Narh Listeleri ve Üsküdar Mal Piyasas› D O Ç .
D R .
A R ‹ F
B ‹ L G ‹ N
Sakarya Üniversitesi
Türkiye’de narh listeleri üzerine yap›lan çal›flmalar, k›rk y›ll›k bir geçmifle sahiptir. Konuya iliflkin ilk çal›flma, Sahillio¤lu’nun, 1967’de yay›mlad›¤›, 1525 y›l›na ait bir narh defterinin neflrinin yap›ld›¤› fakat ayn› zamanda narh kurumu üzerine de¤erlendirmelerin yer ald›¤› makalesidir.1 Sahillio¤lu’nun neflrini, Kütüko¤lu’nun sikke tashihleri sonras›nda tutulan narh defterleri üzerine yapt›¤› yay›nlar› takip etmifltir. Bilindi¤i gibi XVII. yüzy›lda dört defa sikke tashihi yap›lm›flt›r. Kütüko¤lu 1600, 1618, 1624 ve 1640 y›llar›na ait bu düzeltmeler sonucunda tutulan defterlerden ilgili kay›tlar›n bulunmad›¤› 1618 senesi d›fl›ndakileri yay›mlam›flt›r. Bunlardan 16002 ve 16403 tarihli listeler, ‹stanbul kad›l›¤›na ait olanlard›r. 16244 y›l›nda haz›rlanan listelerin tamam› ‹stanbul kad›l›¤› kay›tlar›nda yer almad›¤› için yazar Üsküdar, Bal›kesir, Bursa ve Tekirda¤ sicillerindeki listelere de müracaat etmifltir. Bu dönemde tutulan listelerin en ayr›nt›l›s›, flüphesiz Bursa kad›l›¤›na ait olan›d›r. Kütüko¤lu’nun yay›nlar›, her sikke tashihinin sonunda ayr›nt›l› narh defterlerinin haz›rland›¤›n› göstermifltir. Narh listeleri hakk›nda daha baflka araflt›rmalar da yap›lm›fl olmakla birlikte, bunlar defter neflri özelli¤i tafl›mam›fl, listelerden hareketle ‹stanbul piyasas›ndaki durumu tasvir etmeyi amaçlam›flt›r.5 Bu tebli¤, sikke tashihlerinden sonra Üsküdar kad›l›¤› defterlerinde kay›tl› narh listelerine göre, Üsküdar piyasas›n› tan›mlamay› ve bununla ilgili baz› sorunlar› tart›flmay› hedeflemektedir. Burada piyasadan kastedilen mal piyasas›d›r, hizmet piyasas› çal›flman›n s›n›rlar› d›fl›nda tutulmufltur. Araflt›rman›n kapsad›¤› zaman dilimi (1642-1708), Osmanl› Devleti için siyasî, malî ve sosyal aç›dan gerçek bir bunal›m ve di¤er baz› alanlarda ise k›smî canlanma dönemi olarak tan›mlanabilecek olan XVII. yüzy›l›n yar›m as›rdan daha uzun bir süresini kapsamaktad›r. Gerçekten de bu dönem sosyal çalkant›lar›n, uzun süren savafllar›n, para
.