Responsive • Developmental • Research-based
GUSTING Ang Opisyal nga Community Wall Newspaper sang Unibersidad sang San Agustin
Tomo X • Numero 1
Noy, ano natabu? Ngaa daw ga palangluya kamo?
ROMARI CHARLZ F. DIAZ Editor-in-Chief EMY ROSE G. GALLEGO Managing Editor PAULENE A. BUENAFE Financial Director JEFF G. TOLENTINO Associate Editor GLAIZA RAE D. AMABLE Associate Editor JERICO M. SEVERINO Circulation and Office Manager MARIA CRISTY E. DAGUAY Moderator
Hmnnnn... Dali kamo kay may itudlo ako sa inyo.
NI GEREMY T. GALLENERO
Kagab-i pa kami waay kakaon kay waay kami inugbakal.
ART AND DESIGN TEAM Geremy T. Gallenero(Art Director) , June Ivan S. Gumban, Leunamme C. Pabion COMMUNITY AFFAIRS TEAM Emy Rose G. Gallego (Community Editor), Marlyn Rose B. Marcelo CREATIVE WRITING TEAM Chito Cezar P. Batoon(Literary Editor) PHOTOGRAPHY TEAM Miguel Carlos J. Llamado (Photography Director), Steven John N. Sumbing, Rotsen C. Agreda, Michael E R B. Tuares, Lawrence D. Dorego(Intern) PROGRAM MANAGEMENT TEAM Joanna Wayne S. Horneja (Program Director), Xena Hyacinth G. Estinoso, Pauline Marie C. Arada, Honey Mabelle A. Villarba(Intern)
Kadamo nagid sang basura nga naga linapta. Pero, paagi sa pagrecycle, ang mga ini puwede guid mapuslan.
Sa simple nga pagtinlo kag pagdisenyo, ang mga plastik, botelya kag lata, mahimo nga tanuman sang bulak, suludlan kag madamo pa.
Rainwater Harvesting System, ginpatukod sa Nabitasan
PANGINPUSLAN ANG TUBIG-ULAN. Ang mga bumulutho sang BS Mechanical Engineering nagatakod sang catchment sang Rainwater Harvesting System nga direkta nga magabaton kag magakolekta sang tubig-ulan sa atop sang kapilya sa Sitio Panusu-on, Nabitasan, Leganes. (Laragway gikan kay Chito Cezar P. Batoon Jr.)
Bag-making project, ginpatigayon sa Nabitasan NI MARLYN ROSE B. MARCELO
Pamaagi sa ginlunsar nga programa sang mga estudyante sang Interior Design sang Unibersidad sang San Agustin nga gintawag “Livelihood Program: Bag-making and Tie dye workshop,” ang mga pumuluyo sa Brgy. Nabitasan, Leganes gintudluan mag-ubra sang mga bag nahimo sa mga daan nga bayo, Agosto 24. Tulumuron sining hilikuton amu ang mahatagan ang mga ginikanan sang dugang nga pangabuhian kag kinitaan samtang yara sa ila panimalay. “Indi budlay ang pagubra sang bag bangud ang mga materyales nga kinahanglan, makita lang man sa sulod balay parehos sang daan nga bayo, pisi, gunting, sibit kag panulat,” siling ni Zara Mae T. Lee, estudyante sang BS Interior Design 2. Suno kay Lee, mas maayo himuon nga buluksan sang bag ang dalom nga parte sang bayo agud dako ang bukas kag mahapos ang paggamit,
samtang pisi ang magaserbe nga kalapyutan sini. “Maayo gid ang epekto sang muni nga proyekto kay dako gid iya nabulig sa amon komunidad. Labi na gid sa mga iloy diri sa amon kay puwede gid sila kaubra sang mga bag para ibaligya kag mangin dugang sa ila pangabuhian.” pagpabutyag ni Donardo Gustilo, punong barangay sang Nabitasan. Sa pihak nga bahin, nahisanto ang nasambit nga programa sa Augustinian Day of Service sa tuigan nga Kapistahan ni San Agustin kung sa diin ang mga estudyante kag manunudlo sang unibersidad naga hiwat sang proyekto para sa mga partnered communities sini. “Nasadyahan gid ang mga iloy diri kay nahatagan sila sang bag-o nga ihibalo. Wala gid sila naghunahuna nga ang isa ka bayo mahimo man mangin isa ka bag-o nga bag,” hambal ni Ma. Consejo Centeno, NSTP Cooordinator sang Unibersidad sang San Agustin.
Tungod sa ginaagunto nga krisis sa suplay sang tubig, ginakabig sang mga pumuluyo sa Brgy. Nabitasan, Leganes nga isa ka alibyo ang ginlunsar nga Fabrication of Rainwater Catchment Facility sang mga estudyante sang College of Technology (COT) sang Unibersidad sang San Agustin, Agosto 24. Kaupod ang mga community volunteers, ginpangunahan sang mga bumulutho sang departamento ang pagpasad sang pasilidad sa kapilya sang Sitio Panusu-on kung sa diin mahimo nga makakuha ang mga residente sang tubig sa tion nga kulabuson sila ilabi na kung panahon sang tig-ilinit.
Pasilungan, ginpabakod sa Sitio Bungsuan NI CHITO CEZAR P. BATOON JR .
SERBISYONG AGUSTINO.Ang mga estudyante sang College of Technology ginpapag-on ang waiting shed nga ginpatukod para sa mga pumuluyo sang Sitio Bungsuan. (Laragway gikan kay Chito Cezar P. Batoon Jr.)
Sa padayon nga pagserbisyo kag pagsabat sa kinahanglanon sang mga pumuluyo sang Barangay Nabitasan, Leganes, ginpatukod sang mga bumulutho sang BS Medical Laboratory Science paagi sa ila service learning sa kurso nga Community Public Health ang pasilungan sang mga residente nga nagabantay sa dalanon. Gin-umpisahan ang pagpasad
sang nasiling nga proyekto sang tinalikdan nga tuig 2018 kag ginpabakod sang College of Technology sang paghiwat sang Agustinian Day of Service, Agosto 24. “Nakabulig man kay dira ang mga pumuluyo nga halin sa Sitio Bungsuan, dira na sila nagabantay sang salakyan maglakat sila,” siling ni Donardo Gustilo, barangay
kapitan sang Nabitasan, sang ginpamangkot tuhoy sa benepisyo sang pasilungan ukon waiting shed. Sa pagpanaysayon ni Janine Sison, community extension coordinator sang Social Advocacy and Community Engagement Office(SACEO), ang pasilungan ginbuhat gamit ang mga basiyo sang botelya nga ginsudlan sang mga basura. “Ang sa waiting shed, nagamit man nila didto ang mga basura, kay amo na ang ginhimo nila nga dingding sang waiting shed nila. Kag may pasilungan na didto ang mga tawo nga nagabantay nga makasakay tricycle,” pagpaathag ni Sison. Sa pagpahayag ni Aynah Genite BSME 5, presidente sang Mechanical Engineering nga mga estudyante, mas nangin mapagon ang pasilungan kag mas nagamit ini sang mga pumuluyo sang Bungsuan. “Mas naka-gamay gasto sang materyales nga balaklon kag nakabulig mapagamay ang plastik kag botelya sa komunidad. Isa ina ka rason sa pagbulig gamit sang reusable nga basura,” dugang ni Genite.
community extension coordinator sang Social Advocacy and Community Engagement Office(SACEO), ang ini nga pasilidad makabulig guid sa pang-adlawadlaw nga pagginawi sang mga residente, amu man sa pagsuplay sang tubig sa kaiping sini nga Tilipunan Kiddie Center. “Kung may ara rainwater catchment, puwede ni nila magamit sa pagtinlo sang ila balay kag panglaba. Ang kada galon na daan nga ginagamit nila sa ila balay, tag ₱5 ang bakal,” siling niya.
Pagpahayag ni Lemuel Ben Belosoto, estudyante sang Mechanical Engineering, amu tu ang esensya sang pagka-Agustino: wala hadlok o huya, gatrabaho kag boluntaryo indi para sa sarili, kundi sa banwa kag komunidad.
Rita Labandera Mahapos magsolbar sang palaligban kung naga bululigay NI MARLYN ROSE B. MARCELO
Enkkk! Enkkk! “Nay, wala na tubig! Indi ko na naman matapos ang lalabhan ko!” singgit ni Rita sang nag-untat ang tubod sang tubig samtang siya nagabumba. “Nak, hambal ko gid nga hagan-haganon mo lang ang paggamit sang tubig kay ginakulang kita,” sabat ni Tiyay Awring samtang nagatughong sang tubig. Pagkahapon, nagkara-kara si Rita panugid sang pagkaiwat sang tubig nga ginugyonan sang kadam-an. “Ay abi mo Rita, gakawad-an naman kami tubig. Te, wala gid kita himuon? Pila na ka semana ang nagligad umpisa sang gin kulang tubig ang sitio Lobok, apang wala aksyon nga ginahimo.” Amo ina nga gin-isturyahan sang mga pumuluyo ang mga tikang agud matapna ang nasiling nga palaligban. “Pagkinot, pag-recycle, kag rainwater harvesting, amo ini ang gintudlo sa eskwelahan agud matapna ang kaiwaton sang tubig,” suwestiyon ni Rita. “Makolekta kita sang ulan gikan sa mga atop sang aton mga panimalay agud gamiton liwat sa panglaba. Kung manghugas pinggan, magamit kita sang labador agud wala usik nga tubig,” tigayon pa sang isa ka pamatanon. Ang kapitan nagsaligbat, “Salamat gid sa inyo, mangayo man kita bulig sa gobyerno agud mahibaluan Dibuho ni Leunamme C. Pabion
NI EMY ROSE G. GALLEGO
Suno kay Punong Barangay Donardo Gustilo, ang problema sa tubig ang matagadlaw na nila nga palaligban bangud wala sila sang mahamtang nga ginakwaan sini, rason para magbakal sila. “Ang rainwater harvesting, isa guid sa nabulig sang San Agustin sa amon kay bal-an mo halin sang una problema namon diri tubig guid. Paagi sila ginhatag, daku gid ang mabulig sa Sitio Panusu-on kay iwat ang tubig sa ila,” pagpamatuod ni Gustilo. Ang anom ka drum sang tubig nga ginhatag sang COT amu ang pagatipunan sang tubig nga magahalin sa tubo nga naga angot sa isa ka gutter nga gintakod sa atop sang kapilya. Sa pagpanaysayon ni Janine Sison,
Noy, Ano inyo ginabaligya?
Bakal na kamo mam. Environmentfriendly ni ya ang amon obra.
Manami sa pamatyag nga nakabulig kana sa palibot, nakakwarta ka pa.
Salamat nong sa bag-o nga ihibalo. Padayunon guid namon ini.
Mga esensyal nga aksyon agud tubig konserbahon NI GLAIZA RAE D. AMABLE
Isira sang hugot ang mga gripo agud indi magtulo.
Para makatipid sang habon kag tubig, gamiton ang labador kon maghugas sang pinggan. Saludon ang tubig nga gingamit sa pagpanglaba agud magamit liwat nga panglimpyo kag pamunyag sa pananom. Tipunon ang tubig-ulan para magamit sa ulihi. Siguraduhon nga matakpan ini agud indi pamalayan sang kiti-kiti.
Ang pagluntad sang makahalalit nga panahon sang tig-ilinit ang rason kung ngaa nagapangaman ang siyudad sang Iloilo sa krisis sa tubig. Indi na kita estranghero sa sini nga palaligban, bangud sadtong Abril 21, 2015, gindeklarar sang konseho nga ipaidalom ang syudad sa “state of imminent water crisis.” Apang paagi sa paglunsar sang Information, Education and Communication (IEC) campaign sang Department of Environment and Natural Resources (DENR) 6 kung sa diin ginpaathag ang importansya sang tubig, pagatipan sa gingikanan sini, kag kung paano maremedyohan ang ini nga problema mahimo likawan kag masolusyonan. Subong nga tig-ululan, ang suplay sang tubig bugana pa. Apang sa maabot nga tig-ilinit, ini maganubo pa sa normal nga lebel. Gani dapat mangin mahinalungon kita sa kada tulo sing tubig kag mag-ugyon agud mabuligan ang kawsa sa pag konserba sini. SA MGA PAMAAGI NGA SIMPLE, ANG KOMUNIDAD MAY TUBIG NGA BASTANTE! pa ang solusyon sa atun problema.” Pagkatapos sadtong hinun-anon, si Rita nagtukod sang isa ka grupo nga may pag-uswag nga tulumuron sa ila komunidad. Ila amat-amat nga gin-umpisahan ang mga aksyon agud ang tubig makonserbar. Nagbulig man ang iban nga sektor amu na nga napahagan-hagan ang pagresolba sa isyu. Asta pila ka adlaw, nagbalik na ang tayuyon nga tubod sang tubig sa mga panimalay kag wala na sila gakahubsan bangud may mga pondo na ang tagsa-tagsa agud may gamiton sa palaabuton. “Nay, grabe ang tagasak sang tubig, matuod man gid nga kung mag buliganay kita tanan, mahimo gid masolbar ang biskan ano nga pagtilaw,” masadya nga siling ni Rita kay Tiyay Awring samtang naga dukoydukoy siya sa panglaba kag si tiyay ang naga pahunayhunay bumba.
Dibuho ni Romari Charlz F. Diaz
DINGDING NI Inisyatibo sang mga miyembro sang USA Publications
KWARTA SA BASURA
USA Publications