Urządzenia dla Energetyki nr 7/2019 by Urządzenia dla Energetyki

ISSN 1732-0216 INDEKS 220272

Nr 7/2019 (122)

w tym cena 16 zł ( 8% VAT )

| www.urzadzeniadlaenergetyki.pl | • Nowoczesne zespoły zabezpieczeń WN typu e2TANGO-2000 • Kamera termowizyjna – diagnostyka w energetyce • • Zmiany w wymaganiach dotyczących badań i konstrukcji transformatorów suchych, wnoszone przez nową edycję normy IEC 60076-11:2018 • • Pomiar napięcia w sieciach dystrybucyjnych • Kompensacja mocy biernej średnich napięć •

122

Specjalistyczny magazyn branżowy

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 7/2019 (122)

OD REDAKCJI

Spis treści n WYDARZENIA I INNOWACJE Pierwsza w Polsce cyfrowa stacja elektroenergetyczna..........................6 Pierwsze trzy stacje SPS trafią do klientów na Mazowszu......................8 Schneider Electric przyspiesza działania na rzecz klimatu................... 11 Beha-Amprobe startuje z jesienną promocją wybranych przyrządów ze swojego portfolio....................................................................... 12 Prezes Zarządu Metabo, Horst W. Garbrecht objął równolegle stanowisko Dyrektora Operacyjnego w KOKI Holdings w Europie .14 FLIR zapowiada najbardziej ekonomiczną kamerę termowizyjną dla służb ratowniczych .............................................................................................. 15 Otwarcie nowej stacji prób w ZREW Transformatory S.A...................... 16 n NOWOŚCI Ogłaszamy wprowadzenie do sprzedaży wysokotemperaturowej przemysłowej kamery termowizyjnej FLIR TG297 .................................... 20 n TECHNOLOGIE, PRODUKTY, INFORMACJE FIRMOWE Szybkie i precyzyjne pomiary odległości – Fluke wprowadza do sprzedaży w Polsce dalmierz laserowy..................................................... 22 innogy Stoen Operator zbada wykorzystanie pojazdów elektrycznych jako mobilnych magazynów energii................................. 24 Pomiar napięcia w sieciach dystrybucyjnych. Poprawa funkcjonalności w węzłach rozdzielczych dzięki inteligentnym adapterom.......................................................................................................................... 26 Jak wykonać prawidłowo czyszczenie wymiennika Compabloc i przywrócić jego wydajność?................................................................................ 28 Nowoczesne zespoły zabezpieczeń WN typu e2TANGO-2000.......... 30 Kompensacja mocy biernej średnich napięć............................................... 32 Bezpieczeństwo systemu SCADA – gdzie się zaczyna?......................... 36 Prościej już się nie da! Złączki listwowe WAGO TOPJOB® S - teraz również z dźwignią........................................................................................ 40

Wydawca Dom Wydawniczy LIDAAN Sp. z o.o. Adres redakcji 00-241 Warszawa, ul. Długa 44/50 lok. 109 tel./fax: 22 760 31 65 e-mail: redakcja@lidaan.com www.lidaan.com Prezes Zarządu Andrzej Kołodziejczyk, tel. kom.: 502 548 476, e-mail: andrzej@lidaan.com Dyrektor ds. reklamy i marketingu Dariusz Rjatin, tel. kom.: 600 898 082, e-mail: darek@lidaan.com Zespół redakcyjny i współpracownicy Redaktor naczelny: Andrzej Kołodziejczyk, tel. kom.: 502 548 476, e-mail: andrzej@lidaan.com Dr inż. Andrzej Maciej Maciejewski, tel. kom.: 601 991 000, e-mail: andrzej.maciejewski3@neostrada.pl Sekretarz redakcji: Agata Marcinkiewicz tel. kom.: 505 135 181, e-mail: agata.marcinkiewicz@gmail.com Prof. dr hab. inż. Wojciech Żurowski, doc. dr Valentin Dimov (Bułgaria), Inż. Armand Kehiaian (Francja), prof. dr hab. inż. Andrzej Krawczyk, prof. dr hab. inż. Krzysztof Krawczyk, dr inż. Jerzy Mukosiej, prof. dr hab. inż. Andrew Nafalski (Australia), prof. dr hab. inż. Andrzej Rusek, prof. dr inż. Wiesław Seruga, prof. dr hab. Jacek Sosnowski, prof. dr hab. inż. Czesław Waszkiewicz, prof. dr hab. inż. Jerzy Ziółko, mgr Anna Bielska Redaktor ds. wydawniczych: Dr hab. inż. Gabriel Borowski Redaktor Techniczny: Robert Lipski, info@studio2000.pl Fotoreporter: Zbigniew Biel Opracowanie graficzne: www.studio2000.pl Redakcja nie odpowiada za treść ogłoszeń. Redakcja zastrzega sobie prawo przeprowadzania zmian w tekstach, np. adiustowania lub skracania, a także nieodsyłania materiałów nie zakwalifikowanych do druku. Przedruk, a także publikacja w innej formie, np. elektronicznej w internecie, tylko za zgodą wydawcy i właściciela praw autorskich. Prenumerata realizowana przez RUCH S.A: Zamówienia na prenumeratę w wersji papierowej i na e-wydania można składać bezpośrednio na stronie www.prenumerata.ruch.com.pl Ewentualne pytania prosimy kierować na adres e-mail: prenumerata@ruch.com.pl lub kontaktując się z Telefonicznym Biurem Obsługi Klienta pod numerem: 801 800 803 lub 22 717 59 59 – czynne w godzinach 7.00 – 18.00. Koszt połączenia wg taryfy operatora.

Kamera termowizyjna – diagnostyka w energetyce............................... 42 Zmiany w wymaganiach dotyczących badań i konstrukcji transformatorów suchych, wnoszone przez nową edycję normy IEC 60076-11:2018......................................................................................... 44 Elektromechaniczny zestaw typu „plug & produce” ułatwiający łączenie elementów.......................................................................... 48 Pomiary wyładowań niezupełnych wykonywanych na miejscu zainstalowania transformatorów.......................................................................... 50 n EKSPLOATACJA I REMONTY Hikoki Multi Volt nowa technologia zasilania narzędzi akumulatorowych.......................................................................................................... 56 Bezszczotkowy strug od AEG.................................................................................. 58 n NOWOŚCI WYDAWNICZE Badania odbiorcze transformatorów................................................................. 59 Wytyczne projektowania linii kablowych 110 kV....................................... 59 n TARGI 32. edycja Międzynarodowych Targów Energetycznych ENERGETAB® 2019 już za nami............................................................................... 60 XII edycja Targów Energetycznych ENERGETICS już w listopadzie!............................................................................................................ 64

Współpraca reklamowa: ELEKTROMETAL ENERGETYKA SA............................................I OKŁADKA TECHNOKABEL................................................................................II OKŁADKA ITR - SIEĆ BADAWCZA ŁUKASIEWICZ .................................. III OKŁADKA ENERGOPOMIAR ELEKTRYKA.................................................. IV OKŁADKA ALFA LAVAL............................................................................................................ 7 APATOR ELKOMTECH......................................................................................... 9 APATOR..................................................................................................................19 BELOS PLP............................................................................................................21 CANTONI...............................................................................................................13 CBIDG..............................................................................................................23, 55 ENERGETICS.........................................................................................................65 ENERGOELEKTRONIKA.PL..............................................................................38 FLIR..........................................................................................................................47 HIKOKI....................................................................................................................57 HOPPECKE.............................................................................................................. 5 INSTYTUT ELEKTROTECHNIKI......................................................................17 INSTYTUT ENERGETYKI...................................................................................46 MERSEN.................................................................................................................49 MIKRONIKA..........................................................................................................39 NEXANS.................................................................................................................25 RELPOL.................................................................................................................... 3 SIBA.........................................................................................................................47 SONEL....................................................................................................................43 TAURUS - TECHNIC............................................................................................35 WAGO.....................................................................................................................41

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 7/2019

Eksperci w zakresie innowacyjnych technologii magazynowania energii Razem znajdziemy dla Ciebie idealne rozwiązanie energetyczne!

HOPPECKE Baterie Polska Sp. z o.o. jest jedynym bezpośrednim przedstawicielem Accumulatorenwerke HOPPECKE Carl Zoellner & Sohn GmbH & Co.KG, producenta baterii akumulatorów z ponad 90-letnią tradycją. Od 1993 roku współpracuje z przedsiębiorstwami na terenie całej Polski w zakresie dostaw, instalacji oraz serwisu baterii akumulatorów. Świadczy kompleksowe usługi związane z dostawą, montażem, uruchamianiem i serwisowaniem systemów baterii akumulatorów dla Kolejnictwa, Energetyki, Przemysłu, Telekomunikacji, Logistyki.

WYDARZENIA I INNOWACJE

Pierwsza w Polsce cyfrowa stacja elektroenergetyczna W Polsce powstała pierwsza cyfrowa stacja energetyczna. Zbudował ja TAURON Dystrybucja modernizując rozdzielnię 110 kV w stacji elektroenergetycznej Oborniki Śląskie na Dolnym Śląsku. Została w niej zastosowana w pełni cyfrowa komunikacja z wykorzystaniem tzw. szyny procesowej.

ruchomienie nowej stacji oznacza dla klientów przede wszystkim zwiększenie pewności zasilania i niezawodności dostaw energii elektrycznej. Pełna diagnostyka urządzeń powoduje, że natychmiast dostępna jest informacja o ewentualnych błędach i uszkodzeniach mogących wystąpić w sieci energetycznej. Dzięki temu można zapobiegać awariom, zamiast je naprawiać. - Po modernizacji stacja w Obornikach Śląskich stała się cyfrowa, co oznacza, że tradycyjne połączenia do transmisji danych wykonywane za pomocą przewodów i kabli sterowniczych, zostały zastąpione przewodami światłowodowymi – mówi Jarosław Broda wiceprezes zarządu TAURON Polska Energia ds. zarządza-

nia majątkiem i rozwoju. - Zastosowana szyna procesowa jest cyfrową magistralą teleinformatyczną, pozwalającą na wymianę i przesył ogromniej ilości sygnałów sterowniczych, pomiarowych i informacji o stanie poszczególnych urządzeń stacji. Będzie się to odbywało w postaci krótkich sygnałów cyfrowych, a nie jak dotychczas za pomocą impulsów elektrycznych – dodaje wiceprezes TAURONA. Obiekt w Obornikach Śląskich dostarcza energię elektryczną do dużej ilości odbiorców indywidualnych i przemysłowych, a także obiektów uzdrowiskowych. Stacja wykorzystywana jest także dla zasilania sieci trakcyjnej PKP S.A. - części magistrali pociągów dużych prędkości relacji Wrocław-Poznań, która wymaga dużej pewności zasilania.

- W rozdzielni zostały zastosowane nowatorskie rozwiązania, polegające nie tylko na zmianie sposobu komunikowania się urządzeń tworzących stację, ale przede wszystkim na zmianie struktury informatycznej stacji. Efektem jest przejście z dotychczasowej transmisji danych mierzonej w milisekundach na mikrosekundy, a nawet nanosekundy. Połączenia telekomunikacyjne zostały wykonane ze światłowodów, co oznacza, że transmisja terabajtów danych pomiarowych i informacji stanu poszczególnych urządzeń odbywa się online. To pierwsze tego typu rozwiązania zastosowane w polskiej energetyce – mówi Robert Zasina, prezes TAURON Dystrybucja. Dodatkowa innowacyjność rozwiązania wiąże się również z zastosowaniem po raz pierwszy optycznych przekładników prądowych (sensorów) w miejsce tradycyjnych przekładników 110 kV. W porównaniu do tradycyjnych indukcyjnych przekładników, sensory optyczne charakteryzują się konstrukcją całkowicie odbiegającą od konwencjonalnych urządzeń, znacznie mniejszymi gabarytami oraz zminimalizowaniem elementów awaryjnych. To rozwiązanie ma usprawnić obsługę stacji i zwiększyć bezpieczeństwo dostaw energii. Kolejna zmiana to zastąpienie kilkudziesięciu tradycyjnych miedzianych kabli, kilkoma światłowodami. Dzięki temu dane pomiarowe są pozyskiwane w postaci strumienia danych, a stację można dokładniej i łatwiej monitorować. Cyfrowa stacja uruchomiona w Obornikach Śląskich ma także na celu ocenę możliwości zastosowania nowych rozwiązać na szerszą skalę. Takie rozwiązania były dotychczas stosowane pilotażowo jedynie w elektroenergetycznych sieciach przesyłowych. Tauron n

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 7/2019

Większe możliwości pracy Alfa Laval Compabloc

Niezastąpione rozwiązanie w procesach wymiany ciepła Compabloc to rozwiązanie, które wyróżnia się znacznie na tle innych wymienników ciepła w tym również tych spawanych. Różnica wynika z wprowadzenia do konstrukcji unikatowych funkcji, które zapewniają bardziej niezawodne i wydajne działanie oraz pozwalają na generowanie oszczędności energetycznych i realizację koncepcji zrównoważonego rozwoju w każdym zakładzie.

Alfa Laval Polska Sp. z o.o. ul. Marynarska 15, 02-674 Warszawa tel. 22 336-64-64, fax: 22 336-64-60 e-mail:poland.info@alfalaval.com

C-Weld™

Najwyższe parametry utrzymania czystości, wydłużona sprawność

XCore™

Zaawansowana konstrukcja płyt, dostosowana do wysokich ciśnień

SmartClean™

Szybkie i efektywne wymycie zalegającego materiału

ALOnsite™

Wykwalifikowane wsparcie na terenie zakładu

WYDARZENIA I INNOWACJE

Pierwsze trzy stacje SPS trafią do klientów na Mazowszu Pierwsze trzy Inteligentne Stacje Transformatorowe SPS z magazynem energii trafią do klientów na Mazowszu - poinformował podczas trwających w BielskuBiałej targów Energetab ich producent, spółka ZPUE S.A. Zaprezentowane rok temu prototypowe urządzenie wzbudziło ogromne zainteresowanie rynku. Teraz pierwsze trzy stacje trafią do klientów z województwa mazowieckiego w tym do innogy Stoen Operator. - Stacje SPS to nasza odpowiedź na nowe wyzwania jakie stoją przed sektorem energetycznym. Zapewniają bezpieczeństwo dostaw prądu, współpracują z odnawialnymi źródłami energii oraz mogą być bazą do ładowania samochodów elektrycznych. Cieszymy się, że już wkrótce pokażą co potrafią w rzeczywistych warunkach – mówi Prezes Zarządu i Założyciel ZPUE S.A. Bogusław Wypychewicz. W ubiegłym roku, tuż przed poprzednią edycją Międzynarodowych Energetycznych Targów Bielskich, w sąsiedztwie głównego biurowca ZPUE S.A. we Włoszczowie stanęła prototypowa lecz w pełni funkcjonalna Inteligentna Stacja Transformatorowa SPS. Współpracuje ona z panelami fotowoltaicznymi oraz turbiną wiatrową. Stacja posiada także

magazyn energii zlokalizowany w podziemnej kondygnacji. Magazynowana w nim energia pochodzi zarówno z sieci jak również wspomnianych OZE. Tuż obok znajduje się zasilana przez nią ładowarka samochodowa, z której często korzystają elektryczne pojazdy. Podczas ubiegłorocznej premiery w Bielsku-Białej stacja została zaprezentowana na stoisku producenta za pośrednictwem łącz telekomunikacyjnych oraz dotykowego panelu, za pomocą którego można było sterować aparaturą oddaloną o około 160 km. – Od tego momentu wiele podmiotów pytało nas o możliwości stacji. Teraz z dużą satysfakcją możemy poinformować, że pierwsze trzy SPS-y zostały zamówione i wiele wskazuje na

to, że to zaledwie początek. Zainteresowanie jest ogromne, prowadzimy wiele zaawansowanych rozmów – informuje Członek Zarządu i Dyrektor Handlowy ZPUE S.A. Krzysztof Jamróz. Jedną z istotnych cech stacji SPS jest możliwość jej konfiguracji i dostosowania do indywidualnych wymagań klienta – Każda z trzech stacji, które trafią do naszych klientów na Mazowszu jest inna, a to oznacza, że są one niezależnie zaprojektowane na miarę potrzeb i oczekiwań odbiorców. Elastyczność i konfigurowalność SPS-a to jego ogromna zaleta – zaznaczył Dyrektor Sprzedaży ZPUE S.A. w Regionie Centralno-Wschodnim Wojciech Smoczek. Jedna ze sprzedanych stacji trafi do zakładu produkcyjnego we wschodniej części wojewódz-

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 7/2019

WYDARZENIA I INNOWACJE

URZÄ&#x201E;DZENIA DLA ENERGETYKI 7/2019

WYDARZENIA I INNOWACJE twa mazowieckiego, kolejne będą pracowały na terenie Warszawy. W maju 2019 roku innogy Stoen Operator, jako pierwszy operator sieci dystrybucyjnej w Polsce, uruchomił projekt badawczy poświęcony technologii vehicle-to-grid. Innowacyjne rozwiązanie umożliwia pozyskanie energii elektrycznej z pojazdów i przekazanie jej do sieci dystrybucyjnej. Operator, za zgodą użytkownika, może aktywnie decydować o ładowaniu auta lub oddawaniu przez nie energii do sieci w zależności od różnych czynników, takich, jak np. obciążenie sieci zasilającej. Nowoczesne stacje transformatorowe, tzw. Smart Power Station (SPS), wyprodukowane przez ZPUE zostaną wykorzystane w celu budowy infrastruktury V2G przez innogy Stoen Operator na terenie Warszawy. W ramach wdrożenia operator testuje połączenie układów magazynowania energii z pojazdami elektrycznymi i ich współpracę z siecią energetyczną. Bada również zwrot energii z pojazdów do sieci oraz do układów magazynowania, które są przyłączone do miejskiej stacji energetycznej. Cały program przewidziany jest na lata 2019-2020. Pierwszy etap projektu, realizowanego przez innogy Stoen Operator, obejmie analizę i ocenę współpracy pomiędzy samochodami a siecią elektroenergetyczną poprzez dedykowane punkty ładowania i potrwa do końca 2019 roku. Drugi etap, współfinansowany z funduszy Unii Europejskiej w ramach działania Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, zaplanowany na rok 2020, uwzględniać będzie badania i analizę wykorzystania technologii V2G oraz stacjonarnego zasobnika energii zlokalizowanego w nowo zbudowanej stacji transformatorowej. - Sprostanie oczekiwaniom w zakresie niezawodności dostaw energii wymaga od operatora stosowania automatyki w sieciach przesyłowych oraz otwartości na innowacje. Technologia V2G i stosowanie mobilnego magazynowania energii, może przynieść wymierne korzyści wszystkim uczestnikom rynku energii. Prosumenci korzystający z samochodów wyposażonych w interfejs V2G zyskają dodatkowe źródło dochodów, a rozproszone zasoby energetyczne pozwolą na rozbudowę sieci dystrybucyjnej przy mniejszych nakładach inwestycyjnych i dużo mniejszej ingerencji w środowisko naturalne – tłumaczy Małgorzata Cybulska, Dyrektor departamentu Majątek Sieciowy z innogy Stoen Operator. Kluczem do szybkiego rozwoju sieci ładowania pojazdów dużych mocy jest

połączenie ładowania pojazdów i magazynowania energii. Producenci aut elektrycznych wyposażają je obecnie w interfejsy wspierające vehicle-to-grid (V2G), które umożliwiają dwustronny przepływ energii pomiędzy pojazdem a siecią elektroenergetyczną. Postęp w dziedzinie elektromobilności sprawił, że samochody elektryczne nie tylko stanowią czystszą alternatywę dla pojazdów spalinowych, ale też pozwalają użytkownikom na zostanie prosumentami. Dotychczas SPS została nagrodzona m.in. podczas odbywających się w listopadzie w Lublinie Targów ENERGETICS. Znalazła także uznanie podczas zorganizowanej z okazji 100-lecia Odzyskania Niepodległości Pomorskiej Gali Energetyki. Wówczas w ręce ZPUE trafiła specjalna statuetka „Innowacje w Energetyce”. W maju br. stacja została nagrodzona Złotym Medalem Międzynarodowych Targów Poznań-

skich podczas wystawy EXPOPOWER. SPS to inteligentna stacja transformatorowa z magazynem energii, przyłączami do źródeł OZE oraz ładowarkami pojazdów elektrycznych. Rozwiązanie integrujące funkcje zdalnie zarządzanej, rozdzielczo-dystrybucyjnej stacji transformatorowej, pracującej w systemie Smart Grid z dwukierunkowym inwerterem (ładowanie / oddawanie energii) współpracującym z magazynem energii, jednocześnie zapewniając możliwość ładowania pojazdów elektrycznych, zarówno osobowych jak i np. autobusów. Uzupełnieniem systemu jest możliwość zasilania magazynu energii lub odbiorców bezpośrednio z odnawialnych źródeł energii elektrycznej np. farm fotowoltaicznych czy wiatrowych. Poszczególne elementy składowe mogą tworzyć niezależne instalacje lub zarządzane przez SPS-Control pracować, jako jeden zaawansowany system. ZPUE n

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 7/2019

WYDARZENIA I INNOWACJE

Schneider Electric przyspiesza działania na rzecz klimatu Podczas ostatniego Tygodnia Klimatycznego, który odbył się w Nowym Jorku, lider cyfrowej transformacji w zarządzaniu energią i automatyce, przyjął trzy nowe cele na rzecz neutralności węglowej.

irma zapowiedziała przyspieszenie działań zmierzających do osiągnięcia neutralności węglowej o pięć lat z 2030 r. do 2025 r., osiągnięcie zerowej emisji operacyjnej netto do 2030 r. oraz współpracę z dostawcami, aby pomóc im w osiągnięciu neutralnego węglowo łańcucha dostaw do 2050 r. Działania te mają przyczynić się do osiągnięcia celu IPCC, czyli Międzyrządowego Panelu ds. Zmiany Klimatu, którym jest ograniczenie globalnego wzrostu temperatury do 1,5° C. Schneider Electric zachęca również inne firmy do ograniczenia emisji, oferując wsparcie poprzez swoje produkty i usługi, które umożliwiają zwiększenie efektywności operacyjnej. - Zmiany klimatu są największym zagrożeniem dla zdrowia i dobrobytu naszego społeczeństwa. Musimy współpracować, aby zmniejszyć emisję dwutlenku węgla i powstrzymać wzrost temperatury - mówi Jacek Łukaszewski, Prezes Schneider Electric na Klaster Polski, Czech i Słowacji. Jacek Łukaszewski dodaje, że Schneider Electric nie tylko zwiększa swoje zobowiązania dotyczące ograniczenia emisji dwutlenku węgla i przyspiesza swoje działania w tym zakresie, ale także zachęca innych do podjęcia odważniejszych działań w celu ograniczenia emisji dwutlenku węgla i ustanowienia bardziej zrównoważonych praktyk biznesowych. Schneider Electric zgodnie z przekonaniem, że dostęp do energii jest podstawowym prawem każdego człowieka,

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 7/2019

współpracuje z wieloma krajami w celu poprawy życia ich mieszkańców poprzez ułatwianie dostępu do niezawodnej i bezpiecznej energii elektrycznej. Spodziewanym efektem tych działań jest zwiększenie liczby gospodarstw domowych oraz małych i średnich przedsiębiorstw podłączonych do sieci w odległych rejonach w Afryce, Indiach i Azji Południowo-Wschodniej. Firma dąży też do zmniejszenia liczby gospodarstw domowych borykających się z ubóstwem energetycznym w Europie. - Zobowiązanie do neutralności węglowej w całym naszym łańcuchu dostaw jest trudnym przedsięwzięciem, które wymaga od firm opracowania modeli i ściślejszej współpracy z dostawcami, partnerami i klientami. Zmianom klimatu można zaradzić tylko dzięki innowacjom i współpracy. Schneider Electric będzie nadal liderem w tym obszarze dzięki produktom i usługom, które pomogą osiągnąć znaczący postęp w realizacji celów zrównoważonego rozwoju ONZ - zapewnia Gilles Vermot Desroches, dyrektor ds. Zrównoważonego Rozwoju w Schneider Electric. Niedawno uruchomiona przez Schneider Electric platforma Exchange, zapewnia partnerom i klientom udostępnianie nowych rozwiązań i wymianę innowacyjnych pomysłów dotyczących wyzwań w ekosystemie energetycznym. www.se.com/pl n

WYDARZENIA I INNOWACJE

Beha-Amprobe startuje z jesienną promocją wybranych przyrządów ze swojego portfolio Beha-Amprobe startuje z jesienną promocją wybranych produktów ze swojego portfolio. Obejmuje ona m.in. lokalizatory przewodów, zestawy do testowania punktów ładowania samochodów elektrycznych, zestawy do pomiarów elektrycznych, kamery termowizyjne, testery napięcia, multimetry cyfrowe, mierniki cęgowe prądu upływu. Promocja potrwa do końca 2019 r., pozwala zaoszczędzić kupującym nawet 30 proc. w stosunku do standardowych cen.

ramach promocji jesiennozimowej, która potrwa do 31 grudnia 2019 r. lub do wyczerpania zapasów dostępne są 3 specjalne zestawy w specjalnych obniżonych cenach, zawierające wielofunkcyjny tester instalacji ProInstall-200 EUR oraz dodatkowo: yy nowy zestaw adapterów do testowania punktów ładowania samochodów elektrycznych EV-520-F yy ulepszony tester napięcia i ciągłości obwodu 2100-Beta ze wskazaniem kierunku wirowania faz yy zestaw 5 adapterów do sterowania oświetleniem do bezpiecznego i niezawodnego testowania, idealny dla elektryków wykonujących pracę w domach Inne zestawy Beha-Amprobe w promocyjnej cenie to m.in.: yy zestaw zawierający kamerę termowizyjną IRC-110-EUR, bezkontaktowy tester napięcia NCV-1020-EUR VOLTfix oraz plecak yy zestaw zawierający miernik cęgowy ACD-10 PLUS oraz multimetr cyfrowy AM-500-EUR yy zestaw zawierający tester napięcia 2100-ALPHA z testerem ciągłości obwodu oraz wskaźnikiem kierunku wirowania faz, kompaktowy multimetr cyfrowy AM-500-EUR oraz tester napięcia NCV-1020-EUR VOLTfix Ponadto w ramach promocji skorzystać można z dodatkowych benefitów, np. przy zakupie trzech testerów napięcia 2100-Alpha, trzech testerów napięcia 2100-Beta, lub trzech testerów napięcia 2100-Gamma, czwarty tester otrzymuje się gratis. www.beha-amprobe.com n

Rys. 1. BEHA-AMPROBE PRO-INSTALL 200 M

Rys. 2. BEHA-AMPROBE EV-52

Rys. 3 .BEHA-AMPROBE IRC-110 M

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 7/2019

WYDARZENIA I INNOWACJE

Prezes Zarządu Metabo, Horst W. Garbrecht objął równolegle stanowisko Dyrektora Operacyjnego w KOKI Holdings w Europie Nowa europejska siedziba KOKI Holdings zostanie utworzona w Nürtingen, w Badenii-Wirtembergii, dzięki czemu miasto stanie się europejską siedzibą dwóch głównych marek HiKOKI i Metabo.

okio i Nürtingen: 1 października, Horst Garbrecht został Dyrektorem Operacyjnym (COOE) KOKI Holdings w Europie, japońskiej matki spółki Metabo. Przyjął tę rolę równolegle ze swoją funkcją Prezesa Zarządu Metabo GmbH z siedzibą w Nürtingen. Elektronarzędzia HiKOKI były znane pod marką Hitachi do października 2018 r. Zmiana nazwy była wynikiem oddzielenia się KOKI Holdings od japońskiego koncernu Hitachi. Europejska siedziba KOKI Holdings zostanie założona w Nürtingen, dzięki czemu będzie domem w Europie dla swoich dwóch głównych marek: HiKOKI i Metabo. Kluczowe funkcje HiKOKI w Europie będą rozwijane w Nürtingen. Wykorzystane zostaną również efekty synergii z istniejącą strukturą Metabo. Wszystkie niezależne spółki HiKOKI z siedzibą w Europie zachowają swoją niezależność.

Młoda marka z bogatą historią

wspólnych elektronarzędzi nakładają się na siebie”, mówi Garbrecht, który przewiduje również ściślejszą współpracę obu marek w Europie w celu wzmocnienia pozycji Grupy jako całości. „Do pewnego stopnia zbliżamy się geograficznie i organizacyjnie”, wyjaśnia Garbrecht. „Pozostaje jednak faktem, że obie marki działają niezależnie na rynku i będą nadal rozwijać własne DNA. Wierzymy, że przyniesie to większe korzyści naszym klientom, oferując dwie wyróżniające się i silne marki dostarczające zróżnicowane rozwiązania w zakresie elektronarzędzi. Z niecierpliwością oczekujemy rozwoju Nürtingen jako siedziby dwóch marek w Europie, będącej europejską siedzibą KOKI Holdings. Będzie to również oznaczać pewną modernizację centrali Metabo, co przyniesie Nürtingen wiele korzyści, w tym szereg nowych miejsc pracy i dodatkowych możliwości rozwoju kariery dla naszych wspólnych pracowników”.

„HiKOKI być może jest stosunkowo młodą marką, ale stoi za nią 70-letnie doświadInżynier i Menadżer czenie Hitachi Power Tools”, mówi GarGarbrecht rozpoczął swoje życie zawodobrecht. „Japończycy, podobnie jak my we w firmie Mercedes, studiował inżynieNiemcy, od dziesięcioleci cieszą się znarię mechaniczną i energetykę na Uniwerkomitą reputacją, jeśli chodzi otechnolosytecie w Esslingen, a następnie w 1992 gię elektronarzędzi. HiKOKI, jeszcze jako roku rozpoczął karierę w przemyśle elekHitachi, zyskało sobie renomę w dziedzitronarzędziowym u producenta Festonie Elektronarzędzi wykorzystywanych ol. Później przeniósł się do szwedzkiego w przemyśle budowlanym. Narzędzia, taproducenta maszyn Atlas Copco i był Prekie jak ciężkie młoty udarowe i gwoździarzesem Zarządu AEG Milwaukee, członka ki HiKOKI, są od tego czasu uważane za Zdj. 1. Horst_W_Garbrecht Grupy TTI. Jest Prezesem Zarządu Metanajlepsze, jakie rynek ma do zaoferowania bo od 2009 roku, gdzie zainicjował zmianę w tej dziedzinie. Dlatego z niecierpliwością czekam nie tyl- strategii opartą na skupieniu się na rozwoju produkcji, dystryko na dalszy rozwój marki Metabo, ale również na dołożenie bucji urządzeń i rozwiązań dla profesjonalnych użytkowników wszelkich starań, aby wykorzystać imponującą historię Hita- w rzemiośle i przemyśle. Metabo stale rozwijało się pod jego chi Power Tools do zbudowania pomyślnej przyszłości dla kierownictwem i przeszło do czołówki technologicznej w kluHiKOKI w Europie”, mówi nowy COOE. czowym obszarze rozwoju elektronarzędzi zasilanych akumulatorowo. Garbrecht jest również Członkiem Zarządu KOKI HolPrzemysł budowlany w centrum zainteresowania dings, od października jako COOE/Senior Vice President. HiKOKI „Poszukiwaliśmy najlepszego kandydata na stanowisko COOE. „W Metabo skupiamy się na obróbce metalu i przemyśle me- Na szczęście nie musieliśmy iść zbyt daleko, ponieważ mietalowym, a także na branży budowlanej i renowacyjnej. Dla liśmy go już w KOKI Holdings”, wyjaśnia Atsushi Morisawa, tych głównych grup docelowych oferujemy - obok szerokiej Prezes Zarządu KOKI Holdings. „Z jego technicznym zaplegamy popularnych elektronarzędzi - specjalistyczne narzę- czem inżynierskim, wieloletnim doświadczeniem w branży dzia i rozwiązania dostosowane do potrzeb użytkowników i poza nią oraz wyjątkowymi umiejętnościami zarządzania, końcowych. To samo odnosi się do HiKOKI, ale skupia się Horst Garbrecht jest ważnym graczem na rynku. Wszystko bardziej na branży budowlanej. Pod tym względem Meta- to czyni go idealnym COOE dla KOKI Holdings”. bo i HiKOKI doskonale się uzupełniają, mimo że w obszarze www.metabo.com n

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 7/2019

WYDARZENIA I INNOWACJE

FLIR zapowiada najbardziej ekonomiczną kamerę termowizyjną dla służb ratowniczych Kamera termowizyjna FLIR K1 daje służbom ratowniczym możliwość wykrycia ciepła w ciemności i pełnym zadymieniu

RLINGTON, Va., 23 września 2019 r. – Firma FLIR Systems, Inc. (NASDAQ: FLIR) zapowiedział dzisiaj, że ręczna kamera termowizyjna w FLIR K1 jest już dostępna do nabycia w krajach europejskich. To najbardziej przystępny cenowo model kamery dla służb ratowniczych, w tym głównie straży pożarnej. FLIR K1 wykrywa ciepło i zapewnia widoczność zarówno w całkowitej ciemności, jak i w gęstym zadymieniu, aby wzmocnić świadomość sytuacyjną podczas działań ratowniczo-gaśniczych czy poszukiwań w terenach otwartych. „Firma FLIR dołożyła wszelkich starań, aby zapewnić służbom ratowniczym technologię i rozwiązania wspomagające ich misję ratowania życia oraz ochrony społeczeństwa”, powiedział Jim Cannon, dyrektor zarządzający FLIR Systems. „Bardzo przystępny cenowo model K1 firmy FLIR pozwoli większej liczbie funkcjonariuszy służb mundurowych wykorzystać moc termowizji i zapewnić bezpieczeństwo ”. Podwójny sensor modelu K1 działa w połączeniu z mikrokamerą termiczną Lepton, najmniejszym dostępnym detektorem FLIRa. W modelu K1 wykorzystano opatentowaną technologię MSX® firmy FLIR, która wyostrza szczegóły obrazów wykonanych przez kamerę cyfrową i nakłada je na obrazy termowizyjne. K1 rejestruje jednocześnie zdjęcia cyfrowe i termogramy z miejsca akcji oraz jest w stanie przechować do 10 000 zdjęć służących do tworzenia raportów czy analizy po zakończonych działaniach. Konstrukcja kamery z rękojeścią umożliwia użytkownikom widok miejsca akcji na wysokości ich wzroku, dzięki czemu zdecydowanie poprawiają oni swoje bezpieczeństwo i świa-

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 7/2019

domość sytuacyjną. Punktowy pomiar temperatury pozwala z łatwością rozpoznać niewidoczne lub ukryte punkty cieplne, dając możliwość natychmiastowej reakcji. K1 jest wykonana zgodnie z wymogami IP 67 na wodoodporność, jest wytrzymała na temperaturę 115°C, a także nie ulega zniszczeniu po upadku z 2 metrów na beton. Wbudowana bateria wytrzymuje nawet do 5 h na jednym naładowaniu. Urządzenie posiada również latarkę o mocy 300 lumenów, która zapewnia dodatkową widoczność na miejscu akcji. Kamera termowizyjna FLIR K1 jest teraz dostępna także w Polsce w cenie 2999,00zł Aby dowiedzieć się więcej na temat kamery K1 firmy FLIR, odwiedź www.FLIR.com/K1. www.flir.com n

WYDARZENIA I INNOWACJE

Otwarcie nowej stacji prób w ZREW Transformatory S.A. W dniu 3 września 2019 roku w siedzibie ZREW Transformatory S.A. przy ul. Rokicińskiej 144 w Łodzi miało miejsce otwarcie nowej stacji prób (Laboratorium Wysokich Napięć) przeznaczonej do realizacji prób odbiorczych transformatorów produkowanych w fabryce ZREW. Otwarciu stacji towarzyszyło szkolenie „Współczesne trendy w konstrukcjach transformatorów” połączone z prezentacją aparatury zainstalowanej na stacji oraz prezentacją samej firmy.

spotkaniu, na zaproszenie firmy ZREW, udział wzięli kluczowi kontrahenci ZREW Transformatory S.A., przedstawiciele z zaprzyjaźnionych Instytutów Politechniki Łódzkiej i Politechniki Warszawskiej, przedstawiciele Oddziału Łódzkiego SEP oraz przedstawiciele firm zaangażowanych przy budowie Laboratorium Wysokich Napięć. Otwarcia spotkania, które odbyło się na terenie stacji, dokonał Prezes ZREW Transformatory Grzegorz Sołtysiak, a towarzyszył mu Mike Lauper, CEO grupy R&S, w której skład wchodzi łódzki producent transformatorów. Po krótkim przywitaniu, podczas którego obaj panowie omówili profil działalności ZREW Transformatory, strukturę organizacyjną i obszar działania grupy R&S, a także dotychczasowe sukcesy oraz plany rozwoju ZREW, nastąpiło symboliczne przecięcie wstęgi otwierające działalność stacji prób, jako kolejnej inwestycji w rozwój przedsiębiorstwa. Po przedstawieniu prezentacji, opisującej zagadnienia związane ze współczesnymi trendami w konstrukcji transformatorów produkowanych przez ZREW, zaproszeni goście zwiedzili poszczególne wydziały fabryki i zapoznali się dokładnie z nowoczesną aparaturą pomiarową zainstalowaną na stacji. Nowa stacja prób została zbudowana od podstaw jako niezależna część zakładu, a jej głównym celem jest prowadzenie prób odbiorczych transformatorów produkowanych przez ZREW w sposób sprawny i bezpieczny. Na stacji zastosowano odpowiednie ekranowanie pomieszczenia

Fot. 1. Przemówienie prezesa ZREW Transformatory podczas otwarcia Laboratorium Wysokich Napięć.

Fot. 2. Przecięcie wstęgi otwierające działalność stacji prób.

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 7/2019

Na bazie unikalnych zasobów badawczych Instytut Elektrotechniki zapewnia przedsiębiorcom przemysłu elektrotechnicznego i energetycznego silne wsparcie naukowo-badawcze, ukierunkowane na innowacyjne technologie, pozyskiwanie energii TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE ze źródeł odnawialnych oraz elektromobilność. Wyspecjalizowana, doświadczona kadra naukowa iFIRMOWE inżynieryjna, świadczy dedykowane usługi umożliwiające realizacje projektów związanych z profilem działalności Instytutu.

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 7/2019

WYDARZENIA I INNOWACJE laboratoryjnego przy użyciu siatki z materiału magnetycznego (klatka Faradaya). Zarówno brama jak i drzwi do LWN są wyciszone i ekranowane. Hala montażowa jest ogrzewana oraz wentylowana mechanicznie, spełnia standardy odnośnie ilości wymiany powietrza. Do przewozu transformatorów do hali Laboratorium Wysokich Napięć przewidziany jest poduszkowiec o udźwigu 200 ton. Laboratorium Wysokich Napięć składa się z 3 części: 1) pola probierczego, 2) pola, na którym rozmieszczone są urządzenia probiercze i człony wysokonapięciowe, 3) sterowni, w której znajdują się elementy układów sterowniczych, regulacyjnych oraz niskonapięciowa aparatura pomiarowa, a także pomieszczenie dla klientów. Całkowita powierzchnia stacji prób to 290m2, a wysokość to 12m. Daje to łącznie kubaturę 3480m3. W skład stacji wchodzą m.in. następujące urządzenia: yy generator napięć udarowych firmy HAEFELY; moc 120kJ; napięcie 1200 kV (generator wyposażony jest w programowalny sterownik typu GC223, miernik i analizator udarów typu HiAS 743, ładownicę LGR100kV i udarowy dzielnik napięcia typu CR1200-700; posiada także zestaw rezystorów do kształtowania udaru SI), yy transformator probierczy firmy HighVolt; napięcie 360kV, yy transformator probierczy firmy VEB; napięcie 125kV. Wybudowanie nowoczesnego Laboratorium Wysokich Napięć w ZREW Transformatory daje firmie możliwość: yy wykonywania prób odbiorczych przy zastosowaniu najwyższych standardów, yy uzyskania niskiego poziomu tła akustycznego oraz eliminacji zakłóceń przy pomiarze poziomu wyładowań niezupełnych, yy spełnienia indywidualnych wymagań klientów, zapisanych w specyfikacjach technicznych oraz obowiązujących obecnie przepisów i norm, yy zwiększenia komfortu klientów podczas odbiorów fabrycznych (FAT), yy poprawę bezpieczeństwa podczas wykonywania prób, yy optymalizacji konstrukcji transformatorów, dzięki dokładnym i wiarygodnym pomiarom.

Fot. 3. Zwiedzanie fabryki ZREW Transformatory podczas otwarcia nowego Laboratorium Wysokich Napięć.

Fot. 4. Laboratorium Wysokich Napięć ZREW Transformatory. Po prawej stronie generator udarowy SGDA 1.2MV/120kJ. W głębi sterownia i pomieszczenie przeznaczone dla klientów.

Należy również podkreślić, że nowo otwarta stacja prób oprócz usprawnienia pracy fabryki oraz podwyższenia jakości wykonywanych prób, zwiększa także komfort pracy zespołu odpowiedzialnego za pomiary produkowanych i remontowanych przez ZREW transformatorów. Przedmiotem działalności ZREW Transformatory S.A. jest produkcja, modernizacje, remonty oraz pełna diagnosty-

ka olejowych transformatorów mocy. ZREW produkuje transformatory mocy dla sieci dystrybucyjnych, transformatory blokowe dla elektrowni i elektrociepłowni o mocy do 120 MVA i napięciu do 145 kV oraz transformatory specjalne, piecowe i przystosowane do zasilania układów prostownikowych. ZREW Transformatory S.A. jest częścią grupy R&S International Holding. Ryszard Kozak n

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 7/2019

NOWOŚĆ

NOWOŚCI

Ogłaszamy wprowadzenie do sprzedaży wysokotemperaturowej przemysłowej kamery termowizyjnej FLIR TG297 Bezstykowy pomiar temperatury i obrazowanie termowizyjne w jednym narzędziu do rozwiązywania problemów

rlington, va., 05.11.2019 – Firma FLIR Systems, Inc. (NASDAQ: FLIR) ogłosił dzisiaj wprowadzenie na rynek przemysłowej kamery termowizyjnej FLIR TG297, która zapewnia profesjonalistom bezstykowy pomiar wysokiej temperatury i obrazowanie termowizyjne w jednym narzędziu. Ta wszechstronna kamera do rozwiązywania problemów przemysłowych jest wyposażona w unikatowy filtr, który umożliwia inspektorom ds. konserwacji, napraw i eksploatacji wizualną identyfikację i znalezienie źródła wielu często występujących problemów w zastosowaniach wysokotemperaturowych, takich jak suszarnie, piece, materiały ogniotrwałe i produkcja. FLIR TG297 wykracza poza ograniczenia dotyczące jednopunktowych termometrów na podczerwień (IR), pozwalając użytkownikowi zobaczyć gorące i zimne punkty wskazujące na potencjalne problemy oraz zlokalizować ich źródło. Użytkownicy mogą szybko i dokładnie sprawdzić wszystko, od połączeń elektrycznych po awarie mechaniczne, w zakresie temperatur od 25 do 1030°C. Zazwyczaj wysokie temperatury pojawiają się w obrazach termowizyjnych na biało, jednak kamera TG297 jest wyposażona w ruchomy filtr wysokotemperaturowy, który poprawia zakres dynamiczny obrazu termowizyjnego. Przy włączonym filtrze użytkownicy mogą zobaczyć zmiany kolorów, które wskazują różnice w najwyższym punkcie zakresu temperaturowego urządzenia. Kamera TG297 została zbudowana na podstawie detektora podczerwieni FLIR Lepton® o rozdzielczości 160×120 i wyposażona w opatentowane przez FLIR algorytmy przetwarzania obrazu zapewniające najwyższą jakość

obrazów. Opatentowana przez FLIR technologia Multi Spectral Dynamic Imaging (MSX™) z dwiema kamerami uwypukla szczegóły z wbudowanej kamery wizualnej na pełnych obrazach termowizyjnych w celu poprawy ostrości i perspektywy. Kamery wizualnej można również używać do rejestracji obrazów wizualnych z osadzonym odczytem temperatury. Użytkownicy mogą zapisać do 50 000 obrazów w 4-gigabajtowej pamięci flash, aby wykazać klientom, że problem został skorygowany po wykonaniu zadania. Dzięki akumulatorowi litowo-jonowemu kamera działa przez 5 godzin ciągłego użytkowania. Model TG297 ma wytrzymałą obudowę o stopniu ochrony IP54, odporną

na trudne warunki otoczenia. Jest wyposażony w wielopunktowy wskaźnik laserowy do wyraźnego wskazywania mierzonego obszaru oraz jasną latarkę LED do pracy w ciemnych, trudno dostępnych miejscach. Technologia Bluetooth Low Energy (BLE) umożliwia użytkownikom przesyłanie danych i udostępnianie obrazów na urządzenia mobilne oraz szybkie tworzenie raportów w terenie. Będzie można ją kupić online i za pośrednictwem autoryzowanych dystrybutorów FLIR na całym świecie w czwartym kwartale 2019 roku. Więcej informacji o FLIR TG297 znajduje się na stronie www.flir.com/TG297 www.flir.com n

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 7/2019

KONSTRUKCJE FOTOWOLTAICZNE

BELOS-PLP S.A. ul. Gen.Jรณzefa Kustronia 74 43-301 Bielsko-Biaล a Poland tel.: +48 33 814 50 21 www.belos-plp.com.pl/fotowoltaika www.fotowoltaika.belos.com.pl fotowoltaika@belos-plp.com.pl

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Szybkie i precyzyjne pomiary odległości – Fluke wprowadza do sprzedaży w Polsce dalmierz laserowy Firma Fluke wprowadza do sprzedaży w Polsce precyzyjny dalmierz laserowy, urządzenie o nazwie Fluke 417D. Umożliwia ono niemal natychmiastowy pomiar odległości do 40 metrów, z dokładnością do 2 mm – użytkownik musi tylko wycelować dalmierz, nacisnąć przycisk i gotowe.

rzyrząd nadaje się do większości zastosowań związanych z pomiarem odległości, zapewniając przyspieszenie pracy i zwiększenie jej efektywności. Ułatwia pomiary w trudno dostępnych miejscach, takich jak wysokie sufity, bez wchodzenia na drabinę. Pozwala też na zmniejszenie błędów szacowania - miernik automatycznie wykonuje wszystkie potrzebne obliczenia. Dzięki prostej konstrukcji przyrządu Fluke 417D i jego obsłudze za pomocą jednego przycisku można zminimalizować czas potrzebny na pomiary, a jednocześnie zwiększyć wiarygodność uzyskiwanych wyników. Dalmierz laserowy Fluke 417D jest przeznaczono zarówno do zastosowań wewnętrznych, jak i zewnętrznych. Proste w obsłudze

przyciski funkcyjne przyrządu umożliwiają szybką i bezproblemową realizację trzech różnych zadań pomiarowych. Bardzo jasna wiązka lasera jest dobrze widoczna, dzięki czemu zawsze widać punkt celowania, nawet jeśli obiekt docelowy jest w miejscu trudno dostępnym lub położonym w dużej odległości. Przyrząd 417D jest wyposażony w duży, dwuwierszowy wyświetlacz LCD z podświetleniem oraz trzy przyciski pozwalające łatwo wykonywać pomiary jedną ręką. Główne cechy urządzenia i korzyści dla użytkowników: yy Pomiar odległości do 40 m z dokładnością do 2 mm yy Natychmiastowy pomiar odległości za pomocą jednego przycisku

yy Urządzenie dostosowane zarówno do zastosowań wewnętrznych, jak i zewnętrznych yy Lepszy odczyt dzięki podświetlanemu ekranowi yy Proste celowanie jasną wiązką lasera yy Szybkie obliczanie powierzchni yy Funkcja pomiaru ciągłego yy Wydłużony czas pracy baterii dzięki funkcji automatycznego wyłączania yy Czas pracy baterii wystarczający na 3000 pomiarów yy Odporność na upadek z wysokości 1 metra yy Klasa szczelności IP54 — odporność na pył i wodę yy 3-letnia gwarancja www.fluke.pl n

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 7/2019

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

innogy Stoen Operator zbada wykorzystanie pojazdów elektrycznych jako mobilnych magazynów energii • innogy Stoen Operator (iSO) jako pierwszy OSD w Polsce uruchomił projekt badawczy poświęcony technologii Vehicle-to-grid (V2G) • Celem jest analiza wpływu rozwiązań V2G na bezpieczeństwo pracy sieci elektroenergetycznej • Drugi etap projektu jest współfinansowany z funduszy UE w ramach programu Infrastruktura i Środowisko innogy Stoen Operator jako pierwszy w kraju i jeden z nielicznych operatorów sieci dystrybucyjnych (OSD) w Europie Środkowo-Wschodniej uruchomił projekt badawczy dotyczący wykorzystania energii elektrycznej zgromadzonej w pojazdach elektrycznych.

Pierwsza realizacja w Polsce

Według założeń rozwiązań vehicle-to-grid, energia pozyskana z samochodów elektrycznych może być wykorzystana do celów związanych z poprawą bezpieczeństwa pracy sieci elektroenergetycznej. W modelu tym, odpowiednio skonstruowane punkty ładowania umożliwiają OSD zarządzanie energią zgromadzoną w podłączonych do nich pojazdach. Operator ma możliwość aktywnego decydowania o ładowaniu aut lub oddawaniu przez nie energii do sieci. Potencjalnie da to możliwość zwiększenia bezpieczeństwa i wygody eksploatacji sieci poprzez wyposażenie stacji transformatorowych średniego i niskiego napięcia w funkcjonalności inteligentnej sieci elektroenergetycznej. W ramach rozpoczętego projektu powstanie pierwsza w Polsce całościowa infrastruktura umożli-

wiająca przetestowanie rozwiązań V2G. - Od lat inwestujemy w przebudowę, rozbudowę, a także stałe unowocześnianie sieci elektroenergetycznych na terenie Warszawy. Wszystkie te działania mają na celu zapewnienie jak najwyższego bezpieczeństwa i niezawodności dostaw energii. Nie boimy się także w tym obszarze sięgać po innowacyjne rozwiązania, m.in. z obszaru smart grid. Dlatego zdecydowaliśmy się na przetestowanie nowego rozwiązania V2G, które w przyszłości może być uzupełnieniem dla rozbudowy sieci miejskiej – mówi Robert Stelmaszczyk, Prezes Zarządu innogy Stoen Operator.

Fundusze unijne dla badania rozwiązań V2G

Projekt badawczy będzie realizowany na terenie Warszawy. Pierwszy etap obejmie analizę i ocenę pracy samochodów i sieci elektroenergetycznej w momencie ich połączenia za pośrednictwem dedykowanych punktów ładowania. Etap ten potrwa do końca 2019 roku. Drugi etap projektu będzie współfinansowany z funduszy UE na bazie umowy podpisanej z Ministerstwem Energii na początku października. Jego realizacja w ramach działania

1.4.1[1] Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko została zaplanowana na rok 2020. Uwzględnia on badania i analizę wykorzystania technologii V2G oraz stacjonarnego zasobnika energii[2] zlokalizowanego w stacji transformatorowej średniego i niskiego napięcia zasilającej mieszkańców stolicy. - Rozbudowa sieci dystrybucyjnej jest bardzo kosztowna i długotrwała, dlatego warto badać nowe, potencjalnie alternatywne rozwiązania, takie jak właśnie mobilne magazyny energii. W czasie realizacji projektu przeanalizujemy bezpieczeństwo eksploatacji oraz działanie systemu w odniesieniu do regulacji rynkowych – dodaje Łukasz Sosnowski, kierownik projektu w innogy Stoen Operator. – Dzięki temu przekonamy się, jakie są realne możliwości szerszego zastosowania tych rozwiązań. Więcej informacji o projektach V2G w innogy Stoen Operator. [1] Jest to nr działania z funduszy UE obejmujący: wsparcie budowy inteligentnych sieci elektroenergetycznych o charakterze pilotażowym i demonstracyjnym. [2] Baterii gromadzących energię w akumulatorach

innogy Stoen Operator n

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 7/2019

NEXANS WNOSI ENERGIĘ DO ŻYCIA Nexans wnosi energię do życia poprzez szeroki zakres oferowanych kabli i systemów kablowych, które podnoszą jakość i wydajność klientów na całym świecie. Nexans wspiera klientów w czterech głównych obszarach biznesowych: Dystrybucja i przesył mocy w sieciach energetycznych, Wytwarzanie energii, Transport i Budownictwo.

www.nexans.pl www.nexans.pl www.nexans-power-accessories.pl

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Pomiar napięcia w sieciach dystrybucyjnych. Poprawa funkcjonalności w węzłach rozdzielczych dzięki inteligentnym adapterom Sieci elektroenergetyczne stają się coraz bardziej złożone i skomplikowane ze względu na rosnącą w bardzo szybkim tempie liczbę przyłączeń zdecentralizowanych systemów produkcji energii elektrycznej. Coraz bardziej wyraziste cele w zakresie ochrony środowiska i prowadzą do dodatkowych i zmiennych obciążeń w nowoczesnych sieciach dystrybucyjnych.

óżnorodność punktów przyłączeniowych, które mogą być zdecentralizowanymi źródłami energii, takimi jak klastry fotowoltaiczne albo punktowe miejsca poboru dużej ilości energii, jak stacje ładowania dla samochodów elektrycznych, mają lokalnie ograniczony, niekorzystny wpływ na stabilność sieci, co może sprawić, że statycznie obciążona konstrukcja sieci będzie w najlepszym przypadku bardzo kosztowna, a w najgorszym przypadku bardzo zawodna. Wszyscy stają się coraz bardziej świadomi rosnącego wyzwania, jakie stawia przed konsumentami ta nowa konfiguracja. Wynikające z tego wymagania dotyczące jakości monitorowania zasilania i doprowadzania energii są w coraz większym stopniu opisywane w dokumentach standaryzacyjnych sieci dystrybucyjnych. Aby sprostać tym wymaganiom, operatorzy systemów dystrybucyjnych muszą wdrożyć dokładnie dopasowaną sieć do pomiaru parametrów sieci, jak naj-

Rys 1. Adapter dla przepustu INT A 250A typu KAA4/8 firmy Nexans

bliżej punktów rozdziału zasilających w energię, aby uzyskać dane rzeczywiste o obciążeniu sieci i o jej stanie. Na szczęście ostatnie lata przyniosły stały rozwój sensorów pomiarowych SN o niskim poborze mocy. Można je łatwo zintegrować z siecią i wspierają one rozwiązania oparte na tradycyjnych przekładnikach pomiarowych zainstalowanych w stacjach i złączach kablowych. Ale czy to jest rzeczywiście takie proste?

„Ból głowy“ zapewniony Cóż, odpowiedź na to pytanie nie jest taka prosta i może sprawić, że projektanci bardzo szybko się go nabawią. Dodatkowe przekładniki małej mocy (popularnie nazywane sensorami) typu Plug-in dla napięcia i prądu oferują wszechstronne rozwiązania, dzięki którym prawie każda istniejąca lub nowa sieć staje się bardziej inteligentna. Z drugiej strony, warunki rynkowe doprowadziły do wielu różnorodnych

rozwiązań, które nie zawsze są w pełni kompatybilne i których wybór może powodować problemy. Każda część w łańcuchu realizacyjnym jest precyzyjnie zdefiniowana pod względem swojej własnej funkcji i wymagań normalizacyjnych. Dlatego sensory muszą spełniać normy IEC 61869 dla przekładników małej mocy i normy HD 629 dla akcesoriów kablowych. Nie ma jednak norm, które by wymagały żeby sensory i akcesoria kablowe pasowały do siebie. W związku z tym projektowanie instalacji lub jej modyfikowanie jest bardzo żmudne, pracochłonne i jednocześnie wymagające zapewnienie kompatybilności komponentów, niezależnie od rozdzielnicy i warunków przestrzennych, a jednocześnie wymaga się uproszczenia wyposażenia dodatkowego wymaganego w niektórych rozwiązaniach. Można to osiągnąć poprzez umieszczenie punktu pomiarowego na transformatorze lub rozdzielnicy wyposażonego w sensor o niskim poborze mocy

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 7/2019

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE na przepuście INT A 250A, przy użyciu konfekcjonowanego adaptera SMART GRID z wymaganymi sensorami (rys 1). W tej konfiguracji cała złożoność prawie znika (rys 2 i 3).

Pasujące do wszystkiego: Zapotrzebowanie na przestrzeń powyżej transformatora czy w polu rozdzielnicy sprawia mniej kłopotów, a interfejs typu A jest popularnym rozwiązaniem sieciowym. Projektując adapter należy zwrócić uwagę, aby przy każdym zastosowaniu wszystkie parametry były dokładnie sprawdzone pod kątem następujących czynników: yy Rodzaju wyjścia w rozdzielnicy/ transformatorze: W przypadku rozdzielnic z izolacją próżniową lub gazową (AIS lub GIS) są to przepusty, ale mogą one być wyposażone w inne sensory yy Łącze sensora: Każdy producent sensora może zaprojektować własne złącze do podłączenia, ale również różne modele sensora mogą być w użyciu. yy Przestrzeń: Punkty przyłączeniowe wyglądają inaczej dla każdego systemu, tak że nie będą do przewidzianej przestrzeni montażowej i systemu połaczeń yy Możliwość doposażenia: W przypadku montażu dodatkowych elementów w istniejącej instalacji wymagane są różne warunki montażu, które należy wcześniej sprawdzić. Wszystkie te przykłady z pewnością przysporzą wielu bólu głowy i jak łatwo się domyślić, przy każdej stacji transformatorowej mogą doprowadzić do możliwej operacji na otwartym sercu.

Rys 2. Rozmieszczenie adapterów i głowic na przepuście transformatora z wyjściem kablowym.

Oczekiwane ułatwienie Czy na rozwiązanie istnieje tylko jeden lek? Nexans jest zdania, że możliwy jest montaż w prosty sposób sensorów w pobliżu punktu zasilającego tak, aby sposób realizacji można było znormalizować dzięki zastosowaniu adaptera. Rodzaj rozdzielnicy lub całego zestawu połączeń nie staje się już tak bardzo istotny. Przeróbka odbywa się bez dodatkowej pracy, ponieważ adapter jest po prostu wkładany pomiędzy istniejący zasilający zestaw konektorowy i przepust. yy Wszystko jest pasujące: Każda marka sensora może być montowana w adapterze fabrycznie lub przez klienta, jednak montaż fabrycz-

Rys 3. Rozmieszczenie adapterów i głowic w przepuście rozdzielnicy typu INT A z konektorowym wyjściem kablowym.

ny daje większą gwarancję poprawności i ułątwia pracę na obiekcie. Łatwy dostęp do interfejsu umożliwia łatwe okablowanie i elastyczność podczas montażu na miejscu.

Przyszłościowy Kto już wie dokładnie, co przyniesie nam przyszłość? Również kiedy istnieje dzisiaj duże zapotrzebowanie odnośnie automatyzacji sieci i kontroli zasilania, oferta łatwo dostępnych i łatwych w utrzymaniu i instalacji senso-

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 7/2019

rów umożliwi w przyszłości w sieci cyfrową rewolucję węzłów dystrybucyjnych – z dużym użyciem danych typu Big-Data do konserwacji, inteligentnego zarządzania obciążeniami i innymi innowacyjnymi funkcjami rozbudowy sieci. Nexans swoimi działaniami chce wspierać swoich klientów w jak najlepszym wykorzystaniu wszystkich możliwości. philippe.singleton@nexans.com pawel.kielkowski@nexans.com www.nexans.com/power_accessories n

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Jak wykonać prawidłowo czyszczenie wymiennika Compabloc i przywrócić jego wydajność? Compabloc to płytowy wymiennik ciepła, który dzięki przełomowej konstrukcji, łączy kilka głównych zalety w jednym kompaktowym urządzeniu. Koncepcja zespawanego w całości pakietu płyt pozwoliła wyeliminować uszczelki między płytami, co z kolei umożliwia pracę z szerokim zakresem agresywnych mediów, o wysokiej temperaturze i wysokim ciśnieniu.

dpowiednio wyprofilowane powierzchnie płyt ograniczają stopień zanieczyszczenia i sprawiają, że Compabloc jest idealnym rozwiązaniem do odzysku ciepła w środowisku korozyjnym. Czyszczenie wymiennika ciepła Compabloc odbywa się szybko i wygodnie i polega na myciu ciśnieniowym kanałów. Kompaktowy rozmiar urządzenia pozwala, aby strumień wody dotarł do

każdego rogu przy równie wysokim ciśnieniu. Dostęp do wnętrza jest ułatwiony dzięki łatwo demontowalnym panelom bocznym.

yy Przepływ środka myjącego powinien wynosić około 20% przepływu nominalnego. yy Środek myjący wymieszaj z wodą w zbiorniku i podgrzej do ok. + 60 °C (lub zgodnie z instrukcją). yy Następnie roztwór myjący należy wprowadzić do wymiennika i poddawać cyrkulacji przez 3 - 4 godziny (lub zgodnie z instrukcją). yy Po tym czasie, opróżnij wymiennik

Jak wykonać czyszczenie na miejscu (CIP) wymiennika Compabloc? yy Podłącz jednostkę CIP Alfa Laval do dolnego króćca za pomocą trójnika

Tabela 1. Potencjalne objawy niewłaściwej pracy wymiennika i możliwości ich usunięcia. Objaw Niewystarczająca sprawność cieplna przy rozruchu Zmniejszenie wydajności cieplnej (ewentualnie w połączeniu ze zwiększonym spadkiem ciśnienia lub zmniejszonym natężeniem przepływu)

Zewnętrzny wyciek

Możliwa przyczyna - Kieszenie powietrzne - Niewystarczająca ilość medium (np. woda chłodząca)

- Sprawdź natężenia przepływu i temperatury

- Zanieczyszczenia na powierzchni wymiany ciepła

- Oczyść urządzenie i dostosuj natężenie przepływu do określonego poziomu

- Uszkodzona uszczelka panelu

- Wymień uszczelkę

- Rozluźnienie uszczelki podczas wyłączania lub transportu - Uszkodzone spoiny czołowe (z powodu nieoczekiwanej pełnej próżni) - Uszkodzony pakiet płyt

Wyciek wewnętrzny

Rozwiązanie - Odpowietrzyć urządzenie (modele CP 50–120 nie posiadają funkcji samoodpowietrzania)

- Powierzchnia wymiany ciepła jest uszkodzona przez erozję, korozję lub uderzenie mechaniczne

- Dokręć śruby panelu - Wymień wyłożenie lub skonsultuj się z zespołem serwisowym Alfa Laval - Skontaktuj się z Alfa Laval w celu uzyskania porady. Możliwa jest naprawa w miejscu zainstalowania wymiennika - Skontaktuj się z Alfa Laval w celu uzyskania porady. Naprawa w miejscu zainstalowania wymiennika może być możliwa

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 7/2019

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE z roztworu i spłucz go czystą wodą. Zużyty roztwór myjący należy zagospodarować zgodnie z obowiązującymi normami środowiskowymi. yy Odłącz jednostkę CIP Alfa Laval. yy Uruchom ponownie wymiennik ciepła, który będzie pracował z przywróconą wydajnością.

Jak otworzyć Compabloc? yy Poluzuj i wyjmij nakrętki przytrzymujące panele. yy Usuń niezbędną liczbę paneli.

Jak wykonać czyszczenie mechaniczne? yy Wykonuj czyszczenie za pomocą pary lub wodą pod wysokim ciśnieniem - do 800-1000 barg. Używaj dyszy z obrotową głowicą lub skoncentrowanym strumieniem. yy Ustaw urządzenie czyszczące pod kątem 45 ° aby uzyskać możliwie najlepszy dostęp do powierzchni wymiany ciepła. yy Użyj gorącej wody (50–60 °C) w celu zwiększenia skuteczności czyszczenia. yy Wykonuj czyszczenie pakietu płyt w każdym kanale, ustawiając strumień wzdłuż profilu płyty. yy Usuń zużyty roztwór myjący do odpowiednich ścieków w celu zmniejszenia wpływu na środowisko.

Jak zamknąć Compabloc? yy Zamontuj panele z nowymi uszczelkami, utrzymując Compabloc w pozycji pionowej. yy Ponownie dokręć nakrętki. Jeśli masz pytania odnośnie zasad czyszczenia wymiennika Compabloc lub chciałbyś skorzystać z porad pracowników Alfa Laval w tym zakresie, prosimy o kontakt z Autoryzowanym Centrum Serwisowym Alfa Laval.

Alfa Laval Polska Sp. z o.o. Autoryzowane Centrum Serwisowe ul. J. Dąbrowskiego 113, 93-208 Łódź tel. 42 642-66-00, fax: 42 641-71-78 e-mail: poland.info@alfalaval.com n

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 7/2019

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Nowoczesne zespoły zabezpieczeń WN typu e2TANGO-2000 Kompleksowe wyposażenie pola transformatora WN Wdrożenie platformy zabezpieczeń typu e2TANGO dla średnich napięć zaowocowało pozytywnym odbiorem przez klientów oraz jednoczesne sugestie, aby rozszerzyć ofertę firmy o zabezpieczenia WN. Ideą podczas tworzenia platformy automatyki zabezpieczeniowej WN było zapewnienie odbiorców o całkowitej pewności działania strony sprzętowej oraz oprogramowania i algorytmów.

abezpieczenia i sterowniki polowe e2TANGO-50, e2TAN- czona jest w gwiazdę, a dla stron SN1 i SN2 połączenia uzwojeń GO-100, e2TANGO-200, e2TANGO-400, e2TANGO-600, wybierane są tak jak dla transformatora dwuuzwojeniowego. e2TANGO–800, e2TANGO-1000 oraz e2TANGO-1200 dla Pozostałe grupy połączeń wykonywane będą na zamówienie. średnich napięć (SN) zostały zainstalowane w kilkuset obiek- Stabilizowana charakterystyka zapewnia prawidłową pracę zatach na terenie kraju i Europy, stąd platformę sprzętową opar- bezpieczenia w czasie regulacji napięcia transformatora oraz to o jednostkę centralną taką samą jak dla serii e2TANGO, nie dopuszcza do jego działania z powodu uchybu prądooczywiście odpowiednio dopasowaną pod względem kon- wego przekładników. Układ stabilizacji wykorzystujący drugą figuracji procesorów, kart pamięci, wejść/wyjść itp. Inwestor i piątą harmoniczną zapobiega działaniu zabezpieczenia przy powinien mieć absolutne przekonanie, iż kilka lat bezawa- udarach prądu magnesującego, nadmiernym wzroście naryjnej pracy sprzętu serii e2TANGO daje bezpieczeństwo dla pięcia transformatora, przy obniżeniu się częstotliwości oraz aplikacji w newralgicznych miejscach stacji i rozdzielnic WN. w przypadku nasycania się przekładników prądowych. NastaOprogramowanie e2TANGO-2000 powstało na bazie spraw- wienia serwisowe umożliwiają uwzględnienie warunków siedzonych wersji dla sterowników SN, naciowych i sprzętowych w jakich pracuje tomiast algorytmy działania zabezpietransformator, to znaczy napięcia zwarczeń wdrożono we współpracy z Instycia transformatora i uchybów dynatutem Energetyki w Warszawie. Dzięki micznych przekładników prądowych. temu użytkownik ma pewność, że zaInformacji na ten temat dostarcza rejestosowane rozwiązania zostały przetestrator kryterialny, który zapisuje amplistowane przez ostatnich kilkadziesiąt lat tudy prądu hamującego i rozruchowei działają bez zarzutu w wielu obiektach go oraz prądów o częstotliwości 100Hz WN na terenie kraju i Europy. i 250Hz. Rejestrator ten uruchamia się Bezpieczeństwo zabezpieczeń WN byprzy udarach prądu magnesującego, ło priorytetem przy tworzeniu e2TANzwarciach zewnętrznych i wewnętrzGO-2000, stąd oprócz pewności co do nych. Uzyskane oscylogramy są podstastrony sprzętowej i programowej wywą do weryfikowania nastawień. Można konano pełne badania typu zakończouzyskać dzięki temu żądany współczynne otrzymanym certyfikatem potwiernik bezpieczeństwa w całym zakresie dzającym jakość wykonania serii zabezdziałania charakterystyki zabezpieczepieczeń WN. nia z uwzględnieniem obszarów odZabezpieczenie różnicowe e2TANGOdziaływania blokady 100Hz i 250Hz. Dla -2000-TRR jest w pełni cyfrowe i wszystprądów dużych, to znaczy większych niż kie przeliczenia dopasowujące prądu wynikające z napięcia zwarcia transforposzczególnych stron transformatomatora, zabezpieczenie różnicowe dziara wykonywane są w zabezpieczeła tak jak zabezpieczenie nadprądowe, Zdj. 1. Certyfikat Instytutu Energetyki niu, dzięki czemu wyeliminowano kodaje to gwarancję działania zabezpiee2TANGO-2000 nieczność stosowania przekładników czenia nawet przy głębokim nasyceniu wyrównawczych i uproszczono scheprzekładników prądowych. mat przyłączenia. W celu poprawnego W celu ujednolicenia oprogramowawykonania obliczeń do zabezpieczenia należy wprowadzić nia w obu wariantach zabezpieczenia e2TANGO-2000 dla traprzekładnię napięciową transformatora, przekładnię prądową fo dwuuzwojeniowych i dla transformatorów trójuzwojenioprzekładników prądowych oraz grupę połączeń transforma- wych, prądy gałęzi różnicowej są przeliczane na stronę WN. tora. W zabezpieczeniu można nastawić sześć różnych grup Użytkownik musi wprowadzić za pomocą klawiatury na zapołączeń transformatora: Yy0; Yy6; Yd1; Yd5; Yd7; Yd11. W zabez- bezpieczeniu lub z poziomu programu obsługi: początkowy pieczeniu transformatora trójuzwojeniowego strona WN połą- prąd rozruchowy zabezpieczenia wyliczony dla strony WN

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 7/2019

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Zdj. 2. Zespół zabezpieczeń e2TANGO-2000

Zdj. 3. Szafa WN z kompletem zabezpieczeń e2TANGO dla pola trafo WN

(zazwyczaj 0,5 prądu znamionowego transformatora); współczynnik hamowania (w przypadku transformatora 0,5); grupę połączeń transformatora; przekładnię napięciową transformatora (napięcia znamionowe strony WN i SN); prąd znamionowy pierwotny przekładników prądowych dla wszystkich stron transformatora. Nowym elementem w zakresie nastawień jest nastawianie układu kontroli ciągłości obwodów prądowych. Wykrycie asymetrii prądowej tylko po jednej stronie transformatora interpretowane jest jako brak ciągłości obwodu prądowego. Zgłaszane jest wtedy uszkodzenie zabezpieczenia, sygnał wychodzi na styki Bs. Dodatkowo automatycznie przestawiany jest prąd rozruchowy zabezpieczenia różnicowego na 5 A lub 1 A, odpowiednio dla przekładników 5 A i 1 A. Dlatego przy jednostronnym i jednofazowym „najeżdżaniu” zabezpieczenia prądem należy blokować tą funkcję. Do ustawienia jest: poziom asymetrii powodujący pobudzenie i czas opóznienia działania. Pozostałe zaawansowane nastawienia, to jest współczynniki hamowania harmonicznymi i limity (nastawienia serwisowe dostępne tylko z poziomu programu obsługi) są nastawiane przez wytwórcę i wymagają korekty w wyjątkowych sytuacjach. Nastawienie początkowego prądu różnicowego Irro powinno zapewnić selektywną pracę zabezpieczenia różnicowego przy braku stabilizacji (praca transformatora na biegu jałowym lub wyłączony transformator). Z jednej strony wartość początkowego prądu rozruchowego powinna być jak najniższa, aby pewnie obejmować pojedyncze zwarcia zwojowe (kilkanaście procent prądu znamionowego transformatora), z drugiej strony powinna być z odpowiednim współczynnikiem bezpieczeństwa odstrojona od prądów uchybowych, które mogą się pojawić w gałęzi różnicowej przy pracy transformatora na biegu jałowym lub z minimalnym obciążeniem. Nastawienie współczynnika hamowania kh powinno zapewnić selektywną pracę zabezpieczenia różnicowego przy przepływie przez transformator prądu skrośnego. Podstawowe zalety zabezpieczenia różnicowego e2TANGO-2000-TRR: doświadczenie Instytutu Energetyki współpracującego przy aplikacji algorytmów, dwa poziomy nastaw (proste i zaawansowane), intuicyjny interfejs, przyjazne oprogramowanie, uruchamianie na obiekcie wspólnie z Instytutem Energetyki, układ kontroli ciągłości obwodów prądowych. Nowoczesny cyfrowy sterownik automatycznej regulacji na-

pięcia typu e2TANGO-2000-ARN to urządzenie które z powodzeniem jest stosowane dla pól transformatora WN/SN. Główne zalety oprócz tej samej platformy sprzętowej co pozostałe e2TANGO to: wizualizacja numeru zaczepu przełącznika zaczepów, kompensacja wpływu prądu obciążenia na napięcie na końcu linii, eliminacja wpływu zakłóceń na przerwy w działaniu, stworzony przy współpracy z klientami, pozytywne testy u klientów. Sterownik e2TANGO-2000-ARN to odpowiedź na sugestie klientów, którzy oczekiwali aby stworzyć urządzenie w oparciu o platformę sprzętową e2TANGO, jednocześnie o funkcjonalności której oczekują i niezawodności w działaniu która cechuje te urządzenia. Dodatkowo bardzo ważnym aspektem jest uzupełnienie linii zabezpieczeń WN dla pola transformatora tak, aby wszystkie urządzenia były od jednego producenta. Dla pola WN transformatora WN/SN można zastosować urządzenia typu: e2TANGO-2000-STP (sterownik pola WN z zabezpieczeniami nadprądowymi i ziemnozwarciowymi), e2TANGO-2000-TRR (zabezpieczenie różnicowe transformatora), e2TANGO-2000-ARN (regulator napięcia), e2TANGO-200 (zabezpieczenie nadprądowe rezerwowe autonomiczne pracujące jako tzw. ODR). Dzięki temu rozwiązaniu unikamy zastosowania w jednej szafie WN urządzeń kilku producentów. Znacząco upraszcza to eksploatację automatyki zabezpieczeniowej WN, skraca czas szkoleń, uruchomienia stacji, rozruchów, i ewentualnych napraw w okresie eksploatacji. Seria zabezpieczeń e2TANGO dla pól transformatora WN została już zainstalowana i z powodzeniem pracuje u klientów takich jak PGE Dystrybucja, PGE Energia Odnawialna czy Tauron Dystrybucja. dr inż. Adam Gawłowski, mgr inż. Dariusz Rybak, ELEKTROMETAL ENERGETYKA S.A. mgr inż. Emil Tomczak Instytut Energetyki w Warszawie

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 7/2019

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Kompensacja mocy biernej średnich napięć Zmienność obciążeń oraz ich charakter, wymusza stosowanie inteligentnych rozwiązań z zakresu gospodarki mocą bierną w sieciach średniego napięcia. Dobór urządzenia kompensującego wymaga wykonania szczegółowych, pomiarów i analiz.

uwagi na szerokie zastosowanie odbiorów nieliniowych urządzenie pomiarowe musi analizować, oprócz podstawowych parametrów wielkości elektrycznych takich jak moc, napięcie, natężenie prądu, częstotliwość, również zawartość poszczególnych harmonicznych zarówno prądu jak i napięcia. Coraz powszechniejsze zastosowanie sieci kablowych SN (duża pojemność bez obciążenia np. farmy wiatrowe podczas braku generacji), wymusza potrzebę gospodarki mocą bierną zarówno indukcyjną jak i pojemnościową. Właściwy dobór urządzenia kompensującego wymaga specjalistycznej wiedzy oraz wieloletniego doświadczenia. Taurus-Technic Sp. z o.o. od prawie 30 lat specjalizuje się m.in. w produkcji szerokiej gamy urządzeń służących do kompensacji mocy biernej na wszystkich poziomach napięć. W skład firmy wchodzi zespół projektantów, który właściwie dokonuje analiz potrzeb klienta w zakresie doboru właściwego kompensatora. Baterie kondensatorów średniego napięcia służą do kompensacji mocy biernej indywidualnej, grupowej lub centralnej. Zasadniczo można podzielić je na kilka typów w zależności od kryteriów: yy regulowane i nieregulowane, yy wnętrzowe i napowietrzne, yy w szafach rozdzielczych lub wykonaniu kontenerowym, yy w wykonaniu poziomym lub pionowym, yy z dławikami ochronnymi lub bez nich, yy hybrydowe (charakter zarówno pojemnościowy jak i indukcyjny), yy z elementami energoelektronicznymi SVC lub STATCOM.

Bateria kondensatorów BKWTx Przeznaczone są do kompensacji mocy biernej w sieciach rozdzielczych po stronie 6kV, 15kV, 20kV lub 30kV. Wykonane są w oparciu o jednofazowe kondensatory połączone w układzie podwójnej gwiazdy. Najczęściej bateria składa się z kondensatorów z dwoma izolatorami, a rzadziej z kondensatorów z jednym punktem izolowanym. W połączeniu międzygwiazdowym zainstalowany jest przekładnik prądowy, który w połączeniu przekaźnikiem zabezpieczającym oraz wyłącznikiem w polu zasilającym baterię, tworzy zabezpieczenie od zwarć wewnętrznych i uszkodzeń baterii. Obwody wtórne przekładnika prądowego wyprowadzone są do skrzynki przyłączeniowej IP 65 zamontowanej na konstrukcji baterii. Bateria standardowo wyposażona jest w dwa przekładniki napięciowe

Fot. 1. Bateria kondensatorów SN typu BKWTx w wykonaniu poziomym oraz pionowym

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 7/2019

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Rys. 1. Układy połączeń baterii typu BKWTx

Moc znamionowa

150 ... 10 000kvar (lub inna)

Napięcie znamionowe

6, 15, 20, 30kV (lub inne)

Częstotliwość znamionowa

50 lub 60Hz

Klasa temperaturowa

- 40°C/D

Dopuszczalne napięcie robocze

1,10UN 12h/doba; 1,15UN 0,5h/doba; 1,20UN 5min; 1,3UN 1min;

Dopuszczalny ciągły prąd roboczy

1,30 IN

Dopuszczalne krótkotrwałe przeciążenia prądowe (0,5 okresu)

100 IN

Straty mocy czynnej kondensatorów

<0,2 W/kvar (zależy od rodzaju zastosowanych kondensatorów)

Rozładowanie baterii

max 300sek. do napięcia 50V

Moc znamionowa

150 ... 10 000kvar (lub inna)

Napięcie znamionowe

6, 15, 20, 30kV (lub inne)

Częstotliwość znamionowa

50 lub 60Hz

Klasa temperaturowa

- 40°C/D

Dopuszczalne napięcie robocze

1,10UN 12h/doba; 1,15UN 0,5h/doba; 1,20UN 5min; 1,3UN 1min;

Dopuszczalny ciągły prąd roboczy

1,30 IN

Dopuszczalne krótkotrwałe przeciążenia prądowe (0,5 okresu)

100 IN

Straty mocy czynnej kondensatorów

<0,2 W/kvar (zależy od rodzaju zastosowanych kondensatorów)

Rozładowanie baterii

max 300sek. do napięcia 50V

w układzie V pracujące jako układ szybkiego rozładowania baterii. Ze względu na instalowanie kondensatorów z rezystorami wewnętrznymi, które pozwalają na samoistne rozładowanie baterii można zrezygnować z tych przekładników, jednak jest to rozwiązanie rzadko stosowane. W tabeli powyżej przedstawiono przykładowe parametry techniczne baterii typu BKWTx. Szczególnym typem baterii jest typ BKWTx-Wind dedykowany farmom wiatrowym i stacjom rozdzielczym. W tym przypadku urządzenie posiada specjalną konstrukcję chroniącą przed dotykiem bezpośrednim wszystkich elementów stanowiących wyposażenie wewnętrzne baterii. Osłony dodatkowo zabezpieczają poszczególne aparaty przed działaniem warunków atmosferycznych co powoduje dłuższą żywotność urządzenia. Bez wątpienia dodatkową zaletą jest też mała powierzchnia wymagana do montażu urządzenia.

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 7/2019

Baterie regulowane typu BKWTR Zmienność obciążeń sieci SN uzależniona od pory dnia, roku, procesów technologicznych itp. wymusza zastosowanie regulowanych baterii kondensatorów SN. Urządzenie takie wyposażone jest w regulator mocy biernej, który monitoruje charakter obciążenia i w zależności od potrzeby załącza wymagane przez sieć obciążenie o charakterze pojemnościowym. Baterie tego typu stosuje się coraz częściej w energetyce zawodowej, ale również w przemyśle. Służą do kompensacji grupowej lub centralnej. Tego typu bateria zbudowana jest z kilku członów w zależności od potrzeb sieci. Bateria dobierana jest indywidualne pod potrzeby klienta. Wyposażona jest m. in. w dławiki blokujące wyższe harmoniczne lub pikowe ograniczające prądy łączeniowe, bogaty system zabezpieczeń (przekładnik w pkt. zerowym + przekaźnik MiCOM, podstawy bezpiecznikowe wraz

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Fot. 2. Zainstalowane baterie kondensatorów SN typu BKWTx-Wind dedykowane jednej z farm wiatrowych

Fot. 4. Filtr 3-ciej harmonicznej

że zakłócenia w pracy urządzeń energoelektronicznych zasilanych tym napięciem. Aby temu zapobiec buduje się układy eliminujące występujące i szkodzące wyższe harmoniczne. Są to filtry wyższych harmonicznych. Filtr zbudowany jest z szeregowo połączonego dławika z kondensatorami. Parametry dławika i kondensatora dobiera się tak aby przy mającej być usuniętej harmonicznej impedancja zbudowanego dwójnika dławik-kondensator była bardzo mała. Dwójnik ten przyłączony jest równolegle do pracującej sieci. Prąd mającej być usuniętej wyższej harmonicznej płynie przez zwierającą gałąź poprzeczną filtra a nie przez sieć. Jest to tzw. filtr pasywny, budowany jako jednogałęziowy (eliminacja jednej harmonicznej) lub wielogałęziowy (eliminacja kilku harmonicznych). Szczególnymi urządzeniami do kompensacji mocy biernej SN są urządzenia zbudowane w oparciu o energoelektronikę tzw. STACOM lub SVC. Dedykowane są sieciom o szybkozmiennym obciążeniom np. dźwigi, zgrzewarki, piece lukowe. Firma Taurus-Technic posiada doświadczenie w dostawie również tego typu urządzeń. W celu uzyskania szerszej wiedzy z zakresu kompensacji mocy biernej na poziomie SN zapraszamy do kontaktu. Fot. 3. Regulowana bateria kondensatorów typu BKWTR zainstalowana w cementowni

w wkładkami, przekładniki prądowe wykrywające prądy przeciążaniowe, odłącznik w polu zasilającym, uziemnik w polu zasilającym - opcjonalnie, dodatkowe przekładniki napięciowe jako szybkie rozładowanie kondensatorów. Posiada rozbudowany system blokad mechanicznych i elektrycznych. Najczęściej budowane są w układzie podwójnej gwiazdy.

Filtry wyższych harmonicznych Zwiększający się udział odbiorników nieliniowych, wpływ prądów tych odbiorników na zniekształcenie sinusoidy napięcia powoduje zwiększenie strat mocy, powoduje tak-

mgr inż. Marek Sikora Taurus-Technic Sp. z o.o. ul. Szosa Gdańska 9 86-031 Osielsko k/Bydgoszczy Tel.: +48 52 320 33 00 Fax: +48 52 320 33 50 e-mail: taurus@taurus-technic.com.pl n

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 7/2019

Aktywne Filtry Harmonicznych Merus Power

Aktywne filtry harmonicznych Merus Power stanowią rozwiązanie do eliminacji w czasie rzeczywistym zniekształceń harmonicznych powstających w wyniku obciążeń nieliniowych, aby zapewnić zgodność normami i zaleceniami dotyczącymi jakości energii. Merus Power to ekspert w dziedzinie jakości energii, obecny ze swoimi produktami na wszystkich kontynentach a mający swoją siedzibę w fińskim mieście Nokia. Aktywne filtry harmonicznych Merus Power są wszechstronnym rozwiązaniem, które można łatwo dostosować w celu poprawy współczynnika mocy, kontroli zmian napięcia, ograniczania migotania i równoważenia obciążenia . JAK TO DZIAŁA ? Aktywne filtry harmoniczne Merus Power są połączone równolegle z obciążeniami, które mają być kompensowane. Mierzą odkształconą wartość prądu obciążenia nieliniowego i wprowadzają w czasie rzeczywistym prąd skuteczny z przeciwnym kątem fazowym. Prąd aktywnego filtra harmonicznych eliminuje w ten sposób prądy harmoniczne obciążenia i z systemu elektroenergetycznego pobierany jest tylko prąd nieodkształcony . Oprócz wygładzania profilu prądu i napięcia przez łagodzenie harmonicznych prądu, filtry aktywne zapewniają również szybką kompensację mocy biernej częstotliwości podstawowej i symetryzację obciążenia w układach trójfazowych. Kompensacja mocy biernej stabilizuje napięcie, łagodzi migotanie, uwalnia dodatkową moc przyłączeniową w istniejącej sieci elektrycznej i poprawia współczynnik mocy.

Przykładowe spektrum harmonicznych przed i po zastosowaniu aktywnego filtra harmonicznych

PODSTAWOWE FUNKCJE:  Aktywne filtrowanie harmonicznych,  Kompensacja mocy biernej,  Kontrola zmian napięcia i łagodzenie migotania,  Równoważenie obciążenia w układach trójfazowych. Więcej informacji: + 48 790 760 100 Marek Sikora m.sikora@epqs.pl Electrical Power Quality Systems Sp. z o.o. ul. Chełmińska 103, 86-300 Grudziądz

KORZYŚCI DLA KLIENTA:      

Oszczędność energii, Wyższa produktywność, Niezawodna praca instalacji przy obniżonych kosztach utrzymania, Dłuższa żywotność urządzeń elektrycznych i procesowych, Dodatkowa przepustowość w istniejącej sieci elektrycznej, Zgodność z IEEE 519, G5 / 4, IEC 61000 3-2, 3-4 lub innymi normami i zaleceniami dotyczącymi jakości energii.

+ 48 539 304 480 Tomasz Modry t.modry@taurus-technic.com.pl Taurus-Technic Sp. z o.o. ul. Szosa Gdańska 9, 86-031 Osielsko k/Bydgoszczy

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Bezpieczeństwo systemu SCADA – gdzie się zaczyna? W latach 60-tych zaczęto stosować w automatyce układy regulacji wspierane przez nowoczesne teorie sterowania oraz zaprzęgnięto do tego techniki komputerowe. Przez dziesiątki lat światy automatyki (OT) oraz informatyki (IT) istniały równolegle, z tendencją przenoszenia rozwiązań informatycznych do automatyki. Świat IT od początku swego istnienia broni się przez różnego rodzaju atakami, awariami systemów czy sprzętu. W świecie automatyki, ze względu na izolację tych systemów od świata zewnętrznego – takiej potrzeby nie było. Ochrona systemów automatyki ograniczała się przede wszystkim do zapewnienia bezpiecznych fizycznych warunków eksploatacji oraz redundancji krytycznych elementów systemu. Nie stosowano mechanizmów uwierzytelniania, autoryzacji, szyfrowania itd., bo nie było takiej potrzeby.

ntegracja systemów IT rozpoczęła się w latach osiemdziesiątych, w świecie OT ten etap przypada na ostatnie dziesięciolecie. Bezpieczeństwem systemów IT (po epoce wirusów przenoszonych na dyskietkach) na poważnie zajęto się w drugiej połowie lat dziewięćdziesiątych. Bezpieczeństwo OT to gorący temat ostatnich lat. Mamy zatem do czynienia z ok. 15-letnim opóźnieniem w zastosowaniu mechanizmów ochrony. Czy świat OT może być dalej tak opóźniony? W procesie integracji systemów OT zostały wykorzystane istotne składowe systemów IT, wnosząc do świata OT wraz z wszystkimi dobrodziejstwami, również wszystkie zagrożenia np. zagrożenia sieciowe czy podatności systemów operacyjnych.

to przed wszystkimi zagrożeniami, jakie mogą spotkać właśnie komputery. Podstawą w projektowaniu bezpieczeństwa komputerów jest ich architektura. Na tym etapie, w urządzeniach produkowanych przez Mikronikę, przewidziane zostały takie kwestie jak po-

dział części funkcjonalnej sterownika od część administracyjnej, ale też zarządzanie użytkownikami, uprawnieniami, zabezpieczenie komunikacji, monitorowanie pracy urządzenia i inne mechanizmy, o których jeszcze powiemy w dalszej części.

Co to znaczy bezpieczna SCADA? Ochrona systemu SCADA, ze względu na jego złożoną architekturę wymaga podejścia wielowarstwowego. Przełamanie jednej warstwy nie powinno przekładać się na kontrolowany proces. Rozwiązania stosowane do separacji sieci SCADA nie gwarantują takiego poziomu bezpieczeństwa, aby mechanizmy bezpieczeństwa na poziomie automatyki można było odłożyć na półkę. Dlatego praktycznie bezbronne dotąd sterowniki muszą umieć obronić się same. Przed czym? Ponieważ są to komputery,

Rys. 1. System SCADA w podziale na poziomy

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 7/2019

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE Po co się narażać?

Kto i co może?

To pytanie retoryczne, ale przekłada się na bardzo konkretne działania. Otóż w każdym urządzeniu zainstalowane powinny być te i tylko te komponenty, które są potrzebne. Ponieważ w sterownikach RTU najczęściej wykorzystuje się systemy klasy UNIX, trzeba z nich usunąć wszystkie zbędne elementy, które powodują niepotrzebne zagrożenia związane np. z podatnościami bezpieczeństwa, które mogą zostać ujawnione w przyszłości. Cały ten proces nazywa się hardeningiem systemu. Komunikacja Rozpatrując aspekt zabezpieczenia komunikacji na linii RTU – SCADA trzeba wziąć pod uwagę wszystkie trzy atrybuty bezpieczeństwa informacji zdefiniowane w standardzie ISO 27001. Poufność, która w ochronie tajemnicy jest najbardziej istotna, w systemach SCADA wydaje się mieć mniejsze znaczenie od dostępności i integralności, ponieważ ujawnienie treści komunikacji ma zwykle mniej poważne skutki niż zmiana treści komunikatów lub zatrzymanie transmisji. Dla zabezpieczenia integralności i poufności komunikacji wykorzystywane są mechanizmy szyfrujące oparte o infrastrukturę klucza publicznego (PKI). Komunikacja jest zabezpieczana zgodnie z taktyką „defence in depth”. Kanał zabezpieczony jednym mechanizmem może być wewnątrz zabezpieczany kolejnym. Ilustrację tej taktyki można zobaczyć na rysunku. Warto dodać, że dobór protokołów, algorytmów i długości kluczy oparty został o rekomendacje ENISA, która na podstawie badań wzrostu mocy obliczeniowych i siły algorytmów przewiduje czas, w którym mogą one przestać być bezpieczne. W ramach PKI zaimplementowane zostały również wszystkie mechanizmy dotyczące weryfikacji statusu certyfikatów w oparciu o OCSP.

Na zawsze żegnamy czasy, w których jeden użytkownik z uprawnieniami administratora jest używany do wszystkiego i wszystkie procesy są uruchamiane w jego kontekście. Podział użytkowników wynika ściśle z zadań jakie są do nich przypisane. Inne uprawnienia ma operator, inne obserwator, inne inżynier automatyki odpowiedzialny za konfigurację, a jeszcze inne administrator logów. Takie podejście nazywane jest Role Based Access Control i zalecane jest przez standard IEC 62351-8. Zastanówmy się jednak nad jeszcze jedną kwestią – jak zarządzać użytkownikami, hasłami, uprawnieniami w sytuacji, gdy mamy w sieci kilkaset lub kilka tysięcy urządzeń. Jak obsłużyć przypadek, gdy pracownik mający dostęp do tych urządzeń odchodzi z pracy lub ujawnione zostało jego hasło. Aby rozwiązać ten problem zaimplementowane zostały mechanizmy centralnego uwierzytelniania oparte o serwer RADIUS lub TACACS.

Ślad w systemie Logowanie zdarzeń w systemie umożliwia nie tylko analizę powłamaniową czy po wystąpieniu awarii. Sterownik ma też możliwość eksportu logów w protokole syslog, na zewnętrzny serwer gdzie te dane mogą być poddawane dalszej obróbce. Jeśli chodzi o reje-

strowane zdarzenia, to oprócz działań użytkowników, logowane mogą być zmiana wartości lub stanów, zmiana konfiguracji, zmiana daty i czasu, wykonane sterowanie, alarmy – czyli praktycznie wszystkie zdarzenia jakie mogą wystąpić na sterowniku.Kto jest kto? W sieci urządzenia które nawiązują komunikację muszą mieć pewność, że rozmawiają z innym uprawnionym urządzeniem. Takie sytuacje występują w przypadku wysyłania pomiarów, wymiany komunikatów sterujących, ale też rekonfiguracji sterownika czy wymiany firmware. Dlatego każdy sterownik opuszczający mury Mikroniki posiada wgrany w bezpieczne miejsce klucz publiczny Mikroniki, serwerów, z którymi wymienia dane oraz własne klucze prywatne. To pozwala na jednoznaczną identyfikację stron uczestniczących w komunikacji, ale zapewnia również szyfrowanie komunikacji oraz jej niezaprzeczalność. Oczywiście dla celów bezpiecznej wymiany danych każdy klient może wgrać swoje klucze. Wdrożenie i eksploatacja Tak przygotowany bezpieczny sterownik trafia do klienta. Konfiguracja wdrożeniowa przebiega w dwóch podstawowych płaszczyznach – interfejsu sieciowego oraz logiki pracy urządzenia. Ze względu na specyfikę pracy służb technicznych oraz rozległość geograficzną obiektów, sterownik może współpracować z serwerem konfiguracji. Serwer konfiguracji doskonale

Gdzie to schować? Urządzenia obsługujące obiekty lokalizowane w terenie narażone są na kradzież czy manipulację przez niepowołane osoby. Dlatego trzeba zadbać o to, aby wrażliwe dane przechowywane w urządzeniu były bezpieczne nawet w sytuacji ewentualnej kradzieży. Dlatego, do przechowywania wrażliwych danych (klucze, certyfikaty, dane konfiguracyjne), sterownik zastał wyposażony w specjalną partycję, która nie tylko jest szyfrowana, ale dostęp do zapisanych na niej informacji wymaga spełnienia określonych procedur bezpieczeństwa.

Rys 2. Wielowarstwowa struktura bezpieczeństwa (Defence in Depth)

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 7/2019

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE sprawdza się jeżeli musimy zarządzać więcej niż kilkoma urządzeniami. Serwer konfiguracji pozwala na dwie podstawowe rzeczy – inicjowanie sterownika – tzw. bootstrap oraz zarządzanie konfiguracją. Pierwsza z tych funkcji pozwala przygotować konfigurację sterownika bez fizycznego dysponowania urządzeniem. Druga funkcja serwera DM pozwala na zdalne równoległe zarządzanie konfiguracją i firmware urządzeń RTU. Dzięki temu możemy zaplanować aktualizację na określony czas – najbardziej dogodny z punktu widzenia prowadzenia ruchu i wykonać równoległą aktualizację na dowolnej liczbie urządzeń.

Aktualizacje firmware Jedną z istotnych właściwości nowych sterowników jest możliwość szybkiego ale przy tym bezpiecznego wprowadzenia aktualizacji oprogramowania. Dotychczas firmware sterownika wymieniany był maksymalnie kilka razy w całym cyklu jego życia, a często taka

operacja nie była wykonywana wcale. Jeżeli jednak sterownik ma umieć się obronić przed cyberzagrożeniami, to nie można go pozostawić z oprogramowaniem posiadającym ujawnione słabości. Dlatego w Mikronice pracuje specjalny zespół, który stale monitoruje bezpieczeństwo produkowanych urządzeń. Każda słabość, która zostanie zakwalifikowana jako krytyczna, uruchamia proces komunikacji z klientem oraz równolegle przygotowaniem poprawki bezpieczeństwa. Każdy pakiet oprogramowania jest podpisywany kluczem Mikroniki. W ten sposób serwer DM ma pewność, że pakiet jest kompletny, niezmieniony i pochodzi z zaufanego źródła. Każda próba ingerencji w pakiet spowoduje jego odrzucenie. Także sterownik jest w stanie wykryć każdą próbę ingerencji w taki pakiet i go odrzucić. Użycie PKI wyklucza również wczytanie do sterownika, konfiguracji przeznaczonej dla innego sterownika, co dotychczas niejednokrotnie powodowało problemy a nawet awarie.

Podsumowanie Zapewnienie bezpieczeństwa i ciągłości funkcjonowania procesów sterowanych urządzeniami automatyki stanowi krytyczny element dla funkcjonowania wielu przedsiębiorstw. W tym zakresie, na operatorach infrastruktury ciąży ogromna odpowiedzialność za ewentualne skutki błędów i uchybień, które mogą tą ciągłość zakłócić. Dlatego system automatyki, od którego zależy bezpieczeństwo i ciągłość procesów, musi być bezpieczny w każdym swoim punkcie. Sterownik opisywany w tym artykule przeszedł szereg audytów i testów bezpieczeństwa przeprowadzonych m.in. przez firmy takie jak Blue Energy, ENCS czy Applied Risk. Autor artykułu: Tomasz Szała, Ekspert ds. bezpieczeństwa w Mikronice n

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 7/2019

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Prościej już się nie da! Złączki listwowe WAGO TOPJOB® S - teraz również z dźwignią Unosisz dźwignię, wsuwasz przewód, opuszczasz dźwignię i gotowe. To genialne w swej prostocie rozwiązanie łączenia przewodów stoi za sukcesem uniwersalnych złączek WAGO z serii 221. Teraz ta sama technika połączeniowa ułatwi pracę profesjonalistów na całym świecie, którzy korzystają ze złączek listwowych TOPJOB® S.

d kiedy firma WAGO jako pierwsza zaprezentowała nowe złączki TOPJOB® S z dźwignią, przewody w rozdzielnicach mogą być podłączane, a następnie demontowane ręcznie, bez konieczności stosowania jakichkolwiek przyrządów montażowych. Intuicyjną i komfortową obsługę docenią w szczególności użytkownicy, którzy podłączają urządzenia na obiekcie. Dzięki zastosowaniu dźwigni ryzyko ominięcia zacisku w trakcie oprzewodowywania lub błędnego podłączenia przewodów zostaje praktycznie wyeliminowane. Dodatkowo stabilnie otwarty zacisk, bez stosowania jakichkolwiek narzędzi, umożliwia wykorzystanie obu rąk do oprzewodowania listwy. Ułatwia to przede wszystkim podłączanie przewodów sztywnych o dużych przekrojach. Złączki listwowe WAGO z dźwignią są przeznaczone do wszystkich rodzajów przewodów: zarówno tych jednoi wielodrutowych, jak i linkowych. Podobnie jak w przypadku sprawdzonej wersji złączek listwowych TOPJOB® S z otworem montażowym, również tutaj zastosowano technologię zacisku Push-in. Umożliwia to bezpośrednie podłączanie nie tylko przewodów sztywnych, lecz także przewodów linkowych o przekroju od 0,75 mm² zakończonych zaciśniętymi gazoszczelnie tulejkami. Dotyczy to również złączek listwowych z dźwignią - po prostu dźwignia pozostaje zamknięta. Dzięki możliwości montażu przewodu z boku, złączki listwowe z dźwignią umożliwiają również łatwe podłączanie przewodów sztywnych o dużych przekrojach. Jako pierwsze WAGO zaprezentowało złączki li-

stwowe z dźwignią o przekroju nominalnym 2,5 mm², 6 mm² oraz 16 mm² – a zatem zarówno do stosowania w obszarze zasilania, jak i sterowania o najbardziej typowym przekroju. Są one dostępne w wykonaniach 2- oraz 3-przewodowych. Strona obiektowa złączki jest wyposażona w dźwignię, natomiast dla wykonania oprzewodowania wewnętrznego przewidziano do wyboru przycisk lub otwór na przyrząd montażowy. W przyszłości koncepcja montażu z wykorzystaniem dźwigni zostanie rozszerzona na pozostałe serie złączek listwowych TOPJOB® S.

Najważniejsze korzyści: yy prosty i intuicyjny ręczny montaż oraz demontaż przewodów yy konstrukcja dźwigni zapewniająca stabilne otwarcie i zamknięcie zacisku yy łatwe podłączanie przewodów sztywnych dzięki układowi bocznego montażu yy przekroje nominalne 2,5 mm², 6 mm² oraz 16 mm² yy wykonanie 2- oraz 3-przewodowe Wago n

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 7/2019

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Kamera termowizyjna – diagnostyka w energetyce Sezon grzewczy jest już w pełni, więc nadszedł czas na audyty energetyczne. Kiedy na dworze panuje chłód, działa ogrzewanie – a wówczas ujawniają się miejsca, skąd ucieka najwięcej ciepła. To idealna sytuacja, by ocenić skuteczność izolacji termicznej. Najlepiej za pomocą kamery termowizyjnej. Metoda ta praktycznie nie pozwala na przeoczenie jakichkolwiek wad pod warunkiem swobodnego dostępu do kontrolowanego obszaru.

obrze, jeśli budynek, który chcemy sprawdzić, jest ogrzewany już od pewnego czasu, a tym samym panują w nim wyrównane i stabilne temperatury. Badanie termowizyjne nowego, świeżo oddanego do użytkowania obiektu, którego ściany mogą mieć podwyższoną wilgotność, wykonuje się najczęściej po to, aby wykryć różnego rodzaju wady i nieszczelności powstałe na etapie budowy, a następnie zlecić wykonawcy ich poprawie-

nie. Natomiast z oceną termoizolacyjności takiego budynku najlepiej zaczekać przynajmniej kilka miesięcy. Oprócz obiektów budowlanych, wykonuje się badania termowizyjne rozdzielni elektrycznych. Takie kontrole można prowadzić cały rok, najlepiej w czasie maksymalnego obciążenia rozdzielni. Dla przedsiębiorstw czy zakładów produkcyjnych wykorzystujących chłodzenie najlepszy okres to lato. Natomiast dla zakładów, w których potrzebne jest ogrzewanie, największe obciążenie

rozdzielni występuje właśnie w zimie. Najkorzystniejsze warunki do badań termowizyjnych panują w okresie listopad-luty. Nie warto czekać na silniejsze mrozy - te zwykle wiążą się z wyżową pogodą, mocnym słońcem oraz dużymi skokami temperatury w ciągu doby. SONEL S.A. wprowadził nową serię niedrogich, funkcjonalnych kamer termowizyjnych, przygotowanych do profilaktycznych sprawdzeń sieci elektroenergetycznych.

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 7/2019

W obrębie sieci elektrycznych, w celu znalezienia przegrzewających się elementów oraz kontroli prewencyjnych, najczęściej wykorzystuje się termografię. Przeciążoną fazę lub uszkodzone urządzenie najszybciej można wykryć na podstawie promieniowania termicznego. Istotą badania jest analiza porównawcza temperatur podobnych obiektów. W tym celu wystarczy względnie proste narzędzie, bez przesadnie rozbudowanych funkcji. Takie właśnie są kamery Sonel KT-165, KT-250 i KT-320. Posiadają parametry optymalne dla elektryki, co pozwoliło zapewnić rozsądny poziom cenowy. Szukając niesprawnego zabezpieczenia, nie musimy wiedzieć, który z jego elementów stanowi problem. Po prostu wystarczy nam informacja, że to zabezpieczenie przegrzewa się jako całość. Dlatego odpowiednio dopasowaliśmy do potrzeb rozmiary matryc IR, utrzymując ceny na atrakcyjnym poziomie. Oferujemy kamery o rozdzielczości 160x120 pix (KT-165), 256x192 pix (KT-250) oraz 320x240 pix (KT-320). Dzięki nim bez problemu zidentyfikujemy przegrzewającą się część transformatora, izolator, zabezpieczenie czy inny element sieci. Wszystkie wspomniane modele posiadają wbudowaną kamerę światła widzialnego 5 Mpix. Dzięki niej możemy łączyć obraz podczerwony i widzialny w kilku trybach, co pozwala łatwiej rozpoznać przegrzewający się element. Zakres mierzonej temperatury też został dopasowany do potrzeb badań w elektryce i wynosi od -20°C do +350°C. Przecież przegrzewający się izolator nie osiągnie 1700°C. Kamery Sonel KT-165, KT-250 i KT-320 posiadają wbudowany zestaw podstawowych, a zarazem niezbędnych narzędzi analizy i korekcji obrazu/pomiarów. Dla uzyskania właściwych wyników należy ustawić odpowiedni współczynnik emisyjności, odległość, wilgotność względną oraz temperaturę otoczenia. Jesteśmy w stanie wyznaczyć minimalną lub maksymalną temperaturę badanego obiektu. Dzięki alarmowi temperaturowemu szybko namierzymy wszystkie elementy, których temperatura jest wyższa lub niższa niż dopuszczalna. Istnieje również możliwość dobrania jednej z sześciu palet barw - ułatwi to interpretację analizowanych obrazów. Termogram jest wyświetlany na czytelnym 3,5-calowyn ekranie o regulowanym poziomie jasności, co pozwala na pracę w terenie - nawet przy mocnym lub słabym oświetleniu. Wyniki pomia-

rów zapisywane są na karcie SD w formacie JPG. Możemy je łatwo przesłać do komputera kablem USB, jak również bezprzewodowo poprzez interfejs Wi-Fi. Dalszą i bardziej rozbudowaną analizę przeprowadzimy za pomocą bezpłatnego oprogramowania: Sonel ThermoAnalyze 2 dla PC bądź Sonel KT Mobile dla urządzeń mobilnych. Całości dopełnia solidna i poręczna obudowa, a także niewielka waga, pozwalająca na obsługę jedną ręką. Litowo-jonowy akumulator wystarcza na co najmniej 4 godziny ciągłej pracy. Dzięki najnowszym technologiom i rozwiązaniom kamery termowizyjne Sonel KT gwarantują elastyczność i pełen obraz sytuacji. Są idealnym narzędziem zarówno dla początkujących użytkowników, jak i profesjonalnych termografistów. Pozwalają na prowadzenie dokładnych kontroli prewencyjnych, a funkcjonalność dopasowana do codziennych potrzeb elektryka pozwoliła zachować przyzwoity poziom cen. Do wykonania badań za pomocą kamery termowizyjnej i sporządzenia protokołu z pomiarów inspektorzy coraz częściej wymagają jej aktualnego świadectwa wzorcowania. Sprawdź zatem Twoją kamerę termowizyjną. Czy jest gotowa do wykonywania badań? Czy posiada aktualne świadectwo wzorcowania, które potwierdza jej sprawność metrologiczną i stanowi obiektywny dowód poprawności wykonanych pomiarów? SONEL S.A. oferuje kamery wraz z akredytowanym świadectwem wzorcowania.

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 7/2019

Dorota Kołakowska SONEL S.A.

Kup już teraz! Promocja trwa od listopada 2019 do końca lutego 2020! n

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Zmiany w wymaganiach dotyczących badań i konstrukcji transformatorów suchych, wnoszone przez nową edycję normy IEC 60076-11:2018

2018 roku wprowadzono nową drugą edycję normy IEC 60076-11, która jest przystosowana do potrzeb producentów i eksploatujących transformatory suche. Wnosi ona kilka istotnych zmian: yy Rozszerza zakres stosowania normy do napięcia 72,5 kV; yy Przedstawia zagadnienia związane z zarządzaniem eksploatacją; yy Precyzuje wymagania dielektryczne i termiczne związane z położeniem nad poziomem morza; yy Wprowadza nowe klasy klimatyczne i środowiskowe dla lepszego dostosowania do potrzeb klienta; yy Ustanawia zależności pomiędzy lokalizacją a klasami środowiskowymi; yy Dla klasy palności, określa graniczną moc badanych transformatorów do 1000 kVA, aby ograniczyć zanieczyszczenie; yy Wprowadza definicje i wymagania dla klas sejsmicznych; yy Wprowadza konieczność sprawdzenia zdolności transformatorów z rdzeniem amorficznym do długiej eksploatacji. Norma wprowadza zmiany w punkcie „Normalne warunki pracy”, do których należą: yy woda jako czynnik chłodzący transformator suchy(4.2b); yy zawartość harmonicznych w prądzie obciążenia (4.2 d); yy klasy środowiskowe, warunki środowiskowe zdefiniowane zgodnie z IEC 60721-3-4 obejmujące warunki biologiczne 4B1, substancje aktywne chemicznie 4C2, substancje aktywne mechanicznie 4S3 oraz warunki mechaniczne 4M4 (4.2 f); yy ograniczniki prądu rozruchu(4.2h); yy częstotliwość załączeń pod napięcie (4.2i)

yy ochronę przed kapiącą i płynącą wodą (4.2 j); yy szczególne warunki środowiska wokół transformatora (4.2 k); yy poziom drgań (wibracji) (4.2 l); yy ochronę przed korozją (4.2 m); yy właściwe warunki eksploatacji i serwis.(4.2 n); Norma wymienia te czynniki jako elementy, które powinny być uwzględnione i określone przez zamawiającego oraz podane producentowi, na etapie formułowania zamówienia. Dokument ten wprowadza pojęcie mocy znamionowej z wentylatorami lub wymiennikami ciepła (pkt.5.2.2). Jako moc znamionową, w sytuacji gdy pozorna moc transformatora może mieć różne wartości, w zależności od zastosowanych sposobów chłodzenia, przyjąć należy największą z tych wartości jako moc znamionową. W sytuacji kiedy przewidziane jest dodatkowe chłodzenie, to sposób określenia mocy z i bez dodatkowego chłodzenia powinna być uzgodniona pomiędzy producentem a nabywcą. Punkt 5.2.4 normy określa wymagania dla transformatorów w obudowie w dwóch przypadkach: kiedy transformator montowany, badany i dostarczany jest w obudowie oraz w przypadku kiedy część aktywna transformatora i obudowa dostarczane są osobno. Jest to nowość, gdyż poprzednia edycja nie przewidywała takiego rozwiązania. Określone zostały tutaj także wymagania dotyczące transportu i magazynowania transformatorów suchych, takich jak: gabaryty i masa jednostki, przyspieszenia jakim może być poddany transformator w czasie transportu, a także temperatury i wilgoci. Warunki w jakich będzie składowany i transportowany przez nabywcę, powinny być przedstawione wytwórcy. Poprzednia edycja przewidywała zakres napięć Um trans-

Tabela 1. Probiercze poziomy napięciowe wg IEC 60076-11:2018 Najwyższe napięcie dla wyposażenia Um (r.m.s.) kV

Napięcie przyłożone AV kV

≤1,1

Udar piorunowy pełny (wartość szczytowa) kV Lista 1 Lista 2 -

3,6

7,2

12,0

17,5

95 125

24,0

36,0

145

170

40,5

170

200

52,0

200

250

72,5

140

250

325

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 7/2019

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE formatorów suchych do 36 kV, obecna edycja rozszerza ten zakres do Um = 72,5 kV. Dopuszcza stosowanie wyższych poziomów napięciowych zgodnie z IEC 60076-3. Norma podaje także sposób uwzględniania poprawek związanych z położeniem stanowiska pracy transformatora i/lub laboratorium badawczego nad poziomem morza dla położeń pomiędzy 1000 m, a 4500 m n.p.m. Edycja normy IEC 60076-11:2018 przewiduje wodę jako czynnik chłodzący i wprowadza nowe oznaczenie symbolem W - woda, przy czym zachowuje pozostałe oznaczenia nie zmienione. Zostały zdefiniowane nowe symbole sposobu chłodzenia AFWF - chłodzenie wymuszone z zastosowaniem wodnego wymiennika ciepłą, WF - oznacza wymuszone chłodzenie wodne wewnątrz cewki. Omawiana norma dopuszcza stosowanie przełączników zaczepów typu OLTC. W pkt. 10.1 omawianego dokumentu podano klasy temperaturowe uzwojeń i odpowiadające im średnie przyrosty temperatury przy prądzie znamionowym. Dołączono klasę temperaturową 250°C, patrz Tabela 2. Zdefiniowano nowy sposób obliczania dopuszczalnych przyrostów temperatury dla transformatorów przewidzianych do pracy powyżej 1000 m n.p.m.. Zalecono zmniejszenie dopuszczalnych średnich przyrostów temperatury na każde 100 m o następujące wartości: yy dla transformatorów chłodzonych naturalnym obiegiem powietrza o 0.5% a dla transformatorów chłodzonych wymuszonym obiegiem powietrza o 1 %. Klasy Klimatyczne – do tej pory definiowane były 2 klasy klimatyczne: C1 – transformator może pracować w temperaturze nie niższej niż -5°C, ale może być transportowany i składowany w temperaturze nie niższej niż -25°C.

C2 – Transformator może pracować, być transportowany i składowany w temperaturze nie niższej niż -25°C. Nowa edycja normy przewiduje jeszcze 4 klasy klimatyczne: C3 - transformator może pracować w temperaturze nie niższej niż -25°C, ale może być transportowany i składowany w temperaturze nie niższej niż -40°C. C4 - transformator może pracować w temperaturze nie niższej niż -40°C, ale może być transportowany i składowany w temperaturze nie niższej niż -50°C. C5 - transformator może pracować w temperaturze nie niższej niż -50°C, ale może być transportowany i składowany w temperaturze nie niższej niż -60°C. Cxy - transformator może pracować w temperaturze nie niższej niż -Y°C, ale może być transportowany i składowany w temperaturze nie niższej niż -X°C. Ta ostatnia klasa powinna zostać zdefiniowana na drodze porozumienia pomiędzy zamawiającym a dostawcą. Klasy środowiskowe – dotychczasowe trzy klasy środowiskowe zostały inaczej zdefiniowane w wyniku czego wprowadzone dodatkowe dwie klasy. Nie uległy zmianie definicje klasy E0 i E1. E0 – Na transformatorze nie pojawia się kondensacja a zanieczyszczenia są pomijalnie małe. To zwykle jest możliwe do osiągnięcia w czystych wnętrzowych instalacjach. E1 - Na transformatorze może pojawić się sporadycznie kondensacja (na przykład, gdy odłączone jest zasilanie transformatora). Możliwe jest ograniczone zanieczyszczenie. E2 - Częsta kondensacja lub/i małe zanieczyszczenie. E3 - Częsta kondensacja lub/i średnie zanieczyszczenie. E4 - Częsta kondensacja lub/i duże zanieczyszczenie. Wprowadzone zostały wprowadzone klasy środowiskowe dla transformatorów bez obudowy (IP00) przeznaczonych do pracy na zewnątrz:

Tabela 2. Klasy temperaturowe układów izolacyjnych Klasa temperaturowa układu izolacyjnego °C

Dopuszczalny średni przyrost temperatury uzwojeń przy prądzie znamionowym K

105 (A)

120 (E)

130 (B)

155 (F)

100

180 (H)

125

200 (N)

135

220 (R)

150

250

175

Tabela 3 - Sekwencja prób (dla klas klimatycznej, środowiskowej i palności) Klasa Próba

Klimatyczna Podpunkt normy

C1, C2, C3, C4, C5, Cxy TAK

Próby klimatyczne

14.4.4

Próby środowiskowe

14.4.5 Załącznik B

Próba palności

14.4.6

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 7/2019

Środowiskowa E0

E1, E2, E3, E4, E-0-1, E-0-2, E-0-3

NIE

TAK

Palności F0

NIE

TAK

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE E-O-1 - Teren wiejski lub teren o niskim zanieczyszczeniu, E-O-2 - Teren miejski, obszar przemysłowy lub przestrzeń o umiarkowanym zanieczyszczeniu, E-O-3 - Teren nadmorski lub obszar o silnym . Klasy palności pozostały bez zmian. Podana sekwencja umożliwia przeprowadzenie prób dla klas – klimatycznej, środowiskowej i palności – na jednym transformatorze. Największytransformatorzalecanydopróbypalnościto1000kVA z izolacją na 12 kV lub 24 kV. Dla transformatorów o mocy większej niż 1000 kVA lub poziomie izolacji wyższym niż 24 kV próbę klimatyczną i środowiskową, można uznać za ważną jedynie gdy wytwórca posiada certyfikat na całą sekwencję prób dla transformatora 1000 kVA o poziomie izolacji 24 kV. Jeśli poziom wstrząsów ziemi ag w miejscu zainstalowania transformatora przekracza 2 m/s2 lub około 0,2 g konstrukcja transformatora musi być odporna na wstrząsy. Klasa sejsmiczna powinna być określona zgodnie z IEC 60068-3-3 i uzgodniona pomiędzy nabywcą, a wytwórcą. Przedstawiono dwie metody umożliwiające wyznaczenie zastosowanego spektrum wzbudzenia dla określenia klas sejsmicznych: 1) Metodę znormalizowanej amplitudy, gdy niedostępne są dane o lokalizacji transformatora i o strukturze konstrukcji nośnej(podłoża), 2) Metodę obliczenia amplitudy, gdy dostępne są dane o lokalizacji transformatora i o strukturze konstrukcji nośnej. Podano w jaki sposób, na podstawie dostępnych danych i IEC

60721-2-6 określić przybliżony poziom wstrząsów i klasę sejsmiczną. Podano sposób obliczania amplitudy umożliwiającą zakwalifikowanie transformatora do klasy sejsmicznej w oparciu o IEC 60068-3-3. Jak wynika, z przedstawionych powyżej, najważniejszych zmian w normie IEC 60076-11:2018 (od 2019 norma ta znajduje się w zbiorze Polskich Norm PN) transformator suchy stał się ważnym elementem systemu energetycznego i należy traktować te jednostki z pełną uwagą. A próby typu i specjalne przeprowadzać w sposób optymalny dla środowiska, producenta i zamawiającego. Anna Krajewska - Instytut Energetyki n

LITERATURA: [1] IEC 60076-11:2018 Transformatory-Część 11: Transformatory suche. [2] IEC 60076-11:2004 Transformatory-Część 11: Transformatory suche. [3] Anna Krajewska – „Zmiany wnoszone do wymagań dotyczących badań i konstrukcji transformatorów suchych przez normę IEC 60076-11:2018” - Prezentacja na Międzynarodowej Konferencji Transformatorowej TRANSFORMATOR’19 – Toruń 7-9 maja 2019r.

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 7/2019

T860 PL 210x147.indd 1

SIBA Polska Sp. z o.o.

ul. Warszawska 300 D, 05-082 Stare Babice tel. 22 832 14 77, tel. kom. 601 241 236, 603 567 198 e-mail: siba@siba-bezpieczniki.pl, www.siba-bezpieczniki.pl

10/10/19 10:48

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Elektromechaniczny zestaw typu „plug & produce” ułatwiający łączenie elementów yy Modułowy zestaw obejmujący komponenty mechaniczne i elektryczne oraz oprogramowanie yy Szybki, łatwy wybór i konfiguracja produktu yy Tryb „Plug & Produce” („podłącz i produkuj”): oszczędność czasu dzięki możliwości natychmiastowego uruchomienia yy Prosta obsługa niewymagająca wiedzy programistycznej yy Wszystkie komponenty od jednego dostawcy Nowy zestaw Smart Press Kit firmy Bosch Rexroth został zaprojektowany z myślą o przyszłych wymaganiach przemysłu. Ten kompleksowy, gotowy do użycia pakiet rozwiązań mechatronicznych sprawdza się znakomicie w bardzo wielu zastosowaniach związanych ze standardowymi procesami dociskania i łączenia elementów. Smart Press Kit to modułowy zestaw złożony z komponentów mechanicznych i elektrycznych oraz oprogramowania. Jego wybór, konfigurowanie i uruchamianie jest bardzo proste. Po podłączeniu zestawu do sieci internetowej za pośrednictwem otwartych interfejsów można wygodnie monitorować pracę zestawu na tablecie. Zwiększa to przejrzystość działań, skraca przestoje i polepsza produktywność. To łatwe w obsłudze, szybkie w działaniu i oferowane po atrakcyjnej cenie urządzenie zostało zaprojektowane z myślą o procesach dociskania i łączenia elementów w niskich zakresach siły (od 2 do 30 kN). Modułowy system składa się z doskonale zsynchronizowanych komponentów sprzętowych i oprogramowania: elektromechanicznego cylindra i czujnika siły, serwomotoru, sterownika napędu, przemysłowego komputera PC oraz oprogramowania HMI opartego na przeglądarce i standardzie HTML 5. Nowy zestaw Smart Press Kit ma wiele potencjalnych obszarów zastosowań. Sprawdza się idealnie wszędzie tam, gdzie ważna jest prostota, szybkie uruchamianie i atrakcyjna cena. Chodzi w szczególności o takie procesy, jak mocowanie łożysk w oprawach

za pomocą pras, zaciskanie kabli i węży hydraulicznych, a także wstawianie elementów, np. integracja magnesów w pakiecie blach stojana. Smart Press Kit obniża koszty procesów kształtowania, takich jak gięcie, wytłaczanie i głębokie tłoczenie, w przemyśle tworzyw sztucznych. Można go również wykorzystać w procedurach mierzenia i testowania oraz na stanowiskach testowych w wielu branżach i sektorach. Zestaw Smart Press Kit może być używany jako rozwiązanie samodzielne lub zintegrowane z systemami nadrzędnymi za pośrednictwem najpopularniejszych protokołów komunikacyjnych. W ten sposób firma

Zdj. 1. Kompleksowy, ekonomiczny pakiet, który można szybko skonfigurować

Bosch Rexroth wyznacza nowe międzybranżowe standardy prostych procesów dociskania i łączenia elementów. Szybki wybór i uruchamianie produktu Najpierw, za pomocą narzędzia LinSelect, należy wybrać odpowiedni rozmiar zestawu Smart Press Kit, a następnie przeprowadzić jego ostateczną konfigurację za pomocą konfiguratora online. Następnie można pobrać pliki CAD oraz zamówić ich żądaną konfigurację w sklepie internetowym firmy Bosch Rexroth. Wszystkie komponenty są dostarczane w jednym pakiecie. Ogromną zaletą zestawu Smart Press Kit jest intuicyjne uruchamianie i konfigurowanie procesów, które nie wymaga wiedzy z zakresu programowania. Zainstalowane fabrycznie oprogramo-

wanie operacyjne, automatyczna parametryzacja serwonapędu, mała liczba interfejsów, kreator oraz zintegrowany sterownik ruchu umożliwiają szybkie uruchamianie urządzenia. Pozwala to zaoszczędzić nawet 95% czasu potrzebnego na projektowanie oraz znacznie przyspieszyć wprowadzanie nowych produktów na rynek. Intuicyjne oprogramowanie, które nie wymaga wiedzy programistycznej. Obsługa oprogramowania, nawet podczas pracy urządzenia, jest intuicyjna i nie wymaga wiedzy programistycznej. Dzięki nowoczesnemu interfejsowi WWW HMI procesy można konfigurować metodą „przeciągnij i upuść”, a funkcje graficzne pozwalają na tworzenie elementów oceny i analizy w bardzo prosty sposób. Pracę zestawu Smart Press Kit można wygodnie monitorować za pomocą tabletu. Wizualizacja informacji o statusie i rezultatach procesów, wyświetlanie „na żywo” i analizowanie krzywej siła-przemieszczenie, a także opcje przechowywania i eksportu danych zapewniają maksymalną przejrzystość. W każdej chwili można łatwo przeglądać wszystkie bieżące parametry systemu, takie jak raport postępu prac, statystyki dotyczące jakości czy komunikaty o błędach. Są one wyświetlane przez oprogramowanie w formie zwykłego tekstu i bardzo ułatwiają zarządzanie błędami. Inne funkcje konserwacji prewencyjnej i wsparcia serwisowego są obecnie dostępne w naszym kanale sprzedaży. Dzięki wszystkim tym funkcjom Smart Press Kit skraca przestoje i maksymalizuje produktywność. „Jako pionierzy cyfryzacji technologii przemieszczeń liniowych wprowadzamy na rynek Smart Press Kit - specjalne rozwiązanie, które upraszcza procesy dociskania i łączenia elementów. Zestaw Smart Press Kit jest oparty na sprawdzonej technologii firmy Bosch Rexroth, innowacyjnych produktach i rozwiązaniach obejmujących cały łańcuch procesów oraz naszej kompleksowej wiedzy fachowej” - mówi dr Ulf Lehmann, szef działu technologii przemieszczeń liniowych w firmie Bosch Rexroth AG. Bosch Rexroth n

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 7/2019

ZABEZPIECZENIA NADPR ĄDOWE W Y ZN AC Z A N I E S TA N D A R D Ó W OCHRONY DC

Bezpiecznik EVpack • Wysoka wydajność w swojej klasie do aplikacji EV/HEV • Dobezpieczanie styczników mocy EV

Seria

• Bezpiecznik w technologii hybrydowej • Wysoka żywotność

Seria

• Stycznik w technologii hybrydowej • Łącze mocy DC • Wysoka powtarzalność łączeniowa do 2kA przy 1000VDC

E P. M E RS E N .CO M

adncom.fr - 9859 - Mersen property

• Wyłączanie w mniej niż 1ms niskich i wysokich przetężeń do 1000VDC

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Pomiary wyładowań niezupełnych wykonywanych na miejscu zainstalowania transformatorów Streszczenie: W artykule przedstawiono możliwości wykonywania pomiarów wyładowań niezupełnych (WNZ) w miejscu zainstalowania transformatora na stacji elektroenergetycznej. Scharakteryzowano trzy metody umożliwiające wykonanie pomiarów w warunkach stacyjnych: metodę elektryczną, ultra wysokiej częstotliwości (UHF) i akustyczną. Przedstawiono urządzenie pomiarowe umożliwiające wykonywanie pomiarów w trybie off-line, a także rejestrację ciągłą parametrów charakteryzujących WNZ w trybie on-line. Dodatkowo omówiono możliwości praktycznego wykorzystania pomiarów WNZ wykonywanych na miejscu zainstalowania transformatora w codziennej praktyce eksploatacyjnej.

Measurements of partial discharges carried out on-site installation of transformers Abstract: The article presents the possibilities of performing partial discharge measurements (PD) at the place where the transformer is installed at the power station. Three methods have been characterized enabling measurements to be carried out under station conditions: electrical, ultra-high frequency (UHF) and acoustic methods. A measuring device enabling measurements in off-line mode as well as continuous recording of parameters characterizing PD in on-line mode were presented. In addition, the possibilities of practical use of PD measurements taken at the place of installation of the transformer in everyday operational practice were exploitation.

Wprowadzenie Pomiar wyładowań niezupełnych (WNZ) jest jedną z najlepszych metod wykrywania defektów w układzie izolacyjnym transformatora. W tym zakre-

sie wykorzystywane są trzy metody pomiarowe: elektryczna, ultra wysokiej częstotliwości (UHF) i metoda emisji akustycznej (EA). Ze względu na ograniczenia sprzętowe i duży poziom zakłóceń występujący na stacjach elek-

Rys. 1. Widok sondy UHF zainstalowanej do zaworu ewakuacji oleju z kadzi transformatora.

troenergetycznych, do niedawna jedynie metoda akustyczna była stosowana do pomiarów WNZ w miejscu zainstalowania jednostki. Pomiar WNZ wykonywany metodą elektryczną był najczęściej wykonywany na stacjach prób w fabryce i stanowił podstawę oceny jakości wykonania części aktywnej na etapie produkcji nowych lub remontowanych transformatorów. Rozwój technologiczny w zakresie produkowanej aparatury pomiarowej umożliwia obecnie wykonywanie pomiarów WNZ w warunkach stacyjnych również z pomocą metody elektrycznej i UHF. Pomiary te można wykonywać zarówno przy zasilaniu transformatora z sieci elektroenergetycznej (tzw. sieci sztywnej) jak również z mobilnego źródła napięciowego. Stwarza to nowe możliwości wykorzystania pomiarów WNZ w praktyce eksploatacyjnej. Coraz częściej prace remontowe wykonywane przy długotrwale odsłoniętej izolacji takie jak: wymiana izolatorów przepustowych, podobciążeniowych przełączników zaczepów (PPZ) oraz naprawą lub modernizacja wyprowadzeń WN/SN są wykonywane na miejscu zainstalowania transformatora. Jest to spowodowane koniecznością obniżenia kosztów transportu, skróceniem czasu przerwy eksploatacyjnej jednostki oraz problemami logistycznymi pod-

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 7/2019

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE czas transportu. Bardzo dobrym sposobem weryfikacji poprawności wykonania prac remontowych jest wykonanie pomiaru WNZ po ich zakończeniu, najlepiej na tzw. ruchu próbnym jednostki. Większość awarii powstałych po wykonanych pracach remontowych ujawnia się w pierwszych 72 godzinach pracy jednostki. Związane jest to z procesem rozwoju WNZ w izolacji transformatora. Obecne uwarunkowania techniczne umożliwiają nie tylko pomiar WNZ, ale również ich rejestrację prowadzoną w sposób on-line w dłuższym czasie. W niniejszym artykule przedstawiono możliwości techniczne wykonywania pomiarów na miejscu zainstalowania transformatora i sposoby wykorzystania wyników pomiarów WNZ w codziennej praktyce eksploatacyjnej transformatorów elektroenergetycznych.

Pomiar wnz w miejscu zainstalowania transformatora Od wielu lat pomiary WNZ w transformatorów zainstalowanych na stacjach wykonywano za pomocą metody EA (1,2,3,4,5). Pomiary te są wykonywane podczas normalnej pracy transformatora. Ze względu na rozwój technologii pomiarowej od kilku lat możliwe jest również wykorzystanie w tych warunkach metody elektrycznej i UHF. W praktyce pomiarowej bardzo często te dwie metody są wykorzystywane równocześnie. Sonda UHF jest umieszczana w środku transformatora za pomocą zaworu do ewakuacji oleju (rys. 1). Natomiast źródłem sygnału pomiarowego dla metody elektrycznej są najczęściej zaciski pomiarowe izolatorów przepustowych (rys. 2). Pomiar WNZ może być wykonywany przy zasilaniu napięciem znamionowym z tzw. sieci sztywnej lub ze źródła zewnętrznego. Zdecydowany niższy poziom zakłóceń uzyskuje się podczas zasilania z układu składającego się z generatora oraz z transformatora podwyższającego napięcie. Istnieje w tym przypadku także możliwość wykonania pomiarów w szerszym zakresie napięciowym. Dobór źródła zasilania dla potrzeb pomiarowych jest jednak sprawą indywidualną i zależy od konkretnej sytuacji transformatora oraz warunków sieciowych. W praktyce pomiarowej firma Energo – Complex wykorzystuje system pomiarowo – rejestracyjny Montesto 200 (rys. 3), umożliwiający równoczesną analizę sygnałów elektrycznych, jak również sygnałów rejestrowanych w paśmie ultra wysokich częstotliwo-

Rys.2. Widok zacisku pomiarowego izolatora przepustowego.

Rys. 3. Widok systemu pomiarowo – rejestrującego Montesto 200.

ści za pomocą sondy UHF. Ze względu na fakt, iż w warunkach stacyjnych występują zakłócenia na wiele wyższym poziomie niż podczas pomiarów wykonywanych na stacji prób, bardzo istotną kwestią jest umiejętne dobranie parametrów metrologicznych. Zazwyczaj różnią się one znacząco parametrów wykorzystywanych podczas pomiarów na stacji prób. Przed przystąpieniem do wyko-

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 7/2019

nywania pomiarów metodą elektryczną konieczne jest przeprowadzenie kalibracji wszystkich torów pomiarowych. W metodzie UHF niezbędne jest dobranie odpowiedniego pasma częstotliwości, dlatego przed rejestracją sygnałów wskazane jest przeprowadzenie skanowania całego zakresu dostępnych częstotliwości. Wykorzystując funkcję pomiarową urządzania dokonujemy zapisu sygna-

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Rys. 4. Widok okna programu do analizy wyników pomiarowych.

Rys. 5. Widok okna programu do monitoringu on-line WNZ

łów ze wszystkich torów pomiarowych równocześnie. W oknie graficznym programu istnieje możliwość bieżącej obserwacji mierzonych sygnałów i odczytu ich wartości. W przypadku metody elektrycznej wynik pomiarowy podawany jest bezpośrednio w Cu-

lombach lub w innych wybranych parametrach. Pomiar metodą UHF jest pomiarem pośrednim dlatego wynik pomiarowy otrzymujemy w mV. Po zakończeniu pomiarów zapisane pliki mogą być poddane szczegółowej analizie za pomocą oprogramowania, któ-

rego widok przedstawiono na rys. 4. Za pomocą oprogramowania możliwa jest analiza sygnałów generowanych przez WNZ przy jednoczesnej eliminacji sygnałów zakłócających, których poziom na stacji elektroenergetycznej jest zazwyczaj wysoki. Bardzo istotny

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 7/2019

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE

Rys. 6. Szczegółowa analiza sygnałów generowanych przez WNZ dla przykładowego punktu pomiarowego

wpływ na możliwość ograniczenia zakłóceń ma także równoczesne wykorzystywanie pomiarów metodą UHF. Sonda UHF znajdująca się w środku metalowej kadzi transformatora nie jest narażona na oddziaływanie czynników generujących zakłócenia na zewnątrz jednostki (metalowa kadź transformatora ekranuje zakłócenia zewnętrze na zasadzie klatki Faradaya). Sygnał pomiarowy z sondy UHF może być wykorzystywany jako sygnał wyzwalający wykonanie pomiaru metodą elektryczną. Połączenie tych dwóch metod pozwala na skuteczne ograniczenie wpływu zakłóceń zewnętrznych i uzyskanie wiarygodnych wyników pomiarowych. Ponadto na podstawie wyników pomiarowych uzyskanych jednocześnie z wszystkich trzech fazach transformatora umożliwia wskazanie uzwojenia, w którym występują defekty generujące WNZ.

Monitoring on-line wnz w transformatorach elektroenergetycznych Wyładowania występujące w izolacji uzwojeń transformatorów elektroenergetycznych są zjawiskiem silnie stochastycznym. Często zmieniają swoją amplitudę czy intensywność występowania. Niejednokrotnie rzetelna ocena stopnia uszkodzenia układu izolacyjnego wymaga obserwacji zachodzącego zjawiska w dłuższym czasie. W takim przypadku istnieje możliwość wykorzystania funkcji monitoringu on-line, rejestrującej sygnały WNZ w pierwszych newralgicznych 72 godzinach pracy jednostki. Urządzenie pracując w trybie monitoringu jest w sposób trwały zainstalowane na badanej jednostce, natomiast dostęp do danych pomiarowych jest możliwy zdalnie za pomocą komputera lub urządzeń mobilnych. Na rys. 5 przedstawio-

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 7/2019

no widok okna programu z funkcją monitoringu WNZ. Podczas konfiguracji funkcji monitoringu istnieje możliwość określenia przedziałów czasowych w jakich wykonywana jest rejestracja oraz czasu trwania a także wszystkich parametrów metrologicznych sygnału pomiarowego. Na rys. 5 widoczna jest zmiana wielkości ładunku odpowiadającego mierzonym WNZ w funkcji czasu wykonywania pomiaru. Ponadto za pomocą kursora w bardzo prosty sposób można odczytać podstawowe wielkości pomiarowe. Po kliknięciu w dany punkt pomiarowy otwiera się okno graficzne, w którym możliwe jest przeprowadzenie pełnej analizy (rys. 6). Ponadto istnieje możliwość analizy innych parametrów charakteryzujących WNZ takich jak: intensywność występowania impulsów, czy zmiany napięcia w czasie rejestracji. Okna graficzne programu z przykładowymi wynikami przedstawiono na rys. 7 i 8.

TECHNOLOGIE, PRODUKTY – INFORMACJE FIRMOWE pomiar bez możliwości regulacji napięcia ale znacząco obniża koszty badania. Zdecydowanie lepszym rozwiązaniem jest przeprowadzenie pomiarów z wykorzystaniem źródła zewnętrznego. Poza możliwością regulacji i przeprowadzenia pełnej próby napięciowej pomiar wykonywany w tych warunkach jest zdecydowanie mniej narażony na wpływ zakłóceń z sieci elektroenergetycznej. Pomiar ten jest również znacznie bezpieczniejszy, gdyż moc zwarciowa mobilnego źródła jest znacznie niższa niż od mocy sieci sztywnej.

Rys. 7. Intensywność występowania impulsów WNZ

Podsumowanie

Rys. 8. Zmiany napięcia zasilania w czasie rejestracji pomiarów

Podczas instalacji urządzenia monitorującego definiowane są poziomy WNZ po przekroczeniu których generowany jest sygnał ostrzeżenia lub alarmu. Sygnały te mogą być wysyłane drogą mailową.

Możliwości wykorzystania wyników pomiarów wnz wykonywanych na miejscu zainstalowania w praktyce eksploatacyjnej Dla większości transformatorów pomiary WNZ wykonywane na miejscu zainstalowania są przeprowadzane stosunkowo rzadko. Istnieją jednak sytuacje, w których wykonanie tego pomiaru jest niezbędne do wykonania właściwej oceny stanu technicznego układu izolacyjnego transformatora w z izolatorami przepustowymi. Niewątpliwą przesłanką do wykonania pomiarów WNZ są wyniki zawartości gazów rozpuszczonych w oleju wskazujące na obecność WNZ. Badanie przeprowadzone metodą chromatografii gazowej jest bardzo dobrym wskaźnikiem sygnalizującym problem występowania WNZ. Analizując zmiany koncentracji gazów w czasie można zaobserwować intensywność rozwoju WNZ. Wykonanie pomiarów WNZ przy wykorzystaniu łącznie dwóch metod pomiarowych: metodę elektryczna i UHF umożliwia określenie wielkości WNZ, intensywności, a także wskazanie uzwojenia, którego problem

dotyczy. Chcąc przeprowadzić dokładniejszą lokalizację miejsca występowania WNZ można zastosować również jednoczesny pomiar WNZ metodą EA. Inną ważną przesłanką do wykonania pomiarów WNZ jest wykonywanie prac remontowych na miejscu zainstalowania. Nawet stosunkowo proste prace remontowe takie jak wymiana izolatorów przepustowych czy remont podobciążeniowego przełącznika zaczepów z klatką wybierakową nie są wolne od ryzyka uszkodzenia elementów układu izolacyjnego, znieczyszczenia oraz zawilgocenia elementów cześci aktywnej transformora. W polskiej praktyce eksploatacyjnej występowały przypadki awarii transformatorów po przeprowadzonych remontach. Awarie te nie występowały od razu po podaniu napięcia ale zazwyczaj w pierwszych 72 godzinach po uruchomieniu. W tych przypadkach wykonanie podstawowych prób pomontażowych nie wykazało żadnych nieprawidłowości. Usunięcie takich awarii jest dodatkowo związane z bardzo dużymi kosztami i utrudnieniami eksploatacyjnymi dla właściciela jednostki. Istnieje zatem uzasadniona ekonomicznie i możliwa do realizacji technicznie konieczność weryfikacji wykonywanych prac remontowych za pomocą systemów umożliwiających pomiar WNZ na miejscu zainstalowania. Możliwe jest to do wykonania przy zasilaniu sieciowym co powoduje jednak

Rozwój technologii metrologicznej umożliwia obecnie wykonanie pomiarów WNZ na miejscu zainstalowania transformatora trzema niezależnymi metodami pomiarowymi. Łączne wykorzystanie metody elektrycznej i UFH pozwala na ograniczenie zakłóceń podczas pomiarów przy zasilaniu z sieci elektroenergetycznej i zwiększenie wiarygodności wyników pomiarowych. Istnieje uzasadniona potrzeba włączenia pomiarów WNZ do prób odbiorczych transformatorów remontowanych na miejscu ich zainstalowania. Marek Szrot, Janusz Płowucha, Paweł Molenda, Andrzej Cichoń, Sebastian Borucki Energo – Complex Sp. z o. o. Politechnika Opolska

Literatura

[1] Boya, C.; Ruiz-Llata, M.; Posada, J.; and Garcia-Souto, J. A., Identification of multiple partial discharge sources using acoustic emission technique and blind source separation, IEEE Transactions on Dielectrics and Electrical Insulation, vol.22, no 3, 2015, pp. 1663–1673. [2] Kil, G. S.; Kim, I. K.; Park, D. W.; Choi, S. Y.; and Park, C. Y., Measurements and analysis of the acoustic signals produced by partial discharges in insulation oil, Current Applied Physics, vol.9, no 2, 2009, pp. 296–300. [3] Kunicki, M. and Cichoń, A., Characterization of surface type partial discharges using electrical , acoustic emission and UHF methods, Measurement Automation Monitoring, vol.61, no 1, 2015, pp. 12–15. [4] Skubis, J., Emisja akustyczna w badaniach izolacji urządzeń elektroenergetycznych. Opole: IPPT PAN, 1998. [5] Ramírez-Niño, J. and Pascacio, a, Acoustic measuring of partial discharge in power transformers, Measurement Science and Technology, vol.20, no 11, 2009, pp. 115108. n

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 7/2019

• • • •

EKSPLOATACJA I REMONTY

Hikoki Multi Volt nowa technologia zasilania narzędzi akumulatorowych Polski oddział firmy Hikoki wprowadza do sprzedaży nawą gamę elektronarzędzi pod nazwą Multi Volt. Jest to całkowicie nowa platforma elektronarzędzi akumulatorowych o napięciu 36V, zasilana nowymi dwunapięciowymi akumulatorami 36V/18V.

owe akumulatory Multi Volt zostały tak opracowane aby napięcie zasilania 18 lub 36 V mogło być zastosowane w zarówno w nowych konstrukcjach 36-woltowych, jak i dotychczas wytwarza-

nych narzędzia 18-woltowych. Nowe rozwiązanie techniczne polega na systemie połączeń ogniw litowo jonowych wewnątrz akumulatora. Odpowiednio dla narzędzi 36 V system łączy 2 x więcej ogniw szeregowo, na-

tomiast dla urządzeń 18 V – równolegle. Co najważniejsze wybór napięcia dokonywany jest automatycznie przez elektronikę akumulatora Multi-Volt. Z punktu widzenia użytkownika jest to bardzo wygodne, a przede wszystkim bezpieczne rozwiązanie. Użytkownik nie jest zmuszony do dokonywania żadnych dodatkowych czynności typu przełączanie itd. zarówno w akumulatorze jak i samym narzędziu. Kolejną cechą nowych akumulatorów Multi Volt jest ich różna pojemność. W zależności od wybrania napięcie 36 V, dysponujemy pojemnością 2,5 Ah, zaś w wypadku 18 V – 5,0 Ah. Wymiary akumulatora są dokładnie takie same jak dotychczasowe akumulatory 18V, jedynie waga jest o kilkanaście gram wyższa. Akumulatory Multi Volt oferują moc na poziomie 1080W. Nowa platforma elektronarzędzi spod znaku Multi Volt to przede wszystkim wiertarko wkrętaki DS36DA oraz wersja z udarem DV36DA, szlifierki G3613DA, zakrętarki udarowe WH36DB, klucze udarowe WR36DA oraz WR36DB, pilarki C3606DA, tygrysice CR36DA jak również młotowiertarka DH36DPA. Urządzenia dostępne są w wyspecjalizowanej sieci dealerskiej Hikoki na terenie całego kraju. Więcej o serii Multi Volt na stronie producenta: www.hikoki-narzedzia. pl/artykul/akumulatory-multi-volt n

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 7/2019

Dla tych, którzy jeszcze nie słyszeli

HITACHI POWER TOOLS jest teraz

Rozwijamy innowacyjne Japońskie technologie od 1948 roku.

www.hikoki-narzedzia.pl

EKSPLOATACJA I REMONTY

Bezszczotkowy strug od AEG Marka AEG, jako lider na rynku, dostarcza elektronarzędzia odpowiadające na potrzeby profesjonalistów. Jednym z najnowszych produktów w portfolio jest bezszczotkowy strug BHO18 BL-0. Zapewnia on możliwość pracy w dowolnym miejscu, a także dużą dokładność strugania, fazowania i wręgowania, dzięki mocnemu silnikowi i łatwej regulacji. AEG to marka, która projektuje elektronarzędzia w oparciu o doświadczenie i wymogi pracy użytkowników. Analizuje ich potrzeby i opracowuje nowe rozwiązania, aby maksymalnie dopasować produkt do oczekiwań profesjonalistów. W ten sposób jest w stanie zapewnić fachowcom nie tylko wysoki komfort pracy, ale także oszczędność czasu i pieniędzy.

BHO18 BL-0

AEG z myślą o pracy cieśli i stolarzy wprowadziła do swojej oferty nowy strug bezszczotkowy BHO18 BL-0, który może być stosowany w wielu etapach obróbki drewna.

Wysoka wydajność

Produkt umożliwia struganie, wręgowanie i fazowanie drewna. Został wyposażony w bezszczotkowy silnik zapewniający do 16 000 obrotów/minutę. To zapewnia dokładne i jakościowe wykończenie materiałów, nawet z twardego drewna. W ramach portfolio AEG można wyposażyć narzędzie w odpowiedni do swoich potrzeb akumulator. Technologia PROLITHIUM-ION™ zastosowana we wszystkich akumulatorach AEG gwarantuje nieprzerwaną pracę, nawet w najbardziej ekstremalnych warunkach, także przy niskiej i wysokiej temperaturze od -18°C do +50°C. Indywidualny monitoring ogniw oraz system potrójnej ochrony zapobiegają przeciążeniu i przegrzaniu nawet podczas bardzo wymagających działań, a to umożliwia pełne dopasowanie do oczekiwań profesjonalistów z branży. Indywidualny monitoring ogniw optymalizuje proces ładowania i rozładowywania ogniw, co zapewnia użytkownikowi pełną kontrolę nad efektywnością wykonywanych działań. Wbudowany monitoring temperatury pozwala nie tylko na bieżącą ocenę stopnia nagrzania elektronarzędzia, ale również poprzez wyłącznik termiczny, dodatkowo chroni akumulator przed skutkami przegrzania urządzenia. Monitoring przeładowania wyłącza z kolei narzędzie w sytuacji, gdy może dojść do uszkodzenia akumulatora i narzędzia, gwarantując użytkownikowi wysoki poziom bezpieczeństwa i dłuższą żywotność sprzętu. Dzięki technologii akumulatorowej BHO18 BL-0 zapewnia pracę w dowolnym miejscu, zmniejszając ryzyko związane z wypadkami, np. z powodu potknięcia się o kabel.

Regulacja urządzenia

BHO18 BL-0 wyróżnia się łatwością dopasowania do potrzeb użytkownika. Wydajny strug AEG posiada duże możliwości usuwania materiału. To za sprawą odwracalnego ostrza tnącego z otworami wyrzutowymi o szerokości 58 mm. Z kolei regulowana głębokość cięcia do 2 mm pozwala dokładnie kontrolować ilość usuwanego materiału. Sprzęt posiada tak-

że opatentowaną funkcję regulacji głębokości strugania za pomocą pokrętła. Umożliwia to obniżenie stopy do 2 mm, ograniczając ślady obróbki, jak również idealnie wyważone oraz precyzyjne fazowanie, np. krawędzi. Wyrzut wiórów można ustawić z prawej lub lewej strony. To gwarantuje pracę w różnych warunkach i pozwala na wybranie najwygodniejszej pozycji do wykonywania działań.

Odpowiednia konstrukcja

Strug bezszczotkowy AEG został zaprojektowany z myślą o komforcie użytkowników. Dzięki ergonomicznej rękojeści, a także wytrzymałej, stabilnej stopie, użytkownik posiada pełną kontrolę nad narzędziem w trakcie pracy. Podpórka w stopie struga zapewnia także większe bezpieczeństwo i minimalizuje możliwość przypadkowego uszkodzenia materiału, ponieważ w czasie przerwy w działaniu nieużywany strug nie styka się bezpośrednio z drewnem.

Specyfikacja techniczna BHO18 BL-0 yy yy yy yy yy yy yy

Zasilanie: akumulatorowe Napięcie akumulatora: 18V Typ akumulatora: litowo-jonowy Prędkość 16 000 obrotów/min Szerokość strugania: 82 mm Głębokość strugania: 0 – 2,0 mm Głębokość wrębu: 0 – 12,5 mm

AEG n

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 7/2019

NOWOŚCI WYDAWNICZE

Badania odbiorcze transformatorów

Autor: Zbigniew Szymański format 245x180 mm, miękka oprawa, 463 strony Cena: 170 zł + 23% VAT W sprzedaży od 17 września 2019 r.

Książka „Badania odbiorcze transformatorów” przeznaczona jest dla szerokiego grona pracowników eksploatacji zajmujących się transformatorami, przede wszystkim specjalistów reprezentujących: yy spółki dystrybucyjne, yy elektrownie i elektrociepłownie oraz zakłady przemysłowe, yy może być również wykorzystana przez producentów transformatorów jako materiał szkoleniowy. Materiał zawarty w książce w sposób zwięzły przedstawia problematykę odbiorów fabrycznych transformatorów. Przedstawiono w niej i opisano typowe usterki występujące w procesie produkcji. Określono sposób naprawy i propozycje działań korygujących, których celem jest poprawa jakości i niezawodności produkowanych transformatorów. Dużą cześć materiału poświecono opisowi prób wyrobu, typu i specjalnych wykonywanych w trakcie odbiorów transformatorów. Opis prób wykonywanych na transformatorze uzupełniono o wymagania dla układu izolacyjnego dotyczące stopnia wysuszenia i wielkości współczynnika stratności dielektrycznej. Dużo miejsca poświecono wymaganiom dla oleju transformatorowego, które zostały zmodyfikowane w stosunku do obecnie obowiązującego o rozszerzone kryteria dostosowane do wykorzystania w bazach danych i systemach monitoringu. n

Wytyczne projektowania linii kablowych 110 kV

Autor: Janusz Jakubowski, Andrzej Cichy, Aleksandra Rakowska format 235x170, miękka oprawa, 256 stron Cena: 120 zł + 23% VAT W sprzedaży od listopada 2019 r.

Z uwagi na coraz szersze zainteresowanie spółek dystrybucyjnych liniami kablowymi 110 kV, PTPiREE przygotowało opracowanie zawierające zbiór rozwiązań pozwalających zaprojektować linię kablową w sposób zapewniający jej wieloletnią poprawną pracę. „Wytyczne projektowania linii kablowych 110 kV” opisują wszystkie elementy linii kablowej wraz ze sposobem ich doboru, zasady budowy linii kablowych oraz obliczenia elektryczne i cieplne. Opracowanie zostało podzielone na 8 podstawowych części: yy Kable i osprzęt kablowy, yy Linie kablowe, zasady budowy, yy Łączenie linii kablowej z linią napowietrzną, yy Obliczenia elektryczne linii, yy Obliczenia cieplne linii kablowej, yy System pomiaru temperatury linii kablowej, zastosowania, yy Obliczanie siły ciągnięcia kabli, yy Pole magnetyczne wokół słupów kablowych. n

Pełna oferta wydawnictw PTPiREE dostępna na stronie www o adresie: http://ptpiree.pl/oferta. Informacja o wydawnictwach: Kasper Teszner, tel. +48 61 846-02-10, e-mail: teszner.k@ptpiree.pl

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 7/2019

TARGI

32. edycja Międzynarodowych Targów Energetycznych ENERGETAB® 2019 już za nami Informacja o międzynarodowych targach energetycznych ENERGETAB® 2019, których 32. edycja odbyła się w dniach od 17-19 września na terenach ekspozycyjnych ZIAD Bielsko-Biała SA.

czwartek 19 września zakończyła się tegoroczna 32-ga edycja międzynarodowych energetycznych targów ENERGETAB® 2019. Podczas trzydniowych targów 724 wystawców z 24-ch krajów Europy, Azji i USA zaprezentowało pełną gamę najnowszych urządzeń, aparatów, pojazdów i technologii zarówno dla energetyki zawodowej i przemysłowej jak i drobnego prosumenta. I - podobnie jak to się zdarza od wielu już lat - urokliwie położone u stóp Dębowca i Szyndzielni ekspozycje odwiedziło kilkanaście tysięcy zwiedzających, tłumnie wypełniających halę, obszerne pawilony namiotowe czy stoiska plenerowe. Czy i jakie wśród tych licznie eksponowanych układów automatyki, sterowania, pomiarów i diagnostyki, urządzeń rozdzielczych wysokich i niskich napięć można było zaobserwować nowe trendy? Wydaje się, że dominującą tendencją jest przekształcanie większości tych urządzeń i aparatów w urządzenia „smart.” I nie chodzi tutaj o dopisywanie do nazwy urządzenia modnego określenia lecz wyposażanie ich w elementy umożliwiające komunikowanie się z nimi personelu eksploatującego „na odległość” oraz komunikowanie się urządzeń między sobą, tworząc w ten sposób tzw. „internet rzeczy” (IoT). Ponieważ system energetyczny należy do infrastruktury krytycznej kraju, to potencjalni nabywcy tych „inteligentnych” urządzeń przed zastosowaniem ich w energetyce muszą zadać py-

tanie o zastosowany poziom cyberbezpieczeństwa tych urządzeń i sieci. Wagę tego problemu podkreśla pojawienie się na targach wystawców oferujących wyrafinowane urządzenia dla „bezpiecznych” systemów transmisji danych, których aplikacje nierzadko sprawdziły się już w systemach militarnych. Kolejnym „modnym” segmentem produktów były stacje ładowania samochodów elektrycznych – od bardzo „skromnego” punktu ładowania, mieszczącego się w kompozytowym słupie oświetleniowym firmy ALUMAST (nagrodzonym zresztą piękną statuetką przez Prezydenta Bielska - Białej), po stacje o większych mocach i przeznaczonych do szybkiego ładowania. Do stacji tych wystawcy zazwyczaj podłączali samochody elektryczne i targi ENERGETAB® 2019 stały się mimowolnie targami prezentującymi gamę dostępnych na rynku samochodów elektrycznych ( niestety – jeszcze nie polskiej produkcji). Efektywność energetyczna i oszczędność energii elektrycznej – to następne wśród dominujących tematów, rozwiązaniu których miały pomóc prezentowane na targach wyroby i technologie. Technologie te najczęściej wymagają zastosowania układów energoelektronicznych czy zastępowania tradycyjnych źródeł światła diodowymi (LED). Układy te, oprócz wielu korzyści mają też wadę – wywołują zniekształcenia przebiegów prądów i napięć. Lekarstwem na ten problem jest stosowanie

coraz bardziej wyrafinowanych filtrów (także złożonych z elementów energoelektronicznych), których zadaniem jest jak najszybsze korygowanie tych zniekształconych przebiegów. W efekcie na targach mogliśmy zobaczyć wiele typów filtrów harmonicznych, urządzeń służących do kompensacji mocy biernej (zarówno pojemnościowej jak i indukcyjnej), stabilizowanych zasilaczy, regulatorów napędów o różnych poziomach mocy a także aparatów monitorujących jakość dostarczanej energii. Wśród szerokiej gamy tych urządzeń przekształtnik SVG OPTIVAR firmy ELMA ENERGIA został wyróżniony Medalem Prezesa SEP, monitor energii elektrycznej MEW-01 firmy ZAMEL otrzymał medal Brązowy PGE Energia Odnawialna a „Aktywny Filtr Harmonicznych” firmy RABBIT – Wyróżnienie Targów. Oprócz różnorodnych rozwiązań energooszczędnych źródeł światła wykorzystujących diody LED, na bielskich targach zobaczyliśmy wiele opraw przemysłowych czy miejskich wraz z różnymi podtrzymującymi je słupami oświetleniowymi – niektóre zaskakiwały wzornictwem futurystycznym, inne – jakby przeniesione z epoki latarni gazowych. Najbardziej znaczącymi dla targów ENERGETAB® są jednak urządzenia i technologie dla energetyki zawodowej, dostarczającej energię nie tylko z coraz mniej tolerowanych źródeł opartych o spalanie węgla ale też ze źródeł odnawialnych. Urządzenia i sys-

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 7/2019

TARGI temy wspomagające niezawodne dostarczanie energii elektrycznej i bezpieczną eksploatację tych urządzeń czy szybkie usuwanie awarii dominowały wśród ekspozycji targowych. Wśród takich urządzeń należy wymienić rozłączniki do pracy w sieci napowietrznej, sterowane drogą radiową a będące istotnymi elementami systemów FDIR, służących do szybkiego wyizolowania uszkodzonego fragmentu sieci i przywrócenia zasilania obszaru nie objętego awarią. Najnowszy taki rozłącznik o wyśrubowanych parametrach a opracowany i produkowany przez Zakład Doświadczalny Instytutu Energetyki został wyróżniony w konkursie targowym Pucharem Ministra Energii, natomiast rozłącznik typu RU-V dobrze znanej w energetyce firmy JM TRONIK otrzymał Medal Brązowy Targów. Podstawowe znaczenie dla prowadzenia ruchu rozległych i skomplikowanych systemów elektroenergetycznych mają (prezentowane na targach) systemy nadzorowania i sterowania SCADA. Dla ich prawidłowego działania niezbędne są szybkie i precyzyjne informacje o aktualnych (szybko zmiennych) wartościach napięcia i prądu oraz topologii sieci a także wyrafinowane oprogramowanie. Na tegorocznych targach można było spotkać wielu dostawców czujników czy sensorów, będących źródłami informacji dla urządzeń cyfrowych. Wśród nich - innowacyjny przekładnik napięciowy UR-56 instalowany w konektorowych mufach kablowych SN, będący bardzo precyzyjnym rezystancyjnym dzielnikiem napięcia, został wyróżniony Srebrnym Medalem Targów. Nie tylko lekarze uważają, że najważniejsza dla utrzymania dobrego stanu zdrowia jest prewencja – podobnie jest w systemach elektroenergetycznych – zdecydowanie lepiej jest wcześniej dowiadywać się o drobnych uszkodzeniach czy pogorszeniu parametrów technicznych urządzeń niż czekać aż dojdzie do awarii. Takie też pewnie było uzasadnienie decyzji komisji konkursowej przyznającej Złoty Medal PSE S.A. firmie ABB za układ monitoringu stanu urządzeń i systemów SWICOM. Ta międzynarodowa firma została też wyróżniona za przedstawione zabezpieczenie i sterownik polowy REX640. Natomiast Złotym Medalem PGE Energia Odnawialna zostało wyróżnione innowacyjne rozwiązanie firmy ZPUE S.A. o nazwie „Inteligentna stacja transformatorowa SPS,” integrujące w sobie funkcje zdalnie zarządzanej stacji transformatorowej SN/nN, magazynu energii z dołączonych OZE i sieci elek-

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 7/2019

TARGI troenergetycznej, stabilizatora parametrów sieci, UPS-a oraz stacji ładowanie pojazdów EV. Na tegorocznych targach ENERGETAB® pojawiło się wiele projektów związanych z budownictwem linii elektroenergetycznych - wśród nich niektóre zostały wyróżnione przez komisję konkursową, jak na przykład obszerny katalog projektów słupów kratowych dla linii 110 kV, opracowany przez firmę ENERGA INVEST otrzymał Puchar PTPiREE a Złotym Medalem Targów wyróżniono ENERGOPROJEKT Kraków za serię prefabrykowanych fundamentów dla słupów wąskotrzonowych 110 kV. Podobnie jak to jest od wielu już lat, wiele miejsca na stoiskach plenerowych zajmowały podnośniki i pojazdy specjalistyczne dla energetyki, wiertnice, przeciski (krety), koparki i inne urządzenia czy narzędzia usprawniające prace budowlano - montażowe w trudnych niekiedy warunkach terenowych. Wielu też wystawców oferowało stosowane przy pracach elektromontażowych mierniki i testery - wśród nich należy wymienić wyróżniony przez PIGE najnowszy „analizator jakości izolacji MIC-15k1” firmy SONEL, obchodzącej na targach swoje 25-lecie czy nagrodzony „Złotym Lwem im. Kazimierza Szpotańskiego” tester przekładników prądowych typu miniTP bardzo zasłużonej dla polskiej energetyki firmy ENERGOPOMIAR-ELEKTRYKA. Jak co roku, targom towarzyszyły konferencje organizowane przez izby i stowarzyszenia patronujące targom. I tak pierwszego dnia targów PTPiREE zorganizowało warsztaty na temat wdrażania kodeksów sieciowych w OSP i OSD a Bielsko-Bialski Oddział SEP – okolicznościową konferencję związaną z obchodzonym w tym roku 100-leciem

Stowarzyszenia. Natomiast drugiego dnia Polskie Stowarzyszenie Branży Elektroenergetycznej zaprosiło na interesująca debatę na temat roli polskich firm w realizacji nadchodzącej transformacji energetycznej w Polsce, intrygująco zatytułowaną „Liderzy czy statyści?”. Szczególnym zainteresowaniem cieszyła się także konferencja na temat jakości dostaw wyrobów i robót w procesach realizacji inwestycji sieciowych, której organizatorem wraz ze ZIAD-em była Rada Firm Przemysłu Elektrotechnicznego i Energetyki SEP. W interesującej debacie wzięli udział - odpowiedzialni za standaryzację produktów i prekwalifikację wykonawców przedstawiciele PSE S.A. i TAURON Dystrybucji S.A. wraz z przedstawicielami Instytutu Energetyki, przeprowadzającego badania jakościowe i certyfikacje wyrobów. Zastanawiali się oni, jak zapobiegać przypadkom niedotrzymywania parametrów jakościowych przez montowane w sieciach elektroenergetycznych urządzenia i aparaty oraz jak zapobiegać niskiej jakości pracom budowlano – montażowym i to już na etapie przygotowania procesu inwestycyjnego, prowadzonego zgodnie z obowiązującym prawem zamówień publicznych. Temat jakości elektrycznych aparatów instalowanych w sieciach niskiego napięcia został także poruszony na równolegle odbywającej się konferencji zorganizowanej przez Stowarzyszenie Producentów Aparatury Elektrycznej KIGEiT wraz z PIGE, Pol-lighting i SHE. Dowiedziono na niej, że pomimo sporego wysiłku organizacyjnego i finansowego wielu instytucji, na rynku produktów elektroinstalacyjnych nie uby-

wa wadliwych czy wręcz niebezpiecznych produktów, szczególnie wśród tanich produktów sprzedawanych często przez internet. Po raz pierwszy podczas ENERGETAB-u zostały też zorganizowane praktyczne pokazy zastosowania innowacyjnych narzędzi i technologii na poligonie szkoleniowym Ośrodka Szkoleniowego ZIAD-u. Kilkanaście firm zaznaczyło na targach obchodzone w 2019 roku swoje jubileusze. Na przykład biura projektowe: ENERGOPROJEKT Kraków i ENERGOPROJEKT Poznań obchodziły swoje 70-lecia, Polska Izba Producentów Urządzeń i Usług na Rzecz Kolei – 20-lecie działalności a Polsko-Szwajcarska Izba Gospodarcza – 10-lecie organizowania „Pawilonu Szwajcarskiego” na targach ENERGETAB®. Także ZIAD Bielsko-Biała SA ogłosił 45-lecie działalności, ukazując w krótkim filmie swoje osiągnięcia, w tym w organizacji szkoleń energetyków i oczywiście - organizacji po raz 32gi targów ENERGETAB®. Przed ogłoszeniem werdyktu Komisji Konkursowej reprezentujący Ministra Energii p. Igor Lange wręczył medal „Za zasługi dla energetyki” wieloletniemu prezesowi ZIAD – p. Januszowi Kisielowi. Gratulacje odchodzącemu na emeryturę Prezesowi złożył też niedawno wybrany Prezydent Bielska-Białej – p. Jarosław Klimaszewski. Dziękując za to wyróżnienie prezes Janusz Kisiel zaapelował do zebranych na sali wystawców słowami: „To są Wasze targi, przyjeżdżajcie i czujcie się jak u siebie. Bo jesteście u siebie!” A przyszłoroczne targi ENERGETAB® odbędą się w dniach od 15 – 17 września 2020 r. ZIAD Bielsko-Biała SA n

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 7/2019

TARGI LAUREACI KONKURSU TARGOWEGO Komisja Konkursowa postanowiła przyznać następujące medale i wyróżnienia:

Statuetka – „Złotego Lwa” Fundacji im. Kazimierza Szpotańskiego

za produkt: Tester przekładników prądowych typ mini TP zgłoszony przez firmę: ZP-BE ENERGOPOMIAR -ELEKTRYKA Sp. z o.o.

Puchar Ministra Energii

za produkt: Rozłącznik napowietrzny RPZ-24 zgłoszony przez firmę: Instytut Energetyki Zakład Doświadczalny w Białymstoku

Puchar Prezesa Polskiego Towarzystwa Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej

za produkt: Projekt Pylon – katalog słupów kratowych dla linii 110 kV zgłoszony przez firmę: ENERGA INVEST Sp. z o.o.

Nagroda Prezydenta Miasta Bielska-Białej

za produkt: Smartpole charger – stacja ładowania samochodów elektrycznych zintegrowana w kompozytowym słupie oświetleniowym zgłoszony przez firmę: ALUMAST S.A.

Złoty Medal Polskich Sieci Elektroenergetycznych S.A.

za produkt: Układ monitoringu stanu urządzeń i systemów SWICOM zgłoszony przez firmę: ABB Sp. z o.o.

Medale 32. Międzynarodowych Energetycznych Targów Bielskich ENERGETAB 2019 Medal Złoty

za produkt: Seria fundamentów prefabrykowanych typu FPAw2 dla wąskotrzonowych jedno- i dwutorowych słupów 110kV serii EJ 24 i ED 24 zgłoszony przez firmę: ENERGOPROJEKT KRAKÓW

Medal Srebrny

za produkt: Przekładnik napięciowy małej mocy UR-56 zgłoszony przez firmę: SiećBadawcza Łukasiewicz – Instytut Tele- i Radiotechniczny

Medal Brązowy

za produkt: Rozłącznik próżniowy napowietrzny typu RU-V zgłoszony przez firmę: JM-TRONIC Sp.z o.o.

Medale PGE Energia Odnawialna S.A. Medal Złoty

za produkt: SPS-Smart Power Stations. Inteligentna Stacja Transformatorowa z Magazynem Energii zgłoszony przez firmę: ZPUE S.A.

Medal Srebrny

za produkt: Konstrukcje wolnostojące pod moduły fotowoltaiczne zgłoszony przez firmę: Corab Sp. z o.o.

Komisja konkursowa wyróżnia Medalem Prezesa SEP

za produkt: Energoelektroniczny przekształtnik SVG OPTIVAR do kompensacji mocy biernej i poprawy jakości energii elektrycznej zgłoszony przez firmę: ELMA ENERGIA Sp. z o.o.

Wyróżnienia Honorowe

32. Międzynarodowych Energetycznych Targów Bielskich ENERGETAB 2019:

1. za produkt:

Przekaźnik pomocniczy PWS-3/S oraz PWS-1/S zgłoszony przez firmę: ENERGOTEST Sp. z o.o.

2. za produkt:

Słupy wąskotrzonowe zgłoszony przez firmę: ARINET Sp. z o.o.

3. za produkt:

Aktywny Filtr Harmonicznych zgłoszony przez firmę: RABBIT Sp. z o.o.

4. za produkt:

Rodzina routerów inQL zgłoszony przez firmę: Grupa WB

Medal Brązowy

5. za produkt:

Puchar Izby Gospodarczej Energetyki i Ochrony Środowiska

6. za produkt:

za produkt: Monitor Energii Elektrycznej MEW-01 zgłoszony przez firmę: ZAMEL Sp. z o.o.

za produkt: Gazowy osadzak do betonu i stali R-RAWL-SC40 II zgłoszony przez firmę: Koelner Polska Sp. z o.o.

Statuetka „Złoty Volt” Polskiej Izby Gospodarczej Elektrotechniki

Technologia komunikacji bezprzewodowej IQRF Seria 7x-Dxx zgłoszony przez firmę: IQRF Tech s.r.o. Seria innowacyjnych monolityczno-prefabrykowanych fundamentów słupów energetycznych 400kV zgłoszony przez firmę: ENPROM Sp.z o.o.

7. za produkt:

Seria ORANGE – narzędzia akumulatorowe do pracy pod napięciem do 1 kV zgłoszony przez firmę: KLAUKE Polska Sp. z o.o.

za produkt: Analizator jakości izolacji MIC-15k1 zgłoszony przez firmę: SONEL S.A.

8. za produkt:

Statuetka Polskiego Stowarzyszenia Branży Elektroenergetycznej

Puchar redakcji miesięcznika Energetyka za najciekawszą prezentację targową stoiska

za produkt: BiTservo®UV2XSLCYK-J FR zgłoszony przez firmę: Zakłady Kablowe BITNER Sp. z o.o.

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 7/2019

Zabezpieczenie i sterownik polowy REX640 zgłoszony przez firmę: ABB Sp.z o.o.

dla firmy: ELTEL NETWORKS ENERGETYKA

TARGI

XII edycja Targów Energetycznych ENERGETICS już w listopadzie! Targi Energetyczne ENERGETICS to jedno z najważniejszych w Polsce spotkań przedstawicieli sektora energetycznego. Wydarzenie koncentruje się na zagadnieniach kluczowych z punktu widzenia branży oraz gospodarki, stwarzając jednocześnie możliwość nawiązania kontaktów z liderami branży energetycznej i elektroenergetycznej, poznania nowości rynkowych oraz podniesienia kwalifikacji zawodowych.

dniach 19-21 listopada 2019 r. odbędzie się już XII edycja Targów ENERGETICS. Partnerem Głównym wydarzenia jest PGE Dystrybucja S.A. Ekspozycja targowa obejmie ofertę niemal 200 firm, zarówno o charakterze koncernów (krajowych i międzynarodowych), jak i indywidualnych przedsiębiorców. Przez trzy dni Wystawcy zaprezentują rozwiązania z obszaru: wytwarzania, przesyłu i rozdziału energii elektrycznej oraz cieplnej, elektrotechniki oraz elektroniki przemysłowej, automatyki elektroenergetycznej, a także budownictwa energetycznego, przemysłowych systemów IT, urządzeń (pojazdów) do transportu, inteligentnych sieci energetycznych, energetyki alternatywnej i odnawialnej czy elektromobilności. Dopełnieniem ekspozycji będzie unikatowy program konferencyjny przygotowany we współpracy z partnerami branżowymi. Tradycyjnie już, Forum Dystrybutorów Energii stanowi główny punkt programu wydarzeń towarzyszących. Eksperci będą dyskutować tu o nowej roli Operatorów Systemów Dystrybucyjnych na gruncie nowych regulacji (pakiet „Czysta energia dla wszystkich Europejczyków”) oraz niezawodności dostaw energii elektrycznej w Polsce. W programie konferencyjnym zaplanowano także: forum „Nowoczesna energetyka - szanse, bezpieczeństwo, perspektywy” (organizator - Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego), konferencję dotyczącą elektromobilności (organizator – Stowarzyszenie Elektryków Polskich) czy Se-

minarium Lubelskiego Klastra Ekoenergetycznego. Po raz pierwszy na Targach ENERGETICS będzie można obejrzeć pokazy prac pod napięciem. Na hali wystawienniczej zostanie zamontowana tymczasowa linia SN (średniego napięcia), zaś zespół elektromonterów zaprezentuje w jaki sposób przebiegają prace pod napięciem (PPN) zarówno z wykorzystaniem izolowanych podnośników koszowych, jak i z ziemi przy użyciu drążków teleskopowych. W tym samym czasie odbędą się Wschodnie Dni Kooperacji Swoją ofertę zaprezentują tu podwykonawcy, kooperanci i producenci reprezentujący przemysł metalowy, którzy specjalizują się w zakresie obróbki metali, przetwórstwa tworzyw sztucznych, produkcji metalowych wyrobów gotowych oraz usług na zlecenie zakładów produkcyjnych. Wstęp na Targi dla przedstawicieli branży jest bezpłatny po rejestracji on-line lub podczas trwania wydarzenia. Formularz rejestracyjny dostępny jest na stronie internetowej: energetics.targi.lublin.pl. Targi Energetyczne ENERGETICS 19 listopada 2019 godz. 9.00 – 17.00 20 listopada 2019 godz. 9.00 – 17.00 21 listopada 2019 godz. 9.00 – 15.00 Targi Lublin S.A. ul. Dworcowa 11, 20-406 Lublin Szczegóły: energetics.targi.lublin.pl n

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 7/2019

TARGI

URZÄ&#x201E;DZENIA DLA ENERGETYKI 7/2019

TARGI

RAMOWY PROGRAM WYDARZEŃ TOWARZYSZĄCYCH 19 listopada 2019 | WTOREK 11.00 – 12.00 Uroczyste otwarcie Targów Energetycznych ENERGETICS 2019 oraz Targów Wschodnie Dni Kooperacji sala konferencyjna w hali C 12.00 – 16.30 Forum Dystrybutorów Energii pt.: „Niezawodność dostaw energii elektrycznej w Polsce” – Polskie Towarzystwo Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej; sala konferencyjna B2; wstęp płatny Sesja 1 Panel dyskusyjny: nowa rola Operatorów Systemów Dystrybucyjnych na gruncie nowych regulacji Referaty wprowadzające do panelu: „Pakiet Czysta energia dla wszystkich Europejczyków” Panel dyskusyjny - uczestnicy panelu: Prezesi Operatorów Systemów Dystrybucyjnych, goście specjalni i zaproszeni eksperci Zagadnienia poruszane podczas panelu: Regulacje Pakietu a korzyści dla mieszkańców i lokalnych społeczności, nowa rola Operatorów Systemów Dystrybucyjnych: yy elastyczność systemu elektroenergetycznego yy wsparcie źródeł rozproszonych, bilansowania lokalnego i magazynowania energii yy rozwój sieci inteligentnych yy rola OSD w rozwoju infrastruktury ładowania pojazdów elektrycznych. Sesja 2 Niezawodność dostaw energii elektrycznej w Polsce 1. Niezawodność dostaw w oparciu o wskaźniki SAIDI/SAIFI 2. Nadzwyczajne warunki atmosferyczne a wpływ na niezawodność dostaw energii 3. Wytyczne PTPiREE w zakresie projektowania linii kablowych 110 kV 4. Współpraca systemu dystrybucyjnego ze źródłami oze: wpływ rosnącej liczby mikroinstalacji na pracę sieci, wymagania dla mikroinstalacji

12.30 – 15.30 Forum pt.: "Nowoczesna energetyka - szanse, bezpieczeństwo, perspektywy” - Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego; sala konferencyjna w hali C; wstęp wolny Pokazy prac pod napięciem - stoiska nr 101 i 102 w godz. 9.00 – 17.00

20 listopada | ŚRODA 9.30 – 13.30 Seminarium Lubelskiego Klastra Ekoenergetycznego sala konferencyjna B2, wstęp wolny yy Razem możemy osiągnąć niezależność energetyczną na poziomie lokalnym yy Energetyka obywatelska – od węgla do OZE yy Lubelskie biogazownie rolnicze – w drodze do neutralności klimatycznej yy Biomasa gruntów nieużytkowanych rolniczo - potencjał i możliwości wykorzystania yy Najlepsze praktyki zagospodarowywania odpadów drzewnych yy Bezpieczeństwo instalacji fotowoltaicznej yy Polska innowacja wśród paneli fotowoltaicznych yy Turbina wiatrowa w nowej odsłonie yy Monitoring zużycia mediów energetycznych w obiektach rozproszonych. Architektura systemu yy Współpraca na rzecz wspierania OZE w projektach Interreg 11. 00 – 14.00 Forum pt. "Elektromobilność" – Stowarzyszenie Elektryków Polskich; sala konferencyjna w hali C, wstęp wolny Pokazy prac pod napięciem - stoiska nr 101 i 102 w godz. 9.00 – 17.00

21 listopada | CZWARTEK

Pokazy prac pod napięciem - stoiska nr 101 i 102 w godz. 9.00 – 15.00

URZĄDZENIA DLA ENERGETYKI 7/2019

SENSORY DLA ENERGETYKI energetyka.itr.org.pl

Przekładniki prądowe małej mocy CR/CRR Ä do pomiaru prądów w sieciach niskiego, średniego i wysokiego napięcia z klasą dokładności 0,5/0,2/0,1 Ä alternatywa dla klasycznych przekładników rdzeniowych Ä wykonane w technologii PCB, co zapewnia wysoką powtarzalność parametrów elektrycznych Ä rozłączalna konstrukcja ułatwia montaż w polach rozdzielczych Ä zyskały popularność na rynku, co potwierdza kilkanaście tysięcy wdrożonych przekładników

Przekładniki napięciowe małej mocy UR Ä do pomiaru napięcia w sieciach średniego napięcia, z klasą dokładności 0,5 Ä kompatybilne z głowicami konektorowymi produkcji Nexans, Cellpack i Raychem Ä posiadają Certyfikat Instytutu Energetyki Ä -zgodne z normami PE-EN 61869-6:2017-03 i PN-EN IEC 61869-11:2018-07

Odwiedź n a

s na Targa ch

ENERGETI CS 2019 Lublin, 19 -21.11.20

HALA C, S

N SREBRAGRODA NY TA R G Ó M E D A L W

E NE R G E 2019 TA B

TOISKO 84

PRODUKT POLSKI

Sieć Badawcza ŁUKASIEWICZ - Instytut Tele- i Radiotechniczny ul. Ratuszowa 11, 03-450 Warszawa itr.org.pl Odwiedź nas