Urządzenia dla Energetyki nr 4/2019 by Urządzenia dla Energetyki

ISSN 1732-0216 INDEKS 220272

Nr 4/2019 (119)

w tym cena 16 zł ( 8% VAT )

| www.urzadzeniadlaenergetyki.pl | • Mobilne stacje transformatorowe do zadań specjalnych – nowatorskie rozwiązania lubelskiego Elektromontażu • • Wyposażenie stacji elektroenergetycznych WN w ofercie ZEG-ENERGETYKA Sp. z o.o. • Kogeneracja – ekologiczna gwarancja bezpieczeństwa energetycznego dla biznesu • Zabezpieczenie podimpedancyjne w terminalach dla pól liniowych systemu CZIP®-PRO •

119

Specjalistyczny magazyn branżowy

ZAPRASZAMY do spotkania z nami podczas tegorocznych targรณw

ENERGETAB 2019 w dniach 17 - 19 wrzeล nia hala A, stoisko nr 34

www.hoppecke.pl

OD REDAKCJI

Spis treści n WYDARZENIA I INNOWACJE Zawsze o krok do przodu. Jak zwiększyć szansę na sukces cyfrowej transformacji?..........................................................................7 XXI Spotkanie techniczne przedstawicieli transportu OSD i OSP.................................................................................................. 11 n NOWOŚCI FLIR zapowiada wprowadzenie na rynek bezstykowego detektora napięcia w instalacjach elektrycznych FLIR VP42................ 15 n TECHNOLOGIE, PRODUKTY, INFORMACJE FIRMOWE Pierwszy na świecie: Siemens Gamesa rozpoczyna eksploatację innowacyjnego systemu magazynowania energii elektrotermicznej.......................................................................................... 17 Większe korzyści dla partnerów i klientów COPA-DATA tworzy przyszłość swojego programu partnerskiego.............................................. 19 Kogeneracja – ekologiczna gwarancja bezpieczeństwa energetycznego dla biznesu ................................................................................ 21 Dwie cenne nagrody dla ZPUE S.A..................................................................... 24 Wyposażenie stacji elektroenergetycznych WN w ofercie ZEG-ENERGETYKA Sp. z o.o. .................................................................................... 26 Wpływ zanieczyszczeń stałych i wody na układ izolacyjny transformatora.......................................................................................... 30 Straty mocy w uzwojeniach dławików energoelektronicznych....... 37 Mobilne stacje transformatorowe do zadań specjalnych – nowatorskie rozwiązania lubelskiego Elektromontażu.......................... 40 Zabezpieczenie podimpedancyjne w terminalach dla pól liniowych systemu CZIP®-PRO ............................................................ 44 Skalowalny system telemechaniki dla złącz kablowych SN................ 53 Grupa Cantoni ................................................................................................................. 56 Nadchodzi elektryczna rewolucja w branży samochodowej -ELEKTROMOBILNOŚĆ................................................................................................. 58 Rodzaje i zastosowanie ładowarek samochodów elektrycznych.................................................................................................................... 60 n EKSPLOATACJA I REMONTY Hikoki Multi Volt nowa technologia zasilania narzędzi akumulatorowych..................................................................................... 64 n TARGI Innowacyjna energetyka – bliska konieczność czy odległa przyszłość?.............................................................................................. 66 Sprawozdanie z konferencji „Transformatory w eksploatacji 2019”..................................................................................................... 69

Wydawca Dom Wydawniczy LIDAAN Sp. z o.o. Adres redakcji 00-241 Warszawa, ul. Długa 44/50 lok. 109 tel./fax: 22 760 31 65 e-mail: redakcja@lidaan.com www.lidaan.com Prezes Zarządu Andrzej Kołodziejczyk, tel. kom.: 502 548 476, e-mail: andrzej@lidaan.com Dyrektor ds. reklamy i marketingu Dariusz Rjatin, tel. kom.: 600 898 082, e-mail: darek@lidaan.com Zespół redakcyjny i współpracownicy Redaktor naczelny: Andrzej Kołodziejczyk, tel. kom.: 502 548 476, e-mail: andrzej@lidaan.com Dr inż. Andrzej Maciej Maciejewski, tel. kom.: 601 991 000, e-mail: andrzej.maciejewski3@neostrada.pl Sekretarz redakcji: Agata Marcinkiewicz tel. kom.: 505 135 181, e-mail: agata.marcinkiewicz@gmail.com Prof. dr hab. inż. Wojciech Żurowski, doc. dr Valentin Dimov (Bułgaria), Inż. Armand Kehiaian (Francja), prof. dr hab. inż. Andrzej Krawczyk, prof. dr hab. inż. Krzysztof Krawczyk, dr inż. Jerzy Mukosiej, prof. dr hab. inż. Andrew Nafalski (Australia), prof. dr hab. inż. Andrzej Rusek, prof. dr inż. Wiesław Seruga, prof. dr hab. Jacek Sosnowski, prof. dr hab. inż. Czesław Waszkiewicz, prof. dr hab. inż. Jerzy Ziółko, mgr Anna Bielska Redaktor ds. wydawniczych: Dr hab. inż. Gabriel Borowski Redaktor Techniczny: Robert Lipski, info@studio2000.pl Fotoreporter: Zbigniew Biel Opracowanie graficzne: www.studio2000.pl Redakcja nie odpowiada za treść ogłoszeń. Redakcja zastrzega sobie prawo przeprowadzania zmian w tekstach, np. adiustowania lub skracania, a także nieodsyłania materiałów nie zakwalifikowanych do druku. Przedruk, a także publikacja w innej formie, np. elektronicznej w internecie, tylko za zgodą wydawcy i właściciela praw autorskich. Prenumerata realizowana przez RUCH S.A: Zamówienia na prenumeratę w wersji papierowej i na e-wydania można składać bezpośrednio na stronie www.prenumerata.ruch.com.pl Ewentualne pytania prosimy kierować na adres e-mail: prenumerata@ruch.com.pl lub kontaktując się z Telefonicznym Biurem Obsługi Klienta pod numerem: 801 800 803 lub 22 717 59 59 – czynne w godzinach 7.00 – 18.00. Koszt połączenia wg taryfy operatora.

Współpraca reklamowa: ENERIA.................................................................................................I OKŁADKA NORATEL............................................................................................II OKŁADKA WILK................................................................................................... III OKŁADKA ITIRT................................................................................................... IV OKŁADKA ALFA LAVAL............................................................................................................ 7 ARTEDEM&ZPAS................................................................................................19 BAKS........................................................................................................................11 BELOS PLP S.A....................................................................................................... 9 CANTONI...............................................................................................................57 ELEKTROMETAL ENERGETYKA.....................................................................21 ELEKTROMONTAŻ LUBLIN.............................................................................43 EMITER...................................................................................................................61 ENERGETAB..........................................................................................................67 ENERGOELEKTRONIKA.PL..............................................................................10 ENERGOPOMIAR-ELEKTRYKA......................................................................59 ENERVISION........................................................................................................... 6 FLIR..........................................................................................................................15 HIKOKI....................................................................................................................65 HOPPECKE.............................................................................................................. 3 IMEFY......................................................................................................................14 INSTYTUT ELEKTROTECHNIKI......................................................................63 MERSEN.................................................................................................................29 NEXANS.................................................................................................................17 RELPOL..................................................................................................................51 STRUNOBET.........................................................................................................15 TRAFECO...............................................................................................................39 WAGO.....................................................................................................................55 ZEG-ENERGETYKA............................................................................................... 5 ZPUE.......................................................................................................................25 ZREW......................................................................................................................35

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 4/2019

ENERGIA ZAWSZE POD KONTROLĄ

PROJEKT PREFABRYKACJA URUCHOMIENIE SZAFY automatyki sterowania i szafy napędowe ROZDZIELNICE elektryczne oraz pulpity sterujące GWARANCJA pewności i bezpieczeństwa, potwierdzona doświadczeniem

AUTOMATYKA ZABEZPIECZENIOWA I STACYJNA CZAZ-SZ Zabezpieczenie szyn zbiorczych i LRW

ZEG-ENERGETYKA Sp. z o.o. 43-200 Pszczyna, ul Zielona 27 tel: +48 32 775 07 80 fax: +48 32 775 07 83 biuro@zeg-energetyka.pl www.zeg-energetyka.pl

ZOBACZ NASZE REALIZACJE

Sprawdzone rozwiązanie w najtrudniejszych zastosowaniach Alfa Laval Compabloc jest bezkonkurencyjnym rozwiązaniem wśród wymienników ciepła, włączając w to nawet konstrukcje blokowe. Różnica wynika z wprowadzonych innowacji, które zapewniają bardziej niezawodne i wydajne działanie oraz pozwalają oszczędzać energię, zredukować emisje CO² i wdrażać koncepcję zrównoważonego rozwoju. Do dnia dzisiejszego ponad 30 000 tych wymienników zostało dostarczonych do zakładów energetycznych i przemysłowych na całym świecie, gdzie są wykorzystywane do pracy z agresywnymi mediami, przy wysokich temperaturach i ciśnieniach oraz jako reboilery, skraplacze oraz wymienniki ciepła ciecz-ciecz.

Innowacyjne rozwiązania zastosowane w wymiennikach ciepła Alfa Laval Compabloc

Alfa Laval Polska Sp. z o.o. ul. Marynarska 15, 02-674 Warszawa tel. 22 336-64-64, fax: 22 336-64-60 e-mail:poland.info@alfalaval.com

XCoreTM

C-WeldTM

Zaawansowana konstrukcja płyty, dostosowana do wysokich ciśnień, zwiększa odporność mechaniczną wymiennika i zapewnia wysoką sprawność wymiany ciepła.

Precyzyjne spawanie doczołowe eliminuje ryzyko korozji szczelinowej oraz tworzenie się martwych stref i zapychanie wymiennika.

SmartCleanTM

ALOnsiteTM

W pełni otwarte kanały wokół wszystkich krawędzi płyt, pozwalają na swobodne usuwanie wszelkich zanieczyszczeń z wymiennika, pozostawiając go niezwykle czystym.

Konstrukcja wymiennika ciepła pozwala na sprawne wykonanie prac serwisowych na miejscu instalacji urządzenia.

WYDARZENIA I INNOWACJE

Zawsze o krok do przodu. Jak zwiększyć szansę na sukces cyfrowej transformacji? • Tylko 16% firm z sukcesem przechodzi pełną cyfrową transformację – problemy, z jakimi się mierzą odzwierciedlają wyzwania, jakie stoją przed całą gospodarką. • Obecny model zarządzania energią jest nieefektywny – nie wykorzystujemy aż 70% energii, która jest nam dostarczana. • Cyfrowa gospodarka stawia nowe wyzwania przed systemem zasilania – godzina przestoju może nieść straty nawet na poziomie 6 mln euro.

– Widzimy, że obecny model produkcji i konsumpcji energii jest nie do utrzymania. Emisja CO2 prowadzi do globalnego ocieplenia i coraz bardziej gwałtownych zjawisk pogodowych. Kluczem do zrównoważonego modelu zarządzania energią jest efektywność. Z jednej strony chodzi o konsumpcję – obecnie nie wykorzystujemy ok. 70% energii, którą otrzymujemy. Z drugiej strony musimy zwrócić uwagę na proces produkcji energii – korzystając z paliw kopalnych wykorzystujemy tylko 40% wyprodukowanej energii, pozostałe 60% tracimy – mówi Jacek Łukaszewski, Prezes, Klaster Polski, Czech i Słowacji w Schneider Electric. W kontekście źródeł energii już widać zwrot w stronę odnawialnych źródeł energii (OZE) – do 2040 r. w Australii 45% energii ma pochodzić właśnie z tego typu źródeł. Niemcy zadeklarowały jeszcze wyższy udział – nawet 65% do 2030 r. Przejście na OZE sprawi, że źródła energii ulegną decentralizacji – będziemy mieć do czynienia z połączeniem konsumpcji i produkcji, co w dużym stopniu zmieni tradycyjny system zasilania.

Nowe cyfrowe wyzwania Model energetyczny musi ulec zmianie nie tylko dlatego, że aktualny powoduje nieodwracalne zmiany w środowisku i jest nieefektywny, ale także dlatego, że współczesna gospodarka stawia wobec systemów zasilania zupełnie nowe wyzwania. – Po pierwsze, korzystamy z coraz większej liczby komunikujących się urządzeń. Szacuje się, że tak jak w 2017 roku

globalnie przybywało 1,1 zettabajtów danych na rok, tak w 2021 będzie to już 3,3 zettabajtów rocznie – liczba danych, które możemy wykorzystać rośnie wykładniczo. To istotnie zmieni sposób, w jaki konsumujemy energię i wnosi do systemów zasilania dużą złożoność operacyjną. Po drugie, współczesny świat musi funkcjonować non-stop, bez chwili przestoju – mówi Jacek Łukaszewski. To jak ważne jest utrzymanie zasilania, najlepiej widać, jeśli przeanalizujemy średnie koszty przestojów dla przedsię-

biorstwa z danego sektora gospodarki: jedna minuta bez zasilania dla firmy z branży telekomunikacyjnej to koszt 30 tys. euro, a jedna godzina przestoju dla przedsiębiorstwa z sektora finansowego może nieść straty rzędu nawet 6 mln euro. Z kolei jednorazowy przestój w fabryce produkującej półprzewodniki może generować nawet 3,8 mln euro kosztów. W przypadku innych branż będzie to odpowiednio: 750 tys. euro w centrum danych, 350 tys. euro w hucie stali i 250 tys. euro w hucie szkła.

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 4/2019

WYDARZENIA I INNOWACJE KONSTRUKCJE FOTOWOLTAICZNE

BELOS-PLP S.A.

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 4/2019

ul. Gen.Józefa Kustronia 74 43-301 Bielsko-Biała Poland tel.: +48 33 814 50 21 www.belos-plp.com.pl/fotowoltaika www.fotowoltaika.belos.com.pl fotowoltaika@belos-plp.com.pl 9

WYDARZENIA I INNOWACJE Przewidywać i zmieniać Biorąc pod uwagę wszystkie wyzwania digitalizacji, liderzy cyfrowej transformacji muszą współtworzyć zmiany, a nie tylko się im poddawać. – Zmiany, jakie obserwujemy, takie jak decentralizacja źródeł energii, ogromna liczba danych czy wymóg pracy bez przestojów są na tyle szybkie, że człowiek nie jest w stanie za nimi nadążyć. Mają nam w tym pomóc nowe technologie – wiedząc dokładnie, jak konsumujemy energię, jesteśmy w stanie o 30% bardziej efektywnie zarządzać jej wykorzystaniem. Ponadto mają świadomość na temat pracy naszych krytycznych zasobów, jesteśmy w stanie zwiększyć ich efektywność nawet o 22% – mówi Jacek Łukaszewski. Eksperci podkreślają, że skala korzyści, płynących z rozwiązań cyfrowych zależy od tego, czy są stosowane pojedynczo, czy też wdrożone do całego ekosystemu.

– W Schneider Electric stworzyliśmy platformę do zarządzania energią w oparciu o program EcoExpert, który łączy specjalistów w zakresie wdrażania EcoStruxure. Globalnie to już sieć 3500 partnerów, a będzie ich jeszcze więcej, bo co roku obserwujemy dwucyfrowy wzrost procentowy liczby partnerów. Cyfrowa transformacja przynosi dużo lepsze efekty, jeśli włącza się do niej cały ekosystem – użytkowników końcowych, integratorów systemów czy projektantów – mówi Anna Nowak-Jaworska, Wiceprezes Działu Building, Klaster Polski, Czech i Słowacji w Schneider Electric.

Innovation Summit w Pradze Współczesny zmieniający się świat wymaga, aby przejść z podejścia „zapobiegam” na „przewiduję”. Innovation Summit w Pradze, gromadząc ponad 400 klientów i partnerów pokazał, że proaktywne podejście do-

tyczy nie tylko możliwości nowych technologii w zakresie rozpoznawania problemów zanim się pojawią, ale pozwala przyjąć podobne podejście w skali całej gospodarki. Innovation Summit to cykl spotkań dla partnerów, organizowanych przez Schneider Electric na całym świecie – dotychczas miały miejsce w wielu miastach, m.in. Singapurze, Atlancie, Helsinkach, Paryżu, Hong-Kongu, a teraz w Pradze. Na ponad 500 m2 centrum ekspozycyjnego, Schneider Electric zaprezentował w działaniu innowacyjne technologie z obszaru: Ecostruxure Building, EcoStruxure Power, EcoStruxure Machine, EcoStruxure Plant, EcoStruxure Grid oraz EcoStruxure IT. Spotkanie w Pradze było także potwierdzeniem, że bez silnego partnerstwa i współpracy nowe technologie nie przyniosą dużej wartości – liczą się przede wszystkim ludzie. www.se.com/pl n

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 4/2019

NOWOŚCI BAKS SYSTEMY SZYBKIEGO MONTAŻU TYPU „KLIK”: KORYTEK; DRABINEK; KORYTEK SIATKOWYCH; CEOWNIKÓW SYSTEM DRABINEK MORSKICH SYSTEM OŚWIETLENIOWY SYSTEM ZASILANIA MASZYN PUSZKI PODŁOGOWE KANAŁY NAŚCIENNE KONSTRUKCJE DO MONTAŻU PANELI FOTOWOLTAICZNYCH TRASY KABLOWE BAKS MAJĄ POTWIERDZONĄ RAPORTEM Z BADAŃ WG NORM EUROCODE 8 I SIA261 MOŻLIWOŚĆ STOSOWANIA W STREFACH NARAŻONYCH NA TRZĘSIENIA ZIEMI

27 000 Produktów I Nieograniczone Konfiguracje I Najwyższa Jakość FABRYKA, CENTRALA FIRMY BAKS 05-480 Karczew, ul. Jagodne 5 tel.: +48 22 710 81 00, fax: +48 22 710 81 01, e-mail: baks@baks.com.pl WWW.BAKS.COM.PL

WYDARZENIA I INNOWACJE

XXI Spotkanie techniczne przedstawicieli transportu OSD i OSP W dniach 22-24 maja 2019 r. w Bielsku-Białej na terenie należącym do ZIAD Bielsko-Biała odbyła się już 21. edycja Spotkania technicznego przedstawicieli transportu OSD i OSP.

spotkaniu wzięło udział blisko 170 Uczestników, z czego 60 reprezentowało energetykę: Enea Operator Sp. z o.o., ENERGA-OPERATOR SA, innogy Stoen Operator Sp. z o.o., PGE Dystrybucja SA, TAURON Dystrybucja SA, a pozostali producentów samochodów, pojazdów oraz osprzętu do nich. Spotkanie, już tradycyjnie, miało przede wszystkim charakter targowy – przygotowano 30 stanowisk wystawowych. Wystawie towarzyszyły także jazdy, zarówno terenowe pojazdami 4x4 jak i testowe, w których brały udział samochody takich marek jak: Ford, Isuzu, MAN, Mercedes, Toyota, VW. Nie zabrakło także samochodów elektrycznych: e-Vito, e-Crafter oraz MAN TGE. Ostatni dzień spotkania upłynął na szkoleniu z zakresu zmian w ustawie o transporcie drogowym oraz zmian w ustawie o odpadach, przewozie towarów niebezpiecznych i ADR. Swoje stoiska promocyjne przygotowało łącznie 30 firm: 4x4 Terenowiec Sp. z o.o., Bemo Motors Sp. z o.o., Broker Maszyny Sp. z o.o., Cargotec Poland Sp z o.o., Euro-Car Sp. z o.o., Fabryka Maszyn „BUMAR-KOSZALIN” S.A., FCA Poland S.A.,

frameLOGIC Sp. z o.o., Graco Sp. z o.o., HEWEA Sp. z o.o., HMF Polska Sp. z o.o., Isuzu Benelux Spółka Akcyjna Oddział w Polsce, KOB-CRANE MONTAŻE Sp. z o.o., MAN Truck & Bus Polska Sp. z o.o., Mercedes-Benz Polska, Mercedes-Benz Trucks Polska, MOBILCAR Sp. z o.o., Modesto s.c., Modul-System Polska Sp. z o.o., PEUGEOT Polska, PRONAR NARZĘDZIA I ZABUDOWY Sp. z o.o. Sp. k., RENAULT TRUCKS, Rhino Products Sp. z o.o., SCANIA POLSKA S.A., STEELER Marcin Piasecki, TEAM-Igor Pasierbski, Tekom Technologia Sp. z o.o., Volkswagen Group Polska, WINDEX Andrzej Aszyk, Würth Polska Sp. z o.o. Niestety, jak widać na zdjęciach, pogoda nie była w tym roku najlepsza – całe Spotkanie przebiegło w strugach deszczu. Niewątpliwie zmniejszyło to frekwencję na stoiskach, ale także pokazało zalety samochodów terenowych w maksymalnie niesprzyjających warunkach pogodowych. Oprócz firm dostarczających pojazdy, zabudowy i inny sprzęt, w Spotkaniu uczestniczyły firmy frameLOGIC oraz Tekom Technologia Sp. z o.o., dostarczające od wielu lat innowacyjne rozwiązania IT w dziedzinach:

Zdj. 1, 2 Wystawa zorganizowana na terenie ZIAD Bielsko-Biała

Zdj. 3, 4 Wystawa zorganizowana na terenie ZIAD Bielsko-Biała

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 4/2019

WYDARZENIA I INNOWACJE telematyki, zarządzania flotą i transportem oraz zarządzania pracą w terenie. Ich rozwiązania wspierają biznesy różnych rozmiarów i branż, pomagając im podnosić wydajność, redukować koszty oraz optymalizować procesy. Dużą ciekawostką była możliwość dokładnego obejrzenia i sprawdzenia w jeździe samochodów elektrycznych. Producenci dostarczyli na Spotkanie 3 takie samochody: e-Vito, e-Crafter oraz MAN eTGE. Wszystkie te samochody są już, lub będą za chwilę, dostępne w sprzedaży. Samochody zostały wyposażone w silniki elektryczne o mocach 84 lub 100 kW oraz akumulatory o pojemności od 35,8 do 41,4 kWh, co daje im efektywny zasięg około 150 km. O zaletach samochodów elektrycznych napisano już bardzo wiele, stąd tutaj tylko kilka z nich: praktycznie niesłyszalna praca silnika, co pozwala na użytkowanie tego typu samochodów nawet w gęsto zamieszkanych miejscach nocą, nisko umieszczony środek ciężkości z powodu umieszczenia ciężkich akumulatorów w ramach pojazdów, bardzo dobre przyspieszenie z uwagi na charakterystyczny dla silników elektrycznych nominalny moment obrotowy praktycznie w całym zakresie obrotów. Niestety, nie wszystkie samochody można naładować w publicznych stacjach ładowania CCS (przy mocy ładowania 40 kW ładowanie akumulatora do 80% pojemności trwa ok. 45 minut), a jedynie z ładowarki prądu przemiennego o mocy do 7,2 kW gdzie naładowanie akumulatora do pełna trwa od 5 do 6 godzin. Oczywiście każdy z producentów stara się wprowadzać nowinki techniczne / ciekawostki wyróżniające jego pojazd na tle innych. W jednym z samochodów można było na przykład regulować moc hamowania z odzyskiem energii – umożliwiało to zjazd ze wzniesienia ze stałą prędkością i maksymalną w danych warunkach mocą ładowania

akumulatora bez użycia hamulca. Jazda każdym z wymienionych samochodów była przyjemnością, a stała informacja o pojemności akumulatorów/zasięgu skłaniała do oszczędności i maksymalnego odzyskiwania energii na wzgórzach Bielska-Białej. Dzięki uprzejmości ZIAD Bielsko-Biała, który udostępnił część swoich terenów dla jazd samochodami 4x4 (z powodu trwającej powodzi i ciągłych opadów konieczna była zmiana miejsca prowadzenia jazd), udało się także przeprowadzić jazdy terenowe. Uczestnicy mieli okazję zapoznać się z możliwościami (w pełnym zakresie, co widać na zdjęciach) samochodów: Ford Ranger, Isuzu D-MAX, MAN TGE 4x4, Mercedes Klasa X, Toyota Hilux, VW Amarok. Mimo trudnych warunków wszystkie samochody poradziły sobie z przygotowaną dla nich trasą. Niewątpliwie dla wielu Uczestników Spotkania niektóre z jazd dostarczyły naprawdę mocnych wrażeń. Ostatnim aspektem spotkania było szkolenie z zakresu udzielania pierwszej pomocy przeprowadzone przez profesjonalnych ratowników GOPR. Od kilku już lat staramy się podnosić wiedzę Uczestników w zakresie techniki prowadzenia pojazdów, w tym roku, dzięki firmie Mercedes Benz, udało się rozszerzyć te doświadczenia o techniki udzielania pierwszej pomocy. Oczywiście nie dorównamy opanowaniem i wyszkoleniem ratownikom GOPR, ale na pewno wiedza w tym zakresie może być przydatna. Mając nadzieję, że Spotkanie było owocne, zarówno dla przedstawicieli energetyki jak i dostawców pojazdów i sprzętu specjalistycznego, zachęcamy do odwiedzenia strony transport.ptpiree.pl, gdzie zamieściliśmy zdjęcia ze Spotkania. Serdecznie zapraszamy na kolejną edycję w 2020 roku! n

Zdj. 5, 6 Pokaz pierwszej pomocy przeprowadzony przez profesjonalnych ratowników GOPR

Zdj. 7. Elektryczny Mercedes e-Vito

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 4/2019

Zdj. 8. Jazdy terenowe samochodami z napędem 4x4

10 years 2010-2020

Transformatory dystrybucyjne suche zywiczne

Transformatory wysokomocowe

Transformatory rozdzielcze zanurzone w płynnym dielektryku

ZAPRASZAMY NA TARGI ENERGETAB PAWILON J STOISKO 29 BIELSKO-BIAŁA 17 - 19 WRZEŚNIA 2019

Zapraszamy do odwiedzenia naszego stoiska. Do zobaczenia!!!

STRUNOBET-MIGACZ SP. Z O.O. - WYSOKA JAKOŚĆ I INNOWACYJNOŚĆ

ZAPROSZAMY DO ODWIEDZENIA STOISKA PODCZAS TARGÓW ENERGETAB 2019 LOKALIZACJA PLENER L4 STOISKO 5

www.strunobet.pl

STRUNOBET-MIGACZ Sp. z o. o. ul. Kolejowa 1, 49-340 Lewin Brzeski biuro@strunobet.pl, 41 39 42 113

NOWOŚCI

FLIR zapowiada wprowadzenie na rynek bezstykowego detektora napięcia w instalacjach elektrycznych FLIR VP42 Detektor FLIR VP42 pomaga w rozwiązywaniu problemów z okablowaniem pod napięciem i neutralnym w celu zapewnienia bezpieczeństwa w miejscu pracy

rlington, Wirginia, 26 marca 2019 r. – Firma FLIR Systems, Inc. (NASDAQ: FLIR) ogłosiła dzisiaj wprowadzenie do sprzedaży urządzenia FLIR VP42, bezstykowego detektora napięcia z wbudowaną latarką, przeznaczonego do diagnostyki i weryfikacji instalacji elektrycznych w budynkach mieszkalnych, komercyjnych i przemysłowych. VP42 ułatwia szybkie diagnozowanie okablowania pod napięciem i neutralnego w celu zapewnienia bezpieczeństwa w miejscu pracy. Dzięki wbudowanej latarce i zabezpieczeniu przeciwprzepięciowemu CAT IV urządzenie FLIR VP42 jest urządzeniem niezbędnym do wstępnych kontroli miejsca pracy przy okablowaniu pod napięciem. Trwały tester rozmiaru długopisu szybko identyfikuje obecność napięcia AC bez stykania się z przewodami, nawet w najnowszych gniazdkach elektrycznych zabezpieczonych przed dziećmi. VP42 upraszcza identyfikację przewodów przez rozpoznanie przewodów neutralnych oraz pod napięciem w gniazdkach, a także skrzynkach przyłączeniowych. Zainspirowane współczesnymi smartfonami urządzenie VP42 ostrzega wykonawców instalacji elektrycznych o obecności napięcia zarówno za pomocą wielokolorowych wskaźników LED, jak również wibracjami, dzięki czemu użytkownicy nie pominą ostrzeżeń nawet w głośnych lub ciemnych miejscach. Ten solidny tester posiada antypoślizgową obudowę i wytrzymuje upadki na beton z wysokości nawet 3 m, więc jego konstrukcja zapewnia długotrwałe użytkowanie. Każdy miernik VP42 jest objęty

trzyletnią gwarancją producenta FLIR. Dowiedz się więcej o urządzeniu FLIR VP42 na stronie FLIR.eu/VP42.

FLIR Systems, Inc. – informacje Założona w 1978 r. firma FLIR Systems to czołowy dostawca technologii przemysłowych na świecie skupiający się na inteligentnych rozwiązaniach wy-

krywających dla sektora obronnego, przemysłowego i komercyjnego. Wizją FLIR Systems jest bycie „The World’s Sixth Sense” dzięki tworzeniu technologii, które pomagają specjalistom podejmować bardziej świadome decyzje pozwalające ratować życie ludzi oraz ich dorobek. Aby dowiedzieć się więcej, odwiedź stronę www.flir.com i śledź profil @flir. n

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 4/2019

NEXANS WNOSI ENERGIĘ DO ŻYCIA Nexans wnosi energię do życia poprzez szeroki zakres oferowanych kabli i systemów kablowych, które podnoszą jakość i wydajność klientów na całym świecie. Nexans wspiera klientów w czterech głównych obszarach biznesowych: Dystrybucja i przesył mocy w sieciach energetycznych, Wytwarzanie energii, Transport i Budownictwo.

www.nexans.pl www.nexans.pl www.nexans-power-accessories.pl

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Pierwszy na świecie: Siemens Gamesa rozpoczyna eksploatację innowacyjnego systemu magazynowania energii elektrotermicznej Innowacyjna technologia magazynowania stanie się kluczowa w kolejnym etapie transformacji energetycznej. Nowo otwarty zakład pilotażowy w HamburguAltenwerder może przechowywać 130 MWh energii do jednego tygodnia celem jest zwiększenie pojemności magazynowej do gigawatogodzin. System magazynowania energii elektrycznej i cieplnej będzie rozwijany w kolejnym etapie w celu uzyskania mocy w zakresie GWh.

iemens Gamesa Renewable Energy (SGRE) jako pierwszy na świecie rozpoczął dziś eksploatację systemu magazynowania energii elektrycznej i cieplnej (ETES). Podczas ceremonii otwarcia, sekretarz stanu ds. energii Andreas Feicht, burmistrz Hamburga Peter Tschentscher, prezes Siemens Gamesa Markus Tacke oraz partnerzy projektu Hamburg Energie GmbH i Hamburg University of Technology (TUHH) z radością poinformowali o osiągnięciu tego kamienia milowego. Innowacyjna technika magazynowania umożliwia przechowywanie dużych ilości energii w ekonomiczny sposób, a tym samym pozwala na oddzielenie wytwarzania i wykorzystania energii elektrycznej. Magazyn ciepła, który został uroczyście otwarty dzisiaj w Hamburgu-Altenwerder, zawiera około 1.000 ton skał wulkanicznych, które są nośnikiem energii. Jest zasilany energią elektryczną przekształconą w gorące powietrze za pomocą grzałki oporowej i dmuchawy, która podgrzewa skałę do temperatury 750°C. W przypadku szczytów zapotrzebowania, ETES wykorzystuje turbinę parową do reelektryfikacji zmagazynowanej energii. W ten sposób zakład pilotażowy ETES może przechowywać do 130 MWh energii cieplnej przez tydzień. Ponadto pojemność magazynowa systemu

pozostaje niezmienna przez cały cykl ładowania. Celem instalacji pilotażowej jest ewidencja systemowego magazynowania ciepła w sieci oraz szeroko zakrojone przetestowanie magazynowania ciepła. W ramach kolejnych działań Siemens Gamesa planuje wykorzystanie swojej technologii magazynowania w komercyjnych projektach oraz zwiększenie pojemności i mocy magazynowej. Celem w najbliższej przyszłości jest magazynowanie energii w zakresie kilku gigawatogodzin (GWh). Jedna gigawatogodzina odpowiada dziennemu zużyciu energii elektrycznej przez około 50.000 gospodarstw domowych. „Wraz z uruchomieniem naszego zakładu pilotażowego ETES osiągnęliśmy ważny krok na drodze do wprowadzenia wysokowydajnych systemów magazynowania energii. Nasza technologia umożliwia przechowywanie niskim kosztem energii elektrycznej dla wielu tysięcy gospodarstw domowych. W ten sposób pokazujemy elementarny moduł dla dalszego rozwoju energii odnawialnej i sukcesu transformacji energetycznej”, mówi Markus Tacke, prezes Siemens Gamesa Renewable Energy. Siemens Gamesa koncentruje się na osiągnięciu kosztów magazynowania energii poniżej 10 centów za kWh. Technologia ta zmniejsza koszty magazynowania do ułamka kosztu zwykłej baterii. Instytut Termodynamiki Inżynieryjnej Politechniki Hamburskiej oraz lokalne przedsiębiorstwo użyteczności publicznej Hamburg Energie są partnerami w innowacyjnym projekcie Future Energy Solutions, finansowanym przez niemieckie Federalne Ministerstwo Gospodarki i Energetyki w ramach programu badawczego „6. Energieforschungsprogramm”. TU Hamburg prowadzi badania nad termodynamicznymi podstawami technologii masywnych materiałów sypkich. Dzięki zastosowaniu standardowych komponentów możliwe jest przekształcenie wycofanych z eksploatacji elektrowni konwencjonalnych w magazyny ekologiczne (opcja Second-life). Hamburg Energie jest odpowiedzialny za marketing magazynowanej energii na rynku energii elektrycznej. Dostawca energii opracowuje wysoce elastyczne platformy sterowania cyfrowego dla wirtualnych elektrowni. W połączeniu z taką platformą IT ETES może przechowywać energię odnawialną z maksymalną wydajnością. n

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 4/2019

Ardetem&ZPAS Sp. z o.o. Ardetem&ZPAS Sp. z o.o. Ardetem&ZPAS Sp.zzo.o. o.o. Ardetem&ZPAS Sp.

ul. Słupiecka 14 Nowa Ruda ul. Słupiecka 14 57-402 Słupiecka ul.ul. Słupiecka 1414 ul. Słupiecka 14 tel./fax 74 872Ruda 47 06 57-402 Nowa Ruda 57-402 57-402 Nowa Ruda 57-402 Nowa Ruda Nowa 74 872 74 67 tel./fax 74 872 47 06tel./fax tel./fax 74 872 47 tel./fax 74 74 872 872 47 47 06 0606 74 872 74 67 http://www.ardetem.com.pl 872 7474 872 7474 6767 74 872 74 67 e-mail : ardetem@ardetem.com.pl http://www.ardetem.com.pl http://www.ardetem.com.pl http://www.ardetem.com.pl http://www.ardetem.com.pl e-mail : ardetem@ardetem.com.pl e-mail : ardetem@ardetem.com.pl e-mail :: ardetem@ardetem.com.pl ardetem@ardetem.com.pl e-mail

Oferta : Oferta : Oferta Oferta::

Pomiar parametrów sieci prądu przemiennego AC PECA 11D - Analizator zakłóceń Wizualizacja i transmisja pomiarów - Pomiar parametrów w sieci 1-fazowej i 3-fazowej symetrycznej i niesymetrycznej; rów sieci prądu przemiennego AC Pomiar parametrów sieci prądu przemiennego AC PECA - Analiza parametrów z normą EN50160; Pomiar parametrów sieci prądu przemiennego AC Pomiar parametrów sieci prądu przemiennego AC PECA 11D - Analizator zakłóceń 11D - zgodnie Analizator zakłóceń PECA 11D - Analizator zakłóceń

11D - sieci zakłóceń acja i transmisja pomiarów Wizualizacja i transmisja pomiarów - Rejestracja przebiegu po wystąpienu zakłócenia (10symetrycznej okresów przed i 10 po); - Pomiar parametrów w sieci 1-fazowej i PECA 3-fazowej symetrycznej iAnalizator niesymetrycznej; - Pomiar parametrów w sieci 1-fazowej i 3-fazowej i niesymetrycznej; Wizualizacja transmisja pomiarów Wizualizacja ii transmisja pomiarów parametrów w okresie 1-fazowej 3-fazowej symetrycznej niesymetrycznej; -- Pomiar parametrów w sieci 1-fazowej ii 3-fazowej symetrycznej ii niesymetrycznej; -Pomiar Zapis parametrów w 1 tygodnia; - Analiza parametrów zgodnie z normą EN50160;

- Analiza parametrów zgodnie z normą EN50160; parametrów zgodnie z normą normą EN50160; --Analiza parametrów zgodnie EN50160; -Analiza Pomiar harmonicznych prądu ipo); napięcia do 32 rzędu; - Rejestracja przebiegu po wystąpienu zakłócenia (10 okresów przed i z10 - Rejestracja przebiegu po wystąpienu zakłócenia okresów przed 10 po); przebiegu po wystąpienu zakłócenia (10(10 okresów przed 10ipo); po); -- Rejestracja przebiegu po wystąpienu zakłócenia (10 okresów przed ii 10 -Rejestracja Gra czny ekran LCD,w podświetlany; - Zapis parametrów w okresie 1 tygodnia; Zapis parametrów okresie 1 tygodnia; - Zapis Zapis parametrów w okresie okresie 1 tygodnia; tygodnia; parametrów w 1 AC / 20 300 V DC Uniwersalne napięcie zasilania: 20 270 V - Pomiar harmonicznych prądu i napięcia do- Pomiar 32 rzędu; harmonicznych prądu i napięcia do 32 rzędu; - -Pomiar harmonicznych prądu napięcia do 32 32 rzędu; rzędu; prądu ii napięcia do Analiza harmonicznych - Graczny ekran LCD, podświetlany; - Pomiar - Graharmonicznych czny ekran LCD, podświetlany; Graficzny ekran LCD, podświetlany; -- Gra ekran podświetlany; -V Wyjście cyfrowe RS485 (standard)20 lub opcjonalnie AC /czny 20 - 300 VDCLCD, - Uniwersalne napięcie zasilania: 20 - 270 AC / 20 -Ethernet VDC (MODBUS TCP IP) Uniwersalne napięcie zasilania: 270 V napięcie zasilania: 20 -- 270 270 VVac 20- -300 300300 AC / /20 VVdc DC -- Uniwersalne napięcie zasilania: 20 -Uniwersalne Dodatkowa opcja wyjść przekaźnikowych - Analiza harmonicznych - Analiza harmonicznych harmonicznych --Analiza harmonicznych -Analiza Program do odczytu pomiarów i ich na PC dołączany do urządzenia - Wyjście cyfrowe RS485 (standard) lub opcjonalnie Ethernet (MODBUS TCP IP)analizy Wyjście cyfrowe RS485 (standard) lub opcjonalnie Ethernet (MODBUS TCP cyfrowe RS485 (standard) lub opcjonalnie opcjonalnie Ethernet Ethernet (MODBUS (MODBUS TCP IP) IP) -- Wyjście cyfrowe RS485 (standard) lub TCP IP) -Wyjście Wymiary: 96 xopcja 96 x 108 mm - Dodatkowa opcja wyjść przekaźnikowych - Dodatkowa wyjść przekaźnikowych - Dodatkowa Dodatkowa opcja wyjść wyjść przekaźnikowych opcja przekaźnikowych - Program do odczytu pomiarów i ich analizy na PC dołączany do urządzenia - Program do odczytu pomiarów i ich analizy na dołączany do urządzenia Program do odczytu odczytu pomiarów ich analizy na PC PC PC dołączany do urządzenia urządzenia -- Program do pomiarów ii ich analizy na dołączany do - Wymiary: 96 x 96 x 108 mm - Wymiary: 9696 x 96108 x 108 Wymiary: 96 xx mmmm -- Wymiary: 96 96 xx 108 - Pomiar parametrów wmm sieci 1-fazowej i 3-fazowej symetrycznej i niesymetrycznej; - Graczny ekran LCD, podświetlany - Uniwersalne napięcieizasilania: 20 - 270i V3-fazowej AC / 20 - 300 VDC; - Pomiar parametrów w sieci 1-fazowej i 3-fazowej symetrycznej niesymetrycznej; - Pomiar parametrów w sieci 1-fazowej symetrycznej i niesymetrycznej; -- Pomiar w 1-fazowej symetrycznej ii niesymetrycznej; -Pomiar Możliwe opcje : analiza harmonicznych (do 50-tej), 1 lub 3 wyjścia analogowe, parametrów w sieci sieci 1-fazowej ii 3-fazowej 3-fazowej symetrycznej niesymetrycznej; - Graczny ekran LCD, podświetlany - Graparametrów czny ekran LCD, podświetlany Gra czny ekran LCD, podświetlany 2AC przekaźnikowych, (MODBUS TCP IP) + pamięć ze znacznikiem Graficzny ekran LCD, podświetlany - Uniwersalne napięcie zasilania: 20 - 270- V / 205 - wyjść 300 VDC ; - lub Uniwersalne napięcie zasilania:wyjście 20 - 270ETHERNET VAC / 20 - 300 VDC; Uniwersalne napięcie zasilania: 20 270 V AC / /20 300 V DC; czasu, wyjście Pro bus DP, wyjście ETHERNET z protokołem transmisji zgodnym z IEC61850 Uniwersalne napięcie zasilania: 20 270 Vac 20 300 Vdc; - Możliwe opcje : analiza harmonicznych--(do 50-tej), 1 lub 3 wyjścia analogowe, - Możliwe opcje : analiza harmonicznych (do 50-tej), 1 lub 3 wyjścia analogowe, -- Możliwe :: analiza harmonicznych (do 11 lub -Możliwe Wersja sieci DC - PECA11 opcje analiza harmonicznych (do 50-tej), lub 3(MODBUS 3 wyjścia wyjścia analogowe, analogowe, 2 lub 5 wyjść przekaźnikowych, wyjście ETHERNET (MODBUS TCP IP) DC. + pamięć ze50-tej), znacznikiem 2 lub opcje 5dla wyjść przekaźnikowych, wyjście ETHERNET TCP IP) + pamięć ze znacznikiem 2 lub 5 wyjść przekaźnikowych, wyjście ETHERNET (MODBUS TCP IP) + pamięć ze 2 lub 5 wyjść przekaźnikowych, wyjścieETHERNET ETHERNET TCP IP) + pamięć ze znacznikiem znacznikiem czasu, wyjście Probus DP, wyjście ETHERNET z protokołem zgodnym z IEC61850 czasu, wyjście Protransmisji bus DP, wyjście z(MODBUS protokołem transmisji zgodnym z IEC61850 czasu, wyjście Pro bus- DP, czasu, wyjście Profibus DP, wyjście wyjście ETHERNET zz protokołem protokołem transmisji transmisji zgodnym zgodnym zz IEC61850 IEC61850 - Wersja dla sieci DC - PECA11 DC. - Wersja dla sieci DC PECA11 DC. ETHERNET -- Wersja Wersja dla dla sieci sieci DC DC -- PECA11 PECA11 DC. DC.

PECA 11 - Analizator parametrów sieci AC PECA 11 - Analizator parametrów sieci AC PECA - Analizator parametrów sieci AC PECA 11 -- Analizator parametrów sieci ACAC PECA 1111 Analizator parametrów sieci

Przetworniki seria TMv

PRZETWORNIKI seria TMv - Przetwornik analogowy do pomiaru - Przetwornik analogowy do pomiaru prądów/napięć AC/DC; prądów/napięć AC/DC; PRZETWORNIKI seria -PRZETWORNIKI TMv PRZETWORNIKI TMv TMvA - wejście prąd/napięcieseria ACseria TMv

- TMvA - wejścieanalogowy prąd/napięcie AC - Przetwornik analogowy do pomiaru - TMvP - Przetwornik doDC pomiaru - wejście prąd/napięcie - Przetwornik analogowy do pomiaru - TMvP - wejście prąd/napięcie DC prądów/napięć AC/DC; prądów/napięć AC/DC; - Wyjście prądowe +/20mA aktywne lub pasywne, prądów/napięć AC/DC; - Wyjście +/- 20mA aktywne - TMvA - wejście prąd/napięcie AC -napięciowe TMvA -prądowe wejście prąd/napięcie AC lub pasywne, +/-prąd/napięcie 10VDC TMvA wejście AC napięciowe +/- 10VDC - TMvP - wejście prąd/napięcie DC - TMvP - wejście prąd/napięcie DC -- Konfigurowalny czas odpowiedzi TMvP wejście prąd/napięcie DC Kon gurowalny czas odpowiedzi - Wyjście prądowe +/- 20mA aktywne lub- pasywne, - Wyjście prądowe +/- 20mA aktywne lub pasywne, HI prądowe - wysoka izolacja 5kV - Opcja Wyjście +/20mA aktywne lub pasywne, - Opcja HI - wysoka izolacja 5kV napięciowe +/- 10VDC napięciowe +/10VDC - Wymiary : 22,6+/-x 10VDC 109,0 x 122,0 mm - Wymiary : 22,6 x 109,0 x 122,0 mm - Kongurowalny czas odpowiedzi -napięciowe Kongurowalny czas odpowiedzi Kon gurowalny czas odpowiedzi - Opcja HI - wysoka izolacja 5kV - Opcja HI - wysoka izolacja 5kV - Wymiary : 22,6 x 109,0 x 122,0 mm - Opcja HI - wysoka izolacja 5kV

- Wymiary : 22,6 x 109,0 x 122,0 mm - Wymiary : 22,6 x 109,0 x 122,0 mm

Przetworniki pomiarowe : TAI60 Przetworniki pomiarowe : Przetworniki pomiarowe Przetworniki pomiarowe : : - Pomiar prądu, napięcia AC; Programowalne przetworniki - 1TAI60 lub 2 wyjścia analogowe, 2 wyjścia przekaźnikowe TAI60 TAI60 - Uniwersalne napięcie zasilania: 20 - 270 V / 20 - 300 V

parametrów technologicznych

AC DC - Pomiar prądu, napięcia AC; - Pomiar prądu, napięcia AC; - Pomiar napięcia AC; - 1 lub 2 wyjścia analogowe, 2 wyjścia przekaźnikowe - 1 lubprądu, 2 wyjścia analogowe, 2 wyjścia przekaźnikowe 1 lub 2 wyjścia analogowe, 2 wyjścia przekaźnikowe - Uniwersalne napięcie zasilania: 20 - 270 VAC / 20 - 300 VDCnapięcie zasilania: 20 - 270 VAC / 20 - 300 VDC - Uniwersalne - Uniwersalne napięcie w zasilania: 20 - 270lub VAC3-fazowej / 20 - 300symetrycznej; VDC - Pomiar parametrów sieci 1-fazowej - Wejście stałoprądowe: +/-270V RS485, pomiar harmonicznych - Opcje; wyjścia analogowe,+/-20mA, przekażnikowe, max. (TPI 400/450/401/451); / 20 - 300 symetrycznej; VDC Uniwersalne napięcie zasilania: 20 - 270lub VAC3-fazowej - Pomiar parametrów w sieci 1-fazowej lub- 3-fazowej symetrycznej; - Pomiar parametrów w sieci 1-fazowej - Pomiar parametrów w sieci 1-fazowej lub 3-fazowej symetrycznej; Wejście uniwersalne : wejście stałoprądowe, Pt100, Ni100,harmonicznych - Opcje; wyjścia analogowe, przekażnikowe, pomiar harmonicznych --RS485, Opcje; wyjścia analogowe, przekażnikowe, RS485, pomiar - Opcje; wyjścia analogowe, przekażnikowe, RS485, pomiar harmonicznych termopary, rezystancja, potencjometr (TPI 401/451); / 20 300 VDC - Uniwersalne napięcie zasilania: 20 - 270 VAC - Uniwersalne napięcie zasilania: 20 - 270 VAC / 20 - 300 VDC / 20 - 300 VDC - Uniwersalne napięcie zasilania: 20 - 270 Vi AC - Pomiar parametrów sieci : 1-fazowej 3-fazowej symetrycznej - Zasilanie czujnikaw 2-przewodowego i niesymetrycznej; - Programowane z PC lub z mikrokonsoli LCD dotykowej - Opcje : wyjścia analogowe (do: 1-fazowej 5), przekaźnikowe, Uniwersalne napięcie zasilania: 20 - 270 Vac / 20RS485,, - symetrycznej 300 Vdc - Pomiar parametrów w sieci : 1-fazowej i 3-fazowej symetrycznej --Pomiar parametrów w sieci i 3-fazowej - Pomiar parametrów sieci : 1-fazowej i 3-fazowej pomiar harmonicznych, Ethernet symetrycznej (MODBUS TCP IP), - Wymiary: 22,6 xw 109 x 122 mm; i niesymetrycznej; i wyjście niesymetrycznej; i niesymetrycznej; wyjście Pro bus; Czas odpowiedzi: 150 ms (15ms w wersji F); - Opcje : wyjścia analogowe (do 5), przekaźnikowe, - Opcje :RS485,, wyjścia analogowe (do 5), przekaźnikowe, RS485,, Opcje : wyjścia analogowe (do 5), 20 przekaźnikowe, / 20 -RS485,, 300 VDC - Uniwersalne - 270 VAC - Wyjścia: 1 napięcie analogowe (TPI400/401), 2 analogowe (TPI 451), TCP IP), pomiar harmonicznych, wyjście- Ethernet (MODBUS TCPzasilania: IP), pomiar harmonicznych, wyjście Ethernet (MODBUS pomiar harmonicznych, 2 przekaźnikowe, RSbus; 485 wyjście Ethernet (MODBUS TCP IP), wyjście Probus; wyjście Pro wyjście Pro bus; - Uniwersalne napięcie zasilania: 20 - 270 VAC / 20 - 300 VDC - Uniwersalne napięcie zasilania: 20 - 270 VAC / 20 - 300 VDC - Uniwersalne napięcie zasilania: 20 - 270 VAC / 20 - 300 VDC

TRM2

TRM4

TRM2 TPIv 400/450/401/451 TRM2 TRM2 TRM4 TRM4 TRM4

Programowalne przetwornikiprzetworniki parametrówparametrów technologicznych Programowalne sieci AC: TPIv 400/450/401/451 Programowalne przetworniki parametrów technologicznych Programowalne przetworniki parametrów technologicznych TAIv60 Programowalne przetworniki parametrów technologicznych - Wejście stałoprądowe: +/-20mA, +/-270V max. (TPI 400/450/401/451); - Pomiar prądu,stałoprądowe, napięcia AC, Pt100, Ni100, termopary, - Wejście uniwersalne : wejście TPIv 400/450/401/451 TPIv 400/450/401/451 - 1 lub 2potencjometr wyjścia analogowe, 2 wyjścia przekaźnikowe, RS485, Ethernet, TPIv 400/450/401/451 rezystancja, (TPI 401/451); - Wejście stałoprądowe: +/-20mA, +/-270V max. (TPI 400/450/401/451); - Wejście stałoprądowe: +/-20mA, +/-270V max. (TPI 400/450/401/451); - Wejście stałoprądowe: +/-20mA, max. (TPI 400/450/401/451); - Zasilanie czujnika 2-przewodowego - Wejście uniwersalne : wejście stałoprądowe, Pt100, Ni100, termopary, - Wejście uniwersalne : wejście+/-270V stałoprądowe, Pt100, Ni100, termopary, - Wejście uniwersalne stałoprądowe, Ni100, termopary, - Programowane z PC: wejście lub z potencjometr mikrokonsoli LCD dotykowej rezystancja, potencjometr (TPI 401/451); rezystancja, (TPIPt100, 401/451); Pomiar parametrów w sieci 1-fazowej 3 fazowej symetrycznej, rezystancja, potencjometr (TPI 401/451); - Uniwersalne napięcie2-przewodowego zasilania: 20 - 270 VAC / 20 - 300 Vlub DC - Zasilanie czujnika 2-przewodowego - Zasilanie czujnika 1 lub 2 wyjścia analogowe, 2 wyjścia przekaźnikowe, RS485, Ethernet, pomiar harmonicznych czujnika 2-przewodowego - Wymiary: 22,6 x-109 x 122 - Programowane z PC lub z mikrokonsoli- Zasilanie LCD dotykowej - Programowane z PC lub mm; z mikrokonsoli LCD dotykowej - Programowane znapięcie PC150 lubms zzasilania: mikrokonsoli LCD -VCzas (15ms w20 wersji F); - Uniwersalne napięcie zasilania: 20 - 270 AC / 20odpowiedzi: - 300 VDC - Uniwersalne - 270 Vdotykowej AC / 20 - 300 VDC - Uniwersalne napięcie zasilania: 20 - 270 VAC / 20 - 300 DC - Wyjścia: 1 analogowe (TPI400/401), 2 analogowe (TPIV451), 2 przekaźnikowe, RS 485 - Wymiary: 22,6 x 109 x 122 mm; - Wymiary: 22,6- xPomiar 109 x 122 mm; parametrów w sieci 1-fazowej lub 3 fazowej symetrycznej i niesymetrycznej, - Wymiary: 22,6 x 109 x 122 mm; - Czas odpowiedzi: 150 ms (15ms w wersji F); - Czas odpowiedzi: 150 ms (15ms w wersji F); Wyjścia analogowe (do 5), wyjścia przekaźnikowe (do 3), RS485, Ethernet, pomiar harmonicznych - Czas odpowiedzi: 150 ms (TPI400/401), (15ms w wersji F); - Wyjścia: 1 analogowe (TPI400/401), 2 analogowe (TPI1451), 2 przekaźnikowe, RS2485 - Wyjścia: analogowe analogowe (TPI 451), 2 przekaźnikowe, RS 485 - Wyjścia: 1 analogowe (TPI400/401), 2 analogowe (TPI 451), 2 przekaźnikowe, RS 485

TRMv2 TRMv5

EVA3000 mierniki tablicowe Programowalne - Pomiar parametrów w sieci 1-fazowej lub 3 fazowej symetrycznej i niesymetrycznej silnie zniekształconej, - Wysoka klasa dokładności pomiarów: prąd, napięcie – 0,1; moce – 0,2; energie – 0,5 Programowalne mierniki tablicowe 400/401/402 sygnały DC,harmonicznych temperatura Programowalne tablicowe - Wyjścia analogowemierniki (doDIP 5), wyjścia przekaźnikowe (do 3), RS485, Ethernet, pomiar Programowalne mierniki tablicowe - Pomiar sygnałów stałoprądowych: +/-20mA, +/-300V (DIP 400/401/402); - Pomiar temperatury z sondązasilania Pt100,-Ni100 lub termopar (DIP 401/402); DIP 400/401/402 - sygnały DC, temperatura Dla wszystkich przetworników uniwersalne napięcie :sygnały 20-250VAC / 21,5-250VDC DIP 400/401/402 DC, temperatura DIP 400/401/402 - sygnały temperatura - Pomiar sygnałów z czujników rezystancyjnych lubDC, potencjometrycznych (DIP 402);

- Pomiar sygnałów stałoprądowych: +/-20mA, +/-300Vsygnałów (DIP 400/401/402); - Pomiar stałoprądowych: +/-20mA, +/-300V (DIP 400/401/402); - Pomiar sygnałów stałoprądowych: +/-20mA, +/-300V (DIP 400/401/402); - Dodatkowe opcje :401/402); wyjście analogowe, wyjścia wyjście cyfrowe - Pomiar temperatury z sondą Pt100, Ni100 lub termopar (DIP - Pomiar temperatury z sondą Pt100, Ni100 lub przekaźnikowe, termopar (DIP 401/402); Pomiar temperatury zzsondą Pt100, Ni100 (DIP 401/402); RS485, wejścia binarne, bargraf. - Pomiar sygnałów z czujników rezystancyjnych lub potencjometrycznych (DIP 402);lub termopar - Pomiar sygnałów czujników rezystancyjnych lub potencjometrycznych (DIP 402); Pomiar sygnałów z czujników rezystancyjnych lub potencjometrycznych (DIP 402); - Dodatkowe opcje : wyjście analogowe, wyjścia przekaźnikowe, wyjścieanalogowe, cyfrowe - Dodatkowe opcje : wyjście wyjścia przekaźnikowe, wyjście cyfrowe - Dodatkowe opcje : binarne, wyjście analogowe, wyjścia przekaźnikowe, wyjście cyfrowe RS485, wejścia binarne, bargraf. RS485, wejścia bargraf. RS485, wejścia binarne, bargraf. - Pomiar prądu, napięcia i częstotliwości sygnału przemiennego AC;

Programowalne mierniki tablicowe DIP 404 - Dodatkowe opcje jak dla DIP400. - pomiar parametrów sieci AC 404 DC, temperatura DIP 404 DIP 400/401/402DIP - sygnały PECA5 DIP 404 - Pomiar prądu, napięcia i częstotliwości sygnału przemiennego AC; i częstotliwości sygnału przemiennego AC; - Pomiar prądu, napięcia - Pomiar sygnałów stałoprądowych: +/-20mA, +/-300V (DIP 400/401/402); - Pomiar parametrów w sieciprzemiennego jednofazowejAC; lub 3-fazowej symetrycznej; - Pomiar prądu, napięcia częstotliwości sygnału - Dodatkowe opcje jak dla DIP400. - Dodatkowe opcje jaki dla DIP400. - Pomiar temperatury z sondą Pt100, Ni100 lub termopar (DIP 401/402);- Dodatkowe Dodatkowe opcje jak lub dla 3-fazowej DIP400. symetrycznej; opcje jak dla DIP400. - Pomiar parametrów w sieci jednofazowej - Pomiar sygnałów z czujników rezystancyjnych lub potencjometrycznych (DIP 402);opcje jak dla DIP400. - Dodatkowe - Dodatkowe opcje : wyjście analogowe, wyjścia przekaźnikowe, wyjście cyfrowe - Pomiar parametrów w sieci jednofazowej lub 3-fazowej symetrycznej; - Pomiar parametrów w sieci jednofazowej lub 3-fazowej symetrycznej; RS485, wejścia binarne, bargraf. Pomiar parametrów sieci lub 3-fazowej symetrycznej; - Dodatkowe opcje jak dla DIP400. DIS 2 jednofazowej -DIP400. wejście technologiczne - prąd lub napięcie DC; - Dodatkowe opcjew-jak dla - Dodatkowe opcjetechnologiczne jak -dla - DIS 2 - wejście - prąd lub napięcie DC; Ni100, termopary; DISDIP400. 3 - wejście temperatura : Pt100,

PECA5 - pomiar parametrów sieci AC PECA5 - pomiar parametrów AC PECA5 -sieci pomiar parametrów sieci AC24x48mm DIS 2/3/4 - Mini-wyświetlacz PECA5 - pomiar parametrów sieci AC DIS 2/3/4 - Mini-wyświetlacz 24x48mm DIP 404 - DIS 3 - wejście temperatura : Pt100, uniwersalne Ni100, termopary; - -DIS 4 - wejście : DIS2, DIS324x48mm i rezystancja, potencjometr. DIS 2/3/4 - Mini-wyświetlacz 24x48mm DIS 2/3/4 Mini-wyświetlacz DIS -technologiczne Mini-wyświetlacz 24x48mm - napięcie DIS 4 2/3/4 -2wejście uniwersalne : DIS2, DIS3lub i rezystancja, potencjometr. - Pomiar prądu, napięcia i częstotliwości sygnału przemiennego AC; lub - DIS 2 - wejście technologiczne - prąd - DIS - DC; wejście - prąd napięcie DC; DIS 2 wejście technologiczne prąd lub napięcie DC; - Dodatkowe opcje jak dla DIP400. - DIS 3 - wejście temperatura : Pt100, Ni100,-termopary; DIS: Pt100, 6: Pt100, - Mini-wyświetlacz 24x48mm DIS 3 - wejście temperatura Ni100, termopary; - DIS 3 - wejście temperatura Ni100, DIS - potencjometr. Mini-wyświetlacz 24x48mm - DIS 4 - wejście uniwersalne : DIS2, DIS3 i rezystancja, - DIS 46 - wejście uniwersalne : DIS2, DIS3termopary; i rezystancja, potencjometr. - pomiar prądu i napięcia AC/DC TRMS - prąd do 5A, napięcie do 500V. - DIS 4 - wejście : DIS2, DIS3 rezystancja, potencjometr. - pomiar prądu uniwersalne i napięcia AC/DC TRMS - iprąd do 5A, napięcie do 500V. DIS 6 - Mini-wyświetlacz DIS 6 - Mini-wyświetlacz 24x48mm POSIADAMY RÓWNIEŻ PRZETWORNIKI, DETEKTORY PROGOWE, PĘTLI I SYGNAŁÓW STYKOWYCH DIS 6 24x48mm - SEPARATORY Mini-wyświetlacz 24x48mm - pomiar prądu i napięcia AC/DC TRMS - prąd do 5A, prądu napięcie do 500V. - pomiar i napięcia AC/DC TRMS - prąd do 5A, napięcie do 500V.

- pomiar prądu i(CERTYFIKAT napięcia AC/DC TRMS - prąd do 5A, napięcie do 500V. ORAZ MIERNIKI CYFROWE DO STREFY ISKROBEZPIECZNEJ ATEX), I INNE URZĄDZENIA. ADAMY RÓWNIEŻ PRZETWORNIKI, DETEKTORY PROGOWE, SEPARATORY PĘTLI I SYGNAŁÓW STYKOWYCH POSIADAMY RÓWNIEŻ PRZETWORNIKI, DETEKTORY PROGOWE, SEPARATORY PĘTLI I SYGNAŁÓW STYKOWYCH POSIADAMY RÓWNIEŻ PRZETWORNIKI, DETEKTORY PROGOWE, SEPARATORY PĘTLI SYGNAŁÓW STYKOWYCH POSIADAMY RÓWNIEŻ PRZETWORNIKI, DETEKTORY PROGOWE, SEPARATORY PĘTLI II SYGNAŁÓW ISTNIEJĄ NA ŚWIECIE PEWNE RZECZY, KTÓRYCH NIE MOŻNA ZMIERZYĆ, DLA INNYCH SKONSULTUJ SIĘSTYKOWYCH Z ARDETEM&ZPAS ORAZ MIERNIKI CYFROWE DOORAZ STREFY ISKROBEZPIECZNEJ (CERTYFIKAT ATEX), I INNE URZĄDZENIA. MIERNIKI CYFROWE STREFY ISKROBEZPIECZNEJ (CERTYFIKAT ATEX), I INNE URZĄDZENIA. ORAZ MIERNIKI MIERNIKI CYFROWE DODO STREFY ISKROBEZPIECZNEJ (CERTYFIKAT ATEX), INNE URZĄDZENIA. ORAZ CYFROWE DO STREFY ISKROBEZPIECZNEJ (CERTYFIKAT ATEX), II INNE URZĄDZENIA. A ŚWIECIE PEWNEISTNIEJĄ RZECZY, NA KTÓRYCH NIE MOŻNA ZMIERZYĆ, DLA INNYCH SKONSULTUJ SIĘ Z ARDETEM&ZPAS ŚWIECIE PEWNE RZECZY, KTÓRYCH NIE MOŻNA ZMIERZYĆ, DLA INNYCH SKONSULTUJ SIĘ Z ARDETEM&ZPAS ISTNIEJĄ NA NA ŚWIECIE ŚWIECIE PEWNE RZECZY, KTÓRYCH NIE MOŻNA ZMIERZYĆ, DLA INNYCH SKONSULTUJ SIĘ ARDETEM&ZPAS ISTNIEJĄ PEWNE RZECZY, KTÓRYCH NIE MOŻNA ZMIERZYĆ, DLA INNYCH SKONSULTUJ SIĘ ZZ ARDETEM&ZPAS

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Większe korzyści dla partnerów i klientów COPA-DATA tworzy przyszłość swojego programu partnerskiego Firma COPA-DATA wzmocniła możliwości rozwoju wspólnie ze swoimi partnerami w przyszłości. Niezależny producent oprogramowania do automatyki przemysłowej i energetycznej opracował nowe założenia programu Partner Community, aby przygotować go na wyzwania przyszłości. Nowe formy członkostwa zapewniają dodatkowe korzyści dla partnerów i większą transparentność dla klientów końcowych.

zięki współpracy z ponad 240 certyfikowanymi firmami zlokalizowanymi w ponad 45 krajach COPA-DATA Partner Community (CDPC) już teraz wyznacza światowe standardy. Na przestrzeni lat twórca platformy programowej zenon współpracował z międzynarodową siecią specjalistów z sektora produkcyjnego i energetycznego. Firma zamierza teraz rozszerzyć to podejście, wprowadzając opracowany na nowo program partnerski. „Naszym celem jest stworzenie jeszcze bardziej zacieśnionej, światowej sieci profesjonalistów, którzy dzięki swojemu doświadczeniu we wdrażaniu produktów zenon zapewnią lokalne wsparcie naszym klientom końcowym j”, tak Johannes Petrowisch, Head of Corporate Partnerships, wyjaśnia ideę wprowadzonych zmian. Kolejnym krokiem jest zmodyfikowanie zasad społeczności Partner Community, którego celem jest zwiększenie liczby członków. Firma COPA-DATA dodała nowy poziom dla początkujących członków: „Listed Member” (zarejestrowany członek). Pozwoli to firmom na pełne zaangażowanie w wykorzystanie oprogramowania zenon już na wczesnym etapie. Członkowie mogą następnie podnosić kwalifikacje z pomocą dobrze dopasowanego i dedykowanego dla nich programu szkoleniowego. Gdy firmy spełnią określone wymagania, mogą cieszyć się z dodatkowych korzyści jako certyfikowani partnerzy.

Transparentność dla klientów końcowych

Nowa struktura czterech poziomów partnerstwa ma głównie zapewnić klientom końcowym większą transparentność i ułatwić im wybór właściwego partnera. Każdy poziom odzwierciedla umiejętności i doświadczenie członków: począwszy od statusu Listed Member, przez poziomy Bronze, Silver, do poziomu partnera Gold.

rzeszy odbiorców. Planowane działania obejmują globalne wydarzenia dla partnerów i bezpłatny dostęp do internetowych kursów i filmów szkoleniowych. Aby zapewnić najwyższą jakość dla swoich klientów końcowych, COPA-DATA regularnie weryfikuje status poszczególnych partnerów. Firma COPA-DATA na nowe tory skierowała również współpracę z instytucjami edukacyjnymi i badawczymi. „Dzięki

Zdj. 1 CDPC poziomy członkostwa.

Dla członków programu każdy poziom zapewnia dodatkowe korzyści: lepsze wsparcie, zniżki, ekskluzywny wczesny dostęp do nowych wersji oprogramowania zenon oraz wsparcie w formie kampanii marketingowych lub sprzedażowych.

Inicjatywa podnoszenia kwalifikacji dla partnerów

W ramach zaktualizowanego programu, COPA-DATA chce przekazywać najbardziej aktualną wiedzę o platformie oprogramowania zenon do większej

temu zapewnimy tym instytucjom niezbędne wsparcie w intensywnym i kreatywnym wdrażaniu oprogramowania zenon w procesach badań naukowych i nauczania”, mówi Johannes Petrowisch. Ta współpraca odgrywa dla nas niezwykle ważną rolę w stymulowaniu innowacji w rozwoju produktów z rodziny zenon. Nowa struktura składa się z dwóch głównych kategorii i czterech podrzędnych poziomów członkostwa. www.copadata.com n

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 4/2019

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Kogeneracja – ekologiczna gwarancja bezpieczeństwa energetycznego dla biznesu Dla niektórych przedsiębiorców nawet krótkotrwała przerwa w dostawach energii elektrycznej skutkować może potężnymi stratami. Niestety, ze względu na coraz częstsze i groźniejsze anomalie atmosferyczne oraz techniczne problemy systemu elektroenergetycznego, polskie firmy często stają w obliczu takiego niebezpieczeństwa. Rozwiązaniem tego problemu mogą być autonomiczne jednostki kogeneracyjne, gwarantujące stabilność i pewność dostaw energii.

owszechnie przyjęta definicja bezpieczeństwa energetycznego głosi, że dostawy energii mają być stabilne i nieprzerwane. Faktycznie, trudno wyobrazić sobie codzienne życie bez pewności co do nieustannego dostępu do zasilania. Jednakże polscy odbiorcy energii coraz częściej borykają się z problemami na tym polu. Winę za to ponoszą niebezpieczne anomalie atmosferyczne oraz problemy techniczne polskiego systemu elektroenergetycznego. W ostatnich latach odnotowano w Polsce zwiększoną częstotliwość wystę-

powania gwałtownych zjawisk pogodowych. Mowa tu przede wszystkim o potężnych nawałnicach, ulewach, gradobiciach, a nawet trąbach powietrznych. Niszczycielska siła tych groźnych anomalii daje się szczególnie we znaki na płaszczyźnie energetycznej – po każdej silnej burzy w mediach pojawiają się doniesienia o dziesiątkach tysięcy osób pozbawionych prądu. Usunięcie zniszczeń i naprawa uszkodzonych linii to często kwestia wielu godzin, niekiedy nawet – całych dni. Przez ten czas ludzie muszą obyć się bez energii elektrycznej.

Nawałnice i wichury to nie jedyny przykład zagrożeń atmosferycznych, które wpływają na dostawy energii w Polsce. Do listy tej należy dopisać także długotrwałe susze. Powodują one znaczny ubytek wody w rzekach, co z kolei skutkować może problemami z chłodzeniem bloków w elektrowniach. Sytuacje takie stwarzają zagrożenie dla całego polskiego systemu elektroenergetycznego, czego dobitnym przykładem był sierpień 2015 roku, kiedy to problemy z chłodzeniem jednostek konwencjonalnych przyczyniły się do wprowadzenia

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 4/2019

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE tzw. 20. stopnia zasilania i faktycznej reglamentacji dostaw prądu dla firm. Nie sposób też nie zauważyć, że polski system elektroenergetyczny narażony jest na szkodliwe działanie tzw. przepływów kołowych. Są to nieprzewidywane transfery energii, przesyłane z północy Niemiec na południe tego kraju, a także do Austrii i Szwajcarii. Stanowią one duże zagrożenie dla bezpieczeństwa sieci – i to nie tylko w skali Polski, ale nawet całej Europy. Powyższe sytuacje są szczególnie groźne dla przedsiębiorców. Każda przerwa w dostawach energii oznacza dla nich przerwę w działalności, a więc i wymierne straty, sięgające niekiedy ogromnych kwot. Niektóre firmy po prostu nie mogą sobie pozwolić na utratę zasilania. Dlatego też, coraz większą popularnością cieszą się w Polsce jednostki kogeneracyjne. Układy kogeneracyjne umożliwiają jednoczesne wytwarzanie energii elektrycznej i ciepła, dzięki czemu stanowić mogą szerokie wsparcie dla wielu form działalności gospodarczej. Zasilane są zwykle paliwem gazowym, co dodaje im walorów ekologicznych. Umiejętnie wkomponowane w profil firmy są w stanie przynieść dodatkowe korzyści. Jednym z najciekawszych przykładów przedsiębiorców wykorzystujących jednostki kogeneracyjne jest firma JMP Flowers. Ten prosperujący od 40 lat rodzinny biznes działa w sektorze hodowli kwiatów. Jest to branża wymagająca – rośliny, zajmujące areał ponad 18 hektarów, wymagają bowiem odpowiedniego nawożenia, temperatury i nawodnienia. Prace te wykonywane są w dużej mierze przez maszyny, dlatego też wszelkie przerwy w dostawach energii byłyby niezwykle kłopotliwe i groźne dla kondycji firmy. Z tego względu przedsiębiorstwo JMP Flowers zakupiło wysokosprawną jednostkę kogeneracyjną Caterpillar CG260-16, o mocy elektrycznej 4.5 MW i cieplnej ok. 5.25 MW. Ten zasilany paliwem gazowym układ przyniósł firmie nie tylko bezpieczeństwo, ale także tanią energię. Ponadto, wyposażenie jednostki zgrało się z profilem działalności JMP Flowers dzięki nowoczesnej technologii obrotu dwutlenkiem węgla. Wyprodukowany podczas wytwarzania energii CO2 jest przechwytywany przez zainstalowany w jednostce system oczyszczania spalin (SRC), a następnie wprowadzany do obiegu w szklarniach. Tam rośliny wykorzystują go w procesie fotosyntezy, przerabiając

dwutlenek węgla na tlen, który następnie odprowadza się do atmosfery. Taka gospodarka emisjami wpisuje się w ramy modelu obiegu zamkniętego. „Dzięki zaproponowanym i wdrożonym rozwiązania przez firmę Caterpillar w pełni pokryliśmy nasze zapotrzebowanie na energię elektryczną i cieplną co oczywiście przyczyniło się do dynamicznego rozwoju naszej firm” – mówi prezes JMP Flowers Jarosław Ptaszek.

Układ kogeneracyjny został dostarczony i zainstalowany przez spółkę Eneria, która jest ekspertem w dziedzinie rozwiązań energetycznych i posiada w swej ofercie jednostki dostosowane do szczególnych, indywidualnych wymagań. „Nasi klienci często szukają produktów, które będą dopasowane do nietypowych zadań. Zwykły układ kogeneracyjny to zbyt

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 4/2019

mało – niejednokrotnie oczekuje się po tych urządzeniach dodatkowych funkcji, dopasowanych do danego typu przedsiębiorstwa, przy jednoczesnej niezawodności i wysokiej jakości. W naszej ofercie znaleźć można właśnie takie produkty” - powiedział Leszek Nicgorski, Dyrektor Generalny Eneria Sp z o.o. „Zaplecze doświadczonych inżynierów oraz nasze know-how pozwala nam spełniać wysokie wymagania klientów jak i adaptować rozwiązania do indywidualnych potrzeb” – dodał. Warto podkreślić, że Eneria nie tylko dostarczyła i zainstalowała układ kogeneracyjny, ale także odpowiadała za umiejętne rozplanowanie jego rozruchu, które dostosowane było do dość specyficzynych warunków hodowli kwiatów. Wymagało to nie lada wyczucia i kompetencji – specjaliści Enerii m.in. zaprojektowali szereg wyjątkowych usprawnień, dzięki którym dokonywany był obrót dwutlenkiem węgla, wybrali najbardziej ergonomiczne drogi przesyłowe, a także zapewnili bezpieczny i wygodny dostęp do jednostki. Powyższy przykład dobrze pokazuje, jak korzystną inwestycją może być zakup jednostki kogeneracyjnej. Tego typu urządzenie nie tylko dostarcza taniego prądu i pozwala uodpornić się na problemy z dostawami energii elektrycznej, ale może też zostać umiejętne zsynchronizowane z profilem prowadzonej działalności, co przekłada się na dodatkowe zyski. Eneria n

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Dwie cenne nagrody dla ZPUE S.A. Dwie cenne nagrody za Inteligentną Stację Transformatorową SPS z podziemnym magazynem energii odebrała w maju firma ZPUE S.A. Pierwsza – Złoty Medal Międzynarodowych Targów Poznańskich trafiła do Spółki podczas corocznej, branżowej wystawy EXPOPOWER, druga zaś – NOVATOR została wręczona jako dowód uznania otoczenia biznesowego skupionego wokół Staropolskiej Izby PrzemysłowoHandlowej za innowacyjne podejście i odwagę we wprowadzaniu nowych rozwiązań takich jak wspomniana stacja SPS.

ak poinformowały na swojej stronie internetowej Międzynarodowe Targi Poznańskie, odznaczone Złotym Medalem produkty są unikatowe w swojej klasie, wykonane ze znakomitej jakości materiałów i wytworzone w oparciu o najwyższej klasy technologie. Nagrodę w imieniu ZPUE S.A. z rąk Prezesa Zarządu ENEA Operator Andrzeja Kojry odebrał Prokurent, Dyrektor Departamentu Sprzedaży Krajowej Stani-

sław Toborek. Kilka dni po tym wydarzeniu, w ręce ZPUE trafiła kolejna nagroda. To przyznawany od 12 lat przez Staropolską Izbę Przemysłowo-Handlową NOVATOR. Cenne wyróżnienie zostało przyznane podczas specjalnej gali zorganizowanej w Kieleckim Centrum Kultury. Złoty Medal MTP oraz NOVATOR to kolejne, cenne nagrodą dla włoszczowskiej Spółki za Inteligentną Stację Transformatorową SPS, która po raz

Dyrektor Departamentu Sprzedaży Krajowej Stanisław Toborek podczas gali wręczenia nagród NOVATOR (fot. Hubert Wiśniewski/SIPH)

pierwszy została zaprezentowana we wrześniu ub.r. podczas Międzynarodowych Energetycznych Targów Bielskich ENERGETAB w Bielsku-Białej. Dotychczas SPS została nagrodzona m.in. podczas odbywających się w listopadzie w Lublinie Targów ENERGETICS. Znalazła także uznanie podczas zorganizowanej z okazji 100-lecia Odzyskania Niepodległości Pomorskiej Gali Energetyki. Wówczas w ręce ZPUE trafiła specjalna statuetka „Innowacje w Energetyce”. SPS to inteligentna stacja transformatorowa z magazynem energii, przyłączami do źródeł OZE oraz ładowarkami pojazdów elektrycznych. Rozwiązanie integrujące funkcje zdalnie zarządzanej, rozdzielczo-dystrybucyjnej stacji transformatorowej, pracującej w systemie Smart Grid z dwukierunkowym inwerterem (ładowanie / oddawanie energii) współpracującym z magazynem energii, jednocześnie zapewniając możliwość ładowania pojazdów elektrycznych, zarówno osobowych jak i np. autobusów. Uzupełnieniem systemu jest możliwość zasilania magazynu energii lub odbiorców bezpośrednio z odnawialnych źródeł energii elektrycznej np. farm fotowoltaicznych czy wiatrowych. Poszczególne elementy składowe mogą tworzyć niezależne instalacje lub zarządzane przez SPS-Control pracować, jako jeden zaawansowany system. n

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 4/2019

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Wyposażenie stacji elektroenergetycznych WN w ofercie ZEG-ENERGETYKA Sp. z o.o. 1. Wstęp. W ostatnich 2 latach w programie rozwoju spółki ZEG-ENERGETYKA znalazły się nowe obszary działalności – urządzenia automatyki stacyjnej oraz prefabrykacja szaf urządzeń pomocniczych stacji elektroenergetycznych 110 kV/SN. Intensywne prace projektowo-konstrukcyjne zaowocowały szeregiem nowych produktów w tym zakresie. W artykule przedstawiono wybrane urządzenia oferowane przez ZEG-ENERGETYKA.

2. Zabezpieczenia i automatyka stacji 110 kV / SN. Typowa stacja elektroenergetyczna zawiera kilka podsystemów takich jak stanowiska transformatorów mocy, rozdzielnię 110 kV i rozdzielnię SN z zabezpieczeniami i automatyką stacyjną oraz zasilanie potrzeb własnych AC i DC. ZEG-ENERGETYKA konsekwentnie buduje swoją ofertę w zakresie wyposażania stacji we wszystkie komponenty automatyki stacji oraz zabezpieczeń i aparatury do monitorowania pracy oraz sterowania dla urządzeń i obiektów energetyki. Rozwijana obecnie oferta zabezpieczeń i automatyki dla stacji elektroenergetycznych obejmuje urządzenia dla: yy zabezpieczania szyn zbiorczych rozdzielni z układem lokalnej rezerwy wyłącznikowej, yy układu regulacji napięcia stacji i zabezpieczeń transformatorów zaczepowych, yy monitorowania i kontroli systemów potrzeb własnych, yy układów przełączania zasilania oraz sygnalizacji awaryjnej.

Rys. 1. CZAZ-SZ – różnicowe zabezpieczenie szyn zbiorczych z automatyką LRW (wersja skupiona).

3. Ogólna charakterystyka techniczna urządzeń automatyki i zabezpieczeń. Urządzenia automatyki i EAZ dla stacji energetycznych 110/SN są montowane w szafach obejmujących zazwyczaj cały system automatyki (np. kontrola zasilania potrzeb własnych). Przyjęta została konstrukcja urządzeń dla takich szaf w systemie 19”. Zastosowano rozwiązania jednolite i modułowe, które pozwalają na zastosowanie wspólnych podzespołów dla różnych wyrobów (panele czołowe, mechanika, karty we/ wy itd.). Stąd wynika także możliwość budowy kolejnych wyrobów na bazie uniwersalnej, modułowej konstrukcji. Na podkreślenie zasługuje też możliwość różnego umieszczenia rozłącznego panelu czołowego urządzeń względem jednostki centralnej, lub też łączenia tych jednostek w grupy (np. sygnalizacji centralnej). Wszystkie opisane w dalszej części urządzenia automatyki w obudowach 19” mają wspólne właściwości: yy obudowa kasetowa 19’’/4U/160 mm, yy modułowa konstrukcja umożliwiająca indywidualną konfigurację sprzętową,

Rys. 2. CZAZ-SZ – wersja rozproszona zabezpieczenia szyn zbiorczych

yy zdejmowany panel frontowy z możliwością jego zabudowy w dowolnym miejscu, yy programowalny kolorowy, dotykowy ekran 7’’ z funkcją sterowania i zmiany nastaw,

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 4/2019

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE yy programowalne klawisze funkcyjne i wielokolorowe diody sygnalizacyjne, yy izolowane wejścia pomiarowe napięciowe i prądowe, yy wejścia dwustanowe optyczne, konfigurowalne, yy konfigurowalne wyjścia stykowe do sterowania wyłącznikami i sygnalizowania awarii, yy układy redundancji zasilania AC/DC, autodiagnostyki i sygnalizacji stanów awaryjnych, yy karty we/wy wyposażone we wtyki skręcane 16 stykowe, yy 8 portów komunikacyjnych, RS232, RS485, ST-światłowód, USB, yy współpraca z sygnalizacją Al., Up. yy możliwość rozbudowy urządzeń o dodatkowe funkcjonalności. Znaczna liczba elementów sygnalizacji stanów zakłóceniowych w każdym produkcie zapewnia personelowi precyzyjną i szybką informację na temat pojawiających się zagrożeń. Urządzenia pełnią także funkcję rejestratorów zdarzeń. Komunikacja z systemem nadrzędnym możliwa za pomocą łączy światłowodowych, RS485, Ethernet. Do dyspozycji protokoły komunikacyjne ZEG, IEC60870-5-103 oraz (opcje) MODBUS, DNP-3, IEC-61850.

4. CZAZ-SZ - zabezpieczenie szyn zbiorczych Aktualne wymaga się wyposażenia rozdzielni 110 kV w zabezpieczenie szyn zbiorczych ze zintegrowanym układem lokalnego rezerwowania wyłączników. CZAZ-SZ jest cyfrowym zabezpieczeniem przeznaczonym dla ochrony szyn rozdzielni wysokich napięć 110/220/400 kV. Działające bardzo szybko (czas wyłączenia do 15 ms) i selektywnie zabezpieczenie zawiera również zintegrowaną automatykę lokalnej rezerwy wyłącznikowej (LRW) z kryterium prądowym i wyłącznikowym. Dzięki modułowej i skalowalnej konstrukcji CZAZ-SZ posiada duże możliwości łatwego dostosowania do różnych układów pól i schematów rozdzielni. Urządzenie może pracować w konfiguracji skupionej oraz rozproszonej. Skupiona wersja CZAZ-SZ składa się z 1 lub 2 zespolonych kaset 19” i pozwala na obsługę jednego systemu szyn z dwoma sekcjami. Mogą to być układy typu H zawierające do 8 wyłączników i do 9 pól, z najbardziej rozpowszechnio¬nym układem H5 na czele.. W wersji rozproszonej urządzenie jest podzielone na jednostkę centralną oraz jednostki polowe. W tym wypadku system umożliwia obsługę do 3 systemów szyn podzielonych na 9 sekcji zawierających do 9 łączników szyn, do 24 wzdłużnych

łączników sekcji oraz do 48 pól. System rozproszony pozwala na znaczne zmniejszenie kosztów okablowania stacji, zwłaszcza dla rozbudowanych stacji. Podstawowe właściwości CZAZ-SZ: yy zastosowanie w jednosystemowych rozdzielniach z dwoma sekcjami (wersja skupiona zabezpieczenia) lub do 3 systemów i 9 sekcji (wersja rozproszona) yy funkcja kontroli prądu różnicowego i kryterium porównawczo fazowe yy czas wyłączenia zwarcia na szynach zbiorczych < 15 ms yy wykrywanie zwarć w strefach martwych odpływów i łączników szyn (pomiędzy przekładnikiem prądowym a otwartym wyłącznikiem) yy do 64 wejść dwustanowych i do 24 wyjść wyłączających (obsługa do 8 wyłączników) w pojedynczej kasecie yy kontrola ciągłości obwodów wyłączających. Zabezpieczenie CZAZ-SZ powstawało przy wsparciu z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (Inteligentny Rozwój) jako projekt POIR.01.01.01-00-0433/17.

5. ARN-T - regulacja napięcia transformatora Automatyczna regulacja napięcia dla stacji WN/SN jest realizowana przez cyfrowy regulator napięcia ARN-T, który steruje napędem przełącznika zaczepów transformatora WN/ SN przy współpracy z odpowiednim systemem sterowania i nadzoru. Na stacjach bezobsługowych regulator samoczynnie przełącza podobciążeniowe zaczepy transformatora. Regulator jest wyposażony w układ kontrolujący prawidłowość utrzymywanych napięć w dopuszczalnym zakresie. Impulsowanie na zmianę zaczepu transformatora i czas przełączenia jest odwrotnie proporcjonalny do wielkości odchyłki napięcia. Charakterystyka regulacji wybierana jest przez użytkownika w pięciu wariantach osobno dla odchyłki w górę i w dół. Regulator może sterować napięciem transformatorów dwu-i trójuzwojeniowych. Istnieje możliwość regulacji napięcia z kompensacją spadku napięcia na linii zasilającej wybranego odbiorcę. W takim przypadku napięcie stabilizowane jest tylko u wybranego odbiorcy. Podstawowe właściwości: yy praca w trybie automatycznym lub ręcznym. yy regulacja napięcia dobowa, tygodniowa, miesięczna, roczna yy regulacja napięcia z wybraną charakterystyką (5 wariantów) yy możliwość zdalnego sterowania przełącznikiem zaczepów yy wyjścia stykowe do sterowania zaczepami i sygnalizowania awarii - konfigurowalne yy wejścia pomiarowe 2x napięciowe i 2x prądowe Regulator może też współpracować ze wskaźnikiem numeru zaczepu transformatora AWZ-1 produkcji ZEG-ENERGETYKA..

6. Nadzór układów zasilania potrzeb własnych stacji

Rys. 3. CZAZ-SZ - jednostka centralna i polowe

Urządzeniami przeznaczonymi do kontroli zasilania urządzeń potrzeb własnych stacji elektroenergetycznych są: monitor potrzeb własnych MPW-1, automatyka kontroli doziemień systemu zasilania prądem stałym ASD-1 oraz automat przełączania zasilania ATS-1. Wymienione aparaty zapewniają: yy pomiar prądów: prostownika, baterii i obciążenia całkowitego, yy pomiar napięcia (podwyższone i obniżone napięcia), yy kontrolę i lokalizację uszkodzeń w obwodach prądu stałego,

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 4/2019

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE yy kontrolę doziemienia w kablach DC. Monitor MPW-1 służy do kontroli pracy szaf rozdzielni zasilania potrzeb własnych prądu przemiennego oraz prądu stałego. Kontrolowane są (dwutorowo) stany wyłączników sekcjonowanej rozdzielni potrzeb własnych 0,4kV w układzie dwóch dopływów z łącznikiem szyn. Wykonywany jest pomiar prądów i napięć w dwóch dopływach rozdzielni. Monitorowanie rozdzielnicy zasilania gwarantowanego 230V AC potrzeb własnych polega na: yy kontroli pozycji łączników (dwutorowo), yy pomiarze napięcia na sekcji, yy pomiarze obciążenia na sekcji. Dla rozdzielni prądu stałego 110V/220V dodatkowo mierzony jest prąd ładowania akumulatorów. Wszystkie powyższe parametry są też kontrolowane w sekcji zasilania potrzeb własnych 24/48V DC. Sygnalizacja stanów i zakłóceń zapewnia personelowi precyzyjną i szybką informację na temat pojawiających się zagrożeń. Urządzenie posiada również serwer WWW dla lokalnej i zdalnej kontroli parametrów pracy aparatury. System zasilania prądem stałym układów potrzeb własnych stacji elektroenergetycznej wymaga wykrywania i lokalizacji uszkodzeń w obwodach prądu stałego oraz kontrolę doziemień w kablach. Zespół automatyki ASD-1 służy do samoczynnego wykrywania pogorszenia stanu izolacji w obwodach prądu stałego zasilania 110VDC/220VDC. Urządzenie pozwala na ciągłą kontrolę stanu izolacji nieuziemionych obwodów DC. Pomiar wykonywany jest niezależnie w każdym z odpływów. Dwa progi nastaw sygnalizują i alarmują o niskiej wartości rezystancji izolacji. Programowalne wyjścia przekaźnikowe oraz diody sygnalizują wystąpienie określonego stanu izolacji instalacji napięcia stałego potrzeb własnych. Sygnalizacja może być grupowana w zbiorcze sygnały alarmowe. W układach wymagających w stanach awaryjnych szybkiego podłączenia agregatu prądotwórczego (np. do zasilania prostownika), wyposażeniem systemu zasilania potrzeb własnych może być tez automat przełączenia zasilania ATS-3 lub ATS-9. Urządzenie służy do samoczynnego załączenia rezerwy zasilania i automatycznego powrotu do zasilania podstawowego w rozdzielniach 400/230V. Urządzenia automatyki przełączania zasilania należą do podstawowych układów wpływających na pewność zasilania odbiorów. ATS-3 dedykowany jest dla rozdzielni potrzeb własnych posiadających do trzech wyłączników i przełącza zasilanie dopływów poprzez łącznik szyn. Dla bardziej złożonych układów rozdzielni stosowany jest aparat ATS-9. Urządzenie to obsługuje rozdzielnie potrzeb własnych w układzie do dziewięciu wyłączników wraz z obsługą agregatów. Funkcje automatu są takie, jak ATS-3, natomiast konstrukcja i charakterystyka jest zgodna z parametrami urządzeń w kasetach 19” (np. oddzielny panel wyświetlacza).

Rys. 5. Monitoring potrzeb własnych MPW-1

Rys. 6. Czujniki automatyki kontroli doziemień ASD-1

7. Podsumowanie Opisane powyżej produkty z oferty ZEG-ENERGETYKA tworzą podstawowy komplet urządzeń dla stacji wysokich napięć, w które są wyposażane prefabrykowane w zakładzie szafy wyposażenia stacji. Poza opisanymi oferowane są również systemy sygnalizacji centralnej, obejmujące rozbudowane systemy wielokasetowe (SC-64), ale też małogabarytowe optyczne wskaźniki SC-16. W skład wy-

Rys. 7. Przełącznik ATS-3

posażenia stacji wchodzą także różnego typu przekaźniki pomocnicze, konwertery, sygnalizatory i inne akcesoria produkowane w ZEG-ENERGETYKA. n

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 4/2019

OFERTA DLA ROZDZIAŁU ENERGII NISKIEGO NAPIĘCIA

ZAKRES : • Bezpieczniki cylindryczne, Modulostar® • Bezpieczniki NH, D0 • Multivert®, Multibloc® • Rozłączniki bezpiecznikowe Linocur® • Ograniczniki przepięć • Rozłączniki izolacyjne • Bloki rozdzielcze FSPDB

E P. M E R S E N .CO M

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Wpływ zanieczyszczeń stałych i wody na układ izolacyjny transformatora W referacie przedstawiono wpływ zanieczyszczeń stałych i wody na układ izolacyjny transformatorów, zarówno w przypadku właściwości dielektrycznych olejów transformatorowych (głównie napięcia przebicia i współczynnika strat dielektrycznych oleju tg δ) jak i wytrzymałości izolacji papierowej. Przedstawiono również sposoby oznaczania cząstek stałych oraz zawartości wody w oleju i w izolacji papierowej .

ednym z nieodłącznych elementów życia każdego transformatora powinna być ich kompleksowa diagnostyka. Nowoczesne systemy kontroli stanu technicznego transformatorów pomagają wydłużyć czas ich pracy, oraz zapobiegać ewentualnym awariom lub wyłączeniu jednostki z ruchu. Diagnostyka oparta na badaniu oleju elektroizolacyjnego pozwala na wczesne wykrycie defektu transformatora. Jest to metoda bezinwazyjna nie wymagająca wyłączenia jednostki, a jednocześnie daje możliwość ocenić stan techniczny transformatora.

1. Właściwości dielektryczne oleju transformatorowego Olej transformatorowy odpowiedzialny jest za zapewnienie dobrej izolacji elektrycznej oraz za odprowadzenie ciepła, będącego konsekwencją różnicy temperatur pomiędzy olejem podgrzanym (część aktywna, uzwojeniami) a olejem schłodzonym (radiatory, chłodnice). Zatem oleje elektroizolacyjne, które stosujemy w urządzeniach wysokonapięciowych powinny spełniać następujące funkcje: yy izolacyjną, yy chłodzącą, yy substancji chroniącej izolację stałą przed dostępem wilgoci i powietrza, yy substancji ułatwiającej gaszenie łuku elektrycznego, yy wspomagającą ochronę przed korozją, yy wspomagającą wytrzymałość izolacji celulozowych. Aby te wszystkie funkcje wykorzystać olej używany w transformatorach musi charakteryzować się pewnymi parametrami. Powinien on mieć: yy dobre właściwości izolacyjne, czyli wysokie napięcie przebicia oraz niską stratność dielektryczną, yy brak zanieczyszczeń takich jak woda (czy to w formie wolnej czy zdyspergowanej), zanieczyszczenia stałe, rozpuszczone gazy, śladowe ilości metali lub substancje kwaśne, yy proporcjonalnie małą lepkość przyczyniającą się do efektywnego chłodzenia, yy niską temperaturę płynięcia, co pozwala zachować ciągłość pracy nawet w ujemnych temperaturach, yy bardzo dobrą odporność na utlenianie, aby unikać częstej wymiany oleju,

yy bardzo dobre właściwości demulgujące, dzięki którym możemy łatwo odseparować pojawiającą się wodę, yy możliwie jak najwyższą temperaturę zapłonu aby zminimalizować możliwość wystąpienia pożaru. Stan układu izolacyjnego, zarówno oleju jak i stałej izolacji papierowej, decyduje o czasie życia transformatora. W przypadku transformatorów zaawansowanych wiekowo, nieprawidłowo eksploatowanych, przeciążanych lub po różnych zdarzeniach eksploatacyjnych np. zwarciach możemy zaobserwować, że silnie zdegradowany olej (w którym występują już produkty jego rozkładu) wraz z fragmentami zestarzonej izolacji celulozowej mogą tworzyć zawiesinę cząstek stałych osadzająca się w postaci szlamu na uzwojeniach. Powoduje to zmniejszenie odległości między zwojami oraz pogarsza odprowadzanie ciepła. Ciągłe podnoszenie się temperatury na uzwojeniach oraz zwiększanie się stopnia zawilgocenia izolacji powodują szybszą degradację izolacji celulozowej. Proces degradacji powoduje pogorszenie parametrów mechanicznych oraz utratę elastycznością (zanik początkowego naprężenia uzwojeń) co z kolei zmniejsza wytrzymałość mechaniczną i odporność na działanie prądów zwarciowych. Pokrycie warstwą szlamu izolacji uzwojeń oraz innych elementów konstrukcyjno-izolacyjnych osłabiają wytrzymałość elektryczną układu izolacyjnego, obniżają rezystancję powierzchniową, czyli pogarszają właściwości izolacyjne.

Zdjęcie 1. Próbki oleju transformatorowego przygotowane do analizy

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 4/2019

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE 2. Napięcie przebicia Pomiar napięcia przebicia pozwala uzyskać nam informacje jakie naprężenie elektryczne bez wystąpienia przebicia może wytrzymać badany olej izolacyjny. Pomiar przeprowadzany jest w naczyniu wyposażonym w dwie kuliste elektrody z regulowaną odległością między nimi. Do tego naczynia wlewa się próbkę oleju a do elektrod przykładane jest napięcie przemienne, którego wartość jest stopniowo zwiększana aż do momentu przeskoku iskrowego między elektrodami. Napięcie jest wyłączane natychmiast w momencie przebicia. Wartość uzyskana w tym momencie jest naszym wynikiem pomiaru, która podlega ocenie w porównaniu z zalecanymi wartościami określonymi w używanych przez nas normach. Każda norma (w tym przypadku PN-77/E-04408 Materiały elektroizolacyjne ciekłe – Pomiary napięcia przebicia(1) dokładnie określa parametry wykonywania pomiaru, czyli wielkości i kształt elektrod, odległość miedzy nim, szybkość z którą narasta napięcie, ilość powtórzeń pomiaru i sposób mieszania próbki podczas pomiaru. Jednym z najłatwiejszych i najszybszych sposobów ustalenia zawartości zanieczyszczeń w oleju izolacyjnym, zwłaszcza w przypadku urządzeń eksploatowanych, jest właśnie pomiar napięcia przebicia. Zanieczyszczenia które maja wpływ na obniżenie się wartości napięcia przebicia to nic innego jak właśnie woda, zanieczyszczenia stałe (takie jak drobiny przewodzące, brud, śmieci, drobiny nieprzewodzące) oraz produkty uboczne utleniania i starzenia się oleju. Niska wartość napięcia przebicia wskazuję nam na konieczność wykonania dalszych analiz w celu dokładnego zdiagnozowania problemu. I tak zawartość wody możemy określić poprzez analizę oleju metodą Karla Fishera, natomiast zawartość cząstek stałych oraz produktów degradacji izolacji papierowej określamy poprzez analizę pozostałości pofiltracyjnych oleju pod mikroskopem.

Zdjęcie 2. Aparat DTL 100 do pomiaru napięcia przebicia

Zdjęcie 3. Napełnianie aparatu DTL 100 próbką oleju

3. Współczynnik strat dielektrycznych oleju tg δ Współczynnik strat dielektrycznych oleju tg δ jest to iloraz wartości prądów, które płyną w dielektryku po przyłożeniu napięcia przemiennego, czyli prądu czynnego strat Ir oraz prądu pojemnościowego Ic. Zatem tg δ jest miarą jakości oleju. Dla idealnego dielektryka, który nie posiada strat wynosi zero. Zjawiska takie jak termiczne starzenie, adsorpcja wody czy zanieczyszczenie pogarszają jakość dielektryka powodując podwyższenie się wartości jego współczynnika. Jest to zatem jeden z pomiarów wykorzystywany do oceny stanu technicznego układów izolacyjnych, czy to samego oleju czy całkowitej izolacji papierów-olejowej. Najczęściej wyznaczany jest przy częstotliwości 50 Hz. Norma stosowana w tym oznaczeniu to: PN-EN 60247 Ciecze izolacyjne – Pomiar przenikalności elektrycznej względnej, współczynnika strat dielektrycznych (tg delta) oraz rezystywność (2).

Zdjęcie 4. Aparat DTL C do pomiaru współczynnika start

4. Wpływ wody oraz zawilgocenia izolacji papierowej na właściwości izolacyjne Jednym z największych zagrożeń jakie mogą wystąpić w transformatorze jest zawilgocenie układu izolacyjnego. Może ono wystąpić na skutek nieszczelności kadzi lub w procesie rozpadu włókien celulozy (izolacji papierowej). W zależności od ilości wody i temperatury panującej w transformatorze woda może występować w trzech formach: yy wody rozpuszczonej (jest niewidoczna w oleju, który wydaje się być czysty),

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 4/2019

Zdjęcie 5. Napełnianie aparatu DTL C próbką oleju

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE yy emulsji (pojawienie się mikroskopijnych kropel wody ~10 µm, które powodują powstanie mętnej fazy o mlecznej konsystencji), yy wody wydzielonej (w wyniku największego zawilgocenia obserwujemy osadzanie się osobnej warstwy na dnie zbiornika). Bez względu jaki rodzaj zawilgocenia występuje znacznie zmniejsza on właciwości izolacyjne oleju. Już przy stężeniu rzędu 0,1% wytrzymałość elektryczna maleje kilkukrotnie. Kolejną konsekwencją występowania wody jest zagrożenie wystąpienia korozji, szczególnie w miejscach o najniższej temperaturze. Im niższa temperatura oleju tym względne nasycenie oleju jest najwyższe. Woda również wpływa na stan izolacji papierowej transformatora. Dzieje się tak dlatego że woda ciągle migruje pomiędzy celulozą a olejem. Już 2 % zawartość wody powoduje 3-krotne, a 3% – 30-krotnie szybsze starzenie się izolacji papierowej. W efekcie drgań występujących w trakcie pracy transformatora lub na skutek sił mechanicznych towarzyszącym udarom na mocno zestarzałej izolacji papierowej może zajść zjawisko odpadania jego warstw na dno transformatora. Warstwa papieru, którą pokryte są zwoje zmniejsza się, redukując wytrzymałość elektryczną między uzwojeniami. Utracona część izolacji zostaje zastąpiona cieczą izolacyjną, która ma mniejszą wytrzymałość niż papier. Kolejną przykrą konsekwencją zawilgocenia a tym samym degradacji izolacji papierowej jest powstawanie w tym procesie wolnych atomów wodoru. Łączą się one z tlenem tworząc nowe, wewnętrzne źródło wody, napędzając tym samym mechanizm zawilgocenia. Podsumowując występowanie wody w układzie izolacyjnym powoduje: yy redukcję napięcie przebicia, yy wzrost współczynnika stratności, yy redukcję rezystancji, yy wzrost dynamiki wyładowań niezupełnych, yy większe prawdopodobieństwo wystąpienia pęcherzyków gazu w cieczy elektroizolacyjnej.

Zdjęcie 6. Ślady emulsji na części aktywnej transformatora

Zdjęcie 7. Ślady emulsji na części aktywnej transformatora

5. Wpływ zanieczyszczeń stałych na właściwości izolacyjne Normalna eksploatacja transformatorów, mimo podejmowania zabiegów pielęgnacyjnych, nieuchronnie prowadzi do stopniowej degradacji izolacji a także zanieczyszczenia oleju. Zanieczyszczenie oleju może być spowodowane między innymi obecnością cząstek stałych. Mogą mieć one pochodzenie wewnętrzne jak i zewnętrzne. I, tak zanieczyszczenia wewnętrzne to między innymi: yy cząstki metali i stopów, pochodzące z normalnego zużywania powierzchni trących (klatka wybieraków podobciążeniowego przełącznika zaczepów), yy cząstki elastomerów, pochodzące z uszczelnień, yy cząstki przegród filtracyjnych, yy produkty degradacji oleju oraz izolacji papierowej. Natomiast zanieczyszczenia zewnętrzne to miedzy innymi: yy kurz (najczęściej krzemionka), yy pyłki kwiatowe, części roślin, owady czyli wszystkie cząstki pochodzenia organicznego, yy zanieczyszczenia dostające się wraz z dolewkami oleju. Najczęstszą przyczyną przedostawania się zanieczyszczeń zewnętrznych jest: yy nieszczelność kadzi, oraz wszelkich elementów obudowy yy niewłaściwa wentylacja konserwatora zbiornika oleju yy niewłaściwe uzupełnianie oleju

Zdjęcie 8. Ślady emulsji na części aktywnej transformatora

Zanieczyszczenie oleju cząstkami stałymi, które swoje źródło mają wewnątrz układu, po długoletniej eksploatacji może powodować powstanie zawiesiny koloidalnej w oleju elektroizolacyjnym. Kiedy przekroczony zostanie pewien poziom ich koncentracji wytrącają się one na aktywnej części transformatora. Pojawiająca się w rezultacie tego zjawiska warstwa zanieczyszczeń na elementach wewnętrznych transformatora, która oddziałuje chemicznie i dielektrycznie, powoduje pogorszenie się rezystancji izolacji. Głównym zaś negatywnym skutkiem tego procesu jest pogorszenie się chłodzenia części aktywnej. Zaobserwować możemy również zmniejszenie się przekroju kanałów olejowych wewnątrz cewek. To zjawisko, plus powstanie warstwy zanieczyszczeń na powierzchniach izolowanych, powodują wzrost temperatury wewnątrz uzwojeń. W konsekwencji czego możemy zaob-

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 4/2019

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE serwować wykonując badania DGA objawy rozległych przegrzań niskotemperaturowych, przy zachowaniu względnie niskiej temperatury oleju i braku wzrostu obciążenia. Jest to kolejna przyczyna bardzo dużego przyśpieszenia degradacji termicznej celulozy. A konsekwencja tego głównie polega na skróceniu jej włókien, co powoduje przede wszystkim pogorszenie parametrów mechanicznych izolacji, oraz częściowy spadek wytrzymałości elektrycznej.

6. Sposób oznaczania wody w oleju i izolacji papierowej Do oznaczenia zawartości wody w układzie izolacyjnym stosujemy normę PN-EN 60814 „Ciecze izolacyjne – Papier i preszpan nasycone olejem Oznaczanie wody za pomocą automatycznego miareczkowania kulometrycznego Karla-Fishera”(3). W oznaczeniu tym stosujemy Coulometr 899 jest to aparat firmy Metrohm. Pomiar zawartości wody oparty jest o reakcję Karla-Fishera. Metodę tą stosujemy zarówno do analizy oleju jak i izolacji papierowej. Woda, która jest obecna w badanym materiale reaguje z roztworem jodu i ditlenku siarki w mieszaninie imidazol/metanol tzw. Odczynniku Karla Fishera. Objętość tego odczynnika zużyta w reakcji z wodą jest podstawą do określenia zawartości wody w badanej próbce. Zawartość wody w oleju wyznaczana jest w ppm (ang. Parts per milion). Jednostkę ppm należy rozumieć jako liczbę części wagowych na milion części wagowych. Obrazując to jeśli olej zawiera 5 ppm wody znaczy to, że aż 5 gramów wody znajduje się w jednej tonie takiego oleju. W przypadku izolacji papierowej zawartość wody podawana jest jako procent wagowy. Zatem jest to masa wody w stosunku do całkowitej masy próbki izolacji celulozowej. W zależności od tego na jakim etapie życia jest dany transformator oraz do jakiej grupy należy ma dokładnie określoną dopuszczają zawartość wody w oleju elektroizolacyjnym (tabela 1) wg zaleceń „Ramowej Instrukcji Eksploatacji Transformatorów” Gliwice 2012 (4).

Zdjęcie 9. Aparat Culometr 899 do oznaczania zawartości wody

Zdjęcie 10. Zestaw do filtracji pod ciśnieniem

7. Sposób oznaczania zawartości cząstek stałych I tu z pomocą przychodzą nam dwie normy: yy PN-ISO 4407 Napędy i sterowania hydraulicznie Zanieczyszczenia cieczy roboczej Wyznaczanie zanieczyszczeń w postaci cząstek stałych metoda zliczania za pomocą cząstek stałych (5), yy PN-ISO 4406 Napędy i sterowania hydrauliczne Ciecze robocze Metoda kodowania zanieczyszczeń w postaci cząstek stałych (6). Oznaczenie to składa się z dwóch etapów. W pierwszej fazie za pomocą filtracji pod ciśnieniem zbieramy osad na sączkach. W dalszej części następuje analiza zanieczyszczeń przy użyciu mikroskopu firmy Opta-Tech – zdjęcie 11. Mikroskop wyposażony jest w kamerę z możliwością cyfrowej wizualizacji oraz obróbki obrazu próbki.

Zdjęcie 11. Mikroskop Opta-tech

Jak już wcześniej wspomniano rodzaje zanieczyszczeń mogą mieć różne pochodzenie, a co za tym idzie będą się różnić: rodzajem, kształtem, kolorem oraz wielkością. Przykładowe zanieczyszczenia stałe zostały zamieszczone w tabeli 2 (źródłem jest Rozdział 22 – Nadzór nad stanem maszyny i oleju Poradnika firmy Total (7).

Tabela 1. Dopuszczalne zawartości wody w oleju transformatorowym Grupa II >2,5 MVA Nie zaliczone do gr. I

Grupa I ≥100 MVA oraz / lub ≥220 kV

Grupa I ≥100 MVA oraz / lub ≥400 kV

Transformatory nowe oddawane do eksploatacji (po montażu)

≤ 10

≤8

≤6

Transformatory w eksploatacji

≤ 25

≤ 15

≤ 10

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 4/2019

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE Tabela 2. Rodzaj, wielkość, charakterystyka, źródła i pochodzenie cząstek stałych w oleju Wymiary (mikrometry)

Charakterystyka cząstek

Pochodzenie cząstek

Cząstki pochodzące z normalnego użytkowania

10…20

Regularne kształty, powierzchnia gładka

Normalnie zużywanie powierzchni trących

Cząstki zmęczeniowe

50…500

Płaskie łuski o nieregularnych kształtach

Przeciążenie, zmęczenie łożysk

Cząstki zmęczeniowe

5…100

Kuliste

Zmęczenie łożysk, polerowanie szczelin i pęknięć – alarmujący rodzaj zużycia

Cząstki ze zużycia ślizgowego

20…500

Cząstki powstające przy bardzo małych lub bardzo dużych prędkościach poślizgu

Zużywanie powierzchni zębów kół zębatych

Cząstki ścierne

60…600

Wióry

Rysowania powierzchni ostrymi krawędziami (pęknięcia, wyszczerbienia)

Cząstki blaszkowe

20…500

Powierzchnia płaska, grube

Zużycie łożysk – rzadkie zjawisko

Czerwone tlenki metali

20…1000

Kształt dowolny, dość grube

Korozja, degradacja dodatków pod wpływem wody

Czarne tlenki metali

20…500

Kształt dowolny, nieregularne

Problemy z temperaturą pracy oleju

Produkty utleniania oleju

50…1000

Kształt dowolny, dowolna grubość

Degradacja oleju pod wpływem temperatury i powietrza, krystaliczne działanie metali

Poskręcane i pozwijane włókienka

Migracja materiału przegrody filtracyjnej

Zanieczyszczenia mineralne

10…50

Kryształki krzemionki

Zanieczyszczenia pochodzenia zewnętrznego

Zanieczyszczenia organiczne

20…100

Cząstki wydłużone i zaokrąglone

Polimeryzacja składników oleju lub zanieczyszczenia zewnętrzne

Dowolny kształt zależnie od pochodzenia

Lakier, szkliwo, pasty uszczelniające, drewno, guma, skóra i inne

Rodzaj cząstek

Włókna o strukturze organicznej

Cząstki różne

Na poniższych zdjęciach przedstawiono zdjęcia 12÷19 zanieczyszczeń, które mogą występować w oleju:

Zdjęcie 12. Zanieczyszczenia oleju świeżego

Zdjęcie 13. Zanieczyszczenia oleju po rocznej eksploatacji

Zdjęcie 14. Zanieczyszczenia pochodzenia organicznego

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 4/2019

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 4/2019

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Zdjęcie 15. Zanieczyszczenia pochodzenia metalicznego

Zdjęcie 16. Zanieczyszczenia w oleju wymagającym filtracji

Zdjęcie 18. Zanieczyszczenia usunięte z oleju podczas obróbki

8. Podsumowanie Na długość życia każdego transformatora wpływa wiele czynników, ale najważniejszym i najmniej kosztownym jest dobra diagnostyka, a szczególnie oleju – możliwość wykonania badania bez wyłączenia transformatora z ruchu. Pozwala ona, na wczesne wykrywanie, a tym samym usuwanie problemów powstających podczas pracy transforma-

Zdjęcie 17. Zanieczyszczenia usunięte z oleju podczas obróbki

Zdjęcie 19. Pozostałości śrutu w oleju

torów. Dlatego tak ważne jest dbanie o prawidłowy poziom zawilgocenia całej izolacji transformatora oraz stopień zanieczyszczenia cząstkami stałymi oleju, co efektywnie wydłuży nam czas eksploatacji transformatora. Monika Żurańska, Ryszard Kozak ZREW Transformatory S.A. n

Literatura

[1] PN-77/E-04408 Materiały elektroizolacyjne ciekłe – Pomiary napięcia przebicia. [2] PN-EN 60247 Ciecze izolacyjne – Pomiar przenikalności elektrycznej względnej, współczynnika strat dielektrycznych (tg delta) oraz rezystywność. [3] PN-EN 60814 Ciecze izolacyjne – Papier i preszpan nasycone olejem Oznaczanie wody za pomocą automatycznego miareczkowania kulometrycznego Karla – Fishera [4] „Ramowa Instrukcja Eksploatacji Transformatorów” Gliwice 2012. [5] PN-ISO 4407 Napędy i sterowania hydraulicznie Zanieczyszczenia cieczy roboczej Wyznaczanie zanieczyszczeń w postaci cząstek stałych metoda zliczania za pomocą cząstek stałych. [6] PN-ISO 4406 Napędy i sterowania hydrauliczne Ciecze robocze Metoda kodowania zanieczyszczeń w postaci cząstek stałych. [7] Rozdział 22 – Nadzór nad stanem maszyny i oleju Wiedzieć więcej – Poradnika firmy Total. [8] Dombek G., Nadolny Z., Przybyłek P.: Wpływ zawilgocenia cieczy elektroizolacyjnej na sprawność układu chłodzenia transformatora. Electrical Engineering, 2016. [9] Łopatkiewicz R., Nadolny Z., Przybyłek P.: Wpływ zawilgocenia izolacji papierowej na jej przewodność cieplną. Przegląd elektrotechniczny, 2010. [10] Słowikowski J.: Kryteria zawilgocenia mineralnego oleju w transformatorze. Elektroenergetyka, 2011. [11] Subocz J., Szrot M.: Identyfikacja obecności osadów w izolacji transformatorów energetycznych. PAK, 2011. [12] Jaroszewski M.: Biodegradowalne oleje transformatorowe. Konferencja Naukowo -Techniczna – i-MITTEL, 2016. [13] Skowron A., Kozak R.: Rola badań olejów elektroizolacyjnych w wykrywaniu defektów w transformatorze.

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 4/2019

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Straty mocy w uzwojeniach dławików energoelektronicznych Dławiki rdzeniowe pracujące w obwodach energoelektronicznych stanowią znaczące źródło strat mocy. Straty w elementach indukcyjnych wzmacniane są oddziaływaniem wyższych harmonicznych napięcia i prądu na rdzeń i uzwojenia. W artykule omówiono podstawowe zagadnienia dotyczące strat mocy w uzwojeniach elementów indukcyjnych.

Uzwojenia dławików Dławiki rdzeniowe stanowią bardzo szeroką grupę elementów indukcyjnych. Parametry techniczne dławików rdzeniowych definiują dwie normy PN-EN 60076-6 oraz PN-EN 61558-2-20. Grupę tworzą dławiki jednofazowe oraz trójfazowe przeznaczone do różnych zastosowań, budowane na zróżnicowanych typach rdzeni wykonanych z materiałów

pracujących w obwodach dużych mocy obwodów energoelektronicznych najczęściej budowane są z cienkich blach miedzianych lub aluminiowych oraz równoległych wiązek przewodów profilowych.

Zjawisko naskórkowości Podczas przepływu prądu zmiennego i(t) w uzwojeniu, wewnątrz i na zewnątrz przewodów wytwarzane jest zmienne pole magnetyczne, które zgodnie z regułą Lentza indukuje w przewodzie prądy wirowe o kierunku przepływu przeciwnym do głównego prądu uzwojenia. Indukowane prądy wirowe (ang. eddy currents) wytwarzają własne pole magnetyczne, które powoduje wypieranie pola głównego ze środka przewodnika [1,2,3].

Rys.1 Jednofazowy dławik rdzeniowy.

Rys.2 Ilustracja prądów wirowych w przewodzie o przekroju kołowym.[2]

o tak zwanych miękkich własnościach magnetycznych. Podobnie zróżnicowane konstrukcyjnie i technologicznie są uzwojenia dławików. Materiałami przewodowymi stosowanymi powszechnie do budowy uzwojeń dławików są miedź oraz aluminium, w postaci balach, przewodów okrągłych i profilowych oraz przewodów typu lica. Uzwojenia dławików

Prowadzi to do nierównomiernego rozkładu prądu w przekroju przewodu. Największa gęstość prądu występuje przy powierzchni, a najmniejsza w osi przewodu. Oznacza to, że efektywna, przewodząca powierzchnia przekroju przewodu jest mniejsza niż rzeczywisty obszar fizyczny. Zjawisko to nazywamy naskórkowością lub efektem wypierania prądu (ang. skin effect).

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 4/2019

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE nio do siebie obserwujemy wzajemne oddziaływanie pól magnetycznych poszczególnych przewodów zwane efektem zbliżenia (ang. proximity effect). Skutkiem odziaływań zmiennych półmagnetycznych są prądy wirowe wywołujące wzrost strat mocy w przewodach dodatkowo do strat wynikających ze zjawiska naskórkowości [2,3,5].

Rys.3 Ilustracja głębokości wnikania prądu w przewód o przekroju kołowym. [2

Intensywność zjawiska naskórkowości rośnie wraz ze wzrostem częstotliwości prądu w uzwojeniu. Składowe wysoko-częstotliwościowe prądu w uzwojeniach dławików płyną warstwą powierzchniową przekroju przewodów zwiększając gęstość prądu w tym obszarze. Dodatkowe straty mocy wywołane zjawiskiem naskórkowości w przewodach noszą nazwę strat na prądy wirowe. Wielkością definiującą intensywność zjawiska jest głębokość wnikania prądu δ:

Rys.4 Ilustracja rozkładu prądu w przewodach równoległych przy zgodnym kierunku przepływu prądów. [2]

Rys.5 Ilustracja rozkładu prądu w przewodach równoległych przy przeciwnych kierunkach przepływu prądów. [2]

Dla przewodów okrągłych o średnicy d, ułożonych w odległości s od siebie, przy tym samym kierunku przepływu prądu współczynnik wzrostu rezystancji uzwojenia wynosi :

Głębokość wnikania maleje wraz ze wzrostem przewodności właściwej materiału γ, lub częstotliwości prądu w obwodzie. Im mniejsza jest głębokość wnikania prądu tym rezystancja przewodu osiąga wyższą wartość. Współczynnik wzrostu rezystancji uzwojenia z uwzględnieniem zjawiska naskórkowości w przewodzie okrągłym o średnicy d wynosi:

Dla przewodów płaskich o wymiarze h dla dowolnej częstotliwości prądu zależność na współczynnik rezystancji przybiera postać [2]:

Efekt zbliżenia Uzwojenia dławików dużych mocy budowane są z wiązek równoległych płaskich przewodów profilowych lub blach, izolowanych i nawijanych z dużą siłą naciągu. W przypadku równoległych torów prądowych przylegających bezpośred-

Straty mocy w uzwojeniu Uzwojenie dławika podczas pracy przewodzi najczęściej odkształcony prąd elektryczny. Część energii elektrycznej dostarczonej do dławika, zgodnie z prawem Joule`a, transformowana jest w energię cieplną na rezystancji uzwojenia. Powstające w ten sposób ciepło zostaje rozproszone w przestrzeni otaczającej dławik. Podstawowe straty mocy czynnej Pdc są proporcjonalne do rezystancji uzwojenia Rdc oraz kwadratu prądu Irms płynącego w uzwojeniu:

Straty uzwojenia N-zwojowego wykonanego przewodem walcowym o średnicy d zależą od oporności materiału przewodowego, średniej długości zwoju lz oraz przekroju uzwojenia. Rezystancję uzwojenia i jednocześnie straty można ograniczyć, zwiększając przekrój poprzeczny przewodów, zmniejszając długość uzwojenia lub stosując inny materiał przewodowy. Całkowite straty mocy czynnej w powyższym uzwojeniu z uwzględnieniem efektów naskórkowości i zbliżenia dla prądu sinusoidalnego przedstawia zależność:

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 4/2019

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Dla uzwojenia wykonanego przewodami płaskimi zależność przyjmuje postać:

ne rozkładając przebieg prądu w szereg Fouriera i wyznaczyć oddzielnie współczynnik rezystancji dla każdej znaczącej składowej prądu. W dławikach rdzeniowych dodatkowym i dominującym składnikiem strat w uzwojeniach są straty wiroprądowe związane z oddziaływaniem strumienia rozproszenia wokół szczelin powietrznych w rdzeniu [3,4]. Ograniczenie tej części strat możliwe jest poprzez zastosowanie technologii wieloszczelinowej rdzenia CoreECOTM, która pozwala na zmniejszenie dyspersji indukcji magnetycznej w przestrzeni wokół rdzenia [3,6].

Literatura

Rys.6 Przewód płaski umieszczony w sinusoidalnym polu magnetycznym. [2]

Poprawne wyznaczenie wartości start w uzwojeniach dławików energoelektronicznych jest trudne z uwagi na występowanie szerokiego spektrum prądów harmonicznych w obwodzie, co skutkuje odkształceniem przebiegu prądu. W takim przypadku należy wyodrębnić składowe harmonicz-

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 4/2019

[1]. Alex Van den Bossche, Vencislav Cekov Valchev” Inductors and Transformers for Power Electronics”, Taylor & Francis Group, 2005. [2]. K. Rumatowski, „Straty mocy w uzwojeniach transformatorów zasilaczy impulsowych”, WPP, Poznań 2002. [3]. Kazimierczuk M.K.”High-frequency magnetic components,” 2009 A John Wiley and Sons, Ltd. [4]. A. Stadler, R. Huber, T. Stolzke, C. Gulden „Analytical Calculation of Copper Losses in Litz-Wire Windings of Gapped Inductors”, IEEE TRANSACTIONS ON MAGNETICS, VOL. 50, NO. 2, FEBRUARY 2014 [5]. A. Młot, M. Łukaniszyn, M. Korkosz “Wpływ efektu zbliżeniowego i naskórkowości na straty mocy w uzwojeniu silnika elektycznego” Zeszyty problemowe – Maszyny Elektryczne Nr 100/2013 cz. I [6]. M. Łukiewski “Dławiki układów napędowych z rdzeniami w technologii wieloszczelinowej CoreECO” Urządzenia dla Energetyki 3/2019 n

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Mobilne stacje transformatorowe do zadań specjalnych – nowatorskie rozwiązania lubelskiego Elektromontażu Elektromontaż-Lublin Sp. z o.o. od ponad 65 lat specjalizuje się m.in. w produkcji kontenerowych stacji transformatorowych oraz rozdzielnic SN i nN. Lubelski Elektromontaż był też prekursorem na polskim rynku prefabrykowanych małogabarytowych stacji kontenerowych w obudowie betonowej, wprowadzając w 1994 r. do produkcji pierwszą polską stację tego typu – była to stacja STLmb (Stacja Transformatorowa Lubelska małogabarytowa betonowa).

becnie ta lubelska firma oferuje szeroką gamę stacji kontenerowych zarówno w obudowie betonowej, jak też metalowej – z obsługą zewnętrzną oraz z wewnętrznym korytarzem obsługi, ale nadal poszukuje coraz to nowszych rozwiązań, które będą spełniały potrzeby rynku, a zwłaszcza energetyki zawodowej. Jednym z ostatnich takich rozwiązań jest mobilna stacja transformatorowa typu STLm-mobile, której pierwsze egzemplarze trafiły już do Klientów i z powodzeniem spełniają swoją rolę. Stacje tego typu posiadają „lekką” konstrukcję metalową zabudowaną na podwoziu jezdnym, przystosowaną do ciągnięcia za pojazdem. Masa takiej stacji w pierwotnej wersji nie przekraczała 3,5t łącznie z transformatorem o mocy do 400 kVA, lecz obecnie wychodząc naprzeciw oczekiwaniom Klientów, firma zaprojektowała i wykonała rozwiązania na większe moce transformatorów (do 630 kVA) w których masę stacji można zwiększyć do ok. 4,8t. Głównym przeznaczeniem tego typu stacji jest zasilanie odbiorców nN w przypadkach: yy awarii stacji transformatorowej stacjonarnej, yy konieczności zasilania odbiorników przemieszczalnych – np. przy budowie dróg itp., yy konieczności tymczasowego zasilania na placach budowy, yy potrzeby szybkiego zapewnienia zasilania z wykorzystaniem agregatu prądotwórczego. Przewoźna stacja transformatorowa STLm-mobile umożliwia zatem m.in. tymczasowe zasilenie odbiorców, gdy istniejąca sieć ulega uszkodzeniu bądź wymaga wyłączenia do prac eksploatacyjnych. Rozwiązanie takie zdecydowanie skraca przerwy w dostawach energii, zwłaszcza przy podłączeniu do stacji agregatu prądotwórczego dużej mocy, co umożliwia również prowadzenie prac planowych na odgałęzieniach i magistralach sieci SN bez przerw w dostawach energii do odbiorców. Istotnie wpływa to wówczas na obniżenie wskaźnika SAIDI oraz znacznie ogranicza koszty tego typu operacji. Stacja STLm-mobile może być zatem wykorzystywana w bardzo uniwersalny i nowatorski sposób, jako: yy zasilanie odbiorców po stronie nN przy zasileniu stacji z linii SN, yy złącze SN z wykorzystaniem tylko rozdzielnicy SN, yy zasilanie odbiorców nN z agregatu prądotwórczego z wy-

korzystaniem tylko rozdzielnicy nN, yy stacja podwyższająca napięcie, która zasilana jest po stronie nN z agregatu prądotwórczego, a następnie zasila odbiorców po stronie SN (w tym opcjonalnie w sposób bezprzerwowy przy zastosowaniu synchronizacji z siecią główną). Ostatni z przytoczonych powyżej wariantów zasługuje na szczególną uwagę, gdyż nowatorskim rozwiązaniem jest tu zasilanie dużej liczby odbiorców na poziomie średniego napięcia - kilka stacji transformatorowych zasilanych poprzez odgałęzienie lub część wydzielonej magistrali SN. W proponowanym rozwiązaniu może być zastosowane np. zabezpieczenie polowe Mupasz 902E współpracujące z sensorami napięciowymi (przy zastosowaniu większego podwozia możliwe jest zastosowanie alternatywnie klasycznych przekładników napięciowych) oraz sensorami prądowymi montowanymi na kablu, co pozwala na zebranie informacji o prądach fazowych i napięciach fazowych, zaś prąd Io oraz napięcie Uo otrzymujemy obliczeniowo (analiza w zabezpieczeniu). Opcjonalnie można zastosować przekładnik Ferrantiego w celu precyzyjnego określenia prądu Io. Tego typu rozwiązanie jest z powodzeniem wykorzystywane przez PGE Dystrybucja przy pracach planowych na sieciach SN.

Fot. 1. Stacja transformatorowa typu STLm-mobile.

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 4/2019

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Fot. 2-7. Kilka przykładowych wariantów wykonania stacji STLm-mobile.

Z sukcesem zostało też przetestowane przez ENERGA OPERATOR Oddział w Kaliszu podczas wymiany rozłącznika SN na linii napowietrznej, gdzie testowaną stacją mobilną STLm-mobile i jednym agregatem prądotwórczym o mocy 400kVA zasilonych zostało po stronie SN - 5 słupowych stacji transformatorowych, wykorzystując przy tym tylko ok. 50% mocy zastosowanego agregatu. Z uwagi na fakt, że praktycznie za każdym razem wyposażenie i funkcjonalność stacji jest dostosowywana do indywidualnych potrzeb Zamawiającego, stacje te nie są poddawane procesowi certyfikacji, gdyż każdy wyrób tego typu jest w gruncie rzeczy inny, tj. „szyty na miarę”, w związku z czym nie ma możliwości wytypowania do certyfikacji jednego „przedstawiciela” tej grupy produktów. Przykładowo stacja taka może być wyposażona w dwu lub

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 4/2019

trzypolową rozdzielnicę SN w izolacji stało-powietrznej (1-2 pola liniowe z rozłącznikami i 1 pole transformatorowe z rozłącznikiem bezpiecznikowym) oraz w modułową rozdzielnicę nN z rozłącznikami listwowymi - rozłącznik główny 630 A + 9 odpływów (w tym rozłącznik do podpięcia agregatu prądotwórczego), ale też po stronie SN mogą być zastosowane dwu-lub trzy-polowe rozdzielnice kompaktowe z różnym wyposażeniem (rozłączniki, wyłączniki, pomiar energii), reklozery (firmy Tavrida), dodatkowe przedziały przyłączowe, w których z kolei można np. zabudować przekładniki lub sensory napięciowe, czy też wieszaki do nawinięcia na nich kabli silikonowych, które są lżejsze od typowych kabli energetycznych. Dysponując samochodem z HDS-em - alternatywnym rozwiązaniem będzie wykonanie tego typu stacji na płozach,

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Fot. 8-11. Kilka przykładowych wariantów wyposażenia stacji STLm-mobile po stronie SN (w tym rozdzielnice RSL i XIRIA xGear produkcji Elektromontażu-Lublin).

którą to stację w prosty i wygodny sposób można przetransportować i postawić w miejscu instalacji, zachowując przy tym opisane walory i funkcjonalność stacji mobilnej. Kilka przykładowych wariantów wykonania stacji STLm-mobile pokazano na fotografiach 2-11. Częstym rozwiązaniem i dobrą praktyką z uwagi na ochronę środowiska, jest stosowanie ekologicznych rozdzielnic typu XIRIA xGear, których produkcję w Polsce uruchomił Elektromontaż-Lublin na bazie licencji uzyskanej od firmy Eaton.

Fot. 12. Stacja STLm-mobile nagrodzona medalem targów ENERGETAB.

Jest to trzecia taka licencja na świecie i jedyna w Polsce. Stacje STLm-mobile są stosunkowo nowym produktem lubelskiego Elektromontażu, a już zyskały spore uznanie energetyki zawodowej przekładające się na rosnącą ich sprzedaż. Stacje te wzbudzają też zainteresowanie ze względu na duże możliwości modyfikacji ich wyposażenia i funkcjonalności, jak również z uwagi na aspekt organizacyjno-ekonomiczny (mniejsza ilość agregatów prądotwórczych i brygad monterów w przypadku prac planowych na sieci SN). Ich walory użytkowe zostały również pozytywnie ocenione podczas konkursów odbywających się na najważniejszych w naszym kraju imprezach targowych branży energetycznej. Mobilna stacja transformatorowa typu STLm-mobile z funkcją zasilania wyspowej linii SN zdobyła Brązowy Medal Międzynarodowych Energetycznych Targów Bielskich ENERGETAB oraz otrzymała Wyróżnienie w kategorii Produkt Roku na Lubelskich Targach Energetycznych ENERGETICS. Produkowane przez Elektromontaż-Lublin Sp. z o.o. mobilne stacje transformatorowe typu STLm-mobile zostały zaprojektowane i są wykonywane zgodnie z normą PN-EN 62271202:2014 i każdorazowo przed dostarczeniem ich Zamawiającemu są badane przez wewnętrzną Kontrolę Jakości. Badania te są potwierdzane stosownymi Świadectwami Odbioru wystawianymi przez Producenta. Paweł Durka Elektromontaż-Lublin Sp. z o.o. n

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 4/2019

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Zabezpieczenie podimpedancyjne w terminalach dla pól liniowych systemu CZIP®-PRO 1. Wstęp Ogólnie uważa się, że zabezpieczenie odległościowe w liniach SN jest zbędne, a nawet niewłaściwe. Nie ma na ten temat publikacji, ponieważ jak zbędne – po co poruszać ten temat. Przyczyną takich opinii jest rozgałęziona struktura tych linii i zmienność typu przewodów. Poza tym współczesne zabezpieczenia odległościowe są nadzwyczaj rozbudowane i skomplikowane w nastawianiu. Nauczenie „szeregowych” zabezpieczeniowców doboru nastaw jest żmudne. Charakterystyki większości firm są przesadnie złożone. Rysunki charakterystyk są tak skomplikowane, że zaczynają przypominać abstrakcyjne grafiki. Zabezpieczenia odległościowe nie działają podczas zwarć doziemnych w sieciach z nieskutecznie uziemionym punktem neutralnym, ponieważ impedancja pętli zwarciowej mierzona w punkcie zabezpieczeniowym prawie nie zależy od odległości doziemienia od punktu zabezpieczeniowego. Ze względu na te komplikacje uzyskanie efektu prawidłowego wyłączania jest złożone, a nawet niemożliwe. Więc jedną z wiodących myśli u konstruktorów tego zabezpieczenia było uzyskanie takich jego właściwości, że będzie bardzo proste w nastawianiu. Wydaje się, że obecnie żaden z terminali polowych dla pól linii SN oferowanych na polskim rynku nie posiada tej funkcji, ponieważ nie było potrzeby jej stosowania. Nowe zabezpieczenie podimpedancyjne zaprezentowane w artykule zostało zaimplementowane w systemie CZIP® i jest przeznaczone do wykrywania zwarć międzyfazowych, jako alternatywa do klasycznych zabezpieczeń nadprądowych. W artykule zostaną przedstawione argumenty przemawiające za wprowadzeniem zabezpieczenia wykorzystującego zasadę pomiaru impedancji w liniach SN i wydają się one na tyle przekonywujące, że wskazane jest nawet wprowadzenie ich jako standardu w koncernach energetycznych.

Dla potrzeb niniejszego tekstu wprowadza się następującą definicję: Punkt zabezpieczeniowy – miejsce w sieci wyposażone w przekładniki prądowe i/lub napięciowe, zabezpieczenie i wyłącznik lub reklozer. Za miejsce wyznaczające początek zasięgu działania zabezpieczenia przyjmuje się przekładniki prądowe, powinny one być w układzie pełnej gwiazdy.

2. Nazwa i główne cechy Po dość kontrowersyjnych uwagach na temat potrzeby stosowania zabezpieczeń odległościowych w liniach SN powstaje pytanie: jakie jest uzasadnienie autorów do wprowadzenia tej funkcji w systemie CZIP®? Przy czym od razu zaznacza się, że zabezpieczenie to nie będzie się nazywać „odległościowe”, a „podimpedancyjne”. Definicja zabezpieczenia odległościowego jest następująca [2]: Zabezpieczenie odległościowe jest to takie zabezpieczenie, którego czas zadziałania jest funkcją odległości miejsca zwarcia od miejsca zainstalowania zabezpieczenia. Najlepszą miarą tej odległości jest impedancja pętli zwarciowej dla składowej zgodnej prądu zwarciowego. Czyli nazwa „zabezpieczenie odległościowe” nie jest właściwa, bo nie będzie miała miejsca proporcjonalność odległości miejsca zwarcia i impedancji pętli zwarciowej od punktu zabezpieczeniowego ze względu na częstą zmianę typu przewodów (nawet z kabla na linię napowietrzną lub odwrotnie). Nie będzie też działało podczas zwarć z ziemią, a tylko podczas międzyfazowych. Jest możliwe zadziałanie podczas podwójnych zwarć z ziemią, przy czym trudno precyzyjnie wówczas określić zasięg zabezpieczenia ze względu na skomplikowany charakter obwodu

zwarciowego. Liczba stref wyniknie z dalszych dywagacji, przy czym nie przewiduje się, aby miało w podstawowym celu zasięg wykraczający za następne zabezpieczenie zainstalowane w linii (w RS-ie lub reklozerze). Założono, że zabezpieczenie musi być bardzo proste w nastawianiu.

3. Celowość Obecnie w sieciach SN stosuje się dwa zabezpieczenia od skutków zwarć międzyfazowych (w polach liniowych rozdzielni, ale i w reklozerach): yy nadprądowe zwłoczne (I>), czasem nazywa się je zabezpieczeniem nisko nastwionym lub pierwszym stopniem zabezpieczenia nadprądowego, yy nadprądowe zwarciowe (I>>), czasem nazywane wysoko nastwionym lub drugim stopniem zabezpieczenia nadprądowego. Przeciętne nastawy czasu pierwszego zabezpieczenia w naszych liniach są rzędu (0,5 – 1,5) s, a drugiego w granicach (0,05 - 0,3) s.

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 4/2019

TECHNOLOGIE, PRODUKTY â&#x20AC;&#x201C; INFORMACJE FIRMOWE

Z zabezpieczeniem nadprÄ&#x2026;dowym zwĹ&#x201A;ocznym nie ma obecnie problemĂłw, moĹźe jedynie byÄ&#x2021; za maĹ&#x201A;o stopni czasowych pomiÄ&#x2122;dzy polem liniowym w GPZ a punktami zabezpieczeniowymi w gĹ&#x201A;Ä&#x2122;bi sieci (reklozerami). StÄ&#x2026;d uwaĹźa siÄ&#x2122;, Ĺźe w linii szeregowo nie powinny byÄ&#x2021; zainstalowane nie wiÄ&#x2122;cej niĹź dwa reklozery, czasem udaje siÄ&#x2122; zestopniowaÄ&#x2021; trzy lub nawet cztery, przy czym wystÄ&#x2122;puje wĂłwczas pewne niewielkie ryzyko zadziaĹ&#x201A;ania nieselektywnego. Zabezpieczenia zwarciowe majÄ&#x2026; za zadanie chroniÄ&#x2021; poczÄ&#x2026;tkowy odcinek linii przed skutkami nagrzewania prÄ&#x2026;dem a) Warunek selektywnoĹ&#x203A;ci z zabezpieczeniami nadprÄ&#x2026;dowymi na nastÄ&#x2122;pnych szynach zbiorzwarciowym i skrĂłcenie zapadĂłw naczych lub reklozerze: piÄ&#x2122;cia podczas zwarÄ&#x2021;. Jest przeprowađ??źđ??źđ??źđ??źNAST â&#x2030;Ľ đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;b đ??źđ??źđ??źđ??źkkmax dzony dowĂłd [1], Ĺźe potrzeba zastosomax , (1) wania zabezpieczenia I>> zwiÄ&#x2026;zana ze gdzie: skutkami nagrzewania prÄ&#x2026;dem zwarnastawa zabezpieczenia zwarciowego po stronie pierwotnej przekĹ&#x201A;adnikĂłw prÄ&#x2026;doNAST - dla ciowym wystÄ&#x2122;puje Itylko poczÄ&#x2026;tkowego odcinka linii. Jednak w prakwych (zwraca siÄ&#x2122; uwagÄ&#x2122;, Ĺźe indeks â&#x20AC;&#x17E;NASTâ&#x20AC;? odnosi siÄ&#x2122; do nastaw pierwotnych, indeks tyce ĹźÄ&#x2026;da siÄ&#x2122; tych zabezpieczeĹ&#x201E; takĹźe â&#x20AC;&#x17E;nastâ&#x20AC;? â&#x20AC;&#x201C; do wtĂłrnych), w reklozerach w gĹ&#x201A;Ä&#x2122;bi sieci, a przyczynÄ&#x2026; jest potrzeba ograniczenia awariiprÄ&#x2026;d zwarciowy na szynach przed nastÄ&#x2122;pnym zabezpieczeniem nadprÄ&#x2026;Ikmax - maksymalny na takich elementach jak mostki, zacidowym (przewaĹźnie zwĹ&#x201A;ocznym), w przypadku Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;cznika wyposaĹźonego w zabezpieczenia ski i zĹ&#x201A;Ä&#x2026;czki, czego nie moĹźna przewidzieÄ&#x2021; obliczeniami. w gĹ&#x201A;Ä&#x2122;bi sieci - na sĹ&#x201A;upie, na ktĂłrym jest zainstalowany, Klasyczny przykĹ&#x201A;ad doboru nastaw zakb - wspĂłĹ&#x201A;czynnik bezpieczeĹ&#x201E;stwa, literatura zaleca zakres 1,2-1,6 bez Ĺźadnych wskazĂłwek bezpieczenia zwarciowego jest poka- Rys.1. DobĂłr nastawy zabezpieczenia I>> dla linii o dĹ&#x201A;ugoĹ&#x203A;ci 10 km wykonanej przeobecnie przyjmuje siÄ&#x2122; gĹ&#x201A;Ăłwnie wodem AFL-70 mm2 wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; 1,2, najwyĹźej 1,4. zany na rys.1. NaleĹźy dodatkowych, wziÄ&#x2026;Ä&#x2021; pod uwagÄ&#x2122; a) trzy Warunek selektywnoĹ&#x203A;ci z zabezpieczeniami nadprÄ&#x2026;dowymi na nastÄ&#x2122;pnych szynach zbiorzaleĹźnoĹ&#x203A;ci [1],b)przy czym bÄ&#x2122;dÄ&#x2026; anaWarunek czuĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci s lizowane tzw. nastawy pierwotne, aby czych lub reklozerze: đ??źđ??źđ??źđ??ź kmin prÄ&#x2026;d zwarciowy (dla Autorzy uwaĹźajÄ&#x2026;, Ĺźe to zabezpieczenie nie utrudniaÄ&#x2021; oceny przekĹ&#x201A;adniÄ&#x2026; prze- - minimalny , (2) zwarđ??źđ??źđ??źđ??źNAST < đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;c â&#x2030;Ľ đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC; đ??źđ??źđ??źđ??ź , (1) đ??źđ??źđ??źđ??ź N AST b kmax cia dwufazowego) w punkcie zainsta- powinno mieÄ&#x2021; czas moĹźliwie krĂłtki, na kĹ&#x201A;adnikĂłw prÄ&#x2026;dowych. w ktĂłrym: a) Warunek selektywnoĹ&#x203A;ci z zabezpie- lowania zabezpieczenia (w przypad- tyle, na ile pozwalajÄ&#x2026; stany nieustalogdzie: ss ne. PamiÄ&#x2122;taÄ&#x2021; naleĹźy, Ĺźe sama idea tego ku polaszynach liniowego na szynach zbiorczeniami nadprÄ&#x2026;dowymi na nastÄ&#x2122;pnych minimalny prÄ&#x2026;d zwarciowy (dlapierwotnej zwarcia w punkcie I k selektywnoĹ&#x203A;ci z zabezpieczeniami nadprÄ&#x2026;dowymi na nastÄ&#x2122;pnych zbior-â&#x20AC;&#x201C;dwufazowego) min INAST - nastawa zabezpieczenia zwarciowego po stronie przekĹ&#x201A;adnikĂłw prÄ&#x2026;do- zainstalowania zakk min zabezpieczenia wywodzi siÄ&#x2122; z zabezczych rozdzielni), szynach zbiorczych lub reklozerze: ub reklozerze: wych (zwraca siÄ&#x2122; uwagÄ&#x2122;, bezpieczenia (w przypadku pola liniowego â&#x20AC;&#x201C; na szynach zbiorczych rozdzielni), Ĺźe indeks â&#x20AC;&#x17E;NASTâ&#x20AC;? siÄ&#x2122; do nastaw pierwotnych, indeks wspĂłĹ&#x201A;czynnik czuĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci w granicach kc -odnosi pieczenia nadprÄ&#x2026;dowego bezzwĹ&#x201A;ocz1,2 -1,5, ale w skrajnym przypadku moĹźe nego, ktĂłrego celem jest ograniczeâ&#x2030;Ľ đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC; đ??źđ??źđ??źđ??ź , (1) đ??źđ??źđ??źđ??ź c wspĂłĹ&#x201A;czynnik czuĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci w granicach 1,2 -1,5, ale w skrajnym przypadku moĹźe to byÄ&#x2021; k NAST b kmax â&#x20AC;&#x17E;nastâ&#x20AC;? â&#x20AC;&#x201C; do wtĂłrnych), to byÄ&#x2021; nawet wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; 1,1. nie czasu trwania zapadĂłw napiÄ&#x2122;cia. nawet wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; 1,1. zwarciowy na szynach przed nastÄ&#x2122;pnym zabezpieczeniem nadprÄ&#x2026;Ikmax - maksymalny prÄ&#x2026;d c) Warunek wynikajÄ&#x2026;cy z ochrony przeW praktyce czasem to stopniowanie gdzie: nastawa zabezpieczenia zwarciowodĂłw linii przed skutkami nagrzewasiÄ&#x2122; stosuje, ale liczba stopni przewaĹźnie I nastawa zabezpieczenia zwarciowego po stronie pierwotnej przekĹ&#x201A;adnikĂłw prÄ&#x2026;doc) Warunek wynikajÄ&#x2026;cy z ochrony przewodĂłw linii przed skutkami nagrzewania prÄ&#x2026;dem k selektywnoĹ&#x203A;ci z zabezpieczeniami nadprÄ&#x2026;dowymi nastÄ&#x2122;pnych szynach zbiorNAST dowym (przewaĹźnie zwĹ&#x201A;ocznym), w na przypadku Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;cznika wyposaĹźonego w zabezpieczenia wego po stronie pierwotnej przekĹ&#x201A;adninia prÄ&#x2026;dem zwarciowym: nie jest wiÄ&#x2122;ksza niĹź 2 i wydĹ&#x201A;uĹźa nastawÄ&#x2122; zwraca siÄ&#x2122; uwagÄ&#x2122;, Ĺźe indeks â&#x20AC;&#x17E;NASTâ&#x20AC;? odnosi siÄ&#x2122; do nastaw pierwotnych, indeks zwarciowym: ub reklozerze: w gĹ&#x201A;Ä&#x2122;bi sieci - na (zwraca sĹ&#x201A;upie, nasiÄ&#x2122;ktĂłrym jestĹźezainstalowany, kĂłw prÄ&#x2026;dowych uwagÄ&#x2122;, w polu liniowym w rozdzielni zasilajÄ&#x2026;cej đ??źđ??źđ??źđ??źthdop â&#x20AC;&#x201C; do wtĂłrnych),indeks â&#x20AC;&#x17E;NASTâ&#x20AC;? odnosi do ,nastaw pier- d)zaleca do 0,3-0,35 s. WydĹ&#x201A;uĹźa w miejscu, gdzie â&#x2030;Ľ đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;bsiÄ&#x2122; đ??źđ??źđ??źđ??źkmax (1) literatura đ??źđ??źđ??źđ??źNAST â&#x2030;¤ 1,2-1,6 bez Ĺźadnych (3a) đ??źđ??źđ??źđ??źNASTzakres kb - wspĂłĹ&#x201A;czynnik bezpieczeĹ&#x201E;stwa, wskazĂłwek đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;bth wotnych, indeks â&#x20AC;&#x17E;nastâ&#x20AC;? â&#x20AC;&#x201C; do wtĂłrnych), powinna ona byÄ&#x2021; najkrĂłtsza. Spotymaksymalny prÄ&#x2026;d zwarciowy na szynach przed nastÄ&#x2122;pnym zabezpieczeniem nadprÄ&#x2026;đ?&#x2018; đ?&#x2018; đ?&#x2018; đ?&#x2018; â&#x2C6;&#x2122;đ?&#x2018;&#x2014;đ?&#x2018;&#x2014;đ?&#x2018;&#x2014;đ?&#x2018;&#x2014;thnajwyĹźej 1,4. obecnie przyjmuje siÄ&#x2122; gĹ&#x201A;Ăłwnie wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; 1,2, Idodatkowych, maksymalny prÄ&#x2026;d zwarciowy na ka siÄ&#x2122; stopniowanie nawet co 0,1 s, e) đ??źđ??źđ??źđ??ź = (3b) t hdop kmax thdop ďż˝đ?&#x2018;Ąđ?&#x2018;Ąđ?&#x2018;Ąđ?&#x2018;Ąk (przewaĹźnie zwĹ&#x201A;ocznym), w przypadku wyposaĹźonego w zabezpieczenia nastawa zabezpieczenia poĹ&#x201A;Ä&#x2026;cznika stronie pierwotnej przekĹ&#x201A;adnikĂłw prÄ&#x2026;doprzed nastÄ&#x2122;pnym zabezpiejednak wymaga to dobrej znajomoĹ&#x203A;ci b) szynach Warunekzwarciowego czuĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci czeniem nadprÄ&#x2026;dowym (przewaĹźnie czasĂłw wĹ&#x201A;asnych zastosowanych urzÄ&#x2026;sieci na sĹ&#x201A;upie, na ktĂłrym jest zainstalowany, gdzie: s zwraca siÄ&#x2122; uwagÄ&#x2122;, Ĺźe indeks â&#x20AC;&#x17E;NASTâ&#x20AC;? odnosi siÄ&#x2122; do nastaw pierwotnych, indeks đ??źđ??źđ??źđ??źkmingdzie: zwĹ&#x201A;ocznym), w przypadku Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;cznika wydzeĹ&#x201E; pracujÄ&#x2026;cych szeregowo. JeĹ&#x203A;li w li< (2) pierwszy cykl SPZ-tu (sumuje đ??źđ??źđ??źđ??źNAST bezpieczeĹ&#x201E;stwa, literatura zaleca zakres 1,2-1,6 bez, Ĺźadnych wskazĂłwek trwania zwarcia uwzglÄ&#x2122;dniajÄ&#x2026;cy siÄ&#x2122; czas pierwtk â&#x20AC;&#x201C; czas â&#x20AC;&#x201C;ĂłĹ&#x201A;czynnik do wtĂłrnych), posaĹźonego w zabezpieczenia w gĹ&#x201A;Ä&#x2122;bi đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;c tk â&#x20AC;&#x201C; czas trwania zwarcia uwzglÄ&#x2122;dniajÄ&#x2026;- nii jest automatyka SPZ i uwzglÄ&#x2122;dni siÄ&#x2122; owych, obecnie przyjmuje siÄ&#x2122;na gĹ&#x201A;Ăłwnie wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; 1,2, najwyĹźej 1,4. szego ijest drugiego zwarcia), sieci - na sĹ&#x201A;upie, na ktĂłrym zainstacy pierwszy cykl SPZ-tu (sumuje siÄ&#x2122; czas czas wĹ&#x201A;asny wyĹ&#x201A;Ä&#x2026;cznika, to czas zwarmaksymalny prÄ&#x2026;d zwarciowy szynach przed nastÄ&#x2122;pnym zabezpieczeniem nadprÄ&#x2026;w ktĂłrym: 2 lowany, pierwszego i drugiego zwarcia), ciowy (bo zwarcia sÄ&#x2026; dwa) wynosi okok(przewaĹźnie czuĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci zwĹ&#x201A;ocznym), â&#x20AC;&#x201C; przekrĂłj przewodu w mm w przypadku Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;cznika (dla wyposaĹźonego w,zabezpieczenia prÄ&#x2026;dszwarciowy zwarcia dwufazowego) w punkcie zainstalowania za2 Iksmin -kminimalny wspĂłĹ&#x201A;czynnik bezpieczeĹ&#x201E;stwa, s â&#x20AC;&#x201C; przekrĂłj przewodu w mm , Ĺ&#x201A;o 0,8 s. Znika efekt bardzo szybkiego s b 2 đ??źđ??źđ??źđ??źkmin jth â&#x20AC;&#x201C; dopuszczalna gÄ&#x2122;stoĹ&#x203A;Ä&#x2021; prÄ&#x2026;du w przewodzie linii w A/mm , sieci - na sĹ&#x201A;upie, na ktĂłrym jest zainstalowany, literatura zaleca zakres 1,2-1,6 bez Ĺźadj â&#x20AC;&#x201C; dopuszczalna gÄ&#x2122;stoĹ&#x203A;Ä&#x2021; prÄ&#x2026;du wyĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenia. Ostatnie analizy u jednego < , (2) đ??źđ??źđ??źđ??ź bezpieczenia pola liniowego â&#x20AC;&#x201C; thna szynach zbiorczych rozdzielni), NAST (w przypadku đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;c 2 nych wskazĂłwek dodatkowych, obecwĹźadnych przewodzie linii w A/mm , nagrzewania przewodu, z operatorĂłw systemu dystrybucyjneIthdop â&#x20AC;&#x201C; zakres dopuszczalny prÄ&#x2026;d zwarciowy z punktu widzenia ĂłĹ&#x201A;czynnik bezpieczeĹ&#x201E;stwa, literatura zaleca 1,2-1,6 bez wskazĂłwek kc - przyjmuje wspĂłĹ&#x201A;czynnik czuĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci w granicach 1,2 I -1,5, â&#x20AC;&#x201C;aledopuszczalny w skrajnym przypadku moĹźe to byÄ&#x2021; nie siÄ&#x2122; gĹ&#x201A;Ăłwnie wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; 1,2, prÄ&#x2026;d zwarciowy go wykazaĹ&#x201A;y, Ĺźe ĹźÄ&#x2026;danie uzyskania sem: thdop bezpieczeĹ&#x201E;stwa dla tego kryterium [1]. bthâ&#x20AC;&#x201C; wspĂłĹ&#x201A;czynnik owych, obecnienajwyĹźej przyjmuje1,4. siÄ&#x2122; gĹ&#x201A;ĂłwniekwartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; 1,2, najwyĹźej 1,4. z punktu widzenia nagrzewania przelektywnoĹ&#x203A;ci jest tak duĹźe, Ĺźe trzeba je nawet wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; 1,1. inimalny prÄ&#x2026;d zwarciowy (dla zwarcia dwufazowego) w punkcie zainstalowania zab) Warunek czuĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci wodu, zrealizowaÄ&#x2021; kaĹźdym kosztem â&#x20AC;&#x201C; poniek czuĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci c) Warunek wynikajÄ&#x2026;cy z ochrony przewodĂłw przed skutkami nagrzewaniadla prÄ&#x2026;dem kbthlinii â&#x20AC;&#x201C; wspĂłĹ&#x201A;czynnik bezpieczeĹ&#x201E;stwa waĹź wpĹ&#x201A;ywa na wskaĹşniki SAIDI oraz zenia (w przypadku pola liniowego s â&#x20AC;&#x201C; na szynach zbiorczych rozdzielni), đ??źđ??źđ??źđ??źkmin tego kryterium [1]. SAIFI. Typowy przykĹ&#x201A;ad prawidĹ&#x201A;owe, (2) đ??źđ??źđ??źđ??źNAST < 1,2 zwarciowym: pĂłĹ&#x201A;czynnik czuĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci w granicach đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;c -1,5, ale w skrajnym przypadku moĹźe to byÄ&#x2021; W analizie nie bierze siÄ&#x2122; pod uwagÄ&#x2122; go doboru nastaw zabezpieczenia I>> đ??źđ??źđ??źđ??źthdop wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; 1,1. (3a) d) đ??źđ??źđ??źđ??źNAST â&#x2030;¤ đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC; m: moĹźliwoĹ&#x203A;ci stopniowania czasowe- pokazany jest na rys.1. Dla uproszczenia bth wz ktĂłrym: go zabezpieczeĹ&#x201E; zwarciowych w linii. pominiÄ&#x2122;to analizÄ&#x2122; warunku (3). W linii k wynikajÄ&#x2026;cy ochrony(dla przewodĂłw linii przed skutkami nagrzewania prÄ&#x2026;dem inimalny prÄ&#x2026;d zwarciowy zwarcia dwufazowego) w punkcie zainstalowania zađ?&#x2018; đ?&#x2018; đ?&#x2018; đ?&#x2018; â&#x2C6;&#x2122;đ?&#x2018;&#x2014;đ?&#x2018;&#x2014;đ?&#x2018;&#x2014;đ?&#x2018;&#x2014;

e) đ??źđ??źđ??źđ??źthdop = th (3b) ďż˝đ?&#x2018;Ąđ?&#x2018;Ąđ?&#x2018;Ąđ?&#x2018;Ąk wym: zenia (w przypadku pola liniowego â&#x20AC;&#x201C; na szynach zbiorczych rozdzielni), đ??źđ??źđ??źđ??źthdop gdzie: â&#x2030;¤ đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC; 1,2 -1,5, ale w skrajnym (3a) przypadku moĹźe to byÄ&#x2021; d) đ??źđ??źđ??źđ??źNwAST pĂłĹ&#x201A;czynnik czuĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci granicach bth URZÄ&#x201E;DZENIA DLA ENERGETYKI 4/2019 t k â&#x20AC;&#x201C; czas trwania zwarcia uwzglÄ&#x2122;dniajÄ&#x2026;cy pierwszy cykl SPZ-tu (sumuje siÄ&#x2122; czas pierwwartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; 1,1. đ?&#x2018; đ?&#x2018; đ?&#x2018; đ?&#x2018; â&#x2C6;&#x2122;đ?&#x2018;&#x2014;đ?&#x2018;&#x2014;đ?&#x2018;&#x2014;đ?&#x2018;&#x2014; e) đ??źđ??źđ??źđ??źthdop = th (3b) ďż˝đ?&#x2018;Ąđ?&#x2018;Ąđ?&#x2018;Ąđ?&#x2018;Ąk zwarcia), szego i drugiego k wynikajÄ&#x2026;cy z ochrony przewodĂłw linii przed skutkami nagrzewania prÄ&#x2026;dem

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE o długości 10 km wykonanej przewodem AFL-70 jest to proste i oczywiste. Już tutaj widać główną wadę zabezpieczenia – zależność zasięgu zabezpieczenia od rodzaju zwarcia, a ściślej – wartości prądu zwarciowego. Można szacować, że w tym przypadku były już trudności, jeśli długość linii byłaby mniejsza od 7 km. Na rysunku dobrana nastawa prądu została oznaczona INAST , a Lmin i Lmax oznaczają minimalny i maksymalny zasięg zabezpieczenia. Krzywa Ikmax oznacza wykres maksymalnego prądu zwarciowego wzdłuż linii (czyli podczas zwarcia trójfazowego i największej mocy zwarciowej na szynach stacji), a krzywa Ikmin minimalnego prądu zwarciowego (czyli dla zwarcia dwufazowego i najmniejszej mocy zwarciowej). Problem zmienności mocy zwarciowej pojawia się szczegónie w sieciach, gdzie są zainstalowane elektrownie lokalne, zwłaszcza wiatrowe. Trzeba wówczas uwzględnić istnienie generacji lub jej brak, co pogłębia różnicę pomiędzy Ikmax i Ikmin. Przez to następuję także większe zróżnicowanie zasięgu minimalnego i maksymalnego, a nawet uniemożliwienie optymalnego doboru nastawy. Na rys.2 pokazany jest przykład, gdzie prawidłowy dobór nastawy jest utrudniony, ale jeszcze można jakoś z sytuacji wybrnąć. Przy nastawie INAST1 dobranej wg zależności (1) dla zwarcia dwufazowego zabezpieczenie nie zadziała w żadnej sytuacji. Można zmniejszyć nastawę do INAST2 i wówczas zabezpieczenie będzie miało dobrą czułość podczas zwarć dwufazowych, ale podczas zwarć trójfazowych może mieć zasięg za szyny zbiorcze RS-u, co jest nieprawidłowe i grozi nieselektywnym wyłączeniem. Trudno wskazać dla INAST2 zasadę doboru wg jakiegoś wzoru, wskazana jest analiza graficzna, a minimalny błąd w danych lub obliczeniach prądów zwarciowych może spowodować działanie nieselektywne. Na rys. 3 jest sytuacja, kiedy nastaw zabezpieczenia I>> w polu GPZ-tu nie uda się skoordynować z nastawami zabezpieczeń w RS-ie (lub reklozerze). Przy INAST1, które obliczone zostało wg wzoru (1), zabezpieczenie nigdy nie zadziała. Po obniżeniu do INAST2 może zadziałać podczas zwarć dwufazowych, ale jego zasięg dla trójfazowych wysunie się daleko poza szyny RS-u. Poza tym zmiana prądu zwarcia dwufazowego (np. na skutek innej wartości mocy zwarciowej na szynach zasilających linię) może skutkować zmianą zasięgu - nawet dla zwarć dwufazowych - za szyny RS-u. Warto też jeszcze zauważyć, że przyłą-

Rys.2. Dobór nastawy dla linii o długości 2 km wykonanej przewodem AFL 70 mm2.

Rys. 3. Dobór nastawy dla linii o długości 2 km wykonanej kablem Al o przekroju 240 mm2.

czenie do szyn zbiorczych elektrowni lokalnej pogłębia trudności. Założono układ, że jest ona przyłączona linią abonencką wprost do szyn. Linia wykonana jest kablem Al o przekroju 240 mm2. Przy obliczaniu Ikmin elektrowni nie należy uwzględniać jako źródła prądu zwar-

ciowego, szczególnie jeśli jest wiatrowa. Natomiast zwiększa ona Ikmax. Warunek (1) daje w wyniku jeszcze większą wartość, niż w układzie bez elektrowni. W tablicy 1 podano orientacyjnie, o ile zmienia się prąd zwarcia trójfazowego na szynach 15 kV zasilających linię i na

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 4/2019

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE szynach w RS-ie przy zmianie różnych parametrów. Są to wartości znaczące, bo na szynach zbiorczych prądy zwarciowe są rzędu 5-7 kA, a na końcu linii AFL-70 o długości 5 km rzędu 1,5-2,5 kA. Do szacowania tego wpływu przyjęto, że elektrownia lokalna ma x_d^’’=12%. Argumentem, który ostatecznie przeważył o wprowadzeniu kryterium podimpedancyjnego Z< do systemu CZIP® są właściwości elektrowni słonecznych (ale i innych z przetwornikami DC/AC). Prąd zwarciowy przez nie generowany jest tylko o 10% większy od prądu znamionowego. Nie ma możliwości uzyskania prawidłowej nastawy zabezpieczenia nadprądowego ze współczynnikiem czułości wymaganym przez IRiESD, czyli 1,5, a nawet nie uzyska się wartości 1,2. Odróżnienie stanu zwarcia od obciążenia przy pomocy kryterium nadprądowego jest bardzo trudne, a w zasadzie niemożliwe. Zauważa się, że w Polsce zdarzają się także mocno obciążone linie SN, w których odróżnienie stanu zwarcia od obciążenia przy użyciu kryterium nadprądowego jest trudne.

4. Parametry zabezpieczenia podimpedancyjnego Przewodnia myśl dotycząca kryterium podimpedancyjnego Z<: uzupełnienie zabezpieczenia I>> tym kryterium w przypadkach trudności uzyskania przez nie właściwej czułości lub selektywności. Zabezpieczenie Z, jest nieczułe na zmiany prądu zwarciowego. Zabezpieczenie ma charakterystyki we współrzędnych R, jX pokazane na rys.4 (dla przypomnienia: zabezpieczenie Z< zadziała, jeśli fazor impedancji przez czas określony nastawą leży wewnątrz charakterystyki – oznaczenie Z< jest nieco mylące). W CZIP®PRO działa tylko podczas zwarć międzyfazowych. Wprowadzone zostaną trzy strefy. Zabezpieczenie nie ma wydłużania I strefy, bo jest to zbędne, potrzebne tylko wówczas, jeśli linia na obu końcach posiada to zabezpieczenie i jest dwustronnie zasilana. Trzy strefy nie wynikają z potrzeb stopniowania i schodkowej charakterystyki czasowej t=f(Z), tak jak to jest w typowym zabezpieczeniu odległościowym. Dla realizacji podstawowej funkcji, czyli uzupełnienie lub wyjątkowo zastąpienia zabezpieczenia I>> potrzebna jest jedna strefa z charakterystyką położoną głównie w I ćwiartce układu współrzędnych R, jX z minimalnym objęciem ćwiartki II i IV. Konstruując charakterystykę wzięto pod uwagę właściwości li-

Tabela 1. Wpływ elektrowni lokalnej na wartości prądów zwarciowych [A] Moc elektrowni lokalnej [MVA]

Przyrost prądu zwarciowego na szynach zasilających sieć Długość linii elektrownia-szyny 1 km

5 km

10 km

352

346

340

316

700

680

655

566

1047

1001

946

765

1390

1309

1214

925

1732

1606

1462

1054

2070

1891

1691

1161

2406

2165

1902

1250

2740

2428

2097

1325

3071

2681

2277

1389

3399

2924

2444

1443

nii SN (wartość rezystancji jest zbliżona do wartości reaktancji) i kąt impedancji zwarciowej przeważnie nie jest większy niż 60º, ale także bardzo mocno prosty sposób nastawiania nie wymagający wielkich umiejętności – aby obliczeń mógł dokonać personel nie wyspecjalizowany w zabezpieczeniach odległościowych. Charakterystyki kierunkowe „do przodu” i „do tyłu” są ograniczone trzema prostymi i fragmentem okręgu. Trzy proste to: yy bok kąta α, yy bok kąta β, yy prosta równoległa do osi R na poziomie Xnast. Kąty α i β mają stałą, nienastawialną wartość po 5º. Fragment okręgu to ograniczenie obszaru działania o promieniu Rnast. Fragment okręgu wprowadzono po to, aby w jak najprostszy sposób obliczyć bezpieczny odstęp charakterystyki zabezpieczenia od charakterystyki odbioru, bo są tam fragmenty dwóch okręgów o stałej różnicy ΔZ. Przy okazji okrąg lepiej niż w klasycznej charakterystyce poligonalnej wypełnia charakterystyką zabezpieczenia obszar w pobliżu jej przecięcia z osią R. Charakterystykę „do tyłu” wprowadzono z dwóch względów: yy mogą być pojedyncze sytuacje dwustronnego zasilania linii SN (np. ze źródłami lokalnymi), gdzie trzeba uzyskać inny czas zadziałania w dwóch przeciwnych kierunkach, yy ze względu na niejednorodność przyłączania zacisków przekładników prądowych tak do linii, jak i samego terminala polowego łącznie z tworzeniem gwiazdy różnymi sposobami – łatwo uzyskać sytuację, że zabezpieczenie zainstalowane w da-

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 4/2019

Przyrost prądu na końcu linii AFL-70 mm2 odchodzącej od szyn o długości 5 km

nej linii „będzie widziało” jej impedancję głównie w III ćwiartce. Charakterystyka bezkierunkowa utworzona jest z dwóch prostych równoległych do osi R oraz dwóch fragmentów okręgów o promieniu Rnast. Jej podstawowe zastosowanie przewiduje się w lokalizatorze zwarć (bardzo przybliżonym ze względu na zmienne parametry linii). Można pomyśleć w wyjątkowych sytuacjach o tym, aby strefy 1 i 2 mogły zastąpić zabezpieczenia I> i I>>. Znając tendencje rozszerzania wszelkich właściwości i zastosowań zabezpieczeń przez służby eksploatacyjne, przewidziano strefę 3 – „na wszelki wypadek”. Nie przewiduje się wprowadzania podcięć na charakterystyce, ani jej pochylania. Analizy nie wykazują potrzeby takich komplikacji dla linii SN. Współczynnik proporcjonalności k RX opisany zależnością kRX=Rnast/Xnast (4) zaleca się nie większy niż 10, ale sugeruje się nieprzekraczanie wartości 5. Oszacowano potrzebne zakresy nastawcze R oraz X – nie można skorzystać ze wzorców dla zabezpieczeń odległościowych dla linii o napięciu 110 kV i wyższym, ponieważ występują tam zupełnie inne przekładnie przekładników prądowych i napięciowych oraz przeważnie większe długości linii. Podane są one wraz z innymi nastawami w tabeli 2.

5. Sposób nastawiania Ekran programu CZIP®-SET do obsługi zabezpieczenia podimpedancyjnego pokazany jest na rys. 5.

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE a)

Rys.4. Charakterystyki zabezpieczenia podimpedancyjnego: a) „do przodu”, b) „do tyłu”, c) bezkierunkowa.

Tabela 2 . Zestawienie nastaw zabezpieczenia podimpedancyjnego

Parametr

Wartość

Nastawa prądu członu rozruchowego

0,1 – 100 A (wartość domyślna 5 A)

Numery stref

1, 2, 3

Typ charakterystyki

przód, tył, bezkierunkowa

Kąty α i β

stała wartość 5°

Rezystancja R1, R2, R3)*

0,01-40 Ω

Reaktancja X1, X2, X3)*

0,01-8 Ω

Czas t1, t2, t3)*

0,05 – 6 s

* nie zastosowano indeksów, aby opis w artykule czy instrukcji był identyczny z opisem na wyświetlaczu urządzenia.

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 4/2019

TECHNOLOGIE, PRODUKTY â&#x20AC;&#x201C; INFORMACJE FIRMOWE

W tym miejscu korzysta siÄ&#x2122; ze wskazĂłwki, Ĺźe dla okreĹ&#x203A;lenia miejsca zwarcia ÂŽ an programu CZIPwaĹźna -SET dojest obsĹ&#x201A;ugi zabezpieczenia podimepdancyjnego przede wszystkim reaktancja, poniewaĹź w mierzonej rezystancji moĹźe zostaÄ&#x2021; uwzglÄ&#x2122;dniona rezystanym miejscu korzysta siÄ&#x2122; ze wskazĂłwki, Ĺźe dla okreĹ&#x203A;lenia cja przejĹ&#x203A;cia, przy zwarciach miÄ&#x2122;dzyfa-miejsca zwarcia waĹźna jest zowych - gĹ&#x201A;Ăłwnie Ĺ&#x201A;uku elektrycznego. zystkim reaktancja, poniewaĹź w mierzonej rezystancji moĹźe zostaÄ&#x2021; uwzglÄ&#x2122;dniona W podstawowym zastosowaniu (zastÄ&#x2026;przejĹ&#x203A;cia, przy zwarciach miÄ&#x2122;dzyfazowych - gĹ&#x201A;Ăłwnie Ĺ&#x201A;uku elektrycznego. pienie lub uzupeĹ&#x201A;nienie zabezpieczepodstawowym zastosowaniu (zastÄ&#x2026;pienie uzupeĹ&#x201A;nienie zabezpieczenia I>>) pronia I>>) proponuje siÄ&#x2122; lub wykorzystanie tylko strefy nr 1 i nastawy: wykorzystanie tylko strefy nr 1 i nastawy: đ?&#x2018;&#x2039;đ?&#x2018;&#x2039;đ?&#x2018;&#x2039;đ?&#x2018;&#x2039;1 =

đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;z â&#x2C6;&#x2122;đ?&#x2018;&#x2039;đ?&#x2018;&#x2039;đ?&#x2018;&#x2039;đ?&#x2018;&#x2039;AB đ?&#x153;&#x2014;đ?&#x153;&#x2014;đ?&#x153;&#x2014;đ?&#x153;&#x2014;đ?&#x2018;?đ?&#x2018;?đ?&#x2018;?đ?&#x2018;?

đ?&#x2018;&#x2026;đ?&#x2018;&#x2026;đ?&#x2018;&#x2026;đ?&#x2018;&#x2026;1 = đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;RXđ?&#x2018;&#x2039;đ?&#x2018;&#x2039;đ?&#x2018;&#x2039;đ?&#x2018;&#x2039;1

(5) (6)

tancja odcinka gdzie: linii do kolejnego punktu zabezpieczeniowego (rozdzielni sieciowej

ra),

XAB â&#x20AC;&#x201C; reaktancja odcinka linii do kolejnego punktu zabezpieczeniowego (rozdzielni sieciowej lub reklozera), Ď&#x2018;Z â&#x20AC;&#x201C;â&#x20AC;&#x201C;przekĹ&#x201A;adnia impedancyjna rĂłwnarĂłwna ilorazowi przekĹ&#x201A;adni przekĹ&#x201A;adnikĂłw napiÄ&#x2122;ciowych i prÄ&#x2026;przekĹ&#x201A;adnia impedancyjna Ď&#x2018;Z â&#x20AC;&#x201C; przekĹ&#x201A;adnia impedancyjna rĂłwna ilorazowi przekĹ&#x201A;adni przekĹ&#x201A;adnikĂłw napiÄ&#x2122;ciowych i prÄ&#x2026;ilorazowi przekĹ&#x201A;adni przekĹ&#x201A;adnikĂłw nadowych (Ď&#x2018;u/Ď&#x2018;i), przewaĹźnie dla sieci 15 kV â&#x20AC;&#x201C; 150, a dla sieci 20 kV â&#x20AC;&#x201C; 200, dla sieci 15 kV â&#x20AC;&#x201C; 150, a dla sieci 20 kV â&#x20AC;&#x201C; 200, dowych (Ď&#x2018;u/Ď&#x2018;i),, przewaĹźnie piÄ&#x2122;ciowych i prÄ&#x2026;dowych przenie wolno przyjmowaÄ&#x2021; wartoĹ&#x203A;ci mniejszej niĹź 1,2, zakRX â&#x20AC;&#x201C; wspĂłĹ&#x201A;czynnik waĹźnie dla sieci 15proporcjonalnoĹ&#x203A;ci, kV â&#x20AC;&#x201C; 150, a dla sieci kRX â&#x20AC;&#x201C; wspĂłĹ&#x201A;czynnik proporcjonalnoĹ&#x203A;ci, nie wolno przyjmowaÄ&#x2021; wartoĹ&#x203A;ci mniejszej niĹź 1,2, za20 kV â&#x20AC;&#x201C;wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; 200, to 2-5, w przypadku wyliczenia z Xnast oraz Rnast wartoĹ&#x203A;ci mniejszej niĹź 1,2 terlecana lecana wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; to 2-5, w przypadku wyliczenia z Xnast oraz Rnast wartoĹ&#x203A;ci mniejszej niĹź 1,2 terkRX â&#x20AC;&#x201C; wspĂłĹ&#x201A;czynnik proporcjonalnominal polowy wskaĹźe bĹ&#x201A;Ä&#x2026;d, Ĺ&#x203A;ci, nie wolno przyjmowaÄ&#x2021; minal polowywartoĹ&#x203A;ci wskaĹźe bĹ&#x201A;Ä&#x2026;d,Rys.5. Ekran programu CZIPÂŽ-SET do obsĹ&#x201A;ugi zabezpieczenia podimepdancyjnego kZ - wspĂłĹ&#x201A;czynnik jest to wspĂłĹ&#x201A;czynnik mniejszej niĹź 1,2,zasiÄ&#x2122;gu, zalecana wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; to bardzo zbliĹźony do wspĂłĹ&#x201A;czynnika bezpieczeĹ&#x201E;kZ - wspĂłĹ&#x201A;czynnik zasiÄ&#x2122;gu, jest to wspĂłĹ&#x201A;czynnik bardzo zbliĹźony do wspĂłĹ&#x201A;czynnika bezpieczeĹ&#x201E;2-5, w przypadku wyliczenia z X oraz stwa stosowanego w zabezpieczeniach nast odlegĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ciowych. Nazwano go inaczej, poniewaĹź w listwa stosowanego w zabezpieczeniach odlegĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ciowych. Nazwano go inaczej, poniewaĹź w liRnast wartoĹ&#x203A;ci mniejszej niĹź 1,2 terminal niach SNwskaĹźe czÄ&#x2122;sto nie bÄ&#x2122;dzie potrzeby obejmowania zabezpieczeniem Z< prawie caĹ&#x201A;ego odcinka polowy bĹ&#x201A;Ä&#x2026;d, niach SN czÄ&#x2122;sto nie bÄ&#x2122;dzie potrzeby obejmowania zabezpieczeniem Z< prawie caĹ&#x201A;ego odcinka do nastÄ&#x2122;pnegozasiÄ&#x2122;gu, punktu zabezpieczeniowego). Im krĂłtszy ten odcinek, to wspĂłĹ&#x201A;czynkAB -(czyli wspĂłĹ&#x201A;czynnik jest to Z AB (czyli do nastÄ&#x2122;pnego punktu zabezpieczeniowego). Im krĂłtszy ten odcinek, to wspĂłĹ&#x201A;czynwspĂłĹ&#x201A;czynnik bardzo zbliĹźonysiÄ&#x2122;do nik powinien byÄ&#x2021; wiÄ&#x2122;kszy. Proponuje przyjmowanie wartoĹ&#x203A;ci z zakresu 0,65-0,85. Orientanik powinien byÄ&#x2021; wiÄ&#x2122;kszy. Proponuje siÄ&#x2122; przyjmowanie wartoĹ&#x203A;ci z zakresu 0,65-0,85. OrientawspĂłĹ&#x201A;czynnika bezpieczeĹ&#x201E;stwa stocyjnie moĹźna w dokonaÄ&#x2021; takiego doboru, Ĺźeby im krĂłtsza linia, tym objÄ&#x2122;ta byĹ&#x201A;a zabezpieczeniem sowanego zabezpieczeniach odcyjnie moĹźna dokonaÄ&#x2021; takiego doboru, Ĺźeby im krĂłtsza linia, tym objÄ&#x2122;ta byĹ&#x201A;a zabezpieczeniem legĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ciowych. go ma inaczej, wiÄ&#x2122;ksza jej czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021;. Nazwano Przy czym nie przeszkĂłd, aby wszÄ&#x2122;dzie zastosowaÄ&#x2021; wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; 0,85. DowiÄ&#x2122;ksza jej czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021;. Przy czym nie ma przeszkĂłd, aby wszÄ&#x2122;dzie zastosowaÄ&#x2021; wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; 0,85. DoponiewaĹź w liniach SN czÄ&#x2122;sto nie bÄ&#x2122;piero eksploatacja wykaĹźe celowoĹ&#x203A;Ä&#x2021; rĂłĹźnicowania tego wspĂłĹ&#x201A;czynnika. Proponuje siÄ&#x2122; niezadzie potrzeby obejmowania zabezpiepiero eksploatacja wykaĹźe celowoĹ&#x203A;Ä&#x2021; rĂłĹźnicowania tego wspĂłĹ&#x201A;czynnika. Proponuje siÄ&#x2122; niezaleĹźnie od rodzaju linii (AFL, PAS lub kabel) nastÄ&#x2122;pujÄ&#x2026;ce wartoĹ&#x203A;ci: czeniem Z< prawie caĹ&#x201A;ego odcinka AB(AFL, leĹźnie od rodzaju linii PAS lub kabel) nastÄ&#x2122;pujÄ&#x2026;ce wartoĹ&#x203A;ci: (czyli do nastÄ&#x2122;pnego punktu zabezpie<1 km â&#x20AC;&#x201C; 0,85 <1 km â&#x20AC;&#x201C; 0,85 czeniowego). Im krĂłtszy ten odcinek, to 1Ăˇ2 km â&#x20AC;&#x201C; 0,80 wspĂłĹ&#x201A;czynnik powinien byÄ&#x2021; wiÄ&#x2122;kszy. 1Ăˇ2 km â&#x20AC;&#x201C; 0,80 2Ăˇ3 km â&#x20AC;&#x201C; 0,75 Proponuje siÄ&#x2122; przyjmowanie wartoĹ&#x203A;ci 2Ăˇ3 km â&#x20AC;&#x201C; 0,75 z zakresu 0,65-0,85. Orientacyjnie moĹź3Ăˇ4 km â&#x20AC;&#x201C; 0,70 3Ăˇ4 km â&#x20AC;&#x201C; 0,70 na dokonaÄ&#x2021; takiego doboru, Ĺźeby im >4 km â&#x20AC;&#x201C; 0,65. krĂłtsza linia, tym objÄ&#x2122;ta byĹ&#x201A;a zabezpie>4 km â&#x20AC;&#x201C; 0,65. czeniem jejXczÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021;. Przy czym reaktancjÄ&#x2122; linii do najbliĹźszego punktu zabezprzyjmowaÄ&#x2021; JakwiÄ&#x2122;ksza podano, za AB naleĹźy Jak podano, za XAB naleĹźy przyjmowaÄ&#x2021; reaktancjÄ&#x2122; linii do najbliĹźszego punktu zabeznie ma przeszkĂłd, zastopieczeniowego. JeĹ&#x203A;li aby linia wszÄ&#x2122;dzie siÄ&#x2122; rozgaĹ&#x201A;Ä&#x2122;zia przed tym punktem zabezpieczeniowym, ale nie ma w JeĹ&#x203A;li linia siÄ&#x2122; rozgaĹ&#x201A;Ä&#x2122;zia przed tym punktem zabezpieczeniowym, ale nie ma w sowaÄ&#x2021; wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; 0,85.pieczeniowego. Dopiero eksploataniej reklozera, to zaleĹźnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; (5) jest dalej sĹ&#x201A;uszna. Natomiast jeĹ&#x203A;li linia siÄ&#x2122; rozgaĹ&#x201A;Ä&#x2122;zia i w kaĹźdej cja wykaĹźe celowoĹ&#x203A;Ä&#x2021; teniejrĂłĹźnicowania reklozera, to zaleĹźnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; (5) jest dalej sĹ&#x201A;uszna. Natomiast jeĹ&#x203A;li linia siÄ&#x2122; rozgaĹ&#x201A;Ä&#x2122;zia i w kaĹźdej go wspĂłĹ&#x201A;czynnika. Proponuje siÄ&#x2122; to niez gaĹ&#x201A;Ä&#x2122;zi jest punkt zabezpieczeniowy, za XAB naleĹźy przyjÄ&#x2026;Ä&#x2021; reaktancjÄ&#x2122; mniejszÄ&#x2026; z dwĂłch z gaĹ&#x201A;Ä&#x2122;zi jest punkt zabezpieczeniowy, to za XAB naleĹźy przyjÄ&#x2026;Ä&#x2021; reaktancjÄ&#x2122; mniejszÄ&#x2026; z dwĂłch zaleĹźnie od rodzaju linii (AFL, PAS lub (czasem nawet trzech). Bardziej szczegĂłĹ&#x201A;owÄ&#x2026; analizÄ&#x2122; bÄ&#x2122;dzie trzeba prowadziÄ&#x2021;, jeĹ&#x203A;li w takiej kabel) nastÄ&#x2122;pujÄ&#x2026;ce(czasem wartoĹ&#x203A;ci: nawet trzech). Bardziej szczegĂłĹ&#x201A;owÄ&#x2026; analizÄ&#x2122; bÄ&#x2122;dzie trzeba prowadziÄ&#x2021;, jeĹ&#x203A;li w takiej bocznej gaĹ&#x201A;Ä&#x2122;zi <1 znajdzie elektrownia lokalna, czyli wystÄ&#x2026;pi zjawisko tzw. podparcia. kmbocznej â&#x20AC;&#x201C;siÄ&#x2122; 0,85 gaĹ&#x201A;Ä&#x2122;zi znajdzie siÄ&#x2122; elektrownia lokalna, czyli wystÄ&#x2026;pi zjawisko tzw. podparcia. 1Ăˇ25 km km rzadko â&#x20AC;&#x201C; 0,80 wystÄ&#x2026;pi koniecznoĹ&#x203A;Ä&#x2021; uruchamiania czĹ&#x201A;onu podimpedancyjnego, PowyĹźej koniecznoĹ&#x203A;Ä&#x2021; uruchamiania czĹ&#x201A;onu podimpedancyjnego, Rys.wystÄ&#x2026;pi 6. Bezpieczna odlegĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; charakterystyki zabezpieczenia podimpedancyjnego 2Ăˇ3 km â&#x20AC;&#x201C; 0,75PowyĹźej 5 km rzadko wystarczy zabezpieczenie I>>. od charakterystyki odbioru. 3Ăˇ4 km â&#x20AC;&#x201C; 0,70 wystarczy zabezpieczenie I>>. Nastawione opĂłĹşnienie >4 km â&#x20AC;&#x201C; 0,65. czasowe zaleca siÄ&#x2122; przyjmowaÄ&#x2021; rĂłwne 0,1 s, ale moĹźliwe sÄ&#x2026; Nastawione opĂłĹşnienie czasowe zaleca siÄ&#x2122; przyjmowaÄ&#x2021; rĂłwne 0,1 s, ale moĹźliwe sÄ&#x2026; Jak podano, za XAB naleĹźy z gaĹ&#x201A;Ä&#x2122;ziuwzglÄ&#x2122;dniania jest punkt zabezpieczeniowy, to PowyĹźej 5 km rzadko wystÄ&#x2026;pi konieczinne wartoĹ&#x203A;ci z zakresu 0,05-przyjmowaÄ&#x2021; 0,3 s. Nie ma potrzeby w doborze tej nastawy inne wartoĹ&#x203A;ci punktu z zakresu 0,05s. Nie ma potrzeby uwzglÄ&#x2122;dniania w doborze tej nastawy czĹ&#x201A;onu podimpenaleĹźy przyjÄ&#x2026;Ä&#x2021; reaktancjÄ&#x2122; mniejnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; uruchamiania reaktancjÄ&#x2122; linii do najbliĹźszego za X0,3 AB opĂłĹşnieĹ&#x201E; czasowych w nastÄ&#x2122;pnych punktach zabezpieczeniowych. Dajenawet to niesamowitÄ&#x2026; moĹź- dancyjnego, wystarczy zabezpieczeszÄ&#x2026; z dwĂłch (czasem trzech). Barzabezpieczeniowego. JeĹ&#x203A;li linia siÄ&#x2122; rozopĂłĹşnieĹ&#x201E; czasowych w nastÄ&#x2122;pnych punktach zabezpieczeniowych. Daje to niesamowitÄ&#x2026; moĹździej szczegĂłĹ&#x201A;owÄ&#x2026; analizÄ&#x2122; bÄ&#x2122;dziemuszÄ&#x2026; trzebabyÄ&#x2021; nie I>>. gaĹ&#x201A;Ä&#x2122;zia przed tym zabezpieliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; usuniÄ&#x2122;cia wadpunktem zabezpieczeĹ&#x201E; nadprÄ&#x2026;dowych, ktĂłrych nastawy czasowe liwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; usuniÄ&#x2122;cia wad zabezpieczeĹ&#x201E; nadprÄ&#x2026;dowych, ktĂłrych nastawy czasowe muszÄ&#x2026; byÄ&#x2021; prowadziÄ&#x2021;, jeĹ&#x203A;li w takiej bocznej gaĹ&#x201A;Ä&#x2122;zi Nastawione opĂłĹşnienie czasowe zaczeniowym, ale nie ma w niej reklozera, zwiÄ&#x2122;kszane w stronÄ&#x2122; szyn zbiorczych. w stronÄ&#x2122; szyn zbiorczych. znajdzie siÄ&#x2122; elektrownia lokalna, czyli leca siÄ&#x2122; przyjmowaÄ&#x2021; rĂłwne 0,1 s, ale to zaleĹźnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; (5) jestzwiÄ&#x2122;kszane dalej sĹ&#x201A;uszna. NatoBardzo naleĹźy przestrzegaÄ&#x2021; reguĹ&#x201A;ywystÄ&#x2026;pi pokazanej na rys.tzw. 6. Charakterystyka zabez- moĹźliwe sÄ&#x2026; inne wartoĹ&#x203A;ci z zakresu zjawisko podparcia. miast jeĹ&#x203A;li liniaĹ&#x203A;cisĹ&#x201A;e siÄ&#x2122; rozgaĹ&#x201A;Ä&#x2122;zia i w Ĺ&#x203A;cisĹ&#x201A;e kaĹźdej Bardzo naleĹźy przestrzegaÄ&#x2021; reguĹ&#x201A;y pokazanej na rys. 6. Charakterystyka zabezpieczenia musi byÄ&#x2021; bezpiecznie oddalona od charakterystyki odbioru. Rysunek ten wykonano pieczenia musi byÄ&#x2021; bezpiecznie oddalona od charakterystyki odbioru. Rysunek ten wykonano

URZÄ&#x201E;DZENIA DLA ENERGETYKI 4/2019

PRODUKTY â&#x20AC;&#x201C; przypadek INFORMACJE FIRMOWE adku, kiedy mocTECHNOLOGIE, odpĹ&#x201A;ywa od szyn zbiorczych w gĹ&#x201A;Ä&#x2026;b sieci. Ten bÄ&#x2122;dzie adku, kiedy moc odpĹ&#x201A;ywa od szyn zbiorczych w gĹ&#x201A;Ä&#x2026;b sieci. Ten przypadek bÄ&#x2122;dzie zy w liniach SN. W liniach ze ĹşrĂłdĹ&#x201A;ami lokalnymi charakterystyka obciÄ&#x2026;Ĺźenia moĹźe 0,3 s.zeNie ma potrzeby uwzglÄ&#x2122;dtychobciÄ&#x2026;Ĺźenia parametrĂłw, z obciÄ&#x2026;Ĺźenia linii. PrawidĹ&#x201A;owo te trzy fazy w liniach SN.0,05W liniach ĹşrĂłdĹ&#x201A;ami lokalnymi charakterystyka moĹźektĂłre mogÄ&#x2026; uĹ&#x201A;atwiÄ&#x2021; Ĺźona lubmoc takĹźe w Ä&#x2021;wiartkach IItej izbiorczych III. adku,tylko kiedy odpĹ&#x201A;ywa od szyn gĹ&#x201A;Ä&#x2026;b sieci. Ten przypadek bÄ&#x2122;dzie zwarcia w linii. Ta niania w doborze nastawyw opĂłĹşnieĹ&#x201E; dokĹ&#x201A;adnÄ&#x2026; lokalizacjÄ&#x2122; zory powinny byÄ&#x2021; w I lub ewentualnie IV Ĺźona tylko lub takĹźe w Ä&#x2021;wiartkach II i III. czasowych w nastÄ&#x2122;pnych punktach zalokalizacja nie bÄ&#x2122;dzie tak dokĹ&#x201A;adna, jak Ä&#x2021;wiartce (przy rzadko spotykanym obzy w liniach SN. W liniach ze ĹşrĂłdĹ&#x201A;ami lokalnymi charakterystyka obciÄ&#x2026;Ĺźenia moĹźe bezpieczeniowych. Daje to niesamowi-

w liniach o napiÄ&#x2122;ciu 110 kV lub wyĹźszym, ciÄ&#x2026;Ĺźeniu pojemnoĹ&#x203A;ciowym), a ich moponiewaĹź linie SN przewaĹźnie sÄ&#x2026; poroz- duĹ&#x201A;y nie powinny siÄ&#x2122; rĂłĹźniÄ&#x2021; od siebie czeĹ&#x201E; nadprÄ&#x2026;dowych, ktĂłrych nastawy gaĹ&#x201A;Ä&#x2122;ziane i niejednolite. Czasem zdarzajÄ&#x2026; wiÄ&#x2122;cej, niĹź to wynika z asymetrii obciÄ&#x2026;czasowe muszÄ&#x2026; byÄ&#x2021; zwiÄ&#x2122;kszane w stro- siÄ&#x2122; linie bez odgaĹ&#x201A;Ä&#x2122;zieĹ&#x201E; i jednolite, gdzie Ĺźenia linii. JeĹ&#x203A;li wszystkie trzy fazory znajnÄ&#x2122; szyn zbiorczych. podzielenie zmierzonej reaktancji przez dujÄ&#x2026; siÄ&#x2122; w Ä&#x2021;wiartce III lub II (rzadziej) to Bardzo Ĺ&#x203A;cisĹ&#x201A;e naleĹźy przestrzegaÄ&#x2021; regu- reaktancjÄ&#x2122; jednostkowÄ&#x2026; (w przybliĹźeniu w zabezpieczeniu naleĹźy wybraÄ&#x2021; w uruĹ&#x201A;y pokazanej na rys. 6. Charakterystyka 0,4 ÎŠ/km dla linii napowietrznych i 0,1 chomionej strefie opcjÄ&#x2122; â&#x20AC;&#x17E;do tyluâ&#x20AC;?. JeĹ&#x203A;li jezabezpieczenia musi byÄ&#x2021; bezpiecznie ÎŠ/km dla kablowych) pozwoli na oce- den z fazorĂłw jest odwrĂłcony w stosunoddalona od charakterystyki odbioru. nÄ&#x2122; odlegĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci. W pozostaĹ&#x201A;ych przypadku do dwĂłch pozostaĹ&#x201A;ych o okoĹ&#x201A;o 180Âş, Rysunek ten wykonano dla przypadkach przy znajomoĹ&#x203A;ci konfiguracji linii to naleĹźy sprawdziÄ&#x2021; caĹ&#x201A;y ukĹ&#x201A;ad poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czeĹ&#x201E; ku, kiedy moc odpĹ&#x201A;ywa od szyn zbior- (a dyspozytor ma jÄ&#x2026; dokĹ&#x201A;adnie podanÄ&#x2026;) przekĹ&#x201A;adnikĂłw prÄ&#x2026;dowych. KÄ&#x2026;t impeczych w gĹ&#x201A;Ä&#x2026;b sieci. Ten przypadek bÄ&#x2122;- moĹźna wstÄ&#x2122;pnie wytypowaÄ&#x2021; moĹźliwe dancji wszystkich trzech fazorĂłw poszyn zbiorczych. Podczas wykonywaniu testu wszystkie zabezpieczenia w terminalu dzie najczÄ&#x2122;stszy w liniach SN. W liniach miejsca zwarÄ&#x2021;. Pierwsza strefa zabez- winien byÄ&#x2021; mniej wiÄ&#x2122;cej jednakowy, bo ze ĹşrĂłdĹ&#x201A;ami lokalnymi charakterystyka pieczenia, ktĂłranormalnie. wg zasad podanych przewaĹźnie obciÄ&#x2026;Ĺźenie wszystkich faz obciÄ&#x2026;Ĺźenia moĹźe byÄ&#x2021; poĹ&#x201A;oĹźona tylko w punkcie 4 bÄ&#x2122;dzie miaĹ&#x201A;a maĹ&#x201A;y zapodobny charakter co do cos Ď&#x2020;. odnoszÄ&#x2026;ce siÄ&#x2122; Po doĹ&#x203A;Ä&#x2021; wykonaniu testu nama ekranie komputera pokaĹźÄ&#x2026; siÄ&#x2122; tzw. trzy fazory ezpieczna odlegĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; lub charakterystyki zabezpieczeniaIIpodimpedancyjnego od charakterystyki takĹźe w Ä&#x2021;wiartkach i III. siÄ&#x2122;g, wskaĹźeodbioru. reaktancjÄ&#x2122; do miejsca zwar- OdwrĂłcenie lub obrĂłcenie fazorĂłw moezpieczna odlegĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; charakterystyki zabezpieczenia podimpedancyjnego od charakterystyki odbioru. pedancji pomiarowej wynikajÄ&#x2026;cej z obciÄ&#x2026;Ĺźenia trzy fazory powinny szynczÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci zbiorczych. Podczas wykonywaniu testu wszystkie zabezpieczenia w terminalu Najmniejsza impedancja ruchowa w li- cia tylko w nielicznej przypadkĂłw, Ĺźe nastÄ&#x2026;piÄ&#x2021; takĹźelinii. przyPrawidĹ&#x201A;owo bĹ&#x201A;Ä&#x2122;dach wteukĹ&#x201A;anii 15 kV wynika ze wzoru: ale w miarÄ&#x2122; dokĹ&#x201A;adnie. Do pierwszego dzie przekĹ&#x201A;adnikĂłw napiÄ&#x2122;ciowych, ale sÄ&#x2026; Inormalnie. lub ewentualnie IV Ä&#x2021;wiartce (przy rzadko spotykanym obciÄ&#x2026;Ĺźeniu pojemnoĹ&#x203A;ciowym ajmniejsza impedancja ruchowa w linii 15 kV wynika ze wzoru: ezpieczna odlegĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; charakterystyki zabezpieczenia podimpedancyjnego od charakterystyki odbioru. rozgaĹ&#x201A;Ä&#x2122;-rĂłĹźniÄ&#x2021;one znacznie rzadsze.to wynika z asymetrii obciÄ&#x2026;Ĺźenia lin ajmniejsza impedancja ruchowa w linii1,05đ?&#x2018;&#x2C6;đ?&#x2018;&#x2C6;đ?&#x2018;&#x2C6;đ?&#x2018;&#x2C6; 15 kV wynika ze wzoru:punktu zabezpieczeniowego moduĹ&#x201A;y niewykonaniu powinny siÄ&#x2122; od siebiekomputera wiÄ&#x2122;cej, niĹźpokaĹźÄ&#x2026; n Po testu na ekranie siÄ&#x2122; trzy fazory odnoszÄ&#x2026;ce siÄ&#x2122; , (7) đ?&#x2018;?đ?&#x2018;?đ?&#x2018;?đ?&#x2018;?OBC|min = 1,05đ?&#x2018;&#x2C6;đ?&#x2018;&#x2C6;đ?&#x2018;&#x2C6;đ?&#x2018;&#x2C6; zienia mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; nieliczne. đ??źđ??źđ??źđ??ź n wszystkie trzy fazory znajdujÄ&#x2026; siÄ&#x2122; w Ä&#x2021;wiartce III lub II (rzadziej) w zabezpieczeniu , (7) đ?&#x2018;?đ?&#x2018;?đ?&#x2018;?đ?&#x2018;?OBC|min = â&#x2C6;&#x161;3 đ??źđ??źđ??źđ??źmax WiÄ&#x2122;ksza czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; zwarÄ&#x2021; w pomiarowej liniach bÄ&#x2122;dzie pedancji wynikajÄ&#x2026;cej z obciÄ&#x2026;Ĺźenia linii. PrawidĹ&#x201A;owo tetotrzy fazory powinny â&#x2C6;&#x161;315 max ajmniejsza impedancja ruchowa w linii kV wynika ze wzoru: m: w ktĂłrym: 7. WspĂłĹ&#x201A;praca zabezpieczeĹ&#x201E; wykrywana przezwybraÄ&#x2021; zabezpieczenie I>, pow uruchomionej strefie opcjÄ&#x2122; â&#x20AC;&#x17E;do tyluâ&#x20AC;?. JeĹ&#x203A;li jeden z fazorĂłw jest odwrĂłcony I lub ewentualnie IV Ä&#x2021;wiartce (przy rzadko spotykanym obciÄ&#x2026;Ĺźeniu pojemnoĹ&#x203A;ciowym m: 1,05đ?&#x2018;&#x2C6;đ?&#x2018;&#x2C6;đ?&#x2018;&#x2C6;đ?&#x2018;&#x2C6;n Imax â&#x20AC;&#x201C;linii. maksymalne za zasiÄ&#x2122;giem strefy 1. JeĹ&#x203A;li w konkretnej nadprÄ&#x2026;dowych , (7)linii. đ?&#x2018;?đ?&#x2018;?đ?&#x2018;?đ?&#x2018;?OBC|min =obciÄ&#x2026;Ĺźenie ksymalne obciÄ&#x2026;Ĺźenie đ??źđ??źđ??źđ??ź â&#x2C6;&#x161;3 max sunku donie dwĂłch pozostaĹ&#x201A;ych okoĹ&#x201A;o 180Âş, to naleĹźy caĹ&#x201A;y ukĹ&#x201A;adobciÄ&#x2026;Ĺźenia poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czeĹ&#x201E; lin pr powinny siÄ&#x2122; rĂłĹźniÄ&#x2021;iopodimpedancyjnego od siebie wiÄ&#x2122;cej, niĹź tosprawdziÄ&#x2021; wynika z asymetrii ksymalne obciÄ&#x2026;Ĺźenie JeĹ&#x203A;li linii. maksymalne obciÄ&#x2026;Ĺźenie linii nie linii uznaje siÄ&#x2122; zamoduĹ&#x201A;y przydatne pozyskanie Ĺ&#x203A;li maksymalne obciÄ&#x2026;Ĺźenie linii nie jest znane, moĹźna je przyjmowaÄ&#x2021; rĂłwne m: jest znane,linii moĹźna je przyjmowaÄ&#x2021; rĂłwne danych o reaktancji doprÄ&#x2026;dowych. miejsca zwarcia, nikĂłw KÄ&#x2026;tznajdujÄ&#x2026; impedancji wszystkich trzech powinien byÄ&#x2021; mniej wiÄ&#x2122; wszystkie trzy fazory siÄ&#x2122; w Ä&#x2021;wiartce III lub fazorĂłw II (rzadziej) to w zabezpieczeniu Ĺ&#x203A;li maksymalne obciÄ&#x2026;Ĺźenie nie jest znane, moĹźna je przyjmowaÄ&#x2021; rĂłwne Obecnie zakĹ&#x201A;ada siÄ&#x2122;, Ĺźe zabezpieczenie naleĹźy uruchomiÄ&#x2021; strefÄ&#x2122; 3 bezkierunkoksymalne obciÄ&#x2026;Ĺźenie linii. Imax =1,2In1 (8) nakowy,wbouruchomionej przewaĹźnie obciÄ&#x2026;Ĺźenie majeden podobny charakter co do tzw. strefie opcjÄ&#x2122;wszystkich â&#x20AC;&#x17E;do tyluâ&#x20AC;?.faz JeĹ&#x203A;li z fazorĂłw jest odwrĂłcony Imax =1,2In1 (8) podimpedancyjne bÄ&#x2122;dzie uzupeĹ&#x201A;niewÄ&#x2026; z dziaĹ&#x201A;aniem wybraÄ&#x2021; na sygnaĹ&#x201A;. Ĺ&#x203A;li maksymalne obciÄ&#x2026;Ĺźenie linii nie jest znane, moĹźna je przyjmowaÄ&#x2021; rĂłwne OdwrĂłcenie lub obrĂłcenie fazorĂłw moĹźe takĹźe przy bĹ&#x201A;Ä&#x2122;dach prze niem zabezpieczeĹ&#x201E; nadprÄ&#x2026;dowych odw ukĹ&#x201A;adzie sunku do dwĂłch pozostaĹ&#x201A;ych o okoĹ&#x201A;o 180Âş,nastÄ&#x2026;piÄ&#x2021; to naleĹźy sprawdziÄ&#x2021; caĹ&#x201A;y ukĹ&#x201A;ad poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czeĹ&#x201E; pr znamionowy przekĹ&#x201A;adnika prÄ&#x2026;dowego z terminalem polowym. kierunkowoĹ&#x203A;ci gdzie: skutkĂłw zwarÄ&#x2021; miÄ&#x2122;dzyfazowych, na ra6.2. Sprawdzenie (8) Imax =1,2In1wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;cego kĂłw napiÄ&#x2122;ciowych, ale sÄ&#x2026; one znacznie rzadsze. znamionowy przekĹ&#x201A;adnika prÄ&#x2026;dowego wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;cego z terminalem polowym.nikĂłw prÄ&#x2026;dowych. KÄ&#x2026;t impedancji wszystkich trzech fazorĂłw powinien byÄ&#x2021; mniej wiÄ&#x2122; In1 zaleĹźnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;: â&#x20AC;&#x201C; prÄ&#x2026;d znamionowy przekĹ&#x201A;adnika W polach linii SN istnieje pewna niejed- zie tylko w polach liniowych w GPZ-tach USI byÄ&#x2021; speĹ&#x201A;niona nakowy, bo przewaĹźnie wszystkich faz ma podobny charakter USI byÄ&#x2021; speĹ&#x201A;niona zaleĹźnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;: wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;cego prÄ&#x2026;dowego z ter- nolitoĹ&#x203A;Ä&#x2021; szczegĂłĹ&#x201A;Ăłw i rozdzielniach sieciowych. â&#x20AC;&#x17E;Na razieâ&#x20AC;? od- co do tzw. Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czenia przekĹ&#x201A;ad-obciÄ&#x2026;Ĺźenie đ?&#x2018;?đ?&#x2018;?đ?&#x2018;?đ?&#x2018;?OBC|min â&#x2030;¤ đ?&#x2018;?đ?&#x2018;?đ?&#x2018;?đ?&#x2018;? đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC; đ?&#x153;&#x2014;đ?&#x153;&#x2014;đ?&#x153;&#x2014;đ?&#x153;&#x2014; wspĂłĹ&#x201A;pracujÄ&#x2026;cego , (9) znamionowy przekĹ&#x201A;adnika prÄ&#x2026;dowego z terminalem polowym. , ale 7. nast minalemđ?&#x2018;&#x2026;đ?&#x2018;&#x2026;đ?&#x2018;&#x2026;đ?&#x2018;&#x2026;polowym. nosi siÄ&#x2122; do tego, Ĺźe byÄ&#x2021; moĹźe uda siÄ&#x2122; nikĂłw prÄ&#x2026;dowych i â&#x20AC;&#x201C; rzadziej saWSPĂ&#x201C;Ĺ PRACA ZABEZPIECZEĹ&#x192; NADPRÄ&#x201E;DOWYCH OBC|min OdwrĂłcenie lub obrĂłcenie fazorĂłw moĹźe nastÄ&#x2026;piÄ&#x2021; takĹźe przy bĹ&#x201A;Ä&#x2122;dachjew ukĹ&#x201A;adzie prze â&#x2030;¤ b đ?&#x2018;§đ?&#x2018;§đ?&#x2018;§đ?&#x2018;§ , (9) đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;b đ?&#x153;&#x2014;đ?&#x153;&#x2014;đ?&#x153;&#x2014;đ?&#x153;&#x2014;zaleĹźnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;: MUSI byÄ&#x2021;đ?&#x2018;&#x2026;đ?&#x2018;&#x2026;đ?&#x2018;&#x2026;đ?&#x2018;&#x2026;nast speĹ&#x201A;niona mych obwodĂłw pierwotnych.I MoĹźe siÄ&#x2122; zastosowaÄ&#x2021; w sterownikach reklozerĂłw. đ?&#x2018;§đ?&#x2018;§đ?&#x2018;§đ?&#x2018;§ USI byÄ&#x2021; speĹ&#x201A;niona zaleĹźnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;: PODIMPEDANCYJNEGO kĂłw pomiar napiÄ&#x2122;ciowych, ale sÄ&#x2026; oneWznacznie rzadsze. to zabezpieczenie ma szczegĂłlnoĹ&#x203A;ci okazaÄ&#x2021;, Ĺźe zaĹ&#x201A;oĹźono impedancji đ?&#x2018;?đ?&#x2018;?đ?&#x2018;?đ?&#x2018;?OBC|min â&#x2030;¤ đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; , (9) Obecnie zakĹ&#x201A;ada siÄ&#x2122;, Ĺźe zabezpieczenie podimpedancyjne bÄ&#x2122;dzie uzupeĹ&#x201A;nieniem Ĺ&#x201A;czynnik bezpieczeĹ&#x201E;stwa â&#x20AC;&#x201C;đ?&#x2018;&#x2026;đ?&#x2018;&#x2026;đ?&#x2018;&#x2026;đ?&#x2018;&#x2026;nast zalecana to 1,5, wyjÄ&#x2026;tkowo moĹźna przyjÄ&#x2026;Ä&#x2021; 1,2 dla poprawiÄ&#x2021; wybiorczoĹ&#x203A;Ä&#x2021; zabezpieczenia linii â&#x20AC;&#x17E;do przoduâ&#x20AC;?, a wynik zostaĹ&#x201A; umieszb đ?&#x153;&#x2014;đ?&#x153;&#x2014;đ?&#x153;&#x2014;đ?&#x153;&#x2014;đ?&#x2018;§đ?&#x2018;§đ?&#x2018;§đ?&#x2018;§ Ĺ&#x201A;czynnik bezpieczeĹ&#x201E;stwa â&#x20AC;&#x201C; zalecana wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; to 1,5, wyjÄ&#x2026;tkowo moĹźna przyjÄ&#x2026;Ä&#x2021; 1,2 pomiar dla wyĹ&#x201A;Ä&#x2026;czajÄ&#x2026;cego zwarcia w pobliĹźu czony, jakby byĹ&#x201A; â&#x20AC;&#x17E;do tyĹ&#x201A;uâ&#x20AC;? z popieczeĹ&#x201E;7.nadprÄ&#x2026;dowych od skutkĂłw zwarÄ&#x2021; miÄ&#x2122;dzyfazowych, na razieszyn tylko w polach lin e obciÄ&#x2026;Ĺźonych. WSPĂ&#x201C;Ĺ PRACA ZABEZPIECZEĹ&#x192; NADPRÄ&#x201E;DOWYCH wodu zamieszania ze sposobem podĹ&#x201A;Ä&#x2026;- zbiorczych, jeĹ&#x203A;li istniejÄ&#x2026; problemy z wye obciÄ&#x2026;Ĺźonych. w ktĂłrej: w GPZ-tach i rozdzielniach sieciowych. â&#x20AC;&#x17E;Na razieâ&#x20AC;? odnosi siÄ&#x2122; do tego, praktycebezpieczeĹ&#x201E;stwa â&#x20AC;&#x201C; im wiÄ&#x2122;ksza wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; X1, wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; tobezpieczeĹ&#x201E;stwa mniejsza moĹźe byÄ&#x2021;â&#x20AC;&#x201C;wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; kRX.przyjÄ&#x2026;Ä&#x2021; . Wynika I PODIMPEDANCYJNEGO Ĺ&#x201A;czynnik â&#x20AC;&#x201C; zalecana to 1,5, wyjÄ&#x2026;tkowo moĹźna 1,2todlaz prÄ&#x2026;dowych. kb - wspĂłĹ&#x201A;czynnik czania przekĹ&#x201A;adnikĂłw Pro- biorczoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; zabezpieczenia nadprÄ&#x2026;do-Ĺźe byÄ&#x2021; moĹźe ud praktyce â&#x20AC;&#x201C; im wiÄ&#x2122;ksza wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; X1, to mniejsza moĹźe byÄ&#x2021; wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; kRX.. Wynika to z wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; to 1,5, wyjÄ&#x2026;tkowo wego zwarciowego (czasem wadzi to dostaĹ&#x201A;Ä&#x2026; braku zadziaĹ&#x201A;ania zabezpiezastosowaÄ&#x2021; w sterownikach W szczegĂłlnoĹ&#x203A;ci tonazywanezabezpieczenie ma popraw Ĺ&#x201A;ukuzalecana podczas zwarÄ&#x2021; miÄ&#x2122;dzyfazowych ma mniej wiÄ&#x2122;cej wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i im Obecnie zakĹ&#x201A;ada siÄ&#x2122;, reklozerĂłw. Ĺźe zabezpieczenie podimpedancyjne bÄ&#x2122;dzie uzupeĹ&#x201A;nieniem erezystancja obciÄ&#x2026;Ĺźonych. rezystancja Ĺ&#x201A;ukumoĹźna podczasprzyjÄ&#x2026;Ä&#x2021; zwarÄ&#x2021; miÄ&#x2122;dzyfazowych maobciÄ&#x2026;mniej wiÄ&#x2122;cej wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; staĹ&#x201A;Ä&#x2026; zwarÄ&#x2021; i im w linii. 1,2 dla linii silnie go wysokonastawionym lub II stopniem czenia podczas zabezpieczenia w pobliĹźu szyn zbiorczych, jeĹ&#x203A;li istnie ezystancja tym jej stosunek do reaktancji maleje. pieczeĹ&#x201E; nadprÄ&#x2026;dowych odwyĹ&#x201A;Ä&#x2026;czajÄ&#x2026;cego skutkĂłw zwarÄ&#x2021;zwarcia miÄ&#x2122;dzyfazowych, na razie tylko w polach lin praktyce â&#x20AC;&#x201C;linii, im wiÄ&#x2122;ksza wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; X1, to mniejszalinii moĹźe byÄ&#x2021; wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; kRX..uĹ&#x201A;atwienia Wynika biorczoĹ&#x203A;Ä&#x2021; to zsprawdzenia zabezpieczenia nadprÄ&#x2026;dowego). W celu prawiezystancja linii, Ĺźonych. tym jej stosunek do reaktancji linii maleje. blemy z wybiorczoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; zabezpieczenia nadprÄ&#x2026;dowego zwarciowego (czasem nazywane W praktyce â&#x20AC;&#x201C; im wiÄ&#x2122;ksza wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; X1, to Nastawy impedancji i czasu nie majÄ&#x2026; dĹ&#x201A;owoĹ&#x203A;ci poĹ&#x201A;aczeĹ&#x201E; jest moĹźliwy w terGPZ-tach i rozdzielniach sieciowych. â&#x20AC;&#x17E;Na razieâ&#x20AC;? odnosi siÄ&#x2122; do tego, Ĺźe byÄ&#x2021; moĹźe ud rezystancja Ĺ&#x201A;uku podczas zwarÄ&#x2021; miÄ&#x2122;dzyfazowych ma mniej wiÄ&#x2122;cej wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; staĹ&#x201A;Ä&#x2026; w i im mniejsza moĹźe byÄ&#x2021; wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; kRX.. Wynika minalu do wykonania Ĺźadnego wpĹ&#x201A;ywu nadprÄ&#x2026;dowego). na zabezpieczenie test dostÄ&#x2122;pny sokonastawionym lubtylII stopniem zabezpieczenia zastosowaÄ&#x2021; w sterownikach reklozerĂłw. W szczegĂłlnoĹ&#x203A;ci to zabezpieczenie ma popraw ezystancja linii, tym jej stosunek do reaktancji linii maleje. to z faktu, Ĺźe rezystancja Ĺ&#x201A;uku podczas ko z poziomu programu CZIPÂŽ-SET. Na- nadprÄ&#x2026;dowe zwĹ&#x201A;oczne, dla ktĂłrego naimpedancji i czasu nie majÄ&#x2026; Ĺźadnego wpĹ&#x201A;ywu nazbiorczych, biorczoĹ&#x203A;Ä&#x2021; zabezpieczenia wyĹ&#x201A;Ä&#x2026;czajÄ&#x2026;cego zwarcia w pobliĹźu szyn jeĹ&#x203A;li nadp istnie zwarÄ&#x2021; miÄ&#x2122;dzyfazowych ma mniej wiÄ&#x2122;- leĹźy go wykonaÄ&#x2021; leĹźy stosowaÄ&#x2021; zasady opisane np. wzabezpieczenie [1]. tylkoNastawy po uruchamiazwĹ&#x201A;oczne, dla ktĂłrego naleĹźy stosowaÄ&#x2021; zasady opisane np. w [1]. cej wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; staĹ&#x201A;Ä&#x2026; i im wiÄ&#x2122;ksza rezystan- niu po lub przeĹ&#x201A;Ä&#x2026;czeniach Nie ma potrzeby uruchamiania zabezpiew obwodach blemy z wybiorczoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; zabezpieczenia nadprÄ&#x2026;dowego zwarciowego (czasem nazywane cja linii, tym jej stosunek do reaktancji wtĂłrnych. Tragicznym Nie czenia Z<,zabezpieczenia jeĹ&#x203A;li speĹ&#x201A;nionyZ<, jestjeĹ&#x203A;li warunek: bĹ&#x201A;Ä&#x2122;dem byĹ&#x201A;obyuruchamiania ma potrzeby speĹ&#x201A;niony jest warunek: sokonastawionym lub II stopniem zabezpieczenia nadprÄ&#x2026;dowego). linii maleje. podĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenie jednego z przekĹ&#x201A;adnikĂłw đ?&#x2018; đ?&#x2018; đ?&#x2018; đ?&#x2018; đ??źđ??źđ??źđ??źthdop đ??źđ??źđ??źđ??źkmin inaczej niĹź pozostaĹ&#x201A;ychNastawy dwĂłch. impedancji i czasu nieâ&#x2030;¤ majÄ&#x2026; na zabezpieczenie nadp đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;b đ??źđ??źđ??źđ??źkmax min(Ĺźadnego ; đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;wpĹ&#x201A;ywu ) (10) đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;bth c 6. Funkcje dodatkowe PrzystÄ&#x2122;pujÄ&#x2026;c do testu naleĹźy bezzwĹ&#x201A;oczne, dla ktĂłrego naleĹźy stosowaÄ&#x2021; zasady opisane np. w [1]. czyli bez problemu uzyskuje siÄ&#x2122; wybiorczoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i ochronÄ&#x2122; poczÄ&#x2026;tkowego odcinka linii. czyli bez problemu uzyskuje siÄ&#x2122; wywzglÄ&#x2122;dnie znaÄ&#x2021; kierunek mocy czynnej Nie ma potrzeby uruchamiania zabezpieczenia Z<, jeĹ&#x203A;li speĹ&#x201A;niony jest warunek: 6.1. Parametry pÄ&#x2122;tli zwarciowej biorczoĹ&#x203A;Ä&#x2021; i ochronÄ&#x2122; poczÄ&#x2026;tkowego w polu. Zaleca siÄ&#x2122; wykonywanie testu, W krytycznych sytuacjach moĹźna naraziÄ&#x2021; fragment linii (to nie bÄ&#x2122;dzie na jej đ?&#x2018; đ?&#x2018; đ?&#x2018; đ?&#x2018; Jak kaĹźde zabezpieczenie, podimpe- kiedy moc pĹ&#x201A;ynie od szyn zbiorczych odcinka linii. đ??źđ??źđ??źđ??źthdop đ??źđ??źđ??źđ??źkmin đ??źđ??źđ??źđ??źkmaxna â&#x2030;¤ min ( đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC; ; iđ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;to )tylko podczas (10) zwarÄ&#x2021; trĂłjfaz poczÄ&#x2026;tku przy przegrzanie dancyjne takĹźe generuje raporty. Pod- w kierunku linii. W liniach, Wđ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;bkrytycznych sytuacjach moĹźna naradoszynach ktĂłrychzbiorczych) bth c stawowe dane to czas wystÄ&#x2026;pienia zda- przyĹ&#x201A;Ä&#x2026;czone sÄ&#x2026; tylko ziÄ&#x2021; wybiorczoĹ&#x203A;Ä&#x2021; fragment linii (to niepoczÄ&#x2026;tkowego bÄ&#x2122;dzie na jej elektrownie lokalmoĹźnabez analizowaÄ&#x2021; nierĂłwnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; czyli problemutylko uzyskuje siÄ&#x2122; i ochronÄ&#x2122; odcinka linii. rzenia, podanie strefy w ktĂłrej nastÄ&#x2026;pi- ne. moĹźliwy jest tylko kierunek przepĹ&#x201A;y- samym poczÄ&#x2026;tku przy szynach zbiors đ??źđ??źđ??źđ??źkmin krytycznych sytuacjach linii(11) (to nie bÄ&#x2122;dzie na jej đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;moĹźna â&#x2030;¤naraziÄ&#x2021; . fragment b đ??źđ??źđ??źđ??źk maxprzegrzanie Ĺ&#x201A;o zadziaĹ&#x201A;anie oraz zmierzone wartoĹ&#x203A;ci wu do szyn zbiorczych.WPodczas czych) na i to tylko podwykođ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;c R oraz X wtĂłrne (wynikajÄ&#x2026;ce z wielko- nywaniu testu wszystkie czas zwarÄ&#x2021; trĂłjfazowych, moĹźna analizabezpieczenia poczÄ&#x2026;tku przy szynach zbiorczych) na przegrzanie i to tylko podczas zwarÄ&#x2021; trĂłjfaz Ĺ&#x203A;ci doprowadzonych na zaciski termi- w terminalu pracujÄ&#x2026; normalnie. zowaÄ&#x2021; tylko nierĂłwnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; moĹźna analizowaÄ&#x2021; tylko nierĂłwnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; nala), ktĂłre pozwalajÄ&#x2026; oceniÄ&#x2021; popraw- Po wykonaniu testu na ekranie kompuđ??źđ??źđ??źđ??źs noĹ&#x203A;Ä&#x2021; pomiaru impedancji. Dodatkowo tera pokaĹźÄ&#x2026; siÄ&#x2122; trzy fazory odnoszÄ&#x2026;ce siÄ&#x2122; đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;b đ??źđ??źđ??źđ??źkmax â&#x2030;¤ kmin . (11) đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;c wyprowadzone sÄ&#x2026; wartoĹ&#x203A;ci pierwotne do impedancji pomiarowej wynikajÄ&#x2026;cej

Ĺźona tylko lub takĹźe w Ä&#x2021;wiartkach II i III. wad zabezpietÄ&#x2026; moĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; usuniÄ&#x2122;cia

URZÄ&#x201E;DZENIA DLA ENERGETYKI 4/2019

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 4/2019

TECHNOLOGIE, PRODUKTY â&#x20AC;&#x201C; INFORMACJE FIRMOWE

PrzyjmujÄ&#x2026;c najmniejszy moĹźliwy I> w miejscu zainstalowania, ani zasad wspĂłĹ&#x201A;czynnik czuĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci kc=1,2 oraz naj- doboru nastaw zabezpieczeĹ&#x201E; nadprÄ&#x2026;mniejszy dopuszczalny wspĂłĹ&#x201A;czynnik dowych w nastÄ&#x2122;pnych czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciach linii. mujÄ&#x2026;c najmniejszy moĹźliwy wspĂłĹ&#x201A;czynnik czuĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci kc=1,2 oraz najmniejszy dobezpieczeĹ&#x201E;stwa kb=1,2 otrzymuje siÄ&#x2122; wspĂłĹ&#x201A;czynnik bezpieczeĹ&#x201E;stwa kb=1,2 otrzymuje siÄ&#x2122; warunek, wystarczajÄ&#x2026;ce warunek, kiedy wystarczajÄ&#x2026;ce bÄ&#x2122;dzie za- kiedy 8. Wnioski bezpieczenie zwarciowe nadprÄ&#x2026;dowe pieczenie zwarciowe nadprÄ&#x2026;dowe WspĂłĹ&#x201A;czeĹ&#x203A;nie w sieciach SN zabezđ?&#x2018; đ?&#x2018; đ?&#x2018; đ?&#x2018; mujÄ&#x2026;c najmniejszy moĹźliwy wspĂłĹ&#x201A;czynnik czuĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci kc=1,2 orazpieczenia najmniejszy doâ&#x2030;Ľ đ??źđ??źđ??źđ??źđ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC; (12) đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;b đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;c đ??źđ??źđ??źđ??źđ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC; đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC; . odlegĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ciowe nie sÄ&#x2026; stosowane. Nie byĹ&#x201A;o wspĂłĹ&#x201A;czynnik bezpieczeĹ&#x201E;stwa k =1,2 otrzymuje siÄ&#x2122; warunek, kiedy wystarczajÄ&#x2026;ce b niajÄ&#x2026;c strony nierĂłwnoĹ&#x203A;ci i wprowadzajÄ&#x2026;c wartoĹ&#x203A;ci otrzymujedo-widaÄ&#x2021; takiej potrzeby, mujÄ&#x2026;c najmniejszy moĹźliwy wspĂłĹ&#x201A;czynnik czuĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ciwspĂłĹ&#x201A;czynnikĂłw kc=1,2 oraz najmniejszy ZmieniajÄ&#x2026;c strony nierĂłwnoĹ&#x203A;ci i wpro- ale warto sobie przypomnieÄ&#x2021; lata 70. pieczenie kiedy nie zwarciowe ma bezpieczeĹ&#x201E;stwa potrzebynadprÄ&#x2026;dowe uruchamiania czĹ&#x201A;onu podimpedancyjnego: wspĂłĹ&#x201A;czynnik kb=1,2 otrzymuje siÄ&#x2122; warunek, kiedy wystarczajÄ&#x2026;ce wadzajÄ&#x2026;c wartoĹ&#x203A;ci wspĂłĹ&#x201A;czynnikĂłw ubiegĹ&#x201A;ego wieku, kiedy w naszych liđ?&#x2018; đ?&#x2018; đ?&#x2018; đ?&#x2018; s đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC; đ??źđ??źđ??źđ??ź â&#x2030;Ľ đ??źđ??źđ??źđ??ź . (12) đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC; b c đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC; đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC; moĹźliwy â&#x2030;ĽsiÄ&#x2122; 1,44đ??źđ??źđ??źđ??ź đ??źđ??źđ??źđ??źnadprÄ&#x2026;dowe otrzymuje warunek, kiedy (13) nie ma niach SN spotykane zabezpieczepieczenie zwarciowe kmax PrzyjmujÄ&#x2026;c najmniejszy wspĂłĹ&#x201A;czynnik czuĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci kc=1,2 orazbyĹ&#x201A;o najmniejszy dokmin mujÄ&#x2026;c najmniejszy moĹźliwy wspĂłĹ&#x201A;czynnikczĹ&#x201A;onu czuĹ&#x201A;oĹ&#x203A;cipodimkc=1,2 oraznie najmniejszy do-ByĹ&#x201A;o przeznaczone dla potrzeby uruchamiania typu RD-10. đ?&#x2018; đ?&#x2018; đ?&#x2018; đ?&#x2018; niajÄ&#x2026;c strony nierĂłwnoĹ&#x203A;ci i wprowadzajÄ&#x2026;c wartoĹ&#x203A;ci wspĂłĹ&#x201A;czynnikĂłw otrzymuje jak to jest dla zabezpieczeĹ&#x201E; j jednak przyjÄ&#x2026;Ä&#x2021; kc = đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;1,5, (12) puszczalny wspĂłĹ&#x201A;czynnik kbnadprÄ&#x2026;dowych =1,2 otrzymujei zastosowaÄ&#x2021; siÄ&#x2122; warunek, kiedy wystarczajÄ&#x2026;ce b đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;c đ??źđ??źđ??źđ??źđ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC; â&#x2030;Ľ đ??źđ??źđ??źđ??źbezpieczeĹ&#x201E;stwa đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC; . pedancyjnego: sieciwystarczajÄ&#x2026;ce skompensowanych i z izolowawspĂłĹ&#x201A;czynnik bezpieczeĹ&#x201E;stwa kb=1,2đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC; otrzymuje siÄ&#x2122; warunek, kiedy kiedy nie ma potrzeby uruchamiania czĹ&#x201A;onu podimpedancyjnego: niajÄ&#x2026;c strony nierĂłwnoĹ&#x203A;ci i wprowadzajÄ&#x2026;c wspĂłĹ&#x201A;czynnikĂłw otrzymuje bÄ&#x2122;dzie zabezpieczenie zwarciowewartoĹ&#x203A;ci nadprÄ&#x2026;dowe nym punktem neutralnym. Co prawpieczenie zwarciowe nadprÄ&#x2026;dowe ss mujÄ&#x2026;c najmniejszy moĹźliwy wspĂłĹ&#x201A;czynnik czuĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci kc=1,2đ?&#x2018; đ?&#x2018; đ?&#x2018; đ?&#x2018; orazdanajmniejszy do-z NRD, a tam (w NiempochodziĹ&#x201A;o â&#x2030;Ľ 1,44đ??źđ??źđ??źđ??ź (13) đ??źđ??źđ??źđ??ź kmax â&#x2030;Ľ 1,8đ??źđ??źđ??źđ??ź . (14) đ??źđ??źđ??źđ??ź kmin kiedy nie ma potrzebykmin uruchamiania kmax â&#x2030;Ľ đ??źđ??źđ??źđ??ź . (12) đ?&#x2018; đ?&#x2018; đ?&#x2018; đ?&#x2018; czĹ&#x201A;onuđ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;podimpedancyjnego: b đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;c đ??źđ??źđ??źđ??źđ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC; (12) đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC; czech do dzisiaj) nawet sieci 110 kV đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;b đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;c đ??źđ??źđ??źđ??źđ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC; â&#x2030;Ľ đ??źđ??źđ??źđ??źđ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC; đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC; . wspĂłĹ&#x201A;czynnik bezpieczeĹ&#x201E;stwa kb=1,2 otrzymuje siÄ&#x2122;sÄ&#x2026;warunek, kiedy wystarczajÄ&#x2026;ce s jak to = đ??źđ??źđ??źđ??ź1,5, jest dla zabezpieczeĹ&#x201E; nadprÄ&#x2026;dowych i zastosowaÄ&#x2021; j jednak podane przyjÄ&#x2026;Ä&#x2021; kZmieniajÄ&#x2026;c czaleĹźnoĹ&#x203A;ciach warunki w (13) lub (14) nie speĹ&#x201A;nione, istniejÄ&#x2026; dwa przy-skompensowane. â&#x2030;Ľstrony 1,44đ??źđ??źđ??źđ??ź (13) wprowadzajÄ&#x2026;c wartoĹ&#x203A;ci wspĂłĹ&#x201A;czynnikĂłw otrzymuje knierĂłwnoĹ&#x203A;ci maxkc = 1,5, ijak Lepiejkmin jednak przyjÄ&#x2026;Ä&#x2021; to jest pracowaĹ&#x201A;y jako niajÄ&#x2026;c strony nierĂłwnoĹ&#x203A;ci i wprowadzajÄ&#x2026;c wartoĹ&#x203A;ci wspĂłĹ&#x201A;czynnikĂłw otrzymuje pieczenie zwarciowe nadprÄ&#x2026;dowe dla zabezpieczeĹ&#x201E; nadprÄ&#x2026;dowych i zaMoĹźna podaÄ&#x2021; nastÄ&#x2122;pujÄ&#x2026;ce powody, dla = 1,5, jak to jest dla zabezpieczeĹ&#x201E; nadprÄ&#x2026;dowych i zastosowaÄ&#x2021; j jednak przyjÄ&#x2026;Ä&#x2021; k siÄ&#x2122; warunek, kiedy nie ma potrzeby uruchamiania czĹ&#x201A;onu podimpedancyjnego: mujÄ&#x2026;c najmniejszy moĹźliwy wspĂłĹ&#x201A;czynnik czuĹ&#x201A;oĹ&#x203A;cikck=1,2 oraznajmniejszy najmniejszydodocmoĹźliwy c=1,2oraz mujÄ&#x2026;c wspĂłĹ&#x201A;czynnik czuĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci kiedynajmniejszy nie ma potrzeby uruchamiania đ?&#x2018; đ?&#x2018; đ?&#x2018; đ?&#x2018; czĹ&#x201A;onu podimpedancyjnego: s đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC; đ??źđ??źđ??źđ??źwymaganie stosowaÄ&#x2021; ktĂłrych wprowadzono zabezpieczenie â&#x2030;Ľ đ??źđ??źđ??źđ??ź . (12) đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC; â&#x2030;Ľ 1,8đ??źđ??źđ??źđ??ź . (14) đ??źđ??źđ??źđ??ź b c đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC; đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC; s đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC; kmax edy przy ĹźÄ&#x2026;daniu zachowania selektywnoĹ&#x203A;ci podczas zwarcia kmin 1,44đ??źđ??źđ??źđ??źkmax (13)o đ??źđ??źđ??źđ??źzabezpieczenia wspĂłĹ&#x201A;czynnik bezpieczeĹ&#x201E;stwa otrzymuje siÄ&#x2122;â&#x2030;Ľ warunek, kiedy wystarczajÄ&#x2026;ce b=1,2otrzymuje s kmin spĂłĹ&#x201A;czynnik bezpieczeĹ&#x201E;stwa siÄ&#x2122; warunek, kiedy wystarczajÄ&#x2026;ce bk=1,2 podimpedancyjne w systemie CZIPÂŽ: â&#x2030;Ľk1,44đ??źđ??źđ??źđ??ź (13) đ??źđ??źđ??źđ??źkmin kmax niajÄ&#x2026;c strony nierĂłwnoĹ&#x203A;ci i wprowadzajÄ&#x2026;c wartoĹ&#x203A;ci wspĂłĹ&#x201A;czynnikĂłw otrzymuje s warunki podane w zaleĹźnoĹ&#x203A;ciach (13) lub (14) nie sÄ&#x2026; speĹ&#x201A;nione, istniejÄ&#x2026; dwa przym prÄ&#x2026;dzie zwarciowe ma czuĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; mniejszÄ&#x2026; niĹź 1,2 â&#x20AC;&#x201C; uruchomiÄ&#x2021; naleĹźy tylko zabezpieczenie y y wprowadzanie do sieci reklozeâ&#x2030;Ľ 1,8đ??źđ??źđ??źđ??ź . (14) đ??źđ??źđ??źđ??ź pieczenie nadprÄ&#x2026;dowe = 1,5, jak to jest dla zabezpieczeĹ&#x201E; nadprÄ&#x2026;dowych i zastosowaÄ&#x2021; Lepiej jednak przyjÄ&#x2026;Ä&#x2021; k c kmax kminjak to jest ieczenie zwarciowe 1,5, dla zabezpieczeĹ&#x201E; nadprÄ&#x2026;dowych i zastosowaÄ&#x2021; j jednak przyjÄ&#x2026;Ä&#x2021; kc =nadprÄ&#x2026;dowe kiedy nie ma potrzeby uruchamiania czĹ&#x201A;onu podimpedancyjnego: rĂłw, w zwiÄ&#x2026;zku z czym nastÄ&#x2122;puje đ?&#x2018; đ?&#x2018; đ?&#x2018; đ?&#x2018; cyjne. Zawiera towformuĹ&#x201A;a đ?&#x2018; đ?&#x2018; đ?&#x2018; đ?&#x2018; đ??źđ??źđ??źđ??ź lub. (14) nie sÄ&#x2026; warunki podane zaleĹźnoĹ&#x203A;ciach (13) speĹ&#x201A;nione, istniejÄ&#x2026; dwa przywymaganie (12) đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC; b đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ??źđ??źđ??źđ??źc đ??źđ??źđ??źđ??źđ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;â&#x2030;Ľâ&#x2030;Ľ đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC; đ??źđ??źđ??źđ??źđ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC; (12) đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC; .đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC; w zaleĹźnoĹ&#x203A;ciach JeĹ&#x203A;liđ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ??źđ??źđ??źđ??źbwarunki potrzeba uzyskania selektywnoĹ&#x203A;ci s c đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC; podane s 1,44đ??źđ??źđ??źđ??ź (13) đ??źđ??źđ??źđ??źkmax edy przy ĹźÄ&#x2026;daniu zachowania zabezpieczenia zwarcia kmax s kmin â&#x2030;Ľ selektywnoĹ&#x203A;ci 1,8đ??źđ??źđ??źđ??źkmaxpodczas . (14)o zabezpieczeniami zwarđ??źđ??źđ??źđ??źkmin â&#x2030;ĽwspĂłĹ&#x201A;czynnikĂłw niajÄ&#x2026;cstrony stronynierĂłwnoĹ&#x203A;ci nierĂłwnoĹ&#x203A;ci iwprowadzajÄ&#x2026;c wprowadzajÄ&#x2026;c wartoĹ&#x203A;ci wspĂłĹ&#x201A;czynnikĂłw otrzymuje sb đ??źđ??źđ??źđ??źki max >nieđ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC; sÄ&#x2026; .speĹ&#x201A;nione, (15) (13) lub (14) istniejÄ&#x2026; pomiÄ&#x2122;dzy iajÄ&#x2026;c wartoĹ&#x203A;ci otrzymuje â&#x2030;Ľ 1,8đ??źđ??źđ??źđ??ź (14) đ??źđ??źđ??źđ??źđ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;kmin kmax c jak to niĹź jest1,2 dla â&#x20AC;&#x201C;zabezpieczeĹ&#x201E; nadprÄ&#x2026;dowych i zastosowaÄ&#x2021; j jednak przyjÄ&#x2026;Ä&#x2021; kc = 1,5, m prÄ&#x2026;dzie ma czuĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; mniejszÄ&#x2026; uruchomiÄ&#x2021; naleĹźy tylko zabezpieczenie dwa przypadki: ciowymi, siÄ&#x2122; odcinki linii edy przy zachowania selektywnoĹ&#x203A;ci zabezpieczenia zwarcia oa skracajÄ&#x2026; kiedy nieĹźÄ&#x2026;daniu mapotrzeby potrzeby uruchamiania czĹ&#x201A;onu podimpedancyjnego: JeĹ&#x203A;li warunki podane w zaleĹźnoĹ&#x203A;ciach (13) podczas lub (14) nie sÄ&#x2026; speĹ&#x201A;nione, istniejÄ&#x2026; dwa przykiedy nie ma uruchamiania podimpedancyjnego: warunki podane w zaleĹźnoĹ&#x203A;ciach (13)czĹ&#x201A;onu lub zachowania (14) nie sÄ&#x2026; speĹ&#x201A;nione, istniejÄ&#x2026; dwa przy: pomiÄ&#x2122;dzy punktami zabezpiecze1. Kiedy przy ĹźÄ&#x2026;daniu secyjne. Zawiera to formuĹ&#x201A;a sđ??źđ??źđ??źđ??ź smniejszÄ&#x2026; m prÄ&#x2026;dzie ma czuĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; niĹź k1,2 naleĹźy tylko zabezpieczenie padki: 1,44đ??źđ??źđ??źđ??ź (13) maxâ&#x20AC;&#x201C; uruchomiÄ&#x2021; (13) đ??źđ??źđ??źđ??źkmin kminâ&#x2030;Ľâ&#x2030;Ľ1,44đ??źđ??źđ??źđ??ź lektywnoĹ&#x203A;ci zabezpieczenia podczas niowymi, â&#x20AC;&#x201C; maksymalny prÄ&#x2026;d zwarciowy na szynach zasilajÄ&#x2026;cych liniÄ&#x2122;. skmax s đ??źđ??źđ??źđ??źkmax â&#x2030;Ľ 1,8đ??źđ??źđ??źđ??ź (14) đ??źđ??źđ??źđ??źkmin kmax. đ??źđ??źđ??źđ??ź > (15) đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC; cyjne. Zawiera to formuĹ&#x201A;a zwarcia o maksymalnym prÄ&#x2026;dzie ma yy coraz silniejszepodczas rĂłĹźnicowanie 1.c==Kiedy przy ĹźÄ&#x2026;daniu zachowania selektywnoĹ&#x203A;ci zabezpieczenia zwarcia omak1,5, jak to jest dla zabezpieczeĹ&#x201E; nadprÄ&#x2026;dowych izastosowaÄ&#x2021; zastosowaÄ&#x2021; j jednak przyjÄ&#x2026;Ä&#x2021; k b jak kmax 1,5, to jest dla zabezpieczeĹ&#x201E; nadprÄ&#x2026;dowych jednak przyjÄ&#x2026;Ä&#x2021; k c đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC; edy ĹźÄ&#x2026;daniu wartoĹ&#x203A;ci zachowania selektywnoĹ&#x203A;ci zabezpieczenia podczasikiedy zwarcia c Poprzy wstawieniu wspĂłĹ&#x201A;czynnikĂłw otrzymuje siÄ&#x2122; warunek, nie oma s czuĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; mniejszÄ&#x2026; niĹź 1,2 â&#x20AC;&#x201C; uruchomiÄ&#x2021; symalnej i minimalnej wartoĹ&#x203A;ci warunki podane w zaleĹźnoĹ&#x203A;ciach (13) lub (14) nie sÄ&#x2026; speĹ&#x201A;nione, istniejÄ&#x2026; dwa przykmaxczuĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; mniejszÄ&#x2026; niĹź 1,2 â&#x20AC;&#x201C; uruchomiÄ&#x2021; naleĹźy tylko zabezpieczenie maksymalnym prÄ&#x2026;dzie đ??źđ??źđ??źđ??źma (15) đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;mniejszÄ&#x2026; :dla m prÄ&#x2026;dzie ma czuĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; niĹźđ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;cnadprÄ&#x2026;dowego 1,2 â&#x20AC;&#x201C; uruchomiÄ&#x2021; naleĹźy tylko zabezpieczenie b đ??źđ??źđ??źđ??źtylko kmax > wprowadzania zabezpieczenia zwarciowego naleĹźy zabezpieczenie podimpeprÄ&#x2026;du zwarciowego z powodu sđ??źđ??źđ??źđ??ź s podimpedancyjne. Zawiera 1,8đ??źđ??źđ??źđ??ź (14) liniÄ&#x2122;. s dancyjne. Zawiera to formuĹ&#x201A;a przyĹ&#x201A;Ä&#x2026;czania do sieci SN elektrowkmax 1,8đ??źđ??źđ??źđ??ź .to. đ??źđ??źđ??źđ??źformuĹ&#x201A;a (14) đ??źđ??źđ??źđ??źkmin kminâ&#x2030;Ľâ&#x2030;Ľ â&#x20AC;&#x201C; maksymalny zwarciowy na szynach zasilajÄ&#x2026;cych kmax cyjne. Zawiera toprÄ&#x2026;d formuĹ&#x201A;a :edy đ??źđ??źđ??źđ??źkmax > kmaxzabezpieczenia . przy ĹźÄ&#x2026;daniu zachowania selektywnoĹ&#x203A;ci podczas o s ni zwarcia lokalnych, 1,44 đ??źđ??źđ??źđ??źkmax s warunki podane w zaleĹźnoĹ&#x203A;ciach (13) lub (14) nie sÄ&#x2026; speĹ&#x201A;nione, istniejÄ&#x2026; dwa przyđ??źđ??źđ??źđ??źkmaxlub (14) arunki podane wprÄ&#x2026;d zaleĹźnoĹ&#x203A;ciach (13) nie sÄ&#x2026; speĹ&#x201A;nione, istniejÄ&#x2026; dwa przyPo wstawieniu wartoĹ&#x203A;ci wspĂłĹ&#x201A;czynnikĂłw otrzymuje warunek, kiedy nie ma đ??źđ??źđ??źđ??źkmax > siÄ&#x2122;liniÄ&#x2122;. (15) đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC; b â&#x20AC;&#x201C; maksymalny zwarciowy na szynach zasilajÄ&#x2026;cych đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC; đ??źđ??źđ??źđ??ź > (15) đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC; y y wprowadzanie elektrowni lokalc bjest kmax m czuĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; mniejszÄ&#x2026; niĹźđ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;c1,2 â&#x20AC;&#x201C; uruchomiÄ&#x2021; naleĹźy tylko zabezpieczenie Ĺ&#x201A;adprÄ&#x2026;dzie takiegoma przypadku na rys.3. dla wprowadzania zabezpieczenia nadprÄ&#x2026;dowego zwarciowego nych z przetwornikami DC/AC, Po wstawieniu wartoĹ&#x203A;ci wspĂłĹ&#x201A;czynnikĂłw otrzymuje siÄ&#x2122; warunek, kiedy nie ma cyjne. Zawiera to gdzie: formuĹ&#x201A;a :edyprzy przy uzyskaniu selektywnoĹ&#x203A;ci zasiÄ&#x2122;gs zabezpieczenia jestpodczas zbyt w maĹ&#x201A;y â&#x20AC;&#x201C; czyli gdzie: ktĂłrych prÄ&#x2026;d zwarciowy jest tyledy ĹźÄ&#x2026;daniu zachowania selektywnoĹ&#x203A;ci zabezpieczenia zwarcia o đ??źđ??źđ??źđ??ź dydla przy ĹźÄ&#x2026;daniu zachowania selektywnoĹ&#x203A;ci zabezpieczenia podczas zwarcia o kmax đ?&#x2018; đ?&#x2018; đ?&#x2018; đ?&#x2018; zabezpieczenia s nadprÄ&#x2026;dowego đ??źđ??źđ??źđ??źkmax >prÄ&#x2026;d . zwarciowy wprowadzania zwarciowego â&#x20AC;&#x201C;â&#x20AC;&#x201C;maksymalny zwarciowy na szynach ko zasilajÄ&#x2026;cych liniÄ&#x2122;. đ??źđ??źđ??źđ??źđ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC; đ??źđ??źđ??źđ??źkmax maksymalny prÄ&#x2026;d o 10% wiÄ&#x2122;kszy od znamiono1,44 iwej czuĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci, ale objÄ&#x2122;ty jest chociaĹź maĹ&#x201A;y fragment linii â&#x20AC;&#x201C; wĂłwczas warto uruâ&#x20AC;&#x201C; maksymalny prÄ&#x2026;d zwarciowy na szynach zasilajÄ&#x2026;cych liniÄ&#x2122;. đ??źđ??źđ??źđ??ź > (15) đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC; b kmax niĹź prÄ&#x2026;dziema maczuĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; czuĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021;mniejszÄ&#x2026; mniejszÄ&#x2026; niĹźđ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;1,2 1,2 â&#x20AC;&#x201C; suruchomiÄ&#x2021;naleĹźy naleĹźytylko tylkozabezpieczenie zabezpieczenie mmprÄ&#x2026;dzie c â&#x20AC;&#x201C; đ??źđ??źđ??źđ??źuruchomiÄ&#x2021; na szynach zasilajÄ&#x2026;cych liniÄ&#x2122;. wego. siÄ&#x2122; warunek, kiedy nie ma kmax Po na wstawieniu otrzymuje Ĺ&#x201A;ad takiego przypadku jest rys.3. đ??źđ??źđ??źđ??źkmax > wartoĹ&#x203A;ci . wspĂłĹ&#x201A;czynnikĂłw wa zabezpieczenia. Zachodzi to wĂłwczas , jeĹ&#x203A;li Po wstawieniu wartoĹ&#x203A;ci wspĂłĹ&#x201A;czynnikĂłw otrzymuje siÄ&#x2122; warunek, kiedy nie ma 1,44 cyjne. ZawieratotoPo formuĹ&#x201A;a wstawieniu wartoĹ&#x203A;ci wspĂłĹ&#x201A;czynni- Wobec wielu wad zabezpieczeĹ&#x201E; nad: yjne. Zawiera formuĹ&#x201A;a uzasadnienia dla swprowadzania zabezpieczenia jest nadprÄ&#x2026;dowego edy przy uzyskaniu selektywnoĹ&#x203A;ci zasiÄ&#x2122;g zabezpieczenia zbyt maĹ&#x201A;y â&#x20AC;&#x201C;zwarciowego czyliszczegĂłlnie zwarciowes đ??źđ??źđ??źđ??źkmin < 1,8đ??źđ??źđ??źđ??ź dla takiego wprowadzania nadprÄ&#x2026;dowego zwarciowego kĂłwzabezpieczenia otrzymuje siÄ&#x2122; warunek, kiedy nie prÄ&#x2026;dowych, sđ??źđ??źđ??źđ??źkmax kmax Ĺ&#x201A;ad przypadku jest na rys.3. đ??źđ??źđ??źđ??źkmax â&#x20AC;&#x201C; maksymalny prÄ&#x2026;dđ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC; zwarciowy na szynach zasilajÄ&#x2026;cych liniÄ&#x2122;. s đ??źđ??źđ??źđ??ź > (15) đ??źđ??źđ??źđ??ź bkmax kmax> đ??źđ??źđ??źđ??ź (15) s kmax b ma uzasadnienia dla wprowadzania go I>> oraz powszechnego wprowaiwejprzy czuĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci, ale objÄ&#x2122;ty jest chociaĹź â&#x20AC;&#x201C; wĂłwczas uruđ??źđ??źđ??źđ??ź fragment linii đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;cđ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;c maĹ&#x201A;y đ??źđ??źđ??źđ??źkmax > zbyt . warto edy uzyskaniu selektywnoĹ&#x203A;ci zasiÄ&#x2122;g zabezpieczenia â&#x20AC;&#x201C; nie czyli 1,44 maĹ&#x201A;y đ??źđ??źđ??źđ??źkmax > kmax . Po wstawieniu wartoĹ&#x203A;ci wspĂłĹ&#x201A;czynnikĂłw otrzymuje siÄ&#x2122; jest warunek, kiedy ma zabezpieczenia nadprÄ&#x2026;dowego zwardzania wyĹ&#x201A;Ä&#x2026;cznikĂłw w gĹ&#x201A;Ä&#x2122;bi sieci, ta1,44 :wa zabezpieczenia. Zachodzi to wĂłwczas s ,fragment jeĹ&#x203A;li đ??źđ??źđ??źđ??źkmax iwej czuĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci, ale objÄ&#x2122;ty jest chociaĹź maĹ&#x201A;y linii â&#x20AC;&#x201C; wĂłwczas warto uruPrzykĹ&#x201A;ad takiego przypadku jest na rys.3. ciowego ka potrzeba wystÄ&#x2122;puje. dla takiego wprowadzania zabezpieczenia zwarciowego â&#x2030;¤nadprÄ&#x2026;dowego . Ĺ&#x201A;ad przypadku jestđ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;sna b đ??źđ??źđ??źđ??źkrys.3. max â&#x20AC;&#x201C;maksymalny maksymalny prÄ&#x2026;dzwarciowy zwarciowy na1,8đ??źđ??źđ??źđ??ź szynach zasilajÄ&#x2026;cychliniÄ&#x2122;. liniÄ&#x2122;. Zaproponowano tutaj zabezpieczeđ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;kmax đ??źđ??źđ??źđ??ź tona <wĂłwczas â&#x20AC;&#x201C;wa prÄ&#x2026;d szynach c s , zasilajÄ&#x2026;cych zabezpieczenia. jeĹ&#x203A;li 2. Zachodzi Kiedy kmin przy uzyskaniu selektywnoĹ&#x203A;ci zasiÄ&#x2122;g zabezpieczenia jest zbyt maĹ&#x201A;y â&#x20AC;&#x201C; czyli đ??źđ??źđ??źđ??źkmax edy przy uzyskaniu selektywnoĹ&#x203A;ci zasiÄ&#x2122;g zabezpieczenia jest zbyt â&#x20AC;&#x201C; nie czyli niemaĹ&#x201A;y podimpedancyjne (nazwa â&#x20AC;&#x17E;odleđ??źđ??źđ??źđ??ź > . kmax Powstawieniu wstawieniu wartoĹ&#x203A;ci wspĂłĹ&#x201A;czynnikĂłw otrzymujesiÄ&#x2122; siÄ&#x2122;warunek, warunek, kiedy ma kPo oraz kb =1,2 czyli wspĂłĹ&#x201A;czynnikĂłw c=1,2 wartoĹ&#x203A;ci otrzymuje kiedy nielinii ma s 1,44 đ??źđ??źđ??źđ??ź < 1,8đ??źđ??źđ??źđ??ź nie ma wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwejkmin czuĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci, ale objÄ&#x2122;ty jest chociaĹź maĹ&#x201A;y fragment â&#x20AC;&#x201C;liniach wĂłwczas warto kmax gĹ&#x201A;oĹ&#x203A;cioweâ&#x20AC;? w SN jest uruniewĹ&#x201A;aiwej czuĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci, ale objÄ&#x2122;ty jest chociaĹź maĹ&#x201A;y fragment linii â&#x20AC;&#x201C; wĂłwczas warto urus dlawprowadzania wprowadzania zabezpieczenia nadprÄ&#x2026;dowego zwarciowego Ĺ&#x201A;ad takiego przypadku jesttakiego na rys.3. đ??źđ??źđ??źđ??źkmax dla zabezpieczenia nadprÄ&#x2026;dowego zwarciowego przypadku jest na rys.3. Ĺ&#x203A;ciwa), ktĂłre wykrywa tylko zwarcia chomiÄ&#x2021;PrzykĹ&#x201A;ad obydwa zabezpieczenia. Zachodzi to wĂłwczas , jeĹ&#x203A;li â&#x2030;¤ s s ., jeĹ&#x203A;li đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;b đ??źđ??źđ??źđ??źkmax wa zabezpieczenia. Zachodzi to wĂłwczas 2. Kiedy przy uzyskaniu miÄ&#x2122;dzyfazowe. đ??źđ??źđ??źđ??źkmax cđ??źđ??źđ??źđ??źkmax edy przy uzyskaniu selektywnoĹ&#x203A;ci zasiÄ&#x2122;g zabezpieczenia jest zbyt maĹ&#x201A;y â&#x20AC;&#x201C; czyli Ma bardzo nieskomsđ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC; s đ??źđ??źđ??źđ??ź . selektywnokmax đ??źđ??źđ??źđ??ź đ??źđ??źđ??źđ??ź> < 1,8đ??źđ??źđ??źđ??źkmax s kmax > 1,44. jestđ??źđ??źđ??źđ??źkmin kmax 1,44 đ??źđ??źđ??źđ??ź < 1,8đ??źđ??źđ??źđ??ź Ĺ&#x203A;ci zasiÄ&#x2122;g zabezpieczenia zbyt maplikowanÄ&#x2026; charakterystykÄ&#x2122;, aby nađ??źđ??źđ??źđ??ź â&#x2030;¤ . đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC; kmax kmin b kmax kiwej =1,2 oraz k =1,2 czyli c czuĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci,b ale objÄ&#x2122;ty jest chociaĹź maĹ&#x201A;y linii â&#x20AC;&#x201C; wĂłwczas warto uruđ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;c fragment Ĺ&#x201A;y â&#x20AC;&#x201C; czyli nie ma wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwej czuĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci, ale stawianie go byĹ&#x201A;o moĹźliwe przez i Ĺ&#x201A;ad takiego przypadku jest na rys.3. ad takiego przypadku jest na rys.3. wa zabezpieczenia. Zachodzi to wĂłwczas , jeĹ&#x203A;li objÄ&#x2122;ty jest chociaĹź maĹ&#x201A;y fragment linii s osoby nie bÄ&#x2122;dÄ&#x2026;ce specjalistami w tej kedy oraz k czyli c=1,2 b =1,2 đ??źđ??źđ??źđ??ź zbyt przyuzyskaniu uzyskaniuselektywnoĹ&#x203A;ci selektywnoĹ&#x203A;cizasiÄ&#x2122;g zasiÄ&#x2122;g zabezpieczeniajest jest zbytmaĹ&#x201A;y maĹ&#x201A;yâ&#x20AC;&#x201C;â&#x20AC;&#x201C;czyli czyli s zabezpieczenia dy przy s warto đ??źđ??źđ??źđ??źuruchomiÄ&#x2021; đ??źđ??źđ??źđ??źkmax â&#x2030;¤ kmax . đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;bobydwa â&#x20AC;&#x201C; wĂłwczas dziedzinie. kmax đ??źđ??źđ??źđ??źđ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;kmin < 1,8đ??źđ??źđ??źđ??ź đ??źđ??źđ??źđ??źkmax â&#x2030;¤ . kmax đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC; b c iwejczuĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci, czuĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci,ale alezabezpieczenia. objÄ&#x2122;tyjest jestchociaĹź chociaĹź maĹ&#x201A;y fragment liniiâ&#x20AC;&#x201C;â&#x20AC;&#x201C;wĂłwczas wĂłwczas wartouruuru- tego zabezpieczenia đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;c fragment Zachodzi to wĂłwcza, PrzydatnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; wej objÄ&#x2122;ty maĹ&#x201A;y linii warto przy k =1,2 oraz k =1,2 czyli c b jeĹ&#x203A;li musi zostaÄ&#x2021; sprawdzona w praktyce, zabezpieczenia. ZachodzitotowĂłwczas wĂłwczas, jeĹ&#x203A;li , jeĹ&#x203A;li kwa oraz kb =1,2Zachodzi czyli c=1,2 wa zabezpieczenia. s ale duĹźy optymizm odnoĹ&#x203A;nie jego wĹ&#x201A;ađ??źđ??źđ??źđ??ź kmax sđ??źđ??źđ??źđ??źđ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;s đ??źđ??źđ??źđ??ź < 1,8đ??źđ??źđ??źđ??ź â&#x2030;¤ kmax . kmax đ??źđ??źđ??źđ??źkmin 1,8đ??źđ??źđ??źđ??ź kmin b k< max Ĺ&#x203A;ciwoĹ&#x203A;ci wynika z problemĂłw z uzyskađ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;c i niem selektywnoĹ&#x203A;ci przez zabezpiekc=1,2 oraz kb =1,2 czyli czenie nadprÄ&#x2026;dowe zwarciowe. s sđ??źđ??źđ??źđ??ź đ??źđ??źđ??źđ??źkmax kmax Wszystkie terminale polowe CZIPÂŽđ??źđ??źđ??źđ??ź â&#x2030;¤ . đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC; b k max đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;b đ??źđ??źđ??źđ??źkmax â&#x2030;¤ đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC; . đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;đ?&#x2018;&#x2DC;c c -PRO w aplikacjach dla pĂłl liniowych k=1,2 orazkbkb=1,2 =1,2czyli czyli (1L, 1E, 1Z) sÄ&#x2026; standardowo wyposaĹźoc=1,2oraz przy kc=1,2 oraz kb =1,2 czyli ne w funkcjÄ&#x2122; zabezpieczenia podimWprowadzenie kryterium Z< zastÄ&#x2122;pu- pedancyjnego. BÄ&#x2122;dzie rĂłwnieĹź udoje tylko zabezpieczenie I>> i nie naru- stÄ&#x2122;pniona aktualizacja oprogramosza zasad nastawiania zabezpieczenia wania dla urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; juĹź pracujÄ&#x2026;cych

na obiektach. Podczas najbliĹźszych targĂłw â&#x20AC;&#x17E;ENERGETAB 2019â&#x20AC;?, zaprezentowane zostanÄ&#x2026; teĹź nowe funkcje pomocnicze, ktĂłre uĹ&#x201A;atwiajÄ&#x2026; zastosowanie zabezpieczenia podimpedancyjnego i lokalizacjÄ&#x2122; miejsca zakĹ&#x201A;Ăłcenia w linii.

Literatura [1] Hoppel W.: Sieci Ĺ&#x203A;rednich napiÄ&#x2122;Ä&#x2021;. Automatyka zabezpieczeniowa i ochrona od poraĹźeĹ&#x201E;. Warszawa, PWN, 2017 r. [2] Ĺťydanowicz J.: Elektroenergetyczna automatyka zabezpieczeniowa, tom I. Warszawa, WNT, 1966 r. Relpol S.A. Witold Hoppel WĹ&#x201A;adysĹ&#x201A;aw Sieluk Dariusz Czarnecki Andrzej Dawidowski n

URZÄ&#x201E;DZENIA DLA ENERGETYKI 4/2019

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Skalowalny system telemechaniki dla złącz kablowych SN Ciągłość dostaw energii elektrycznej to jedno z podstawowych kryteriów jakości energii. W realizację poprawy parametrów pracy sieci SN idealnie wpisuje się skalowalny system telemechaniki WAGO przeznaczony dla projektów automatyzacji złącz kablowych SN.

kalowalny system telemechaniki WAGO oparty jest na modularnej platformie WAGO I/O, której jednostkę centralną stanowi sterownik PFC200 XTR. Modułowa budowa zespołu zapewnia elastyczność rozbudowy w przyszłości zarówno w zakresie doposażenia w kolejne detektory zwarć, jak również rozbudowy liczby wejść, wyjść, portów szeregowych i zmiany funkcjonalności w zakresie sterowania napędami łączników SN. Sterownik telemechaniki realizuje poniższe funkcje: yy umożliwia zdalne sterowanie wszystkimi łącznikami w rozdzielnicy SN wyposażonymi w napędy elektryczne, yy pełni funkcję elementu współpracującego z systemem SCADA w zakresie sygnalizacji: stanów położenia wszystkich łączników rozdzielnicy SN, stanów awaryjnych i przesyłania sygnałów ostrzegawczych i pomiarów, yy umożliwia wymianę informacji z systemem SCADA z wykorzystaniem komunikacji NetMan/TETRA/GPRS oraz zastosowaniem zewnętrznych modemów w protokołach DNP3.0, IEC60870-5-104, yy zapewnia równoległą komunikację z systemem SCADA, np. poprzez łącze GPRS pełniąc funkcję kanału inżynierskiego, yy łącza komunikacyjne: Ethernet/ RJ45, RS-232/485, yy możliwość rozbudowy w przyszłości, yy praca w temperaturze: –40°C… …+70°C.

yy kompensowanych z automatyką wymuszania składowej czynnej, yy z punktem neutralnym uziemionym przez rezystor, yy z punktem neutralnym izolowanym. Sygnalizacja wykrycia zwarcia i/lub zadziałanie automatyki następuje po przekroczeniu ustawionej wartości progowej wybranego kryterium zabezpieczeniowego i nastawionej zwłoki czasowej. Detekcja zwarć odbywa się: yy w sieci kompensowanej – na podstawie pomiaru trzech prądów pozyskanych z cewek Rogowskiego i trzech napięć pozyskanych z sensorów napięciowych, yy w sieci uziemionej przez rezystor – na podstawie pomiaru trzech prądów pozyskanych z cewek Rogowskiego, yy w sieci izolowanej – na podstawie pomiaru trzech prądów pozyskanych z cewek Rogowskiego i trzech napięć pozyskanych z sensorów napięciowych. Pomiar napięć fazowych jest realizowany za pomocą sensorów napięcia zabudowanych w głowicy konektorowej, w polu liniowym. Sygnalizacja detekcji

zwarcia następuje dla wszystkich rodzajów zwarć w sieci SN z uwzględnieniem specyfiki pracy punktu gwiazdowego sieci SN, gdy pole wyposażone jest w rozłącznik (możliwa sygnalizacja optyczna na zewnątrz obudowy ZK). Detektor WAGO WE SG 750 pozwala na zdalną parametryzację poprzez serwer WWW sterownika telemechaniki wraz z możliwością zdalnej konfiguracji 4 banków nastaw dla każdego pola SN (brak konieczności posiadania dodatkowego programu komputerowego do parametryzacji detektora zwarć). Dziennik zdarzeń dostępny online zapewnia funkcjonalność nadpisywania najstarszej operacji z możliwością zdalnego odczytu. Dodatkowo, istnieje możliwość zdalnego/lokalnego testu detektora zwarć oraz lokalnej diagnostyki poprzez sygnalizację LED na panelu detektora zwarć (zabezpieczenia nadprądowe, doziemienie, komunikacja ze sterownikiem, zbiorczy alarm). Poza tym urządzenie zapewnia funkcję zdalnego kasowania, wyzwalania zabezpieczenia i zmiany nastaw. Komunikacja detektora zwarć ze sterownikiem telemechaniki WAGO PFC200 wykorzystuje protokół MODBUS (Ethernet,

Detektor zwarć w sieci SN Automatyka detekcji zwarć, bazująca na detektorze WAGO WE SG 750, zapewnia prawidłowe wykrywanie wszystkich rodzajów zwarć międzyfazowych i doziemnych w sieciach:

Rys. 1. Sterownik telemechaniki PFC200 XTR telecontrol

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 4/2019

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Rys. 2. Skalowalny system telemechaniki dla złącz kablowych SN

RS-485). Realizowane funkcje zabezpieczeniowe: yy zabezpieczenia nadprądowe I>>, I> yy zabezpieczenia ziemnozwarciowe Io>, Io>d yy zabezpieczenie admitancyjne Yo>, Yo>d yy zabezpieczenie nadnapięciowe Uo> Kryterium kierunkowe realizowane jest na podstawie wyliczonych I0 oraz U0 z mierzonych trzech prądów i trzech napięć fazowych. Warunki temperaturowe dla detektora zwarć wynoszą: –40°C…+70°C.

Układ zasilania Sterownik telemechaniki współpracuje z układem zasilania bezprzerwowego UPS wraz z akumulatorami o napięciu 24 V DC (2 x 12 V DC). Układ zapewnia bezprzerwowe przejście do pracy bateryjnej po zaniku napięcia 230 V AC. Moduł zasilający posiada zabezpieczenie zapewniające prawidłową eksploatację współpracujących akumulatorów: yy nastawialny prąd ładowania (zgodny z wymaganiami producenta baterii), yy zabezpieczenie przed głębokim rozładowaniem akumulatorów (układ wyświetla i wysyła informację dotyczącą stanu akumulatorów). Funkcja Battery Control umożliwia au-

tomatyczne testowania akumulatorów w celu sprawdzenia: yy ciągłości obwodu dołączonej baterii, yy uszkodzenia baterii, yy stopnia rozładowania oraz zużycia baterii. Zasilacz ma oddzielne wyjście na zasilanie aparatury oraz do podłączenia baterii akumulatorów, co daje dokładniejszą kontrolę prądów i napięć, wydłużając czas eksploatacji baterii (dokładne dopasowanie kompensacji termicznej napięcia ładowania baterii). Dodatkowo zasilacz posiada podłączenie zasilania oraz baterii akumulatorów poprzez moduły wtykowe z zaciskiem sprężynowym CAGE CLAMP® umożliwiającym szybką i bezpieczną wymianę, bez ryzyka zwarcia obwodów AC i DC.

Skalowalność rozwiązania Skalowalny system telemechaniki WAGO w każdym momencie można rozbudować dokładając odpowiednie moduły wejść/wyjść, detektory zwarć czy moduły komunikacyjne (rys. 2). Zastosowanie jednostek centralnych w wykonaniu telecontrol daje możliwość komunikacji z systemem nadrzędnym, natomiast szeroka gama dostępnych modułów I/O, detekcji zwarć oraz osprzętu dodatkowego (przekładniki prądowe, cewki Rogowskiego, sensory napięciowe, układ zasilania gwarantowanego) umożliwiają obsługę obiektu w zakresie pomiarów i sterowania. Atutami takiego układu są: wspólna, jednolita platforma sprzętowa dla dowolnej aplikacji, pełna skalowal-

Rys. 3. System telemechaniki dla obiektów SN

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 4/2019

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE ność rozwiązania, ale przede wszystkim otwartość na współpracę z dowolnym osprzętem oraz dowolnym systemem, z wykorzystaniem preferowanych przez użytkownika form łączności.

Cyberbezpieczeństwo Zaimplementowane w sterownikach standardy bezpieczeństwa teleinformatycznego (szyfryzacja danych AES128, IPSec, OpenVPN) pozwalają na stosowanie tych rozwiązań w najbardziej odpowiedzialnych i newralgicznych punktach sieciowych. Sterownik WAGO umożliwia zdalny dostęp do oddalonych stacji oraz przesyłanie wszystkich istotnych parametrów pracy równolegle do kilku systemów za pośrednictwem protokołów telecontrol. Rozwiązania WAGO wprowadzają również możliwość autentykacji oraz uwierzytelniania, jak również wprowadzenie logowania wielopoziomowego oraz parametryzacji poziomów dostępu.

Zewnętrzne warunki pracy Istotnym czynnikiem są również warunki zewnętrzne, w których układ będzie pracował. Do wymagających aplikacji energetycznych przeznaczo-

Rys. 4. Wizualizacja pracy obiektu SN

na jest wersja XTR. Zakres temperatur pracy od -40 °C do +70°C pozwala na rezygnację z klimatyzacji i zwiększenie efektywności energetycznej. Kompaktowe gabaryty dają możliwość zabudowy w ograniczonych przestrzeniach, np. przedziałach rozdzielni nN stacji transformatorowych lub w małogabarytowych szafkach instalacyjnych.

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 4/2019

Adrian Dałek Menedżer ds. projektów elektroenergetycznych

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Grupa Cantoni Grupa Cantoni jest wiodącym w kraju i na świecie producentem silników elektrycznych i systemów napędowych w zakresie mocy od 0,04kW do 6000kW, hamulców do silników oraz narzędzi (w tym skrawających).

rodukcja silników jest realizowana w zakładach: Besel S.A. – rok założenia 1950 r. Celma Indukta S.A. – rok założenia 1878 r. i 1920 r. Emit S.A. – rok założenia 1921 r. Hamulce produkowane są w firmie Ema-Elfa Sp. z o.o. – rok założenia 1954 r., natomiast narzędzia skrawające w firmie Fenes S.A. Spółki Fana Narzędzia Sp. z o.o., Besel Formit Sp. z o.o., Narmod Sp. z o.o. produkują komponenty i narzędzia używane w produkcji. Oferta Grupy Cantoni obejmuje silniki jednofazowe i trójfazowe ogólnego przeznaczenia, w klasach sprawności IE4, IE3, IE2, IE1, jak również silniki do specjalnych zastosowań lub przeznaczone do pracy w szczególnych warunkach. Należą do nich silniki przeciwwybuchowe, trakcyjne, do pomp, dla przemysłu chemicznego i maszynowego, do pracy na statkach, w kopalniach i w elektrowniach oraz silniki do wielu innych aplikacji w różnych gałęziach przemysłu. Oferujemy silniki zaprojektowane i wykonane na indywidualne zamówienie klienta. Nasze silniki spełniają normy krajowe i międzynarodowe. Jedna ze Spółek należących do Grupy Cantoni, firma Celma Indukta S.A., wprowadziła nową serię silników ognioszczelnych (E)cSTe sprawności IE3. Na zdjęciu widoczny jest silnik EcSTe315M4B-IE3-H z hamulcem elektromagnetycznym typu HEX (produkcji firmy Ema-Elfa Sp. z o.o.).

CELMA INDUKTA SA, został poddany badaniom wybuchowym w zewnętrznym laboratorium jednostki notyfikowanej (KDB). Badania zostały przeprowadzone wg najnowszych wymagań ATEX i zakończyły się wynikiem pozytywnym. Główne cechy silników nowej serii (E)cSTe80...315 (IE3) to: yy kompletnie nowa konstrukcja dostępna w klasie sprawności IE2 lub IE3; yy cały zakres dostępny z dopuszczeniem dla grupy IIC; yy oddzielna/dodatkowa skrzynka zaciskowa dla czujników temperatury lub wyposażenia dodatkowego (wielkości 160...315); yy opcjonalne wykonanie z 6-cioma izolatorami z możliwością połączenia uzwojeń w trójkąt (∆) lub w gwiazdę(Y);

yy klasa izolacji: F/B; yy stopień ochrony: IP55; yy zoptymalizowany układ chłodzenia (obniżona głośność, ograniczone straty mechaniczne); Aktualnie produkowane są na potrzeby badań atestacyjnych prototypy kolejnych wielkości silników nowej serii (280, 225, 200, 180, 160, 132 i 112). Od dziesięcioleci Grupa Cantoni spełnia oczekiwania swoich klientów wdrażając nowe technologie, poprawiając jakość produktów i rozwijając procesy inżynierskie, dlatego tak duże zainteresowanie produktami marki Cantoni potwierdza ich ogromną wartość rynkową i wysoką jakość. Więcej szczegółów na www.cantonigroup.com. n

Techniczna charakterystyka nowej serii silników ognioszczelnych (E) cSTe80…315 (IE3) Silnik typu cSTe250M..-IE3 (IIC) po zakończeniu badań cieplnych i elektrycznych w akredytowanym przez CSA laboratorium zakładowym

Zdj. 1. Silnik ognioszczelny typu EcSTe315M4B-IE3-H produkcji firmy Celma Indukta S.A. z hamulcem elektromagnetycznym typu HEX produkcji firmy Ema-Elfa Sp. z o.o.

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 4/2019

SILNIKI PRZECIWWYBUCHOWE

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Nadchodzi elektryczna rewolucja w branży samochodowej -ELEKTROMOBILNOŚĆ Wprowadzenie Bardzo szybki rozwój produkcji pojazdów elektrycznych wymusza nowe podejście do spraw związanych z tworzeniem specjalnej infrastruktury koniecznej dla prawidłowego funkcjonowania szeroko rozumianej tematyki elektromobilności. Niniejszą tematykę reguluje specjalna ustawa o „elektromobilności i paliwach alternatywnych”. Niebagatelną rolę odgrywa również ochrona środowiska, a szczególnie walka ze smogiem. Poruszana właśnie ta tematyka na forum europejskim jak i światowym świadczy o jednym, że nie ma

odwrotu od wprowadzania na rynek środków transportu publicznego i pojazdów o statusie „zero emission”. Szeroka dyskusja oraz specjalnie poświęcone tej tematyce konferencje świadczą o bardzo wielkiej skali niniejszej tematyki praktycznie na całym świecie. Stąd rozwój pojazdów alternatywnych do silników spalinowych a szczególnie na wodorowe ogniwa paliwowe i tych zasilanych z baterii. Spodziewany rozwój elektromobilności w Polsce, który jest już mocno wdrażany w życie praktycznie na całym świecie, stanowi mocne wyzwanie, zarówno organizacyjne jak również techniczne. Masowo powsta-

jące stacje ładowania wymagać będą infrastruktury energetycznej. Konieczne będzie opracowanie właściwej polityki celem zapewnienia zaspokojenia potrzeb energetycznych dla elektromobilności.

Ładowarki EPCHARGER L i EPCHARGER S – 22 KW Zakład Pomiarowo-Badawczy Energetyki „ENERGOPOMIAR-ELEKTRYKA” Sp. z o. o. jako polska firma produkującą specjalistyczną aparaturę kontrolno - pomiarową postanowił opracować i wdrożyć do produkcji stacje ładowania pojazdów elektrycznych pod nazwą EPCHARGER L i S typ EP - 22 kW. Stacje wyróżniają się na tle konkurencji nowatorskim rozwiązaniem konstrukcyjnym, oryginalnym designem. Ze względu na to, że firmę cechuje indywidualne podejście do każdego klienta istnieje możliwość dopasowania końcowego produktu pod wymagania zamawiającego. Takie właśnie podejście umożliwia stworzenie stacji ładowania, które wkomponowywują się w istniejący krajobraz, ale również w przestrzeń nowoczesnych biurowców jak i stylowych zabytkowych obiektów. Wnioskować stąd można, że oferowane stacje ładowania mogą być dedykowane dla szcze-

Parametry techniczne EPCHARGER L Dane podstawowe

Wyświetlacz

Sterowanie i komunikacja

Bezpieczeństwo

yy Napięcie zasilania: 400 VAC, 50 Hz. yy Moc i prąd wyjściowy: 2x22 kW, 32/63 A. yy Typ gniazda: IEC62196 Mode-3 Typ-2. yy Standard ładowania: Gniazdo 2x Typ-2 lub kabel z wtyczką Typ-2 lub kabel z wtyczką Typ-2 i gniazdo Typ-2. Jednoczesne ładowanie dwóch pojazdów. yy Zamykana komora umożliwiająca przyłączenie stacji do sieci energetycznej oraz jej zainstalowanie. yy Temperatura pracy: -30° do + 50°C.

yy Typ wyświetlacza: LCD TFT 7”. yy Kontrast: 600:1. yy Jasność wyświetlacza: 1000cd/m2. yy Typ panelu dotykowego: pojemnościowy.

yy Sterownik: procesor 4-rdzeniowy 4GB RAM; SSD 32 GB. yy Komunikacja: Fast Ethernet, moduł GSM/GPRS oraz licznik energii klasy MID w każdym torze napięciowym, moduł czytnika RFID. yy Obsługa protokołów: TCP/IP; UDP; NTP; OCPP.

yy Zabezpieczenie obwodów ładowania: nadmiarowoprądowe (32A); różnicowoprądowe. yy Podłączenie przewodu zasilającego pojazd: beznapięciowe. yy Oświetlenie umożliwiające korzystanie w godzinach nocnych i podświetlenie informujące o stanie pracy. yy Ochrona przed porażeniem: II klasa ochronności.

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 4/2019

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 4/2019

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE gólnego klienta o wysokich wymaganiach tzw. klienta „Premium” Tworząc projekt wykonawca uwzględnił aktualną przestrzeń, unowocześniając jej dotychczasowy charakter poprzez podniesienie walorów środowiskowych, a szczególnie mając na uwadze ograniczenie emisji spalin dzięki promowaniu niskoemisyjnych środków transportu. Oprócz wspomnianych nowatorskich rozwiązaniach technicznych, nowoczesnego designu, stacje ładowania cechuje wysoka trwałość, a większość użytych do produkcji materiałów nadaje się do recyklingu Ograniczamy w ten sposób do minimum ilość odpadów podlegających długotrwałej utylizacji.

czenie. W szczególnych przypadkach stacje ładowania mogą spełniać dodatkową funkcję tzw. infokiosku.

Podsumowanie

EPCHARGER Twój partner w drodze

Zdj. 1. Mgr inż. Zygmunt Pilny

Stacje ładowania pojazdów elektrycznych typ EP-22 kW są stacjami ładowania prądu przemiennego zasilane z sieci 400 V, 50 Hz. umożliwiając ich stosowanie w bardzo szerokiej przestrzeni publicznej. Mamy na myśli parkingi miejskie, galerie i centra handlowe, garaże, hotele, ośrodki sportowo-rekreacyjne, osiedla mieszkaniowe w budownictwie jedno i wielorodzin-

nym, w zabytkowej przestrzeni miejskiej i wiele innych. Również jako tzw. ładowarki flotowe: parkingi firmowe i carsharing. Tak jak wspomniano powyżej, szczególnie czekamy na klienta o wyjątkowym guście oraz indywidualnych wymaganiach, oferując wymienność frontów w różnych kolorach i teksturach co daje możliwość dyskretnego wkomponowania w oto-

Przedstawiona w artykule stacja ładowania prądu przemiennego typ EPCHARGER L – 22 kW jest najbardziej okazałą i najlepiej wyposażoną, nie zamyka ona portfolio firmy w tematyce ładowarek. Obecnie posiadamy również kompaktową stację EPCHARGER S o parametrach ściśle dedykowanych przez docelowego klienta, ale o uboższym wyposażeniu. Równolegle w firmie realizowany jest projekt stacji ładowania prądu stałego dużej mocy. Firma „ENERGOPOMIAR-ELEKTRYKA” ma aspiracje, aby w Polsce jak najmocniej zaistnieć w rozlokowaniu polskich stacji ładowania, których jest producentem. Mgr inż. Zygmunt Pilny Dyrektor ds. produkcji Zakład Pomiarowo-Badawczy Energetyki ENERGOPOMIAR-ELEKTRYKA Sp. z o. o. www.elektryka.com.pl n

Rodzaje i zastosowanie ładowarek samochodów elektrycznych W artykule omówione zostały główne cechy występujących obecnie rodzajów stacji ładowania pojazdów elektrycznych, z wyszczególnieniem różnic między nimi, obszarów zastosowań oraz korzyści płynących z konkretnego rozwiązania. Tryby ładowania Standard IEC 61851 definiuje cztery tryby ładowania pojazdów elektrycznych. Pierwsze trzy opisują sposoby ładowania prądem przemiennym, natomiast ostatni- ładowanie prądem stałym. Każdy samochód czy inny pojazd napędzany energią elektryczną wyposażony jest w wewnętrzną przetwornicę, dzięki której możliwe jest ładowanie jego baterii w oparciu o zasilanie z sieci energetycznej. W zależności od producenta - połączenie samochodu z siecią reali-

zowane jest przy pomocy „zwykłego” przewodu, w takim przypadku z reguły jednofazowego (mowa wtedy o ładowaniu w trybie 1), lub przewodu ze zintegrowaną ładowarką (tryb 2). Różnica między trybem 1 i 2 to moduł komunikacji z samochodem umieszczony na przewodzie ładowania. Dzięki temu zasilanie na wtyczce ładowarki pojawia się dopiero po poprawnym połączeniu z modułem ładowania. W niektórych rozwiązaniach możliwe jest również programowe ograniczenie mocy ładowania, diagnostyka, opóźnione załą-

czenie i inne, bardziej zaawansowane funkcjonalności. Maksymalny prąd jest ograniczony do 16A na fazę w trybie 1 oraz 32A na fazę w trybie 2.

Wallbox i ładowarki miejskie oraz DC Ładowarki, lub stacje ładowania działające w trybie 3 (półszybkim) opierają się o przetwornicę samochodu, dostarczając do niej prąd trójfazowy AC. Różnica pomiędzy nimi, a ładowarkami „na kablu” leży przede wszystkim w zabez-

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 4/2019

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 4/2019

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Rys. 1. Wallbox - (seria mini)

pieczeniach. Stacje ładowania posiadają szereg zintegrowanych zabezpieczeń, których pozbawione są ładowarki niższych trybów. W obrębie tej grupy stacji wyróżnić można dodatkowo podział na: yy stacje garażowe, tzw. wallbox, przeznaczone przede wszystkim dla klienta indywidualnego, yy stacje miejskie, wolnostojące, tzw. słupki do ładowania, w różnych wersjach - począwszy od minimalistycznego, wyposażonego wyłącznie w gniazdo lub przewód, a skończywszy na stacjach wielkości parkometru, z opcjonalnym ekranem i systemem rozliczeń, yy mieszane, często wyposażone również w opcję ładowania DC, odpowiednik dystrybutora na stacji paliw. W codziennym użyciu większości kierowców wystarcza możliwość doładowania samochodu w garażu. Dłuższe wyjazdy wymagają korzystania z tzw. stacji szybkiego ładowania - mowa tutaj o trybie 4 i ładowaniu prądem stałym. Czas ładowania zostaje znacznie skrócony a moc sięga rzędu setek kW. Energia z ładowarki jest dostarczana bezpośrednio do baterii pojazduz pominięciem przetwornicy. Terminale takie są już dziś instalowane wzdłuż głównych tras przelotowych, jednak posiadanie takiej stacji przez indywidualnego użytkownika utrudniony jest ze względu na dużą cenę zakupu oraz ograniczoną moc przyłącza energetycznego. Wraz z promocją i rozwojem elektromobilności konieczny będzie wzrost i rozwój, także sieci elektroenergetycznych. Oczywistym miejscem, w którym każdy właściciel samochodu elektrycznego oczekuje punktu ładowania są desty-

nacje podróży - hotele, pensjonaty, ale także galerie, urzędy, parki, kina i parkingi przy obiektach, w których spędzany jest czas, itd.

racji oraz łatwość dostosowania. Raz zakupione urządzenie powinno dać się dostosować do zmieniających warunków lub wymagań. Trzecim czynnikiem jest koszt. Bardzo często niska cena standardowego rozwiązania okazuje się pozorna i gwałtownie rośnie przy okazji, nawet najmniejszych modyfikacji.

Przykłady zastosowania punktów ładowania Instalacja szeregu punktów ładowania w garażu podziemnym. Ładowarki połączone w sieć, równoważą obciążenie w zależności od pory dnia i ilości podłączonych pojazdów. Dodatkowe zabezpieczenia chronią przed niepowołanym użyciem. Dzięki integracji punktów ładowania z miejscami parkingowymi po odebraniu biletu i wjeździe na parking, bilet jest skanowany w czytniku stacji ładowania, a koszt automatycznie rozliczany przy wyjeździe.

Stacje wolnostojące – (seria DUO)

Rys. 2. Stacje wolnostojące – (seria DUO)

Najważniejszą cechą punktu ładowania pozostaje, tak, jak w przypadku każdego urządzenia – niezawodność, bezpieczeństwo. Zastosowane materiały muszą być najwyższej jakości, a poziom bezpieczeństwa - bezkompromisowy. Kolejna cecha, to możliwości konfigu-

Rozmieszczone w ważniejszych, często uczęszczanych miejscach, pojedyncze punkty ładowania. Wpasowane w istniejący krajobraz oraz infrastrukturę. Posiadają wymagane zabezpieczenia a także obudowę w II klasie ochronności. Dodatkowo, koszty zostają obniżone dzięki unikalnej obudowie integrującej w sobie przyłącz energetyczny. Z uwagi na to, że samochody elektryczne to ciągle tylko odsetek wszystkich pojazdów, konieczna jest ich promocja dzięki rozwojowi nowych punktów ładowania. n

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 4/2019

Na bazie unikalnych zasobów badawczych Instytut Elektrotechniki zapewnia przedsiębiorcom przemysłu elektrotechnicznego i energetycznego silne wsparcie naukowo-badawcze, ukierunkowane na innowacyjne technologie, pozyskiwanie energii ze źródeł odnawialnych oraz elektromobilność. Wyspecjalizowana, doświadczona kadra naukowa i inżynieryjna, świadczy dedykowane usługi umożliwiające realizacje projektów związanych z profilem działalności Instytutu.

EKSPLOATACJA I REMONTY

Hikoki Multi Volt nowa technologia zasilania narzędzi akumulatorowych Polski oddział firmy Hikoki wprowadza do sprzedaży nawą gamę elektronarzędzi pod nazwą Multi Volt. Jest to całkowicie nowa platforma elektronarzędzi akumulatorowych o napięciu 36V, zasilana nowymi dwunapięciowymi akumulatorami 36V/18V.

owe akumulatory Multi Volt zostały tak opracowane aby napięcie zasilania 18 lub 36 V mogło być zastosowane w zarówno w nowych konstrukcjach 36-woltowych, jak i dotychczas wytwarza-

nych narzędzia 18-woltowych. Nowe rozwiązanie techniczne polega na systemie połączeń ogniw litowo jonowych wewnątrz akumulatora. Odpowiednio dla narzędzi 36 V system łączy 2 x więcej ogniw szeregowo, na-

tomiast dla urządzeń 18 V – równolegle. Co najważniejsze wybór napięcia dokonywany jest automatycznie przez elektronikę akumulatora Multi-Volt. Z punktu widzenia użytkownika jest to bardzo wygodne, a przede wszystkim bezpieczne rozwiązanie. Użytkownik nie jest zmuszony do dokonywania żadnych dodatkowych czynności typu przełączanie itd. zarówno w akumulatorze jak i samym narzędziu. Kolejną cechą nowych akumulatorów Multi Volt jest ich różna pojemność. W zależności od wybrania napięcie 36 V, dysponujemy pojemnością 2,5 Ah, zaś w wypadku 18 V – 5,0 Ah. Wymiary akumulatora są dokładnie takie same jak dotychczasowe akumulatory 18V, jedynie waga jest o kilkanaście gram wyższa. Akumulatory Multi Volt oferują moc na poziomie 1080W. Nowa platforma elektronarzędzi spod znaku Multi Volt to przede wszystkim wiertarko wkrętaki DS36DA oraz wersja z udarem DV36DA, szlifierki G3613DA, zakrętarki udarowe WH36DB, klucze udarowe WR36DA oraz WR36DB, pilarki C3606DA, tygrysice CR36DA jak również młotowiertarka DH36DPA. Urządzenia dostępne są w wyspecjalizowanej sieci dealerskiej Hikoki na terenie całego kraju. Więcej o serii Multi Volt na stronie producenta: www.hikoki-narzedzia. pl/artykul/akumulatory-multi-volt n

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 4/2019

Dla tych, którzy jeszcze nie słyszeli

HITACHI POWER TOOLS jest teraz

Rozwijamy innowacyjne Japońskie technologie od 1948 roku.

www.hikoki-narzedzia.pl

TARGI

Innowacyjna energetyka – bliska konieczność czy odległa przyszłość? Energetyka, elektronika i automatyzacja to tematy, które od 7 do 9 maja dominowały podczas targów Expopower, Greenpower oraz Poznań Drone Expo. Ekspozycja oraz wydarzenia organizowane przez Grupę MTP skierowane były do przedstawicieli przemysłu energetycznego, branży odnawialnych źródeł energii, a także do tych, których interesowało wykorzystanie dronów np. w energetyce. Targi odwiedziło ponad 5000 uczestników.

ematyka wydarzeń krążyła wokół energetyki przemysłowej, systemów automatyki, sterowania i instalacji niskiego napięcia, a także wokół energii odnawialnej, elektromobilności oraz technologii energooszczędnych. Obok specjalistycznych ekspozycji targom towarzyszyły liczne konferencje. Patronat honorowy nad targami objęło Ministerstwo Energii oraz Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii. Patronat strategiczny nad targami Expopower sprawowała Enea Operator – jedna z najważniejszych na polskim rynku spółek energetycznych – azktóra wraz z Wojewodą Wielkopolskim zorganizowała „Forum Innowacyjnej Energetyki #ENERGINN 2.0”. Dwudniowa konferencja dotyczyła inteligentnej energii, rozwiązań smart dla dużych aglomeracji i niewielkich miasteczek oraz zaawansowania prac nad tzw. energią jutra. Z kolei konferencja „Meet Hydrogen: H2 Wielkopolska” była okazją do zgłębienia możliwości zastosowania wodoru w gospodarce. Prelegenci byli specjalistami w zakresie badań nad pozyskaniem wodoru czy ekologicznymi i biznesowymi aspektami komercyjnego wykorzystywania tego pierwiastka.

Po pierwsze innowacyjność

Na targach prezentowane były takie rozwiązania jak inteligentna stacja transformatorowa z magazynem energii i przyłączami do źródeł OZE oraz ładowarkami pojazdów elektrycznych, mobilna energooszczędna elektrownia dużej mocy, która jest w stanie wyprodukować energię elektryczną na potrzeby dużego koncertu plenerowego. W ofercie krajowych dostawców pojawiły się również sta-

cje ładowania samochodów elektrycznych przystosowane do pracy w warunkach wewnętrznych, jak i ładowania pojazdów, nawet w najbardziej niesprzyjającym klimacie w zakresie temperatur od -25 do +50 ºC. Ciekawym rozwiązaniem, prezentowanym podczas targów, była folia, która służy do ogrzewania ścian, podłóg i sufitów, a następnie ogrzewa powietrze w pomieszczeniu. Na wyzwania w zakresie OZE odpowiada koncentrator wiatru oparty na trzech pionowych płatach i dyfuzorach tunelowych wykonanych z kompozytów, co zapewnia lekkość i trwałość urządzenia. Nowoczesny design oraz brak fundamentów pozwalają na instalacje turbin wiatrowych na budynkach mieszkalnych, obiektach użytkowych, czy stacjach benzynowych. Mogą one być używane również jako przenośny generator prądu przy nawadnianiu upraw.

Po drugie profesjonaliści

Targi odwiedzili profesjonalni zwiedzający m. in.: inwestorzy, deweloperzy, elektrycy, energetycy, instalatorzy, technicy, projektanci, koordynatorzy ds. zamówień oraz zarządcy nieruchomościami. Od lat swoje miejsce na Expopower mają uczniowie. W specjalnej strefie Enea Operator można było podpatrzeć energetyków przy pracy, ale też przyjrzeć się najróżniejszym doświadczeniom naukowym oraz pokazom ratownictwa przedmedycznego. Spółka prezentowała też technologię RFID, służącą do znakowania majątku sieciowego. Enea jest pierwszą w Polsce firmą, która wdraża tego typu rozwiązanie.

Po trzecie energia jutra

Równolegle z targami EXPOPOWER odbywały się Międzynarodowe Targi Energii Odnawialnej GREENPOWER

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 4/2019

32. MIĘDZYNARODOWE

TARGI

ENERGETYCZNE TARGI BIELSKIE

17 - 19.09.2019

ENERGETAB

www.energetab.pl Największe w Polsce targi nowoczesnych urządzeń, aparatury i technologii dla przemysłu energetycznego. Miejsce jedno z najważniejszych spotkań czołowych przedstawicieli sektora elektroenergetycznego.

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 4/2019

TARGI nowoczesności oraz innowacyjności nagrodzonych produktów. Odznaczone produkty są unikatowe w swojej klasie, wykonane ze znakomitej jakości materiałów i wytworzone w oparciu o najwyższej klasy technologie.

Laureaci Złotego Medalu targów GREENPOWER 2019: yy Folia Dream Heat No. 1 yy Mobilna elektrooszczędna elektrownia dużej mocy GETOR QUAGROPACK yy Turbina VIKO WINGS

yy Laureaci Złotego Medalu EXPOPOWER 2019

gromadzące wszystkie branże odnawialnych źródeł energii. Podczas targów odbyło się szereg specjalistycznych seminariów, spotkań branżowych, prezentacji nowości czy też konsultacji i porad. Poruszano zagadnienia związane z bezpieczeństwem fotowoltaicznym, zmianami prawnymi w branży, redukcji emisji dwutlenku węgla, a także walki ze smogiem. Konferencje o odnawialnych źródłach energii dotyczyły przede wszystkim energii słonecznej i wiatrowej oraz

magazynowania energii pochodzącej z tych źródeł. Podczas konferencji próbowano odpowiedzieć na pytania: czy biogazownie zdominują polski rynek odnawialnych źródeł energii, na jakie inwestycje można uzyskać dofinansowanie, a także, na które nowe przepisy prawne inwestorzy powinni zwrócić szczególną uwagę?

Produkty obsypane złotem

Złoty Medal Międzynarodowych Tarów Poznańskich jest potwierdzeniem

yy Inteligentna Stacja Transformatorowa SPS yy Mobilna elektrooszczędna elektrownia dużej mocy GETOR QUAGROPACK yy Osprzęt do budowy linii nN dla przewodów izolowanych yy Stacja ładowania samochodów elektrycznych LS-4 Kolejna edycja bloku targów EXPOPOWER, GREENPOWER oraz POZNAŃ DRONE EXPO odbędzie się równolegle z targami INSTALACJE, SECUREX, SAWO w Poznaniu w dniach 21-23 kwietnia 2020 r. n

32. Międzynarodowe Energetyczne Targi Bielskie ENERGETAB 2019

NERGETAB to największe w Polsce targi nowoczesnych urządzeń, aparatury i technologii dla przemysłu energetycznego. Jest to zarazem jedno z najważniejszych spotkań czołowych przedstawicieli sektora elektroenergetycznego. Targom towarzyszyć będą konferencje, seminaria i prezentacje wystawców - zatem jest to także doskonałe forum dla rozmów o aktualnych kierunkach rozwoju branży oraz wdrażanych innowacjach. Targi ENERGETAB to doskonała okazja do nawiązania bezpośrednich kontaktów biznesowych między wystawcami a projektantami, dostawcami usług

i czołowymi przedstawicielami przedsiębiorstw energetycznych – zarówno z Polski jak i z zagranicy. Tradycyjnie już podczas targów odbędzie się konkurs nagradzający prestiżowymi medalami i pucharami „szczególnie wyróżniające się produkty” zgłoszone przez wystawców. W ubiegłym roku targi ENERGETAB 2018 odwiedziło ponad 20 tysięcy zwiedzających z kraju i zagranicy, którzy mogli zapoznać się z ofertami 733 wystawców nie tylko z Polski, ale i 23 krajów Europy i Azji. Ekspozycje targowe zajmują prawie 4 ha urokliwie położonego terenu

u stóp Dębowca i Szyndzielni, zarówno w nowoczesnej hali wielofunkcyjnej, jak i w pawilonach namiotowych czy terenach otwartych - na których wystawcy mają możliwość ekspozycji wielkogabarytowych eksponatów oraz prezentacje nowych technologii np. w zakresie prac pod napięciem w liniach napowietrznych niskiego i średniego napięcia. Warto zatem odwiedzić targi Energetab 2019 w dniach od 17-19 września 2019 r. Więcej informacji na stronie www.energetab.pl. n

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 4/2019

KONFERENCJE I SEMINARIA

Sprawozdanie z konferencji „Transformatory w eksploatacji 2019” W dniach 8-10 maja 2019 r. w hotelu Grand Lubicz w Ustce odbyła się X jubileuszowa konferencja naukowo – techniczna „Transformatory w eksploatacji”, której organizatorami były firmy: Energo-Complex, Ośrodek Badawczo Rozwojowy Energetyki (OBRE), Nynas oraz Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie. Partnerem konferencji był Tauron Dystrybucja a patronatu udzieliły: Polskie Sieci Elektroenergetyczne, Enea Operator, Stowarzyszenie Elektryków Polskich, Politechnika Lubelska i czasopismo „Urządzenia dla energetyki”

potkanie zgromadziło ponad 170 uczestników – przedstawicieli krajowych i zagranicznych firm działających w branży transformatorowej, jak również ośrodków naukowo – badawczych. Wśród uczestników znaleźli się goście z zagranicy m.in. z: Chin, Kanady, Anglii, Austrii, Niemiec, Czech i Litwy. W trakcie konferencji odbyło się sześć sesji, w trakcie których wygłoszono 26 referatów naukowo – technicznych. Prelegentami byli przedstawiciele ośrodków naukowo – badawczych (Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, Politechnika Lubelska, Politechnika Opolska, Instytut Energetyki) oraz firm zajmujących się projektowaniem, produkcją, eksploatacją i diagnostyką transformatorów (ABB, DuPont, Elektrobudowa S.A., Energo – Complex, Maschinenfabrik Reinhausen, Nynas, Omicron, Pol-

skie Sieci Elektroenergetyczne, OBRE, Prozon, Tauron Dystrybucja, Trafta, Weidmann). Na stoiskach reklamowych swoją ofertę zaprezentowało dziewięciu wystawców: Energo-Complex, Energopomiar Elektryka, Maschinenfabrik Reinhausen, Megger, Nynas, OBRE, Omicron, Prozon, Wika. Tematyka zaprezentowanych artykułów dotyczyła najnowszych technicznych trendów dotyczących budowy, diagnostyki i eksploatacji transformatorów. Poruszano zagadnienia z obszaru: zaawansowanej diagnostyki transformatorów, nowości w obszarze materiałów izolacyjnych stosowanych do budowy transformatorów, systemów monitoringu on-line, transformatorów i izolatorów przepustowych z izolacją suchą oraz szeroko rozumianych zagadnień eksploatacyjnych. Podczas uroczystego otwarcia konferencji wy-

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 4/2019

głoszono referat pt.: „Weidmann – innowacje w inteligentnej izolacji”, w trakcie którego uczestnicy konferencji mogli zapoznać się z najnowszymi badaniami prowadzonymi w zakresie rozwoju materiałów izolacyjnych stosowanych w produkcji transformatorów. Wielu uczestników spotkania zwróciło szczególną uwagę na referat pt.: „Właściwości wysokonapięciowe, procesy starzeniowe i markery stanów awaryjnych w cieczach izolacyjnych”, w którym zaprezentowano zachowanie się różnych cieczy izolacyjnych w warunkach naprężeń wysokonapięciowych, zachodzące w nich procesy starzeniowe i ich wpływ na eksploatację oraz wskaźniki stanów awaryjnych. W bloku referatów eksploatacyjnych zwrócono szczególną uwagę na konieczność rozszerzenia zakresu pomiarów i prób przy pracach remontowych dla transformatorów

KONFERENCJE I SEMINARIA najwyższych napięć. Konferencję zakończyła sesja w trakcie której zaprezentowano prace zespołu Prof. Marka Gawrylczyka z Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie w zakresie diagnostyki transformatorów. Poza częścią merytoryczną organizatorzy konferencji przygotowali również kilka atrakcji. Uczestnicy konferencji mieli możliwość rozszerzenia swoich umiejętności kulinarnych poprzez uczestnictwo w warsztatach

prowadzonych przez Jakuba Kuronia. Wspólnie przygotowano m. in.: pierogi z indykiem i żurawiną, pizzę wiosenną, tapionkę z musem mango i świeżymi owocami itp. Pierwszy dzień konferencji zakończył koncert zwycięzcy drugiej edycji programu „Mam talent” - Marcina Wyrostka i zespołu Corazon. Wieczorem drugiego dnia konferencji odbyła się uroczysta sesja jubileuszowa, w trakcie której nagrodą Pax et Bonum uhonorowano prof. Ryszarda

Malewskiego, wieloletniego współpracownika firmy Energo – Complex. Jubileusz 70 – tych urodzin obchodził również prof. Marek Konstanty Gawrylczyk z Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego. Drugi dzień konferencji zakończył nastrojowy koncert zespołu Mów, który soulowym brzmieniem i głębokimi tekstami zapewnił uczestnikom konferencji chwilę refleksji i zafundował porcję dobrej muzyki. n

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 4/2019

www.pkiwilk.pl

Zapraszamy do odwiedzenia naszego stoiska na targach

ENERGETAB 2019 17-19 września 2019 PAWILON J



STOISKO 12

Stacje transformatorowe Rozdzielnice średniego napięcia Złącza kablowe średniego napięcia



Transformatory olejowe i żywiczne

Rozdzielnice niskiego napięcia dystrybucyjne

Rozdzielnice niskiego napięcia przemysłowe

ul. Portowa 4a, 64-761 Krzyż Wielkopolski

 67/ 256 41 53  info@pkiwilk.pl

Sieć Badawcza ŁUKASIEWICZ Instytut Tele- i Radiotechniczny 03-450 Warszawa ul. Ratuszowa 11 www.itr.org.pl

Oferujemy rozwiązania dla:

ENERGETYKI GÓRNICTWA I HUTNICTWA

CR i CRR (rozłączalne) Przetworniki prądowe są stosowane do pomiarów i zabezpieczeń w sieciach elektroenergetycznych niskiego, średniego i wysokiego napięcia. Dzięki swoim bardzo dobrym parametrowm elektrycznym, niewielkiej masie i małym wymiarom zastępują klasyczne przekładniki rdzeniowe. Przetworniki rozłączne CRR umożliwiają łatwą instalację, zwłaszcza na już zamontowanych kablach lub izolatorach. Przetworniki opracowane w ITR w technologii PCB (ang. Printed Circuit Board ) charakteryzują się stałym współczynnikiem przetwarzania (czułości). Z uwagi na szerokie pasmo pomiarowe oraz dużą dokładność, przetworniki CR i CRR są stosowane również w urządzeniach do analizy jakości energii elektrycznej. MUPASZ 710 plus jest 7 generacją sterownika polowego, który został opracowany w ITR. Popularność na rynku krajowym jak i zagranicznym zdobył niezawodnością, ergonomią obsługi, intuicyjnym interfejsem użytkownika oraz możliwością łatwego dostosowania do indywidualnych potrzeb odbiorców. Połączenie zaawansowanych technologii elektronicznych i teleinformatycznych, inteligentnych rozwiązań w dziedzinie elektroenergetyki oraz czynników ekonomicznych spowodowało, że jest liderem na rynku w swojej klasie. Jedną z najistotniejszych cech funkcjonalnych urządzenia jest jego uniwersalność, która pozwala na jego stosowanie w każdym miejscu na świecie. Może współpracować z sieciami o częstotliwości 50/60 Hz. Jakość sterownika potwierdzają: bogaty zestaw funkcji zabezpieczeniowych, zaimplementowany mechanizm projektowania i obsługi logiki użytkownika, wbudowane aplikacje diagnostyczne, wysoki poziom bezpieczeństwa eksploatacji w szerokim zakresie temperatur oraz wiele opcji językowych interfejsu użytkownika. OZNACZANIE WSKAŹNIKÓW CRI/CSR KOKSU to stanowisko do badania wskaźnika reakcyjności koksu (CRI –coke reactivity index) oraz współczynnika wytrzymałości mechanicznej po reakcji (CSR – coke strenght after reactivity) składa się z: • Trójstrefowego rezystancyjnego pieca z dozownikiem gazów, typu PR-140/1300VM; • Urządzenia do chłodzenia retor CB-1/1(2); • Transportera TZR-1M; • Urządzenia bębnującego CSR-1/1; • Komputera wraz z dedykowanym oprogramowaniem; • Wagi elektronicznej; • Oprzyrządowania niezbędnego do realizacji badania. PILOT BATERII KOKSOWNICZEJ KARBOTEST jest to stanowisko koksowania węgla zostało zaprojektowane jako pilot baterii koksowniczej. Umożliwia ono szybkie wytworzenie próbki koksu z materiału wsadowego baterii a w połączeniu ze stanowiskiem CRI/CSR jest narzędziem umożliwiającym technologom opracowanie optymalnego składu mieszanki węglowej przed testami w skali przemysłowej. Stanowisko może służyć do codziennej jakościowej kontroli dostaw węgla lub do opracowywania i testowania składu zupełnie nowych mieszanek. Parametry koksu wytworzonego w skali laboratoryjnej są zbliżone do koksu wyprodukowanego w baterii. STANOWISKO DO KALIBRACJI UŻYTKOWYCH CZUJNIKÓW TEMPERATURY służy do automatycznego sprawdzania użytkowych czujników temperatury z zastosowaniem metody porównawczej (pomiar względem wzorca). Stanowisko przeznaczone jest do sprawdzania termoelementów o długości powyżej 500mm, w zakresie temperatury 200-1300C. Wyposażone jest w komputer z oprogramowaniem umożliwiającym sterowanie procesem oraz rejestrację danych, jak również wydruk protokołów i archiwizację wyników.