Sempozyum Aç›l›fl Konuflmas› M E H M E T
Ç A K I R
Üsküdar Belediye Baflkan›
Say›n Kaymakam›m, Sayg›de¤er ilim adamlar›, Han›mefendiler, Beyefendiler, Uluslararas› V. Üsküdar sempozyumuna hofl geldiniz, fleref verdiniz. Hepinizi sayg›yla selaml›yorum. Kokteyl salonunda ve serginin aç›l›fl›nda yüzlerinizde memnuniyet izlerini gördüm. Gözleriniz sevgiyi ve yüreklerinizdeki muhabbeti yans›t›yordu. Do¤rusu çok mutlu oldum. Sizleri a¤›rlamaktan büyük bir mutluluk ve heyecan duyuyorum. ‹nflallah bu memnuniyetiniz, sevginiz, mutlulu¤unuz hep artarak devam eder. Bütün gayretimiz, bu flehri güzellefltirmek, burada yaflayan sizleri mutlu etmek. Hem Üsküdar, hem sizler bunu fazlas›yla hak ediyorsunuz. De¤erli misafirler, Üsküdar, tarihi bir yerleflim birimi. Hem de binlerce y›l öncesinden gelen muazzam bir geçmifle sahip, dünya tarihinde iz b›rakm›fl büyük devletlerin, kadim medeniyetlerin hat›ralar›n› yaflatan, izlerini tafl›yan bir mekân. Bu zengin tarihi geçmiflinden günümüze tafl›d›¤› de¤erleriyle, mimari miras›yla, stratejik konumuyla, tabii güzellikleriyle özel bir flehir. Üzerinde yaflamaktan, kendisiyle an›lmaktan büyük mutluluk duydu¤umuz Üsküdar, Avrupa ve Asya aras›ndaki en önemli geçifl güzergâhlar›n›n bafl›nda geldi¤i için belli bafll› eski medeniyetlerin de en önemli u¤rak yeri ve Türklerin Anadolu'nun bat›s›nda tan›d›klar› ilk mekân. Milletimizin ‹stanbul'un fethinden as›rlar önce tan›flt›¤› ve Osmanl›lar döneminde en ihtiflaml› günlerini yaflayan bir kutlu belde.
Ü S K Ü D A R
S E M P O Z Y U M U
I V
Osmanl› döneminde ‹stanbul'un en önemli üç merkezinden birisi olan Üsküdar, adeta bir aç›k hava müzesi ve örnek bir Türk-‹slam flehri olarak öne ç›kmaktad›r. Geçen seneki sempozyumda yapt›¤›m konuflmamda ifade etti¤im gibi, Üsküdar, uzun tarihi süreçte kendisine özgü baz› hususiyetler kazanm›flt›r. Bunlar›n bafl›nda, kadim bir huzur beldesi, bir flefkat ve flifa yurdu, valideler flehri, tarihi mesireler ve korular merkezi oluflu gelmektedir. K›saca ifade etmek gerekirse s›rt›m›z› binlerce y›ll›k bir tarihi geçmifle, muazzam bir mirasa ve engin bir yaflam tecrübesine dayam›fl durumday›z. Arkam›zda böylesine büyük bir birikim ve önemli bir güç bulunmaktad›r. Bu bizim, sadece benim de¤il hepimizin, Üsküdarl› olan ve kendisini Üsküdarl› hisseden herkesin omuzlar›ndaki yükü ve tafl›d›klar› sorumlulu¤u art›ran övünülecek ve fleref duyulacak bir mirast›r.
18
Sayg›de¤er davetliler, Bizim yönetim anlay›fl›m›zda, dün-bugün-yar›n iliflkisinin ve ahenginin önemli bir yeri vard›r. Kendimizi, dünü anlamak, korumak, günümüze ve gelece¤e tafl›makla yükümlü hissediyoruz. Bugünü yaflan›l›r k›lman›n ve yar›nlar› planlaman›n da temel görevimiz oldu¤una inan›yoruz. Bunun için de yaflad›¤›m›z flehri, baflta yöneticiler olmak üzere tan›mak ve herkese tan›tmak zorunday›z. Neler yap›ld›¤›n› ve yap›lmas› gerekti¤ini müzakere etmek, projeler haz›rlamak, k›sa, orta ve uzun vadeli planlar, programlar yapmak önemli görevlerdir. Ayr›ca Üsküdarl›l›k bilincini gelifltirmek durumunday›z. ‹nsan tan›d›kça kanaat sahibi oluyor, seviyor, benimsiyor ve sahipleniyor. Sempozyumlar bize bu imkân› sa¤lamakta ve önemli katk›larda bulunmaktad›r. Çünkü Üsküdar'›n dününe, bugününe ve gelece¤ine ait önemli araflt›rmalar ortaya konulmakta, önümüze yeni ufuklar aç›lmaktad›r. Bunlar› yay›nlayarak, bilgilerin daha kal›c› olmas›na ve Üsküdar'›n daha sa¤l›kl› bir flekilde tan›t›lmas›na etkili katk›larda bulunmay› hedefliyoruz. Sempozyum kitaplar›yla yaklafl›k 6.000 sayfa tutar›nda 8 ciltlik bir külliyat ortaya ç›km›flt›r ki, bu küçümsenecek bir çal›flma de¤ildir. Kitaplaflma süresini de dikkate ald›¤›m›zda bir sempozyum, en az 1,5-2 y›l gibi bir süreyi gerektirmektedir. Geçen dört sempozyum ve kitaplar› bu gayretlerimizin ne kadar isabetli, sempozyumlar›n da ne kadar önemli ve önemsenmesi gereken bir faaliyet oldu¤unu ortaya koymufltur. Han›mefendiler, Beyfendiler… Sempozyumla ilgili ayr›nt›l› bilgi vererek vaktinizi alacak de¤ilim. Elinizdeki kitaplar ve arkadafllar›m›z bu konuda sizlere yard›mc› olacakt›r. Ancak bir hususun alt›n› çizmek istiyorum: Biz bu sempozyumun bilimsel ölçülerle gerçekleflmesine büyük önem veriyoruz. Bunun için de muhteva ile ilgili tüm karar ve sorumlulu¤u bilim kuruluna devretmifl bulunuyoruz. Bana verilen bilgilere göre, sempozyum için programa al›nan tebli¤lerin birkaç kat› müracaat›n oldu¤u, Bilim Kurulu'nun çok yorucu ve titiz bir çal›flmayla teklif edilen konu özetlerinin Üsküdar'la ilgisini, bilimselli¤ini ve özgünlü¤ünü de¤erlendirmek suretiyle bu program›n haz›rlanmas›n› sa¤lam›fl oldu¤udur. Sempozyuma ülkemizin dört bir yan›ndaki onlarca üniversiteden kat›l›m›n sa¤lanmas› bizim aç›m›zdan, belediyemizin üniversitelerle iflbirli¤ine ›fl›k tutan güzel bir geliflmedir. Bu sempozyumun sevindirici bir di¤er yan› ise uluslararas› kat›l›md›r. Avrupa'dan Amerika'dan, Ortado¤u'dan, Rusya'dan, Orta Asya'dan dünyaca ünlü bilim adam› sempozyum program›na önemli katk›lar sa¤lam›fllard›r. Bir hususun daha alt›n› çizmek istiyorum. O da, halk›m›z›n sempozyuma ilgisini art›rmak için tebli¤lerin sunumu d›fl›nda kültür, sanat ve sosyal etkinliklere de yer verilmifl olmas›d›r. Mesela, bu akflam ki konser ve sergi gibi… Yar›n takip edece¤imiz Üsküdar'›n sözlü tarih paneli ve Fatih Sultan Mehmed'in mahkemesi olarak bilinen binadaki aç›l›fl oturumu gibi… 19
20
Foto造raf: Orhan - Fatma Durgut
21
Ü S K Ü D A R
S E M P O Z Y U M U
I V
Sayg›de¤er davetliler, Bizim, Üsküdar 2010 gibi bir hedefimiz var. Bu hedefin merkezinde, insan›yla, tarihiyle, kültürüyle, flehir dokusuyla, dev yat›r›mlar›yla Üsküdar'›, 2010'lu y›llarda yeni bir çehreye kavuflturmak, Üsküdarl›n›n yaflam standard›n› yükseltmek vard›r. Büyükflehir ve Hükümetimiz baflta olmak üzere ilgili resmi ve sivil kurumlar›n da deste¤ini alarak Üsküdar'› daha da gelifltirmeye çal›fl›yoruz. Biz imkanlar›m›z ölçüsünde, insan› ve flehri bir bütün olarak görüyor ve bu anlay›flla hareket ediyoruz. Bunun güzel neticelerini de ald›¤›m›za inan›yoruz. Bugün Üsküdar, kültürel etkinlikler aç›s›ndan ‹stanbul'un en önemli adreslerinden birisidir. Sadece Altunizade Kültür Merkezi'ndeki etkinliklere y›lda üçyüz bin civar›nda insan ifltirak etmektedir. Katibim flenliklerinin kazand›¤› uluslararas› boyut, kültür ve sanat derinli¤i de bilginiz dahilindedir. Yine, Karagöz Kukla Festivali bir ilk olarak belediyemizin gerçeklefltirdi¤i etkinlikler aras›ndad›r. Sempozyumlar›m›z, konserlerimiz, kurslar›m›z, yar›flmalar›m›z, büyük bir be¤eni ile takip edilir duruma gelmifl22
tir. Üsküdar'la ilgili yay›nlar›m›z belirli bir anlay›flla sürmektedir, önümüzdeki günlerde çok daha güzel ve yeni çal›flmalara da imza at›laca¤›n› flimdiden sizlerle paylaflabilirim. fiehir dokusu aç›s›ndan büyük önem tafl›d›¤›na inand›¤›m›z bir di¤er konu da müzecilik ve araflt›rma merkezi projeleridir. Geçen seneki konuflmamda bahsetti¤im Fatih Sultan Mehmed'in mahkeme binas›n›n restorasyonu tamamland›. fiimdi Adalet Tarihi Müzesi açma çal›flmam›z var. Tekel binas›n›n müzeye dönüfltürülmesiyle ilgili düflünceler müzakere ediliyor. Ba¤larbafl› Kültür Merkezi bünyesinde iki müze faaliyete geçecek. Üsküdar Araflt›rmalar› Merkezi kurup Üsküdar'la ilgili temel kaynaklar› ve arfliv belgelerini burada toplayaca¤›z. Mesela, d›flar›daki sergi kendi arflivimize ait olup bu merkezde de¤erlendirmeyi planlad›¤›m›z materyalin küçük bir k›sm›d›r. Bizim as›l hedeflerimizden birisi de, Üsküdar'› kültür ve kongre merkezine dönüfltürmektir. Geçen seneki konuflmamda Ba¤larbafl› Kültür Merkezi'nin y›l içinde hizmete girece¤ini belirtmifltim. fiimdi burada ilk program› gerçeklefltirmenin mutlulu¤unu hep birlikte yafl›yoruz. Bu Merkezi Üsküdar'a kazand›ran ve aç›l›fl için bize tahsis eden Büyükflehir Belediye Baflkan›m›z say›n Kadir Topbafl'a ve ‹ETT Genel Müdürü Mehmet Öztürk'e bu vesile ile teflekkür ediyorum. Belirtmek isterim ki, buras› Türkiye'nin en önemli kültür ve kongre merkezlerinden birisidir. Hatta, di¤er salonlar›, bedestenleri, sahaflar çarfl›s› ve müzeleriyle, bir külliye halinde ele al›nan bir ilktir. Program bitiminde gezip görebiliriz. Yavuztürk Mahallesi'nde Niyazi Say›n Kültür Merkezimizi bu y›l içinde hizmete açt›k. Üsküdar Nikah Saray› ve Kültür Merkezi'mizin aç›l›fl›n› 2008'in bafl›nda gerçeklefltirece¤iz. Önümüzdeki günlerde Emniyet mahallesinde gençlik ve kültür merkezi'nin, Esatpafla kültür ve spor merkezi ile Örnek mahallesi kültür merkezlerinin temelleri at›lacak ve 2008'de de tamamlanmas› sa¤lanacakt›r. Kandilli Geleneksel El Sanatlar› Merkezi'nin projesi bitmifl olup temeli at›lacakt›r. ‹htiyaca cevap veremez duruma gelen Altunizade Kültür Merkezi de 2008'de y›k›larak daha büyük bir kültür merkezinin temelleri at›lacakt›r. Önemsedi¤imiz bir di¤er faaliyet grubumuz da, tarihi eserlerin asl›na uygun olarak yeniden ihyas› ve restorasyonudur. Vaktinizi almamak için isim isim saymayaca¤›m. Ancak, türleri, adetleri ve durumlar› hakk›nda genel bir bilgi verece¤im. 3 mektep, 18 çeflme ve maksem, 10 hazire ve türbe, 8 dergâh, 3 namazgah, 14 eski Üsküdar evi. ‹lgili kurullara müracaat› yap›ld›, bir k›sm›n›n projesi haz›rland›, bir k›sm›n›n yap›m› tamamland›, bir k›sm›n›n da ihya ve tamir çal›flmalar› sürmektedir. Mesela, 10 y›ll›¤›na belediyemize tahsis edilen Valideba¤ Korusu'nun bak›m ve rehabilitasyon çal›flmalar›m›z›n yan›nda, filmlere konu olan Adile Sultan Kasr›n›n restorasyon çal›flmalar›na da bafllanm›flt›r. Geçen sene restore edil23
Ü S K Ü D A R
S E M P O Z Y U M U
I V
di¤ini söyledi¤imiz, alan›ndaki tek örnek olan Üsküdar Tebhirhanesi'nin bak›m ve onar›m› da tamamlanm›flt›r. De¤erli misafirler, Burada mutlulukla ifade etmek istedi¤im bir di¤er hizmet alan›m›z sosyal belediyecilik anlay›fl›m›zd›r. Bu konuda k›saca TOGEM dedi¤imiz Toplumsal Geliflim Merkezimiz, Küp ad›n› verdi¤imiz Kad›n el Ürünleri Pazar yeri projemiz ve Bilgi evlerimiz Türkiye'ye örnek olmufltur. Daha bugün ‹stanbul d›fl›nda bir belediyemiz Üsküdar'a gelerek bilgi evlerimizi incelemifl ve bu projeyi hayata geçirme karar› alm›fllard›r. Böyle onlarca örnek sayabiliriz. Sosyal belediyecilikle ilgili çal›flmalar›m›z uluslararas› sempozyumlara konu olmaktad›r. Bana verilen bilgiye göre bu hafta ‹sveç'te düzenlenen bir toplant›da, Üsküdar'›n sosyal belediyecilik anlay›fl› ele al›nm›flt›r. Bu yaklafl›m çok önemlidir. Çünkü do¤rudan insan› merkezine alan anlay›flt›r. Mesela TOGEM vas›tas›yla yard›m edilen insan say›s› 719.000'e ulaflm›flt›r. Bilgi evlerimizde, y›lda 15.000'i aflk›n yavrumuz bilgisayarl› ve internetli ortamda ders çal›flma ve e¤itim imkân› bulmaktad›r. Rehabilitasyon merkezimizde sokak çocuklar›na, engellilere ve yafll›lara evde destek ünitemizle de yafll›lar›m›za evlerinde hizmet veriyoruz. Bunlar ve benzeri faaliyetler bizi son derece mutlu etmektedir. Sizleri de fiili ve fikri olarak bu mutlulu¤u paylaflmaya davet ediyoruz. Çünkü biz bu çal›flmalar› devlet imkân›ndan çok sponsorlar›m›z›n katk›lar›yla sürdürüyoruz. Mesela, ramazanda 600.000 kifliye verdi¤imiz iftar yeme¤i ve di¤er yard›mlar da bu yöntemle temin edilmifltir. Sevgili misafirler, fiimdiye kadar zikretti¤imiz hizmet binalar›m›z›n yan›nda Bulgurlu’da yapt›¤›m›z Yafll›lar Evi’miz bitmifltir. ‹tfaiye binam›z ve Musahipzade Celal Tiyatrosu yenilenmektedir. Hükümet binas›yla ilgili proje ay sonu itibariyle bitmifl olup 2008 bafl›nda temel at›lacakt›r. ‹stanbul'da bir ilk olacak Hasta yak›nlar› konukevinin temeli birkaç gün içinde at›lacakt›r. fiehir dokusunu güzellefltirmek ve yeni katk›larla zenginlefltirmek de en önemli hedeflerimizdendir. Tarihi esteti¤e sahip Üsküdar'›n görünümünün arzu edilen seviyeye ulaflmas› için kentsel tasar›m projeleri büyük önem tafl›maktad›r. Üsküdar'›n tarihi siluetini yeni kazan›mlarla zenginlefltirecek kentsel tasar›mlar›m›z›n bafl›nda “Üsküdar Meydan ve Çevresi Kentsel Tasar›m” projesi geliyor. Proje kapsam›nda, Üsküdar ve Ahmediye Meydan› ve çevresi yeni bir görünüme kavuflacakt›r. Bu düzenlemenin 2010 içinde belirli bir noktaya gelmesi planlanmaktad›r. Bu proje kapsam›nda, Saatte 45.000 insan›n transfer olaca¤› Üsküdar Meydan› araç trafi¤ine tamamen kapat›larak yayalara aç›lacakt›r. 24
Üsküdar'›n ticari hayat›n› gelifltirmek amac›yla, meydan›n alt›na büyük çarfl›lar yap›lacakt›r. Böylece Üsküdar Meydan› ‹stanbul'un ve Türkiye'nin en dikkat çeken merkezlerinden birisi olacakt›r. Beylerbeyi iskele Meydan› yeniden düzenlendi ve yepyeni görünüm kazanm›fl haliyle hizmete aç›ld›. 2010 hedefi do¤rultusunda, düzenleme yap›lacak, di¤er bölgeler flunlard›r: Aziz Mahmud Hüdayi Türbesi ve Çevresi, K›s›kl› Meydan› ve Çevresi, Beylerbeyi Meydan› ve çevresi, Rumi Mehmed Pafla Camii Ve Çevresi, Kuzguncuk Meydan› ve Çevresi, Ayazma Camii Ve Çevresi, Valide Atik Camii ve Çevresi'dir. Bunlar›n bir k›sm›n›n projesi haz›rland›, bir k›sm›n›n da proje çal›flmalar› sürmektedir. Cephe ve tabela kirlili¤i de flehir esteti¤i aç›s›ndan bizim için son derece önemli bir konudur. Bina cephelerindeki tabela ve klima kirlili¤ine son verecek çal›flmay› Selmân-› Pâk caddesinde bafllatm›fl bulunuyoruz. fiehir dokusu aç›s›ndan önemsedi¤imiz bir di¤er proje Harem-Üsküdar Sahil projesidir. Büyükflehir Belediyesiyle de iflbirli¤i yaparak Harem-Üsküdar aras›n› örnek bir tarihi Türk sahiline dönüfltürmek istiyoruz. Burada baz› tarihi 25
Ü S K Ü D A R
S E M P O Z Y U M U
I V
eserler asl›na uygun olarak yeniden yap›lacak. Mesela, ünlü Salacak Kahvesi yeniden infla edilecektir. Burada 18. yüzy›l Türk kahvehanesi kadim kahve gelene¤iyle yaflat›lacakt›r. Bu güzergahta ahflap seyir teraslar› kurularak fiemsi Pafla Camii'nin yan›nda yer alan tarihi fierefabâd Kasr› ve sahilde bugün mevcut olmayan 5 yal› özgün mimari dokusuyla yeniden flehrimize kazand›r›lacakt›r. Gerçekleflmesi için ise önemli bir kayna¤a ve zamana ihtiyaç duyulan bu projeler hem Üsküdar ve hem de ‹stanbul’a çok önemli bir zenginlik kazand›racakt›r. Üsküdar 2010 kapsam›nda hedefledi¤imiz konulardan birisi de sportif mekân eksikli¤ini gidermektir. Bu amaçla depreme dayan›ks›z olan Burhan Felek spor tesislerini yeni bir anlay›flla rehabilite ederek günümüz flartlar›nda spor yapmaya elveriflli hale getirme çal›flmalar›m›z sürüyor. Daha önemlisi flu anda sürdürdü¤ümüz Beylerbeyi spor vadisi proje çal›flmas›d›r. Projenin 26
hayata geçmesiyle Türkiye ilk “spor vadisi”ne de kavuflmufl olacakt›r. Sayg›de¤er davetliler, Bir söz vard›r, “Ahir gelir Bezme ekâbir, büyükler en son meclise gelir" diye. ‹ki büyük projemizle ilgili k›saca bilgi vererek sözlerimi bitirmek istiyorum. Bunlardan birisi Üsküdar-Ümraniye Metro hatt›d›r. ‹nflas›na 2008'in bafl›nda bafllanacakt›r. ‹kincisi ise, tahmin etti¤iniz gibi, asr›n gerçekleflen rüyas› Marmarayd›r. Bu proje h›zla yürümektedir. Geçti¤imiz hafta içinde kaymakam Beyle yapt›¤›m yerindeki inceleme gezisinde denizalt›na yerlefltirilecek 11 tüpten dördüncüsü yerlefltirildi¤ini ö¤rendik. Y›lsonuna kadar tamam› yerlefltirilecektir. Ayr›ca, Sö¤ütlüçeflme'den gelip Karacaahmet Mezarl›¤›'n›n alt›ndan geçecek yeralt› tünel çal›flmalar› da h›zla devam etmektedir. Netice itibariyle projenin 2010'da tamamlanmas› hedeflenmektedir. ‹fade etmek isterim ki, burada anlatt›klar›m›z›n yan›nda dile getirmedi¤imiz çok say›da daha faaliyet ve projemiz vard›r. Sözü uzat›p sizi yormamak ad›na belli bafll› çal›flmalar›m›zdan baz›lar›ndan bahsetmekle yetindik. Ancak bir hususun alt›n› özellikle çizmek istiyorum. O da, tarihin hiçbir döneminde, Üsküdar’a bu dönemde yap›lan yat›r›m kadar yat›r›m yap›lmad›¤› gerçe¤idir. Hizmet anlay›fl›m›z: “her ifl insan için” hizmet parolam›z: “daha güzel bir Üsküdar"d›r. Bu anlay›fl ve gayretlerimizin en güzel flekilde ortaya ç›kaca¤›, yorgunluklar›m›z›n meyvesini görece¤imiz tarih 2010’dur. Sizlere “Üsküdar 2010” kapsam›nda yapt›¤›m›z ve yapmaya devam etti¤imiz çal›flmalardan baz› bafll›klar aktarma bahtiyarl›¤›na erdi¤im için mutluyum. Sayg›de¤er misafirler, Konuflmam› bitirirken, bu anlaml› günümüze kat›larak mutlulu¤umuz art›ran siz de¤erli misafirlerimize ilginiz ve sabr›n›z için, sempozyumu haz›rlayan bilim ve yürütme kurulundaki hocalar›m›za, kat›l›mc›lar›m›za ve mesai arkadafllar›ma emekleri için çok teflekkür ediyorum. Daha güzel bir Üsküdar'da yaflama niyaz›yla hepinizi sevgi ve sayg›yla selaml›yorum.
27