Urządzenia dla Energetyki 5/2015 by Urządzenia dla Energetyki

ISSN 1732-0216 INDEKS 220272

Nr 5/2015 (88)

w tym cena 16 zł ( 8% VAT )

| www.urzadzeniadlaenergetyki.pl | • Miniaturowa rozdzielnica SN w izolacji gazowej typu TPM Kompakt hitem Grupy ZPUE • Nowe rozwiązania wskaźników przepływu prądu zwarcia dla sieci SN – Apator Elkomtech • Bo innowacyjność to nie wszystko! – Instytut Energetyki • • Obserwowalność i sterowalność stacji węzłowych SN – Ormazabal

Specjalistyczny magazyn branżowy

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2015 (88)

OD REDAKCJI

Spis treści n WYDARZENIA I INNOWACJE Energetab 2015 – największe w Polsce targi w branży energetycznej........................................................................................6 Grupa Atrem wykona kolejne zlecenie dla Enea Operator.............6 Realizacja projektu budowy nowych bloków w Elektrowni Opole sięgnęła 20 proc...........................................................8 Zdążyć na boom fotowoltaiczny w Polsce................................................8 COPA-DATA czynnym partnerem projektu HMI 4.0 instytutu Fraunhofer IAO...................................................................................10 Technologia TETRA pomaga spółce ENERGA-OPERATOR SA zapewniać nieprzerwane dostawy energii do milionów użytkowników w Polsce............................................................................................13 Objazdowa wystawa firmy Bosch Rexroth ............................................15 n NOWOŚCI Fluke powiększa serię przyrządów Fluke Connect® wprowadzając na rynek 2 nowe mierniki cęgowe: A3003FC i A3004FC...............................................................................................16 Nowości Dacpol......................................................................................................17 Nowości od AB-Micro..........................................................................................18 n TECHNOLOGIE, PRODUKTY, INFORMACJE FIRMOWE

Bo innowacyjność to nie wszystko!............................................................20 Zdalny monitoring stanu maszyn (telemonitoring).........................24 Wi-beee– Przejmij kontrolę..............................................................................26 SPRECON-E-T3 - Rozwiązania dla sieci inteligentnych - SMART GRID i SHN (Self Healing Network) czyli inteligentne zarządzanie obszarem, w którym występuje zwarcie, z przywróceniem zasilania................................................................................28 Nowe rozwiązania wskaźników przepływu prądu zwarcia dla sieci SN..................................................................................................................30 Innowacyjność dostosowana do Twoich potrzeb – Rozdzielnica Premset.......................................................................................32 Miniaturowa rozdzielnica SN w izolacji gazowej typu TPM Kompakt hitem Grupy ZPUE.....................................................36 Napowietrzny wyłącznik SN typu KTW27...............................................40 O projekcie systemu rejestracji zakłóceń elektrycznych, czyli Klient nasz Pan cz.1....................................................................................42 Powłoki ochronne systemów oświetleniowych w systemie duplex z wykorzystaniem farb proszkowych........................................46 Nowoczesne układy probiercze do badania dielektrycznego sprzętu ochrony osobistej produkcji F.A.E. Zwarpol Sp. z o.o......48 Obserwowalność i sterowalność stacji węzłowych SN...................50 Innowacyjne urządzenie wspomagające zrównoważoną gospodarkę olejami elektroizolacyjnymi.................................................60 Kabel Nexans ENERGYFLEX PV........................................................................62 Wtyczki i gniazda LUMINA................................................................................66 RN III SA 24/4/100 – nowa seria rozłączników napowietrznych w ALPAR Kozienice..........................................................68 n EKSPLOATACJA I REMONTY Akumulatorowy klucz udarowy Bosch z silnikiem EC.....................71 n TARGI VIII Lubelskie Targi Energetyczne ENERGETICS 2015.......................74

Wydawca Dom Wydawniczy LIDAAN Sp. z o.o. Adres redakcji 00-241 Warszawa, ul. Długa 44/50 lok. 109 tel./fax: 22 760 31 65 e-mail: redakcja@lidaan.com www.lidaan.com Prezes Zarządu Andrzej Kołodziejczyk, tel. kom.: 502 548 476, e-mail: andrzej@lidaan.com Dyrektor ds. reklamy i marketingu Dariusz Rjatin, tel. kom.: 600 898 082, e-mail: darek@lidaan.com Zespół redakcyjny i współpracownicy Redaktor naczelny: mgr inż. Marek Bielski, tel. kom.: 500 258 433, e-mail: marek.w.bielski@gmail.com Dr inż. Andrzej Maciej Maciejewski, tel. kom.: 601 991 000, e-mail: andrzej.maciejewski3@neostrada.pl Sekretarz redakcji: mgr Marta Olszewska tel. kom.: 531 266 287, e-mail: marta.is.roxy@gmail.com Dr inż. Wojciech Żurowski, doc. dr Valentin Dimov (Bułgaria), Inż. Armand Kehiaian (Francja), prof. dr hab. inż. Andrzej Krawczyk, prof. dr hab. inż. Krzysztof Krawczyk, dr inż. Jerzy Mukosiej, prof. dr hab. inż. Andrew Nafalski (Australia), prof. dr hab. inż. Andrzej Rusek, prof. dr inż. Wiesław Seruga, prof. dr hab. Jacek Sosnowski, prof. dr hab. inż. Czesław Waszkiewicz, prof. dr hab. inż. Jerzy Ziółko, mgr Anna Bielska Redaktor ds. wydawniczych: Dr hab. inż. Gabriel Borowski Redaktor Techniczny: Robert Lipski, info@studio2000.pl Fotoreporter: Zbigniew Biel Opracowanie graficzne: www.studio2000.pl Redakcja nie odpowiada za treść ogłoszeń. Redakcja zastrzega sobie prawo przeprowadzania zmian w tekstach, np. adiustowania lub skracania, a także nieodsyłania materiałów nie zakwalifikowanych do druku. Przedruk, a także publikacja w innej formie, np. elektronicznej w internecie, tylko za zgodą wydawcy i właściciela praw autorskich. Prenumerata realizowana przez RUCH S.A: Zamówienia na prenumeratę w wersji papierowej i na e-wydania można składać bezpośrednio na stronie www.prenumerata.ruch.com.pl Ewentualne pytania prosimy kierować na adres e-mail: prenumerata@ruch.com.pl lub kontaktując się z Telefonicznym Biurem Obsługi Klienta pod numerem: 801 800 803 lub 22 717 59 59 – czynne w godzinach 7.00 – 18.00. Koszt połączenia wg taryfy operatora.

Współpraca reklamowa: ELEKTROBUDOWA SA ................................................................................................................I OKŁADKA ZPUE.................................................................................................................................................II OKŁADKA SCHNEIDER ELECTRIC.............................................................................................................. III OKŁADKA APATOR ELKOMTECH............................................................................................................... IV OKŁADKA ALPAR..................................................................................................................................................................69 APATOR...............................................................................................................................................................12 AS ELEKTROTECHNIK....................................................................................................................................17 ASTE.....................................................................................................................................................................13 CIRCUTOR..........................................................................................................................................................15 ELEKTROBUDOWA SA...................................................................................................................................19 ELEKTROMONTAŻ..........................................................................................................................................45 ENERGETAB.......................................................................................................................................................14 ENERGETICS......................................................................................................................................................64 ENERGOAPARATURA.....................................................................................................................................11 ENERGOELEKTRONIKA.PL...........................................................................................................................23 HITACHI..............................................................................................................................................................73 HOPPECKE........................................................................................................................................................... 3 INSTYTUT ENERGETYKI................................................................................................................................21 MERSEN..............................................................................................................................................................65 NEXANS..............................................................................................................................................................63 ORMAZABAL....................................................................................................................................................57 PCE POLSKA......................................................................................................................................................67 PRUFTECHNIK WIBREM................................................................................................................................25 SILTEC..................................................................................................................................................................70 SPRECHER AUTOMATION............................................................................................................................27 TAURUS-TECHNIC............................................................................................................................................. 7 TAVRIDA ELECTRIC........................................................................................................................................... 5 TEKNISKA POLSKA.........................................................................................................................................39 TRONIA...............................................................................................................................................................44 ZUT ENERGOAUDYT......................................................................................................................................59 ZWARPOL............................................................................................................................................................. 9

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2015

WYDARZENIA I INNOWACJE

Energetab 2015 – największe w Polsce targi w branży energetycznej

satysfakcją informujemy, że na tegoroczne Międzynarodowe Energetyczne Targi Bielskie ENERGETAB 2015 wpłynęły zgłoszenia od ponad 700 wystawców z 17 krajów Europy i Azji, którzy pragną zademonstrować swoje najnowsze produkty dla modernizującej się polskiej energetyki. Wśród wystawców spotkamy zarówno dobrze znane międzynarodowe korporacje dostarczające pełny wachlarz produktów na globalne rynki jak też większość liczących się, krajowych dostawców najbardziej zaawansowanych technologicznie maszyn, urządzeń i aparatów, służących niezawodnemu wytwarzaniu i dostarczaniu energii elektrycznej. Jesteśmy przekonani, że prezentowane podczas targów produkty oraz towa-

rzyszące targom konferencje zadowolą szeroką rzeszę zwiedzających, którzy od wielu lat bardzo licznie odwiedzają nasze targi. Ekspozycja targowa obejmuje następujące obszary tematyczne: przesył, dystrybucję i rozdział energii elektrycznej i cieplnej, wytwarzanie energii elektrycznej i cieplnej, elektrotechnikę i elektronikę przemysłową. Targi ENERGETAB to największe w kraju targi nowoczesnych urządzeń i technologii dla energetyki a zatem doskonałe miejsce promocji i budowy wizerunku firmy. Bielskie targi znane są z dużej frekwencji kompetentnych zwiedzających – w ubiegłym roku ich liczba znacznie przekroczyła 20 tysięcy osób. Strategicznym Partnerem targów ENERGETAB 2015 jest TAURON Polska Energia SA.

Targi to wyjątkowa okazja jednoczesnego spotkania zarówno klientów jak i konkurentów. Program targów w tym organizowanych konferencji i seminariów oraz inne przydatne informacje są na bieżąco aktualizowane na stronie www.energetab.pl. Na tegoroczne targi ENERGETAB 2015 zapraszamy do ZIAD Bielsko-Biała S.A (Al. Armii Krajowej 220) w dniach od 15 do 16 września w godz. od 9:00 do 17:00, a 17 września w godz. od 9:00 do 15:00. – wstęp wolny. n

Grupa Atrem wykona kolejne zlecenie dla Enea Operator Contrast, spółka zależna Grupy Atrem działająca w zakresie elektroenergetyki, podpisała umowę na modernizację rozdzielni wysokich napięć GPZ Pniewy. Wartość kontraktu wynosi około 12 mln zł, a portfel zamówień Grupy wzrósł do ok. 194 mln zł. To kolejne zlecenie od Enea Operator. Spółka przeprowadziła już dla Enea prace związane z przebudową stacji elektroenergetycznych między innymi w Rzepinie, Gorzowie Wielkopolskim oraz Kostrzynie nad Odrą – mówi Marek Korytowski, prezes Contrastu i wiceprezes Atremu. Contrast na potrzeby Enea Operator wykona modernizację rozdzielni wysokiego napięcia 110 kV wraz z dobudową pól wysokich napięć w GPZ Pniewy w województwie wielkopolskim. W zakresie robót jest również wykonanie wprowadzenia torów liniowych WN Sieraków 2 i Wronki 2, opracowanie dokumentacji powykonawczej, inwenta-

ryzacji geodezyjnej, przeprowadzenie prób i testów oraz przekazanie obiektu do eksploatacji. Termin realizacji zamówienia został wyznaczony na rok od podpisania umowy. Wartość kontraktu to około 12 mln złotych. Po podpisaniu umowy portfel zamówień Grupy Atrem wzrośnie do około 194 mln zł, z czego około 138,5 mln zł przypadnie do realizacji w 2015 r. *** Grupa Atrem wykonuje kompleksowe usługi w obszarze automatyki przemysłowej, klimatyzacji oraz elektroenerge-

tyki. Do klientów Grupy Atrem należą największe spółki gazownicze, energetyczne i budowlane w Polsce. Przewagą konkurencyjną Grupy Atrem jest konsekwentnie stosowany model biznesowy, pozwalający na kompleksową obsługę całego łańcucha realizacji inwestycji, począwszy od projektu, poprzez wykonawstwo, na eksploatacji i serwisie wykonanych instalacji kończąc. Grupa Atrem ma stabilną sytuację finansową. W 2014 r. przychody Grupy wyniosły 120,5 mln zł, a zysk netto 1 mln zł. n

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2015

WYDARZENIA I INNOWACJE

Realizacja projektu budowy nowych bloków w Elektrowni Opole sięgnęła 20 proc Zaawansowanie budowy dwóch nowych bloków energetycznych w Elektrowni Opole, flagowej inwestycji PGE Polskiej Grupy Energetycznej i największej inwestycji w Polsce po roku 1989, przekroczyło 20 proc. W Opolu rozpoczął się montaż konstrukcji stalowej kotła, do której zużyte zostanie 50 000 ton stali.

o zakończonym z sukcesem betonowaniu fundamentów kotłów numer 5 i 6, Mostostal Warszawa rozpoczął kolejny etap inwestycji realizowanej na zlecenie Grupy PGE, jakim jest montaż konstrukcji stalowej kotła bloku nr 5. Zgodnie z planem prace potrwają do czerwca 2016 roku. Inwestycja, realizowana zgodnie z harmonogramem i przy dużym udziale polskich firm, z powodzeniem wchodzi w kolejny kluczowy etap. To dobra informacja dla akcjonariuszy spółki, ponieważ dwa wysokosprawne bloki energetyczne w Elektrowni Opole podniosą wartość Grupy Kapitałowej PGE. Kluczem do opłacalności projektu będzie m.in. zastosowanie najnowszych technologii pozwalających uzyskać sprawności netto w produkcji energii elektrycznej o ok. 25 proc. wyższą od obecnie stosowanych w polskiej energetyce. Realizacja tego projektu pozwoli ponadto na znaczące ograniczenie oddziaływania elektrowni na środowisko – mówi Marek Woszczyk, prezes zarządu PGE Polskiej Grupy Energetycznej. Elementy konstrukcji głównej zamontowane zostaną z wykorzystaniem żurawia wieżowego o wysokości 130 metrów i maksymalnym udźwigu 124 ton, ustawionego w środku kotła. Na główną konstrukcję stalową kotłowni składa się ponad 100 elementów, które

montowane będą w osiach o wymiarach 30 na 30 metrów i wysokości 120 metrów. W pierwszej kolejności zostaną zamontowane najcięższe elementy, czyli słupy główne, każdy o wadze około 90 ton. Pierwszy z nich został postawiony wczoraj, to jest 17 sierpnia, o godz. 12.46. Materiały niezbędne do zrealizowania całego etapu inwestycji składowane będą na placach o łącznej powierzchni około 12 000 m². O skali i stopniu skomplikowania montażu konstrukcji kotła mówią liczby. Na końcowym etapie prac, rozpoczniemy również montaż konstrukcji drugorzędowej, który wykonany zostanie przy użyciu sześciu żurawi wieżowych. Podobnie jak konstrukcja główna, konstrukcja drugorzędowa montowana będzie do poziomu 120 metrów. Szacowana ilość konstrukcji drugorzędowej to około 20 000 ton na każdy z bloków. Praca przy tak wymagającym projekcie wymaga odpowiedniego zaplanowania, użycia wyspecjalizowanego sprzętu oraz zaangażowania doświadczonych inżynierów – jesteśmy na to przygotowani – mówi Jose Angel Andres Lopez, wiceprezes zarządu ds. produkcji Mostostal Warszawa. Zgodnie z planem po zakończonym montażu konstrukcji głównej kotła rozpoczną się prace nad stalowym rusz-

tem zewnętrznym, który będzie wciągany przy użyciu wciągników hydraulicznych. Prace na tym etapie potrwają około tygodnia. Budowa dwóch bloków o łącznej mocy 1800 MW realizowana przez PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna, spółkę z Grupy Kapitałowej PGE, jest nie tylko największym spośród obecnie realizowanych kontraktów energetycznych w Polsce, ale i największą inwestycją przemysłową po 1989 roku. Wart blisko 11,6 mld zł projekt na rzecz Grupy Kapitałowej PGE wykonuje konsorcjum firm: Rafako, Mostostal Warszawa, Polimeks-Mostostal przy współudziale Alstom Power, będącym generalnym projektantem, dostawcą kluczowych urządzeń oraz pełnomocnikiem konsorcjum. Konsorcjum wykonało już 20 proc. prac i z powodzeniem realizuje kolejne kluczowe etapy inwestycji. Zgodnie z harmonogramem blok nr 5 zostanie przekazany do eksploatacji w lipcu 2018 r., a blok nr 6 w lutym 2019 r. Nowe bloki produkować będą do 12,5 TWh energii elektrycznej rocznie, która pozwoli na zaspokojenie potrzeb ponad 4 mln gospodarstw domowych. PGE Polska Grupa Energetyczna n

Zdążyć na boom fotowoltaiczny w Polsce Energia słoneczna już niebawem może stać się motorem napędowym gospodarki, a to dzięki Ustawie o Odnawialnych Źródłach Energii, która stwarza ogromne możliwości jej rozwoju. Czy warto inwestować już teraz? Czy PV w praktyce przyniesieni korzyści i zysk? Odpowiedzi na te i wiele innych pytań, będzie można uzyskać podczas piątych Międzynarodowych Targów RENEXPO® Poland.

a boom fotowoltaiczny w Polsce wpływa kilka czynników. Motorem napędowym przemian jest uchwalona w lutym 2015 r. Ustawa o Odnawialnych Źródłach Energii

(OZE), która wejdzie w życie 1 stycznia 2016 r. Najbardziej oczekiwane zmiany, które wprowadza, to taryfy gwarantowane doprowadzania energii do sieci. Za wyprodukowaną

i odsprzedaną energię elektryczną w domowych mikroinstalacjach OZE o mocy do 3 kW ekwiwalent wynosić będzie 0,75 zł/kWh, a 0,65 zł/kWh w instalacjach do 10 kW. Cena jest

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2015

WYDARZENIA I INNOWACJE prawnie gwarantowana przez okres 15 lat od chwili uruchomienia instalacji. Regulacja taryf pobudza rynek prosumentów, co widać już obecnie. W Polsce zainstalowanych jest 27 MW instalacji PV, podczas gdy jeszcze dwa lata temu było to jedynie 1,901 MW. Posiadanie przydomowej elektrowni słonecznej jest nie tylko modne, ekologiczne i umożliwia samowystarczalność, ale od przyszłego roku może stać się również źródłem dodatkowego dochodu. Co to oznacza w praktyce? Przy nadwyżce w wysokości 1 tys. kWh instalacja o mocy 3 kW może zasilić domowy budżet nawet w wysokości 750 zł rocznie. Prosumencka część ustawy o OZE i programy NFOŚiGW, wpłyną pozytywnie na rynek pracy. Zwiększony popyt na systemy solarne skutkuje koniecznością tworzenia nowych miejsc pracy nie tylko w sektorze fotowoltaiki, ale także w branżach optoelektroniki i mikroelektroniki, informatyki oraz telekomunikacji. Tematy dotyczące m.in. wyzwań jakie czekają branżę fotowoltaiczną będą podejmowane podczas V Międzynarodowej Konferencji Fotowoltaiki w Polsce. Podczas konferencji, zorganizowanej przez Polskie Towarzystwo Fotowol-

taiki we współpracy z RECCO, eksperci, przedstawiciele przemysłu PV, władz państwowych i samorządowych oraz operatorów systemów dystrybucyjnych dyskutować będą na temat rozwoju rynków PV w Europie i na świecie. Poruszany będzie również temat jakości instalowanych systemów solarnych i związane z tym działania takie jak Program Certyfikowania Mikroźródeł OZE, certyfikacja instalatorów systemów OZE, a także o zagrożenia związanych z brakiem poprawnego wykonania instalacji prosumenckich PV.

tu można uczestniczyć w najważniejszych premierach prezentacji osiągnięć i rozwiązań technologicznych. Nawiązać wartościowe kontakty biznesowe i towarzyskie. Dzięki zaangażowanym uczestnikom Targów, stały się one platformą wymiany wiedzy i doświadczeń. Każdego roku znacząco zwiększa się liczba wystawców oraz zwiedzających.

Więcej informacji na: www.renexpo-warsaw.com

V Konferencja Fotowoltaiki odbędzie się 24 września br. w godz. 8:00 – 17:00 podczas V Międzynarodowych Targów RENEXPO® Poland w Warszawie.

REECO Poland Sp. z o.o. ul. Bartycka 22B/21A 00-716 Warszawa Tel.: +48 (0) 22 266 02 16 Fax: +48 (0) 22 379 78 60 info@reeco-poland.pl

*** Międzynarodowe Targi RENEXPO® Poland odbywają się od 2011 r. Przez lata zyskały miano największego i najpopularniejszego w Polsce miejsca spotkań branży PV w Polsce. Na Targach co roku obecni są najważniejsi producenci i dostawcy usług. Obecne są wiodące firmy z branży solarnej – od producentów, przez instalatorów po spółki zarządzające, planistów i branżę finansową. Tylko

Organizator REECO Poland Sp. z o.o. jest częścią grupy REECO z główną siedzibą w Niemczech i oddziałami w Reutlingen/Niemcy, Salzburg/Austria, Belgrad/Serbia i Arad/Rumunia. Od 1997 roku spotyka się rocznie około 50 000 fachowców z 70 krajów na targach specjalistycznych i kongresach, które organizowane są przez REECO. Wszystkie terminy targów można znaleźć na stronie www.reeco.eu. n

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2015

WYDARZENIA I INNOWACJE

COPA-DATA czynnym partnerem projektu HMI 4.0 instytutu Fraunhofer IAO Jak interfejsy HMI-Human Machine Interfejs(człowiek-maszyna), będą wyglądały w przyszłości? Jak operatorzy mogą bezpośrednio wpływać na optymalne wykorzystanie systemów dzięki wsparciu operacyjnemu generowanemu przez użytkownika? Na tych zagadnieniach skupia się właśnie Projekt ,,HMI 4.0” opracowany przez Instytut Fraunhofer, Wydział ds. Pracy, Ekonomii i Organizacji (Fraunhofer IAO). Międzynarodowy lider technologiczny i producent oprogramowania firma COPA-DATA, również dołączył do tego międzybranżowego, innowacyjnego projektu jako partner w zakresie wiedzy i oprogramowania.

przeprowadzonej analizie trendów rozwojowych rynku branży HMI Fraunhofer IAO zidentyfikował i przebadał najważniejsze obszary, konieczne do uzyskania skuteczniejszej interakcji człowiek-maszyna w produkcji. Dzięki wspomnianej analizie uzyskano wgląd w obszar ergonomii projektów HMI oraz kwestię integracji w ramach platform HMI nowych technologii takich jak media społecznościowe, czy elementy interakcji i rozpoznawania. Menedżer Projektu, dr Matthias Peissner z Instytutu Fraunhofer IAO wyjaśnia: „W przyszłości znaczenie HMI będzie wykraczać poza zwykłe monitorowanie i obsługę. HMI stanie się platformą, dzięki której zespół będzie podejmować wspólne decyzje, wymieniać się wiedzą i rozwiązywać problemy. W ramach innowacyjnej sieci HMI 4.0, rozwijamy aktualnie filozofię ,,dopasowanego podejścia’’. Tylko w taki sposób możemy pomóc naszym partnerom osiągnąć przewagę konkurencyjną. Projekt HMI 4.0 został uruchomiony po

wcześniejszym przeprowadzeniu licznych badań i analiz rynkowych. Realizowany jest w okresie od jesieni 2014 do maja 2016. W pracach uczestniczą firmy, których procesy produkcyjne odbywają się na skomplikowanych maszynach i liniach produkcyjnych, producenci maszyn, a także dostawcy oprogramowania i technologii, tacy jak COPA-DATA. Wszyscy oni wspólnie opracowują przyszłe możliwości zastosowania wsparcia operacyjnego generowanego przez użytkownika w HMI, według ideologii Przemysłu 4.0. Działania te służą podkreśleniu znaczenia właściwego projektu dotyczącego modułów HMI i ich wydajności, z uwzględnieniem jak największego spektrum zagadnień współczesnych zakładów produkcyjnych.

Zidentyfikowanie najważniejszego, ogólnoświatowego problemu

Na całym świecie wiele obiektów produkcyjnych musi stawić czoła podobnym problemom związanym z obsłu-

gą maszyn. Jednym z nich jest fakt, iż tylko niewielka liczba pracowników ma wiedzę pozwalającą na szybkie i skuteczne usunięcie usterki. Często znajomość optymalnego ustawienia maszyn i sprzętu, to wiedza dostępna tylko pojedynczym ekspertom. Ta z kolei jest stosunkowo rzadko rejestrowana, a przez to jest niedostępna dla innych pracowników, a także dla osób zarządzających firmą. W efekcie końcowym, niejednokrotnie całe zakłady zależą od kilku osób i ich dostępności. „Sprawne radzenie sobie z usterkami jest kluczowe dla efektywności zakładów produkcyjnych“ stwierdza dr Peissner. Dlatego też Ci, którzy opracują skuteczne i efektywne rozwiązanie pozwalające na naprawę usterek bezpośrednio przez operatorów maszyn, poprawią wydajność całego systemu, a dzięki temu zwiększą produktywność zakładu. Niemniej jednak bardzo często zdarza się, że brakuje wystarczającej dokumentacji problemu ze strony samych użytkowników. Uczestnicy projektu HMI 4.0 pracują

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2015

WYDARZENIA I INNOWACJE nad odpowiedzią na pytanie, jakie właściwości muszą posiadać interfejsy HMI przyszłości, aby motywować pracowników do dzielenia się wiedzą. W wyniku ich prac HMI przyszłości powinien przyczyniać się do przechowywania i rozpowszechniania wiedzy wewnątrz firmy łatwiej i pewniej.

Prototypy oparte na oprogramowaniu zenon wyznaczają przyszłość i kierunki rozwoju

Aby jak najskuteczniej połączyć naukę z praktyką, innowacyjne pomysły i rozwiązania są w pierwszej kolejności rozwijane w ramach wspólnego projektu. Ustalenia dotyczące takich zagadnień jak: grywalizacja, psychologia lub świadomość i poznawanie, są zbierane, aby zaowocować ważnymi i niezbędnymi elementami poleceń. W centrum zainteresowania są przydatność i efektywność pomocy operacyjnych, czynnik motywacyjny, organizacja, a także opłacalność takiego systemu. Następnie uczestnicy warsztatów wprowadzają te rozwiązania w konkretnych prototypach, zgodnie z właściwym zastosowaniem. Oprogramowanie zenon do automatyzacji, które-

go producentem jest firma COPA-DATA stanowi podstawę do rozwoju interaktywnych i motywujących elementów wsparcia operacyjnego technlogii HMI. „Ergonomia interakcji człowiek-maszyna jest jedną z naszych kluczowych kompetencji. Projekt zakłada jej ustawiczny rozwój. Dla nas w Inteligentnej Fabryce Przemysłu 4.0 człowiek odgrywa ważną rolę. Dzięki ergonomicznemu oprogramowaniu i wiedzy, pracownik lub pracownica zapewni przewagę konkurencyjną produkcji” - wyjaśnia Philip Werr, Menedżer Marketingu w COPA-DATA. W przyszłości elementy wsparcia operacyjnego generowane przez użytkownika powinny skutecznie wspierać usuwanie usterek w procesach zautomatyzowanych. Powinny stać się narzędziem łatwiejszego i szybszego przekazywania eksperckiej wiedzy operacyjnej użytkownikom i operatorom maszyn. System działający w tle musi ponadto przeprowadzać ważne zadania zarządzania jakością. Z jednej strony ważne jest analizowanie obszaru wsparcia i przyjazność dydaktyczna pomocy. Z drugiej strony powinny być uwzględnione czynniki motywacyjne, aby istniejąca wiedza była od razu prze-

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2015

kazywana do systemu.

Od analizy do opracowania produktu

Wskazówki odnośnie tworzenia pomocnych i bezpiecznych instrukcji powstają wewnątrz HMI, na podstawie szkiców prototypów uzyskiwanych z informacji od użytkowników. „Oprogramowanie zenon pozwoli na integrację zebranej wiedzy, również w systemach wyższego poziomu, aż do ogólnego zarządzania know-how firmy nawet poprzez aplikacje w chmurze” wyjaśnia Werr. Celem firmy COPA-DATA jest jak najszybsze zastosowanie najnowszych wyników badań w produktach rynkowych. W 2014 roku producent oprogramowania zainwestował około 7 milionów Euro w badania i rozwój. „Dla nas firma COPA-DATA jest ważnym członkiem zespołu. Wraz z rozwojem oprogramowania zenon, wypracowane rozwiązania znajdują szybkie i efektywne zastosowanie w praktycznych aplikacjach” mówi dr Preissner, nawiązując do dalszych kroków projektu naukowego. COPA-DATA Polska Sp. z o.o. n

Poznaj nowości Apatora podczas targów ENERGETAB 15-17 września 2015 Hala A, Stoisko nr 19

WYDARZENIA I INNOWACJE

Technologia TETRA pomaga spółce ENERGA-OPERATOR SA zapewniać nieprzerwane dostawy energii do milionów użytkowników w Polsce

NERGA-OPERATOR SA, jeden z największych dystrybutorów energii w Polsce, rozbudowuje swoją infrastrukturę komunikacyjną o technologię Dimetra TETRA firmy Motorola Solutions. yy Cyfrowa komunikacja radiowa pozwala zwiększyć bezpieczeństwo i niezawodność dostaw energii elektrycznej. yy Efektywna kosztowo integracja z obecnie wykorzystywaną przez dystrybutora infrastrukturą dyspozytorską. yy Największy w Polsce projekt Motorola Solutions dla podmiotu z sektora usług komunalnych. Chcąc zapewnić nieprzerwane dostawy energii elektrycznej, największy dystrybutor energii elektrycznej w północnej Polsce, obsługujący ponad 2,9 milionów klientów prywatnych i biznesowych, podjął decyzję o migracji do cyfrowej radiowej technologii komunikacyjnej. Aby zapewnić najwyższą możliwą jakość komunikacji dla swoich pracowników i dyspozytorni, ENERGA-OPERATOR SA zdecydowała się na wykorzystanie rozbudowanego systemu Dimetra IP Terrestrial Trunked Radio (TETRA) od firmy Motorola Solutions. Projekt jest największym tego typu przedsięwzięciem w Polsce wykonanym przez firmę Motorola Solutions na rzecz podmiotu z sektora usług komunalnych.

Zgodnie z zawarta umową, Motorola Solutions dostarczy i wdroży system TETRA, obejmujący przełączniki Dimetra IP TETRA, stacje bazowe TETRA, radiotelefony przewoźne TETRA, radiotelefony przenośne TETRA oraz modemy radiowe TETRA. Motorola Solutions będzie także odpowiedzialna za integrację rozwiązań firm zewnętrznych, w tym systemu nadzorującego przebieg procesu technologicznego (SCADA – ang. Supervisory Control And Data Acquisition), dostarczonego przez firmy Elkomtech i Mikronika i służącego do kontroli sprzętu do dystrybucji energii w odległych lokalizacjach. Motorola Solutions zapew-

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2015

ni także usługi integracji sieci, rozwiązania w zakresie konsoli dyspozytorskiej oraz serwis posprzedażny i usługi utrzymania. „Decydując się na wdrożenie naszego systemu Dimetra IP TETRA, firma ENERGA-OPERATOR SA wybrała niezawodne rozwiązanie komunikacyjne, które może być rozwijane i rozbudowywane. Dzięki temu technologia może wspierać rozwiązania Smart Metering, Smart Grid oraz standard LTE, jeśli zajdzie taka potrzeba” – powiedział Axel Rettig, wiceprezes działu MSSI na region Europy Wschodniej, Rosji oraz Azji Środkowej w firmie Motorola Solutions. n

MIĘDZYNARODOWE ENERGETYCZNE TARGI BIELSKIE BIELSKO-BIAŁA INTERNATIONAL POWER INDUSTRY FAIR

ENERGETAB

15 - 17 września/September 2015

WYDARZENIA I INNOWACJE

Objazdowa wystawa firmy Bosch Rexroth Roadshow – objazdowa wystawa firmy Bosch Rexroth prezentująca nowości z zakresu techniki przemieszczeń liniowych i napędów elektrycznych

dniach 31 sierpnia – 11 września 2015 roku podczas objazdowej wystawy firma Bosch Rexroth zaprezentuje wydajne i nowoczesne komponenty z zakresu techniki przemieszczeń liniowych, systemy wieloosiowe oraz przydatne narzędzia inżynierskie. W ramach ekspozycji będzie można obejrzeć eksponaty i ciekawe prezentacje, a także skorzystać z indywidualnego doradztwa technicznego. Trasa wystawy obejmuje aż 20 lokalizacji w Polsce. Tematyka Roadshow obejmować będzie prowadnice szynowe, tuleje toczne, wały stalowe, mechanizmy śrubo-

wo-toczne, systemy przemieszczeń liniowych, rozwiązania z zakresu techniki montażu i manipulacji, serwonapędy, HMI, zintegrowaną technikę safety oraz konfigurator elementów firmy Bosch Rexroth. Wydajność, precyzja, bezpieczeństwo i energooszczędność to cechy charakteryzujące napędy i sterowania firmy Bosch Rexroth, które wprawiają w ruch maszyny i urządzenia każdego formatu. Przedsiębiorstwo posiada szerokie doświadczenie w aplikacjach mobilnych, maszynowych i projektowych, jak również automatyzacji przemysłu oraz odnawialnych źródeł energii.

Doświadczenie to wykorzystuje przy opracowywaniu innowacyjnych komponentów, indywidualnych rozwiązań systemowych oraz usług. Bosch Rexroth oferuje swoim klientom kompleksowe rozwiązania z zakresu hydrauliki, napędów elektrycznych i sterowań, przekładni oraz techniki przemieszczeń liniowych i montażu. Przedsiębiorstwo, obecne w ponad 80 krajach, osiągnęło w 2014 roku obroty w wysokości 5,6 mld euro przy zatrudnieniu na poziomie 33 700 pracowników. Więcej informacji: www.boschrexroth.pl n

PRZEJMIJ KONTROLĘ

Wi-beee – innowacyjny analizator poboru energii, z bezprzewodowym połączeniem Wi-Fi i dostępem do danych chwilowych i historycznych z poziomu smartfonu, tabletu lub komputera.

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2015

CIRCUTOR, S.A. Vial Sant Jordi, s/n 08232 Viladecavalls, Hiszpania

tel. +48 515 380 682 email: polska@circutor.com 15 www.circutor.com/pl

NOWOŚCI

Fluke powiększa serię przyrządów Fluke Connect® wprowadzając na rynek 2 nowe mierniki cęgowe: A3003FC i A3004FC Fluke Corporation wprowadza na rynek 2 nowe moduły Fluke Connect: mierniki cęgowe do pomiaru prądu stałego A3003FC i A3004FC. Fluke Connect umożliwia m.in. odczyt wyników na urządzeniu mobilnym – smartfonie lub tablecie oraz udostępnianie pomiarów wszystkim członkom zespołu.

iernik cęgowy Fluke A3003FC jest przeznaczony do mierzenia prądu stałego o dużym natężeniu. Został wyposażony w duże cęgi (64 mm) umożliwiające chwytanie większych przewodów, które na ogół występują np. w kopalnictwie, instalacjach użytku publicznego, infrastrukturze morskiej oraz kolejowej jak również w innych gałęziach przemysłu ciężkiego. Unikalna konstrukcja cęgów modelu A3003FC zapewnia większą elastyczność przy pomiarach prądu stałego. Zakres natężenia, który można sprawdzić miernikiem wynosi od 10 A do 2000 A.

Przyrząd umożliwia rejestrację danych i zapis do 65 tys. wyników. Miernik cęgowy Fluke A3004FC, również przeznaczony do mierzenia prądu stałego, umożliwia z kolei pomiar sygnałów w zakresie od 4 do 20 mA bez przerywania obwodu. Wyposażony jest w odłączane cęgi z przewodem przedłużającym, ułatwiające wykonywanie pomiarów w ciasnych miejscach. Fluke A3004FC pozwala na rejestrację danych i zapis do 65 tys. wyników. Oba nowe mierniki cęgowe należą do rodziny bezprzewodowych przyrządów Fluke Connect, które pozwalają automatycznie rejestrować dane w chmurze Fluke Cloud, a także udo-

stępniać je dzięki funkcji rozmowy wideo ShareLive. Bezprzewodowe przyrządy diagnostyczne Fluke Connect sprawdzają się idealnie w przypadku utrudnionego dostępu do lokalizacji pomiaru, jak również nie narażają ciała użytkownika, gdy pracuje on w pobliżu elementów pod napięciem lub w innych niebezpiecznych warunkach, pozwalając na odczytanie wyników na smartfonie, bezprzewodowym multimetrze lub komputerze z bezpiecznej odległości. Więcej informacji o najnowszych produktach Fluke można znaleźć na www.fluke.pl n

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2015

NOWOŚCI

Nowości Dacpol

Zasilacze małogabarytowe Japońska firma Cosel wprowadziła już do sprzedaży nową serie małogabarytowych, tanich zasilaczy na szynę DIN serii KLEA o mocach 120, 240W z napięciami wyjściowymi 24VDC i 48VDC. Standardowe wykonanie zapewnia: yy wbudowane zabezpieczenia przeciw-przeciążeniowe ( OCP) i przeciw-przepięciowe (OVP) yy uniwersalny zakres napięcia wejściowego AC85-264V lub 120-370VDC* yy zakres temperatur pracy -20 do +70C yy sprawność do 90% yy 5 lat gwarancji yy miniaturową obudowę - szerokość 120W=38mm, 240W=50mm yy wykonanie zgodne z UL-60950-1, EN60950-1, c-UL, UL508, CE Low Voltage Directive *w przypadku zasilania DC wymagany jest zewnętrzny bezpiecznik n

Obudowa pulpitowa Unidesk Obudowa pulpitowa/sterownicza Unidesk jest ergonomiczną obudową do aplikacji na biurko jak również do montażu na ścianie. Zapewnia stopień ochrony IP54. Obudowa wykonana jest z aluminium ze zdejmowanym przednim panelem. Specjalny zestaw do montażu płytki PCB umożliwia jej przykręcenie od wewnętrznej strony panelu przedniego. n

Obudowy ze stali nierdzewnej FQ/FQL Obudowy z serii FQ/FQL ze stali nierdzewnej wykonane są w standardzie ze stali AISI 304, natomiast w opcji ze stali AISI 316L. Szafka tak wykonana jest bardzo esetycznie z zachowaniem stopnia ochrony IP66. Model FQ występuję z pełnymi drzwiami, natomiast FQL z drzwiami przeszklonymi. W opcji wsytępuję również specjalny daszek jak i cokół. Standardowo szafki te zawierają płytę montażową. Produkt ten występuję w ciągłej sprzedaży internetowej ! n

Walizki GUARDIAN Firma ZeroCASES wprowadziła na rynek nową serię walizek z tworzywa. Są one wykonane ze specjalnego materiału, który umożliwia pracę w ekstremalnych warunkach. Walizka ta posiada certyfikat IP67. Występują z wypełnieniem jak również bez. Pianka ta jest sztywna i stabilna. Możliwe jest wycięcie kształtu wg rysunku. Posiada ona wiele innych dodatków jak, rączkę z kółkami, elementy do montażu przedniego panelu jak i może występować w różnych kolorach. Produkt ten występuję w ciągłej sprzedaży internetowej ! n www.dacpol.eu

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2015

NOWOŚCI

Nowości od AB-Micro Firma IntelliSAW jest wiodącym amerykańskim dostawcą systemów bezbateryjnych i bezprzewodowych czujników nowej generacji w technologii SAW dla inteligentnych aplikacji sieciowych.

ystem IntelliSAW służy do skutecznego zapobiegania awariom rozdzielnic elektrycznych poprzez stały monitoring temperatur newralgicznych punktów rozdzielnicy. Awaria rozdzielnicy elektrycznej może zatrzymać produkcję, a także spowodować zagrożenie życia ludzkiego. Prewencyj-

ny system mierników temperatury daje możliwość stałego monitoringu temperatury pracy rozdzielnicy i nie wymaga bieżącej konserwacji. Posiadając dokładne dane pomiarowe dostarczane w czasie rzeczywistym z systemu monitorowania kluczowych punktów przesyłu energii zapewnia wczesne

ostrzeganie przed potencjalnymi problemami w postaci sygnału alarmowego po osiągnięciu zadanej temperatury niebezpiecznej. Dane z pomiaru mogą być prezentowane na ekranie komputera roboczego, bądź wyświetlaczu lokalnym, oraz archiwizowane w nadrzędnym systemie SCADA.

Przetwornice napięcia ILUEST CR+ i MT+ AB-MICRO jest autoryzowanym dystrybutorem SALICRU - hiszpańskiego lidera na rynku energoelektroniki, producenta elektronicznych beztransformatorowych trzy- lub jednofazowych przetwornic napięcia ILUEST CR+ o mocy do 45 kVA oraz elektroniczno-magnetycznych przetwornic ILUEST MT+ o mocy do 120 KVA wykorzystywanych do oświetlenia ulic, dróg, placów, czy stadionów. W ofercie znajdują się także elektroniczne i magnetyczne stabilizatory i regulatory napięcia dużych mocy do 330 kVA i UPSy do 800 kVA. Przetwornica ILUEST CR+ zapewnia prawidłowe parametry napięcia zasilania dostarczanego do oświetlenia, pozwalając na wysokie oszczędności energii – do 50% i znaczne zmniejszenie emisji CO2. Elektroniczne ustawienia wysokości napięcia na stabilizatorze pozwalają na dostosowanie natężenia oświetlenia do pory dnia/nocy i natężenia ruchu. Duże oszczędności energii pozwalają na szybki zwrot nakładów inwestycyjnych na modernizację instalacji. www.abmicro.pl ENERGETAB 2015 stoisko F15

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2015

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Bo innowacyjność to nie wszystko! Czy wielkoprądowe łączniki elektroenergetyczne doczekają się powszechnego wsparcia układów stykowych technologią półprzewodnikową? Na to pytanie nie ma dotychczas jednoznacznej odpowiedzi. W Instytucie Energetyki w Warszawie prowadzone są badania konstruktorskie w zakresie wytrzymałości zwarciowej struktur półprzewodnikowych. Czy jest to jaskółka zwiastująca wiosnę? - przyszłość pokaże! Prąd zwarciowy, którego typowy przebieg czasowy przedstawiono na rys. 1, jest prawdziwą zmorą dla łączników zestykowych ze względu na duże natężenie oraz skutki jakie wywołuje swoim oddziaływaniem elektrodynamicznym i termicznym.

kich zestykach 25 – 250 kW mocy czynnej. Warunki rzeczywiste są o wiele ostrzejsze, gdyż rezystancja zestyków pod wpływem prądu zwarciowego drastycznie rośnie. Dodatkowe, negatywne zjawiska występują podczas załączania łącznika na zwarcie (zwarty obwód odbiorczy), gdy łuk elektryczny zapala się jeszcze przed zetknięciem się styków, gdyż w momencie zetknięcia materiał powierzchni styków może być już stopiony, co spowoduje trwałe zespawanie (sczepienie) zestyku rozłącznego. Zdolność załączania zwarć posiadają wymienione już załączniki zwarciowe, zwierniki i wyłączniki, a ponadto rozłączniki i niektóre uziemniki. Na rys. 2 zamieszczono oscylogram z próby wytrzymałości zwarciowej łącznika prądu przemiennego, zawierający przebiegi czasowe prądu oraz mocy i energii traconych w zestyku, którego rezystancja „na zimno” wynosiła 50 mΩ. Na rys. 3 zaprezentowano wygląd styków z widocznymi wypaleniami po negatywnej próbie zwarcio-

Rys. 1. Przykładowy przebieg rzeczywistego prądu zwarciowego AC

Jest on najczęściej prądem stanu awaryjnego, choć w praktyce spotykane są urządzenia, jak np. załączniki zwarciowe czy zwierniki, których znamionowy prąd załączalny musi przewyższać szczytową wartość prądu zwarciowego (prąd udarowy) mogącą wystąpić w załączanym obwodzie. Stosowane zestyki łączników są elementami torów prądowych o największych rezystancjach. Na ich podwyższoną wartość w stosunku do materiału jednolitego (bez przerwy stykowej) wpływa rezystancja zestykowa zależna od siły docisku styków oraz materiału i jakości powierzchni stykowych. Przy przepływie prądu o bardzo dużych wartościach (np. prąd zwarciowy) temperatura powierzchni styczności może przekroczyć temperaturę topnienia materiału stykowego, co może skutkować trwałym zespawaniem styków, czyli uszkodzeniem zestyku łącznika. Oddziaływanie elektrodynamiczne prądu zwarciowego, szczególnie jego wartość udarowa, zdecydowanie pogarsza jeszcze warunki pracy zestyku. Wywołując odskoki styków i związane z nimi zapłony łuku, powoduje nadtopienia styków i eliminuje aparat łączeniowy z dalszej eksploatacji. Rezystancje „zimnych” (o temperaturze otoczenia) zestyków aparatów łączeniowych dużych mocy zawierają się w przedziale ok. 10 – 100 mΩ. Przepływ prądu zwarciowego o wartości skutecznej np. 50 kA spowoduje wytracenie w ta-

Rys. 2. Przebiegi prądu, mocy i energii zestyku łącznika podczas próby wytrzymałości zwarciowej

Rys. 3. Wypalone styki łącznika po próbie wytrzymałości zwarciowej

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2015

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE wej 63/25 kA - 1,0 s. Prąd znamionowy ciągły tego aparatu wynosi 630 A, czyli moc traconą w zestyku szacować można na ok. 25 W, a więc 8000 razy mniej niż przy wartości szczytowej prądu zwarciowego. Innowacyjna technologia półprzewodnikowa zaczęła pojawiać się w branży łączników elektrycznych już kilkadziesiąt lat temu, wraz z zaistnieniem na rynku tyrystorów krzemowych. Łączniki elektroniczne wykazały w stosunku do konwencjonalnych szereg ważnych zalet, w tym: yy łączenie bezłukowe, yy dużą częstość łączeń, yy dużą trwałość łączeniową, yy pracę bez wstrząsów i hałasu. Ówczesne parametry znamionowe tych elementów pozwalały stosować je do budowy tzw. sterowników mocy niskiego napięcia zarówno przemiennego jak i stałego. Postępujący rozwój technologiczny w dziedzinie budowy podzespołów elektronicznych umożliwił wykorzystanie tyrystorów do budowy prototypów łączników półprzewodnikowych niskiego i coraz wyższych napięć. Początkowo tyrystory znalazły zastosowanie przemysłowe jako łączniki manewrowe (przekaźniki, styczniki) a później – aż do chwili obecnej – najpowszechniej wykorzystywane są w różnego rodzaju przetwornikach energoelektronicznych AC-DC. Jednakże w łącznikach elektroenergetycznych dużych mocy nie wyparły dotychczas technologii zestykowej. Dlaczego półprzewodniki nie zastąpiły zestyków w łącznikach wielkoprądowych? Należy zacząć od początku – od porównania właściwości. Złącza półprzewodnikowe budowane na bazie krzemu charakteryzują się ujemnym, nieliniowym współczynnikiem temperaturowym rezystancji, czyli ze wzrostem temperatury ich rezystancja maleje. Rezystywność półprzewodnika krzemowego w temperaturze pokojowej jest o dwa rzędy wielkości wyższa niż miedzi. Powyższe determinuje podstawową wadę tyrystorów jako łączników: dużą rezystancję złącza półprzewodnikowego, a tym samym duże straty mocy, w stanie przewodzenia. Mimo rozwoju technologicznego półprzewodników stosunek mocy traconych przy obciążeniu znamionowym może dochodzić do kilkudziesięciu na korzyść łączników stykowych! Drugą istotną wadą łącznika półprzewodnikowego jest brak galwanicznej przerwy w stanie wyłączonym. Obie wymienione wady uniemożliwiają ze względów ekonomicznych (pierwsza) i bezpieczeństwa (druga) powszechne zastosowanie łączy krzemowych w energetycznych układach zasilających. Aby je eliminować opracowano szereg konstrukcji łączników hybrydowych (stykowo-półprzewodnikowych), w których procesy łączeniowe realizuje bezłukowo człon półprzewodnikowy, natomiast praca ustalona (stany przewodzenia i wyłączenia) odbywa się z wykorzystaniem członów zestykowych. Konstrukcje tego typu systematycznie unowocześniane wraz z postępem technologicznym są coraz powszechniej stosowane w stałoprądowych systemach trakcyjnych oraz – po wielu latach prac naukowo-badawczych - w elektroenergetycznych systemach przesyłowych prądem stałym HVDC (High Voltage Direct Current) i elastycznych systemach przesyłowych prądu przemiennego FACTS (Flexible AC Transmission Systems). Segmenty półprzewodnikowe wielkich mocy i wysokich napięć są dotychczas domeną czołowych koncernów branży elektroenergetycznej, natomiast konstrukcje półprzewodnikowych łączników nN wielkich mocy są coraz powszechniej opracowywane i produkowane przez firmy krajowe.

W laboratoriach badawczych Instytutu Energetyki w Warszawie coraz częściej badane są łączniki półprzewodnikowe krajowej produkcji. Trafiają tu powszechnie stosowane, a tym samym najczęściej badane prostowniki trakcyjne mocy o prądach zwarcia do 40 kA. Również krajowej produkcji (kilku firm) badane są w Instytucie Energetyki tyrystorowe zabezpieczenia ziemnozwarciowe (zwierniki) instalowane w systemach zasilania trakcji kolejowej i miejskiej załączające prądy zwarciowe na poziomie kilkudziesięciu kiloamperów. Badane są także rodzimej konstrukcji załączniki zwarciowe nN bezproblemowo łączące prądy rzędu 135 kA. Nowatorskie rozwiązania konstrukcyjne tych aparatów poza innowacyjną technologią półprzewodnikową muszą spełniać krytyczne dla swego upowszechnienia ostre kryteria ekonomiczne. Optymalizacja projektowania prototypów opiera się – podobnie jak w innych dziedzinach przemysłu – na wykorzystaniu maksymalnych możliwości elektrycznych z poszczególnych elementów elektronicznych. Jest to dziedzina bardzo delikatna, gdzie drobna niedokładność obliczeniowa może skutkować awarią półprzewodnika. Na rys. 4 przedstawiono fotografię uszkodzonego tyrystora mocy.

Rys. 4. Tyrystor mocy uszkodzony podczas przepływu zbyt dużego prądu zwarciowego

Bardzo przydatne na etapie opracowywania prototypu urządzenia półprzewodnikowego mocy są badania konstruktorskie elementów (np. dynamiczne charakterystyki zewnętrzne dla obszaru pracy zwarciowej) i całych podzespołów (np. wytrzymałość zwarciowa i zdolność załączania zwarcia) przeplatane obliczeniami symulacyjnymi. Na rys. 5 przed-

Rys. 5. Przebiegi prądu zwarciowego, mocy traconej w tyrystorze i przyrostu temperatury złącze-obudowa

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2015

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE stawiono ilustrację graficzną wyników obliczeń symulacyjnych cieplnej wytrzymałości zwarciowej tyrystora w oparciu o katalogową zależność przejściowej impedancji termicznej w funkcji czasu. Najistotniejszy jest przebieg czasowy (kolor czerwony) przyrostu temperatury złącze-obudowa tyrystora wywołanego przepływem konkretnego prądu zwarciowego (kolor niebieski). Specjaliści branży technologii półprzewodnikowej zgodnie oświadczają, że nastąpił już kres możliwości rozwoju elementów na bazie krzemu. Nowe technologie półprzewodników oparte są na starych, od lat dobrze znanych materiałach jak przede wszystkim węglik krzemu SiC (powszechnie znany pod nazwą karborund – tarcze szlifierskie) i azotek galu GaN. Są to materiały o zdecydowanie wyższych parametrach temperaturowych i napięciowych, lecz niezwykle trudne do wytworzenia (resublimacja w temperaturach przekraczających 2000°C). Ośrodki naukowców

i specjalistów od technologii od lat pokonują coraz to nowe bariery wyrastające w procesach produkcji, doprowadzając na chwilę obecną do wykorzystywania SiC i GaN w wytwarzaniu diod i tranzystorów. O tyrystorach mocy jeszcze nie komunikowano, przynajmniej tych produkowanych na skalę przemysłową. Czy te najnowocześniejsze obecnie technologie doprowadzą wreszcie do wyeliminowania w rozdzielniach elektroenergetycznych wszystkich wyłączników, rozłączników, odłączników i uziemników? Nie wiadomo, bo innowacyjność to nie wszystko. Liczą się także inne aspekty, w tym ekonomia i przede wszystkim czynnik ludzki – strach przed nowatorstwem. n Stanisław Maziarz Zbigniew Piątek Instytut Energetyki Warszawa

Regionalne Seminaria / Szkolenia dla Służb Utrzymania Ruchu www.seminarium.energoelektronika.pl 19.02.2015 - Radom 12.03.2015 - Tarnów 31.03.2015 - Wałbrzych EX 16.04.2015 - Białystok 14.05.2015 - Zielona Góra 18.06.2015 - Trójmiasto Robotyzacja i automatyzacja celem poprawy efektywności produkcji

24.09.2015 - Opole

Diagnostyka i monitoring maszyn w zakładach przemysłowych

22.10.2015 - Poznań EX 03.12.2015 - Toruń

Ochrona przepięciowa i systemy gwarantowanego zasilania pomocne w utrzymaniu ciągłości produkcji

Jeżeli jesteś zainteresowany uczestnictwem w Seminarium, zaprezentowaniem produktu lub nowego rozwiązania napisz do nas: marketing@energoelektronika.pl

c js ie a m zon ść nic Ilo ra

Jeżeli jesteś zainteresowany uczestnictwem w Seminarium, zaprezentowaniem produktu Energoelektronika.pl tel. (+48) 22 70 35 291 lub nowego rozwiązania napisz do nas: marketing@energoelektronika.pl Energoelektronika.pl tel. (+48) 22 70 35 291 Partnerzy:

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2015

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Zdalny monitoring stanu maszyn (telemonitoring) W każdym procesie oceny stanu maszyny możemy wyróżnić klika niezbędnych elementów i czynności, które muszą być wykonane, aby otrzymać wymagany rezultat, którym w tym wypadku jest rzetelna informacja o stanie maszyny. Tak, więc możemy wyróżnić następujące elementy: 1. Maszyna, lub zespół maszyn, który chcemy ocenić 2. Wybór parametru lub parametrów stanu na podstawie, których wnioskujemy o stanie maszyny (najczęściej korzystamy z procesów resztkowych tj. wibracyjne, termiczne, elektromagnetyczne…) 3. Tor pomiarowy umożliwiający monitorowane parametru lub parametrów stanu i akwizycję wybranych danych. 4. Bazę danych, gdzie gromadzone są wybrane parametry 5. System ekspercki i/ lub wysokokwalifikowany specjalista, który na podstawie analizy zebranych danych generuje 6. Raport, w którym zawarte są informacje i rekomendacje.

ak wiec, przeprowadzenie całego procesu oceny wymaga: wiedzy, organizacji oraz zaangażowania środków technicznych i finansowych. Powstaje wiec pytanie czy proces ten można uprościć i jak zredukować cenę. Odpowiedzią może być telemonitoring. Dzięki niemu punkty 2-5 możemy potraktować, jako „czarną skrzynkę” na wyjściu, któ-

rej otrzymujemy interesujące nas dane w postaci raportu. Telemonitoring wydaje się być najbardziej opłacalny, gdy diagnozowane obiekty są rozlokowane na bardzo dużym obszarze lub w strefach gdzie ręczna akwizycja danych jest niebezpieczna, ale nie tylko, gdyż można sobie wyobrazić sytuację, gdzie akwizycja danych realizowana jest w sposób

ręczny, przez nisko wykwalifikowany personel, a analiza danych powierzona jest ekspertowi PRUFTECHNIK WIBREM. Dzięki takiemu rozwiązaniu nie ponosimy kosztów związanych z przejazdami i czasem potrzebnym na akwizycję danych wykonywaną przez eksperta. Stanisław Mendel, Kierownik Produktu Serwis n

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2015

Telemonitoring to jedna z najnowszych inicjatyw Pruftechnik Wibrem wykorzystująca pełną funkcjonalność i zalety systemów on-line oraz doświadczenie i wiedzę ekspercką naszych inżynierów.

Zalety telemonitoringu: • Zdalny, ciągły dostęp do danych pomiarowych i informacji o stanie urządzeń • Indywidualne raportowanie stanu dynamicznego • Dostęp do najnowszej technologii i oprogramowanie z bezpłatnymi aktualizacjami • Możliwość wykorzystania istniejącej struktury sieciowej • Natychmiastowa diagnoza bez konieczności wzywania specjalisty • Specjalistyczne wsparcie analityczne 24/7 • Niższe koszty pracy specjalistów • Dostępność ekspertów w trudnych przypadkach • Różnorodne formy finansowania infrastruktury

POMIAR

OFF-LINE

Baza danych klienta

DANE

CENTRUM MONITORINGU rap

01010110 10101011

MASZYNA

CZUJNIK

ort

ON-LINE

RAPORT Baza danych PRUFTECHNIK WIBREM

PRUFTECHNIK – WIBREM Sp. z o.o. ul. Sułowska 43, 51-180 Wrocław Tel +48 71 326 57 00, Fax +48 71 326 57 10

www.pruftechnik.com.pl

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

– Przejmij kontrolę Firma Circutor zawsze przywiązuje szczególną wagę do innowacji i rozwoju technologii, aby zapewnić wydajniejsze wykorzystanie posiadanych zasobów każdego dnia. Nowe technologie bezprzewodowe ułatwiają nam dostęp do dużej ilości informacji, w sposób natychmiastowy i z dowolnej lokalizacji, co pomaga nam przejść do wyższego poziomu obsługi. Wi-beee to innowacyjny analizator poboru energii, jednofazowy lub trójfazowy, z połączeniem bezprzewodowym Wi-Fi, który pokazuje dane chwilowe i historyczne dotyczące poboru energii elektrycznej, za pośrednictwem dowolnego urządzenia typu smartfon, tablet lub komputer osobisty, z wykorzystaniem odpowiedniej aplikacji lub wbudowanego serwera internetowego. Jest to idealne narzędzie do optymalizacji wydajności instalacji elektrycznej oraz do kontrolowania i pokazywania oszczędności energetycznych. Wi-beee to kompaktowe urządzenie, które monitoruje i gromadzi dane elektryczne, w celu osiągnięcia odpowiedzialnej i skutecznej kontroli zużycia energii. Jest łatwe w instalacji, mocowane za pomocą specjalnego „klipsu”, który bazuje na opatentowanym systemie DINZERO. System ten może być stosowany do łatwego montażu urządzenia na górze lub na dole wyłącznika nadprądowego (MCB - Miniature Circuit Breaker). Nie zajmuje dodatkowej przestrzeni na szynie DIN, nie wymaga dodatkowego okablowania, przekładników prądowych czy dodatkowych

odbiorników. Po instalacji, urządzenie zacznie konwersję zmierzonych parametrów na informacje, które zostaną wysłane za pośrednictwem bezprzewodowego połączenia Wi-Fi. Wi-beee może być zainstalowany na każdym – jedno- lub trójfazowym – punkcie zasilania instalacji (o maksymalnym poborze 63 A) i pomaga wykryć miejsce, w którym energia nie jest wykorzystywana efektywnie. Jego ła-

twość obsługi i instalacji sprawia, że jest doskonałym wyborem do kontrolowania zużycia w budynkach mieszkalnych, sektorze usługowym lub w małych i średniej skali sektorach przemysłu. Rozwiązanie składa się z następujących elementów: jedno- lub trójfazowego czujnika pomiarowego Wi-beee z bezprzewodową łącznością Wi-Fi, aplikacji na smartfon/tablet „WibeeeAPP” (umożliwiającej konfigurację, wyświetlanie parametrów elektrycznych w czasie rzeczywistym, analizę danych historycznych i ustawienie alertów) oraz platformy internetowej (z możliwością konfiguracji profilu użytkownika, wizualizacji, prognozy i analizy danych). Cały system został zaprojektowany w celu monitorowania instalacji i przesyłania informacji za pomocą bezprzewodowej sieci komunikacyjnej. Wi-beee gromadzi niezbędne dane dotyczące zużycia energii elektrycznej i pomaga nam je interpretować, poznać nasz profil poboru energii oraz zapewnić oszczędności na fakturze za energię. Więcej informacji o Wi-beee można znaleźć na stronie www.circutor.com oraz wibeee.circutor.com n

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2015

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

SPRECON-E-T3 - Rozwiązania dla sieci inteligentnych - SMART GRID i SHN (Self Healing Network) czyli inteligentne zarządzanie obszarem, w którym występuje zwarcie, z przywróceniem zasilania

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2015

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2015

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Nowe rozwiązania wskaźników przepływu prądu zwarcia dla sieci SN Współczesne sieci elektroenergetyczne oprócz zwiększonego zapotrzebowania na energię elektryczną muszą sprostać rosnącym wymaganiom dotyczącym niezawodności ich pracy. Duży nacisk na zapewnienie ciągłości dostaw energii elektrycznej, prowadzący do zmniejszenia współczynników niezawodnościowych sieci tj. SAIDI i SAIFI, może być realizowany poprzez minimalizację obszaru niezasilonego podczas awarii, a także minimalizację czasu trwania przerw w dostawie energii. Wyznacznikiem realizacji powyższych celów jest szybka, pewna i jednoznaczna lokalizacja miejsca wystąpienia zwarcia.

irma Apator Elkomtech SA w swojej ofercie produktowej posiada szereg urządzeń przeznaczonych do wykrywania i sygnalizacji przepływu prądu zwarciowego, pozwalających w znaczący sposób wpłynąć na polepszenie wskaźników niezawodnościowych sieci, jak również ułatwiających i wspomagających eksploatację sieci energetycznej. Oferta wskaźników zwarć obejmuje dwa typy urządzeń: pierwszą grupę stanowią sterowniki telemechaniki z funkcją wskaźnika przepływu prądu zwarciowego, drugą grupę - dedykowane urządzenia do detekcji prądu zwarciowego.

Widok urządzenia Ex-mBEL_W_E2

Sterowniki telemechaniki z funkcją wskaźnika przepływu prądu zwarciowego

Dedykowane wskaźniki przepływu prądu zwarciowego

Do tej grupy urządzeń należą sterowniki telemechaniki przeznaczone do obsługi napowietrznych i kablowych punktów rozłącznikowych i odłącznikowych sieci średniego napięcia - rodzina sterowników Ex-mBEL_Sx. Urządzenia Ex-mBEL_Sx integrują funkcje zabezpieczenia i sterownika telemechaniki. W wersji standardowej (współpraca z odłącznikami) urządzenia tylko sygnalizują wystąpienie zwarcia. W wersji współpracującej z rozłącznikami mogą oprócz funkcji wskaźnika przepływu prądu zwarciowego realizować funkcję automatyki sekcjonującej (otwierać rozłącznik w wybranej przerwie beznapięciowej). Dodatkową, szczególnie istotną cechą tych urządzeń jest posiadanie funkcji rejestratora zakłóceń, która umożliwia analizę awarii oraz ułatwia proces dostosowania nastaw i eksploatacji wskaźnika w konkretnym miejscu w sieci. Najnowszym rozwiązaniem sterownika z funkcją detektora przepływu prądu zwarciowego przeznaczonego do zdalnego nadzoru i obsługi rozdzielni wnętrzowych średnich napięć wyposażonych w sensory napięciowe i/lub prądowe jest Ex-mBEL_W. Urządzenie obsługuje większość oferowanych na rynku sensorów. Ex-mBEL_W pełni funkcję kierunkowego wskaźnika przepływu prądu zwarciowego - wykrywa zwarcia międzyfazowe oraz doziemne. Urządzenie przekazuje informację o wykryciu zaburzenia sterując dedykowanymi lampkami sygnalizacyjnymi oraz drogą cyfrową poprzez kanał komunikacyjny do systemu nadzoru. Sterowniki rodziny Ex-mBEL_Sx oraz Ex-mBEL_W umożliwiają jednoczesną łączność z centrami nadzoru w dwóch różnych radiowych systemach komunikacyjnych (GPRS i TRUNKING albo GPRS i TETRA) w różnych lub tych samych protokołach łączności.

Apator Elkomtech obserwując trendy w energetyce wprowadził nową linię produktów dedykowanych do realizacji funkcji wskaźników prądu zwarciowego - rodzinę urządzeń Ex-DPZ. Urządzenia te przeznaczone są do wykrywania przepływu prądu zwarciowego międzyfazowego i doziemnego w sieciach izolowanych, kompensowanych oraz uziemionych przez rezystor. Mogą pracować również w sieciach skompensowanych z automatyką AWSC, dzięki funkcji wykrywania zadziałania tej automatyki. Detektory Ex-DPZ są w pełni zintegrowane z systemem zdalnego nadzoru WindEx. Oprócz informacji o wykryciu przepływu prądu zwarciowego, przesyłają do niego również bieżące wartości prądów, informacje o zaniku napięcia zasilania, niskim poziomie baterii i stanie wejść sygnalizacyjnych. Informacja o wykryciu zaburzenia w sieci przekazywana jest również drogą stykową poprzez 2 dedykowane wyjścia sygnalizacyjne do lampek umieszczonych na zewnątrz stacji z rozróżnieniem zwarć międzyfazowych i doziemnych.

Ex- DPZ_T2 Ex- DPZ_M2

Widok urządzeń Ex-DPZ w wersji T2 i M2

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2015

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Widok przekładnika z otwartym rdzeniem Ex-DPZ_PP100/ Ex-DPZ_PP150 i komparatora Ex-DPZ_CMP

W zależności od wybranego wariantu, Ex-DPZ może posiadać wbudowany modem GSM, pozwalający na prowadzenie łączności w kanale pakietowym GPRS. Dodatkowo urządzenia Ex-DPZ posiadają wbudowany kanał transmisji szeregowej RS485, który może być wykorzystywany do współpracy z urządzeniami telemechaniki bezprzewodowej m.in. Ex-BRG2, Ex-mBEL, bądź kolejnymi detektorami przepływu prądu zwarciowego. Dzięki temu możliwa jest komunikacja kilku wskaźników przepływu prądu zwarciowego z systemem SCADA przez jeden modem GSM. Rodzina Ex-DPZ znajduje zastosowanie również w rozdzielniach SN, gdzie wymagana jest detekcja prądu zwarciowego w kilku polach odpływowych. Urządzenia wyposażone są w 1 lub 2 kanały kontroli przepływu prądu zwarciowego. Każdy kanał pomiarowy zawiera: 3 wejścia do pomiaru prądu fazowego, 1 wejście do pomiaru prądu doziemnego Io oraz 2 wejścia światłowodowe przeznaczone dla komparatorów Ex-DPZ_CMP. Zakresy pomiarowe urządzeń przystosowane są do obsługi przekładników z dzielonym rdzeniem - Ex-DPZ_PP100 lub Ex-DPZ_PP 150. Urządzenia Ex-DPZ, w zależności od wyposażenia, występują w kilku wariantach: Ex-DPZ_M1, Ex-DPZ_M2, Ex-DPZ_S1, Ex-DPZ_S2, Ex-DPZ_T1, Ex-DPZ_T2, Ex-DPZ_P różniących się: yy ilością obsługiwanych pól: – obsługa 1 pola (4 wejścia analogowe): Ex-DPZ_M1, S1, T1, P – obsługa 2 pól (8 wejść analogowych): Ex-DPZ_M2, S2, T2 yy sposobem łączności: – wbudowany modem GSM: Ex-DPZ_M1, M2 – port RS485 do telemechaniki: Ex-DPZ_S1, S2, T1, T2, P

yy napięciem zasilania: – 230V AC: Ex-DPZ M1, M2, S1, S2 – 24V DC: Ex-DPZ_T1, T2, P yy podtrzymaniem zasilania: – bateryjnym: Ex-DPZ M1, M2, S1, S2 – z zewnętrznego UPS: Ex-DPZ_T1, T2, P yy ilością i napięciem wejść sygnalizacyjnych: – 4 wejścia sygnalizacyjne (zasilanie zewnętrzne 24V DC): Ex-DPZ_T1, T2 – 4 wejścia sygnalizacyjne (zasilanie wewnętrzne): Ex-DPZ_M1, M2, S1, S2 – 8 wejść sygnalizacyjnych (zasilanie zewnętrzne 24V DC): Ex-DPZ_P yy ilością wyjść sterowniczych: – brak: Ex-DPZ M1, M2, S1, S2, T1, T2 – 2 wyjścia sterownicze: Ex-DPZ_P Pomiar prądu zerowego może być wykonywany za pomocą pojedynczego przekładnika Ferrantiego (Ex-DPZ_PP150) obejmującego jednocześnie trzy przewody fazowe, lub za pomocą trzech przekładników mierzących prądy fazowe w układzie Holmgreen’a. Zakres pomiarowy dla prądów fazowych wynosi 500A, dla prądu doziemnego 100A. Przy wykorzystaniu komparatorów Ex-DPZ_CMP wartość prądu zwarciowego nastawiana jest przełącznikiem na urządzeniu.

Przykładowy schemat przyłączeniowy dla Ex-DPZ_M2

Podsumowanie

System kontroli kilku pól odpływowych z wykorzystaniem Ex-DPZ_M2 i Ex-DPZ_S2

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2015

Wskaźniki przepływu prądu zwarciowego oferowane przez Apator Elkomtech dzięki elastyczności implementacji w nowych rozdzielnicach i łatwości doposażenia rozdzielni już istniejących mogą w znaczący sposób wspomóc i ułatwić eksploatację sieci energetycznej. Dzięki pomiarom z sensorów, bądź przekładników zapewniają pewne i jednoznaczne zlokalizowanie miejsca zwarcia, zarówno w sieciach izolowanych, kompensowanych czy uziemionych. Wpływa to na diametralną poprawę wskaźników niezawodnościowych sieci, a także na oszczędności wynikające z zarządzania pracami brygad ruchowych w terenie. Skuteczność działania oferowanych wskaźników pozwala na ich pełną kompatybilność z systemem odbudowy zasilania FDIR, przyczyniając się do zwiększenia efektywności działania i bezpieczeństwa użytkowania systemu. n Krzysztof Kalusiński Apator Elkomtech SA

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Innowacyjność dostosowana do Twoich potrzeb – Rozdzielnica Premset

Rynek energii elektrycznej zmienia się. Z dnia na dzień rosną wymagania klientów finalnych, zaś dostawcy na całym świecie zyskują większą świadomość wpływu na środowisko procesów wytwarzania energii. Tymczasem, ogólna konsumpcja energii stale wrasta. W związku z tym, że coraz bardziej uzależniamy się od energii elektrycznej, sposób w jaki ja produkujemy, rozdzielamy, zużywamy musi również ewaluować. Rozwiązanie będzie obejmować nie tylko regulacje popytu na energię, ale również wprowadzenie inteligentniejszego zasilania i sieci energetycznych. W związku z tym Firma Schneider Electric wprowadza całkowicie nowe rozwiązanie wykraczające poza zakres rozdzielnic w izolacji powietrznej (AIS) oraz izolacji gazowej (GIS). 32

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2015

Inteligentne sieci i zaawansowane cyfro TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE rozwiązania do zarządzania Twoją insta Budowa modułowa z całkowitą

wyłączniki, zintegrowane pola pomiarowe oraz przekładniki prądowe i na- izolacją pięciowe. Architektura Premset jest oparta na Ekranowany i uziemiony system izolacji przetestowanych zespołach bloków pozwala przedłużyć czas życia urządze- funkcyjnych, zaprojektowanych do nia,elektrycznej co zmniejszazmienia całkowite wspólnej pracy w różnych konfiguraRynek energii się.koszty Z dniapona dzień rosną wymagania klientów finalnych , zaś do siadania (TCO). Ponadto, dzięki temu, że cjach. Ułatwia to zaprojektowanie całym świecie zyskują świadomość wpływu środowisko procesówSN. wytwarzania energii. każda częśćwiększą czynna rozdzielnicy jest za- i na użytkowanie rozdzielnicy Tymczasem,izolowana ogólna konsumpcja W związkukonstrukcja z tym, że coraz bardziej uzależnia uzyskujemy:energii stale wzrasta. Dodatkowo, akcesoriów y y Zmniejszenie ryzyka zwarcia łukoi urządzeń pomocniczych typu pod- ewoluow energii elektrycznej, sposób w jaki ją produkujemy, rozdzielamy i zużywamy musi również wego łącz i korzystaj umożliwia wprowadzaRozwiązanie będzie obejmować nie tylko regulację popytu na energię, ale również wprowadzenie yy Optymalizację czynności konserwa- nie zmian na obiekcie, nawet w ostatinteligentniejszego zasilania i sieci energetycznych. nim momencie. Szeroki wybór pól cyjnych yy Poprawę bezpieczeństwa ludzi SN oraz funkcji sterowania i monitoBłyskotliwe rozwiązania, gotowe do ringu,Architektura z rozproszoną a także możliwość rozbudoi mienia. wy i modyfikacji u klienta zapewnia inteligentnych sieci inteligencją Efektywność najbardziej opłacalne konfiguracje. rozdzielnicy Premset™ pre- KrótkoInteligentne mówiąc modułowa Aby sprostaćKonstrukcja tym wyzwaniom, musimy wyposażyć urządzeniabudowa elektroniczne wy zentuje przyszłość sieci rozdzielczych gwarantuje: nasze sieci dystrybucyjne w inteligentne rozwiązania, w rozwiązaniach Premset pozwalają na ła SN, włączając funkcjonalność inteli- yy dodatkowe oszczędności kosztów które przyniosą nowy poziom efektywności poprzez instalacji, połączenie, wioparciu o standardowe pro gentnych sieci i zmieniając sposób obsługi modernizacji, zaawansowany monitoring i sterowanie. instalacji yy optymalizację komunikacyjne systemem typu podłącz podejścia do projektowania, czasuzdostawy, i eksploatacji dystrybucyjnych sieci SN. yy ułatwienie modyfikacji na każdym co znacznie ułatwia konfigurację. Do tego właśnie została zaprojektowana rozdzielnica Rozdzielnica Premset została zaetapie. Premset, która to rozszerza Twoją o projektowana po to,instalację aby rozszeWszystko to składa się na elastyczny syste rzyć możliwości sieci energetyczOferta Premset obejmuje spójną ganastępujące cechy: zintegrowaną technologią Web, wstępnie nych poprzez: mę kompaktowych i niezawodnych > Automatyka zasilania, dzięki wyposażeniu i przetestowany, yy Automatykę zasilania, dzięki wypo- pól z zaprojektowany łącznikiem do 630A o podziałce który w w komunikację inteligencję potrzeby można łatwo uaktualnić. Poprawa bezpieczeństwa rozdzielnicysażeniu rozdzielnicyi lokalną w komunikację 375mm, od najprostszych, wyposażoRozdzielnica Premset jest pierwszym i lokalna inteligencję nych Dzięki w rozłączniki, poprzez wyłączarchitekturze Premset, można w pr > Zarządzanie obciążeniem, poprzez zintegrowane globalnym produktem, w którym wy- yy Zarządzanie obciążeniem, przez niki dosposób ochrony transformatorów SN/ zbudować inteligentniejszą sieć analizatoryzintegrowane parametrów sieci korzystano ekranową izolację stałą. analizatory parame- nn do ciężkich aplikacji zabezpieczajądystrybucyjną SN.są również poSystem Ekranowej Izolacji>Stałej trów sieci cych linie SN. Dostępne Zarządzanie urządzeniem, dzięki zaawansowanym (2SIS), ma na celu zapewnienie nie- yy Zarządzanie urządzeniem, dzięki za- la wyłącznikowe na 1250A o podziałce funkcjom nadzoru rozdzielnicy i transformatora zawodności i długotrwałej żywotnoawansowanym funkcjom nadzoru 750mm (2x375mm). Uzupełnieniem ści rozdzielnicy, zaś modułowa kon- automatycznego rozdzielnicy i transformatora > System przełączania zasilania, oferty są pola pomiarowe dedykowastrukcja, pozwala używać blokówprzez szyn zintegrowane yy System automatycznego przełączane do pomiaru rozliczeniowego przy rozwiązania SZR w celu w dowolnej kombinacji. Izolacja ta jest nia zasilania, przez zintegrowane użyciu przekładników nowej generacji zmniejszenia czasu przerwy w zasilaniu. stosowana we wszystkich jednostkach rozwiązania SZR w celu zmniejsze- w izolacji 2SIS jak również tradycyjnych funkcyjnych zawierających: rozłączniki, nia czasu przerwy w zasilaniu. przekładników konwencjonalnych. Sieć Komunikacyjna

Radio / GSM / GPRS / Ethernet

Inteligentne urządzenia Wskaźniki zwarć Zabezpieczenia Mierniki Sterowanie lokalne Sterowanie zdalne

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2015 4

wszystkich pól TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE Intuicyjna konstrukcja 3-w-1 Ta sama konstrukcja dla każdej konfiguracji Dodatkową zaletą1gamy rozdzielnic Premset jest uproszczona i modułowa konstrukcja. W rezultacie Dzięki konstrukcji 3-w-1,powstaje funkcje wyPrzedział nn 1 system łatwy w doborze, prosty w obsłudze, efektywny kosztowo i zapewniający zarówno łatwą instalację jak są łączenia, odłączania i uziemienia zintegrowane w jednym aparacie pełi modyfikację.

Test kabli

niącym rolę rozłącznika i odłącznika z uziemnikiem lub wyłącznika i odłącznika z uziemnikiem. Możliwe są również tylko trzy stany pracy: zamknięty, otwarty i odłączony oraz uziemiony.

3 Górne przyłącza Szybka, bezstresowa instalacja, Budowa modułowa z całkowitą modernizacja i konserwacja izolacją 4

Łącznik

Konstrukcja Premset jest oparta na przetestowanych zespołach bloków funkcyjnych, zaprojektowanych do wspólnej pracy w różnych konfiguracjach. Ułatwia to zaprojektowanie i użytkowanie Twojej rozdzielnicy SN . Dodatkowo, konstrukcja akcesoriów i urządzeń pomocniczych typu podłącz i korzystaj umożliwia wprowadzanie zmian na obiekcie, nawet w ostatnim momencie.

Ponieważ cała gama opiera się o tą samą konstrukcję 3 5 Dolne przyłącza dla wszystkich konfiguracji, dostosowanie rozdzielnicy do Twoich potrzeb4jest prostsze niż kiedykolwiek 6 Przedział kablowy wcześniej. Dzięki ustandaryzowanym wymiarom, zredukowanej kubaturze i prostym przednim Szeroki wybór funkcji sterowania, monitoringu, pól modernizacja oraz możliwość rozbudowy i obsługi na obiekcie przyłączom kablowym, czas i wydatki naSNInstalacja, instalację zapewnia najbardziej opłacalne konfiguracje. i konserwacja Ta modułowa budowa zapewnia również: rozdzielnicy Premset są niewielkie. Każdy element systemu został zapro> Dodatkowe oszczędności kosztów

czenia

jektowany z zamiarem dokonania ada-

> Optymalizację czasu dostawy

Każdy element systemu został zaprojektowany z >ptacji Ułatwienie modyfikacji. 5 i instalacji w najprostszy możliwy sposób. Na spójną uwagę zasługuje przede zamiarem dokonania instalacji i adaptacji w Oferta obejmuje także gamę kompaktowych i niezawodnych wyłączników, od najprostszych wszystkim: najprostszy możliwy 6 sposób, wliczając:wyłączników do ochrony transformatorów SN/nn yy prosty montaż z powodu wykorzy-

do ciężkich aplikacji zabezpieczających linie SN.

Wszystko to zostało zoptymalizowane pod kątem > Prosty montaż z powodu wykorzystania stania identycznych szyn i przyłączy zagwarantowania maksymalnej wydajności przy kablowych, optymalizacji kosztów na wysoce konkurencyjnych identycznych szyn i przyłączy kablowych rynkach. y y łatwy w instalacji, opatentowany dla całej gamy

system uniwersalnych płaskich po-

łączeń szynowych, > Łatwy w instalacji, opatentowany system y y proste podłączania kabli od przodu uniwersalnych płaskich połączeń szynowych

do przepustów kablowych znajdują Przedział nn 1 że > Łatwe podłączania kabli dzięki temu, wszystkie się na wysokości 700 mm 2 Test kabli y y zoptymalizowane czynności konserprzyłącza kablowe znajdują się na wysokości 3 Górne przyłącza wacyjne i serwisowe. 700 mm 4

Łącznik

Dolne przyłącza Modernizacja rozdzielnicy jest prosta > Zoptymalizowane czynności konserwacyjne i 6 Przedział kablowy dzięki wykorzystaniu takich samych serwisowe

8-4422_GMA-GB.indd 6

akcesoriów, urządzeń pomocniczych Szyny zbiorcze wykonane w technolo- i kontrolnych dla całej gamy rozdzielnic Modernizacja jest prosta dzięki wykorzystaniu takich gii 2SIS są w stanie przenieść prąd robo- Premset. samych i konstrukcja typu podłącz czy 630Aakcesoriów, lub 1250A. urządzeń pomocniczych Ponadto, Wszystko to zostało usprawnione pod Premset. i korzystaj pozwala na dodatkowe kontrolnych dla całej gamy rozdzielnic kątem zagwarantowania maksymalnej modyfikacje na obiekcie, Ponadto, konstrukcja typu 'podłącz i korzystaj' wydajności przy optymalizacji kosztów nie wymagające żadnych specjalnych pozwala dodatkowe modernizacje obiekcie, na wysocena konkurencyjnych rynkach. na szkoleń, narzędzi oraz regulacji. 10/29/2014 2:59:39 PM

nie wymagające żadnych specjalnych szkoleń, narzędzi oraz regulacji.

3 sposoby na ograniczenie całkowitych kosztów posiadania (TCO):

1 Do 30% Wydłużenie żywotności z powodu braku sprężonego gazu.

System 3-w-1 okazał się być niezawodny i przyjazny w obsłudze dzięki: możliwości uziemienia pojedynczą operacją, intuicyjnemu schematowi synoptycznemu oraz wbudowaniu wymuszonej blokady wewnętrznej. Dzięki tylko dwóm operacjom od momentu zasilania do uziemienia – jedna na otwarcie i odłączenie i druga na uziemienie – gama rozdzielnic Premset zapewnia optymalne bezpieczeństwo obsługi, w najprostszy możliwy sposób. Ponadto, standardowo wbudowane blokady bezpieczeństwa pomiędzy 10/29/2014 2:59:39 PM pozycją pracy i uziemienia są wymuszone i nie wymagają użycia kluczy, co sprawia, że obsługa pola jest bezpieczna i łatwa. Trzy-pozycyjna konstrukcja łącznika zapewnia także możliwość zastosowania innowacyjnego modułu do badania kabli, umieszczonego na froncie rozdzielnicy tuż pod przedziałem nN. Moduł testowy umożliwia wykonanie próby kabla bez konieczności ingerencji w przedział przyłączeniowy lub demontowania głowic kablowych. Funkcja ta jest całkowicie zintegrowana z łącznikiem dzięki czemu skonfigurowanie rozdzielnicy do testów odbywa się z poziomu modułu testu kabla i nie wymaga wykonywania dodatkowych operacji na panelu operatorskim rozdzielnicy.

Bezproblemowa instalacja

Łatwe podłączenia kabli

Dzięki zmniejszeniu zajmowanej powierzchni do 50%.

Standardowo przyłącza kablowe dostępne z przodu na wysokości 700mm, dodatkowo możliwość umieszczenia przyłączy z tyłu (na górze lub na dole aparatu).

(Szerokość pola wyłącznikowego jest zredukowana o połowę).

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2015 10/29/2014 2:59:40 PM

Intuicyjna konstrukcja 3-w-1 dla TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE wyłącznika, odłącznika i uziemnik

Wyłącznik i odłącznik

Bezpieczeństwo

Zamknięty

Dzięki konstrukcji 3-w-1, funkcje wyłączenia, odłączania i uziemienia są zintegrowane w jed pełniącym rolę rozłącznika i odłącznika z uziemnikiem lub wyłącznika i odłącznika z uziemn Konstrukcja 3-w-1 Możliwe są również tylko trzy stany pracy: zamknięty, otwarty i odłączony oraz uziemiony.

Intuicyjna konstrukcja 3-w-1 dla stany pracy wyłącznika, odłącznika i uziemnika Uziemnik

Zamknięty

Odłączony

Dzięki konstrukcji 3-w-1, funkcje wyłączenia, odłączania i uziemienia są zintegrowane w jednym aparacie Proste i iprzyjazne w obsłudze pełniącym rolę rozłącznika i odłącznika z uziemnikiem lub wyłącznika odłącznika z uziemnikiem.

operacje łączeniowe

Możliwe są również tylko trzy stany pracy: zamknięty, otwarty i odłączony oraz uziemiony. System 3-w-1 okazał się być najbardziej niezawodnym i przyjaznym w obsłudze, dzięki następująm cechom: stany pracy

> Uziemienie pojedynczą operacją

> Intuicyjny schemat synoptyczny i przełączenia

Zamknięty

>Odłączony Uziemnik dolny, kablowy

Naj ws

Ten t zinte prze przo przy kabl

Uziemiony

> Wbudowane wymuszone blokady wewnętrzne > Łatwy dostęp z przodu do modułu badania kabli

Proste i przyjazne w obsłudze Najbezpieczniejsza rozd operacje łączenioweIntuicyjne operacje w swojej klasie łączeniowe System 3-w-1 okazał się być najbardziej Tenpomyłki trzy-pozycyjny schemat zapew zmniejszające ryzyko niezawodnym i przyjaznym woperatora obsłudze, dzięki zintegrowaną funkcję badania kab

Sterowanie uziemnikiem

Sterowanie wyłącznikiem lub rozłącznikiem

Przejrzysty i łatwy w obsłudze

przez dedykowane uziemione prę Dzięki tylko dwóm operacjom od momentu zasilania przodu, bez konieczności ingeren > Uziemienie pojedynczą operacją do uziemienia – jedna na otwarcie i odłączenie przyłączeniowy lub demontowan 8 > Intuicyjny schemat synoptyczny przełączenia i drugai na uziemienie – gama rozdzielnic Premset kablowych. > Uziemnik dolny, kablowy zapewnia optymalne bezpieczeństwo obsługi, w najprostszy możliwy sposób. Ponadto, > Wbudowane wymuszone blokady wewnętrzne wbudowane blokady bezpieczeństwa powłoka izolacyjna (2SIS), którą pokryPodsumowanie oraz modyfikacjęstandardowo na obiekcie. Po> Łatwy dostęp z przodu do pomiędzy modułu badania pozycjąkabli pracy i uziemienia wymuszone te są wszystkie części są czynne urządzeW obliczu ciągle rosnącego zagęsz- nieważ cała gama jednostek funkcyjProste przyjazne w obsłudze Najbezpieczniejsza rozdzielnica SN nia, zapewnia zwiększoną ochronę na czeniai zabudowy, szczególnie w cen- nych opiera się o tą samą konstrukcję, i nie wymagają użycia kluczy, co sprawia, że obsługa zwarcia łukowe oraz minimalizuje rytrum miast oraz wszechobecnej optydostosowanie rozdzielnicy do potrzeb operacje łączenioweIntuicyjne operacje włączeniowe swojej klasie zyko jest bezpieczna i łatwa. porażenia prądem - niegroźne są malizacji przestrzennej nowoczesnych klienta jest prostszepola niż kiedykolwiek nawet incydentalne dotknięcia zaizoobiektów, wymiary urządzeń do rozwcześniej. Dzięki ustandaryzowanym System 3-w-1 okazał się być najbardziej Tenpomyłki trzy-pozycyjny schemat zapewnia także zmniejszające ryzyko lowanych części czynnych. Uziemiony działu energii stają się coraz ważniejwymiarom, zredukowanej kubaturze niezawodnym i przyjaznym woperatora obsłudze, dzięki zintegrowaną funkcję badania kabli, realizowaną sze. Wychodząc naprzeciw oczekiwa- i prostym przednim przyłączom kablo- ekran, który pokryta jest izolacja chroni następująm cechom: przez dedykowane uziemione pręty, dostępne z się, dielektryk przed efektem starzenia niom klientów, firma Schneider Elecczas i wydatki na roz-zasilania Dzięki tylko wym, dwóm operacjom odinstalację momentu przez co wydłuża żywotność produktric wprowadziła na rynek prawdziwie dzielnicy Premset są minimalne. przodu, bez konieczności ingerencji w przedział > Uziemienie pojedynczą operacją do uziemienia – jedna na otwarcie Premset to również troskai odłączenie o bezpie- tu i sprawia, że jest on niewrażliwy na małogabarytową rozdzielnicę SN. przyłączeniowy lub demontowania głowic czeństwo –użytkowników oraz nietrudne warunki pracy. Uproszczona i modułowa konstrukcja i drugai na uziemienie gama rozdzielnic Premset > Intuicyjny schemat synoptyczny przełączenia kablowych. rozdzielnic Premset998-4422_GMA-GB.indd zapewnia zarówno 9 zawodność wieloletniego użytkowazapewnia optymalne bezpieczeństwo obsługi, > Uziemnik dolny, kablowy n prostą obsługę jak i łatwą instalację nia produktu. Innowacyjna uziemiona w najprostszy możliwy sposób. Ponadto, > Wbudowane wymuszone blokady wewnętrzne standardowo wbudowane blokady bezpieczeństwa > Łatwy dostęp z przodu do pomiędzy modułu badania pozycjąkabli pracy i uziemienia są wymuszone 35 URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2015 i nie wymagają użycia kluczy, co sprawia, że obsługa

stany pracy

998-4422_GMA-GB.indd 8

następująm cechom:

10/29/2014 2:59:42 PM

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Miniaturowa rozdzielnica SN w izolacji gazowej typu TPM Kompakt hitem Grupy ZPUE ZPUE S.A. wprowadziło na rynek kolejną rozdzielnicę, jedną z serii tegorocznych nowości firmy.

PUE S.A. jest obecna na energetycznej mapie Polski od 27 lat. To spółka wiodąca w części elektro-energetycznej Grupy Kapitałowej Koronea. Synergia potencjału intelektualnego fabryk we Włoszczowie, Katowicach, Gliwicach, Kaliszu, Koszalinie i Raciążu pozwala tworzyć nowatorskie rozwiązania i produkty. Źródłem inspiracji jest krajowa energetyka, która zmaga się dzisiaj między innymi z problemem starzejącej się, zdekapitalizowanej infrastruktury. ZPUE S.A. jako prekursor wielu innowacyjnych projektów, często „szytych na miarę” znakomicie odnajduje się w dzisiejszej rzeczywistości odpowiadając celująco na nietypowe oczekiwania inwestorów. Doskonałym przykładem może być tutaj udział w procesie rewitalizacji stacji MBST 15/630 na terenie Energa Operator Kalisz i stworzenie przy tej okazji specjalnej miniaturowej rozdzielnicy SN w izolacji SF6 typu TPM wersja „C” Kompakt. Idea zainicjowana przez stosunkowo nową, bo obecną w Grupie ZPUE od 2014 roku spółkę ZPUE EOP (dawniej Energa Operator Produkcja), trafiła na deski projektowe na początku roku, a w połowie roku gotowy produkt trafił do użytkownika, pokonując na drodze przetargowej jednego ze światowych liderów branży .

Założenia projektowe dla rozdzielnicy Zakresem projektu było wykonanie rozdzielnicy kompaktowej, miniaturowej w pełni zastępującej istniejącą rozdzielnicę w izolacji stałej typu Magnefix. Wymogi klienta związane z lokalizacją ograniczały konstruktorów gabarytowo. W istniejącym obiekcie należało wymienić starą rozdzielnicę, zachowując określoną przestrzeń użytkową. Opierając się na rozwiązaniu TPM układ C inżynierowie ZPUE, wprowadzili wiele zmian konstrukcyjnych w trakcie prac projektowych, aby dostosować

Rys. 1. Rozdzielnica TPM Kompakt w fazie projektowej Tabela 1. Wymiary i waga Gabaryty [mm x mm x mm]

Waga [kg]

Masa SF6 [kg]

TPM

815 x 805 x 1830

360

2,25

TPM kompakt

620 x 775 x 1330

250

1,6

Tabela 2. Parametry techniczne Liczba faz Napięcie Częstotliwość znamionowa Napięcie wytrzymywane o częstotliwości sieciowej Napięcie udarowe piorunowe wytrzymywane (1,2/50 µs) Prąd znamionowy ciągły szyn głównych Prąd znamionowy krótkotrwały wytrzymywany Prąd znamionowy szczytowy wytrzymywany Odporność na działanie łuku wewnętrznego Rodzaj dostępu rozdzielnicy

3 25 kV 50 Hz 50 kV / 60 kV 125 kV / 145 kV 630 A 16kA (3s) 20 kA (1s) 50 kA 20 kA (1s) AFLR

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2015

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Fot. 1. Autorzy projektu przy prototypie rozdzielnicy

rozdzielnicę do wymogów inwestora. Przede wszystkim rozdzielnica została zmniejszona gabarytowo, przy zachowaniu dotychczasowych parametrów elektrycznych, walorów funkcjonalnych, systemu bezpiecznej obsługi i dostępu wyróżniającego produkty ZPUE. Dodatkowo miniaturyzacja spowodowała wprowadzenie nowego sposobu mocowania kabli.

Charakterystyka techniczna Zastosowanie nowej konstrukcji rozdzielnicy doprowadziło do ograniczenia masy gazu SF6, jak również całej rozdzielnicy.

W polach transformatorowych nowej miniaturowej rozdzielnicy SN stosuje się te same, co w standardowym rozwiązaniu głowice kablowe. Rozdzielnica zachowała parametry techniczne wg. tabeli 2.

Wdrożenie Kolejnym etapem prac, po zakończeniu fazy projektowej, było wykonanie prototypu. Doświadczenia ekipy wdrożeniowej pozwoliły na sprawne przygotowanie urządzeń do testów. Na terenie zakładu przeprowadzono testy na gotowym wyrobie potwierdzające poprawność konstrukcji no-

wej rozdzielnicy TPM. Przeprowadzono próby: yy mechaniczne, yy nagrzewania, yy napięciowe yy spadki napięć W kolejnym etapie przeprowadzono testy w Instytucie Elektrotechniki potwierdzające zgodność wyrobu z normami branżowymi.

Realizacja projektu Geneza: W roku 1997 w spółce Energetyka Kaliska rozpoczęto produkcję stacji transformatorowych typu MBST 15/630

Tabela 3. Przetarg ENERGA-OPERATOR o/Kalisz ZN/3533

Lokalizacja wymian

Wykonawca Wykonawca A

RD Kalisz

Ilość

Zastosowano [zamówiono] rozdzielnicę SN

Termin wykonania

TPM-C Kompakt

20.07.2015

ZN/3534

Wykonawca B

RD Słupca

TPM-C Kompakt

18.09.2015

ZN/3535

Wykonawca B

RD Turek

TPM-C Kompakt

18.09.2015

ZN/3536

Wykonawca C

RD Konin

TPM-C Kompakt

18.09.2015

ZN/3537

Wykonawca D

RD Kępno

TPM-C Kompakt

20.08.2015

ZN/3539

ZPUE EOP sp. z o.o.

RD Kępno

TPM-C Kompakt

20.08.2015

ZN/3540

Wykonawca C

RD Ostrów Wlkp

TPM-C Kompakt

20.08.2015

ZN/3541

ZPUE EOP sp.z o.o.

RD Kalisz

TPM-C Kompakt

20.08.2015

ZN/3542

Wykonawca B

RD Kalisz

TPM-C Kompakt

20.07.2015

RAZEM

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2015

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Fot. 2. Stan przed demontażem

Fot. 3. Stan po wymianie rozdzielnic

z zastosowaniem rozdzielnicy Magnefix MF firmy HOLEC – w izolacji z żywic epoksydowej . Od roku 2005 zarejestrowano awarie stacji transformatorowych tego typu. W tym samym roku z polecenia Dyrektora Departamentu Dystrybucji Energii i Rozwoju Sieci Oddziału Kalisz powołano komisje celem ustalenia przyczyn awarii. Komisja stwierdziła wiele nieprawidłowości w tym najważniejszą – dotyczącą rozdzielnicy SN- erozji izolacji stałej skutkującej niestabilnością i nie dotrzymywaniem parametrów izolacji. Sugerowana przez producenta rozdzielnic wymiana głowic przyłączeniowych w polach liniowych nie przyniosła poprawy. Awarie stacji transformatorowych powtarzały się uporczywie a ich końcowym efektem była konieczność wymiany stacji. Trzeba zaznaczyć, że w chwili obecnej ten typ rozdzielnicy nie mieści się w żadnych standardach energetycznych, a stosowanie rozdzielnic w izolacji stałej nawet przy nowych technologiach dostępnych na rynku nie znajduje zastosowania w skali masowej, co potwierdzają doświadczenia koncernów energetycznych w Europie. Przełomowym momentem w kontekście rozwiązania problemu była decyzja o zastosowaniu rozdzielnicy SN w izolacji SF6 typu RMU, które mogą być montowane w miejsce istniejących rozdzielnic w izolacji stałej. Projekt pilotażowy zrealizowany na terenie RD Malbork został wykonany siłami spółki ZPUE EOP, a tym samym nastąpił przełom w dalszych przygotowaniach do wycofania z eksploatacji rozdzielnic typu MF. W bieżącym roku pracownicy ZPUE

EOP wykonali projekt wymiany i przedstawili kosztorys dla nowego typu rozdzielnicy dla stacji MBST 15/630 komórkom Inwestycji i Utrzymania Sieci w ENERGA – OPERATOR SA o/Kalisz co spotkało się z pozytywnymi opiniami. W tym samym czasie Dział Badawczo-Rozwojowy ZPUE SA opracował dokumentację wdrożeniową prototypowej rozdzielnicy TPM Kompakt na bazie rozdzielnicy TPM-C, ale z gabarytami wpasowującymi się w miejsca po byłej rozdzielnicy SN w stacji transformatorowej. Taka rozdzielnica została wykonana i rozpoczęto jej produkcje na potrzeby przyszłych wykonawców pracujących na rzecz ENERGA-OPERATOR SA. Należy zaznaczyć, że ZPUE było jednym z dwóch producentów, którzy spełnili oczekiwania inwestora w zakresie rozwiązań technicznych. Przetarg nr 505 z dnia 29 maja 2015 roku na wymianę rozdzielnic SN został rozstrzygnięty w 100% na korzyść rozwiązania ZPUE, a prace związane z jego realizacją zostały przyznane pięciu wykonawcom, w tym ZPUE EOP.

Przebieg postępowania i realizacja Oferowane przez ZPUE S.A. rozdzielnice SN rywalizowały z urządzeniami znanego światowego koncernu. Udało się go im pokonać zarówno dostępnością produktu, rozwiązaniami technicznymi jak i ceną. Na dzień 20 sierpnia br. zrealizowane zostały przez wykonawców wszystkie zadania z terminem uruchomienia na ten dzień. Tym samym ZPUE S.A. wywiązała się z dostaw 58 szt. rozdzielnic TPM Kompakt szybko i sprawnie przy udziale i zaangażowaniu wyko-

nawców oraz służb technicznych inwestora. Pozostałą część wymian wykonawcy zrealizują do 18 września br. zgodnie z wymaganiami przetargu (Tab. 3).

Wnioski W ciągu pół roku od idei do wdrożenia, a w rzeczywistości w ciągu dwóch miesięcy udało się całkowicie zrealizować projekt: od przyjęcia zlecenia do fizycznego wykonania rozdzielnicy miniaturowej. Nowe rozwiązanie zostało dostosowane do potrzeb kontrahenta, a sam projekt został wdrożony w życie. Zaprojektowaną, pracującą rozdzielnicę można zobaczyć na obiektach inwestora. Rozdzielnica TPM kompakt doskonale wpisuję się w gamę oczekiwanych przez rynek rozwiązań rozdzielnic miniaturowych. Porównując rozwiązanie oferowane przez ZPUE S.A. z dostępnymi już na rynku rozdzielnicami można śmiało stwierdzić, że propozycja ZPUE S.A. pozwala na realizację projektów w sposób optymalny, zarówno w zakresie technicznym jak i kosztowym. Ciekawostką jest fakt, że w opisywanym postępowaniu przetargowym dla grupy ENERGA nie wzięła udziału wiodąca na rynku firma produkująca rozdzielnice w izolacji stałej - nie spełniła wymogów zamawiającego? ZPUE n

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2015

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Napowietrzny wyłącznik SN typu KTW27 W artykule przedstawiono wyłącznik KTW27 - nową propozycję firmy Tavrida Electric Polska dla linii napowietrznych SN. Aparat przystosowany jest do współpracy z systemami zdalnego sterowania i układami automatycznej rekonfiguracji sieci - automatyką FDIR. Stanowi naturalne uzupełnienie dla sieci wyposażonych w reklozery.

yłącznik KTW27 jest uproszczoną, ekonomiczną wersją reklozera KTR27. W wyłączniku wykorzystano zespół łączeniowy OSM-27 stosowany w reklozerze (Fot. 1). Uproszczeniu uległy funkcje zespołu sterowniczego. Prezentowany aparat to wyłącznik próżniowy SN zintegrowany konstrukcyjnie z układami pomiarowymi (cewkami Rogowskiego), oferujący znacznie większe możliwości łączeniowe i funkcjonalne niż rozłącznik zastosowany w tym samym miejscu sieci.

Kryterium selektywnego działania zabezpieczeń w sieciach SN

Fot. 1. Zespół łączeniowy OSM-27

Reklozery oraz łączniki wyposażone w sygnalizatory zwarć są kluczowymi elementami strategii realizowanej aktualnie przez Operatorów Systemu Dystrybucyjnego (OSD), której celem jest minimalizacja wskaźników ciągłości zasilania odbiorców. Obecność reklozerów w sieciach rozdzielczych SN w istotny stopniu poprawia ich niezawodność [1]. Ponadto doskonale wpisują się one w układy automatycznego sterowania siecią. Zapewniają selektywność działania zabezpieczeń. Dają pełny obraz stanu sieci w jej strategicznych punktach. Jeśli jednak część funkcji reklozerów nie jest wykorzystywana, stosowanie ich w sieciach jako łączników, nie zawsze jest ekonomicznie uzasadnione. W celu zapewnienia selektywnego działania zabezpieczeń konieczne jest stopniowanie czasowe dla kolejnych bloków automatyki tak, aby reklozer umieszczony najdalej od punktu zasilania działał z najkrótszym czasem. Taka metoda nastawienia zabezpieczeń działających z charakterystyką niezależną ogranicza teoretycznie do trzech liczbę reklozerów instalowanych w ciągu GPZ – koniec analizowanego odgałęzienia. Wynika to

z przyjętego w polskich sieciach elektroenergetycznych stopniowania czasowego zabezpieczeń na poziomie 200300ms oraz ograniczenia czasu działania zabezpieczenia w stacji GPZ do ok. 1s. Ograniczeń takich nie stwarzają same reklozery KTR. Czas otwarcia wyłącznika od zabezpieczeń jest krótszy i wynosi 40ms. Obowiązujące pozostają jednak standardy OSD. W efekcie zastosowania kryterium selektywnego działania zabezpieczeń dobrana liczba reklozerów w wielu przypadkach jest za mała, aby efektywnie zarządzać siecią i w sytuacjach awaryjnych wyłączać zasilanie tylko dla minimalnej liczby odbiorców. Z tych powodów w sieciach potrzebne są dodatkowe łączniki. Szybką lokalizację miejsca zwarcia, umożliwiają detektory prądów zwarcia rozmieszczone wewnątrz sieci oraz tańsze od reklozerów łączniki umożliwiające wydzielenie relatywnie bardzo krótkich odcinków sieci. Warunkiem koniecznym jest jednak zapewnienie każdemu z tych urządzeń komunikacji z nadrzędnym systemem sterowania. Zastosowanie w tych miejscach prezentowanych w artykule wyłączników KTW wprowadza uproszczenie struktu-

ry systemu (wyłącznik ma zabudowane cewki Rogowskiego) eliminując równocześnie ograniczenia jakie dla systemów sterowania stwarzają rozłączniki.

Budowa wyłącznika KTW27 Najważniejszym elementem wyłącznika jest zespół łączeniowy OSM-27 przedstawiony na fotografii 1. Jest to stosunkowo mały i lekki wyłącznik próżniowy SN o napędzie elektromagnesowym umieszczony w obudowie z sześcioma układami pomiaru prądów. Konstruując ten zespół stworzono próżniowy wyłącznik napowietrzny, który; yy jest bezobsługowy w całym okresie eksploatacji; yy nie posiada elementów mechanicznych narażonych na działanie czynników atmosferycznych; yy nie wykorzystuje gazu SF6 jako izolacji, gdyż w wyłączniku zastosowano izolację stałą; yy pozwala na pomiar prądu w każdej fazie oraz dodatkowo prądu Io; yy może być otwarty ręcznie i równocześnie zablokowany mechanicznie i elektrycznie; yy ma masę 72kg .

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2015

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Fot. 2. Zespól sterowniczy RC_KTW27

Zespół sterowniczy wyłącznika KTW27 przedstawiony na fotografii 2 umożliwia: yy zdalne sterowanie wyłącznikiem; yy monitorowanie prądów obciążenia i prądów zwarciowych; yy realizację operacji załączenia i wyłączenia w trybie lokalnym i zdalnym (dopuszczalne są operacje przy prądach zwarciowych); yy pracę z baterii przez 24 godziny po zaniku napięcia pomocniczego; yy pełną obsługa w systemie SCADA w tym: – dwa niezależne kanały transmisji, SCADA i łącze inżynierskie; – łączność z wykorzystaniem transmisji GSM/GPRS; – modem TETRA jako wyposażenie opcjonalne; – obsługa protokołów DNP3.0, IEC 60870-5-104, MAP27 i innych.

Podsumowanie

Szafka sterowania wyłącznika KTW27 wykonana jest ze stali nierdzewnej. Wyposażona jest w: yy moduł sterowania wyłącznikiem typu CM_16; yy sterownik Ex-mBEL przystosowany do współpracy z przekładnikami powietrznymi do pomiaru prądów fazowych i prądu ziemnozwarciowego; yy modem GPRS Ex-MHS; yy zasilacz buforowy; yy dwa akumulatory żelowe; yy układ ogrzewania szafki.

Aktualnie w Polsce eksploatowanych jest prawie 2000 reklozerów KTR firmy Tavrida Electric. Pierwsze egzemplarze zamontowano 10 lat temu. Okres ten jest wystarczający dla obiektywnej oceny technicznej aparatów. Potwierdzeniem pozytywnej opinii o aparacie jest wzrastająca z roku na rok sprzedaż. W prezentowanym wyłączniku KTW 27 zastosowano ten sam zespół łączeniowy OSM-27 nie ingerując w jego konstrukcję.

Sterownik Ex-mBEL zastosowano ze względu na niewielkie rozmiary obudowy, niski pobór mocy oraz dostępne funkcje. Sterownik ten: yy realizuje funkcje telemechaniki; yy monitoruje stan wyłącznika; yy monitoruje układ zasilania; yy wysyła do systemu SCADA pomiary prądów; yy wysyła do systemu informacje o przepływie prądu zwarciowego; yy wykonuje zdalne i lokalne sterowanie wyłącznikiem; yy realizuje automatykę SPZ; yy obsługuje protokoły: MAP27, TETRA, IEC60870-5-101, -103, -104, DNP3.0, MODBUS RTU, IEC 61107, DLMS, PPP.

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2015

Wyłącznik ma trzy podstawowe cechy wyróżniające go spośród łączników wykorzystywanych aktualnie w sieciach: yy jest bezobsługowym wyłącznikiem o trwałości mechanicznej ≥ 30 000 cykli ZO; yy ma zabudowane czujniki prądu (cewki Rogowskiego) pozwalające na identyfikację prądów zwarcia oraz bieżącą rejestrację wartości prądu w danym miejscu sieci; yy nie wykorzystuje gazu SF6 jako medium izolacyjnego. Właściwości ruchowe takie jak szybkość działania, możliwość wyłączania prądów zwarcia preferują wyłącznik w aktualnie tworzonych systemach automatycznego zarządzania sieciami średnich napięć. Urządzenie umożliwia w pełni realizację inteligentnych sieci (Smart Grid).

Literatura: [1] Mirosław KORNATKA, Lech WIERZBOWSKI.: „Reklozer jako element automatyzacji sieci średniego napięcia”, VIII KONFERENCJA Naukowo-Techniczna – i-MITEL 2014 n Lech Wierzbowski, Janusz Byrczek Tavrida Electric Polska

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

O projekcie systemu rejestracji zakłóceń elektrycznych, czyli Klient nasz Pan cz.1

Niemal 300 rejestratorów zakłóceń elektrycznych SRZ-AMP, produkowanych i serwisowanych przez firmę TRONIA Sp. z o.o., pracuje w elektrowniach (Bełchatów, Łaziska), rozdzielniach energetycznych (TAURON Dystrybucja), czy w przemyśle (KGHM, ANWIL). Firma uzyskała certyfikat ISO9001:2009, a jej produkty pomyślnie przeszły badania na zgodność z normami EMC i LVD. Uzyskaliśmy medal na Targach Kieleckich, medal International Quality, certyfikat Firma Godna Zaufania i inne. Miły głos starszego pana zagaił pełnym uroku tematem: Potrzebny rejestrator zakłóceń na osiem torów prądowych. Czy mógłby pan przedstawić ofertę? Mógłbym. Oferta jest w zasadzie zawsze gotowa. Wystarczy w tabelce wstawić to, co klient sobie życzy oraz dane klienta i można wysyłać. Rejestrator ma właśnie 8 wejść analogowych, więc wydawał się idealny do tego przypadku. Najlepiej zrobią, jeśli dołączą go do Ethernetu tak, że będzie przesyłał rejestracje do serwera, gdzie będą dostępne dla wszystkich upoważnionych. W razie awarii będzie można łatwo znaleźć zapisy konwulsji monitorowanych prądów i napięć. Mądrzy ludzie potrafią na tej podstawie powiedzieć, który transformator czy przekaźnik trzeba wymienić już, a który może jeszcze poczekać. Jeszcze mądrzejsi wyliczają składowe symetryczne, analizują harmoniczne i mierzą zależności czasowe i fazowe. Można też wyliczyć odległość do miejsca zwarcia w liniach przesyłowych wysokiego napięcia, czy wahania kąta wirnika turbiny w funkcji obciążenia. I wiele innych rzeczy. Rejestrator jest kompaktowy, można go przenosić, choć niektórzy preferują przewożenie wózkiem, choćby dwukołowym. Wyposażenie standardowe, oprogramowanie również. Klient znał nasze rejestratory, więc oszczędziliśmy sobie omawiania szczegółów. Wyszło nawet tanio. Po kilku dniach przesłałem ofertę i spokojnie zająłem się projektem SZARM. Już po tygodniu temat doczekał się wznowienia.

wejścia, a w pozostałych dwóch systemach – po 3. Ponieważ moduły mają po 4 wejścia, w każdym rejestratorze został tylko jeden z dwóch modułów.

Widzi Pan, to prawda, że chodzi o 8 torów, ale w trzech miejscach, oddalonych jedno od drugiego o kilka kilometrów.

Aha, co prawda potrzebne są trzy systemy, ale powinny pracować jak jeden, tzn. jak któryś rozpocznie rejestrację, to pozostałe też powinny ruszyć. I żeby dało się wszystkie rejestracje obejrzeć na wspólnym wykresie. Wie pan, chodzi o to, co było pierwsze...

„To będą potrzebne trzy rejestratory” ucieszyłem się i już po kilku dniach przedstawiłem poprawioną ofertę, choć żal mi było niewykorzystanych wejść analogowych. Zamiast ładnego wypełnienia, w jednym systemie wykorzystane zostały 2

W szafie robimy to rutynowo: łączymy kabelkiem wskazane przez użytkownika rejestratory i tak powstają Grupy Wspólnego Startu. Synchronizację oddalonych systemów też robiliśmy. Pewien użytkownik dowiedział się dzięki

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2015

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE nam, że z jednej strony firmy ma inną strefę czasową niż z drugiej... Oczywiście tory są trójfazowe – mam nadzieję, że uwzględnił pan to w projekcie? Oczywiście, że nie. Jak mi ktoś mówi tor prądowy, to rozumiem przez to jeden kabel, w którym płynie jeden prąd. W tym momencie w jednym rejestratorze miałem dwie grupy trójfazowe, co razem zapewniało estetyczne obsadzenie 6 wejść, ale w każdym z pozostałych dwóch systemów były trzy grupy, potrzebujące 9 wejść, żeby dostać się do systemu. O jedno za dużo. Dodać cały rejestrator dla jednego sygnału, to nic przyjemnego dla kieszeni klienta. Poza tym, każdy rejestrator ma swój komputer do komunikowania się z siecią, klientem i do nadzorowania rejestratora. Dając dwa takie systemy jeden obok drugiego, jeden komputer staje się wyraźnie nadmiarowy. Każdy to zauważy. Sięgnąłem więc do rozwiązania szafowego. Ma swoje zalety, choć do przewożenia dwukołowy wózek raczej się nie nada. Ale przecież nikt nie mówił, że rejestrator ma być mobilny! W nowym projekcie pojawiła się osobna kaseta nadrzędna, w której znalazło się miejsce na dublujące się zasilacze, moduł nadzoru i komputer. Dołączona do niej została kaseta na 2 rejestratory, każdy z dwoma modułami wejść analogowych. W tym układzie każdy moduł obsługiwał jeden tor prądowy, złożony z trzech faz. Estetycznie i ekonomicznie. I nawet jest rezerwa na przyszłe pomysły... Przez trzy dni chodziłem dumny z nowego projektu, ale nie przewidziałem, że Dla każdej fazy trzeba mierzyć nie tylko prąd, ale również napięcie i temperaturę (w postaci prądu z zakresu 4-20 mA). Do tego dobrze było by rejestrować nieco innych sygnałów, które dadzą razem lepszy obraz tego, co się dzieje w danym obwodzie. Prześlę listę e-mailem. To już zaczęło się robić ciekawe. Rozrysowałem szafy po nowemu. Tym razem, oprócz kaset nadrzędnych, pojawiło się po kilka kaset z rejestratorami. Trzy komputery zarządzały konstelacją 20 mikroprocesorów, które monitorowały w sumie 160 sygnałów analogowych i kilkadziesiąt dwustanowych. Co prawda nasz największy system obejmuje 15 szaf i kontroluje około 800 sygnałów analogowych i drugie tyle dwustanowych, ale budowaliśmy go przez kilka lat! Wyglądało na to, że właśnie rozrysowałem nasz największy pojedynczy projekt. Ilość modułów, kaset, kabli i rozmiary związanej z tym pracy, to wszystko było wreszcie coś na miarę naszych możliwości i naszych potrzeb! Ponieważ rozmowy szły w jedynie słusznym kierunku, zacząłem wyprzedzająco sprowadzać komponenty. W modułach wejść analogowych stosujemy na przykład złącza, które blokują włożoną końcówkę przewodu, dzięki czemu nie może ona wypaść mimo drgań, upływu czasu, czy naprężeń termicznych. Do tego zawierają zworki, zwierające przewody toru prądowego przy wyjmowaniu modułu z kasety. Sami sprawdziliśmy parę razy przydatność tego rozwiązania. Żeńskie złącza (do kabli) dostałem dość tanio w Japonii, zaś obudowy do nich były tylko w jednym magazynie, w USA, do którego przyznawało się kilku dystrybutorów. Z Japonii dostałem fakturę po japońsku, zaś przez pewien czas na przeglądanych przeze mnie stronach internetowych pojawiały się

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2015

przypadkowo (?!) ogłoszenia, że są do nabycia męskie złącza, kompatybilne z tymi, które kupiłem w Japonii! Kilku zapomnianych dystrybutorów z Anglii i Francji zaoferowało mi indywidualne podejście do moich potrzeb. Jaki ten świat mały... Koszt systemu przedstawiłem naszemu Klientowi ostrożnie, z podchodami, żeby nie zniechęcić go do dalszych rozmów z firmą TRONIA. Naprawdę?!! Radosne niedowierzanie w jego głosie spowodowało, że zacząłem intensywnie myśleć. Przebiegłem wzrokiem wylicze-

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE nia, ale nie znalazłem nic, co by było rażąco nisko wycenione! I wtedy miły starszy pan przypomniał sobie o jeszcze kilku założeniach. Każdy nowy parametr wbijał mnie coraz głębiej w fotel. Na koniec zdobyłem się jeszcze na rześkie - Nie ma sprawy, za kilka dni prześlę ofertę! po czym zapatrzyłem się na psa, który w odpowiedzi przekrzywił pytająco głowę. Okazało się, że cały projekt - począwszy od schematów płytek drukowanych, a skończywszy na oprogramowaniu mikroprocesorów - trzeba opracować od nowa. Ale o tym napiszę w przyszłym roku. Tyle czasu wynegocjowałem na realizację projektu. Za rok okaże się, czy będzie to rewelacyjny produkt, czy piękna katastrofa... 28 lipca 2015r.

n Janusz Proniewicz TRONIA Sp. z o.o. tronia@poczta.onet.pl www.tronia.pl

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2015

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Powłoki ochronne systemów oświetleniowych w systemie duplex z wykorzystaniem farb proszkowych Długotrwałe zabezpieczenie powłokami ochronnymi powierzchni stalowych eksploatowanych w bezpośrednim narażeniu na działanie warunków atmosferycznych, stanowi nadal duże wyzwanie dla producentów konstrukcji w przypadku gdy okresy użytkowania są liczone w dziesiątkach lat.

zrost zanieczyszczenia powietrza, ruch samochodowy a także stosowanie środków chemicznych do zimowego utrzymania dróg spowodowały, że jednowarstwowe powłoki cynkowe przestały skutecznie chronić konstrukcje narażone na agresywne warunki środowiskowe. Wymusiło to stosowanie systemów ochronnych, w których warstwa cynku jest dodatkowo chroniona przez powłoki malarskie. Tego typu zabezpieczenia antykorozyjne na stali noszą nazwę DUPLEX, a ich popularność z wykorzystaniem farb proszkowych rośnie. W obszarach o małym zagrożeniu korozyjnym żywotność powłok cynkowych jest wystarczająca. W miejscach o większym zagrożeniu, trwałość powłok cynkowych skraca się do około 10 lat, konieczność ochrony cynku dodatkową powłoką ochronną malarską jest rozwiązaniem najbardziej efektywnym. System Duplex to obiegowe określenie metody zabezpieczenia wielowarstwowego konstrukcji stalowych z wykorzystaniem cynku jako bariery elektrochemicznej, i malarskiej jako ochronnej.

Trwałość powłok systemu DUPLEX wydłuża się o trwałość powłoki cynkowej i powłoki malarskiej, a współdziałanie powłok ochronnych, dodatkowo nawet dwukrotnie zwiększa efekt takiej ochrony. Przygotowanie powierzchni cynku przed malowaniem ma decydujące znaczenie dla jakości i trwałości uzyskanego zabezpieczenia, obróbka strumieniowo ścierna powierzchni ocynkowanej poprawia trwałość w stosunku do alternatywnej obróbki chemicznej. Powłoki cynku zanurzeniowego, czyścimy przez lekkie śrutowanie w procesie obróbki strumieniowo ściernej w celu usunięcia warstwy tlenkowej, usunięcia zanieczyszczeń i poprawy przyczepności przez wzrost porowatości powierzchni. Farby proszkowe oparte na żywicach termoutwardzalnych, są stosowane jako materiały powłokowe od kilkudziesięciu lat, doskonałe właściwości mechaniczne, odporność chemiczna oraz estetyka powierzchni miały wpływ na tak szerokie zastosowanie. Farby proszkowe dedykowane dla powłok cynkowych opar-

te są na żywicach o podwyższonej lepkości co gwarantuje dobrą szczelność, odpowiednie pokrywanie naroży i krawędzi, oraz dają możliwość nakładania grubszych warstw bez tworzenia odcieków. Farby proszkowe są tak szeroko stosowane dzięki swoim doskonałym właściwościom ochronnym oraz trwałości i elastyczności, ale tylko w przypadku poddania napylonej warstwy prawidłowej obróbce cieplnej w procesie polimeryzacji, która zapewni odpowiednie sieciowanie żywic będących głównym budulcem powłoki malarskiej. Na trwałość powłok DUPLEX z wykorzystaniem farb proszkowych ma wpływ jakość powłoki cynkowej jak i jej sposób przygotowania przed napyleniem powłoki malarskiej, dobór farb proszkowych, sposób pokrycia i utwardzenia to również czynniki określające trwałość ochrony. Wzajemne współdziałanie cynkowania ogniowego i powłoki malarskiej powoduje wzrost działania antykorozyjnego, okres ochrony powłok DUPLEX jest znacznie dłuższy niż suma okresów działania powłok cynkowych i malarskich, dlatego system jest stoso-

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2015

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE wany w warunkach wysokich obciążeń korozyjnych, jakim są poddanie słupy oświetleniowe. Technologia malowania proszkowego opartego na żywicach termoutwardzalnych jest stosowana w Elektromontaż Rzeszów SA od trzydziestu lat. Dotychczasowa linia przygotowania powierzchniowego i malowania proszkowego umożliwiała malowanie obudów rozdzielnic elektrycznych, sterownic, kanałów WLZ, ZELP, obudów systemu URBO oraz innych elementów których wymiary gabarytowe nie przekraczały 3 m. Po modernizacji, linia przygotowania i malowania proszkowego, zapewnia zabezpieczanie powłokami ochronnymi, oprócz obudów rozdzielnic, również słupy oświetleniowe o wymiarach do 11 metrów. Posiadane przez nas urządzenia umożliwiają przygotowanie, malowanie, oraz polimeryzację termiczną powłok malarskich na elementach stalowych i aluminiowych o maksymalnych wymiarach 1,35mx0,55mx11m. Technologia malowania proszkowego jest szeroko stosowana dzięki doskonałym właściwościom ochronnym, trwałości, elastyczności oraz estetyce. Dysponujemy pełną kolorystyką z palety RAL oraz szeroką gamą faktur i struktur o różnych stopniach połysku. Wykonywane powłoki ochronne o grubości 6080 µm, wykazują wysokie odporności starzeniowe przy narażeniu na działanie światła UV. Zaletą tej technologii jest również brak emisji rozpuszczalników, także powtórne wykorzystanie materiału malarskiego oraz stosowanie zamkniętych układów wentylacyjnych sprawia że technologia jest bezpieczna dla ludzi i środowiska. Elektromontaż Rzeszów SA n

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2015

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Nowoczesne układy probiercze do badania dielektrycznego sprzętu ochrony osobistej produkcji F.A.E. Zwarpol Sp. z o.o. W ostatnich latach duży nacisk w energetyce postawiono na bezpieczeństwo pracy. Oczywiste wydaje się dla wszystkich pracujących, że zapewnienie należytego poziomu bezpieczeństwa przy pracy z urządzeniami elektroenergetycznymi jest tak samo ważne, jak samo dostarczanie energii elektrycznej odbiorcom.

każdej ze stosowanych ostatnio coraz częściej metod pracy pod napięciem są używane narzędzia, sprzęt izolacyjny oraz sprzęt ochrony osobistej. Od jakości parametrów tego sprzętu szczególnie w zakresie wytrzymałości elektrycznej i odpowiednio małej wartości prądu upływu zależy bezpieczeństwo pracy, zdrowie i ludzkie życie. Sprzęt ten okresowo badany ma to bezpieczeństwo zapewniać. Wychodząc naprzeciw tym oczekiwaniom i rzeczywistym potrzebom firma Zwarpol opracowała, jako pierwsza w Polsce kompletne układy probiercze do testowania dielektrycznego sprzętu ochrony osobistej, narzędzi do pracy pod napięciem i sprzętu izolacyjnego. Wszystkie z opracowanych stanowisk spełniają wymagania aktualnych norm przedmiotowych w zakresie warunków, w jakich powinny odbywać się badania kontrolne i w większości przypadków przeprowadzają je pod nadzorem oprogramowania zainstalowanego w układach sterowania. Zapewnia to zgodność i niezmienność parametrów próby z założonymi wymaganiami. W skład kompletnego układu probierczego wchodzą: 1. Tester butów i rękawic

Tester UPG-40 przeznaczony jest głównie do sprawdzania rękawic i butów przeznaczonych do pracy pod napięciem. Proces pomiarowy jest wykonany w oparciu o wytyczne zawarte w normach dedykowanych dla badanego sprzętu, które to normy są fabrycznie wprowadzone do pamięci urządzenia. Przebieg próby może być również wykonywany według indywidualnych parametrów wprowadzonych przez użytkownika. Opcjonalnie jest możliwe dołączenie do segmentu sterującego zewnętrznego transformatora o mocy nie większej niż 10 kVA oraz dzielnika pomiarowego. Dzięki takiemu rozwiązaniu możliwe jest badanie innego rodzaju sprzętu jak np. drążków lub chodników elektroizolacyjnych ( po wyposażeniu testera we właściwe stanowiska badawcze ). Szafa wannowa i sterująca są umieszczone w metalowej uziemionej szafie gwarantującej najwyższy poziom bezpieczeństwa obsługi i tak zaprojektowane, że do ich obsługi nie jest wymagane wydzielone pole probiercze. System blokad otwarcia drzwi i przesłon oraz automatyczne uziemniki zapewniają bezpieczną pracę. W przypadku pracy z torem zewnętrznym, zarówno transformator wysokiego napięcia oraz stanowiska do badania np. chodników, drążków lub wskaźników muszą znajdować się na wygrodzonym polu probierczym. Możliwe jest również wykonanie urządzenia ze sterowaniem umieszczonym w pulpicie sterującym ustawionym poza polem probierczym.

Szafa segmentu sterowniczo-zasilającego

UPG40-4

W szafie zamontowany jest regulator napięcia, układy automatyki i sterowania oraz układy pomiarowo-zabezpieczeniowe. W tylnej części szafy znajduje się przedział transformatorów wysokiego napięcia po jednym na każdy tor pomiarowy.

Takie rozwiązanie zapewnia, że podczas badania, w przypadku przebicia jednego z badanych obiektów, następuje wyłączenie tylko danego toru i nie występują wahania napięcia lub przepięcia łączeniowe w pozostałych tarach, jak ma to miejsce w przypadku zasilania układu wielotorowego z jednego transformatora.

Wbudowane stanowisko pomiarowe rękawic / butów

Urządzeniemożebyćwyposażonewdwu, cztero lub sześciotorowe stanowisko do jednoczesnego badania 2, 4 lub 6 rękawic lub butów (tych samych klas i długości). Dodatkowo stanowiska cztero i sześciotorowe umożliwiają badanie butów typu „strażak”.

Automatyczny proces pomiarowy

Przebieg pomiaru jest realizowany w sposób automatyczny. Po umieszczeniu testowanych obiektów w urządzeniu wykonywany jest pomiar prądu upływu przy zadanym napięciu probierczym. Wynik testu jest podawany w formie podsumowującego raportu, który następnie może być wysłany poprzez złącze Ethernet ( lub bluetootha) do komputera sporządzającego raporty i archiwizującego wyniki badań.

Automatyka układu hydraulicznego

Przed rozpoczęciem pomiaru badane egzemplarze napełniane są wodą do ustalonego poziomu w sposób automatyczny. Również kontrola oraz uzupełnianie poziomu wody w zbiorniku głównym oraz wyrównawczym przebiegają automatycznie.

Czytelna prezentacja parametrów

W trakcie wykonywanych testów na wyświetlaczu prezentowane są wszystkie istotne parametry np. napięcie, prąd, czas itp.

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2015

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE Intuicyjna obsługa

Dzięki zastosowaniu czytelnego, kolorowego wyświetlacza LCD z panelem dotykowym obsługa urządzenia jest intuicyjna i ergonomiczna.

4. Stanowisko do badania chodników

2. Transformator probierczy 20/40/55/110 kV

Stanowisko SC-40

Transformator TPS110

Przeznaczony jest do zasilania stanowisk probierczych np. do badania chodników, drążków elektroizolacyjnych, wskaźników napięcia itd. 3. Dzielnik napięcia 110 kV

Stanowisko SC-40 przeznaczone jest do wykonywania prób napięciowych chodników zgodnie z wymogami normy PN-IEC 61111. Wyposażenie standardowe umożliwia wykonanie próby najbardziej rozpowszechnionych chodników o wymiarach 600x600 mm z wykorzystaniem maskownicy i elektrody 400x400 mm, chodników o wymiarach 750x750 mm (maskownica i elektroda 600x600 mm) lub chodników o wymiarach powyżej 1000 mm (maskownica i elektroda 700x700 mm). Chodniki o innych wymiarach należy sprawdzać segmentami, sprawdzając część chodnika, a następnie przesuwając chodnik lub przestawiając w prowadnicy elektrodę WN i sprawdzając następną część. Inne wymiary elektrod wykonuje się na zamówienie klienta. 5. Stanowisko do badania drążków dielektrycznych

Stanowisko SW1 przeznaczone jest do sprawdzania poprawności działania wskaźników napięcia typu pojemnościowego wykonaStanowisko SW-2 nych zgodnie z normą PN-IEC 61243-1:2007 dla napięć do 52 kV, zaś stanowisko SW-2 dla wskaźników na napięcia powyżej 52 kV. 7. Stanowisko do badania sprzętu do prac pod napięciem

Stanowisko SH-1

Stanowisko SH-1 przeznaczone jest do badania odporności na wyładowania iskrowe i zabezpieczenie przed mostkowaniem sprzętu do prac pod napięciem do 36 kV. Dla umożliwienia badań elementów roboczych o różnej długości, szyny probiercze mocowane są do wsporników w sposób umożliwiający ich obrót i dobór geometrii szyn zgodnie z wytycznymi producenta badanego sprzętu. 8. Stanowisko do badania pomostów

Dzielnik napięciowy DNRC-110

Dzielniki serii DN służą do pomiaru napięć stałych i przemiennych w układach laboratoryjnych wysokiego napięcia. Mogą być jednak wyposażone w dedykowany miernik cyfrowy i spełniają wtedy rolę samodzielnego kilowoltomierza. Dostępna jest wersja miernika z wyświetlaczem LED mierzącego wyłącznie wartość skuteczną napięcie oraz wersja miernika z wielofunkcyjnym wyświetlaczem LCD z panelem dotykowym, mierzącego wartość skuteczną, średnią i szczytową napięcia z możliwością graficznego przedstawienia badanego przebiegu.

6. Stanowisko do badania wskaźników napięcia

Stanowisko SP-1 przeznaczone jest do badania wytrzymałości elektrycznej pomostów izolacyjnych PI-45 produkcji Wytwórni Sprzętu Elektroenergetycznego „Aktywizacja” Spółdzielnia Pracy Kraków, zgodnie z WTO-3/02 Stanowisko wykonane jest według wymagań WTO-3/02. Stanowisko SD-3

Stanowisko SD-3 przeznaczone jest do wykonywania prób napięciowych drążków izolacyjnych zgodnie z wymaganiami normy PN EN 60832 (100 kV na każde 300 mm długości drążka).

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2015

Przedstawione powyżej układy mogą być zestawiane zgodnie z potrzebami klientów odpowiednio do wymaganego zakresu badań. Zapraszamy do zapoznania się z pełną ofertą produktów firmy F.A.E. ZWARPOL na stronie www.zwarpol.com n

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Obserwowalność i sterowalność stacji węzłowych SN Wprowadzanie telemetrii i telemechaniki do stacji energetycznych SN pracujących w Krajowym systemie Energetycznym, zilustrowanym schematycznie na rys.1, stoi [1, 2] staje się oczywistą koniecznością w celu zapewnienia ich obserwowalności i sterowalności [1, 2, 3, 4, 5, 6]. Dostosowanie systemu do nieskrępowanego rozwoju generacji rozproszonej, nowych form pozyskiwania i wykorzystania energii elektrycznej, konieczności zapewnienia odporności na przewidywane [1,2], skutkuje powszechnym zastosowaniem nowych rozwiązań technicznych.

Rys. 1. Powiązania systemowe sieci SN w Krajowym Systemie Energetycznym.

bserwowalność [1, 2, 3, 4, 5, 6] sieci SN zapewnia zdolność do przewidywania jej przyszłego funkcjonowania. Monitorowanie węzłów sieci SN w zakresie wszystkich parametrów dystrybucji energii, z możliwością rejestracji zdarzeń w niej, (rys 2.) zachodzących, oraz możliwością archiwizacji i obróbki danych pomiarowych stanowi konieczny warunek akwizycji danych wejściowych, zarówno w skali globalnej jak i pojedynczych elementów sieci. Dostępność danych pomia-

rowych, z węzłów sieci SN stanowi istotny element procesu jej modernizacji. Takie podejście umożliwia właściwe podejście do długoterminowego planowania procesów inwestycyjnych w systemie. Inny przykład stanowić może analiza maksymalnego obciążenia węzłów sieci SN, obserwowalnego i analizowanego w dowolnej perspektywie czasowej. Rys. 3. ilustruje: a) dzienny godzinowy rozkład wartości maksymalnych obciążenia transformatora oraz b) porówna-

nie maksymalnych letnich dziennych obciążeń 24 stacji SN z ich obciążeniem w zimie SN [4, 5] Systematyczna analiza i porównywanie dostępnych danych prowadzi do decyzji o koniecznych remontach, w przypadku dużej ilości zdarzeń napięciowych skutkujących pogorszeniem jakości zasilania, lub wymiany jednostek transformatorowych celem optymalizacji sprawności energetycznej. Z kolei możliwość zdalnego lub automatycznego sterowania siecią umożli-

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2015

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE a)

Rys. 2. Spadek napięcia w sieci, a), wraz z jego b) rozkładem statystycznym. a)

Rys. 3.

Rys. 4. Stacja na Hali Miziowej [7]

wia [1] bieżące reakcje na występujące w niej zdarzenia, co prowadzi do rozwoju sieci typu smart. Zastosowanie [7] telemetrii i telemechaniki było dotychczas powszechnie stosowane w lokalizacjach o utrudnionym dostępie, których przykładem może być stacja w masywie Pilska zilustrowana na rys. 4. Na pojęcie bezpieczeństwa energetycznego składają się [2] następujące komponenty: techniczny, ekonomiczny i ekologiczny, a zdaniem autorów [8, 9, 10], również bezpieczeństwo obsługi oraz osób postronnych. Spełnienie obostrzonych wymogów bezpieczeństwa obsługi i osób postronnych skutkuje często [2, 9, 10] koniecznością modernizacji węzłów sieci SN. Ryzyko [2] pojawienia się deficytu w bilansie mocy, po roku 2015, sprawia, że działania w aspekcie technicznym bez-

pieczeństwa energetycznego podejmowane są w skali kraju ale również lokalnie, w tym przez prosumentów [11, 12]. Te ostatnie działania skutkują rozwojem generacji rozproszonej, wrażliwej na zdolności przyłączeniowe sieci SN, a także rozwojem i modernizacją samej sieci SN.

Stacje transformatorowe w nowoczesnej sieci SN Powiązania systemowe stacji transformatorowych w sieci typu smart są realizowane stosownie do realizowanych projektów w instalacji nowych lub modernizacji istniejących węzłów sieci, lub sieci. Cechuje je więc zróżnicowanie zakresu oraz swoisty indywidualizm, wynikający z potrzeb inwestora. Znaczący jest fakt konieczności integracji obwodów

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2015

wtórnych stacji, standardów sygnałów oraz protokołów z systemem nadrzędnym. Nowoczesne stacje transformatorowe bardzo często zawierają urządzenia dopasowania transmisji. Można więc analogicznie jak sieć typu [1] smart określić stację węzłową typu smart realizującą określone zadane funkcje w sieci, z wykorzystaniem odpowiednich technologii teleinformatycznych aby powstały koncepcje zinformatyzowanych stacji elektroenergetycznych nowej generacji czyli stacji typu smart. Zatem stacja typu smart, lub jej element [1, 13] może być zdefiniowana jako stacja zawierająca dowolne urządzenia lub instalacje, stosowane zarówno w systemie przesyłu i dystrybucji 1) zapewniające cyfrową, dwukierunkową komunikację, realizowaną w czasie rze-

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Rys. 5. Aplikacje smart grid w stacji typu PF-P

czywistym lub zbliżonym do czasu rzeczywistego, 2) umożliwiające interaktywne i „inteligentne” monitorowanie i zarządzanie procesem wytwarzania, przesyłu, dystrybucji i odbioru energii elektrycznej 3) integrujące zachowania i działania wszystkich podłączonych do niej użytkowników - wytwórców, odbiorców oraz podmiotach łączących oba rodzaje aktywności w systemie „prosumentów”; w celu zapewnienia efektywnego ekonomicznie, zrównoważonego systemu elektroenergetycznego charakteryzującego się niewielkimi stratami, wysoką jakością i bezpieczeństwem dostaw energii elektrycznej, oraz bezpieczeństwem obsługi. Możliwość stosowania zawansowanej technologii często ograniczona jest brakiem zupełnych rozwiązań systemowych producentów stacji transformatorowych. W szczególności dotyczy to sensorów, sterowników, zabezpieczeń, systemów transmisji danych itp. Stacje typu PF-P posiadają wszelkie cechy [2, 14, 15, 16, 17, 18, 19] które są konieczne przy praktycznej realizacji dowolnej funkcji rozdzielczej, w dowolnej lokalizacji [7], w dowolnym standardzie technologicznym użytkownika, a dodatkowo, spełniają wszelkie normy bezpieczeństwa, z potwierdzoną od-

pornością na skutki zwarć łukowych 20 kA, 1s [9, 15]. System stacji energetycznych PF – P ze względu na wykorzystywanie w technice rozdzielczej [1, 2, 3, 4, 5] „inteligentnych” aplikacji sterowania i kontroli już od wielu lat może być uznany jako uczestnik procesu przekształcania sieci średnich napięć w sieci typu smart, rys 5. Wprowadzenie telemechaniki i telemetrii do stacji elektroenergetycznych, w sieciach średniego napięcia, umożliwia jej automatyzację, zdalne sterowanie i nadzór nad urządzeniami działającymi w terenie, zapewniając: całkowitą kontrolę nad urządzeniami zainstalowanymi w sieci za pomocą kanału inżynierskiego; szybką lokalizację uszkodzeń; skrócenie czasu trwania awaryjnych wyłączeń; bezpieczne i bezobsługowe wykonywanie czynności łączeniowych w terenie; prawidłową pracę w ekstremalnych warunkach terenowych i pogodowych. Część dyspozytorską stanowią urządzenia umożliwiające transmisję danych pomiędzy serwerem, a sterownikami pól rozdzielczych zdalnie sterowanych. Dobór elementów części dyspozytorskiej jest uzależniony od rodzaju systemu wspomagania dyspozytora i systemu łączności.

Część wykonawcza składa się z zespołu sterującego, zespołu napędowego, łącznika w izolacji gazowej i innych elementów m.in. transformatora, przekładników prądowych lub wskaźnika przepływu prądu zwarć, systemu łączności itp. Zespół sterujący ma za zadanie przesył sygnałów i pomiarów do centrum dyspozytorskiego. Wyposażony jest w sterownik, baterie akumulatorów, zasilacz oraz modem telekomunikacyjny, a także w zabezpieczenia linii współpracujące z przekładnikami. System zawiera przekładniki pomiarowe prądu i napięcia, przystosowane do pracy w sieci kablowej, oraz czujniki- sensory do monitorowania tych wielkości wraz z innymi parametrami procesu dystrybucji energii. Możliwość wydzielenia [14], rys. 6, w systemie stacji PF-P, osobnych pomieszczeń przystosowanych do instalacji wszystkich elementów systemów telemechaniki i telemetrii sprawia że możliwe jest umieszczanie w nich lokalnych centrów dyspozytorskich. Zdolność ta jest istotna w obszarze rozproszonych źródeł wytwarzania energii, jak również w modernizacji stacji elektroenergetycznych SN w pierwotnym rozdziale energii.

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2015

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE a)

Opis i przeznaczenie modemu MV BPL

Rys. 6. Budynek rozdzielni SN i serwerowni a) projekt, b) realizacja w terenie

Wydaje się słuszne twierdzenie, że wykorzystanie omawianych zalet może poprawić wskaźniki ekonomiczne nowych inwestycji w analizowanym obszarze.

Cele nadrzędne sterowania i kontroli mogą być realizowane nadrzędnie (zdalnie) lokalnie lub w systemie mieszanym.

Modem MV BPL stanowi urządzenie zapewniające szerokopasmową komunikację PLC, z wykorzystaniem istniejącej lub rozbudowywanej dystrybucyjnej sieci kablowej SN. Komunikacja jest realizowana w oparciu o technologiczne standardy operatora, odbiorcy, „prosumenta” lub wytwórcy energii elektrycznej, z wykorzystaniem standardowych protokołów stosowanych w telekomunikacji. Samo istnienie linii kablowych SN zapewnia możliwość syntezy powiązań systemowych stacji. Użycie szerokopasmowej technologii PLC pozwa-

Rys. 7. Przykładowa konfiguracja stacji transformatorowej typu smart z wykorzystaniem transmisji danych PRIME PLC oraz modemu MV BPL.

Biorąc powyższe pod uwagę możliwe jest wykonanie dowolnego rozwiązania stacji pracującej w sieci średnich napięć typu smart, w dowolnej lokalizacji [7]. Omawiany system stacji energetycznych pozwala na syntezę stacji energetycznej [1] typu smart przedstawionej w poniższej, przykładowej rys. 7. konfiguracji, z wykorzystaniem transmisji danych poprzez kable SN oraz Dodatkowo PRIME PLC do akwizycji danych z AMI, z wykorzystaniem koncentratorów. Elastyczność systemu przesyłu danych, rys. 8. polega na możliwości autonomicznej syntezy systemu w firmie Ormazabal, oraz dowolne powiązanie rozwiązań Producenta z wymaganiami oraz ze standardami i aparaturą użytkownika, którym może być zarówno dystrybutor jak i wytwórca lub odbiorca energii elektrycznej.

Rys. 8. Przesył danych, przy zastosowaniu modułu MV BPL, w którym fizycznym nośnikiem informacji jest istniejąca sieć kablowa SN. Struktura powiązań MV BPL.

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2015

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Rys. 9. Zastosowanie modemu MV BPL w zarządzaniu danymi pomiarowymi

Rys. 10. Monitorowanie stacji transformatorowych oraz przesył sygnałów sterujących.

la wspierać lub zastępować inne istniejące infrastruktury komunikacyjne, takie jak włókna światłowodowe lub technologie bezprzewodowe w miejscach, gdzie ich instalacja jest trudna technicznie, kosztowna w użyciu lub zawodna w warunkach katastroficznych. Technologia ta, dzięki instalacji urządzeń BPL na infrastrukturze kablowej, do której dostęp jest limitowany dla osób postronnych, stwarza szerokie możliwości syntezy rozwiązania skalowalnego, bezpiecznego i taniego, dodatkowo nie wymagającego opłat abonamentowych. Typowe zastosowania praktyczne komunikacji z użyciem MV BPL: yy AMI, rys 9, dostarczanie danych pomiarowych ze stacji transformatorowych do aplikacji zarządzających danymi pomiarowymi - MDM, yy monitorowanie stacji transformatorowych, ochrona i sterowanie urządzeniami automatyki w stacji, rys. 10., yy W przypadku zastosowań w odnawialnych źródła energii dają możliwość komunikacji, monitoringu i zdalnej ingerencji w OZE,

yy Zestawienie łączności z infrastrukturą EV (electrical vehicle). Szerokopasmowy modem PLC na średnie napięcia przeznaczony jest dla firm energetycznych mających dostęp do linii kablowych SN. Urządzenie umożliwia dwukierunkową komunikację, zarówno dla zastosowań w sieciach „Smart Grid” oraz innych aplikacji wymagających dostępu do szerokiego pasma w celu przesyłania danych. Technologia MV BPL rozwijana i stosowana od lat 90 zeszłego wieku, została sprawdzona w wielu testach i wdrożeniach, w środowiskach nN i SN, zapewniając następujące korzyści: yy oferuje dostateczną szerokość pasma do przesyłania dużej ilości, różnych danych wytwarzanych i dostarczanych przez urządzenia zainstalowane w stacjach energetycznych, yy pozwala na konfigurację i wybór używanych pasm częstotliwości z pasma w zakresie: 2-34 MHz. Umożliwia to na tworzenie elastycznego systemu komunikacyjnego, który jest w stanie zaspokoić różne

potrzeby użytkowników w zależności od kryteriów: kosztów, opóźnień, wydajności, solidności i redundancji, yy posiada zaimplementowany mechanizm QoS w celu zapewnienia działania krytycznych aplikacji użytkowych, tak aby zawsze uzyskać wyższy priorytet, yy pbsługuje różne protokoły: takie jak VLAN, RSTP, SNMP, DHCP, itp. które pozwalają na szybkie uruchomienie systemu, zapewniając jego bezpieczeństwo i pozwalające na łatwą integrację sieci BPL z używanymi sieciami szkieletowymi. yy zapewnia możliwość wzajemnej komunikacji stacji transformatorowych typu smart w sieci kablowej SN Urządzenie stanowi element rodziny produktów Current oraz pełnego systemu produktów przeznaczonych do sterowania i kontroli węzłów sieci kablowych średnich napięć, rys. 11 i rys. 12. Jako takie znalazło już zastosowanie w technologii PRIME w Energa, gdzie wykorzystano koncentratory danych z rodziny Current.

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2015

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE kanałów, w tym multipleksowanie z podziałem czasu (TDM) (koncepcja master-slave), multipleksowania z podziałem częstotliwości (FDM) trybu wielokrotnego dostępu (ad-hoc) i zarządzenia kanałem i przepustowością. Regeneratory sygnału mogą być stosowane w celu poszerzenia zakresu sieci. Techniki dynamicznego alokowania bitów pozwalają na optymalne wykorzystanie pojemności kanału w zależności od zmieniającego się środowiska sieciowego. Zaimplementowane są mechanizmy w celu zapewnienia QoS dla ruchu o wysokim priorytecie.

Rys 11. Wykorzystanie PLC w sieci SN

Pasmo możliwe do osiągnięcia

Rys. 12. Siatka powiązań MV BPL.

Użycie szerokopasmowej technologii PLC pozwala wspierać lub zastępować inne istniejące infrastruktury komunikacyjne, takie jak włókna światłowodowe lub technologie bezprzewodowe, w miejscach, gdzie instalacja technologii przewodowych lub bezprzewodowych jest trudna technicznie i kosztowna w użyciu.

Opis szczegółów rozwiązania modemu MV BPL MV BPL, rys. 8, rys 11, używa modulacji OFDM w pasmach sygnału 5, 10, 20 i 30 MHz, w zakresie częstotliwości 2-34 MHz. Jest możliwe użycie różnorodnych technik multipleksowania

Rys. 14 przedstawia maksymalne przepustowości, mierzone w górę lub w dół (Down-Link or Up-Link) w funkcji liczby skoków sygnału między regeneratorami MV BPL. W środowisku laboratoryjnym mierzono przepustowość każdego linku dla wartości 85-92 Mbps w paśmie 30 MHz. Ze względu na wykorzystanie 10/100 Base-T, komputer nie może odbierać ani generować większego przesyłu niż 100 Mbps, poprzez sieć Ethernet. W rzeczywistych warunkach osiągana przepustowość kanału będzie mniejsza. Wyniki zilustrowane na Rys. 14, dostarczają przydatnych informacji na temat wpływu kaskadowego użycia re-

Rys. 13. Układ BPL z kaskadowym użyciem regeneratorów. Do odebrania sygnału Komputer jest podłączony do ostatniego regeneratora. (Down-link), lub generuje sygnał do NOC (Up-Link).

Rys. 15. Układ BPL z kaskadowym użyciem Regeneratorów, gdzie: komputery są podłączone do każdego Regeneratora i dostarczają także dane lokalne.

Rys. 14. Maksymalne wartości pasma Down-Link and Up-link dla układu BPL z rys. 13.

Rys. 16. Mierzone pasmo w układzie MV BPL z rys. 15.

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2015

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE generatorów na przepustowość. Jak widać wydajność zmniejsza się z 90 Mbps z użyciem 1 regeneratora do 10 Mbps przy użyciu 9 regeneratorów. W przypadku gdy każdy regenerator sygnału, nie tylko przesyła sygnał kaskadowo poprzedniego regeneratora, ale ma także własny ruch generowany przez komputer, z nim związany, patrz rys. 15, przesył do lub z każdego komputera może reprezentować dane dowolnych aplikacji np.: dane dostarczane przez koncentrator danych licznikowych PRIME zainstalowany w stacji transformatorowej. Rys. 16 przedstawia maksymalne przepustowości, mierzone przy przesyle w obie strony (Down-Lin lub Up-Link), w funkcji liczby skoków sygnału między regeneratorami BPL. W układzie pomiarowym każdy komputer dostarcza dane o jednakowym paśmie.

Maksymalna przepustowość w warstwie fizycznej dla optymalnych warunków i parametrów systemu (np: wielkości pakietów warstwy fizycznej, liczby węzłów w sieci, rodzaju aplikacji, nagłówka protokołów i parametrów konfiguracyjnych) podana jest w Tabeli nr 1.

Opóźnienia Rys. 17 ilustruje układ BPL, z dwoma skokami sygnału między regeneratorami. Tabela nr 2 zawiera wartości opóźnień mierzone w środowisku laboratoryjnym i dla różnych częstotliwości. Rys. 18 pokazuje układ kaskadowy regeneratorów sygnału. Czas przesyłu sygnału rozumiany jest jako czas wykonania komendy „ping” pomiędzy dwoma komputerami na końcach układu.

Tabela nr 1. Maksymalne pasmo w warstwie fizycznej. Częstotliwość 10 MHz 20 MHz 30 MHz

Maksymalne pasmo w warstwie fizycznej 84.3 Mbps 151.2 Mbps Mbps

Tabela nr 2. Wyniki pomiarów laboratoryjnych opóźnień, które mogą zaistnieć w jednej domenie komunikacyjnej modemów BPL, dla różnych częstotliwości. Opóźnienia [ms] S–M–S Jitter [ms] S–M–S

Min 2.4

30 MHz Max Avg 11.1 4.6

Min 2.7

20 MHz Max Avg 15.8 6.2

Min 5.1

10 MHz Max 25.5

Avg 10.9

Min 0.7

30 MHz Max Avg 8.6 1.2

Min 0.7

20 MHz Max Avg 12.0 1.2

Min 0.7

10 MHz Max 19.4

Avg 1.2

Rys. 17. Układ BPL z jednym regeneratorem.

Rys. 18. Układ BPL z kaskadą regeneratorów sygnałów. Metody sprzęgania

Opis

Typy kabli

Sprzęgacze pojemnościowe

Sprzęgacz pojemnościowe ŚN dostępne są u różnych producentów. Przy wstrzykiwaniu sygnału wykorzystuje się pojemności między linią ŚN a uziemieniem.

Ten technika wstrzykiwania sygnału PLC daje dobre rezultaty dla kabli PE jak również dla kabli olejowych.

Sprzęgacze indukcyjne

Sprzęgacze indukcyjne dostępne są u różnych producentów

Użycie tych sprzęgaczy daje dobre rezultaty dla kabli PE, nie sprawdzają się dla kabli olejowych.

Krzywa na Rys. 19 pokazuje mierzone max, min i śr czas przesyłu sygnału, w funkcji skoków sygnałów między regeneratorami.

Metody wstrzykiwania sygnałów Wstrzyknięcie sygnału PLC do linii średniego napięcia dokonywany jest za pomocą 2 technik sprzęgania: pojemnościowego i indukcyjnego. Jakość sprzęgnięcia sygnału dla każdego z użytych technik, różni się w zależności od rodzaju kabli linii ŚN i fizycznej topologii zainstalowanych kabli na stacji. Poniżej zestawiono podsumowanie każdej metody i jej zachowania w różnych sytuacjach.

Zarządzanie siecią systemu Platforma Current OpenGrid (rys. 12) dostarcza danych do zarządzania siecią, przeprowadzania analizy działania sieci, oraz udostępnia możliwości uruchamiania zaawansowanych aplikacji Smart Grid. Jest ona zbudowana przy użyciu nowoczesnych technologi SOA (Service Oriented Architecture) i specyfikacji W3C, aby zapewnić szybkie, niezawodne i bezpieczne środowisko dla aplikacji używanych w przedsiębiorstwach. Platforma Current OpenGrid zawiera bogaty pakiet możliwości zarządzania komunikacją w sieci Smart Grid o nazwie Network Management System (NMS), w oparciu o użycie standardowych protokołów, takich jak IEC 61850, DNP3, IP i SNMP. NMS zapewnia scentralizowane zarządzanie czujnikami inteligentnych sieci i elementów sieciowych dostarczonych przez Ormazabal oraz innych producentów, w tym konfiguracji, monitorowania, uruchamiania, wykrywania i rozwiązywania problemów. Dodatkowo pozwala na pozyskiwanie danych pomiarowych oraz informacji na temat stanu urządzeń na podstawie aktualnie występujących zdarzeń. Użycie NMS gwarantuje możliwość przekazywania dużej liczba jednoczesnych powiadomień o zdarzeniach w sieci, zaimplementowane protokoły QoS umożliwiają wdrożenie schematu komunikacji w oparciu o wymagane priorytety, aby zapewnić terminowe dostarczanie danych pomiarowych. Zapewnia również szybką dystrybucję poleceń sterujących dla automatyki systemu dystrybucyjnego oraz realizuje na wysokim poziomie bezpieczeństwo komunikacji. OpenGrid NMS umożliwia realizację następujących funkcjonalności:

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2015

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE Podsumowanie

Rys. 19. Max/Średni/min czas przesyłu sygnału.

yy SNMPv2 oraz SNMPv3 ze wsparciem dla rozwiązań standardowych jak i specyficznych dla dostawców , w tym dostawców MIB w tym MIB II. yy wsparcie komunikatu trap. NMS obsługuje komunikaty trap alive i trap reboot wysyłane przez urządzenia. Przekazywanie komunikatu trap jest również wspierane. yy bezpieczne połączenie telnet ssh. yy zdalny reset sprzętowy jest również obsługiwany. Zarówno ponowne włączenie i powrót do ustawień fabrycznych dla wszystkich urządzeń może być wykonywane przez NMS, yy wspierana jest obsługa NTP, yy zarządzanie adresowaniem IPv4. Publiczne i prywatne podsieci można zdefiniować, a pule adresowe mogą być przyznanawane,

Literatura:

1. SZADKOWSKI M., WARACHIM A., Przekształcanie istniejących sieci SN w sieci typu Smart, Energetyka, nr 9/2015, wrzesień 2014 r. 2. WARACHIM A., DEKARZ K., Wybrane zagadnienia modernizacji węzłów sieci średnich napięć, Energetyka, nr 10/2015, październik 2014 r. 3. SARATOWICZ M., WARACHIM A.: Statistical monitoring of electric energy distribution, International Conference on Research in Electro technology and Applied Informatics August 31 - September 3 2005, Katowice. 4. WARACHIM A., LESYK K., CHUDZYŃSKI W., Parametry procesu przesyłu i rozdziału energii elektrycznej w stacjach transformatorowo-rozdzielczych systemu Scheidt, Energetyka, nr 8/2002, sierpień 2002 r. 5. JANUSZEWSKI W., WARACHIM A., Koncepcja systemu zdalnego monitorowania i sterowania procesem przesyłu i rozdziału energii elektrycznej w stacjach transformatorowych systemu Scheidt, Energetyka, nr 7/2002, lipiec 2002 r. 6. System Zdalnego Sterowania i Nadzoru w Sieciach Średnich Napięć - ZPUE S.A. we Włoszczowie, Urządzenia dla Energetyki, http://www. urzadzeniadlaenergetyki.pl/, 11.02.2008 r. 7. Juraszek J., Stacja na Hali Miziowej, Nasza Energetyka nr 1(38)2002, styczeń 2002 r., Biuletyn Be-

yy jest możliwa konfiguracja serwera DHCP, definicje podsieci DHCP w pliku konfiguracyjnym są wykonywane automatycznie i zsynchronizowane z konfiguracją NMS, nie jest wymagana ręczna konfiguracja serwera DHCP, y y zarządzanie serwerem Radius jest również częścią zarządzania sprzętem. Konfiguracja serwera RADIUS jest aktualizowana automatycznie przez NMS. Nowe urządzenie przyłączane do sieci, automatycznie dodawane jest do konfiguracji serwera RADIUS aby umożliwić uwierzytelnienia. Bardziej skomplikowane operacje, takie jak wymiana urządzenia są również obsługiwane. skidzkiej Energetyki S. A. 8. Szywała P., Warchim A., Łukoochronność aparatuty średniego napięcia, Energetyka nr 9, wrzesień 2003, str. 612 -614. 9. Szadkowski M., Warachim A., Bezpieczeństwo eksploatacji stacji elektroenergetycznych SN typu PF-P, Energetyka nr 9, wrzesień 2014, str. 518 -524. 10. Szadkowski M., Warachim A., Analiza kategorii zagrożenia porażenia łukiem elektrycznym w instalacjach elektrycznych zakładów przemysłowych, Energetyka nr 6, czerwiec 2015, str. 422 -427. 11. Marian NOGA, Andrzej OŻADOWICZ, Jakub GRELA, Grzegorz HAYDUK „Active Consumers in Smart Grid Systems- Applications of the Building Automation Technologies”, PRZEGLĄD ELEKTROTECHNICZNY, ISSN 0033-2097, R. 89 NR 6/2013. 12. Adam Babś, Krzysztof Madajewski, Tomasz Ogryczak, Sławomir Noske, Grzegorz Widelski, The Smart Peninsula” pilot project of Smart Grid deployment at ENERGA-OPERATOR SA”, http:// actaenergetica.org/en/wp-content/uploads/, 2012/08/str.-37-44. 13. REGULATION (EU) No 347/2013 OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF THE COUNCIL of 17 April 2013 on guidelines for trans-European

Praca w ośrodku dyspozytorskim wspomagana jest sygnałami (informacjami) od zainstalowanych w głębi sieci odłączników i rozłączników wyposażonych w napędy elektryczne sterowane przy różnych nośników informacji – środków łączności, co daje możliwość telemechanizacji procesów łączeniowych przy lokalizacji uszkodzeń i zmianach konfiguracji sieci. Jest to niewątpliwie efektywny sposób usprawnienia eksploatacji sieci SN. Docelowo jednak należy dążyć do automatyzacji takich procesów, co pozwali dużo lepiej wykorzystać możliwości sprzętowe, zarówno w zakresie telemechaniki, jak i parametrów łączeniowych stosowanych urządzeń. Istotne jest jednak zapewnienie komunikacji w przepływie danych pomiarowych i sterujących, również w warunkach katastroficznych, kiedy zawodzą powszechnie wykorzystywane metody. Sieć kablowa SN wydaje się być przez sam fakt swojego istnienia atrakcyjnym medium przesyłu sygnałów. Samo jednak wprowadzanie telemechaniki i telemetrii do stacji energetycznych SN i rozbudowa ich funkcji w procesie dystrybucji energii, nie mogą być jednak analizowane [14, 17] bez walorów konstrukcji oraz aparatury rozdzielczej. Stąd podkreślenie możliwości dowolnej lokalizacji [5, 7] zrealizowanej w systemie PF-P. n Warachim Andrzej Dekarz Krzysztof

14.

15. 16. 17.

18. 19.

energy infrastructure and repealing Decision No1364/2006/EC and amending Regulations (EC) No 713/2009, (EC) No 714/2009 and (EC) No 715/2009. WARACHIM A., Dekarz K., Konstrukcje modułowe kontenerowych stacji energetycznych w sieciach średnich napięć, Energetyka, nr 11/2014, listopad 2014 r. Type test report No. 1292.2131187.036, IPH Berlin, 31 października 2013, materiał niepublikowany ORMAZABAL Polska Sp. z o. o. Karta katalogowa stacji PF- P, oferta, materiały niepublikowane, firmy ORMAZABAL Polska Sp. z o. o., http://www.ormazabal.com/pl/). Andrzej Warachim, „Wybrane zagadnienia konstrukcji nowoczesnego system produkcji stacji transformatorowo-rozdzielczych średniego napięcia w obudowie betonowej”, Materiały konferencyjne Konferencji Naukowo Technicznej Stacje Elektroenergetyczne WN/SN i SN/nN, Jelenia Góra 28-29 maja 2001, str. 57- 62. Karty katalogowe rozdzielnic, oferta, materiały niepublikowane firmy ORMAZABAL Polska Sp. z o. o., http://www.ormazabal.com/pl/). Karty katalogowe rozdzielnic, oferta, materiały niepublikowane firmy ORMAZABAL, (http:// www.ormazabal.com).

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2015

Usługi nasze przeznaczone są dla wytwórców energii elektrycznej o rozbudowanym systemie elektroenergetycznym, a także innych odbiorców intensywnie użytkujących urządzenia energetyczne. Nasze działania zmierzają do: wydłużenia żywotności urządzeń elektroenergetycznych, ułatwienia ich dozoru i obsługi oraz zmniejszenia kosztów ich eksploatacji.

Zakres działania:  Remonty transformatorów w miejscu zainstalowania  Remonty transformatorów w zakładzie remontowym  Mobilne laboratorium diagnostyczne transformatorów i innych urządzeń elektroenergetycznych  Badania ochrony przeciwporażeniowej powyżej 1kV  Systemy monitoringu DGA oleju oraz monitoringu izolatorów on-line w transformatorach  Systemy monitoringu on-line wyładowań niezupełnych Generatorów, Maszyn WN i transformatorów  Badania oleju transformatorowego  Termowizyjna Diagnostyka urządzeń energetycznych

ZUT Energoaudyt Sp. z o.o. ul. Marszałkowska 83 lok. 33 00 - 683 Warszawa www.zutenergoaudyt.com.pl

Adres do korespondencji: ZUT Energoaudyt Sp. z o.o. ul. 25 Czerwca 29 26-600 Radom

Tel + 48 (048) 377-97-17, 377-97-18 Fax + 48 (048) 377-97-19, 362-29-71 bok@ zutenergoaudyt.com.pl

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Innowacyjne urządzenie wspomagające zrównoważoną gospodarkę olejami elektroizolacyjnymi Wprowadzenie

Przed polskim systemem energetycznym stoi zadanie utrzymania standardów Unii Europejskiej w zakresie ciągłości dostawy energii. Inwestycje w nowe transformatory są jednak, ze względów ekonomicznych, odsuwane w czasie [1-3]. Zmniejszenie nakładów inwestycyjnych pociąga za sobą konieczność wydłużenia czasu eksploatacji poszczególnych elementów systemu elektroenergetycznego, przy jednoczesnym zachowaniu niskiego poziomu ryzyka wystąpienia awarii. Obecnie, nominalny czas życia transformatora szacuje się na ok. 25÷30 lat, a rozsądnym horyzontem czasowym jego wydłużenia jest 40÷50 lat [4]. Dlatego też, bardzo istotne są wszelkie prace remontowe i modernizacyjne, zapewniające bezawaryjną pracę sieci energetycznej. Szereg urządzeń elektroenergetycznych, stanowiących kluczowe moduły sieci przesyłowych zawierają oleje elektroizolacyjne. Rozwój perspektywicznych kierunków w zakresie zaawansowanych technologii pielęgnacji olejów izolacyjnych, przy jednoczesnym wykorzystaniu nowoczesnych rozwiązań diagnostycznych umożliwia długookresową, bezawaryjną eksploatację urządzeń energetycznych, w szczególności transformatorów oraz przekaźników prądowych, a tym samym znaczny wzrost niezawodności i efektywności systemów energetycznych [5,6]. Celem artykułu jest ocena efektywności usuwania w warunkach polowych gazów z olejów izolacyjnych, eksploatowanych w wybranych urządzeniach energetycznych, za pomocą mobilnego urządzenia, które zostało opracowane przez konsorcjum złożone ze specjalistów firmy ZUT Energoaudyt w Radomiu oraz Instytutu Technologii Eksploatacji-Państwowego Instytutu Badawczego w Radomiu.

Charakterystyka urządzenia

Urządzenie UPE T1 pozwala na realizację dwustopniowego procesu regeneracji oleju izolacyjnego, polegającego na zastosowaniu metody barbotażu osuszonym powietrzem z jednoczesną obróbką próżniową. Wygląd urządzenia przedstawiono na rys. 1.

Rys. 1. Wygląd urządzenia UPE T1 do regeneracji olejów izolacyjnych

Urządzenie jest również wyposażone w system usuwania zanieczyszczeń stałych o wielkości do 1 mikrometra, a także moduł do podgrzewania oleju do temperatury 60°C. Proces regeneracji oleju odbywa się na zasadzie wielokrotnej cyrkulacji oleju pomiędzy urządzeniem a kadzią urządzenia elektroenergetycznego (np. przekładnika prądowego). Wyposażone jest w system sterowania opracowany z wykorzystaniem najnowszych rozwiązań technicznych w zakresie sterowania oraz kontroli parametrów procesowych. Podstawowym elementem systemu sterowania jest sterownik PLC, rozszerzony o wyspecyfikowane moduły wejść. Sterownik pozwala na kontrolę zainstalowanych w urządzeniu

czujników (w tym czujników temperatury, ciśnienia, zawartości wody, a także obecności piany). Opracowany system informatyczny umożliwia sterowanie kluczowymi elementami urządzenia (np. pompy, zawory), potrzebnymi do prawidłowej realizacji procesu regeneracji oleju elektroizolacyjnego. Sterowanie urządzeniem może być realizowane przez operatora, obsługującego panel dotykowy, na którym oprócz przycisków sterowania wizualizowany jest również przebieg procesu. Urządzenie podczas pracy nie wymaga obecności osoby obsługującej, ponieważ jest wyposażone w system zdalnego powiadamiania o parametrach procesu osuszania, co istotnie obniża koszty eksploatacji urządzenia. System GSM ma 8 wejść sygnałowych, z czego trzem z nich, można przypisać po 2 komunikaty, które są wysyłane w zależności od stanu danego wejścia. Mogą to być: komunikaty o zawartości wody w oleju, komunikaty o przekroczeniu temperatury, komunikaty o wycieku oleju, komunikaty o awarii zasilania, komunikaty o konieczności wymiany filtra. System ten ma możliwość wysyłania komunikatów również na pocztę mailową, dzięki czemu tworzone jest archiwum zdarzeń w czasie procesu odwadniania olejów transformatorowych. W treści komunikatów oprócz informacji o stanie pracy urządzenia, zawarta jest informacja o lokalizacji urządzenia oraz numerze urządzenia. System jest zasilany z sieci 230VAC, oraz posiada wbudowany akumulator, który w razie awarii zasilania, pozwoli na dalszą pracę systemu oraz wysłanie komunikatu o awarii zasilania.

Metodyka badań

W dalszej części niniejszego artykułu przedstawiono i porównano wyniki analizy DGA dziewięciu przekładników typu J220-4a, produkcji ZWAR sprzed

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2015

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE tywne usunięcie gazów palnych z oleju izolacyjnego, co pozwala na dalszą, bezpieczną eksploatację tego medium w urządzeniu elektroenergetycznym. Szczegółowe badania DGA wskazują także, iż największy udział procentowy w całkowitej zawartości gazów palnych w regenerowanych olejach izolacyjnych ma etan. Na rys. 3 porównano więc zawartości tego gazu w oleju izolacyjnym przed i po obróbce regeneracyjnej.

Podsumowanie

Rys. 2. Porównanie całkowitej zawartości gazów palnych w oleju izolacyjnym przed i po obróbce regeneracyjnej

Realizacja przez konsorcjum, złożone z ZUT Energoaudyt oraz Instytutu Technologii Eksploatacji-PIB, projektu celowego doprowadziła do opracowania innowacyjnego urządzenia technicznego, którego zastosowanie do pielęgnacji olejów izolacyjnych może skutkować efektywnym usunięciem z eksploatowanych olejów gazów i wilgoci, co wpływa na poprawę niezawodności działania systemów energetycznych. Konstrukcja urządzenia pozwala na jego użytkowanie w warunkach polowych, a opcja bezprzewodowej transmisji danych pozwala na bezpośredni nadzór nad realizowanym procesem regeneracji oleju.

Bibliografia

Rys. 3. Porównanie zawartości etanu w oleju izolacyjnym przed i po obróbce regeneracyjnej

i po próżniowej obróbce oleju, którą realizowano przez okres ośmiu godzin. Do badania składu gazu rozpuszczonego w oleju użyto aparatu TRANSPORT X produkcji firmy Kelman LTD. Aparat ten wykorzystuje spektroskopię fotoakustyczną do wykonywania analiz DGA i przedstawiania wyników, dotyczących wszystkich gazów zawartych w badanej próbce oraz zawartości w niej wilgoci. Gazy wyodrębniane są z próbki oleju za pomocą metody ekstrakcji równowagowej znad cieczy, a ich zawartość jest mierzona za pomocą spektroskopii fotoakustycznej w zakresie podczerwieni. Aparat umożliwia oznaczenie następujących gazów: wodór, tlenek węgla, ditlenek

węgla, metan, etan, etylen i acetylen. Wyniki podaje się w ppm (tj. µl/l) objętości danego składnika w stosunku do objętości oleju.

Wyniki badań i ich analiza

Efektywność procesu odgazowania olejów izolacyjnych, eksploatowanych w przekładnikach prądowych oceniano porównując całkowitą zawartość gazu przed obróbką i po obróbce regeneracyjnej, przeprowadzonej za pomocą mobilnego urządzenia UPE T1 [6]. Uzyskane wyniki zestawiono na rys. 2. Analiza uzyskanych wyników badań analitycznych wskazuje jednoznacznie iż proces realizowany za pomocą mobilnego urządzenia UPT1, pozwala na efek-

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2015

1. Krüger M., Koch M., Kraetge A., Rethmeier K.: Diagnostic measurements on power transformers. Energetyka, 2009, 5, 299-305. 2. Malewski R., Subocz J., Szrot M., Płowucha J., Zaleski R.: Podstawy oceny opłacalności modernizacji transformatorów. Energetyka, 2006, 12, 884-891. 3. CIGRE Technical Brochure no 248: Guide on economics of transformer management, 2004. 4. Klistala T.: Przegląd metod diagnostycznych układów izolacyjnych transformatorów dużej mocy w eksploatacji. PAK, 2008, 11, 754-759. 5. Makowska M., Molenda J.: Oleje transformatorowe. Eksploatacja-Diagnostyka-Regeneracja. Wyd. ITeE-PIB, Radom, 2010. 6. Zając M., Kazirodek P., Molenda J., Stępień A.: Urządzenie do odgazowywania olejów izolacyjnych użytkowanych w przekładnikach prądowych. Urządzenia dla energetyki, 2013, 6, 2-4. Mirosław ZAJĄC, Zakład Usług Technicznych Energoaudyt, Radom; Jarosław MOLENDA, Andrzej STĘPIEŃ, Instytut Technologii Eksploatacji-PIB, Radom n

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Kabel Nexans ENERGYFLEX PV Zapewnia długotrwałą niezawodność i wysoką jakość działania słonecznych fotowoltaicznych systemów zasilania.

oszty energii lektrycznej i opła- Ze znakiem jakości ty za emisję gazów cieplarnia- Kabel ENERGYFLEX PV przeznaczonych szybują nieustannie w gó- ny jest do stosowania w systemach rę, nic więc dziwnego, że właściciele paneli słonecznych i ma doskonałe budynków mieszkalnych, biurowych charakterystyki robocze, ułatwia ini fabrycznych w coraz większym stalowanie systemów i charakteryzustopniu korzystają z energii słonecz- je się długotrwałą niezawodnością. nej, stanowiącej niezawodne i stabil- Ten jednożyłowy kabel w podwójnej ne źródło taniego zasilania. izolacji poliolefinowej przenosi naJako producent paneli słonecznych, pięcie stałe od 0,6 do 1 kV, przy dufirma instalująca systemy lub wyspe- żej sprawności i niezawodności oblicjalizowany dystrybutor, pragniecie czonej na dziesiątki lat bezawaryjnej dysponować wysokiej jakości kablem pracy. Charakterystyki kabla nie tylko do łączenia fotowoltaicznych paneli są zgodne z aktualnymi przepisami, z falownikiem, który zamienia prąd lecz także spełniają z naddatkiem the core wymagania, zwłaszcza te z ogniw słonecznych na prąd prze- at stosowne of performance mienny o użytecznych parametrach. dotyczące odporności na tempePonieważ wasi klienci nie zamierza- raturę i czynniki zewnętrzne oraz ją wymieniać co kilka lat okablo- zdolności do długotrwałej eksplowania systemu, interesuje was roz- atacji. Bezhalogenowe materiały wiązanie zdolne zapewnić – przez użyte do budowy kabla zapewniają co najmniej 30 lat – niezawodność optymalne bezpieczeństwo pożai wysoką jakość połączeń w najtrud- rowe w przypadku rozprowadzenia niejszych warunkach pogodowych: instalacji po dachu – kabel spełnia od burzy lodowej, po piekący żar of takżeyour wymagania najświeższych dyBecause so much performance pustyni. Oczekujecie, że oferowany rektyw RoHS, które dotyczą ograniruns through caBles kabel będzie odporny na degrada- czenia stosowania niebezpiecznych Kable i systemy kablowe Nexans są obecne w każdym cję pod wpływem promieni ultrafio- substancji w sprzęcie elektrycznym miejscu naszego codziennego życia. Tworzą infrastrukturę letowych i będzie nai telekomunikacyjną, tyle giętki,występują aby w przemyśle, i elektronicznym. energetyczną budownictwie, statkach, farmach wiatrowych, pociągach, instalacja mogła przebiegać bezprosamochodach, samolotach, … Prawdopodobnie nawet o blemowo i sprawnie. Wszystko tocojest tym nie wiesz, bo nie widzisz ich na dzień. Nasze kable i systemy kablowe otwierają drzwi do światowego postępu. w stanie zapewnić Nexans – uznaŚwiatowy ekspert wSokołowski dziedzinie kabli i ny dostawcaNexans wysokiej kabliRacibórz Janusz Polska sp. z o.o. ·jakości ul. Wiejska 18, 47-400 systemów kablowych o utrwalonej marcom.info@nexans.com reputacji. · www.nexans.pl Nexans Polskas n NEX_Performance_210x297_PL_feb12.indd 1

ENERGYFLEX zapewnia…

yy Wytrzymałość w całym okresie eksploatacji: produkt wytrzymuje do 30 lat eksploatacji nawet w ciężkich warunkach zewnętrznych yy Trwałość w zastosowaniach na wolnym powietrzu: wytrzy- małość na skrajne temperatury (od -40°C do +120°C) yy Produkt bezpieczny dla warstwy ozonowej yy Odporność na promieniowanie UV: pełna ochrona przed degradacją pod wpływem promieni ultrafioletowych yy Materiały bezhalogenowe: zwiększone bezpieczeństwo pożarowe przy instalowaniu na dachu, produkt niskodymny, opóźniający palenie yy Giętkość kabla i łatwość zdejmowania powłoki: szybka i łatwiejsza instalacja yy Produkt opracowany z myślą o zgodności z aktualnie stoso- wanymi typami złączek: zgodność co do średnicy i wyma- ganej dokładności pasowania yy Opakowanie uwzględniające wymogi logistyki i ergonomii: szybkie dostawy i łatwość posługiwania się produktem yy Aprobata TÜV: badania przeprowadzone w laboratoriach niemieckich zgodnie z normami WE yy W pełni odzyskiwane materiały: zgodność z nowymi przepisami dotyczącymi ochrony środowiska.

17.02.12 12:07:49 Uhr

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2015

at the core of performance

Because so much of your performance runs through caBles Kable i systemy kablowe Nexans są obecne w każdym miejscu naszego codziennego życia. Tworzą infrastrukturę energetyczną i telekomunikacyjną, występują w przemyśle, budownictwie, statkach, farmach wiatrowych, pociągach, samochodach, samolotach, … Prawdopodobnie nawet o tym nie wiesz, bo nie widzisz ich na co dzień. Nasze kable i systemy kablowe otwierają drzwi do światowego postępu. Nexans Polska sp. z o.o. · ul. Wiejska 18, 47-400 Racibórz marcom.info@nexans.com · www.nexans.pl

Światowy ekspert w dziedzinie kabli i systemów kablowych

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Wtyczki i gniazda LUMINA PCE Polska to przedsiębiorstwo o profilu produkcyjno-handlowym, które już od 1994 roku dostarcza Klientom krajowym i zagranicznym najwyższej jakości osprzęt siłowy. Nasza firma należy do międzynarodowej grupy PCE i jest polskim odziałem firmy PC Electric GmbH z siedzibą w Austrii. Od wielu lat rozwijamy się, dążąc do sukcesywnego doskonalenia swoich produktów i usług, aby zapewniać Klientom korzyści trwale kojarzone z marką.

pecjalnie do pracy w trudnych warunkach dla służb alarmowych i jednostek ratowniczych, zaprojektowaliśmy serię produktów z naciskiem na wysokie standardy, solidną konstrukcję oraz niezawodność. LUMINA nowa seria wtyczek i gniazd jednofazowych obok wysokiego stopnia szczelności oraz wytrzymałości wyposażona jest w elementy luminescencyjne (świecące) lub odblaskowe tak aby zapewnić bezpieczeństwo podczas słabych warunków oświetleniowych lub w trakcie całkowitej ciemności. Niezwykle bogata i wciąż poszerzająca się oferta odpowiada potrzebom nawet najbardziej wymagających Klientów. Nasz zespół techniczno-konstruktorski czuwa nad stałym doskonaleniem produktów, dzięki czemu zawsze jesteśmy w stanie dotrzymać kroku i wymogom rynku zarówno w aspekcie technicznym, technologicznym, jak i cenowym. Cechą wyróżniającą nas spośród producentów branży elektroinstalacyjnej jest nie tylko doskonała jakość wyrobów, ale także bardzo krótkie terminy realizacji zamówień, co wynika z elastycznego systemu produkcji i świetnie opracowanych metod magazynowania. Duża wydajność i nieskomplikowany sposób przyjmowania oraz realizacji zamówień umożliwiają nam oferowanie przystępnych cen za produkty spełniające najwyższe standardy jakości. PCE Polska n

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2015

light ...wtyczki i gniazda jednofazowe.

Przemysłowe wtyczki, gniazda, rozdzielnice i zestawy gniazd. PCE Polska Sp. z o. o. ul. Zielona 12, 58-200 Dzierżoniów Tel. 74 831 76 00, Fax 74 831 17 00 pce@pce.pl, www.pce.pl

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

RN III SA 24/4/100 – nowa seria rozłączników napowietrznych w ALPAR Kozienice Nowa linia rozłączników napowietrznych do stosowania w napowietrznych sieciach energetycznych została zaprojektowana w oparciu o normę: PN-EN 62271-103:2011E Rozłączniki wysokonapięciowe. Część I: Rozłączniki na napięcie znamionowe wyższe niż 1kV i niższe niż 52kV.

ozłączniki RN III SA 24/4/100 są wyposażone w specjalne komory powietrzne dzięki czemu będą mogły rozłączać linie będące pod obciążeniem do 100A przy napięciach znamionowych linii 17,5 i 24 kV. Komora została wyprodukowana ze specjalnego tworzywa sztucznego odpornego na promienie UV i temperatury. W komorze nie stosuje się żadnych mediów gaszących łuk elektryczny a mających negatywny wpływ na środowisko (np. olej, gaz), nie wymagana jest również jej konserwacja w trakcie eksploatacji. Trwałość mechaniczna komory obliczona jest na 2000 cykli wyłącz – załącz. Sterowanie rozłącznikami odbywa się przy pomocy napędów ręcznych NRA(u) lub napędów silnikowych NEA. W przypadku sterowania napędem silnikowym, rozłączniki mogą być sterowane drogą radiową i być instalowane w liniach magistralnych, miejscach stałego podziału sieci oraz na początku każdego odgałęzienia linii w którym znajduje się duża ilość stacji transformatorowych. Sposób montażu rozłączników RN III SA 24/4/100 w liniach został przeniesiony z popularnych i sprawdzonych rozłączników 20A. Mogą być montowane na wszystkich typowych i nietypowych (po uzgodnieniach) konstrukcjach i poprzecznikach liniowych stosowanych w energetyce oraz będą posiadać komplet uniwersalnych mocowań bezpośrednio do żerdzi. Szczegóły wszystkich połączeń pokażemy w najbliższym nowym katalogu. Oferowane rozłączniki będą produkowane w następujących wersjach: yy Budowa ramowa pozioma – przeznaczone do wszystkich rodzajów słupów i stacji, montaż tylko na konstrukcjach energetycznych. yy Budowa ramowa pionowa – przeznaczone do słupów z zejściem ka-

blowym, montaż poprzez własne mocowania tylko do nogi słupa. yy Budowa modułowa pozioma i pionowa – przeznaczone do każdego rodzaju słupów, montaż poprzez mocowania do nogi słupa i do wszystkich konstrukcji energetycznych. Rozłączniki będą zbudowane na trzech rodzajach izolatorów: yy porcelanowe yy kompozytowe z żywic cykloalifatycznych yy kompozytowe w osłonie silikonowej Styki główne wykonano ze specjalnie wyprofilowanego płaskownika miedzianego, zabezpieczonego przed korozją poprzez cynowanie lub srebrzenie. Mocowanie styków zostało tak zaprojektowane aby posiadało techniczny luz, dzięki któremu naprowadzanie się i powierzchnia przylegania styków głównych i styku uziemnika była optymalna. To rozwiązanie sprawdzi się nawet w przypadku nie konserwowania rozłącznika przez 5 do 8 lat (w zależności od strefy zabrudzeniowej). Styki pomocnicze zewnętrzne i w komorze wykonano ze stali nierdzewnej. Każdy biegun ruchomy posiada w standardzie przegub ruchomy zapobiega-

jący łamaniu się linki. Do podłączenia linek zasilających zastosowano po dwa, na każdy biegun, zaciski prądowe do których można podłączyć linki o przekroju 35-120mm2. Rama, elementy wsporcze i montażowe zostały wykonane z profili stalowych które zostały zabezpieczone przed korozją poprzez cynkowanie ogniowe zgodne z normą PN-EN ISO 1461:2011/P Powłoki cynkowe nanoszone na stal metodą zanurzeniową (cynkowanie jednostkowe) - Wymagania i badania. Śruby montażowe wykonano ze stali natomiast elementy złączne styków głównych i pomocniczych zostały wykonane ze stali nierdzewnej. Elementy ruchome rozłącznika posiadają zawiasy wykonane ze stopu metali półszlachetnych zapewnią bezawaryjną pracę rozłączników przez wiele lat.

Zalety

yy Bardzo dobre parametry elektryczne – klasa E3 yy Bardzo dobre parametry mechaniczne – 2000 cykli Z/W yy Brak olejów i gazów - ochrona środowiska yy Modułowa budowa – możliwość rozsuwania biegunów względem siebie, dzięki czemu można montować roz-

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2015

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE łączniki w istniejących słupach bez żadnych zmian konstrukcyjnych yy Rodzaj budowy – szeroki asortyment który pozwala zabudować rozłączniki na dowolnym słupie i w dowolnym jego miejscu yy Zwiększona żywotność – ze względu na zastosowanie odpowiednich materiałów (stal nierdzewna, miedź i stopy z metali półszlachetnych, tworzywa odporne na UV), zabezpieczenie przed korozją (cynkowanie ogniowe, cynowanie, srebrzenie) oraz dzięki łożyskowaniu elementów ruchomych i systemu naprowadzania się styków głównych yy Konkurencyjna cena

Podsumowanie

Ze względu na długą nazwę i mnogość rozwiązań, wszystkie rozłączniki będą posiadać swoje niepowtarzalne kody dzięki czemu przy zamawianiu będzie można posługiwać się również odpowiednim kodem. Rozłączniki wejdą do produkcji w drugiej połowie roku 2015 a podczas tegorocznych targów ENERGETAB’2015 w Bielsku Białej będzie można obejrzeć i uruchomić rozłącznik zainstalowany na naszym stoisku oraz otrzymać podstawowe karty techniczne.

Podstawowe parametry techniczne w oparciu o normę PN-EN 62271-103:2011E Napięcie znamionowe

24 kV

Częstotliwość znamionowa /liczba faz

50 Hz/3

Prąd znamionowy ciągły

400 A

Napięcie wytrzymywane o częstotliwości sieciowej Napięcie udarowe piorunowe wytrzymywane

50 kV/60kV 125 kV/145kV

Prąd znamionowy wyłączeniowy w obwodzie o małej indukcyjności Prąd znamionowy wyłączeniowy w obwodzie sieci pierścieniowej Moc znamionowa wyłączeniowa nieobciążonego transformatora

100A 100A do 630 kVA

Prąd znamionowy wyłączeniowy ładowania linii napowietrznych

Prąd znamionowy wyłączeniowy ładowania kabli

16A

Łączenie zwarcia doziemnego

48A

Łączenie kabli i linii w warunkach zwarcia doziemnego Prąd znamionowy krótkotrwały wytrzymywany

27A 16kA (1s)

Prąd znamionowy szczytowy wytrzymywany

40kA

Prąd znamionowy załączalny zwarciowy

5kA

Klasa elektryczna rozłącznika

Trwałość mechaniczna Klasa uziemnika

Kompletne albumy do projektowania w wersji papierowej jak i elektronicznej będą dostępne w przyszłym roku wraz

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2015

2000 cykli Z/W E2

Nowym Katalogiem wyrobów produkcji ALPAR Kozienice’2016. Zapraszamy do współpracy. n

KOMPLEKSOWE ROZWIĄZANIA Z ZAKRESU ENERGETYKI zasilacze UPS,

systemy monitoringu,

agregaty prądotwórcze,

serwis gwarancyjny i pogwarancyjny

dynamiczne systemy zasilania, rozdzielnice energetyczne nn,

Oferujemy pełne,

Siltec podczas swojej

profesjonalne doradztwo

działalności na rynku

techniczne, realizację

polskim zainstalował

infrastruktury, dostawę

ponad 6500 systemów

i uruchomienie

UPS oraz ponad

urządzeń oraz nadzór

1500 sztuk agregatów

nad właściwym

dla zapewnienia ciągłości

funkcjonowaniem

zasilania w energię

systemów

elektryczną.

gwarantowanego zasilania w okresie jego eksploatacji.

więcej informacji: WWW.SILTEC.PL ENERGETYKA@SILTEC.PL tel: + 48 22 572 18 00

EKSPLOATACJA I REMONTY

Akumulatorowy klucz udarowy Bosch z silnikiem EC

Kompaktowy, lekki i bardziej wydajny – idealny do zastosowań seryjnych Bosch rozszerza program profesjonalnych elektronarzędzi akumulatorowych z silnikami EC (bezszczotkowymi) o nowy klucz udarowy GDS 18 V-EC 250 Professional. Wyróżnia się on o 30% dłuższym czasem pracy akumulatora oraz do 100% dłuższą żywotnością w porównaniu do kluczy udarowych z konwencjonalnymi silnikami. Nowością są także wiertła HEX-9 MultiConstruction zapewniające wydajną pracę.

kumulatorowy klucz udarowy GDS 18 V-EC 250 Professional wyznacza nowy standard wydajności przy zastosowaniach seryjnych. Kluczowym jego elementem jest bezszczotkowy silnik EC, który jest całkowicie bezobsługowy i wyróżnia się wysoką sprawnością. Dzięki temu użytkownicy mogą dłużej pracować na jednym cyklu ładowania akumulatora. Dodatko-

wo użycie technologii bezszczotkowej powoduje mniejsze straty ciepła i sprawia, że narzędzia się nie przegrzewają. W połączeniu z systemem EMP (Electronic Motor Protection) chroniącym przed przeciążeniem, żywotność elektronarzędzi akumulatorowych Bosch z silnikami EC może być nawet dwa razy dłuższa w porównaniu do narzędzi wyposażonych w silniki konwencjonalne.

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2015

Technologia EC sprawia, że narzędzia są lżejsze i bardziej poręczne. Profesjonaliści wykonujący prace montażowe w branży instalacyjnej, przy budowie konstrukcji metalowych i drewnianych mają teraz do dyspozycji akumulatorowe klucze udarowe, które są jeszcze lepiej przygotowane do pracy w każdej pozycji i nawet bardzo ograniczonej przestrzeni.

EKSPLOATACJA I REMONTY Kompaktowy, zgrabny, lekki i wydajny

Klucz udarowy 18 V GDS 18 V-EC 250 Professional oferuje wysoki moment obrotowy 250 Nm przy obrotach w prawo i w lewo. Waży zaledwie 1,9 kg i wyróżnia się najlepszą relacją mocy do wagi w tej klasie narzędzi. Podczas prac montażowych przy konstrukcjach stalowych, metalowych oraz przy budowie maszyn użytkownicy mogą tym narzędziem bez problemu wykręcać z betonu zardzewiałe śruby do średnicy 16 mm. Na jednym cyklu ładowania akumulatora 5,0 Ah klucz GDS 18 V-EC 250 Professional wkręca 175 śrub o średnicy 12 i długości 35 mm. Urządzenie ma kompaktową konstrukcję z wąską rękojeścią. Blokada kulowa uchwytu czworokątnego ½ cala umożliwia szybką i łatwą wymianę klucza nasadowego. Akumulatorowy klucz udarowy jest ponadto wyposażony w oświetlenie LED umieszczone w głowicy.

Nowość: wiertła HEX-9 MultiConstruction zapewniające szybkie tempo wiercenia

W celu rozszerzenia możliwych zastosowań kluczy udarowych, Bosch oferuje systemowe rozwiązanie składające się z narzędzia i osprzętu. Za pomocą akumulatorowego klucza udarowego z wiertłem HEX-9 MultiConstruction profesjonaliści mogą teraz także wiercić, dzięki czemu niepotrzebne staje się dodatkowe narzędzie. Wiertło HEX9 MultiConstruction zostało zaprojektowane specjalnie do zastosowań we wkrętarkach udarowych. Bosch udostępnia wyróżniający się niską wagą system, którym użytkownik może wiercić we wszystkich popularnych materiałach - drewnie, tworzywach sztucznych, murze i blasze. Wiertło HEX-9 MultiConstruction ma ostre, szlifowane diamentem krawędzie tnące i wyróżnia się długą żywotnością. Wiertło centrujące, wykonane z węglików spiekanych, oferuje z kolei możliwość precyzyjnego nawiercania i zapewnia optymalne prowadzenie wiertła w materiale.

Dane techniczne Napięcie akumulatora Pojemność akumulatora Prędkość obrotowa bez obciążenia (1. stopień/2. stopień) Nominalna liczba udarów (1. stopień/2. stopień) Maks. moment obrotowy System montażu narzędzi Długość korpusu Maks. średnica wkrętów Ciężar z akumulatorem Sugerowana cena detaliczna brutto z dwoma akumulatorami i szybką ładowarką Sugerowana cena detaliczna brutto bez akumulatorów i ładowarki

GDS 18 V-EC 250 Professional 18 V 5,0 Ah 0 – 2.400 min-1 0 – 3.500 min-1 250 Nm uchwyt zewnętrzny czworokątny 1/2“ 163 mm M16 1,9 kg 2 360 zł 1 057 zł

Do klucza udarowego GDS 18 V-EC Professional Bosch oferuje także odpowiedni osprzęt. Zestaw „Diamond Impact“ zawiera końcówki wkręcające Torx, PH, PZ i Hex o długości 25 i 50 mm oraz uchwyt „Anti shock“. Zestaw „Impact Control“ posiada różnego rodzaju klucze nasadowe i wkładki do nich. Obydwa zestawy zostały stworzone z myślą o zastosowaniach z kluczami udarowymi. Bosch n

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2015

TARGI

VIII Lubelskie Targi Energetyczne ENERGETICS 2015 | 17–19 listopada 2015 Lublin miejscem spotkania przedstawicieli branży energetycznej W dniach 17–19 listopada w Targach Lublin S.A. odbędzie się kolejna, VIII edycja Lubelskich Targów Energetycznych ENERGETICS.

Lubelskie Targi Energetyczne ENERGETICS to jedno z wiodących wydarzeń w Polsce dedykowanych profesjonalistom z sektora energetycznego. W ramach wydarzenia swoją ofertę zaprezentują zarówno firmy o charakterze koncernów (krajowych i międzynarodowych), jak i indywidualni przedsiębiorcy. Kompleksowy charakter targów stwarza doskonałe warunki do kooperacji i wymiany doświadczeń w gronie branżowych specjalistów wśród których znajdują się m.in.: przedstawiciele zakładów energetycznych, elektrowni, biur projektowych, działów energetycznych firm i zakładów przemysłowych, elektrycy i instalatorzy. Zakres tematyczny targów obejmuje elektroenergetykę i elektrotechnikę (m.in. wytwarzanie, przesył, dystrybucję i przetwarzanie energii elektrycznej oraz cieplnej, urządzenia i osprzęt, automatykę, budownictwo energetycz-

ne, rozwiązania informatyczne, inteligentne sieci energetyczne), energetykę alternatywną i odnawialną, ze szczególnym uwzględnieniem źródeł i technologii jej pozyskiwania (energia wodna, wiatrowa, słoneczna, geotermalna, biomasa), a także energetykę jądrową. Części ekspozycyjnej towarzyszy panel ekspercki w postaci bogatego programu wydarzeń towarzyszących współtworzonych z partnerami branżowymi. Szkolenia i konferencje koncentrują się na najbardziej aktualnych i istotnych tematach dla branży – innowacyjnych i inteligentnych rozwiązaniach dla energetyki, zmianach regulacji prawnych oraz kierunkach rozwoju samej branży. Jednym z elementów planowanej części szkoleniowo-wykładowej będzie przygotowane przez Lubelski Klaster Ekoenergetyczny seminarium dotyczące m.in. inteligentnej sieci elektroenergetycznej, tzw. Smart

Grid, a także OZE (instalacje fotowoltaiczne czy wykorzystanie biomasy). Nie zabraknie również szeregu prezentacji i wystąpień promocyjnych wystawców. VIII Lubelskie Targi Energetyczne ENERGETICS 2015 zostały objęte Patronatem Honorowym Ministerstwa Gospodarki oraz Ministerstwa Skarbu Państwa. Partnerem Głównym Tragów jest PGE Dystrybucja S.A. W tym samym czasie odbędą się Targi Technologii Szerokopasmowych INFORSTRADA. Zapraszamy do odwiedzania strony internetowej www.energetics.targi.lublin. pl, gdzie na bieżąco zamieszczane są informacje o Targach ENERGETICS. Lubelskie Targi Energetyczne ENERGETICS 2015 17–19 Listopada Targi Lublin S.A. 20-406 Lublin

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 5/2015

Premset: nowa generacja rozdzielnic dla sieci rozdzielczych SN Innowacyjna rozdzielnica Premset skonstruowana z wykorzystaniem najnowszych osiągnięć z dziedziny izolacji stałej – Shielded Solid Insulated Switchgear – zwiększa: > bezpieczeństwo > efektywność > niezawodność > elastyczność

30%

50%

dłuższy okres eksploatacji

mniej zajmowanej powierzchni

Poznaj nową rozdzielnicę Premset. Zarejestruj się już TERAZ i wylosuj Samsunga Galaxy Note 3 Wejdź na stronę www.SEreply.com i wprowadź kod 52418p

Apator Elkomtech S.A. www.elkomtech.com.pl | www.apator.com

Automatyka zabezpieczeniowa Dla sieci SN i WN, zróżnicowana wielkość, moc obliczeniowa i zakres funkcjonalności, współpraca z systemami różnych producentów, implementacja IEC61850.

Systemy telemechaniki Skalowalne rozwiązania, wszystkie typy łączności, otwarte protokoły komunikacyjne, koncentracja danych, konwersja protokołów.

System informatyczny WindEx System czasu rzeczywistego (SCADA), analiza i agregacja danych o awariach, planowanie prac i włączeń, platforma dyspozytorska, integracja z systemami biznesowymi.

Koncepcje i rozwiązania dla Inteligentnych Sieci Elektroenergetycznych