskiego, twórcy polskiego przemysłu elektrotechnicznego. Odbyła się ona w Politechnice Warszawskiej 24 kwietnia br. Gośćmi Honorowymi konferencji byli mgr inż. Jacek Szpotański, syn Kazimierza, profesorowie: Mieczysław Hering, Jan Marecki, Jacek Wańkowicz oraz Andrzej Grzybek prezes ZPUE S.A. i Jerzy Matiakowski, prezes JMTronik, Sp. z o.o. Prof. Jerzy Hickiewicz wygłosił referat „Patriotyzm i niepodległość według Kazimierza Szpotańskiego”.Osiągnięcia produkcyjne Fabryki Aparatów Elektrycznych K.Szpotańskiego przedstawił mgr Zbigniew Filinger, a działalność K.Szpotańskiego w SEP omówił w swoim wystąpieniu dr Ryszard Frydrychowski. Z okazji Roku Szpotańskiego kilkunastu działaczy SEP za szczególne zasługi dla krajowego przemysłu elektrotechnicznego wyróżniono Medalami imienia inż. Kazimierza Szpotańskiego. Władzom SEP przy wręczeniu medali i dyplomów towarzyszyła prawnuczka Kazimierza Szpotańskiego, Ola. W drugiej części konferencji odbył się pokaz filmu „Dziecko jego życia” przed-

Na zdjęciu ( pierwsza od lewej) Ewa Mańkiewicz - Cudny, prezes FSTN-NOT, honorowy gość konferencji

stawiający powstanie i rozwój Fabryki Aparatów Elektrycznych K.Szpotański i Wspólnicy w Warszawie oraz jej powojenne dzieje. Konferencji towarzyszyła m.in. ekspozycja ZPUE S.A. oraz JMTronik Sp. z o.o. Konferencja została zorganizowana z inicjatywy Oddziału Warszawskiego SEP, noszącego imię Kazimierza Szpotańskiego. Przewodniczącą Komitetu Organizacyjnego była mgr. inż. Miło-

sława Kujszczyk-Bożentowicz, która nie ukrywała, iż bardzo miłym zaskoczeniem dla organizatorów była wysoka frekwencja. Natomiast nie można też nie podnieść faktu, iż Fabryka Szpotańskiego w Warszawie – Międzylesiu definitywnie już odeszła do historii. Po II wojnie światowej została upaństwowiona, ale i firma państwowa ZWAR już nie istnieje. Koncern ABB wykupując fabrykę zdecydował się na jej zamknięcie (otwierając m.in. nowe zakłady produkcyjne pod Łodzią). W Warszawie – Międzylesiu jest ulica Kazimierza Szpotańskiego, a pamięć o historii gospodarczej Polski w dziedzinie elektrotechniki przypomina okolicznościowa tablica. Nie zrekompensuje ona jednak faktu, iż w tym miejscu już - niestety - nie ma fabryki. Będzie za to kolejny duży obiekt handlowy. O czym poinformowała obecna na konferencji burmistrz dzielnicy Wawer, przedstawiając uczestnikom konferencji projekt zaadaptowania hal na cele handlowe. (ab/mb) n Fot.: Krzysztof Woliński

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2014

> solidna konstrukcja > przystosowane do pracy w trudnych warunkach > tworzywo PC/ABS > IP66/68 wodoszczelne do 2 bar / 2 h > pokrywa zakręcana > duży kąt otwarcia pokrywy gniazda na zawiasach (~160°) > osłony styków wykonane z PA6, odpornego do 850°C > otwarte zaciski śrubowe +/> styki niklowane > elastyczne połączenie zatyczki (wtyczka) i pokrywy (gniazdo) > dwa systemy uziemienia (wtyczka) > dławnica kablowa (wtyczka/gniazdo przenośne)

I PCE Polska Sp. z o. o. I ul. Zielona 12 I 58-200 Dzierżoniów I Polska I Tel: +48 74 831 76 00 I Fax: +48 74 831 17 00 I E-mail: pce@pce.pl I www.pce.pl I

WYDARZENIA I INNOWACJE

Wielkie idee zbudowane z małych klocków:

Firma COPA-DATA rozpoczyna konkurs - zenon Challenge 2014 Na początku kwietnia klocki LEGO ponownie pojawiły się na biurkach studentów, inżynierów i ekspertów automatyzacji. Wykorzystując oprogramowanie HMI/SCADA - zenon firmy COPA-DATA i roboty LEGO MINDSTORMS EV3 tworzą nowe aplikacje zenon na konkurs zenon Challenge 2014. Pierwsze zespoły już wystartowały po zwycięstwo.

enon Challenge zmobilizował wszystkich aktywnych i potencjalnych członków programu COPA-DATA Partner Community do zastosowania najnowszych wersji aplikacji zenon i LEGO MINDSTORMS i przekształcenia swoich kreatywnych pomysłów w rzeczywiste, działające aplikacje do kontroli i wizualizacji. Jeszcze w tym roku jury składające się z ekspertów oceni projekty, a fani będą mogli głosować na swoich faworytów. Zwycięskie zespoły wezmą udział w imprezie zenon o wartości 1000 euro, otrzymają tablet z systemem operacyjnym Windows 8 oraz kamerę Sony Action Cam.

Odrobina historii: zenon Challenge 2012

Zwycięzcami pierwszej edycji konkursu zenon Challenge zorganizowanego w 2012 r. była firma SYNERGY z Polski, która przekonała ekspertów z jury i wielu fanów do swojego projektu ,,SynergyRGB’’. Zaprezentowali oni zaawansowany projekt stworzony na podstawie robota w kształcie ptaka, który zbierał kulki i przydzielał je do odpowiednich pojemników zgodnie z kolorami. Drugie miejsce zajął EDAG Production Solutions z Niemiec, który zachwycił projektem A.W.E.S.O.M.E., niezależnym systemem transportu sterowanym za pomocą MES. I w tej edycji liczymy na kreatywność doświadczonych, jak i nowych zespołów.

zenon Challenge 2014

Oficjalnie zenon Challenge 2014 rozpoczął się na początku kwietnia. Do września uczestnicy mogą wcielać swoje pomysły w życie w funkcjonalnych projektach i zdobywać nimi uznanie publiczności i jury. Zgłoszenie do konkursu obejmuje kilka etapów: opracowanie pomysłu – zaprojektowanie i zbudowanie rozwiązania (ro-

Jury konkursu zenon Challenge z niecierpliwością oczekuje na innowacyjne, przyjazne dla użytkownika i kreatywne prezentacje projektów: (od lewej) Lisette Lillo Fagerstedt, Partner Program Manager w COPA-DATA, Gero Gruber, Screen & Interaction Designer w COPA-DATA i Markus Wintersteller, Senior Consultant w COPA-DATA.

bota) – nagranie krótkiego filmu o projekcie – przesłanie filmu – wywarcie wrażenia na głosujących – zdobywanie punktów. Dobry wynik to efekt trzech czynników: po pierwsze należy przekonać jury. Oceni ono projekt pod względem kreatywności, użyteczności i techniki. Jego opinia to 40% oceny łącznej. Kolejne 40% pochodzi od publiczności, która na ulubione projekty będzie mogła głosować online. Pozostałe 20% zespół może zdobyć, pokonując ustalone etapy „Steps to Success”.

Liczy się każdy głos

Głosujący odgrywają bardzo istotną rolę w konkursie zenon Challenge. Zapewniają niezbędne wsparcie i doping, a ich głosy mają taką samą wagę jak ocena jury. Zespoły, które stworzą inspirujące filmy o swoich fascynujących

projektach mają zdecydowaną przewagę w konkursie. Zwycięzcom z 2012 r. również udało się zdobyć większość spośród 10000 głosów, a tym samym znaleźć się na czele rankingu ogólnego. Zachęcamy do głosowania ponieważ na kilku szczęśliwców, którzy zarejestrują się jako głosujący, czekają atrakcyjne nagrody, takie jak zestawy LEGO MINDSTORMS EV3. W ciągu najbliższych miesięcy zespoły będą pracować nad swoimi rozwiązaniami, zamieszczać filmy, zdobywać fanów dzięki ujawnieniu pierwszych elementów projektu i starać się wyprzedzić konkurencję. Szczegółowe informacje dla uczestników, fanów i jeszcze niezdecydowanych głosujących można znaleźć na stronie: www.zenon-challenge.com. n

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2014

WYDARZENIA I INNOWACJE

Pierwsze na świecie „słoneczne” paliwo lotnicze Finansowany przez Unię Europejską projekt badawczy o nazwie SOLAR-JET doprowadził do wyprodukowania pierwszego na świecie „słonecznego” paliwa lotniczego z wody i dwutlenku węgla (CO2). Naukowcy po raz pierwszy z powodzeniem zademonstrowali cały łańcuch produkcyjny odnawialnej nafty przy użyciu skoncentrowanego światła jako źródła energii o wysokiej temperaturze. Projekt jest nadal na etapie eksperymentalnym, a z wykorzystaniem symulowanego światła słonecznego wyprodukowano w warunkach laboratoryjnych szklankę paliwa. Wyniki dają jednak nadzieję, że w przyszłości ze światła słonecznego, wody i CO2 można będzie produkować dowolne płynne paliwa węglowodorowe.

nijna komisarz ds. badań, innowacji i nauki, Máire Geoghegan-Quinn, stwierdziła: „Technologia ta oznacza, że być może pewnego dnia będziemy mogli produkować duże ilości bardziej ekologicznego paliwa dla samolotów, samochodów i innych środków transportu. Mogłoby to znacznie zwiększyć bezpieczeństwo energetyczne i uczynić użytecznym jeden z głównych gazów cieplarnianych odpowiedzialnych za globalne ocieplenie”.

Proces

Pierwszy etap polegał na wykorzystaniu skoncentrowanego światła symulującego światło słoneczne do przekształcenia dwutlenku węgla i wody w gaz syntezowy w wysokotemperaturowym reaktorze słonecznym (zob. ilustracja powyżej) zawierającym materiały oparte na tlenku metalu, który został wynaleziony w ETH Zürich. Gaz syntezowy (mieszanina wodoru i tlenku węgla) został następnie przekształcony w naftę przez firmę Shell przy wykorzystaniu znanego procesu Fischera-Tropscha.Chociaż produkcja gazu syntezowego przy pomocy skoncentrowanego promieniowania słonecznego jest nadal na wczesnym etapie rozwoju, przekształcanie gazu syntezowego w naftę jest już stosowane przez przedsiębiorstwa, w tym Shell, na dużą skalę. Połączenie tych dwóch podejść może zapewnić bezpieczne, trwałe i skalowalne dostawy paliwa lotniczego, oleju napędowego i benzyny, a nawet tworzyw sztucznych. Paliwa otrzymane w procesie Fischera-Tropscha są już certyfikowane i mogą być wykorzysty-

Reaktor słoneczny przekształca dwutlenek węgla i wodę w gaz syntezowy

wane przez istniejące pojazdy i statki powietrzne bez modyfikacji ich silników lub infrastruktury paliwowej.

Kontekst

Czteroletni projekt SOLAR-JET rozpoczął się w czerwcu 2011 r. i otrzymuje wkład finansowy UE w wysokości 2,2 mln euro z siódmego programu ramowego (7PR). W projekcie biorą udział organizacje badawcze reprezentujące środowiska akademickie i przemysł (ETH Zürich, Bauhaus Luftfahrt, Deutsches Zentrum für Luft- und Raumfahrt (DLR), Shell Global Solutions oraz partner w zakresie zarządzania ARTTIC). Na następnym etapie realizacji projektu partnerzy zamierzają ulepszyć reaktor słoneczny i ocenić, czy technologia

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2014

ta będzie funkcjonować na większą skalę i po konkurencyjnych kosztach. Poszukiwanie nowych, zrównoważonych źródeł energii pozostanie jednym z priorytetów programu „Horyzont 2020” – siedmioletniego programu ramowego UE w zakresie badań naukowych i innowacji rozpoczętego w dniu 1 stycznia 2014 r. W zaproszeniu do składania wniosków „Konkurencyjna energia niskoemisyjna”, opublikowanym w dniu 11 grudnia ubiegłego roku, Komisja zaproponowała zainwestowanie w tej dziedzinie w ciągu dwóch lat 732 mln euro. Zaproszenie obejmuje temat dotyczący rozwoju nowej generacji technologii dla biopaliw i zrównoważonych paliw alternatywnych. (opr. AB/MB) n

WYDARZENIA I INNOWACJE

Samowystarczalny chip Jest dziełem naukowców z Uniwersytetu Publicznego Nawarry (NUP/UPNA), został już doceniony w świecie i uhonorowany odpowiednią nagrodą, a jego największą zaletą jest to, że potrafi czerpać energię z dowolnych, dostępnych w aktualnym otoczeniu źródeł, takich chociażby, jak światło, drgania, czy nawet wahania temperatury. Eksperci twierdzą, że wynalazek może zmodyfikować poważnie nasz sposób zużywania energii, gdyż innowacyjny chip potrzebuje 50 milionów razy mniej energii od tradycyjnej żarówki.

omysł naukowców z Nawarry bazuje na bezprzewodowych sieci sensorowych (Wireless Sensor Network – WSN), które składają się z rozproszonych przestrzennie, autonomicznych urządzeń, integrujących w sobie mechanizmy pomiarowe i nadajnik/odbiornik radiowy. Te pierwsze, czyli czujniki, monitorują warunki fi-

tralnych, gdzie następuje ich właściwa obróbka. Każdy węzeł sieci sensorowej może być zaopatrzony w jeden lub więcej czujników. Sygnał elektryczny z czujnika jest zamieniany na postać cyfrową i propagowany w sieci zgodnie z przyjętym protokołem transmisji. Za obsługę pomiaru i przesyłu danych odpowiada mikrokontroler, który stanowi

Autorzy innowacyjnego chipu - Antonio López (z lewej) i Iñigo Cenoz (z prawej)

zyczne i środowiskowe, w tym między innymi takie, jak temperatura, dźwięk, wilgotność, ruch, zanieczyszczenie powietrza, czy ciśnienie. Dane pomiarowe mogą być wstępnie przetwarzane przez węzły sieci, a następnie przekazywane drogą radiową do punktów cen-

pomost między sensorami a układami radiowymi, odpowiadającymi za nadawanie i odbiór. Węzły bezprzewodowej sieci sensorowej wymagają oczywiście autonomicznego źródła zasilania, którym najczęściej jest bateria. Jej pojemność

decyduje o czasie życia węzłów (w zależności od zużycia energii i typu baterii węzły sieci mogą działać od kilku godzin do nawet kilku lat). Przełomowość rozwiązania opracowanego przez badaczy z NUP polega na zastosowaniu w chipie nowego rodzaju analogowego konwertera analogowo-cyfrowego (ADC), dzięki któremu jest on zasilany energią na nieporównanie niższym poziomie, co więcej, gromadzoną ze środowiska. Pozwala to na osiągnięcie niezależności energetycznej, ponieważ wyeliminowana zostaje tutaj konieczność użycia baterii. Samozasilający się układ czerpie z otoczenia za pośrednictwem sensorów o 50 milionów razy mniej energii niż żarówka, pobierając ją z wibracji, światła czy różnic w temperaturze otoczenia. Nowatorski chip świetnie wpisuje się w założenia polityki energetycznej Unii Europejskiej, wspierającej innowacje, które pozwolą osiągnąć jej nadrzędny cel, jakim jest obniżenie do roku 2020 o 20 procent rocznego zużycia energii oraz podniesienie zdolności badawczych Europy. Innowacja zespołu z NUP/UPNA uhonorowana została nagrodą „Best paper” podczas grudniowej międzynarodowej konferencji na temat technologii detekcji (ICST), która odbyła się w Wellington (Nowa Zelandia). Konferencja ICST to jedno z najważniejszych, międzynarodowych wydarzeń poświęconych technologii detekcji. Fot.: Uniwersytet Publiczny Navarry OM n

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2014

WYDARZENIA I INNOWACJE

Turbiny wiatrowe inaczej Naukowcy z amerykańskiego MIT-u opracowali – w ramach projektu BAT (Buoyant Airborne Turbine) prowadzonego w założonej przez nich firmie Altaeros – nowy sposób pozyskiwania energii z wiatru. Po serii teoretycznych obliczeń i testów przyszedł czas na sprawdzenie w praktyce nowatorskiej metody. Już niebawem nad Fairbanks na Alasce zawiśnie wypełniony helem balon z turbiną, która na wysokości około 450 metrów będzie produkowała energię z wiatru i przesyłała ją na Ziemię.

ciągu najbliższych 18 miesięcy zostaną tam przeprowadzone kolejne testy, które pozwolą uczonym na zweryfikowanie teoretycznych symulacji. Z tych zaś ostatnich wnika, iż unosząca się w powietrzu turbina zdolna jest wyprodukować aż dwa razy więcej energii niż umieszczone na ziemi urządzenie podobnych rozmiarów. Brzmi optymistycznie? Owszem, jest tylko jedno małe „ale”. Otóż już na tym etapie jasne jest, że przebiegająca wy-

soko ponad ziemią produkcja energii w ramach projektu BAT będzie wiązała się z wyższymi kosztami w porównaniu z tradycyjną, naziemną technologią wiatrową. Wedle obliczeń Altaeros cena energii z BAT będzie wynosić 18 centów za kilowatogodzinę, podczas gdy konwencjonalne farmy wiatrowe oferują energię za 4-5 centów za kWh. Nie oznacza to jednak bynajmniej, że BAT to po prostu niczemu nie służący kaprys naukowców. Test fruwającej turbiny ma bowiem na celu przetesto-

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2014

wanie samej technologii pozyskiwania energii wiatrowej z dużej wysokości. Na poziomie 500-1000 metrów nad Ziemią wiatry wieją niemal stale i są znacznie silniejsze niż na jej powierzchni. Co więcej, unoszące się turbiny nie będą zakłócały życia ludziom, którzy mieszkają w pobliżu farm wiatrowych, jak to się często dzieje w przypadku elektrowni naziemnych, które wedle wielu osób, szpecą także krajobraz. Istotnym argumentem jest spodziewane zmniejszenie śmiertelność wśród ptaków, które padają ofiarą ulokowanych niżej tradycyjnych farm wiatrowych. Niewiele bowiem gatunków lata tak wysoko, zatem mniej zwierząt będzie zabijanych przez turbiny. Nowo opracowana technologia ma znaleźć zastosowanie głównie w odległych regionach, dokąd dostarczanie energii jest bardzo kosztowne. Dlatego też na testy wytypowano właśnie Alaskę. Altaeros wyda na 18-miesięczny program pilotażowy 1,3 miliona dolarów. Firma ma nadzieję, że odległe osady, postawione przed alternatywą – generatory spalinowe lub BAT, wybiorą latającą turbinę. Fot. MIT, Altaeros energies OM n

WYDARZENIA I INNOWACJE

Nanonobionika w natarciu W ubiegłorocznym wydaniu „Urządzeń dla energetyki” (nr 4/2013) pisaliśmy o emitujących światło drzewach, które w niedalekiej przyszłości mogą zastąpić tradycyjne latarnie uliczne. Teraz okazuje się, że możliwości tzw. roślinnej nanobioniki są znacznie większe. Uczeni ze słynnego amerykańskiego MIT-u rozwijają nową gałąź nauki, zajmującą się modyfikacjami roślin nanomateriałami tak, by pełniły m.in. rolę akumulatorów do produkcji energii, czujników do wykrywania substancji toksycznych i materiałów wybuchowych czy też układów przewodzących elektrony.

ak powiedział kierujący pracami zespołu badawczego profesor Michael Strano – Rośliny mogą być niezwykle atrakcyjnymi platformami technologicznymi. Same się naprawiają, zachowują się stabilnie w warunkach naturalnych, są zdolne do przetrwania w niekorzystnym środowisku, same zapewniają sobie wodę i energię. Strano, wraz ze swoim współpracownikiem Juanem Pablem Giraldo, pracuje też nad zaimplementowaniem w roślinach nich układów elektronicznych. Możliwości – jak stwierdził Strano – są nieograniczone . Bazą dla tego rodzaju innowacji jest chloroplast – roślinne organellum komórkowe otoczone podwójną błoną bialkowo-lipidową, zawierające barwniki chlorolofile, które pochłaniają energię słońca niezbędną do fotosyntezy, czyli procesu przemiany węgla i wody w glukozę i tlen. Chociaż od dawna próbowano wykorzystać chloroplast jako alternatywne

wadzili do chloroplastów nanocząstki zawierające tlenek ceru. Ten silny przeciwutleniacz zapobiega rozpadowi białek, co oznacza, iż czas życia wzbogaconego weń chloroplastu ule-

czerwone, dzięki czemu zdolność roślin do przechwytywania światła wzrasta o 30 procent. W warunkach naturalnych bowiem rośliny wykorzystują tylko 10 procent

źródło energii – udało się nawet przeprowadzić fotosyntezę z jego udziałem poza żywymi komórkami – to problem polegał na tym, że już po kilku godzinach chloroplast zaczynał tracić swoje właściwości, gdyż wskutek oddziaływania światła słonecznego i tlenu dochodziło do rozpadu protein. Aby temu zapobiec, naukowcy z MIT-u po okiem profesora Strano wpro-

ga wydłużeniu. Nanocząstki zwiększyły też trzykrotnie wydajność procesu fotosyntezy. W podobny sposób do chloroplastów dostarczono węglowe nanorurki pokryte ujemnie naładowanymi cząsteczkami DNA, które działają w tak zmodyfikowanym chloroplaście jak sztuczne anteny, które wyłapują promieniowanie ultrafioletowe lub pod-

dostępnego światła słonecznego do produkcji energii, co spowodowane jest m.in. tym, że potrafią absorbować promieniowanie wyłącznie w zakresie światła widzialnego. Badania chloroplastów wzbogaconych nanorurkami wykazały, że aktywność fotosyntetyczna, mierzona ilością elektronów przepływających przez błony tylakoidów zwiększyła się o 49 procent. Ta-

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2014

WYDARZENIA I INNOWACJE

kie chloroplasty, chronione tlenkiem ceru, pracowały kilka godzin dłużej niż zwykle. W artykule opublikowanym w „Nature Materials” naukowcy informują również, że wprowadzając do liści roślin nanorurki oznakowane barwnikiem fluorescencyjnym, udało się je prze-

kształcić w czujniki do wykrywania tlenku azotu, produkowanego m.in. przez silniki spalinowe. Uprzednio w laboratorium profesora Strano zaprojektowano też nanorurki służące do wykrywania nadtlenku wodoru, trotylu czy bojowego środka trującego, sarinu.

www.zrew-transformatory.pl

Wspomniane nanocząstki prawdopodobnie również mogłyby zostać zastosowane w roślinach, które będą dzięki temu monitorowały środowisko naturalne, wykrywały pestycydy, zanieczyszczenia powietrza, infekcje grzybami czy toksyny bakteryjne. Mimo zachęcających wyników eksperymentów, nie cały naukowy świat podziela entuzjazm naukowców z MIT-u. Doktor Barry Bruce, biochemik z University of Tennessee (Knoxville) uważa wyniki badań za alarmujące. – Coraz bardziej powszechne wykorzystywanie nanocząsteczek w różnego rodzaju produktach rodzi wiele pytań o ich wpływ na środowisko i zdrowie człowieka. Badania przeprowadzone przez prof. Strano pokazują, że niektóre nanomateriały mają możliwość usprawnienia naturalnej fotosyntezy roślin, co oznacza, że stosunkowo łatwo integrują się ze środowiskiem naturalnym zmieniając jego parametry. Ta praca powinna być więc dla nas ostrzeżeniem! – komentuje. FOT.: MIT OM n

Z JUBILEUS

OWA

KONFERENCJA NAUKOWO-TECHNICZNA

TEMATYKA KONFERENCJI

TRANSFORMATORY ENERGETYCZNE I SPECJALNE Nowoczesne konstrukcje, niezawodna eksploatacja

Tematyka konferencji obejmuje zagadnienia z zakresu transformatorów energetycznych i specjalnych, a w szczególności: – problemy eksploatacyjne, – diagnostyka, próby i badania, – nowoczesne metody obliczeniowe i projektowanie, – remonty i modernizacje, – aktualne trendy rozwojowe. W ramach konferencji zostaną zaprezentowane referaty wiodących ośrodków naukowych, przedsiębiorstw reprezentujących energetykę zawodową, placówek naukowo-badawczych oraz firm współpracujących z energetyką. KONTAKT

Małgorzata Siedlarek – Sekretarz Organizacyjny ZREW Transformatory Sp. z o.o., 92-412 Łódź, ul. Rokicińska 144, tel. 42 671 86 15; fax 42 671 86 16 e-mail: konferencja@zrew-tr.pl Więcej informacji i formularz zgłoszeniowy na www.zrew-transformatory.pl

MIEJSCE KONFERENCJI Hotel Król Kazimierz

KAZIMIERZ DOLNY 8-10 października 2014

X Konferencja Naukowo-Techniczna towarzyszy II Kongresowi Elektryki Polskiej

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2014

WYDARZENIA I INNOWACJE

Polityka klimatyczna w nowej rzeczywistości - bardziej racjonalnie, choć nadal zbyt ambitnie Komentarz PKEE do konkluzji Rady Europejskiej w zakresie „Pakietu 2030”

olski Komitet Energii Elektrycznej z zainteresowaniem przyjął tekst konkluzji Rady Europejskiej z 21 marca 2014 r. w zakresie „Pakietu 2030”. Opublikowane wnioski świadczą o częściowej modyfikacji sposobu myślenia Unii Europejskiej o polityce klimatycznej i położeniu większego nacisku na dostępność taniej energii oraz niezależność od importu paliw. Bieżąca sytuacja polityczna na Ukrainie zmieniła znacząco perspektywę unijną w zakresie bezpieczeństwa dostaw paliw kopalnych do UE. Doświadczenia z wprowadzania odnawialnych źródeł energii do europejskiego miksu energetycznego, nakazują również wziąć pod uwagę czynniki cenotwórcze w określaniu ram polityki klimatycznej.

Niewidzialny cel? Niepokojący pozostaje fakt, że mimo niezapisania wprost ilościowych celów redukcji emisji CO2, Rada skonkludowała, że przyszła polityka klimatyczno-energetyczna w latach 2020-2030 będzie w pełni zgodna z celem UE na 2050 r. Może to prowadzić do powrotu do dyskusji na temat celu 40-proc. redukcji emisji CO2. Rada nie uwzględniła również postulowanej przez część krajów członkowskich potrzeby warunkowości celów redukcyjnych – uzależnienia przyjęcia celów UE w perspektywie 2030 i 2050 r. od gotowości ograniczania emisji państw rozwiniętych spoza Unii Europejskiej. Zdaniem PKEE, tylko globalne podejście do polityki dekarbonizacji może przynieść korzyści klimatyczne i zapobiec dysproporcjom w rozwoju gospodarczym państw. Niepokojące jest także zainteresowanie Rady wzmocnieniem zapisów związanych ze zmianami systemu ETS. W konkluzjach zaznaczono konieczność reformy systemu, jako narzędzia centralnego redukcji emisji.

Zwracamy uwagę, że wzmocnienie ETS doprowadziłoby do podwyższenia cen uprawnień do emisji i spowodowałoby tym samym podwyższenie cen energii oraz pogorszenie konkurencyjności polskiej gospodarki.

Bardziej racjonalna polityka Zasadne wydaje się wprowadzenie w życie propozycji Rady Europejskiej w zakresie zmniejszenia zależności UE od importu surowców energetycznych. Nowa sytuacja geopolityczna po wydarzeniach na Półwyspie Krymskim oraz ekonomiczne skutki dynamicznego wprowadzenia OZE do europejskich miksów energetycznych, każą się na nowo zastanowić nad głównymi narzędziami polityki klimatycznej w UE w tym zakresie. Jest to szczególnie istotna konkluzja dla Polski, dla której odejście od rodzimych zasobów węgla, oznaczałoby dzisiaj przejście na źródła gazowe, obniżając w ten sposób poziom niezależności energetycznej kraju. W szczególności istotne w uwagach Rady wydaje się być, postulowane wcześniej przez PKEE, położenie akcentu na kwestię przystępności cen energii oraz utrzymanie konkurencyjności gospodarek UE. Zgodnie z danymi Eurostatu, ceny energii dla gospodarstw domowych według parytetu siły nabywczej w Polsce już dzisiaj należą do jednych z najwyższych w UE – po Cyprze, Niemczech, Rumunii i Portugalii. Dalszy wzrost cen oznaczałby przekroczenie tzw. granicy ubóstwa energetycznego, a dla gospodarek europejskich skutkowałby utratą konkurencyjności. Konieczność wzmacniania niezależności energetycznej i wykorzystywania rodzimych zasobów paliw jest istotna z punktu widzenia bezpieczeństwa energetycznego całej Europy. W obliczu obecnej sytuacji geopolitycznej, zasadne wydaje się położenie

akcentu na uniezależnieniu się Europy od gazu ze Wschodu oraz postawieniu na rodzime źródła energii, także kopalne. Węgiel kamienny i brunatny pozostają gwarantem bezpieczeństwa energetycznego UE. PKEE z zadowoleniem przyjmuje natomiast wyrażoną w konkluzjach potrzebę zachowania elastyczności dla państw członkowskich, w kwestii środków służących do osiągnięcia celów klimatycznych zgodnie z uwarunkowaniami krajowymi,. Prawo stanowienia o własnym miksie energetycznym jest podstawowym warunkiem dla zapewnienia niskich cen energii w krajowej gospodarce. Pełne wykorzystanie prawa do stanowienia o własnej strukturze paliwowej jest dla Polski kluczowe w kontekście zapewnienia bezpieczeństwa dostaw energii po przystępnych cenach. Pozwoli to także na redukcję emisji dzięki inwestycjom w wysokosprawne elektrownie konwencjonalne. Polska, jako kraj o największym udziale w miksie energetycznym paliw kopalnych, chcąc spełnić oczekiwania unijne, musi mieć zapewnione mechanizmy kompensacyjne, która zapobiegną nadmiernemu obciążeniu gospodarki i zjawisku carbon leakage. Z punktu widzenia polskiej polityki energetycznej istotne jest więc uwzględnienie takich narzędzi w przedstawionych konkluzjach. Pozytywnie oceniamy również, uwzględnioną w konkluzjach Rady, potrzebę przeprowadzenia szczegółowych analiz wpływu proponowanej polityki klimatyczno-energetycznej do 2030 r. na poszczególne państwa członkowskie. Zdaniem PKEE jest to podstawowy warunek do prowadzenia dalszych rozmów na temat zatwierdzania „Pakietu 2030”. Polski Komitet Energii Elektrycznej (PKEE) n

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2014

m.schneider is Mersen

WYDARZENIA I INNOWACJE

Expopower 2014 – wydarzenia i nowości W dniach 13 – 15 maja w Poznaniu odbędzie się kolejna edycja Międzynarodowych Targów Energetyki EXPOPOWER.

uż dziś zapraszamy na szereg interesujących wydarzeń. – V Konferencja Naukowo-Techniczna z cyklu Energooszczędność w oświetleniu nt. Technika Świetlna 2014 – Organizatorzy: Oddział Poznański SEP im. prof. Józefa Węglarza we współpracy z Międzynarodowymi Targami Poznańskimi, Wydziałem Elektrycznym Politechniki Poznańskiej oraz Wielkopolską Okręgową Izbą Inżynierów Budownictwa. 13 maja 2014 r. pawilon 8A, sala 1.4 http://www.expopower. pl/pl/news/konferencja_energooszczednosc_w_oswietleniu/ – LEDyfikacja miast i wsi. Oświetlenie drogowe. - Organizatorzy: Akademia LED, kwartalnik „Oświetlenie LED”, Międzynarodowe Targi Poznańskie.

14 maja 2014 r. Poznań, teren MTP hala 7 http://www.akademialed. pl/?cmd=108 – Badania typu wyłącznika wysokiego napięcia w izolacji gazowej typu EB-01 produkcji Elektrobudwa S.A. – Organizator: Elektrobudowa SA. 14 maja 2014 r. Poznań, – Bezpiecznie zbudujemy elektrownię jądrową - Politechnika Poznańska, Międzynarodowe Targi Poznańskie oraz KLASTER – „EUROPOLBUDATOM” zapraszają na seminarium edukacyjne promujące budowę elektrowni jądrowej. http://www.expopower.pl/pl/news/bezpiecznie_zbudujemy_elektrownie_jadrowa/ – Szkolenia tematyczne TIM SA w tematyce wiodącej: Inteligentny Bu-

dynek, Silniki Elektryczne w Przemyśle, Efektywność Energetyczna. – XII Konferencja Naukowo-Techniczna z cyklu „Instalacje elektryczne niskiego, średniego i wysokiego napięcia” - temat: ROZDZIELNICE W IZOLACJI GAZOWEJ 110 i 400 kV - Stowarzyszenie Elektryków Polskich oddział Poznań, http://www.expopower.pl/pl/news/ xii_konferencja_naukowo-techniczna/ Warto zarezerwować termin 13-15 maja 2014, by zobaczyć na targach Expopower najnowsze produkty, a także zapoznać się z najlepszymi praktykami w zakresie nowoczesnej oraz bezpiecznej energetyki i elektrotechniki. Więcej informacji na www.expopower.pl n

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2014

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Wynalazki torują drogę innowacjom Opracowane w Instytucie Tele- i Radiotechnicznym innowacyjne rozwiązania tworzą szeroką ofertę dla przemysłu, w tym dla małych i średnich przedsiębiorstw. Proces transferu technologicznego powoduje, że w Instytucie przywiązuje się dużą wagę do intensyfikacji zgłoszeń patentowych, ochrony patentowej i komercjalizacji wynalazków. Instytut zajmuje czołową pozycję w Polsce wśród placówek naukowych pod względem liczby zgłaszanych i uzyskiwanych corocznie patentów. Tylko w 2013 r. Instytut otrzymał prawa do 20 patentów oraz zgłosił w celu ochrony 30 wynalazków do Urzędu Patentowego.

iele opatentowanych i wdrożonych opracowań Instytutu zostało wysoko ocenionych oraz uhonorowanych wieloma prestiżowymi nagrodami, m.in. złotymi i srebrnymi medalami na Międzynarodowych Wystawach Wynalazczości: „Innova” Brussels, „Concours Lepine” Paris, Tunis’INNOV. Nagrodzone projekty są efektem prowadzonych prac badawczych w dwóch głównych obszarach tematycznych. Pierwszy dotyczy opracowań teleinformatycznych systemów oraz urządzeń elektronicznych, których wyniki na szeroką skalę są wdrażane m.in. w segmencie energetycznym, a tematyka drugiego priorytetowego kierunku badań jest związana z materiałami i procesami technologicznymi i dotyczy „Integracji zaawansowanych technologii elektronicznych na rzecz zastosowań przemysłowych”.

rozwojowych w wartości sprzedaży ogółem. Większość klientów instalujących rozdzielnice średniego napięcia dąży do pełnej ich integracji z wyspecjalizowanymi, rozbudowanymi systemami teleinformatycznymi w zakresie zarządzania energią elektryczną. Podejmowane wspólne przedsięwzięcia ze sfery badawczo-rozwojowej przez Instytut i partnerów przemysłowych w pierwszym względzie uwzględniają bezpieczeństwo, jakość zasilania i niezawodność systemu energetycznego. W ramach tego segmentu prowadzone są prace, których wyniki są stosowane w instalacjach pracujących w bardzo trudnych warunkach eksploatacyjnych,

szczególnie w kopalniach głębinowych węgla kamiennego. Przykładem prac z tego obszaru (zakończonych sukcesem) które zyskały uznanie na arenie międzynarodowej są 2 projekty: „Programowalny sterownik polowy do inteligentnych sieci elektroenergetycznych Smart Grid- MUPASZ 710 plus” oraz „Nowatorski przekładnik prądowy o wysokiej dynamice i liniowości w technologii PCB”. Programowalny sterownik polowy do inteligentnych sieci elektroenergetycznych Smart Grid- MUPASZ 710 plus - medal Stowarzyszenia Francuskich Wynalazców i Producentów AIFF –organizatora

Teleinformatyczne systemy oraz urządzenia elektroniczne Ten obszar jest rozwijany przez partnerów przemysłowych i wynika z przyjętego u wielu czołowych producentów kierunku rozwoju produktów dla energetyki. Jest on ściśle związany z pracami rozwojowymi dotyczącymi inteligentnych, teleinformatycznych systemów zabezpieczania, sterowania i pomiarów wraz z inteligentnymi czujnikami, bazującymi na najnowszych technologiach informatycznych. Osiągnięcia w tym zakresie obecnie decydują i będą decydowały w najbliższych latach o efektywności działań komercyjnych, wyrażanych udziałem sprzedaży nowych wyników prac

Programowalny sterownik polowy do inteligentnych sieci elektroenergetycznych Smart Grid- MUPASZ 710 plus

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2014

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE Concours Lépine oraz złoty medal z wyróżnieniem na Międzynardowej wystawie wynalazków – TUNIS’INNOV Dynamiczny rozwój inteligentnych sieci energetycznych /Smart Grid/, energetyki opartej na źródłach odnawialnych, duże zróżnicowanie tych źródeł pod względem technologicznym przy niestabilności ich wydajności, a także oddawanie do eksploatacji małych elektrowni bez należytych urządzeń zabezpieczających, stanowiło i stanowi poważne wyzwanie dla ich producentów.

wania kosztownych, wolnostojących analizatorów i upowszechnienie kontroli jakości energii w każdym miejscu sieci energetycznej przy minimalnych nakładach finansowych. Nowe urządzenie wyposażone w funkcję zabezpieczenia łukowego nie tylko zwiększa bezpieczeństwo rozdzielni, ale również przynosi duże oszczędności z powodu niestosowania kosztownych niezależnych zabezpieczeń łukowych, co ma także wpływ na prostszą implementację w systemach komputerowego nadzoru. Nowością jest to, że współpracuje z oprogramowaniem na-

Przekładnik prądowy o wysokiej dynamice i liniowości wykonany w technologii PCB

Presja nowoczesności m.in. w zakresie systemów teleinformatycznych skłoniła Instytut do poszukiwania nowych technologicznych i konstrukcyjnych rozwiązań uwzględniających równocześnie aspekt ekonomiczny, pozwalających na nadążanie za nowymi wymogami współczesności. Takim rozwiązaniem jest opracowanie i wdrożenie Programowalnego sterownika polowego do inteligentnych sieci elektroenergetycznych Smart GridMUPASZ 710 plus. Zintegrowanie w jednym urządzeniu funkcji pomiarowych, automatyki, sterowania i wszystkich zabezpieczeń, w tym łukowych, rejestratora zdarzeń, wartości kryterialnych i zakłóceń z analizatorem jakości energii zgodnym z PN EN 50160:2002, PN EN 61000-4-7 i PN EN 61000-4-30 daje możliwość wyelimino-

rzędziowym ELF umożliwiającym tworzenie zaawansowanych schematów logicznych oraz ich weryfikację. Stanowi optymalne i kompleksowe rozwiązanie dla nowoczesnych rozdzielnic SN zintegrowanych z systemami SCADA. Nowatorski przekładnik prądowy o wysokiej dynamice i liniowości w technologii PCB – Złoty Medal – Międzynarodowy Salon Wynalazczości – Brussels Innova Nagrodzone opracowanie dokonane na bazie zgłoszonych i uzyskanych wynalazków, umożliwia projektowanie i wytwarzanie nowoczesnych obwodów wtórnych oraz pierwotnych rozdzielnic średniego napięcia w oparciu o nowe konstrukcje przekładników prądowych wykonanych w technologii wielowarstwowych precyzyjnych płytek drukowanych. Tradycyjne prze-

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2014

kładniki prądowe w postaci transformatorów rdzeniowych charakteryzują się dużymi wymiarami, ograniczonym zakresem pomiarowym, szybko rosnącym błędem pomiaru wraz z oddalaniem się od wartości nominalnej mierzonego prądu i wąskim pasmem pomiarowym. W ciągu ostatnich kilkunastu lat tradycyjne przekładniki prądowe są zastępowane przez cewki Rogowskiego. Cewki Rogowskiego to transformatory bezrdzeniowe o kształcie toroidu, w którym obwód pierwotny stanowi pojedynczy zwój przewodu z mierzonym prądem. Mimo niewątpliwych zalet cewek Rogowskiego, jak doskonała liniowość w szerokim zakresie mierzonych prądów oraz szerokie pasmo pomiarowe, nie są one jeszcze powszechnie stosowane. Przyczyną jest stosunkowo wysoki koszt wykonania cewek. W tradycyjnej technologii wykonania wymagają precyzyjnego nawijania wielu zwojów cienkiego drutu na pierścieniowym rdzeniu niemagnetycznym. Użytkowników zniechęca również stosunkowo duży rozrzut najważniejszego parametru cewki – czułości nawet do 5%. Wymaga to bowiem precyzyjnego kalibrowania urządzenia pomiarowego indywidualnie dla każdego egzemplarza i toru pomiarowego. Opracowanie umożliwia wykonywanie przetworników pola magnetycznego do pomiaru prądów zmiennych pracujących na zasadzie cewek Rogowskiego, lecz pozbawionych wad cewek wykonywanych w tradycyjnej technologii. Istotą projektu jest zastąpienie zwojów drutu nawiniętych na rdzeniu niemagnetycznym technologią wielowarstwowych obwodów drukowanych. Konstrukcja przekładnika wykorzystuje wielowarstwowe płytki drukowane z naniesionymi na każdej warstwie spiralnymi cewkami indukcyjnymi. Cewki na poszczególnych warstwach są połączone za pomocą przelotek. Wielowarstwowe płytki są mocowane na mającej kształt pierścienia płytce bazowej w ten sposób, że wzdłuż obwodu pierścienia tworzy się solenoid. Zastosowanie technologii PCB do produkcji przekładników prowadzi do zmniejszenia pracochłonności jego wykonania oraz uzyskania bardzo wysokiej powtarzalności parametrów technicznych przekładnika. To z kolei umożliwia tańsze i łatwiejsze zastosowanie przekładników, tam gdzie do tej pory były stosowane cewki Rogowskiego wykonane w tradycyjnej technologii lub tradycyjne przekładniki transformatorowe.

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE Technologia obwodów drukowanych pozwala projektować a następnie w sposób zautomatyzowany wykonać przekładniki o praktycznie dowolnym kształcie i wymiarach, jak również o określonych parametrach.

Integracja zaawansowanych technologii elektronicznych na rzecz zastosowań przemysłowych W ramach tego obszaru w Instytucie prowadzi się prace nad materiałami i technologiami, które znajdują szerokie zastosowanie w przemyśle. Badania dotyczą wielu zagadnień, m.in. wytwarzania nowych nanomateriałów wykazujących takie właściwości jak: zimna emisja elektronowa, silna adsorpcja i desorpcja wodoru oraz

wanych technologii materiałowych są prowadzone również badania związane z rozwojem technologii materiałów magnetycznych. Prowadzone prace koncentrują się głównie na magnesach trwałych wytwarzanych z proszków o strukturze nanokrystalicznej. Nowatorskie prace dotyczące opracowania technologii wytwarzania hybrydowych magnesów trwałych oraz wielobiegunowych magnesów trwałych o rozkładzie biegunów w układzie szachownicy i promieniowym rozkładzie biegunów ze skosem stwarzają podstawy do konstruowania nowej generacji maszyn elektrycznych. Wyniki tych oryginalnych prac zostały udokumentowane osiągnięciami w postaci patentów oraz licznymi nagrodami na arenie między-

Magnesy hybrydowe

związków wodoru. Podjęcie prac w zakresie zarządzania ciepłem zespołów elektronicznych wykorzystujących nowe rozwiązania i materiały termoprzewodzące w procesach wytwarzania płytek HDI należy do takich przedsięwzięć badawczych, które dają szansę na wytworzenie nowych technologii użytecznych w sferze gospodarczej. Ostatnie badania dotyczą wytwarzania układów elektronicznych metodą drukowania materiałów na bazie polimerów przewodzących (drukowana elektronika albo organiczna, elastyczna elektronika). W zakresie zaawanso-

narodowej: Złotym i Srebrnym Medalem CONCOURS LEPINE, Złotym Medalem z wyróżnieniem oraz nagrodą specjalną Ministra Gospodarki. Nagrodzone opracowanie dotyczy nowej technologii wytwarzania obwodów magnetycznych o strukturze hybrydowej oraz wielobiegunowych magnesów trwałych o rozkładzie biegunów w układzie szachownicy i promieniowym rozkładzie biegunów ze skosem. Technologie te umożliwiają kształtowanie właściwości fizycznych (mechanicznych, elektrycznych

oraz termicznych) obwodów magnetycznych, projektowanie i wytwarzanie maszyn elektrycznych o nowych strukturach obwodu magnetycznego opartych na wielobiegunowych magnesach trwałych typu Nd-Fe-B, otrzymywanych metodą łączenia tworzywem magnetycznie twardego proszku z szybko chłodzonej taśmy ze stopu Nd-Fe-B. Izotropowy charakter tych magnesów umożliwia magnesowanie ich w dowolnych kierunkach przy różnej geometrii oraz liczbie biegunów magnetycznych. W dotychczasowych konstrukcjach silników stosowano wielobiegunowe magnesy trwałe otrzymywane metodą klejenia pojedynczych dwubiegunowych magnesów trwałych. Wadą dotychczasowej metody była duża pracochłonność oraz częste przypadki odklejania się magnesów trwałych od elementów konstrukcyjnych maszyn elektrycznych. Zaletą sposobu wytwarzania magnesu trwałego jest możliwość wytwarzania wielobiegunowego magnesu płaskiego o naprzemiennym rozkładzie biegunów w układzie szachownicy w jednym procesie magnesowania bez konieczności klejenia pojedynczych magnesów dwubiegunowych. Obecnie obserwuje się wzrost zapotrzebowania na silniki elektryczne o ruchu złożonym, które wymagają zastosowania magnesów trwałych o złożonej konfiguracji biegunów magnetycznych. Opracowany wielobiegunowy magnes płaski stanowi jednolity komponent, który ma naprzemienny rozkład biegunów magnetycznych, tworząc na powierzchni rozkład biegunów magnetycznych w układzie szachownicy. Oferta produkcyjna na bazie wynalazków jest skierowana do odbiorców małych i średnich przedsiębiorstw, nastawionych na produkcję specjalistycznych i zaawansowanych technologicznie urządzeń. W konsekwencji pozwala to na oszczędności materiałów konstrukcyjnych, takich jak: druty nawojowe, blachy elektrotechniczne, tworzywa. n Andrzej Nowakowski, Tomasz Głuszak, Piotr Nowakowski Instytut Tele- i Radiotechniczny ul. Ratuszowa 11 03-450 Warszawa www.itr.org.pl

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2014

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Dmuchawa grzewcza CSF 028 ze zintegrowanym termostatem Wahania temperatury mogą powodować tworzenie się kondensatu w szafie sterowniczej, który może przyczynić się do poważnych awarii lub nawet w skrajnych przypadkach do uszkodzenia komponentów elektrycznych. Ogrzewacze konwekcyjne i dmuchawy grzewcze chronią przed spadkiem temperatury, przez co zapobiegają tworzeniu się kondensatu. Dodatkowo, wymuszony obieg ciepłego powietrza wytworzony przez dmuchawy zapewnia stałą temperaturę w całej szafie sterowniczej. Nowym produktem firmy STEGO jest półprzewodnikowa dmuchawa grzewcza CSF 028 ze zintegrowanym termostatem.

owa dmuchawa CSF 028 jest rozwinięciem uznanej przez klientów serii dmuchaw CSL 028 i jest dostępna w typach o mocach grzewczych 250 i 400W.

Różnice w porównaniu z serią CSL 028

yy Zintegrowany, nastawiony fabrycznie termostat yy Nowe mocowanie śrubowe (z kołnierzem wzmacniającym) yy Podłączenie zasilania za pomocą podwójnych złączek samozaciskowych yy Zabezpieczenie temperaturowe przeciw przegrzaniu

Zintegrowany termostat

Instalacja i podłączanie dodatkowych termostatów do sterowania dmuchawy jest niepotrzebne, ponieważ CSF 028 jest wyposażona w termostat. Nastawiony fabrycznie termostat posiada wiele zalet:

yy Unikamy niechcianych i niepożądanych regulacji podczas eksploatacji yy Temperatury przełączania pozostają stałe i nie mogą być zmienione np. przez wibracje Termostaty w CSF 028 są nastwione na dwa zakresy temperatur: yy Załączenie dmuchawy w temperaturze +5°C i wyłączenie po podgrzaniu do +15°C yy Załączenie dmuchawy w temperaturze +15°C i wyłączenie po podgrzaniu do +25°C Dmuchawa z termostatem jest jednym urządzeniem technicznym. Termostat nie może być zamawiany osobno.

Nowe mocowanie śrubowe (z kołnierzem wzmacniającym)

Dmuchawa grzewcza CSF 028 może być dostarczana w dwóch wersjach montażowych : z klamrą na szynę DIN lub z kołnierzem do mocowania śrubowego. Mocowanie śrubowe (z kołnierzem

wzmacniającym) jest częścią obudowy i pozwala na zastosowanie tego modelu w aplikacjach narażonych na duże wibracje (np. generatory wiatrowe).

Podłączenie zasilania za pomocą podwójnych złączek samozaciskowych

Dmuchawa jest wyposażona w podwójne złączki samozaciskowe. Oznacza to, że podłączenie zasilania może odbywać się bez użycia narzędzi, a także bez otwierania obudowy. Dodatkowo, podwójne zaciski pozwalają na przekazanie zasilania np. do następnej dmuchawy. Ogranicza to koszty i czas montażu.

Zabezpieczenie temperaturowe przeciw przegrzaniu

Wszystkie dmuchawy CSF 028 mają zabudowany wewnętrzny termostat odcinający. Zastosowanie tego rozwiązania pozwala na montaż tej dmuchawy nie tylko w pozycji z wydmuchem do góry ale także w pozycji z wydmuchem poziomym. Wewnętrzny termostat chroni dmuchawę przed przegrzaniem w czasie pracy w tej pozycji. Termostat jest powrotny po ustaniu awarii. STEGO n

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2014

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Hydrauliczny układ Start-Stop (HSS) dla maszyn budowlanych Głównym celem zastosowania automatycznego hydraulicznego układu Start-Stop w maszynach budowlanych było zmniejszenie zużycia paliwa i tym samym emisji spalin, przy jednoczesnym zachowaniu wysokiej wydajności maszyny. Rozwiązanie to jest jednym ze sposobów, umożliwiających producentom maszyn budowlanych spełnienie surowych norm emisji spalin.

irma Bosch Rexroth po raz pierwszy przedstawiła hydrauliczny układ Start- Stop dla maszyn roboczych w 2013 roku na targach Bauma.

Sam pomysł zaczerpnięty został z przemysłu motoryzacyjnego. Tam bowiem firma Bosch wprowadziła z sukcesem technologię Start-Stop jako standard

Rozdzielacz hydrauliczny

Pompa wielotłokowa osiowa o zmiennej wydajności A10VO

Akumulator hydrauliczny

Rozdzielacz hydrauliczny

Moduł elektroniczny

Pompa wielotłokowa osiowa o zmiennej wydajności A4VG

Hydrauliczny układ Start-Stop dla maszyn budowlanych

dla nowoczesnych samochodów i jeden ze sposobów efektywnego i ekologicznego korzystania z silnika spalinowego. Głównym celem zastosowania automatycznego hydraulicznego układu Start‑Stop w maszynach budowlanych było zmniejszenie zużycia paliwa i tym samym emisji spalin, przy jednoczesnym zachowaniu wysokiej wydajności maszyny. Rozwiązanie to jest jednym ze sposobów, umożliwiających producentom maszyn budowlanych spełnienie surowych norm emisji spalin Tier 4 final. Kompletny system HSS zawiera wypróbowane i przetestowane elementy Rexroth. Głównym elementem jest pompa hydrauliczna typu A10VO, zaś elektronika sterująca BODAS typu RC, blok zaworu automatycznego systemu Start-Stop oraz akumulatory hydrauliczne tworzą zgrabny pakiet z możliwością łatwego montażu na maszynie. Niewielkie gabaryty oraz możliwość dowolnej zabudowy jest kolejną zaletą tego układu. Innowacyjnym rozwiązaniem jest to, że pompa hydrauliczna układu robo-

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2014

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Komponenty systemu HSS: pompa hydrauliczna typu A10VO, elektronika sterująca BODAS typu RC serii 3X oraz blok hydrauliczny

czego, będąca częścią maszyny, wykorzystywana jest jednocześnie do ładowania specjalnego akumulatora hydraulicznego. Energia zgromadzona w akumulatorze hydraulicznym wykorzystywana jest podczas ponownego uruchomienia silnika spalinowego.

W przypadku, gdy silnik spalinowy ma zostać ponownie uruchomiony, akumulator hydrauliczny jest rozładowywany poprzez pompę hydrauliczną, działającą w tym momencie jak silnik hydrauliczny, generujący niezbędny moment obrotowy do uruchomienia silnika. Proces ponownego startu silni-

ka spalinowego za pomocą układu HSS jest znacznie krótszy niż z rozrusznika elektrycznego, dzięki czemu maszyna jest gotowa do pracy natychmiast. Więcej informacji na stronie: www.boschrexroth.pl

Regionalne Seminaria / Szkolenia dla Służb Utrzymania Ruchu QR CODE

Wygenerowano na www.qr-online.pl

06.02.2014 - Bielsko-Biała 13.03.2014 - Legnica 24.04.2014 - Ełk 22.05.2014 - Mielec 26.06.2014 - Zamość 02.10.2014 - Szczecin 20.11.2014 - Włocławek 11.12.2014 - Konin

Jeżeli jesteś zainteresowany uczestnictwem w Seminarium, zaprezentowaniem produktu

c js ie a m zon ść nic Ilo gra o

nowego rozwiązania napisz do nas: marketing@energoelektronika.pl Jeżelilub jesteś zainteresowany uczestnictwem w Seminarium, zaprezentowaniem produktu lub nowego rozwiązania napisz do nas: marketing@energoelektronika.pl Energoelektronika.pl tel. (+48) 22 70 35 291 Energoelektronika.pl tel. (+48) 22 70 35 291

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2014

Partnerzy:

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Oszczędność w cenie Jednym stacje transformatorowe kojarzą się z betonowymi „klockami”, innym ze słupami usytuowanymi przy ulicach. Swoimi kształtami – przeważnie archaicznymi – dość specyficznie wpisują się w otoczenie. Wiadomo, że chcemy mieć prąd, ale czy na pewno musi to tak wyglądać?

nstalacja stacji transformatorowej polega na umiejscowieniu jej w granicy działki i podłączeniu kablami średniego napięcia do sieci energetycznej, skąd następnie kablami niskiego napięcia prąd dostarczany jest do końcowego odbiorcy. Jest to standardowe rozwiązanie w przypadku firm energetycznych dostarczających prąd. Mało kto jednak zastanawia się nad opłacalnością tego typu przyłącza, dlatego spróbujemy to przeanalizować. Załóżmy, iż stacja transformatorowa znajduje się w odległości 190 m od budynku, do którego mamy doprowadzić energię elektryczną. Koszt podłączenia kabli niskiego napięcia (obejmujący cenę zakupu kabli oraz ich ułożenia) wyniesie według cennika 184 480,60 zł. Gdy zakład pracuje 24 godziny na dobę przez siedem dni w tygodniu, to na takim odcinku generujemy straty w zużyciu energii elektrycznej w wysokości 7 471,17 zł miesięcznie a 89 654,08 zł rocznie, co daje aż 896 540,83 zł strat w okresie 10 lat! W dobie żarówek energooszczędnych, domów pasywnych wykorzystujących odnawialne źródła energii i zyskującej z każdym rokiem na popularności modzie na ekologię, nasuwa się pytanie, w jaki sposób można by było zredukować te straty?

Skutecznym rozwiązaniem jest przeniesienie stacji transformatorowej do siedziby zakładu czy też firmy, możliwie jak najbliżej maszyn i urządzeń. Funkcję taką spełniają przemysłowe stacje transformatorowe ICZ-E. Dzięki ich zastosowaniu eliminujemy konieczność zakupu drogich kabli niskiego napięcia, które zastępujemy tanimi kablami średniego napięcia. Przy założeniu, iż przemysłowa stacja transformatorowa ICZ-E oddalona jest od sieci energetycznej o 190 m, wspomniany wyżej koszt podłączenia kabli średniego napięcia (zakup i koszt ułożenia) zmniejsza się do 41 675,10 zł. Redukcji ulegają także straty w przesyle energii elektrycznej. Zakład pracujący 24 godziny na dobę przez siedem dni w tygodniu zmniejsza straty do kwoty 48,19 zł miesięcznie, co daje roczną kwotę strat w wysokości 578,27 zł oraz kwotę 5782,70 zł za okres 10 lat. Różnica w zmniejszeniu strat w przesyle energii elektrycznej, jaką uzyskuje się przy wykorzystaniu przemysłowej stacji transformatorowej ICZ-E w porównaniu do standardowej stacji transformatorowej, jest diametralna. Wśród dostępnych na rynku stacji transformatorowych jedynie opatentowana przemysłowa stacja transformatorowa spełnia wymagania przemysłu

w obniżaniu kosztów stałych. Przemysłowe stacje transformatorowe ICZ-E (Inteligentne Centrum Zarządzania Energię) są produkowane przez polską firmę Elektrobud SA. Zabudowa stacji transformatorowej na hali produkcyjnej zwiększa możliwości zagospodarowania terenu oraz wpływa na estetykę i bezpieczeństwo. Cena przemysłowych stacji transformatorowych ICZ-E jest porównywalna z cenami tradycyjnych stacji transformatorowych. Jakość stacji potwierdzona jest Certyfikatem Instytutu Elektrotechniki w Warszawie nr 10/28/NBR/2011. Przemysłowa stacja transformatorowa została opatentowana pod numerem 14690 w Unii Europejskiej. ICZ-E realizuje strategię Europa 2020 – gospodarka niskoemisyjna poprzez zmniejszenie zużycia energii elektrycznej. Została również wyróżniona godłem „Eko-Inspiracja 2013” w kategorii produkt. Dodatkowym czynnikiem przemawiającym na korzyść stacji transformatorowych ICZ-E jest to, że oferująca je firma Elektrobud SA jest w stanie wyliczyć wymierną wyliczalną korzyść finansową, którą uzyska klient, wybierając jej innowacyjne rozwiązanie. www.elektrobud.pl n

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2014

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Nowoczesna stacja transformatorowa W dobie ciągłego rozwoju gospodarczego priorytetem jest niezawodność oraz parametry dostarczanej energii elektrycznej. Zakłady produkcyjne, budynki użyteczności publicznej, czy też hipermarkety szukają innowacyjnych rozwiązań, które pozwoliłyby im zwiększyć swoje oszczędności w czasach, kiedy energia elektryczna stale drożeje. Zwracają się dlatego też coraz częściej w stronę źródeł energii odnawialnej, odwracając się od dotychczas stosowanych stacji transformatorowych. Dlaczego tak się dzieje?

ozwiązania w temacie stacji transformatorowych są raczej tradycyjne. Projektowanie zasilania elektroenergetycznego dla indywidualnych odbiorców oparte jest tylko i wyłącznie o katalogi i wyroby wyprodukowane na potrzeby zakładów energetycznych. Instalacja stacji transformatorowej polega na umiejscowieniu jej w granicy działki i podłączeniu kablami średniego

napięcia do sieci energetycznej, skąd następnie kablami niskiego napięcia prąd dostarczany jest do końcowego odbiorcy. Wymusza to w pewien sposób stosowanie drogich kabli nn, na których powstają duże straty energii elektrycznej, a co za tym idzie – zwiększenie kosztów stałych przedsiębiorstwa. Bardziej opłacalnym rozwiązaniem zarówno dla Inwestora jak i Wykonawcy

jest umieszczenie stacji transformatorowej wewnątrz budynku. Energia elektryczna doprowadzana jest wówczas bezpośrednio do odbiorcy kablami SN, które są tańsze od kabli nn. Dodatkowo na kablach średniego napięcia powstają mniejsze straty energii elektrycznej. Mało kto dotychczas zastanawiał się nad opłacalnością takiego rozwiązania, więc poddajmy je wnikliwej analizie.

Wymierna korzyść finansowa polegająca na wyeliminowaniu drogich kabli nn 0,4 kV Założenia Tradycyjna stacja transformatorowa Odległość od budynku Cena 1 mb kabla YKXS 4x185 Koszt zakupu (2 x 190 m x 446,32 zł) Koszt ułożenia kabla ŁĄCZNY KOSZT BUDOWY

190 m 446,32 zł 169 601,60 zł 15 200,00 zł 184 801,60 zł

Wnętrzowa stacja transformatorowa Odległość od przyłącza energ. Cena 1 mb kabla YHAKXS 70 Koszt zakupu (3 x 190 m x 39,43 zł) Koszt ułożenia kabla ŁĄCZNY KOSZT BUDOWY

190 m 93,43 zł 22 475,10 zł 19 200,00 zł 41 675,10 zł

Uzyskana, wymierna korzyść finansowa przy budowaniu zakładowej sieci energetycznej z wykorzystaniem wnętrzowej stacji transformatorowej wynosi 143 126,50 zł Jest to kwota, o którą wykonawca może pomniejszyć wycenę budowy, przez co jego oferta stanie się bardziej atrakcyjna dla Inwestora.

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2014

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE Wymierna korzyść finansowa polegająca na obniżeniu kosztów stałych przedsiębiorstwa poprzez zmniejszenie strat w przesyle energii elektrycznej. Założenia Tradycyjna stacja transformatorowa Układ Pracy TN-C Zapotrzebowana moc P= 550 kW cos φ= 0,93 In= 854,62 A Kabel 2 x YKXS4 x 185 Obciążalność kabla Idd= 910 A

Wnętrzowa stacja transformatorowa Transformator 630 kVA Zapotrzebowana moc P= 550 kW cos φ= 0,93 Un= 15 kV Prąd - obciążenia Id= S/√3 Un cos φ Id= 22,78 A Kabel 3 x YHAKXS1 x 70 Obciążalność kabla Idd= 275 A

Spadek napięcia i straty w przesyle są wyliczone wg wzorów:

∆U =

l⋅P χ ⋅ A ⋅U ⋅ cos ϕ

l ⋅ P2 Pstr = χ ⋅ A ⋅ U 2 ⋅ cos 2 ϕ gdzie: l – jednokrotna długość przewodu [m] – 80 m A – przekrój pojedynczego przewodnika [mm2] – 150 mm2 χ – przewodność właściwa , miedź χ = 57 [m/Ωmm2]

Założenia c.d. Tradycyjna stacja transformatorowa Długość linii kablowej 190 m Obliczony spadek napięcia 13,32 V Straty dla przesyłu mocy 19,69 kW Średnia cena 1 kWh 0,51 zł netto 24 h na dobę Czas pracy zakładu 31 dni w miesiącu Strata w przesyle mocy 14 649,36 kWh Wartość strat w ciągu jednego mie7 471,17 zł netto siąca Wartość strat w ciągu jednego roku 89 654,04 zł netto Wartość strat w ciągu 10 lat 896 540,40 zł netto

Wnętrzowa stacja transformatorowa Długość linii kablowej 190 m Obliczony spadek napięcia Straty dla przesyłu mocy 0,127 kW Średnia cena 1 kWh 0,51 zł netto 24 h na dobę Czas pracy zakładu 31 dni w miesiącu Strata w przesyle mocy 94,488 kWh Wartość strat w ciągu jednego mie48,19 zł netto siąca Wartość strat w ciągu jednego roku 578,28 zł netto Wartość strat w ciągu 10 lat 5782,80 zł netto

Uzyskana, wymierna korzyść finansowa wynosi 890 757,60 zł w ciągu 10 lat. Jak więc widzimy, zabudowanie wnętrzowej stacji transformatorowej w budynku jest rozwiązaniem nieporównywalnie bardziej opłacalnym dla Wykonawcy – zmniejsza koszty budowy, oraz daje wymierną korzyść dla Inwestora - zmniejsza koszty eksploatacji obiektu. Wśród dostępnych na rynku stacji transformatorowych jedynie opatentowana, przemysłowa stacja transformatorowa spełnia wymagania przemysłu w obniżaniu kosztów. Przemysłowe stacje transformatorowe ICZ-

-E (Inteligentne Centrum Zarządzania Energię) są produkowane przez polską firmę Elektrobud SA. Zabudowa stacji transformatorowej na hali produkcyjnej zwiększa możliwości zagospodarowania terenu oraz wpływa na estetykę i bezpieczeństwo. Cena przemysłowych stacji transformatorowych ICZ-E jest porównywalna z cenami tradycyjnych stacji transformatorowych. Jakość stacji potwierdzona jest Certyfikatem Instytutu Elektrotechniki w Warszawie nr 10/28/NBR/2011. Przemysłowa stacja transformatorowa została opatentowana pod numerem 14690 w Unii

Europejskiej. ICZ-E realizuje strategię Europa 2020 – gospodarka niskoemisyjna poprzez zmniejszenie zużycia energii elektrycznej. Została również wyróżniona godłem „Eko-Inspiracja 2013” w kategorii produkt. Dodatkowym czynnikiem przemawiającym na korzyść stacji transformatorowych ICZ-E jest to, że oferująca je firma Elektrobud SA jest w stanie wyliczyć wymierną wyliczalną korzyść finansową, którą uzyska klient, wybierając jej innowacyjne rozwiązanie. www.elektrobud.pl n

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2014

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Zintegrowany zespół do kompensacji prądów ziemnozwarciowych BS KKZ 1. Wprowadzenie

Podstawowym celem kompensacji ziemnozwarciowej w sieciach SN jest gaszenie zwarć łukowych oraz ograniczenie zagrożeń porażeniowych wywołanych przepływem prądu zwarcia z ziemią. Szacuje się, że w sieci z prawidłowo prowadzoną kompensacją samoistne wygaszenie może dotyczyć nawet 70-80 % zwarć doziemnych. Taką skuteczność potwierdzają doświadczenia z eksploatacji sieci, w których po przejściu z kompensacji na uziemienie punktu neutralnego przez rezystor zarejestrowano znaczny wzrost intensywności automatyki SPZ (2 a nawet 4 razy). Poza tym kompensacja umożliwia chwilową pracę doziemionej sieci podczas lokalizacji zwarcia z ziemią oraz stawia łagodniejsze wymagania dla ochrony przeciwporażeniowej – dotyczy to szczególnie rezystancji uziemienia stacji SN/nn i słupów linii napowietrznych. Urządzenia kompensujące doziemne prądy pojemnościowe w polskich sieciach średnich napięć realizuje się w oparciu o statyczny dławik z zaczepową regulacją reaktancji. Przedział regulacyjny instalowanych dławików dotyczy najczęściej połowy znamionowej reaktancji i jest podzielony jest na pięć stopni według zasady 0,5; 0,625; 0,75: 0875 i 1,0 prądu znamionowego. Relatywnie mała liczba zaczepów oraz brak możliwości zdalnej regulacji dławika to główne przyczyny słabego zestrojenia dławika i niedostatecznej kompensacji prądu pojemnościowego. W wielu sieciach, w których dokonywane są częste wyłączenia linii i eksploatacyjne zmiany konfiguracji pojawia się problem oszacowaniu aktualnych wartości doziemnego prądu pojemnościowego. W związku z tym niewłaściwa kompensacja i utrzymywania się jej na poziomie znacznie odbiegającym od wartości wymaganych to zjawiska w polskich sieciach SN coraz częstsze i dość powszechne. Problem ten można znacznie złagodzić lub całkowicie rozwiązać stosują urządzenia kompensujące z regulacją automatyczną, w których procesem strojenia zajmuje się algorytm analizujący wartości napięcia zerowego sieci wywołanego naturalną asymetrią fazowych admitancji doziemnych sieci. Taką metodę

Rys. 1. Puchar Prezesa PTPiREE dla Przedsiębiorstwa Produkcyjnego „BEZPOL” za wyróżniający się wyrób BS KKZ prezentowany na Targach ENERGETAB 2013

sterowania nazywa się powszechnie metodą rezonansową a zmianę reaktancji kompensującej uzyskuje się przez regulację szczeliny w obwodzie magnetycznym dławika. Tego typu urządzenia nie są obecnie produkowane w Polsce więc korzysta się z ofert firm zagranicznych (np. EGE i TRENCH). Na ostatnich targach ENERGETAB zaprezentowano jednak krajowy produkt o nazwie „Zintegrowany zespół do kompensacji prądów ziemnozwarciowych BS KKZ”, który może przyczynić się szybszego i powszechnego przechodzenia w polskich sieciach dystrybucyjnych z kompensacji tradycyjnej na bardziej efektywniejszą i automatycznie dostrajaną do aktualnych potrzeb sieci. Urządzenie to zostało opracowane w firmie BEZPOL przy współpracy z Instytutem Elektroenergetyki Politechniki Poznańskiej a do regulacji reaktancji kompensującej wykorzystano algorytm oparty o pomiar pojemności doziemnej sieci wykonany podczas chwilowo wymuszonej asymetrii [4]. Proponowane rozwiązanie przyjęto z dużym zainteresowaniem przez służby eksploatacyjne i uzyskało wysokie odznaczenie targowe w postaci pucharu Prezesa PTPiREE (rys.1).

2. Opis budowy i zasada działania układu BS KKZ

Zintegrowany zespół do kompensacji prądów ziemnozwarciowych BS KKZ jest to pojedyncze urządzenie o budowie modułowej umożliwiające automatyczną kompensację prądów ziemnozwarciowych w elektroenergetycznych sieciach średniego napięcia bez konieczności stosowania żadnych dodatkowych elementów. Urządzenie w sobie zawiera wszystkie elementy niezbędne do pomiaru doziemnego prądu pojemnościowego sieci, automatycznej regulacji dławika kompensacji ziemnozwarciowej i skutecznego wspieranie działania zabezpieczeń ziemnozwarciowych. W konstrukcji, której schemat przedstawiono na rysunku 2 wyróżnić można następujące główne moduły: yy Moduł pomiarowy, którym jest zestaw urządzeń do pomiaru parametrów ziemnozwarciowych sieci, yy Moduł generujący sygnały sterujące reaktancją cewki Petersena, Cewka Petersena specjalnej konstrukcji wyposażona w automatykę sterowania reaktancją indukcyjną. Rezystor bocznikujący cewkę Petersena ( AWSCz) ze stycznikiem próżnio-

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2014

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE wym oraz układami zabezpieczającymi i kontroli temperatury. Zadaniem modułu pomiarowego jest wykonywanie odpowiednich pomiarów i określenie aktualnej wartości doziemnego prądu pojemnościowego sieci oraz współczynnika rozstrojenia kompensacji ziemnozwarciowej. Do realizacji zadań pomiarowych wykorzystuje się zmodyfikowaną metodę stosowaną w mierniku typu MPZ [1,2,3], który został opracowany w Instytucie Elektroenergetyki Politechniki Poznańskiej i z powodzeniem stosowany w spółkach dystrybucyjnych. Budowa tego modułu składa się z: transformatora wymuszającego napięciową asymetrię doziemną sieci na poziomie 10% fazowego napięcia znamionowego sieci, stycznika próżniowego, który dokonuje chwilowego załączenia transformatora wymuszającego do punkt neutralnego sieci, układu i elementów zabezpieczeń oraz przekładników pomiarowych. Pomiar polega na włączeniu na kilka sekund zewnętrznego źródła i chwilowym wymuszeniu napięcia w punkcie neutralnym sieci. W trakcie stanu wymuszania dokonywane są pomiary napięcia oraz rozpływu prądów w obwodzie dławika i w sieci. Wyniki pomiarów umożliwiają określenie aktualnej pojemności doziemnej sieci i reaktancji dławika. Istotą modułu pomiarowego jest urządzenie wymuszające napięcie w punkcie neutralnym sieci. Jest ono montowane równolegle do dławika

kompensującego od strony transfor- W module sterującym realizowany matora potrzeb własnych i jest zapro- jest program wykonania pomiarów jektowane tak aby po jego włączeniu i analiza zarejestrowanych wielkości poziom wymuszonej asymetrii do- w celu wygenerowania właściwych ziemnej w sieci osiągnął wartość nie sygnałów sterujących dla układu rewiększąsposób niż 10%relatywnie napięcia fazowego. gulacji cewki Petersena. oPodstawowe łatwy uzyskiwać informacje aktualnym pojemn Urządzenie wyposażone jest w specjal- elementy budowy modułu to: analidoziemnym sieci i o aktualnych pojemnościowych prądach doziemnym po ne przekładniki pomiarowe oraz w ze- zatory parametrów sieci typu MPRNależy podkreślić fakt, że -52s-10 w sieciach SN EPM-07 następuje dynamicznie p spół zabezpieczeń przeciwprzepięciooraz typu , sterownik które silnie symetryzują wych i kablowych, ziemnozwarciowych chroniąPLC typuwypadkowe HEXT240C113pojemności oraz prze- doziemn ograniczają poziom napięcia asymetrii cych urządzenie przed uszkodzeniem miennik naturalnej. częstotliwości. Jego działaoraz zadziałaniem w warunkach rze- nie polega na rejestrowaniu W module sterującym realizowany jest programsygnawykonania po czywistego zwarcia doziemnego. pomiarowych i po przetworzeniu zarejestrowanych wielkości włów celu wygenerowania właściwych sygnałów Jak można zauważyć sposób działania przez analizatory parametrów skieroukładu regulacji cewki Petersena. Podstawowe elementy budowy mod BS KKZ różni się od tradycyjnie stosowaniu ich do sterownika PLC . Tam nasieci typu MPR-52s-10 oraz typu sygnałów EPM-07 , sterow wanychparametrów urządzeń, w których regulastępuje analiza uzyskanych HEXT240C113 oraz przemiennik częstotliwości. działanie polega cja kompensacji przeprowadzana jest i w oparciu o jej wynikiJego generowany sygnałów pomiarowych i po przetworzeniu przez do analizatory parametrów w oparciu o pomiar napięcia wywojest impuls sterujący przemienniłanego do naturalną asymetrią ka częstotliwości sterującego sygnałów pracą sterownika PLC doziem. Tam następuje analiza uzyskanych iwo ną siecigenerowany (metody rezonansowe). Rezysilnikado regulującego reaktancję cewjest impuls sterujący przemiennika częstotliwości sterują gnacja regulującego z napięć naturalnej asymetrii Petersena. Wyboru Wyboru odpowiedniej reaktancję cewkikiPetersena. odpowiedniej wartośc i wprowadzenie chwilowej asymetrii wartości reaktancji cewki dokonuje dokonuje się według kryterium opisanego zależnością wymuszonej powoduje, że układ BS się według kryterium opisanego zaKKZ może realizować wszelkie zada- leżnością nia regulacyjne i kompensujące również w sieciach symetrycznych (o zniX cs X (1) − X Trpw ≤ X cp ≤ cs − X Trpw (1) komej asymetrii pojemnościowej) oraz K max K min pozwala w sposób relatywnie łatwy gdzie: uzyskiwać informacje o aktualnym pogdzie: reaktancji cewki Petersena, jemnościowym Xcpprądzie – doziemnym wymagana wartość Xcp – wymagana wartość reaktancji sieci (wa sieci i o aktualnych Xcs pojemnościowych – wypadkowa doziemna reaktancja pojemnościowa cewki Petersena, prądach doziemnym poszczególnych są obliczane na podstawie prądów i napięć zarejestrowany linii. Należy podkreślić fakt, że w sie- Xcs – wypadkowa doziemna reaktancja nia w punkcie neutralnym sieci transformatora wymuszają ciach SN następuje dynamicznie przy- pojemnościowa sieci (wartości tej reak– składowej zerowej X Trpw są obliczane na transformatora podstawie prą- potrzeb w rost odcinków kablowych,reaktancja które silnie dlatancji uzwojenia, którego punkt neutralny połączony jest z cewką podsymetryzują wypadkowe pojemności dów i napięć zarejestrowanych – współczynniki określające zalecany przedział kompensacji Kmin czas działania w punkcie neutralnym doziemne siecii K i znacznie ograniczają max sieci transformatora wymuszającego), poziom napięcia asymetriiwej naturalnej. (wartości graniczne tego przedziału to Kmin = 1.05 oraz

Moduł sterujący wyposażony jest również w wyświetlacz do prez oraz układ1 komunikacyjny do zdalnego przekazywania ich do zewn monitorujących. Działanie układu w zakresie pomiarów i sterowania moż jako: indywidualne (na żądanie obsługi stacji lub zdalnie z RDR), Punkt neutralny sieci SN programu zegarowego - np. kilka razy w ciągu doby), po każdych przeł (Transforamtor liniowych. Poza pomiarem parametrów ziemnozwarciowych sterownik jes potrzeb wlasnych) ciągły monitorować asymetrię napięć w sieci a podczas zwarć doziem wartości prądu w rezystorze AWSCz. Elementy modułu umieszczone są szafie co czyni urządzenie odpornym na działania środowiskowe. BPZ Głównym modułem urządzenia BS KKZ jest urządzenie regulowanej reaktancji. W jego konstrukcji można wyróżnić takie ele Petersena, systemANALIZATOR automatycznej regulacji reaktancji, napęd ręcznej reg PRZEMIENNIK prądowy, odwilżacz oleju, konserwator, przekaźnik gazowo-przepływ CZĘSTOTLIWOŚCI ANALIZATOR Urządzenie włącza się między punkt gwiazdowy transformatora uziemia jest to transformator potrzeb własnych stacji) a ziemię. W oparciu STEROWNIK pomiarowe moduł sterujący kontroluje pracę silnika napędzającego syst regulacji reaktancji cewki. Firma BEZPOL oferuje systemy autom reaktancji realizowane w sposób płynny (na zasadzie ruchomego rdzen automatycznym przełącznikiem zaczepów – 16 pozycji). 3

2 Rys.2. Schemat KKZ (1,2,3 i 4 – główne moduły urządzenia) Rys. 2. Schemat blokowy systemublokowy BS KKZsystemu (1,2,3 i 4BS – główne moduły urządzenia)

Zadaniem modułu pomiarowego jest wykonywanie odpowiednich pomiarów i określenie aktualnej wartości doziemnego prądu pojemnościowego sieci oraz współczynnika URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI rozstrojenia kompensacji 2/2014 ziemnozwarciowej. Do realizacji zadań pomiarowych wykorzystuje się zmodyfikowaną metodę stosowaną w mierniku typu MPZ [1,2,3], który został

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE X Trpw – reaktancja dla składowej zerowej transformatora potrzeb własnych (dotyczy uzwojenia, którego punkt neutralny połączony jest z cewką Petersena), Kmin i Kmax – współczynniki określające zalecany przedział kompensacji ziemnozwarciowej (wartości graniczne tego przedziału to Kmin = 1.05 oraz Kmax = 1.2) Moduł sterujący wyposażony jest również w wyświetlacz do prezentowania wyników oraz układ komunikacyjny do zdalnego przekazywania ich do zewnętrznych urządzeń monitorujących. Działanie układu w zakresie pomiarów i sterowania może być zrealizowane jako: indywidualne (na żądanie obsługi stacji lub zdalnie z RDR), cykliczne (według programu zegarowego - np. kilka razy w ciągu doby), po każdych przełączeniach w polach liniowych. Poza pomiarem parametrów ziemnozwarciowych sterownik jest w stanie w sposób ciągły monitorować asymetrię napięć w sieci a podczas zwarć doziemnych kontrolować wartości prądu w rezystorze AWSCz. Elementy modułu umieszczone są w klimatyzowanej szafie co czyni urządzenie odpornym na działania środowiskowe. Głównym modułem urządzenia BS KKZ jest urządzenie kompensujące o regulowanej reaktancji. W jego konstrukcji można wyróżnić takie elementy jak: cewka Petersena, system automatycznej regulacji reaktancji, napęd ręcznej regulacji, przekład-

nik prądowy, odwilżacz oleju, konserwator, przekaźnik gazowo-przepływowy i termometr. Urządzenie włącza się między punkt gwiazdowy transformatora uziemiającego (najczęściej jest to transformator potrzeb własnych stacji) a ziemię. W oparciu o uzyskane dane pomiarowe moduł sterujący kontroluje pracę silnika napędzającego system automatycznej regulacji reaktancji cewki. Firma BEZPOL oferuje systemy automatycznej regulacji reaktancji realizowane w sposób płynny (na zasadzie ruchomego rdzenia) i krokowy ( z automatycznym przełącznikiem zaczepów – 16 pozycji). Rezystor AWSCz jest przeznaczony do wymuszania dodatkowej składowej czynnej prądu zwarcia podczas trwałych zakłóceń doziemnych w sieci. Zwiększenie tej składowej znacznie poprawia warunki działania zabezpieczeń ziemnozwarciowych. Rezystor jest włączany równolegle do dławika kompensującego za pomocą wysokonapięciowego łącznika próżniowego. Bezpośrednie załączanie rezystora w punkcie neutralnym sieci powoduje, że wartości dodatkowo wprowadzanego do pętli zwarciowej prądu są niezależne od aktualnej pozycji przełącznika zaczepów dławika kompensacyjnego. W budowie modułu można wyróżnić: rezystor o prądzie znamionowym 20 A (lub innym w zależności od potrzeb użytkowania), wysokonapięciowy łącznik próżniowy,

sterownik cyklu pracy oraz układ kontroli temperatury. Widok zewnętrzny kompletnego urządzenia BS KKZ przedstawiono na rysunku 3. n Michał Torbus – Bezpol Józef Lorenc – Instytut Elektroenergetyki Politechniki Poznańskiej

Literatura:

[1] Lorenc J.: Admitancyjne zabezpieczenie ziemnozwarciowe, Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej 2007. [2] Lorenc J., Rakowska A., Staszak B: Limitation of Earth-Fault Disturbances and their Effects in Medium Voltage Overhead Lines. Przegląd Elektrotechniczny nr 4, 2007 ss. 75-79. [3] Lorenc J., Hoppel W., Staszak B.: Układ pomiaru parametrów ziemnozwarciowych w kompensowanych sieciach SN. Narada Techniczna nt. ”Aparatura zabezpieczeniowa i Systemy Komunikacyjne w Elektroenergetyce. ALSTOM, Ceske Budejovice 2001. [4] Lorenc J., Torbus M.: Stacjonarny układ do pomiaru i sterowania kompensacją prądów ziemnozwarciowych, VII Sympozjum „Nowoczesne rozwiązania w budownictwie sieciowym”, Borowianka-Ostrów, 2011.

Rys. 3. Zewnętrzny widok systemu BS KKZ

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2014

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Innowacyjne urządzenie wspomagające zrównoważoną gospodarkę olejami elektroizolacyjnymi Przed polskim systemem energetycznym stoi zadanie utrzymania standardów Unii Europejskiej w zakresie ciągłości dostawy energii. Inwestycje w nowe transformatory są jednak, ze względów ekonomicznych, odsuwane w czasie [1-3]. Zmniejszenie nakładów inwestycyjnych pociąga za sobą konieczność wydłużenia czasu eksploatacji poszczególnych elementów systemu elektroenergetycznego, przy jednoczesnym zachowaniu niskiego poziomu ryzyka wystąpienia awarii. Obecnie, nominalny czas życia transformatora szacuje się na ok. 25¸30 lat, a rozsądnym horyzontem czasowym jego wydłużenia jest 40¸50 lat [4]. Dlatego też, bardzo istotne są wszelkie prace remontowe i modernizacyjne, zapewniające bezawaryjną pracę sieci energetycznej. Szereg urządzeń elektroenergetycznych, stanowiących kluczowe moduły sieci przesyłowych zawierają oleje elektroizolacyjne. Rozwój perspektywicznych kierunków w zakresie zaawansowanych technologii pielęgnacji olejów izolacyjnych, przy jednoczesnym wykorzystaniu nowoczesnych rozwiązań diagnostycznych umożliwia długookresową, bezawaryjną eksploatację urządzeń energetycznych, w szczególności transformatorów oraz przekaźników prądowych, a tym samym znaczny wzrost niezawodności i efektywności systemów energetycznych [5,6].

elem artykułu jest ocena efektywności usuwania w warunkach polowych gazów z olejów izolacyjnych, eksploatowanych w wybranych urządzeniach energetycznych, za pomocą mobilnego urządzenia, które zostało opracowane przez konsorcjum złożone ze specjalistów firmy ZUT Energoaudyt w Radomiu oraz Instytutu Technologii Eksploatacji-Państwowego Instytutu Badawczego w Radomiu.

Charakterystyka urządzenia

Urządzenie UPE T1 pozwala na realizację dwustopniowego procesu regeneracji oleju izolacyjnego, polegającego na zastosowaniu metody barbotażu osuszonym powietrzem z jednoczesną obróbką próżniową. Wygląd urządzenia przedstawiono na rys. 1. Urządzenie jest również wyposażone w system usuwania zanieczyszczeń stałych o wielkości do 1 mikrometra, a także moduł do podgrzewania oleju do temperatury 60°C. Proces regeneracji oleju odbywa się na zasadzie wielokrotnej cyrkulacji oleju pomiędzy urządzeniem a kadzią urządzenia elektroenergetycznego (np. przekładnika prądowego). Wyposażone jest w sys-

tem sterowania opracowany z wykorzystaniem najnowszych rozwiązań technicznych w zakresie sterowania oraz kontroli parametrów procesowych. Podstawowym elementem systemu sterowania jest sterownik PLC, rozszerzony o wyspecyfikowane moduły wejść. Sterownik pozwala na kontrolę zainstalowanych w urządzeniu czujników (w tym czujników temperatury, ciśnienia, zawartości wody, a także obecności piany). Opracowany system informatyczny umożliwia sterowanie kluczowymi elementami urządzenia (np. pompy, zawory), potrzebnymi do prawidłowej realizacji procesu rege-

Rys. 1. Wygląd urządzenia UPE T1 do regeneracji olejów izolacyjnych

neracji oleju elektroizolacyjnego. Sterowanie urządzeniem może być realizowane przez operatora, obsługującego panel dotykowy, na którym oprócz przycisków sterowania wizualizowany jest również przebieg procesu. Urządzenie podczas pracy nie wymaga obecności osoby obsługującej, ponieważ jest wyposażone w system zdalnego powiadamiania o parametrach procesu osuszania, co istotnie obniża koszty eksploatacji urządzenia. System GSM ma 8 wejść sygnałowych, z czego trzem z nich, można przypisać po 2 komunikaty, które są wysyłane w zależności od stanu danego wejścia. Mogą to być: komunikaty o zawartości wody w oleju, komunikaty o przekroczeniu temperatury, komunikaty o wycieku oleju, komunikaty o awarii zasilania, komunikaty o konieczności wymiany filtra. System ten ma możliwość wysyłania komunikatów również na pocztę mailową, dzięki czemu tworzone jest archiwum zdarzeń w czasie procesu odwadniania olejów transformatorowych. W treści komunikatów oprócz informacji o stanie pracy urządzenia, zawarta jest informacja o lokalizacji urządzenia oraz numerze urządzenia. System jest zasilany z sieci 230VAC, oraz

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2014

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE medium w urządzeniu elektroenergetycznym. Szczegółowe badania DGA wskazują także, iż największy udział procentowy w całkowitej zawartości gazów palnych w regenerowanych olejach izolacyjnych ma etan. Na rys. 3 porównano więc zawartości tego gazu w oleju izolacyjnym przed i po obróbce regeneracyjnej.

Podsumowanie

Rys. 2. Porównanie całkowitej zawartości gazów palnych w oleju izolacyjnym przed i po obróbce regeneracyjnej

posiada wbudowany akumulator, który w razie awarii zasilania, pozwoli na dalszą pracę systemu oraz wysłanie komunikatu o awarii zasilania.

Metodyka badań

W dalszej części niniejszego artykułu przedstawiono i porównano wyniki analizy DGA dziewięciu przekładników typu J220-4a, produkcji ZWAR sprzed i po próżniowej obróbce oleju, którą realizowano przez okres ośmiu godzin. Do badania składu gazu rozpuszczonego w oleju użyto aparatu TRANSPORT X produkcji firmy Kelman LTD. Aparat ten wykorzystuje spektroskopię fotoakustyczną do wykonywania analiz DGA i przedstawiania wyników, dotyczących wszystkich gazów zawartych w badanej próbce oraz zawartości w niej wilgoci. Gazy wyodrębniane są z próbki oleju za pomocą metody ekstrakcji równowagowej znad cieczy, a ich zawartość jest mierzona za pomocą spektroskopii fo-

toakustycznej w zakresie podczerwieni. Aparat umożliwia oznaczenie następujących gazów: wodór, tlenek węgla, ditlenek węgla, metan, etan, etylen i acetylen. Wyniki podaje się w ppm (tj. µl/l) objętości danego składnika w stosunku do objętości oleju.

Wyniki badań i ich analiza

Efektywność procesu odgazowania olejów izolacyjnych, eksploatowanych w przekładnikach prądowych oceniano porównując całkowitą zawartość gazu przed obróbką i po obróbce regeneracyjnej, przeprowadzonej za pomocą mobilnego urządzenia UPE T1 [6]. Uzyskane wyniki zestawiono na rys. 2. Analiza uzyskanych wyników badań analitycznych wskazuje jednoznacznie iż proces realizowany za pomocą mobilnego urządzenia UPT1, pozwala na efektywne usunięcie gazów palnych z oleju izolacyjnego, co pozwala na dalszą, bezpieczną eksploatację tego

Rys. 3. Porównanie zawartości etanu w oleju izolacyjnym przed i po obróbce regeneracyjnej

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2014

Realizacja przez konsorcjum, złożone z ZUT Energoaudyt oraz Instytutu Technologii Eksploatacji-PIB, projektu celowego doprowadziła do opracowania innowacyjnego urządzenia technicznego, którego zastosowanie do pielęgnacji olejów izolacyjnych może skutkować efektywnym usunięciem z eksploatowanych olejów gazów i wilgoci, co wpływa na poprawę niezawodności działania systemów energetycznych. Konstrukcja urządzenia pozwala na jego użytkowanie w warunkach polowych, a opcja bezprzewodowej transmisji danych pozwala na bezpośredni nadzór nad realizowanym procesem regeneracji oleju. Mirosław ZAJĄC 1, Jarosław MOLENDA 2, Andrzej STĘPIEŃ 2 Zakład Usług Technicznych Energoaudyt, Radom Instytut Technologii Eksploatacji-PIB, Radom n

Bibliografia

1. Krüger M., Koch M., Kraetge A., Rethmeier K.: Diagnostic measurements on power transformers. Energetyka, 2009, 5, 299-305. 2. Malewski R., Subocz J., Szrot M., Płowucha J., Zaleski R.: Podstawy oceny opłacalności modernizacji transformatorów. Energetyka, 2006, 12, 884-891. 3. CIGRE Technical Brochure no 248: Guide on economics of transformer management, 2004. 4. Klistala T.: Przegląd metod diagnostycznych układów izolacyjnych transformatorów dużej mocy w eksploatacji. PAK, 2008, 11, 754-759. 5. Makowska M., Molenda J.: Oleje transformatorowe. Eksploatacja-Diagnostyka-Regeneracja. Wyd. ITeE-PIB, Radom, 2010. 6. Zając M., Kazirodek P., Molenda J., Stępień A.: Urządzenie do odgazowywania olejów izolacyjnych użytkowanych w przekładnikach prądowych. Urządzenia dla energetyki, 2013, 6, 2-4.

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Koncepcje punktów rozłącznikowych SN – wspólne opracowania IE-ZD i innych firm

Instytut Energetyki – Zakład Doświadczalny w Białymstoku wdrożył w 2011r. do produkcji seryjnej nowe rozłączniki napowietrzne SN typu SRNkp-24/400 z zastosowaniem komór próżniowych. Równocześnie IE-ZD rozpoczął współpracę z firmami zajmującymi się sterowaniem i telemechaniką, w celu wspólnego opracowania sterownika z napędem elektromechanicznym, przeznaczonego do automatycznych punktów rozłącznikowych. Zestawy punktów rozłącznikowych

Opracowane i wdrożone koncepcje punktów rozłącznikowych sterowanych w sieci GSM/GPRS składały się z następujących elementów: yy rozłącznik napowietrzny SN typu SRNkp-24/400 yy sterownik z napędem elektromechanicznym typu NKM1.3 yy sterownik z napędem elektromechanicznym typu NSZpp-24/44 yy przekładnik napięciowy 15/0.23 kV yy ograniczniki przepięć SN yy sygnalizator zwarć SN yy antena kierunkowa.

Rodzaje sterowników z napędem NKM1.3

W okresie ostatnich kilku lat powstały wspólne opracowania, w jednej obudowie, sterowników różnych firm, z napędami elektromechanicznymi produkcji IE-ZD w Białymstoku [4] i produkcji ZMER Kalisz[6]. Wykonano realizacje

z następującymi firmami: yy Instytut Energetyki – Oddział Gdańsk yy Elkomtech S.A. Łódź yy Mikronika – Spółdzielnia Pracy Poznań Na rys. 1 przedstawiony jest przykładowy układ sterowania i nadzoru SRS zaprojektowany i wykonany przez Instytut Energetyki – Oddział w Gdańsku oraz napęd elektromechaniczny typu NKM1.2 z panelem sterowania i akumulatorami zaprojektowany i wykonany przez IE-ZD w Białymstoku oraz sygnalizator zwarć z firmy PUP Softin lub Schneider Electric. System SRS zawiera sterownik typu STGP, zasilacz, urządzenia zabezpieczające, grzałkę z termostatem [3]. Na fot. 1 pokazany jest punkt rozłącznikowy sterowany słupowy z zastosowaniem wymienionych urządzeń. Tak wykonane obiekty zostały wdrożone w kilkudziesięciu punktach, w sieci napowietrznej SN, na terenie Energa Gdańsk.

Na fot. 2 pokazany jest przykładowy system telemechaniki Ex-ML firmy Elkomtech S.A. z Łodzi [2] z napędem NKM1.3 firmy IE-ZD w Białymstoku, jako druga wersja układu sterowania i nadzoru nad rozłącznikami typu SRNkp-24/400 [4]. Tak wykonane urządzenia zostały wdrożone w kilkudziesięciu punktach, na terenie Energa Gdańsk. Na fot. 3 pokazany jest przykładowy system telemechaniki SO-52 firmy Mikronika z Poznania [1], zainstalowany we

Rys. 1. Sterownik SRS z napędem NKM1.3 1 – wyłącznik zasilania napędu 24 V DC, 2 – przełącznik rodzaju pracy, sterowanie LOKALNE/ZDALNE, 3 – przyciski sterowania lokalnego ZAŁĄCZANIE/ODŁĄCZANIE, 4 – czujnik otwarcia drzwiczek, 5 – płyta montażowa (zasilacz, zabezpieczenia), 6 – sterownik obiektowy STGP-1, 7 – akumulatory 2x18Ah, 8 – ogrzewanie szafki, 9 – napęd (przekładnia z silnikiem 24 V 350 W), 10 – sygnalizator zwarć SZN-1, 11 – dźwignia napędowa.

Fot. 1. Punkt rozłącznikowy SRNkp-24/400 z systemem SRS

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2014

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Fot. 2. Sterownik Ex-ML z napędem elektromechanicznym NKM1.3

Fot. 3. Sterownik SO-52 z napędem elektromechanicznym NKM1.3

wspólnej obudowie z napędem elektromechanicznym typu NKM1.3, akumulatorami i sygnalizatorem zwarć SZN-1 [4]. Jest to trzecia wersja układu sterowania i nadzoru nad rozłącznikami typu SRNkp-24/400. Tak wykonane urządzenia zostały zainstalowane w kilkudziesięciu punktach, na terenie Energa Gdańsk. W roku 2012 i 2013 zostało zainstalowanych kilkaset punktów rozłącznikowych sterowanych w sieci GSM/GPRS, wyposażonych w rozłączniki SRNkp-24/400 i trzy różne w/w systemy telemechaniki [4, 5].

Rodzaje elektromechanicznych napędów i sterowników

W roku ubiegłym i w roku 2014 powstały wspólne opracowania, w jednej obudowie, różnych napędów i sterowników. Wykonano następujące realizacje:

yy napędy NKM 1.3 produkcji IE-ZD w Białymstoku ze sterownikami firm Mikronika Poznań i Elkomtech Łódź yy napędy typu NSZpp-24/44 produkcji ZMER Kalisz [6] ze sterownikami firmy Elkomtech Łódź W trakcie opracowania są następujące rozwiązania: yy napędy typu NSL 60 produkcji ZWAE Lębork [7] ze sterownikami firmy Mikronika Poznań Na fot. 4 i 5 pokazany jest punkt rozłącznikowy SN z następującymi urządzeniami: yy rozłącznik SRNkp-24/400 prod. IE-ZD w Białymstoku yy napęd typu NSZpp-24/44 prod. ZMER Kalisz yy sterownik typu Ex-BEL prod. Elkomtech Lódź /we wspólnej obudowie z napędem/

Podsumowanie

Fot. 5. Napęd NSZpp-24/44 ze sterownikiem Ex-BEL Fot. 4. Punkt rozłącznikowy SRNkp-24/400 z napędem NSZpp-24/44

W artykule przedstawione zostały systemy sterowania, telemechaniki i automatyki w punktach rozłącznikowych , instalowane w sieci SN w coraz większym zakresie. Realizacja programu automatyzacji sieci SN będzie kolejnym krokiem wprowadzenia sieci inteligentnej Smart Grid. Automatyka łączeniowa umożliwiająca automatyczne wykrycie miejsca zwarcia , wydzielenie uszkodzonego fragmentu sieci oraz przywrócenie zasilania części odbiorców, będzie podstawą funkcjonowania łączników sieci inteligentnych. Automatyzacja sieci SN korzystnie wpłynie na pewność dostaw poprzez skrócenie czasu trwania lokalizacji miejsca uszkodzenia, jak również na jakość energii elektrycznej, poprzez zmniejszenie liczby próbnych łączeń i związanych z tym zapadów napięcia. Automatyczne odłączanie uszkodzonego fragmentu sieci, za pomocą rozłączników lub wyłączników napowietrznych sterowanych zdalnie,

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2014

wskazane jest w czasie przerwy automatyki samoczynnego ponownego załączenia /SPZ/. Zastosowanie automatyki do przestawień łączników SN, znacząco wpłynie na zmniejszenie wskaźników niezawodności dostaw energii elektrycznej , SAIDI i SAIFI. Zwiększenie liczby punktów łączników sterowanych w ciągach liniowych o trzy, cztery lub pięć punkty sterowane może przynieść zmniejszenie w/w wskaźników o wielkość od ok. 20% do prawie 50%. Optymalizacja liczby nowych łączników i ich rozmieszczenie w sieci SN jest przedmiotem wielu analiz uwzględniających nie tylko wskaźniki niezawodnościowe, liczbę odbiorców ale i koszty inwestycji. Operatorzy Systemów Dystrybucyjnych /OSD/ zmuszeni będą do opracowania i zastosowania systemów wspomagania zarządzania siecią, wprowadzając nowe elementy infrastruktury sieciowej, takie jak nowy system teleinformatyczny, czujniki pomiarowe sieci nowej generacji. System monitoringu i zarządzania linii napowietrznej SN, z uwzględnieniem obciążalności cieplnej linii jest obecnie na etapie analiz, badań i wstępnych opracowań. Może on mieć szczególne zastosowanie z powodu zwiększonej generacji przenoszonej na sieć SN przez aktywnych , dynamicznych odbiorców, a także poprzez dołączanie do sieci nowych źródeł energii odnawialnej np. farm wiatrowych. n Autorzy: Stanisław Kiszło, Andrzej Frącek, Krzysztof Kobyliński – Instytut Energetyki Zakład Doświadczalny w Białymstoku

Lieratura

1. Badawczo-Rozwojowa Spółdzielnia Pracy Mikroprocesorowych Systemów Automatyki Mikronika. Urządzenia telemechaniki radiowej. Katalog firmowy 2011 Poznań, www.mikronika.pl 2. Elkomtech S.A. Automatyka zabezpieczeniowa. Katalog firmowy 2011 Łodź, www.elkomtech.com.pl 3. Instytut Energetyki Oddział Gdańsk, Zakład Urządzeń elektroenergetycznych. System sterowania rozłącznikami SRS. Katalog firmowy 2010, www.ien.gda.pl 4. Napęd silnikowy typ NKM1.3. Dokumentacja techniczno-ruchowa IE-ZD Białystok 2011 5. Rozłącznik typu SRNkp-24/400. Instrukcja montażu IE-ZD Białystok 2011. 6. Przedsiębiorstwo produkcyjne Aparatów i Konstrukcji Energetycznych ZMER Sp. z o. o. Katalog firmowy 2012 Kalisz. 7. Zakład Wytwórczy Aparatów Elektrycznych Sp. z o. o. Katalog Wydanie 5 Lębork.

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Raport dotyczący dyrektywy ErP: optymalizacja wydajności energetycznej dzięki odpowiednim rozwiązaniom w zakresie napędów Firma Eaton przedstawia nowy raport omawiający wyzwania związane z wszystkimi aspektami wydajności energetycznej i opisujący potencjalne oszczędności.Raport Eaton: Udane wdrożenie dyrektywy ErP

westie wydajności energetycznej są obecnie w Europie przedmiotem szczególnego zaangażowania większości spółek produkcyjnych. Wraz z wprowadzeniem przez UE dyrektywy ErP 2009/125/EC, spółki te stanęły w obliczu wyzwań związanych z dalszym obniżaniem swojego zużycia energii, a także emisji CO2 w przemyśle. Napędy elektryczne, zużywając ponad dwie trzecie energii elektrycznej, stanowią główny element odpowiedzialny za konsumpcję energii elektrycznej w produkcji przemysłowej - dlatego w obszarze technologii napędów elektrycznych wciąż można znaleźć miejsce na znaczące oszczędności. Można je będzie łatwiej zrealizować dzięki inteligentnemu wykorzystaniu automatyki w połączeniu z rozrusznikami napędów czy napędami o zmiennej częstotliwości. Kluczowym czynnikiem jest znalezienie odpowiednich rozwiązań, które można zastosować od ręki. W swoim 12-stronicowym raporcie zatytułowanym:» Udane wdrożenie dyrektywy ErP» inż. Joachim Heriber,

Senior Project Manager Drives w firmie Eaton, przedstawia potencjalne oszczędności w technologii napędów elektrycznych. Autor obrazowo wyjaśnia i wskazuje aktualne problemy, ukazując potencjał oszczędności na konkretnych przykładach i prezentuje różne rozwiązania techniczne. Publikacja zapewnia ponadto praktyczną pomoc w wyborze najlepiej dopasowanej optymalizacji, którą można szybko zastosować. Zainteresowani tematem czytelnicy, chcący dowiedzieć się więcej o sposobach zwiększania wydajności energetycznej i ograniczaniu kosztów operacyjnych, mogą (po dokonaniu krótkiej rejestracji) bezpłatnie pobrać raport ze strony www.eaton.eu/publications Sektor elektryczny Eaton jest globalnym liderem w dziedzinie dystrybucji zasilania i zabezpieczenia obwodów; zabezpieczenia zasilania zapasowe-

go; regulacji i automatyki; oświetlenia i bezpieczeństwa; rozwiązań strukturalnych i sprzętu instalacyjnego; rozwiązań do pracy w surowych i niebezpiecznych warunkach; a także usług inżynieryjnych. Dzięki swojemu zestawowi globalnych rozwiązań Eaton jest w stanie sprostać najbardziej krytycznym wyzwaniom w zarządzaniu zasilaniem elektrycznym dnia dzisiejszego. Eaton to przedsiębiorstwo zarządzające zasilaniem, którego sprzedaż w 2013 r. wyniosła 22,0 mld USD. Eaton oferuje energooszczędne rozwiązania wspomagające efektywne zarządzanie wykorzystaniem energii elektrycznej, hydraulicznej i mechanicznej w sposób bardziej skuteczny, bezpieczny i zrównoważony. Eaton zatrudnia około 102 000 pracowników i oferuje swoje produkty w ponad 175 krajach. Aby uzyskać więcej informacji, patrz www.eaton.eu. n

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2014

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Oprogramowanie do zarządzania energią firmy Eaton, dzięki integracji z nowymi platformami wirtualizacyjnymi i infrastruktury konwergentnej, zapewnia menedżerom IT jeszcze więcej możliwości kontroli.

irma Eaton wprowadza na rynek EMEA (Europa, Bliski Wschód oraz Afryka) swoje wielokrotnie nagradzane oprogramowanie Intelligent PowerTM Manager 1.40. Program ten zwiększa możliwości integracji z systemem zarządzania serwerami Cisco Unified Computing SystemTM, pozwalając menedżerom IT ustalać priorytety zużycia energii i z wyprzedzeniem określać jego limity dla każdego serwera, w celu zwiększenia żywotności baterii w trakcie występowania problemów z zasilaniem. Program umożliwia także integrację z platformą wirtualizacyjną VMware® vSphere 5.5®, oferując jeszcze więcej elastyczności dla małych/średnich centrów danych i środowisk network closet. Jest to także pierwsze oprogramowanie do zarządzania energią integrujące się bezpośrednio z nowym klientem web platformy VMware.- Eaton wciąż wytycza drogę w zakresie innowacyjnego oprogramowania do zarządzania energią, opracowując rozwiązania zapewniające większą wartość biznesową dzięki integracji z najważniejszymi platformami infrastruktury konwergentnej - mówi Rory Higgins, Software Product Manager w firmie Eaton. - Oprogramowanie Intelligent Power Manager umożliwiające prowadzenie obliczeń, komunikację sieciową i przechowywanie danych, pozwala użytkownikom zdalnie zarządzać całą swoją infrastrukturą zasilającą poprzez wiodące platformy wirtualizacyjne, a także ustalać wszechstronne strategie zarządzania zasilaniem. Oprogramowanie Intelligent Power Manager firmy Eaton to potężne i uniwersalne narzędzie do zarządzania instalacjami IT, oferujące szeroki zakres istotnych funkcji. Obejmują one kompleksowy przegląd stanu zasilaczy UPS oraz monitoring ich wydajności, a także są w stanie wyłączać we właściwy sposób wszystkie urządzenia zasilane poprzez UPS-y, gdy jest to konieczne. Funkcje te odpowiadają również za powiadomienia o problemach z zasilaniem i alarmy oraz reagują automatycznie na zaniki zasilania poprzez wyzwolenie wyłączenia zewnętrznych sys-

temów. Oprogramowanie Intelligent Power Manager firmy Eaton przechowuje również zapisy problemów z zasilaniem i dane dotyczące pracy UPS-ów, które są nieocenione w trakcie debugowania problemów z zasilaniem. Ponieważ ochrona zasilania i zarządzanie energią są równie istotnie dla maszyn wirtualnych, jak i dla fizycznie istniejących serwerów, oprogramowanie Intelligent Power Manager cechuje się rozbudowanymi możliwościami monitoringu i zarządzania środowiskami wirtualnymi. Program IPM jest kompatybilny z platformami VMware ESXi oraz vSphere, jak również z Hyper-V Microsoftu i umożliwia uporządkowane zamknięcie wielu maszyn wirtualnych i hipernadzorców. Ze względu na ścisłą integrację z rozwiązaniam z zakresu zarządzania maszynami wirtualnymi, takimi jak vCenter, SCVMM i XenCenter, Intelligent Power Manager ułatwia również zapewnienie zerowego czasu przestoju aplikacji w trakcie migracji na żywo maszyn wirtualnych w przypadku awarii zasilania. Intelligent Power Manager 1.40 można pobrać ze strony www.eaton.eu/ powerquality . Podstawowa licencja obejmuje zarządzanie maksymalnie 10 połączonymi urządzeniami i jest darmowa. Aby zarządzać większą ilością urządzeń można wykupić srebrne lub złote licencje. Nowe materiały wideo zapewniające nieocenione informacje na temat wielokrotnie nagradzanego oprogramowania

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2014

Intelligent Power Manager firmy Eaton są dostępne na stronie www.eaton.eu/ video . Więcej informacji o programie można znaleźć również na stronie www. eaton.eu/intelligentpower . Na stronach www.eaton.eu/virtualisation oraz www. eaton.eu/ci dostępnych jest więcej informacji o rozwiązaniach firmy Eaton dla środowisk wirtualnych i infrastruktury konwergentnej. Sektor elektryczny Eaton jest globalnym liderem w dziedzinie dystrybucji zasilania i zabezpieczenia obwodów; zabezpieczenia zasilania zapasowego; regulacji i automatyki; oświetlenia i bezpieczeństwa; rozwiązań strukturalnych i sprzętu instalacyjnego; rozwiązań do pracy w surowych i niebezpiecznych warunkach; a także usług inżynieryjnych. Dzięki swojemu zestawowi globalnych rozwiązań Eaton jest w stanie sprostać najbardziej krytycznym wyzwaniom w zarządzaniu zasilaniem elektrycznym dnia dzisiejszego. Eaton to przedsiębiorstwo zarządzające zasilaniem, którego sprzedaż w 2013 r. wyniosła 22,0 mld USD. Eaton oferuje energooszczędne rozwiązania wspomagające efektywne zarządzanie wykorzystaniem energii elektrycznej, hydraulicznej i mechanicznej w sposób bardziej skuteczny, bezpieczny i zrównoważony. Eaton zatrudnia około 102 000 pracowników i oferuje swoje produkty w ponad 175 krajach. Aby uzyskać więcej informacji, patrz www.eaton.eu. n

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Nowy moduł przekaźnika przeciążeniowego dla serii PKE zwiększa wygodę użytkowania ochronnych wyłączników silnikowych firmy Eaton

irma Eaton wzbogaca sprawdzoną serię ochronnych wyłączników silnikowych PKE z wyzwalaczem elektronicznym o dodatkową, wygodną funkcję przekaźnika przeciążeniowego realizowaną przez moduł XZMR. Moduł PKE-XZMR może być montowany jako dodatkowe wyposażenie na wszystkich kombinacjach rozruszników oraz wyłączników silnikowych PKE poprzez podłączenie go stycznika ochranianego napędu. W przypadku przeciążenia moduł odbiera odpowiedni sygnał rozłączający dla przeciążenia i rozłącza stycznik, natomiast ochronny wyłącznik silnikowy PKE pozostaje włączony. Pozwala to użytkownikowi na jasne odróżnienie pomiędzy dwoma przyczynami wyzwalania - przeciążeniem napędu (rozłączenie stycznika) oraz zwarciem (rozłączenie ochronnego wyłącznika napędu PKE). W celu resetowania błędów/usterek dostępne są dwa rodzaje potwierdzeń - tryb automatyczny oraz ręczny. Potwierdzenie automatyczne zapobiega wcześniejszej konieczności otwierania skrzynek rozdzielczych przez wykwalifikowany personel w celu załączenia ochronnego wyłącznika napędu i ułatwia monitorowanie instalacji/ zakładu np. w trudnodostępnym terenie.Zwiększenie dyspozycyjności zakładów i instalacji: Moduł PKE-XZMR wskazuje przeciążenie silnika zanim stycznik rozłączy napęd, co umożliwia stosowanie konserwacji zapobiegawczej. Zanim nastąpi wyzwolenie spowodowane przeciążeniem, urządzenie LED na module PKE-XZMR wskazuje zbyt duży prąd w obciążonym obwodzie. Dzięki temu możliwe jest wdrożenie konserwacji predykcyjnej dla napędu, a tym samym ograniczenie możliwości występowania przestojów. Moduł XZMR jest wyposażony w styk normalnie zwarty (N/C) dla stycznika oraz styk normalnie rozwarty (N/O) dla sygnału przeciążenia. Moduł PKE -XZMR może być używany zarówno z rozbudowanymi blokami ochronnymi napędów PKE-XTUA...do 65A), jak również z rozszerzonymi blokami ochronnymi systemu (PKE-XTUACP...do 65A). Moduł PKE -XZMR zapewnia wyłącznikowi

silnikowemu PKE dwie wygodne funkcje. Pierwszą jest możliwość konserwacji predykcyjnej w przypadku zbliżającego się przeciążenia. XZMR mierzy prąd obciążenia i w przypadku wartości większej niż 100% sygnalizuje ten stan wolnym miganiem diody LED. Natomiast w przypadku wartości przekraczającej 105% dioda zaczyna migać z większą częstotliwością. Dzięki temu systemowi wczesnego ostrzegania użytkownicy mogą szybko wprowadzić środki konserwacji zapobiegawczej w celu uniknięcia niepożądanych przestojów. Drugą wygodną funkcją jest automatyczny restart napędu po wyzwoleniu stycznika w przypadku przeciążenia. Typ restartu modułu XZMR może być bezpośrednio ustawiony na urządzeniu. W trybie Auto, resetowanie stycznika po przeciążeniu jest w pełni automatyczne, natomiast po wybraniu trybu Hand można to wykonać ręcznie. Jeśli został wybrany tryb Auto pozycja przełącznika PKE pozostaje niezmieniona w przypadku przeciążenia, a napęd może zostać zrestartowany natychmiast, jak tylko moduł wygeneruje odpowiedni sygnał zwalniający. Oszczędza to znaczną ilość czasu i pozwala na proste, autonomiczne monitorowanie instalacji. Jeśli został wybrany tryb manualny, sygnał usterki musi być

potwierdzony przed restartem poprzez naciśniecie przycisku Reset na module XZMR. Z tego powodu tryb manualny jest szczególnie przydatny dla aplikacji o krytycznym znaczeniu. Sektor elektryczny Eaton jest globalnym liderem w dziedzinie dystrybucji zasilania i zabezpieczenia obwodów; zabezpieczenia zasilania zapasowego; regulacji i automatyki; oświetlenia i bezpieczeństwa; rozwiązań strukturalnych i sprzętu instalacyjnego; rozwiązań do pracy w surowych i niebezpiecznych warunkach; a także usług inżynieryjnych. Dzięki swojemu zestawowi globalnych rozwiązań Eaton jest w stanie sprostać najbardziej krytycznym wyzwaniom w zarządzaniu zasilaniem elektrycznym dnia dzisiejszego. Eaton to przedsiębiorstwo zarządzające zasilaniem, którego sprzedaż w 2013 r. wyniosła 22,0 mld USD. Eaton oferuje energooszczędne rozwiązania wspomagające efektywne zarządzanie wykorzystaniem energii elektrycznej, hydraulicznej i mechanicznej w sposób bardziej skuteczny, bezpieczny i zrównoważony. Eaton zatrudnia około 102 000 pracowników i oferuje swoje produkty w ponad 175 krajach. Aby uzyskać więcej informacji, patrz www.eaton.eu. n

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2014

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

VT04A nowy pirometr graficzny Fluke Fluke VT04A to najnowszy członek rodziny pirometrów graficznych Fluke. Od poprzedników wyróżnia go możliwość zasilania bateriami AA, miękki pokrowiec ułatwiający transport, a także udoskonalone oprogramowanie. Ogromną zaletą jest też niższa cena przy zachowaniu pozostałych parametrów modelu Fluke VT04.

irometry graficzne Fluke wypełniają niszę między klasycznymi pirometrami punktowymi a zaawansowanymi kamerami termowizyjnymi. Podobnie jak kamery termowizyjne pozwalają na tworzenie map termicznych całego obszaru (a nie badanie tylko poszczególnych punktów) oraz nakładanie na siebie obrazu widzialnego i podczerwonego w trzech trybach mieszanych - 25, 50 i 75%. Obsługa pirometrów graficznych Fluke jest łatwa i intuicyjna, urządzenia są gotowe do pracy zaraz po wyjęciu z opakowania. Eliminuje to konieczność prowadzenia specjalistycznych szkoleń dla użytkowników. Wraz z przystępną ceną sprawia to, że pirometry graficzne mogą być podstawowymi urządzeniami diagnostycznymi dla całego zespołu, a nie tylko wykwalifikowanych specjalistów. Fluke VT04A oferuje wszystkie funkcjonalności/ parametry techniczne modelu VT04: yy ostry obraz dzięki optyce PyroBlend™Plus, yy pole widzenia 28°x28°, yy pomiary temperatury w zakresie od -10°C do +250°C z dokładnością +/- 2°C, yy nakładanie mapy cieplej na obraz z aparatu cyfrowego w proporcji 0%, 25%, 50%, 75% i 100% przy użyciu jednego przycisku, yy pomiar temperatury w punkcie centralnym oraz znaczniki gorąca i zimna – automatyczna identyfikacja naj-

gorętszych i najzimniejszych punktów w polu widzenia, yy automatyczne alarmy wysokiej i niskiej temperatury oraz Auto-monitor™, który sprawia, że po każdorazowym uruchomieniu alarmu pirometr automatycznie zapisuje obraz. Dodatkowo Fluke VT04A oferuje szereg usprawnień ułatwiających pracę w terenie: yy zasilanie łatwymi do wymiany bateriami AA, yy funkcje wydłużające czas pracy baterii – regulacja poziomów jasności wyświetlacza, automatyczne przyciemnianie po 2 minutach, możliwość ustawiania czasu automatycznego wyłączania po 5, 10, 15 lub 20 minutach, yy trwałe ustawienia – ostatnio wykorzystywane ustawienia są zachowywane, dzięki czemu natychmiast po włączeniu VT04 można rozpocząć pracę, yy opcja resetowania do ustawień fabrycznych – łatwy powrót do ustawień domyślnych, yy zapisywanie w formacie .bmp – pozwala na przeglądanie obrazu bez konieczności eksportowania ich do oprogramowania SmartView®, yy miękki pokrowiec – niewielka waga i rozmiary przy zachowaniu pełnej ochrony urządzenia. Pirometr Fluke VT04A przeznaczony jest do podstawowej diagnostyki in-

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2014

stalacji elektrycznych i HVAC/R, a także zastosowań w konserwacji przemysłowej oraz motoryzacji. Szeroka gama zastosowań w połączeniu z łatwością obsługi oraz bardzo atrakcyjną ceną sprawia, że jest to doskonały przyrząd do codziennej pracy nie tylko dla wysoko wykwalifikowanych specjalistów, ale też młodszych stażem pracowników. Więcej informacji na www.fluke.pl Fluke Corporation, firma założona w 1948 roku, jest światowym liderem w dziedzinie kompaktowych elektronicznych narzędzi diagnostycznych do profesjonalnych zastosowań. Narzędzia firmy Fluke służą do diagnostyki i rozwiązywania problemów o zasadniczym znaczeniu dla płynnego funkcjonowania w branży. Klientami firmy Fluke są technicy, inżynierowie, elektrycy, metrolodzy i specjaliści zajmujący się: diagnostyką budowlaną, instalatorstwem, usuwaniem awarii i zarządzaniem przemysłowymi urządzeniami elektrycznymi i elektronicznymi oraz procesami kalibracji, związanymi z kontrolą jakości, a także rekonstrukcją i renowacją. W ciągu ostatnich pięciu lat narzędzia marki Fluke zdobyły ponad 50 nagród, w tym nagrody Test and Measurement World Best in Test, Control Engineering Engineer’s Choice oraz Plant Engineering Product of the Year. n

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Wyroby śrubowe do zastosowań specjalnych firmy ASmet ASmet jest producentem i dystrybutorem wyrobów śrubowych specjalnych, przeznaczonych do pracy w podwyższonych temperaturach i w podwyższonym ciśnieniu.

irma zorientowana jest na klienta – jakość wyrobów, kompetentną obsługę i terminowość dostaw. W naszych zakładach produkcyjnych wytwarzamy wyroby śrubowe specjalne i inne części podlegające pełnemu dozorowi. System produkcji pozwala na pełną identyfikowalność wyrobów gotowych. Produkujemy od jednej sztuki do typowych serii produkcyjnych. Posiadamy bogate doświadczenie w obróbce wielu gatunków stali i stopów specjalnych. Elastyczny system produkcji i dobre relacje z dostawcami kwalifikują ASmet jako w pełni profesjonalnego dostawcę elementów złącznych. Aby sprostać wymaganiom klientów w zakresie terminowości, dostarczamy wyroby zarówno własnymi środkami transportu jak i za pośrednictwem firm spedycyjnych. ASmet posiada certyfikowany System Zarządzania Jakością i Środowiskiem

zgodny z wymaganiami norm PN-EN ISO 9001 i PN-EN ISO 14001 oraz z Dyrektywą 97/23/EC dotyczącą urządzeń ciśnieniowych. ASmet jest także wytwórcą wyrobów zgodnych z AD-2000 Merkblatt W0, W2 i W7 oraz zestawów śrubowych do połączeń niesprężanych według PN-EN 15048-1:2008.

Produkty Produkujemy wyroby złączne do zbiorników ciśnieniowych, śruby i nakrętki specjalnego przeznaczenia spełniające wymagania różnych norm i przepisów prawnych. Specjalizujemy się także w produkcji wyrobów według rysunków klienta. Produkujemy detale o nietypowych wymiarach, zarysach gwintu, ze stali specjalnych i stopów. System organizacji produkcji umożliwia wytwarzanie partii o różnej liczności,

włączając w to powłoki ochronne i obróbkę cieplną. Oferujemy wiele rodzajów badań niszczących i nieniszczących. Wyroby możemy dostarczyć z atestami według PN-EN 10204: 2.1, 3.1 oraz z odbiorem 3.2 przez międzynarodowe organizacje certyfikujące TUV, DNV, UDT, TDT, RINA, TVFA. Nasza firma dysponuje nowoczesnym i bardzo elastycznym parkiem maszynowym opartym o obrabiarki NC. Zakres wymiarowy: M6 (1/4”) do M300x6 (6”) oraz długości do 6000 mm

Rynek i gałęzie przemysłu Asmet dostarcza wyroby do tych gałęzi przemysłu, w których kwestia bezpieczeństwa ma kluczowe znaczenie: Energetyka, Konstrukcje stalowe, Przemysł morski, Petrochemia, Przemysł naftowy, Przemysł ciężki. ASmet n

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2014

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Podłączenia kablowe do urządzeń rozdzielczych za pomocą głowic konektorowych NEXANS (div. EUROMOLD) Budowa i konstrukcja ekranowanych kabli SN w głównej mierze oparta jest na dwóch naprężeniach elektrycznych – naprężeniu promieniowym, które symbolizują linie strumieniowe i naprężeniu wzdłużnym, które mogą być rozpatrywane jako linie ekwipotencjalne. Dla właściwej pracy osprzętu w postaci głowic na kable SN musi nastąpić właściwe wysterowanie linii sił pola.

Rozkład linii sił pola bez wysterowania

sprzęt marki Euromold wykorzystuje kilka rozwiązań do sterowania polem w podłączeniach kabli przez głowice konektorowe: I. Podejście pojemnościowe polegające na użyciu tradycyjnego stożka sterującego polem. Półprzewodnikowy krzywy kształt stożka sterującego polem pozwala na lepszą dystrybucję linii ekwipotencjalnych, które obniżają koncentrację naprężeń. Stożek sterujący musi być zbudowany z części izolującej do wzmocnienia głównej izolacji kabla oraz z części przewodzącej do współpracy z ekranem półprzewodzącym na izolacji kabla. Musi być również elementem nadzorującym taki rozkład linii ekwipotencjalnych, który przy ich nadmiarze wokół kabla wystarczająco szybko je wysteruje i nie dopuści do jonizacji powietrza przy ich gwałtownym zagęszczeniu, mogącego uszkodzić kabel. Stożki sterujące z tym rozwiązanie w osprzęcie EUROMOLD są tak wykonane, by spełniać tę specjalną funkcję, ale również jednocześnie ze względu na fakt, że są one wbudowane w głowicy, automatycznie tworzą lepszą współpraca pomiędzy materiałem przewodzącym a izolującą gumą ze względu na ich idealne dopasowanie już przy produkcji i właściwym formowaniu osprzętu. II. Podejście refrakcyjne polegające na użyciu materiału o wysokiej przenikalności elektrycznej lub o wysokiej stałej dielektrycznej materiału. Materiał ten załamuje linie ekwipotencjalne, a zatem obniża koncentrację naprężeń.

Rozkład linii sił pola w typowym układzie połączeń

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2014

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Rozkład linii sił pola w typowym układzie połączeń

Podejście refrakcyjne zastało wykorzystane w nowych seriach głowic konektorowych 430,-484,-944TB na napięcia do 42kV. Na przykładzie głowicy konektorowej 430TB (podobne rozwiązanie jest w seriach wszystkich głowic EUROMOLD), wyposażona jest w reduktor kabla 430CA, reduktor ten jest elementem służącym do sterowania polem elektrycznym metodą refrakcyjną. Dlaczego stworzono tego typu rozwiązanie ? 1. Aby być uniezależnionym od rozmiarów kabli. Ponieważ nie jesteśmy zależni od kształtu stożka sterującego polem i można formować elastyczny EPDM, dzięki temu można produkować część, która jest bardziej elastyczna i akceptuje więcej rozmiarów kabli. To wydatnie redukuje zapas magazy-

Korpus głowicy konektorowej 430TB

nowy. W tym przypadku na przykład, jeden rozmiar, 430CA-18, dopasowuje kable z średnicą izolacji żyły roboczej od 19,0 mm do 32,6 mm. Odpowiada to kablom od 95 mm2 do 400 mm2 dla napięcia 10 kV i kablom od 50 mm2 do 300 mm2 dla napięcia 20 kV. 2. Aby dostarczyć reduktor kabla ze zintegrowanym sterowanie. Umożliwia to: – uproszczoną instalację, – mniejsza ilość elementów. 3. Aby uzyskać przerwę ekranu. Reduktor ten jest formowany z nieprzewodzącego materiału w celu uzyskania przerw pomiędzy ekranem kabla a uziemieniem, co pozwala wytrzymać wymagane minimalne stałe napięcie 5 kV przez 5 minut (dla pełnego wyobrażenia, układ reduktora wytrzymuje 15 kV napięcia zmiennego i 25 kV napię-

Korpus głowicy sprzęgającej 300PB

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2014

cia stałego). Wywodząca się z 40 lat doświadczeń marki EUROMOLD przy produkcji i projektowaniu tego rodzaju zakończeń kabli, ta głowica do przepustu Interface C, zaprojektowana przez wysoko wykwalifikowany zespół badawczo/rozwojowy Euromold, spełnia wymagania rynku uniwersalnych produktów. Uzyskane dzięki temu rozwiązaniu produkty przekroczyły oczekiwania odnośnie możliwości zastosowania na kablach o różnych wymiarach i dzięki temu można je zastosować również na już dostępnych na rynku kablach o zredukowanej grubości izolacji.

Najbezpieczniejsze w użytkowaniu głowice konektorowe. Jak wszystkie głowic konektorowe Euromold wykonane z EPDM, głowica 430TB posiada 3 milimetrową grubą zewnętrzną warstwę przewodzącą. Warstwa ta służy do przenoszenia ładunku elektrycznego do uziemienia. Czyni to produkt bezpiecznym w przypadku niezamierzonego dotyku. Własności przewodzenia tego materiału z EPDM są udowodnione od lat, co zapewnia bezpieczne warunki dla wszystkich użytkowników, nawet w przypadku zanurzenia. Wysoka jakość wykonania produktu była sprawdzana w programach testowych. Między innymi w „teście przepływu prądu zwarciowego w żyle powrotnej wg normy CENELEC 629.1” dla najniższych napięć w podanym zakresie. Ten specyficzny test demonstruje, że możliwa awaria głowicy

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Głowice konektorowe w układzie pojedynczym…

konektorowej nie jest niewykrywalna w sieci. Przy normalnym napięciu fazowym, prąd zwarcia doziemnego musi być wywoływany i utrzymywany w całym zakresie napięć. Zapewnia to użytkownikom bezpieczną pracę w sieci przy napięciu do 20 kV.

Końcówka śrubowa głowicy 430TB z systemem zatrzaskowym

Wielozakresowa głowica konektorowa EPDM Głowice EPDM są wysoko cenione za ich wytrzymałość mechaniczną, specjalną adaptację do powtarzalnego procesu łączenia / rozłączania. Tę własność otrzymaliśmy również podczas sprawdzania elastyczności konstrukcji. Możemy proponować klientom jedyną taką na rynku wielozakresową głowicę konektorową EPDM, dla żył kabli

Głowica w trakcie próby napięciowej

...i podwójnym

w przedziale od 25 do 300 mm2 z jakąkolwiek grubością izolacji w sieci tak 10kV, 20kV jak i 30 kV. Wykorzystana w głowicy końcówka kablowa ze specjalnego stopu umożliwia jej zastosowanie w układach o prądzie znamionowym kabla do 1250 A. Końcówka ta została zaprojektowana tak, aby jej parametry były wystarczające do przeniesienia większych wartości prądu nawet w niespodziewanych sytuacjach, unikając niepotrzebnych perturbacji. Końcówki śrubowe mogą być zastosowane dla wszystkich kabli z aluminiową lub miedzianą żyłą roboczą o różnych przekrojach żyły dla jednej końcówki. Opatentowany system zatrzaskowy końcówki został zaprojektowany tak, aby zapewnić łatwiejszy wielokrotny montaż i instalację w korpusie, bez jego uszkadzania. Głowice konektorowe posiadają również pojemnościowy dzielnik napięcia.

Testowanie i identyfikacja Każda głowica Euromold przechodzi fabryczny test wytrzymałości napięciowej i wyładowań niezupełnych. Powykonawcze sprawdzanie głowic konek-

torowych zamontowanych na kablach odbywa się za pomocą wtyku pomiarowego 400TR. Wszystkie głowice posiadają indywidualny numer identyfikacyjny wspomagający system rejestracji i informacji o dosłownie każdym produkcie. To gwarantuje wysoką jakość produktu.

Głowice mogą być stosowane z w pełni certyfikowanym zgodnym systemem ograniczników przepięć do napięć do 42kV. Zastosowanie tych głowic wnętrzowe i napowietrzne w podstawowej formie umożliwia podłączanie kabli za ich pomocą również do transformatorów mocy. n Paweł Kiełkowski, Grzegorz Cyganek Nexans Power Accessories Poland, Racibórz.

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2014

at the core of performance

Because so much of your performance runs through caBles Kable i systemy kablowe Nexans są obecne w każdym miejscu naszego codziennego życia. Tworzą infrastrukturę energetyczną i telekomunikacyjną, występują w przemyśle, budownictwie, statkach, farmach wiatrowych, pociągach, samochodach, samolotach, … Prawdopodobnie nawet o tym nie wiesz, bo nie widzisz ich na co dzień. Nasze kable i systemy kablowe otwierają drzwi do światowego postępu. Nexans Polska sp. z o.o. · ul. Wiejska 18, 47-400 Racibórz marcom.info@nexans.com · www.nexans.pl

Światowy ekspert w dziedzinie kabli i systemów kablowych

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Branża od strony dostawców

omponenty i urządzenia w wykonaniu przeciwwybuchowym wprowadzają nową jakość na rynku wyposażenia przemysłowego. Produkty przeznaczone na rynek Unii Europejskiej muszą spełniać zasadnicze wymagania wszystkich odnoszących się do nich dyrektyw, w tym dyrektywy ATEX 137 oraz ATEX 95. Pierwsza z nich dotyczy minimalnych wymagań ochrony zdrowia pracowników zatrudnionych na stanowiskach pracy, gdzie może wystąpić atmosfera wybuchowa. Są to ogólne wytyczne określające koncepcję bezpieczeństwa odnoszącą się do szeregu kwestii jak identyfikacja zagrożenia, ocena ryzyka, klasyfikacja Stref, sporządzenie „Dokumentu zabezpieczenia przed eksplozją” wraz z jego aktualizacją, a także coroczne przeglądy kontrolne. Z kolei dyrektywa ATEX 95 (przepisy ochrony przeciwwybuchowej) odnosi się do potencjalnych źródeł zapłonu, systemów ochronnych, aparatury zabezpieczającej oraz części i podzespołów Ex.

Z racji ogromnej różnorodności urządzeń występujących z zakładach przemysłowych, a także specyfiki konkretnych instalacji, kluczową cechą solidnego dostawcy powinna być elastyczność i rozbudowana oferta produktowa. Wiąże się z tym otwarte podejście do klienta, gdyż w zależności od branży urządzeniom stawiane są odmienne wymagania: firmy spożywcze charakteryzują się „łagodniejszymi” Strefami i odnoszą się w większości do grupy pyłowej, a z kolei przetwórstwo petrochemiczne reprezentuje występowanie oparów agresywnych substancji należących często do grup IIB i IIC. Występowanie potrzeby ochrony przeciwwybuchowej w nietypowych obszarach pozwala dotrzeć do branż niszowych, gdzie występowanie ryzyka wybuchu bywa niekiedy zaskakujące. Wśród nich znajdują się zakłady tekstylne, cukrownie, produkcja skrobi czy spalarnie śmieci. Nie są to przedstawiciele przemysłu ciężkiego, nie posiada-

ją na swoim terenie szkodliwych związków chemicznych, a mimo to ryzyko wybuchu jest w mniejszym lub większym stopniu obecne. Podobna sytuacja ma miejsce w wielu innych sektorach gospodarki. Firma DACPOL oferuje kompleksowe rozwiązania produktowe dla obiektów posiadających Strefy EX. Dzięki stale rozwijającemu się asortymentowi oraz indywidualnemu podejściu do każdej aplikacji jest w stanie sprostać każdemu wyzwaniu pojawiającemu się w dziedzinie przeciwwybuchowej. Dominik Kowalczyk www.dacpol.eu n

Moduły DIPIPMTM Moduły DIPIPMTM (Dual In-line Package Intelligent Power Module) stosowane w sterownikach silników małych mocy są wykonywane w trzech standardowych rodzajach obudów. Super Mini DIPIPMTM, Mini DIPIPMTM i Large DIPIPMTM.

Podstawowe cechy:

- Wysoka niezawodność - Niski koszt - Niezrównana wydajność - Zredukowana liczba podzespołów - Najmniejsze rozmiary - Uproszczony montaż - Szeroka linia produktów www.dacpol.eu n

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2014

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Nowoczesny system zawieszeń profiPLUS yy ekonomiczny i ergonomiczny system zawieszeń dla średniej wagi pulpitów, yy nowoczesny i innowacyjny wygląd, yy optymalne rozwiązanie dla aplikacji takich jak: Siemens, Beckhoff, yy elastyczne ustawienie systemu jedną śrubą, yy stopień ochrony IP54.

yy profile nośne z wytłaczanego wyciskanego profilu aluminiowego, anodowanego, srebrnego, yy uszczelki: chloropren (CR), (-30°C do +90°C), yy innowacyjne poziomowanie systemu za pomocą jednej śruby, PATENT !

Dane techniczne:

ProfiPLUS 50 – udźwig pulpitu do 30 kg ProfiPLUS 70 – udźwig pulpitu do 50 kg

yy elementy systemu wykonane z odlewanego ciśnieniowo aluminium, kolor RAL 7035, yy elementy zaślepiające wykonane z tworzywa sztucznego (POM), kolor RAL 7016 szary, yy elementy elastyczne gumowe wykonane z PVC-P (-30°C do +70 >°C), kolor RAL 7016 szary,

www.dacpol.eu n

Nowa linia wyświetlaczy alfanumerycznych SERIA NDE

yswietlacze serii NDE dedykowane są dla przemysłu lekkiego, ich przeznaczeniem jest wizualizacja procesów produkcyjnych. Nowa konstrukcja umozliwiła opracowanie wersji ekonomicznej korzystnej cenowo dla klientów. Ze wzgledu na stopień ochrony w klasie IP20 zastosowanie wskazane jest w miejscach o niskim zanieczysczeniu środowiska. Sterowanie poprzes protokół komunikacyjny: RS232 lub RS485 z izolacją galwaniczną. Obudowa, aluminium anodowane – malowane proszkowo, kolor matowy platyna lub brąz. Przednia szyba przyciemniana o grubości 3 mm. W komplecie uchwyty mocujace do ściany. Mozliopwsc zamówienia za dodatkowa opłatą konsoli przechylającej.

Podstawowe parametry: Typ wyswietlacza

Opis

Nr produktu

NDE 57/3 R L20

Wys. znaku 57 mm

ilość znaków 3

7-segmentowy moduł LED

ZZ0748

NDE 57/4 R L20

Wys. znaku 57 mm

ilość znaków 4

7-segmentowy moduł LED

ZZ0704

NDE 57/5 R L20

Wys. znaku 57 mm

ilość znaków 5

7-segmentowy moduł LED

ZZ0749

NDE 100/3 R L20

Wys. znaku 100 mm ilość znaków 3

7-segmentowy moduł LED

ZZ0750

NDE 100/4 R L20

Wys. znaku 100 mm ilość znaków 4

7-segmentowy moduł LED

ZZ0751

NDE 100/5 R L20

Wys. znaku 100 mm ilość znaków 5

7-segmentowy moduł LED

ZZ0752

NDE 100/6 R L20

Wys. znaku 100 mm ilość znaków 6

7-segmentowy moduł LED

ZZ0705

Wyświetlacz typu wagowy, wysokość 57 mm, ilość znaków 5, NDE 57/5 W R L20 7-segmentowy moduł LED, Net, -0-, t, kg, g Wyświetlacz typu wagowy, wysokość 100 mm, ilość znaków 5, NDE 100/5 W R L20 7-segmentowy moduł LED, Net, -0-, t, kg, g

ZZ0613 ZZ0612

Zasilanie 230V Dodatkowe opcje:

Analogowe wyjście prądowe , 4-20mA 1x konektor przemysłowy IP 67 Analogowe wyjście do czujnika PT100 1x konektor przemysłowy IP 67 Analogowe wyjście napięciowe 2x 0-10V 1x konektor przemysłowy IP 67 Analogowe wyjście prądowe , 2x 4-20mA 1x konektor przemysłowy IP 67 Analogowe wyjście do czujnika 2x PT100 1x konektor przemysłowy IP 67

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2014

www.dacpol.eu n

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Zawiasy uziemiające EGH firmy Multi-Contact Zawiasy uziemiające EGH likwidują konieczność montowania przewodu uziemiającego w drzwiach wszystkich szaf energetycznych, które tego wymagają. Oprócz mechanicznej funkcji obrotowej zawiasy EGH zapewniają elektryczne połączenie między szafą a jej drzwiami. Ciągłość elektrycznego połączenia między szafą a zawiasem oraz między zawiasem a drzwiami zapewniają lamelki sprężyste – Multilams. Obrót wykonywany jest za pośrednictwem bolca o średnicy Φ 6mm.

awiasy montowane są w tradycyjny sposób. Dolna część montowana jest w szaﬁe, a górna w drzwiach. Stopień ochrony IP66 osiąga się dzięki zastosowaniu płaskich uszczelek na zawiasie oraz oringu na osi zawiasu. Uszczelnienie zawiasu chroni jego elementy aktywne przed zewnętrznymi zanieczyszczeniami i dlatego zawiasy nie wymagają konserwacji, w tym smarowania. Montaż i demontaż drzwi jest bardzo łatwy a przez to szybki. Dzięki temu rozwiązaniu uziemienie szafy jest zawsze zapewnione, ponieważ nigdy nie zdarzy się zapomnienie ponownego podłączenia przewodu uziemiającego po demontażu drzwi i nie występuje ryzyko słabego jego przykręcenia. Zawiasy zapewniają znacznie lep-

szą ochronę EMC. Firma Multi-Contact oferuje zawiasy ze stali nierdzewnej lub stopu aluminium. Zastępują przewód o przekroju 16mm2. Prąd nominalny wynosi 100A. Gwarantowana ilość cykli zamykania i otwierania wynosi 15 000, a ilość demontażu i montażu – 500 cykli. Zawiasy są odporne na uderzenia i wibracje zgodnie z normą EN 61373. Mogą być umieszczane w pojazdach w ruchu (np. w pociągach). Obciążalność zawiasu to 250kg. Zawiasy uziemiające serii EGH stały się produktem katalogowym po długoletnim stosowaniu ich z sukcesem przez ﬁrmę ALSTOM Transportation z Francji specjalizującej się w budowie pojazdów szynowych. Semicon n

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2014

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Ekranowane złącza silnoprądowe (600A, 1000V) w stopniu ochrony IP69K NOWOŚĆ firmy Multi-Contact

Seria złączy ekranowanych firmy MC ze stopniem ochrony IP69K - MPC 21BV, 16BV-GS i 21BV-GS powstała na zamówienie klienta, sprawdziła się w praktyce i obecnie jest produktem katalogowym.

łącza przeznaczone są do zastosowań zewnętrznych. Dzięki wysokiej klasie ochrony można je myć strumieniem wody myjkami wysokociśnieniowymi. Wyposażenie, które jest instalowane na dworze musi być odporne nie tylko na wpływ warunków zewnętrznych, ale często narażone jest na zanieczyszczenia, które mogą być usunięte tylko poprzez intensywne mycie. W efekcie czyszczenia woda może dostać się do miejsc zabronionych np. do kontaktów elektrycznych, co zwykle prowadzi do uszkodzeń, a nawet wyłączenia całego systemu. Zwykle w takiej sytuacji okrywa się elementy, które

nie mogą być zmoczone. Wymaga to jednak czasu, który jest czasem straconym. Złącza serii MPC 21BV, 16BV-GS i 21BV-GS można zastosować w zasilaczach z przemiennikami częstotliwości dla trójfazowych silników elektrycznych urządzeń wiertniczych wykorzystywanych w poszukiwaniach energii geotermalnej oraz do zasilania łańcuchów napędowych instalacji dźwigowych. Dzięki pełnemu ekranowaniu zapewniają odpowiednią ochronę przed wpływem pól elektromagnetycznych. Chronią również przed dotykiem bezpośrednim. System bagnetowy nie pozwala na niekontrolowane rozłączenie.

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2014

Przed błędnym podłączeniem przewodów fazowych do gniazd zasilaczy chronią mechaniczne kody (C1 ÷ C6) na obudowie złączy oraz system 8-iu kolorów. Opcjonalnie można zastosować mikroprzełączniki, które sygnalizują stan połączenia. Zarówno gniazda, jak i wtyki są dostarczane z osłonami-zatyczkami. Prąd znamionowy wynosi 600A, napięcie 1000V, kategoria przepięciowa to CAT III. Złącza mogą pracować w środowisku o stopniu zanieczyszczeń 3, w temperaturach -40°C … + 120°C. Semicon n

ENERGETYKA JĄDROWA

Energetyka jądrowa w przekazie medialnym

Elektrownia Jądrowa w Olkiluoto, Finlandia. Fot.: M. Bielski

Popularyzacja osiągnięć nauki i techniki stanowi conditio sine qua non tworzenia nowoczesnego społeczeństwa informatycznego, opartego na wiedzy. Aktualny stan promocji nauki i techniki w Polsce trudno uznać za satysfakcjonujący. Tym samym brak jest odpowiedniego zaplecza instytucjonalnego do upowszechnienia wiedzy o funkcjonowaniu energetyki jądrowej.

e współczesnym świecie to właśnie technika kreuje nowe potrzeby. Dlatego tak ważnym zagadnieniem staje się miarodajna ocena nauki, techniki i technologii z punktu widzenia społecznego odbioru. Współcześnie jesteśmy nazywani społeczeństwem ryzyka, oczywiście nie tylko z uwagi na rosnącą rolę techniki w naszym życiu zawodowym i prywatnym i potencjalnych zagrożeń. Ryzyko ma różne oblicza i dotyczy nie tylko negatywnych konsekwencji szybkiego rozwoju cywilizacji przemysłowej, ale też zmian o charakterze społeczno-ekonomicznym. Wyraźna opozycja pojęć humanizm-technika we współczesnej cywilizacji skłania do zajęcia się kwestią, czy i na ile, szeroko rozumiane media (tzw. publiczne oraz komercyjne) właściwie spełniają swą funkcję informacyjną i edukacyjną związaną z upowszechnianiem wiedzy naukowej na

temat energetyki jądrowej. Tworzenie się indywidualnych i społecznych wyobrażeń na temat roli techniki i technologii, w tym oczywiście energetyki jądrowej we współczesnym świecie zależy od wielu czynników, w tym głównie związanych z procesem edukacji i treściami, jakie ten proces generuje. Przedstawienie roli mediów w kształtowaniu postaw ludzi i modelowaniu ich osobowości, konstytuowaniu ich potrzeb i wpływu na miarodajną i w miarę pełną ocenę przez nich otaczającej rzeczywistości, wymaga oczywiście dogłębnych studiów interdyscyplinarnych.

medioznawców, wynikająca z ich aktualnego rozeznania, a dotycząca aktualnego stanu upowszechnienia nauki w mediach jest dla krajowych mediów krytyczna.

W Polsce nie są – niestety – prowadzone systematyczne badania na temat trendów medialnych. Także nie ma specjalnych badań dotyczących roli mediów w kształtowaniu wizerunku nauki oraz kluczowych sektorów przemysłu, w tym energetyki. Jednak ocena

Dla recepcji tychże zagadnień nie pozostaje bez wpływu historyczny fakt, iż zanim powstała energetyka jądrowa, jako dziedzina sensu stricte przemysłowa, związana z nowym sposobem generowania energii elektrycznej, ludzkość wcześniej boleśnie doświadczy-

Tym bardziej ww. kwestie są ważne, skoro w potoku informacyjnym nie mają siły przebicia informacje wymagające poświęcenia im więcej czasu, a dodatkowo na przeszkodzie staje często brak posiadania wiedzy specjalistycznej, a w konsekwencji braku możliwości prawidłowego wykorzystania podawanych informacji.

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2014

ENERGETYKA JĄDROWA ła militarnego zastosowania energii atomowej w wyniku skonstruowania broni masowej zagłady. Zakończona „era zimnej wojny” definitywnie zmieniła nastawienie do energii jądrowej, co było efektem realizacji zapowiedzianej przez prezydenta USA Eisenhowera w dniu 8 grudnia 1953 roku na Zgromadzeniu Ogólnym Organizacji Narodów Zjednoczonych nowej polityki USA, dotyczącej pokojowego wykorzystania energii jądrowej. Program „Atom dla pokoju” zaowocował wieloma inicjatywami naukowymi, popularnonaukowymi i medialnymi. Częściowe odtajnienie zagadnień związanych z energią jądrową w związku z realizacją amerykańskiego programu „Atom dla pokoju” przyczyniło się do upowszechnienia informacji w mediach o możliwościach praktycznego wykorzystania energii jądrowej w gospodarce. Nadal jednak także w XXI wieku w polityce światowych mocarstw - pomimo podpisywania wielu międzynarodowych porozumień o zakazie używania broni masowej zagłady – broń jądrowa stanowi swoistą kartę przetargową wspomagająca prowadzenie polityki międzynarodowej krajów posiadających ową broń lub aspirujących do jej posiadania.

nych. Potrzebna jest aktualnie ewaluacja w zakresie wielu podstawowych pojęć dotyczących energetyki. Można postawić tezę, iż na negatywny przekaz medialny i odbiór społeczny i kształtowanie negatywnego obrazu energetyki jądrowej mają wpływ militarne zastosowania energii jądrowej, acz z technicznego punktu widzenia nie ma tu związku pomiędzy pozyskiwaniem energii w elektrowniach jądrowych, a np. produkcją głowic z ładunkami jądrowymi. Fakt, iż niektóre reaktory służyły także do produkcji plutonu, a ten był z kolei używany do celów wojskowych - co podnosi się w kontekście awarii w Czarnobylu bywa także argumentem używanym przeciwko dalszemu rozwojowi energetyki jądrowej. Negatywny obraz energetyki jądrowej w mediach kreowany jest jednak głównie z dwóch podstawowych przyczyn. Za pierwszy z powodów na-

uczucie lęku i była często zaczątkiem powstawania różnych mitów. Cyprian Kamil Norwid miał rację kiedy zwracał uwagę, że wszelka bojaźń wynika z niewiedzy. W przypadku energetyki jądrowej w mediach widać wyraźnie, iż medialną „siłę przebicia” mają wszelkie doniesienia na temat technicznej niesprawności technologii, awarii, czy zatrzymania pracy elektrowni, a już tej „siły medialnej” nie posiadają informacje o usprawnieniach technicznych, innowacjach technologicznych. Sensacja nie rzadko ma w mediach prymat nad merytoryczna informacją. Nie sposób przecież nie dostrzec, iż wypadku energetyki jądrowej tematyka ta pojawia się zazwyczaj w kontekście rocznicy wydarzeń związanych z Three Mile Island czy Czarnobyla., a obecnie Fukushimy. Oczywiście kwestie zagrożeń i konsekwencji wprowadzenia i użytkowania określonej techniki, czy

Natomiast – co zrozumiałe - w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej, ZSRR, Wielkiej Brytanii, a następnie Francji, a więc tam gdzie w II połowie XX wieku rozpoczęła się realizacja szeroko zakrojonego programu budowy reaktorów jądrowych, publikatory obszernie informowały opinię publiczną o licznych dobrodziejstwach płynących z nowej technologii generowania energii. W państwach nie tylko tych o wysoko rozwiniętej technice zagadnienia technologii nuklearnych są przedmiotem kontestacji społecznych, ale też – co należy podkreślić – również gry politycznej. Na kontestacji energetyki jądrowej niektóre ugrupowania polityczne oparły swój program, a spełnienie postulatów organizacji ekologicznych, żądających całkowitej rezygnacji z energetyki jądrowej wpisały właśnie do tego programu, jako jeden z naczelnych punktów. W ten sposób upolityczniono zagadnienia sensu stricte techniczne, a kwestie merytorycznie związane z technologiami stosowanymi w energetyce jądrowej są przedmiotem debat polityków. Jesteśmy obecnie świadkami istotnych przewartościowań celów i strategii rozwoju nowych technologii energetycz-

Konferencja prasowa w MG po zatwierdzeniu przez rząd RP Polskiego Programu Energetyki Jądrowej. Fot.: serwis prasowy MG

leży uznać, najczęściej przywoływane zagrożenia awarią reaktora, za drugi zaś możliwość skażenia środowiska odpadami radioaktywnymi. Technika stanowi bardzo ważny element świata przedstawionego w mediach, będący tematem wielu materiałów informacyjnych, publicystycznych, popularnonaukowych i promocyjnych. Nie trudno jednak dostrzec, iż od zarania cywilizacji we wszystkich społeczeństwach niewiedza, brak zrozumienia mechanizmu procesów zachodzących we wszechświecie (nieznajomość praw fizyki), wywoływała

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2014

technologii i ich wymiaru społecznego są bezpośrednio ich pochodną. W Niemczech, które przez wiele lat rozwijały intensywnie program energetyki jądrowej istnieje obecnie bardzo silne lobby antyatomowe, a wydarzenia w Fukushimie były powodem licznych wystąpień przeciwników energetyki jądrowej, co odnotowywały skrupulatnie tamtejsze media. W efekcie – decyzją polityczną – zdecydowano się w tym kraju na niebudowanie nowych elektrowni jądrowej, a w pracujących siłowniach tego typu stopniowo mają być wyłączane reaktory.

ENERGETYKA JĄDROWA Dlatego należy podkreślić, iż upolitycznienie sensu stricte technicznych problemów nie służy dobrze energetyce jądrowej, o której zwykło się już nawet mawiać, że jest ona „kwestia nie tyle techniczną, co ...polityczną”! Taka sytuacja na pewno nie ułatwia upowszechnienia zdobyczy naukowych w tym zakresie i popularyzacji konkretnych innowacyjnych rozwiązań, jakie są stosowane w najnowszych typach reaktorów, generacji III + oraz nie sprzyja prezentacji w mediach prac badawczych podejmowanych nad generatorami IV generacji. Presja protestu społecznego inspirowana poglądami działaczy organizacji ekologicznych stawia przed naukowcami udzielającymi wywiadów oraz dziennikarzami naukowymi zajmującymi się zagadnieniami energetyki jądrowej trudne zadanie związane z maksymalnie obiektywnym i przystępnym objaśnianiem powyższej problematyki.

Popularyzowanie wiąże się z umiejętnością przystępnego przekazu i zrozumiałego informowania o zaawansowanych obszarach wiedzy, niejednokrotnie zastrzeżonych dla specjalistów. Wszelkie medialne przekazy werbalne i wizualne wpływają na postawy odbiorców. Nie można nie brać pod uwagę, że obecnie poznanie nie odbywa się wyłącznie w języku symbolicznym, w postaci komunikatów słownych, ale przede wszystkim obrazów. Stajemy się cywilizacją obrazkową, co prowadzi to nader często do infantylizacji przekazu. Z kolei w przypadku techniki i technologii, a zwłaszcza zagadnień nukleoniki, chemii i fizyki jądrowej, zastosowania izotopów promieniotwórczych i energetyki jądrowej na pewno przekazu medialnego nie ułatwiają technolekty, czyli języki specjalistyczne. Często hermetyczny język naukowy i techniczny uniemożliwia zrozumienie tekstu np. z dziedziny technik jądrowych.

W społeczeństwie informatycznym w sensie formalnym wiedza jest - wydawałoby się - stosunkowo łatwo dostępna, ale w znacznym stopniu … trudno zrozumiała. Ta trudność zrozumienia staje się więc swoistym reglamentowaniem wiedzy. Wpływa na taki stan percepcji wielość i rozległość współczesnej wiedzy dzielącej się na coraz liczniejsze, i coraz węższe specjalności. Pojawia się zatem kolejny problem, że skoro budujemy społeczeństwo oparte na wiedzy musimy w coraz większym stopniu korzystać z wiedzy ludzi określonych specjalności. Eksperci zdominowali życie publiczne i za pośrednictwem mediów kształtują opinie publiczną. Dlatego pojawia coraz częściej obawa – artykułowana często w bardzo emocjonalnym tonie na forach internetowych - że społeczeństwo może być manipulowane poprzez ekspertów. Od takiej opinii nie rzadko jest już tylko niewielki krok do tworzenia różnych teorii spiskowych. Pisząc zatem o przystępnym sposobie przekazu medialnego koniecznie w tym miejscu należy przywołać błyskotliwą opinię Alberta Einstein, który był zdania, że wszystko należy upraszczać, „jak się tylko da, ale nie bardziej”(sic!). Tymczasem dziennikarstwo naukowe jest stosunkowo młodą dyscypliną zawodową i nadal mało popularną wśród dziennikarzy, chociażby dlatego, że wymagającą wszechstronnego i żmudnego przygotowania merytorycznego z wielu dziedzin wiedzy. Ma bezsprzecznie rację Dan Yurman, jeden blogerów piszących na temat energetyki jądrowej twierdząc, że przecież „zagadnienia energetyki jądrowej to nie to samo, co sprzedaż pączków, samochodów, czy propagowanie sportu i rozrywki” kwitując ten ważny społecznie temat z charakterystycznym anglosaskim sarkazmem.

Makieta reaktora EPR. Fot.: archiwum

Naszą wiedzę, a zatem i nasze wyobrażenia o funkcjonowaniu nauki techniki kształtowane są już obecnie w znacznym stopniu przez samą technologię. Zagadnienie powyższe było przedmiotem prekursorskich rozważań Neila Putmana (m.in. w „Technopol. The surrender of culture”), który jako jeden z pierwszych przeanalizował skomplikowane relacje ukształtowane wskutek specyficznego sprzężenia zwrotnego: technologie XX wieku – społeczeństwo oraz społeczeństwo – nowe technologie. Zwrócił on w swych rozważaniach uwagę, jak dalece współ-

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2014

ENERGETYKA JĄDROWA czesne technologie zmieniają obszary i strukturę ludzkich zainteresowań, poczynań i wręcz zmieniają charakter naszych tradycyjnych symboli cywilizacji. Ten stan rzeczy oglądany z filozoficznego i socjologicznego punktu widzenia, związany z prymatem techniki nazwał technopolem. Zdaniem Neila Putmana w technopolu nie działa informacyjny układ immunologiczny, określony jako Anti-Information Deficiency Syndrome (AIDS) [syndrom braku odporności na informację]. Obecnie jesteśmy świadkami istotnych przewartościowań celów i strategii rozwoju nowych technologii energetycznych. Potrzebna jest aktualnie ewaluacja w zakresie wielu podstawowych pojęć dotyczących energetyki. Warto zapoznać się z opinią jaką sformułował Bertrand Barre, wybitny francuski ekspert i konsultant naukowy firmy AREVA po awarii w Fukushimie właśnie w obszarze dotyczącym społecznego odbioru energetyki jądrowej. Jego zdaniem od czasu wydarzeń w Japonii, po 11 marca 2011 roku zaszły pozytywne zmiany w sposobie komunikacji przedstawicieli sektora jądrowego ze społeczeństwem, pracy mediów oraz instytucji użyteczności publicznej co do zakresu i sposobu komunikacji. „Już awarie we Three Mile Island i Czarnobylu nauczyły nas, że musimy przekazywać informacje w sposób bardziej przejrzysty, otwarty i spójny. Szokujące sprzeczności w komunikacji na temat „chmury” z Czarnobyla nad Europą są nadal obecne w świadomości ludzi. Na szczęście komunikacja na temat Fukushimy była bardziej przejrzysta i spójna, i z tego względu lepiej postrzegana przez społeczeństwo. Innym czynnikiem, który odegrał kluczową rolę jako element sprzyjający komunikacji społecznej był internet. Opinia publiczna wzbogaciła swoją wiedzę o trzy nowe fakty, niezbędne do zrozumienia prawidłowości z obszaru bezpieczeństwa energetycznego. Po pierwsze, więcej ludzi zdaje sobie sprawę, że przyczyną wypadku było zagrożenie zewnętrzne, to znaczy trzęsienie ziemi i wywołana przez nie fala tsunami, oba o niespotykanej sile, nie zaś jakikolwiek problem związany z funkcjonowaniem elektrowni, czy też szereg błędów popełnianych przez operatora, jak w przypadku Three Mile Island czy Czarnobyla. Po drugie, więcej ludzi zna dziś pojęcie „ciepła powyłączenio-

Warszawskie księgarnie naukowo-techniczne dbają o szerokie spektrum oferty wydawniczej. Fot.: Anna Bielska

wego”, wie, na czym to zjawisko polega i dlaczego należy nim odpowiednio zarządzać. I po trzecie, ludzie zaczynają rozumieć, że nawet w razie zaistnienia nieprzewidzianych zagrożeń stwarzających ekstremalnie trudne warunki, jesteśmy w stanie zapewnić pracownikom elektrowni i okolicznym mieszkańcom bezpieczeństwo doraźne, jak i długofalowe. Energetyka jądrowa musi dbać o maksymalną przejrzystość informacji i kontynuować dialog ze społeczeństwem. Należy również pracować nad poprawą wiedzy społeczeństwa na temat energetyki jądrowej, bo to wspiera merytoryczną dyskusję. Możemy na tym polu odczuwać pewną satysfakcję – nie mamy nic do ukrycia, przeciwnie, wyciągamy wnioski ze wszystkiego, czego się dowiemy. ” Warto zaznaczyć, iż w niektórych elektrowniach jądrowych np. we Francji, Finlandii, czy Czechach utworzono ośrodki informacyjne, które pełnią funkcję edukacyjną. Są one odwiedzane przez osoby, które pragną się dowiedzieć i zobaczyć jak funkcjonują elektrownie jądrowe. Nawet w Polsce, gdzie nie ma jeszcze elektrowni jądrowej ( nasz kraj dysponuje tylko

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2014

doświadczalnym reaktorem jądrowym służącym do celów badawczych) istnieje w Narodowym Centrum Badań Jądrowych w Świerku ośrodek informacyjny. Jest od bardzo często odwiedzany m.in. przez młodzież szkolną, która na terenie NCBJ odbywa nawet lekcje z fizyki. Chcąc uzyskać społeczną akceptację dla energetyki jądrowej w Polsce nie można unikać dialogu społecznego. Pośrednikiem tego dialogu są media i na nich ciąży obowiązek rzetelnego przekazu. Warto sobie też uświadomić, iż o energetyce jądrowej nie można dyskutować w izolacji od energetyki konwencjonalnej i odnawialnej. Energia jądrowa jest tylko jednym z możliwych rozwiązań i powinna być rozpatrywana jako istotny element niezbędnego dla Polski mixu energetycznego, a rola energetyki jądrowej w mixie jest tu równorzędna do innych rodzajów pozyskiwania energii elektrycznej i cieplnej co podkreślił - mocno i jednoznacznie - wicepremier i minister gospodarki, Janusz Piechociński na konferencji prasowej w związku z zatwierdzeniem przez Rząd RP celów, zadań i harmonogramu realizacji Polskiego Programu Energetyki Jądrowej. Marek Bielski n

EKSPLOATACJA I REMONTY

Poręczna i precyzyjna frezarka górnowrzecionowa Bosch GOF 1 250 CE Professional Komfort, wszechstronność i najwyższa dokładność frezowania wgłębnego i kopiującego Fot. Bosch

irma Bosch wprowadza do swojej oferty nową wszechstronną frezarkę górnowrzecionową GOF 1 250 CE Professional. Narzędzie pozwala na precyzyjną regulację głębokości frezowania, a geometria stopy i układ uchwytów ułatwia wygodne prowadzenie podczas pracy. Prace frezarskie, np. profilowanie narożników i krawędzi lub frezowanie wgłębień pod okucia, wymagają dużej dokładności. Już niewielkie odchylenie, nawet o jedną dziesiątą milimetra, może doprowadzić do tego, że wyfrezowany kształt nie będzie odpowiadał wymaganiom precyzyjnego stolarza. Odpowiedzią Boscha na to wyzwanie jest nowa, wydajna i precyzyjna frezarka górnowrzecionowa GOF 1 250 CE Professional dla profesjonalistów.

Dokładna praca dzięki prostej regulacji i wygodnemu prowadzeniu narzędzia Urządzenie jest wyposażone w unikalną funkcję pozwalająca na prostą i precyzyjną regulację głębokości frezowaDane techniczne Moc nominalna Prędkość obrotowa bez obciążenia System montażu narzędzi Głębokość frezowania Waga Sugerowana cena detaliczna brutto

nia (funkcja After-Lock), której można dokonać także już po zablokowaniu frezarki, po jej przygotowaniu do pracy. Często okazuje się bowiem, że po wykonaniu pierwszego frezowania konieczna jest np. niewielka poprawka. Funkcja After-Lock umożliwia regulację głębokości frezowania z dokładnością do jednej dziesiątej milimetra, także przy frezie zagłębionym w materiale. Nowe narzedzie wyróżnia się geometrią podstawy zawierającą dwie równe, prostokątne krawędzie, które służą do łatwego prowadzenia frezarki wzdłuż prowadnicy zamontowanej na materiale. Krawędzie podstawy oraz obudowa silnika frezarki zostały ustawione tak, aby użytkownik zawsze doskonale widział miejsce obróbki i miał nad nim pełną kontrolę. Widoczność poprawia także przezroczysta wkładka w podstawie frezarki. Ergonomiczne wzornictwo uchwytów – gałka po jednej stronie i rękojeść po drugiej – umożliwia natomiast zajęcie najwygodniejszej dla stolarza pozycji i ułatwia precyzyjne prowadzenie frezarki. GOF 1 250 CE Professional (zastępuje model GOF 900 Professional) 1.250 W 10.000 – 24.000 min-1 6 i 8 mm 60 mm 3,6 kg 1844 zł (w opakowaniu kartonowym)

Łatwa wymiana osprzętu Dzięki innowacyjnej blokadzie wrzeciona możliwa jest bardzo szybka wymiana osprzętu frezarki. Wystarczy odwrócić narzędzie do góry, postawić na płaskiej pokrywie górnej i zablokować wrzeciono za pomocą klamry blokującej. W ten sposób użytkownik ma dwie wolne ręce i może komfortowo wymienić frez. Frezarkę wyposażono w wydajny silnik o mocy 1.250 W. System Constant Electronic (CE) zapewnia stałą moc, niezależnie od obciążenia. Nowa frezarka pozwala na regulację prędkości obrotowej, a przez to na dopasowanie obrotów do właściwości obrabianego materiału i użytego frezu. Urządzenie ma też zintegrowany w podstawie króciec do odsysania pyłu, który umożliwia bezpośrednie podłączenie frezarki do dowolnego odkurzacza. Nowa frezarka górnowrzecionowa będzie dostępna w sprzedaży od kwietnia 2014 r. W wyposażeniu standardowym znajdują się: zacisk 8 mm, klucz szczękowy nr 19, adapter do bolców kopiujących, bolec kopiujący 17 mm, stożek centrujący i prowadnica równoległa z precyzyjną regulacją. Frezy oraz prowadnice są ponadto dostępne w ofercie osprzętu Bosch. Więcej informacji: www.bosch.com, www.bosch-press.com, www.bosch.pl

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2014

EKSPLOATACJA I REMONTY

Akumulatorowy klucz udarowy z silnikiem EC Bosch GDX 18 V-EC Professional Firma Bosch wprowadza na rynek akumulatorowy klucz udarowy Bosch GDX 18 V-EC Professional z uniwersalnym uchwytem osprzętowym w standardzie ½ i ¼ cala. Dzięki zastosowaniu technologii bezszczotkowego silnika EC narzędzie jest o 100% bardziej trwałe od swoich poprzedników. Komfort pracy zwiększają także trzystopniowa regulacja momentu obrotowego i wbudowane oświetlenie LED.

lucz udarowy GDX 18 V-EC Professional ma żywotność nawet o 100% dłuższą niż narzędzia z silnikami konwencjonalnymi. Jest też od nich lżejszy i mniejszy. Nowy klucz udarowy z akumulatorem 4,0 Ah może wkręcić około 490 wkrętów 6 x 65 mm w miękkim drewnie, czyli o 40% więcej niż modele bez silnika EC. Narzędzie jest wszechstronne, wydajne i może być z powodzeniem wykorzystywane do wykonywania wszystkich prac montażowych przy instalacjach, konstrukcjach metalowych i drewnianych.

Szybka, komfortowa praca bez odrzutu Klucz udarowy GDX 18 V-EC Professional pracuje bez odrzutu przez co zabezpiecza operatora nawet przy Dane techniczne Napięcie/pojemność akumulatora Prędkość obrotowa bez obciążenia (1. stopień/2. stopień/3. stopień) Nominalna liczba udarów System montażu narzędzi Maks. moment obrotowy (wkręcanie twarde) chwyt sześciokątny ¼“ / chwyt czworokątny ½“ Maks. średnica śrub Waga z akumulatorem CoolPack 4,0 Ah

Sugerowana cena detaliczna brutto

trudnych pracach z dużym momentem obrotowym. Dzięki zastosowaniu opatentowanego, uniwersalnego uchwytu osprzętowego, można łatwo stosować zarówno klucze nasadowe w standardzie ½ cala, jak i sześciokątne końcówki wkręcające w standardzie ¼ cala. Przy stosowaniu osprzętu z chwytem czworokątnym 1/2 cala narzędzie oferuje maksymalny moment obrotowy 185 Nm, dzięki czemu możliwe jest szybkie wkręcanie i wykręcanie w metalu śrub o średnicy do 16 mm. W przypadku osprzętu z chwytem sześciokątnym ¼ cala wartości momentu obrotowego są zaledwie nieznacznie niższe. Uniwersalny uchwyt narzędziowy znacznie zwiększa wygodę pracy z urządzeniem, oznacza brak konieczności zamiany narzędzia, oszczędza czas i pieniądze. GDX 18 V-EC Professional 18 V / 4,0 Ah 0 – 1.300/2.000/2.800 min-1 0 – 1.100/2.600/3.200 min-1 uchwyt sześciokątny ¼“ / uchwyt czworokątny ½“ 170 Nm/185 Nm M16 1,7 kg 2459 zł brutto (w walizce L-BOXX z dwoma akumulatorami CoolPack 4,0 Ah i szybką ładowarką) 1352 zł brutto (w opakowaniu kartonowym z wypełnieniem do L-BOXX, bez akumulatora i ładowarki)

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2014

Fot. Bosch

Wszechstronne i trwałe narzędzie

Pracę kluczem udarowym GDX 18 V-EC ułatwia także trzystopniowa regulacja prędkości obrotowej i momentu obrotowego, która pozwala zminimalizować ryzyko zbyt mocnego wkręcenia i uszkodzenia śrub. Pierwszy stopień prędkości przeznaczony jest do małych śrub, drugi do śrub średnich, a trzeci do dużych, których używa się przy skręcaniu blach, desek drewnianych i profili metalowych.

Kompaktowe narzędzie z wbudowanym oświetleniem Klucz udarowy GDX 18 V-EC Professional ma zaledwie 158 mm długości i wraz z akumulatorem 4,0 Ah waży 1,7 kg. Jego niewielkie rozmiary pozwalają na komfortowa pracę, nawet w trudnych warunkach. Pomagają w tym również trzy diody umieszczone w obudowie przekładni i w razie potrzeby zapewniające dobre oświetlenie miejsca pracy. Narzędzie jest zasilane przez akumulator litowo-jonowy 18 V. Klucz udarowy GDX 18 V-EC Professional będzie dostępny w sprzedaży od maja 2014. Bosch ma w swojej ofercie także profesjonalny osprzęt do nowego klucza udarowego: zestaw „Diamond Impact“ obejmujący końcówki wkręcające Torx, PH, PZ i Hex o długości 25 i 50 mm i uchwyt „Anti shock“ oraz zestaw „Impact Control“ zawierający klucze nasadowe i wkładki do kluczy. n

EKSPLOATACJA I REMONTY

Nowa generacja wkrętarek Bosch z silnikiem bezszczotkowym EC Wyjątkowo efektywne narzędzia do codziennych, profesjonalnych aplikacji

owe modele wkrętarek Bosch z silnikiem EC to poręczne i lekkie narzędzia z akumulatorami zapewniającymi długi czas pracy. Mają dwa razy dłuższą żywotność niż urządzenia z silnikiem konwencjonalnym, są bardzo wydajne, a wysoki moment obrotowy pozwala stosować je w wielu wymagających aplikacjach. Bosch wprowadza na rynek akumulatorowe wiertarko-wkrętarki i wiertarko-wkrętarki udarowe klasy 14,4 i 18 V z bezszczotkowymi silnikami EC. Nowością w ofercie są wiertarko-wkrętarki GSR 14,4 V-EC Professional i GSR 18 V-EC Professional oraz wiertarko-wkrętarki udarowe GSB 14,4 V-EC Professional i GSB 18 V-EC Professional. Urządzenia są oferowane w serii Bosch „dynamic“, która obejmuje kompaktowe narzędzia z akumulatorami zapewniającymi długi czas pracy. Dzięki zastosowaniu technologii EC nowe narzędzia są trwalsze, ich żywotność jest dwukrotnie dłuższa niż w przypadku elektronarzędzi z silnikami konwencjonalnymi. Urządzenia są świetnie przystosowane do wymagających aplikacji, co umożliwia korzystającym z nich elektrykom, instalatorom oraz stolarzom szybką i efektywną pracę.

Najważniejsze zalety technologii EC W przeciwieństwie do szczotkowych silników CD, bezszczotkowe silniki EC są całkowicie bezobsługowe i osiągają wyższą sprawność (ponad 80% zamiast standardowych 60 – 70%). Dzięki temu mniejsze są straty ciepła i straty energii w trakcie komutacji energii elektrycznej na szczotkach. Narzędzia z silnikiem EC

nie nagrzewają się mocno, a czas pracy na jednym cyklu ładowania akumulatora jest dłuższy nawet o 30%. Technologia EC sprawia, że narzędzia są lżejsze i bardziej poręczne. Długość korpusu obydwu wiertarko-wkrętarek akumulatorowych klasy 14,4 i 18 V wynosi zaledwie 179 mm, a w przypadku akumulatorowych wiertarko-wkrętarek udarowych – 189 mm. Dzięki temu można bez żadnego problemu korzystać z nich w miejscach trudno dostępnych lub w sytuacjach, które wymagają trzymania narzędzi nad głową. Wykorzystany w narzędziach system EMP (Electronic Motor Protection) chroni silnik przed przeciążeniem w ekstremalnych sytuacjach i wydłuża jego żywotność.

Wydajne narzędzia do wymagających aplikacji Nowe wkrętarki z silnikami EC są przystosowane do pracy na budowie, w warsztacie, w branży elektrycznej czy w motoryzacji. Można je wykorzystywać także przy produkcji półprzemysłowej, np. przy montażu mebli. Ze względu na poręczne wymiary narzędzia są polecane do seryjnego wkręcania mniejszych wkrętów,

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2014

EKSPLOATACJA I REMONTY Pracę nowymi urządzeniami ułatwia zastosowane w nich oświetlenie LED i uchwyt narzędziowy Auto-Lock 13 mm. Narzędzia mają także wygodny uchwyt na najczęściej używane bity osprzętowe, wymienne kolorowe znaczniki montowane z tyłu korpusu do indywidualnego oznakowania każdej wkrętarki i zaczep do paska. Precyzję pracy podczas seryjnego wkręcania zwiększa hamulec silnika. Narzędzia charakteryzuje wysoki moment obrotowy – model GSR 18 V-EC Professional oferuje 31 Nm przy wkręcaniu w miękkim drewnie. Nowe akumulatorowe wiertarko-wkrętarki i wiertarko-wkrętarki udarowe są dostępne w sprzedaży od kwietnia. jednak ich moc jest wystarczająca także do wkręcania większych wkrętów i wiercenia otworów o większych średnicach (patrz: tabela z parametrami). Akumulatorowe wiertarko-wkrętarki udarowe

Więcej informacji: www.bosch.com, www.bosch-press.com, www.bosch.pl

GSB 14,4 V-EC Professional i GSB 18 V-EC Professional gwarantują dużą elastyczność działania. Można nimi wiercić nie tylko w drewnie i stali, lecz także w murze o średnicy do 13 mm.

Nowe urządzenia w ofercie: GSR 14,4 V-EC Professional

GSR 18-V-EC Professional

GSB 14,4 V-EC Professional

GSB 18 V-EC Professional

Napięcie akumulatora

14,4 V

18 V

14,4 V

18 V

Pojemność akumulatora

4,0 Ah

179 mm

189 mm

0 – 500/1.600 min-1

0 – 500/1.700 min-1

0 – 500/1.600 min-1

0 – 500/1.700 min-1

–

0 – 24.000 min-1

0 – 25.500 min-1

46/28 Nm

50/31 Nm

46/28 Nm

50/31 Nm

35/13/– mm

38/13/– mm

35/13/13 mm

38/13/13 mm

Maks. średnica wkrętów

8 mm

10 mm

8 mm

10 mm

Waga (z akumulatorem)

1,7

1,9

1,8

1,9

• 1782 zł (w walizce L-BOXX z dwoma akumulatorami CoolPack 4,0 Ah i szybką ładowarką)

• 1905 zł (w walizce L-BOXX z dwoma akumulatorami CoolPack 4,0 Ah i szybką ładowarką)

• 1844 zł (w walizce L-BOXX z dwoma akumulatorami CoolPack 4,0 Ah i szybką ładowarką)

• 1967 zł (w walizce L-BOXX z dwoma akumulatorami CoolPack 4,0 Ah i szybką ładowarką)

• 860 zł (w opakowaniu kartonowym, bez akumulatorów i ładowarki)

• 921 zł (w opakowaniu kartonowym, bez akumulatorów i ładowarki)

Dane techniczne

Długość głowicy Prędkość obrotowa bez obciążenia (1.bieg / 2. bieg) Liczba udarów Maks. moment obrotowy (wkręcanie twarde/miękkie)

Maks. średnica wiercenia w drewnie/metalu/murze

Sugerowana cena detaliczna brutto

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2014

EKSPLOATACJA I REMONTY

Niekonwencjonalne rozwiązania w Nowościach Wiha 2014 Na początku marca 2014, odbyła się kolejna edycja Międzynarodowych Targów Wyrobów Metalowych w Kolonii. Firma Wiha Werkzeuge GmbH zaprezentowała dwa absolutnie nowe rozwiązania w konstrukcji narzędzi oraz wiele innych niespodzianek.

chonach - innowacyjna technologia nowego uchwytu do bitów z magazynkiem w rękojeści LiftUp i bezprecedensowe szczypce BiCut ustanawiają nowe standardy dla innych producentów. Ponadto, producent nowoczesnych rozwiązań ze Szwarcwaldu zaprezentował szeroką gamę innych produktów, które wzbudzają podziw i uznanie użytkowników, a także konkurencji. Bez wątpienia, jednym z „highlights” na tegorocznych Targach w Kolonii jest nowy uchwyt do bitów z magazynkiem w rękojeści „LiftUp”, w którym ukryto 12 sztuk bitów 25 mm lub 6 sztuk bitów

elektrotechników w pełnym zakresie wykonywanych prac. Firma Wiha przedstawiła również kolejną globalną innowację - szczypce BiCut. Zostały one zaprojektowane całkowicie z myślą o użytkowniku i jego wygodzie. W narzędziu tym można w prosty sposób dostosować siłę nacisku dłoni poprzez zmianę przełożenia za pomocą naciśnięcia jednego przycisku. Gdy praca staje się zbyt męcząca, przy cięciu bardzo twardych materiałów, możemy wcisnąć przycisk i uzyskać 200% więcej mocy. Poprzez zmianę przełożenia, podwajamy siłę cięcia. Te obcinaczki boczne zastępują z powodzeniem dwie pary

szczypiec – pierwsze wzmacniane, do cięcia różnych materiałów, w tym również miękkich o dużych średnicach, oraz specjalistyczne szczypce do cięcia hartowanych drutów. Kolejny ewenement stanowią szczypce TriCut przeznaczone do zaawansowanej obróbki kabli. Istnieją trzy główne procesy podczas obróbki kabli: cięcie kabla, usunięcie zewnętrznej osłony przewodu oraz usunięcie izolacji z poszczególnych żył. Zazwyczaj wymagane są trzy różne narzędzia dla każdej z tych czynności: szczypce do cięcia, przyrząd do demontażu izolacji zewnętrznej i szczypce do odizolowania pojedynczych przewodów. Czynności takie wykonuje się bardzo często w skrzynkach przyłączeniowych oraz w puszkach ściennych, kiedy przestrzeń pracy narzędziem jest bardzo ograniczona. Dodatkowo prace te są często wykonywane na drabinie, w pobliżu elementów pod napięciem. Praca kilkoma różnymi narzędziami w takich warunkach jest uciążliwa i czasochłonna.

50 mm, w zależności od wersji. Prawdziwie rewolucyjny mechanizm pozwala na płynne wysunięcie magazynka z bitami poprzez równoczesne naciśnięcie dwóch przycisków blokujących. Niestandardowe rozwiązania konstrukcyjne w połączeniu z prostotą obsługi gwarantują zadowolenie nawet najbardziej wymagających użytkowników. W celu zwiększenia zakresu zastosowań wkrętaka „LiftUp”, przygotowano go również w wersji VDE. W magazynku znajduje się 6 sztuk slimBits w izolacji do 1000 V AC. Powstał w ten sposób pierwszy na świecie uchwyt z magazynkiem w rękojeści, spełniający wymogi normy VDE. Uchwyt ten zapewnia komfort, funkcjonalność i bezpieczeństwo dla

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2014

EKSPLOATACJA I REMONTY Innowacyjny TriCut jednoczy trzy narzędzia w jedne szczypce, a także wskazuje standardy innym w ergonomicznej obróbce kabli. Przystosowany jest do wykonywania trzech operacji – cięcia, usuwania osłony zewnętrznej i odizolowania poszczególnych żył kablowych. Tak więc, odpowiednie narzędzie jest zawsze dostępne - bez względu na to kiedy, gdzie i jaką pracę mamy wykonać. Ze szczypcami TriCut konieczność zmiany narzędzia podczas obróbki kabli to już przeszłość. W przypadku pracy w wąskich przestrzeniach szczypce te pozwalają na łatwy dostęp do obrabianych przewodów dzięki odgiętej główce, co umożliwia wykonywanie pracy wzdłuż kabla. Szczególnie tam można docenić funkcjonalność tego narzędzia oraz potwierdzić jego przewagę w stosunku do innych szczypiec. Szczypce TriCut są szczypcami najwyższej jakości. Odkuwki wykonane ze stali o wysokiej jakości C70 posiadają wzmocniony przegub, a ich ostrza są dodatkowo hartowane indukcyjnie (do 64 HRC). Dzięki temu szczypce te mogą ciąć różne materiały, takie jak przewody elektryczne, hartowane druty, a nawet ogniwa łańcuchów. Solidna i przemyślana konstrukcja oraz dobór odpowiednich materiałów gwarantują długą, wydajną pracę przy jak największym komforcie użytkownika. Użytkownicy mogą wybierać pomiędzy wersją VDE oraz wersją Classic. Zapotrzebowanie na akumulatorowe wkrętarki jest większe niż kiedykolwiek wcześniej. Powoduje to również zwiększenie wymagań technicznych dotyczących nie tylko samych bitów, ale również stosowanych do nich uchwytów. Firma Wiha wychodzi naprzeciw tym oczekiwaniom i prezentuje nowe rozwiązania w tym zakresie. Dzięki nowej rodzinie uchwytów do bitów CentroFix i MagicFlip Force firma z Schonach wypełnia lukę pomiędzy wkrętarką a wkręcaną śrubą. Ten nowy produkt pasuje do wszystkich bitów Wiha 1/4” z napędem C 6,3 i E 6,3 . Nowa generacja CentroFix obejmuje linie CentroFix oraz CentroFix Superslim. Obydwa uchwyty charakteryzuje szczególna łatwość obsługi. Po włożeniu bita w uchwyt jest on blokowany automatycznie dzięki funkcji „SelfLock”. Po skończonej pracy funkcja „EasyOut” zapewnia niezwykle łatwe wyjęcie bita z uchwytu, a mechanizm sam odsuwa bit o kilka milimetrów od źródła magnesu. Ze względu na bardzo solidną konstrukcję CentroFix Force jest on idealny do pracy zaawansowanymi technologicz-

nie wkrętarkami wiodących producentów. Jego tuleja jest wykonana z wytrzymałej, hartowanej stali i spełnia wszelkie wymagania tak pod względem wytrzymałości, jak i precyzji pracy dokładnie w osi narzędzia. CentroFix SuperSlim dodatkowo charakteryzuje się wysmukłą konstrukcją. W porównaniu do standardowych uchwytów z mechanizmem zatrzaskowym, jego zewnętrzna średnica jest zredukowana o 30 %, co pozwala na łatwy dostęp do śrub na przykład w ciasnych otworach. Nowy MagicFlip, pozwala na pewne wkręcanie nawet najdłuższych śrub. Podczas wkręcania śruby, dzięki mechanizmowi „FlipBack” tuleja zewnętrzna cofa się automatycznie po osiągnięciu płaszczyzny podłoża, i tym samym mamy pełną kontrolę w trakcie zagłębiania się łba śruby w materiale. Silny magnes neodymowy potrafi pewnie przytrzymać w trakcie pracy śrubę o ciężarze nawet do 1,6 kg. Dzięki takiej sile trzymającej śrubę w trakcie wkręcania, praktycznie nie musimy trzymać jej ręką, co pozwala na lepszą asekurację w trakcie pracy na wysokości. Firma Wiha zaprezentowała również nowy uchwyt zbiorczy do bitów łączący w sobie małe gabaryty z funkcjonalnością. FlipSelector z 12 bitami oraz uchwytem do wkrętarki w jednym praktycznym opakowaniu dostępny jest ze wszystkimi typami bitów 25 mm - zaczynając od serii Dura, a na Standard kończąc. Poprzez przesunię-

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2014

cie przycisku na obudowie wykonanej z wytrzymałego poliamidu, można mieć dostęp do wszystkich bitów. Ze względu na swoje niewielkie rozmiary, można go schować do kieszeni koszuli lub spodni. W przypadku kluczy Torx Firma Wiha zaproponowała nową powłokę ochronną, jako alternatywę wykończenia dla kluczy L. Do tej pory, klucze te były dostępne w wersji czarnej, która wymagała dodatkowego zabezpieczenia warstwą oleju przed korozją. Wadą takiego rozwiązania było to, że palce użytkownika w trakcie pracy miały kontakt z tłustą substancją. Nowa powłoka Silver Titanium używana dla kluczy Wiha TORX ® jest specjalną warstwą chroniącą klucz przed korozją. Jednocześnie, gwarantuje ona doskonałe dopasowanie klucza do łba śruby, znacznie lepsze niż tradycyjna powłoka na bazie chromu. Nowe wykończenie kluczy jest dostępne uchwycie Wiha ProStar z 13 Torx w zakresie od T5 do T45 . Liczne nowości produktowe, prezentowane w trakcie targów w Kolonii, wskazują jednoznacznie na świadome działanie firmy Wiha Werkzeuge GmbH w wdrażaniu nowych technologii oraz innowacyjności w produkowanych narzędzi. Liczba odwiedzających gości oraz ich zainteresowanie naszymi nowościami, w trakcie tej ostatniej imprezy targowej potwierdza to w 100%. n Wiha Polska Sp. z o.o. www.wiha.com

EKSPLOATACJA I REMONTY

Adapter USB XR Li-lon od DeWALT DCB090 to najnowszy adapter USB marki DeWALT zmieniający akumulator w przenośną ładowarkę, do której można podłączać smartfon lub tablet. Adapter wchodzi w skład szerokiej gamy bezprzewodowych produktów XR Li-Ion.

dapter USB od DeWALT, model DCB090, został zaprojektowany specjalnie z myślą o profesjonalistach pracujących na budowach, gdzie dostęp do prądu jest zawsze „na wagę złota”. Coraz większa potrzeba posiadania pod ręką naładowanego telefonu czy tabletu powodowała do tej pory konieczność ładowania tych urządzeń w samochodach lub w oddalonych miejscach na placu budowy, tworząc tym samym dodatkowe utrudnienia podczas pracy.

Nowy Adapter USB od DeWALT ® rozwiązuje ten problem, gdyż dzięki niemu urządzenia mobilne mogą być ładowane bezpośrednio w miejscu pracy profesjonalisty. Adapter posiada dwa gniazda USB o napięciu 1,5 A i współpracuje z wszystkimi akumulatorami XR DeWALT o napięciu 10,8V, 14.4V oraz 18V. DCB090 umożliwia równoczesne ładowanie dwóch urządzeń mobilnych, takich jak np.: smartfon, MP3, czytnik książek, tablet. DCB090 wyposażono nie tylko w dwa gniazda USB, ale także LED-owy wskaźnik naładowania baterii XR, z której pobierany jest prąd. Adapter jest poręczny, mały – wymiary 62mm x 39mm x 97mm – i lekki – waży zaledwie 94 gramy. Wszystkie produkty DeWALT® dostępne są w renomowanych sklepach narzędziowych i marketach budowlanych na terenie całego kraju. Sugerowana cena detaliczna DCB090 to 150 zł. Dane techniczne DeWALT DCB090 Napięcie Technologia akumulatorów Prąd ładowania Masa/ciężar Długość Wysokość Szerokość

10,8V; 14,4; 18 V Li-Ion 1,5 A (max) 0,094 kg 97 mm 39 mm 62 mm

DeWalt n

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2014

EKSPLOATACJA I REMONTY

Nowa generacja młotków z tłumikiem drgań Nową generację młotków Stanley® Antivibe® charakteryzuje wysoko wydajny system tłumienia drgań oraz doskonała kontrola energii uderzenia przy jednoczesnym zminimalizowaniu jego wpływu na użytkownika. Dzięki młotkom Stanley® Antivibe® każde zadanie można teraz wykonać szybciej i bezpieczniej niż kiedykolwiek wcześniej.

tanley, wiodący producent narzędzi i elektronarzędzi, wprowadza na rynek nową generację młotów z system tłumienia drgań. Unikalna, opatentowana konstrukcja młotów pozwala na dostarczenie jeszcze większej siły uderzeniowej zwiększając tym samym wydajność pracy. W młotach wykorzystano kołnierz Stanley® Antivibe® łączący obuch z trzonkiem młota. Wykonany ze specjalnej mieszanki gumowej, która aktywnie absorbuje drgania, pomaga chronić użytkowników przed urazami. Cała gama nowych młotów Stanley FatMax® Antivibe™ obejmuje trzy młoty wyburzeniowe z długą rękojeścią, trzy młoty wyburzeniowe z krótkim trzonkiem: przebijak do wybijania otworów, młot kowalski i młot konstrukcyjny oraz trzy młotki ciesielskie: 397 g z pazurem zakrzywionym, 397 g z pazurem prostym i 482 g z pazurem prostym. Młoty wyburzeniowe Stanley FatMax® Antivibe™ to młoty z trzonkiem wyposażonym w system tłumiący drgania. Opatentowany, zaokrąglony kształt obucha trwale połączonego z uchwytem pozwala dostarczyć dwukrotnie więcej skupionej energii uderzenia w porównaniu do młotów standardo-

wych. Niełamliwa, polipropylenowa, drążona rękojeść wypełniona materiałem tłumiącym, absorbuje wstrząsy i wibracje powstające podczas uderzenia i jest znacznie bardziej wytrzymała niż stosowane w tradycyjnych młotach wyburzeniowych drewniane trzonki. Optymalna konstrukcja trzonka z pełną kontrolą chwytu na rękojeści gwarantuje uderzanie w cel z maksymalną siłą.

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2014

Młotki ciesielskie Stanley FatMax® Antivibe™ z pazurem prostym lub odgiętym są lekkie, a jednocześnie dysponują większą siłą uderzenia i wytwarzają mniejsze wibracje w stosunku do młotków standardowych. Osiągnięto to dzięki zmniejszeniu masy obucha i równoczesnemu powiększeniu pola optymalnego trafienia w jego części roboczej, jeszcze bardziej koncentrując siłę uderzenia w jednym miejscu, zapewniając łatwiejsze trafienie w gwóźdź i mniej chybień. Młotki ciesielskie są optymalnie wyważone, dzięki czemu ograniczono utratę energii uderzenia podczas ruchu wahadłowego i opadania obucha. Młotek Stanley FatMax® Antivibe™ 397 g uderza jak standardowy młotek 567 g, a Stanley FatMax® Antivibe™ 482 g uderza jak standardowy młotek 624 g. Młotki Stanley FatMax® Antivibe™ posiadają kołnierz niwelujący wibracje, gumowaną, antypoślizgową, formowaną na trzpieniu i wytrzymałą rękojeść, stalowy zderzak chroniący trzonek oraz stalowy rdzeń zakończony kamertonem, który biegnie przez całą długość trzonka i gwarantuje trwałość oraz wytrzymałość narzędzia. Stanley Black & Decker n

KONFERENCJE I SEMINARIA

Projekt opolski najbardziej polski Nowe bloki w elektrowni „Opole” Inwestycje związane z rozbudową Elektrowni “Opole” szacowane są na blisko 11,6 mld PLN. Według założeń projektowych do rozbudowy opolskiej elektrowni ma być zużyte ok. 10 tys. ton stali zbrojeniowej oraz 14 tys. ton konstrukcji stalowych. Te dane świadczą wymownie o skali inwestycji.

ficjalne wydanie decyzji o rozpoczęciu prac budowlanych, dotyczących największej obecnie inwestycji w krajowym sektorze energetycznym, jaką będzie rozbudowa elektrowni „Opole” w Brzeziu, czyli powstanie dwóch bloków po 900 MW każdy zostało wydane 31 stycznia 2014 roku. Znaczenie tej inwestycji dla gospodarki polskiej jest duże. Nic zatem dziwnego, iż ta budowa od strony organizacyjnej, technicznej i ekonomicznej traktowana jest jako priorytetowa. Waga projektu ma swój wymiar w obszarze bezpieczeństwa energetycznego kraju, a realizacja tego projektu powinna wpłynąć też znacząco na ożywienie rynku pracy nie tylko na Opolszczyźnie. Herbert Leopold Gabryś , przewodniczący Komisji ds. polityki klimatyczno-energetycznej Krajowej Izby Gospodarczej wyraża opinię, że zlokalizowana w Brzeziu elektrownia „Opole” powinna być rozbudowywana już wcześniej, co wynikało zarówno z potrzeb Krajowego Systemu Elektroenergetycznego (KSE) jak i gospodarczych potrzeb regionu. A rezygnacja PGE z budowy nowych bloków odbiłaby się bardzo negatywnie nie tylko na przyszłości polskiej energetyki, a nawet całej gospodarki. Dlatego bardzo pozytywnie ocenia decyzje podjęcia inwestycji. Tadeusz Witos, wiceprezes Zarządu PGE GiEK S.A., nie ukrywa, że z tą największą inwestycją w grupie PGE inwestor wiąże plany szybkiego rozwoju potencjału wytwórczego własnej grupy, co nie pozostanie bez znaczenia na kondycję całej polskiej energetyki . Marek Wdowiak, dyrektor departamentu inwestycji PGE GIEK S.A. oraz Tomasz Jakubowski, zastępca dyrektora Projektu Opole ds. Technicznych Polimex-Mostostal S.A. informują, że inwestycja będzie zrealizowana w terminie 54 m-cy od daty wydania tegoż polecenia (blok nr 5) oraz 62 m-ce od

Uczestnicy konferencji naukowo-technicznej nt. rozbudowy elektrowni „Opole” Fot.: Małgorzata Beślerzewska,

wydania takowego dla bloku nr 6. Do pełnienia funkcji Menedżera Projektu powołano spółkę zależną ELBIS Sp. z o.o. Spółka ta miała wcześniej powierzone analogiczne obowiązki przy realizacji Projektu Budowy Bloku 858 MW elektrowni Bełchatów, a zatem posiada odpowiednie kompetencje, kwalifikacje i zasoby wymagane do pełnienia tej funkcji. Nominowanym dostawcą oraz pełnomocnikiem konsorcjum oraz Generalnym Projektantem jest Alstom Power Sp. z o.o. Natomiast generalnym wykonawca jest Konsorcjum składające się z Rafako S. A., Mostostal u Warszawa S. A. oraz Polimexu-Mostostalu S.A. Jakub Sitek, dyrektor Projektu PGE Opole MW Rafako S.A. zaznacza, że dokonano już podziału wg którego projektowanie kompleksowe bloków nr 5 i nr 6 pozostaje w gestii Alstom Power Sp. z o.o. Częścią technologiczną projektu zajmą się biura projektowe

Alstom, natomiast część konstrukcyjną projektują zewnętrzne biura projektowe. Część turbinowa tzw. głównej technologii bloków to zadanie dla Alstom, a część kotłowa powstanie w oparciu o dostawy Rafako. Systemami pomocniczymi w części turbinowej oraz układem wody chłodzącej wraz z chłodniami kominowymi zajmie się Polimex-Mostostal S.A. System nawęglania, odżużlania i odpopielenia będzie przedmiotem realizacji firmy Alstom. Pozostałe systemy kotła powierzono do realizacji Mostostalowi Warszawa S. A. Systemy elektryczne oraz automatyka, tj. elektryczne blokowe AKPiA wraz z tzw. projektowaniem szczegółowym przynależą do Polimexu-Mostostalu. Lesław Kuzaj, prezes Zarządu Alstom Power Sp. z o.o. , wyraża zadowolenie, iż do tej pory tylko snuto plany inwestycyjne, a teraz już można rozmawiać o konkretach realizacji i o pieniądzach,

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2014

KONFERENCJE I SEMINARIA które ją umożliwią oraz przystąpić do realizacji inwestycji. Alstom – światowy koncern w samej tylko Polsce zatrudnia ponad 3.300 specjalistów, pracujących w sektorach: energetyki, sieci przesyłowych i transportu. Jest przekonany, że nowa inwestycja pozwoli też i jego firmie na tworzenie wielu miejsc pracy. Ciągle trwa nabór nowych pracowników. Koncern ma istotny wkład w PKB w Polsce i pozytywny wpływ na polski bilans handlowy poprzez silne ukierunkowanie swej aktywności na produkcje eksportową ( 100% - sektor transportowy, 90% - sektor energetyczny). Rynek polski jest kluczowy dla Alstom, a Polska jest kluczowym miejscem działalności, bo koncern ma tu dużo zasobów zgromadzonych oraz łatwość przemieszczania serwisu. misji Alstom mówiący o wspieraniu polskiej gospodarki. Firma nasza – podkreśla Lesław Kuzaj - rozwija polską gospodarkę poprzez współpracę z polskimi przedsiębiorstwami w Polsce, ale też poza jej granicami. Zaznaczył też, iż kluczowe znaczenie w ramach koncernu przywiązuje się do współpracy z lokalnymi dostawcami i podwykonawcami i nie inaczej będzie w trakcie realizacji inwestycji w elektrowni „Opole”. Szacuje się, iż w przypadku budowy dwóch nowych bloków w elektrowni „Opole” udział zaangażowania firm polskich sięgnie ponad 85% w całości realizowanej inwestycji. Innymi słowy, będzie tu najmniej importu. Walutą kontraktu jest złoty polski, językiem kontraktu i dokumentacji technicznej też jest język polski. A projekt opolski jest największym pod względem współczynnika ...polskości, ponieważ większość urządzeń i większość usług , które potrzebne są do realizacji tego

największego w tej chwili projektu inwestycyjnego w Polsce, pochodzić będzie właśnie z Polski. Początek tej inwestycji determinuje potrzebę organizacji spotkań w gronie firm wykonawców i podwykonawców, w celu podziału i koordynacji zadań wynikających z podpisanego kontraktu – stwierdza L.Kuzaj. Dlatego w trakcie konferencji na temat aspektów organizacyjnych, ekonomicznych i technicznych aspektów rozbudowy elektrowni „Opole” zorganizowanej przez Izbę Gospodarczą Energetyki i Ochrony Środowiska 26 lutego br. w Brzeziu i 27 lutego br. w Opolu prezes L. Kuzaj zachęcał wszystkich jej uczestników - reprezentujących szerokie spektrum polskiej gospodarki - do kontaktów z Konsorcjum w celu podjęcia aktywnego biznesowego udziału w tym ambitnym projekcie. Władysław Kowalik, dyrektor Projektu Opole Alstom Power Sp. z o.o. zapewnia, że skoro generalnym założeniem projektu jest maksymalizacja dostaw i usług z rynku lokalnego w związku z tym inwestor będzie nawiązywał jak najściślejsze kontakty z lokalnym biznesem. Robert Wołoszyn, dyrektor Projektu Opole Polimex – Mostostal S.A.: określił podczas ww. konferencji zasady wyboru podwykonawców. Omówiono minimalne wymagania kwalifikacyjne w zakresie posiadanych referencji przez wykonawców, związanych z uprawnieniami technicznymi oraz aktualnego stanu kondycji finansowej dostawców, określono potrzebne moce przerobów i gamę oferowanych usług oraz potrzebę posiadania przez podwykonawców systemu zarządzani jakością oraz organizacja pracy i BHP.

Podkreślono znaczenie przestrzegania zasady zrównoważonej polityki cenowej w stosunku do oferowanego stopnia jakości usług oraz dostaw. Podniesiono też kwestie koordynacji prac wszystkich podwykonawców związanych z eliminacją niezgodności na budowie, obowiązującym systemem monitorowanie prac oraz politykę zarządzania zmianami działań harmonogramowych w przypadku powstania opóźnień. Uczestników konferencji zapoznano z procedurą zatwierdzenia powierzenia prac podwykonawcom umów budowlano-montażowych oraz dostawcom urządzeń dla kwot powyżej 8 mln PLN. Przedstawiono – na życzenie uczestników konferencji - główne warunki finansowe i zasady wyboru podwykonawców dla poszczególnych branż oraz zasady obowiązujące przy tzw. zakupach zharmonizowanych. Omówiono podstawowy zakres warunków handlowych dotyczących: płatności, gwarancji bankowych, kar umownych, standardów umów i raportowania oraz zakresu odpowiedzialności na stykach „granic dostaw”. Stwierdzono, iż zapewnienie jakości i bezpieczeństwa pracy musi zostać traktowane jako wspólny cel wszystkich uczestników procesu na każdym jego etapie realizacji. Tylko wtedy – w opinii uczestników konferencji - proces budowy będzie tworzył integralną całość i skutecznie umożliwi urzeczywistnienie ambitnego założeniu inwestora i wykonawców zawartego w haśle: „Zero niezgodności i zero wypadków”. Zadeklarowana przez członków Konsorcjum wspólna polityka jakościowa przy realizacji projektu to w konsekwencji łatwiejsze relacje z dostawca-

Szefowie firm i eksperci odpowiadają na pytania odnośnie programu realizacji inwestycji rozbudowy elektrowni „Opole” Fot.: M. Bielski

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2014

KONFERENCJE I SEMINARIA mi i podwykonawcami. Jak wynikało z dyskusji uczestnicy procesu realizacyjnego, mają pełną świadomość stojących przed nimi wyzwań związanych z zapewnieniem wysokiej jakości prac projektowych, wykonawczych, montażowych oraz napiętym harmonogramem ich wykonania. Na pytania wyczerpująco odpowiadali: Zbigniew Bicki, wiceprezes Zarządu IGEOiŚ, Gregor Sobich, prezes Zarządu Polimex-Mostostal S.A., Jose Angel Andreas Lopez, wiceprezes zarządu Mostostal Warszawa S.A, Krzysztof Sadłowski – członek Zarządu Mostostal Warszawa S.A., Lesław Kuzaj, prezes Zarządu Alstom Power Sp. z o.o. oraz Sławomir Krystek, dyrektor generalny Izby Energetyki i Ochrony Środowiska. O randze dwudniowej ogólnopolskiej konferencji świadczy pośrednio fakt uczestnictwa w niej Zdzisława Gawlika, Sekretarza Stanu w Ministerstwie Skarbu Państwa. Moderatorem konferencji był Marian Bosowski, zastępca dyrektora generalnego IGEOŚ. Uczestnicy konferencji postulowali, aby organizować cykliczne spotkania na ww. tematy, co pozwoliłoby skuteczniej uczestniczyć w kolejnych etapach inwestycji oraz monitorować proces przebiegu tej istotnej dla gospodarki narodowej inwestycji. Podczas konferencji podkreślono, iż bloki które powstaną są urządzeniami najnowszej generacji na parametry nadkrytyczne. Dlatego gwarantują wysoką efektywność w trakcie wieloletniej eksploatacji oraz przestrzeganie standardów środowiskowych.

Elektrownia „Opole” dziś. Fot.: M. Bielski

świadczenie zawodowe m.in. kierował zespołem polskich pracowników przy budowie elektrowni Olkiluoto w Finlandii zapewnia, że jakość, a co za tym idzie i trwałość wznoszonych w Elektrowni Opole obiektów będzie porównywalna ze standardami obowiązującymi w energetyce jądrowej. Oprócz niego, także inni specjaliści z konsor-

cjum pracowało przy inwestycjach związanych z energetyką jądrową. Dlatego – jak zapewnia– wzorem dla nas będą najlepsze innowacyjne rozwiązania w zakresie technologii i organizacji, gwarantujące najwyższy poziom jakości, jaki jest wymagany przy budowie elektrowni atomowych.” Marek Bielski n

Na placu budowy

Już rozpoczęta opolska inwestycja ma być także dowodem dla ekologow, że nowoczesna energetyka konwencjonalna oparta na węglu kamiennym spełnia najwyższe europejskie normy ochrony przyrody. W aktualnej sytuacji na rynku pracy Opolszczyzny niebagatelne znaczenie ma kwestia dotycząca powstania nowych miejsc pracy za sprawą nowo realizowanej inwestycji. Zakłada się, że na przykład wykonywanie prac płaszcza chłodni kominowej o wysokości 185 m potrwa ok. 9 miesięcy, a prowadzone przy nim prace budowlano-montażowe – ze względu na “wyśrubowany harmonogram”, gwarantujący oddanie inwestycji w terminie, odbywać się będą w sposób ciągły, czyli nieprzerwanie przez ...24 godziny na dobę. Zbigniew Wiegner, dyrektor budowy bloków 5 i 6 w Elektrowni Opole, z ramienia Polimexu Mostostal, mający do-

Elektrownia „Opole” w Brzeziu. Fot.: M. Bielski

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2014

TARGI

Fotoreportaż z Międzynarodowych Targów Wyrobów Metalowych Eisenwarenmesse 2014 12 marca 2014 roku zakończyła się tegoroczna edycja Międzynarodowych Targów Wyrobów Metalowych Eisenwarenmesse 2014. Zapraszamy do obejrzenia naszego fotoreportażu z tego bardzo ważnego dla branży wydarzenia.

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2014

TARGI

Targi Kielce z energią

rzez trzy dni, od 18 do 20 marca w halach wystawienniczych oraz salach konferencyjnych Targów Kielce królowała tematyka ściśle powiązania z energetyką, elektrotechniką oraz energią odnawialną. XVII Międzynarodowe Targi Energetyki i Elektrotechniki ENEX oraz XII Targi Odnawialnych Źródeł Energii ENEX - Nowa Energia to miejsce, w którym 90 firm z 3 krajów - Czech, Niemiec i Polski, powierzchni zaprezentowało maszyny oraz urządzenia energetyczne i elektroenergetyczne, najnowsze technologie armatury sieciowej, kolektorów słonecznych, pieców opalanych drewnem czy kotłowni opalanych biomasą. Stoiska wypełnił sprzęt związany z odnawianymi źródłami energii, wytwarzaniem, przesyłaniem i dystrybucją energii oraz eksploatacją urządzeń energetycznych i modernizacją tych już istniejących. Równolegle z targami branży energetycznej w Targach Kielce odbywały się XV Międzynarodowe

Targi Ochrony Środowiska i Gospodarki Odpadami EKOTECH - wydarzenie poświęcone nowoczesnym technologiom stosowanym w gospodarowaniu odpadami oraz innowacyjnym rozwiązaniom sprzętowym oraz działaniom sprzyjającym ochronie środowiska. Ofertę na EKOTECHU zaprezentowało 87 firm z ośmiu krajów całego świata. Ekspozycję targową obejrzało ponad 6000 zwiedzających. Merytoryczne wsparcie branżowych partnerów wystaw zaowocowało szeregiem konferencji, spotkań i debat. Targi coraz częściej są miejscem nie tylko prezentowania innowacji produktowych oraz oferty firm, ale też przestrzeń, w której poruszane są problemy palące dla branży, komentowane są ustawy, wyjaśniane przepisy i dyskutowane nowe rozwiązania. We wszystkich konferencjach , które organizatorzy zaproponowali wystawcom i zwiedzającym tegoroczne targi, nazywa-

nych roboczo „Kieleckimi spotkaniami z energią”, wzięło udział blisko 1500 osób. W programie znalazły się między innymi bezpłatne forum „AGRO INWESTOR OZE - spotkania z inwestorami rolniczymi”, bezpłatne warsztaty przygotowane przez Świętokrzyskie Centrum Innowacji i Transferu Technologii – projekt „Rozwój przedsiębiorczości w oparciu o efektywne wykorzystanie energii –szkolenia dla pracowników i kadry zarządzającej mikro – małych -średnich przedsiębiorstw w woj. Świętokrzyskim „ współfinansowane przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Jak co roku bardzo ważnym punktem targów Enex oraz Enex Nowa Energia były konferencje i fora przygotowane przez merytorycznego partnera wystaw, redakcję GLOBEnergia - VII FORUM POMP CIEPŁA, FORUM INSTALATORA POMP CIEPŁA czy też V FORUM SOLAR+. n

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 2/2014

NAJNOWSZE ROZWIĄZANIA ITR DLA ENERGETYKI ELF Nowe oblicze programowania logiki użytkownika w sterownikach polowych. Szeroki wybór bloków zabezpieczeń dla każdego z typów pól, ponad 300 bloków funkcyjnych (w tym komparatory, timery, liczniki). Interakcja logiki z interfejsami użytkownika, rejestratorami zakłóceń, wartości kryterialnych, zdarzeń. Intuicyjny interfejs użytkownika.

MUPASZ 710 plus Wielofunkcyjny uniwersalny sterownik polowy z oprogramowaniem integrującym zabezpieczenia, automatykę, funkcje diagnostyczne: diagnostyka wyłącznika, analizator jakości energii, rejestrator: zdarzeń, zakłóceń, kryterialny. Indywidualna parametryzacja logiki urządzenia dedykowana do zabezpieczanego pola rozdzielczego. Bogaty wybór modułów rozszerzających pozwala dopasować sterownik do indywidualnych potrzeb klienta. Dzięki swojej uniwersalności pozwala na realizację rozwiązań standardowych i niestandardowych, zastosowanie zarówno w nowych jak i w modernizowanych stacjach energetycznych.

PW-2 Przekaźnik wielofunkcyjny z obwodami sterowania iskrobezpiecznego niezbędnego w przemyśle wydobywczym. Niezależne zabezpieczenie kontroli ciągłości uziemienia reaguje niezwłocznie na wzrost wartości rezystancji uziemienia, gwarantując wysoki poziom bezpieczeństwa obsługi również w sytuacji zagrożenia wybuchem. Steruje, kontroluje i zabezpiecza obwody zasilania trójfazowych silników indukcyjnych przed skutkami przeciążeń, zwarć, asymetrii prądu obciążenia oraz nadmiernego wzrostu temperatury. Kontroluje rezystancje izolacji torów głównych zapobiegając podaniu napięcia na uszkodzony odcinek sieci energetycznej. Przeznaczony jest do pracy z cewkami Rogowskiego.

MiZaS 510 Mikroprocesorowe Zabezpieczenie Prądowe MiZaS 510 przeznaczone jest do pracy w charakterze wielofunkcyjnego urządzenia zabezpieczającego różne typy odpływów. Przystosowane jest do współpracy z cewkami Rogowskiego. Urządzenie wyposażone jest w wyświetlacz typu OLED, zapewniający bardzo wysoki kontrast i szerokie kąty widzenia.

Instytut Tele- i Radiotechniczny 03-450 Warszawa ul. Ratuszowa 11 tel. +48 22 619 22 41 fax +48 22 619 29 47 www.mupasz.ru www.itr.org.pl

Dział produkcji i sprzedaży: tel./fax +48 22 619 73 14 e-mail energetyka@itr.org.pl Dział naukowo-badawczy: tel. +48 22 619 45 92