UZ-magazine maart 2009

MAGAZINE Verschijnt driemaandelijks, jg 25 - nr 1 - maart 2009

Verantwoordelijke Uitgever: Suzy Van Hoof, Herestraat 49, 3000 Leuven

Afgiftekantoor Aalst 1 - P509066

50 jaar campus Pellenberg Ombudsdienst: bemiddelaars Nieuwe website UZ Leuven

Reportage: UZ Leuven jobbeurs

! is e at me Gr m e Ne

UZ

UZ-MAGAZINE is bestemd voor patiënten en bezoekers van UZ Leuven • campus Gasthuisberg • campus Lubbeek • campus Pellenberg • campus Sint-Pieter • campus Sint-Rafaël

inhoud

UZ Leuven

 serviceresidentie

Onbezorgd wonen en genieten

6 12

Wanneer u dicht bij uw familielid wilt overnachten, kunnen logies in campus Sint-Pieter voor u wellicht een oplossing betekenen.

16

• Luxueuze appartementen in parktuin van 2ha • Rustige ligging op 5 km van centrum Leuven • Ruim dienstenaanbod volgens eigen wensen Restaurant, cafetaria, kapsalon, wassalon, boodschappendienst, privé-taxidienst, poetsdienst, huishoudelijke hulp, medische en persoonlijke verzorging • Veiligheid: alarmsysteem, 24/24 permanentie • Privacy en vrijheid • Gezelschap en animatie

Het verblijf voor familie biedt u eenvoudig ingerichte één- en tweepersoonskamers met ontbijt, aan de prijs van 18 of 10 euro per overnachting.

Vrijwilligers die op vaste tijdstippen aanwezig zijn, zorgen dat u zich thuis kan voelen, ook in moeilijke momenten.

• Mogelijkheid tot huren of kopen

r UZ Leuven campus Sint-Pieter - Brusselsestraat 69 - 3000 Leuven r Reservatie: tel. 016 33 70 04 tussen 8.30 - 12 uur en 14 -19.30 uur r Informatie: tel. 016 33 73 20

Vrijblijvend inlichtingen: Mvr. Van Lommen

Service-residentie Ter Korbeke Oudebaan 106 - 3360 Korbeek-Lo Tel.: 016/46 39 25 www.terkorbeke.be

22

6 50 jaar campus Pellenberg Campus Pellenberg bestaat in 2009 officieel vijftig jaar. Prof. dr. Roeland Lysens (coördinator campus Pellenberg en revalidatiearts) blikt terug en ontvouwt de plannen voor de volgende vijftig jaar.

16 Patiënt en bezoeker staan centraal op www.uzleuven.be Begin 2009 werd de vernieuwde internetsite van UZ Leuven officieel gelanceerd. Bij het ontwerpen van de nieuwe site stonden patiënten en bezoekers centraal.

22 Jobbeurs UZ Leuven In februari hield UZ Leuven in campus Gasthuisberg een jobbeurs, voor medisch en niet-medisch personeel.

UZ-magazine liep er rond en peilde naar de stemming.

12 Gehoorproblemen treffen alle leeftijden In ons land lijden 200 000 personen aan matig tot ernstig gehoorverlies en 800 000 aan lichte gehoorstoornissen. Prof. dr. Frans Debruyne, staflid van de dienst neus-, keel- en oorziekten, gelaats- en halschirurgie aan UZ Leuven, doet oorzaken en mogelijke oplossingen uit de doeken.

18 Ombudsdienst: bemiddelaars tussen patiënten en zorgverleners Elk ziekenhuis is wettelijk verplicht een ombudsdienst te hebben die - waar nodig - bemiddelt tussen patiënten en zorgverleners bij klachten. Catherine Leuckx en Agnes Van Herck zijn de ombudsvrouwen van UZ Leuven.

vaste rubrieken 4 Journaal: Berichten over en uit UZ Leuven 5 Woordje van de pastor 10 Column van Kris Gelaude…

27 …en Clara Vanuytven 30 Fun-page - voor de jonge UZ-magazine-lezers

UZ MAGAZINE Jaargang 25, nummer 1 (maart 2009) Kwartaalblad voor patiënten, familie en bezoekers van UZ Leuven campus Gasthuisberg, Lubbeek, Pellenberg, Sint-Pieter en Sint-Rafaël.

18

redactieadviesraad: Jan Etienne, Katja Genné, Ludo Govaerts, prof. dr. Marie-Christine Herregods, prof. dr. Peter Reynders, Suzy Van Hoof, Ad Van Poppel, Clara Vanuytven, Jan Verhaeghe en prof. dr. Raymond Verhaeghe eindredactie: Katja Genné hoofdredactie: Suzy Van Hoof redactieadres: UZ Leuven, dienst communicatie, Herestraat 49, 3000 Leuven, tel. 016 34 49 55, uzmagazine@uzleuven.be reclameregie: B-Net, Bie Van Cleuvenbergen, voor DECOM, Stationsstraat 108, 2800 Mechelen tel. 016 63 20 65 – e-mail: bie@decom.be, bie@b-net.be Aan dit nummer werkten mee: Clara Vanuytven, Dominique Joos, Kris Gelaude, Ad van Poppel e.a. foto’s: Jan Locus, Geert De Keyser en Rik Roels. productie: DECOM NV, Stationsstraat 108, 2800 Mechelen, tel. 015 65 28 52 vormgeving: Carla Van Caeneghem, DECOM projectopvolging: Sabine Rosseel, DECOM verantwoordelijke uitgever: Suzy Van Hoof, Herestraat 49, 3000 Leuven copyright: overname van artikels of gedeelten daarvan wordt toegestaan na overleg met de redactie en met vermelding van de bron UZ-magazine - maart 2009

uz journaal

Nieuws uit de gezondheidssector

Winnaars boek Jan van Rompaey

U wilt nog snel iets kopen of geld afhalen in campus Gasthuisberg? Er zijn in de ontvangsthal een kiosk, een bloemenwinkel en een bankkantoor. Buiten het bankkantoor en op de eerste verdieping staat een geldautomaat ter beschikking. Ook is er een winkelautomaat waar dag en nacht een groot aantal supermarktartikelen verkocht worden. De hoteldienst van campus Gasthuisberg heeft een folder beschikbaar waarin de plaats van de automaat is aangegeven op een plattegrond. De folder is ook opgenomen in de map van de onthaalbrochure voor patiënten.

Tien exemplaren van het boek ‘Tussen hoop en wanhoop - Verhalen uit Gasthuisberg’ van de hand van Jan van Rompaey te winnen, dat was het aanbod in de vorige editie van UZ-magazine. U reageerde massaal en uit de vele reacties trok een onschuldige hand de volgende winnaars: Georgette Christians (Vilvoorde), Ann Vervoort (Duffel), Gerda Casier (Torhout), Jozef De Graef (Dendermonde), Leo Geuns (Edegem), Wiel Bergmans (Hamont-Achel), Katrien Saron (Ieper), Mieke Verhaert (Westerlo), Carlo Willaert (Sint-Amands) en Yvette Geers (Hoeilaart).

De winnaars krijgen hun exemplaar toegestuurd.

Het boek ‘Tussen hoop en wanhoop - Verhalen uit Gasthuisberg’ is overigens nog altijd verkrijgbaar in de krantenwinkel van UZ Leuven.

Openingstijden winkel: maandag tot vrijdag zaterdag zondag Bloemenwinkel: maandag dinsdag tot vrijdag zaterdag, zon- en feestdagen

IRCC: nieuw centrum voor multidisciplinaire diensten

35 jaar sociaal werk op spoedgevallendienst

UZ Leuven opende in februari officieel het vernieuwde interventioneel radiologisch en cardiovasculair centrum (IRCC). Met het oog op een optimale zorgkwaliteit werden de afdelingen hartkatheterisatie, interventionele radiologie en interventionele hepatologie van UZ Leuven ondergebracht in een grote, multidisciplinaire eenheid. De ingrijpende verbouwing op campus Gasthuisberg om het centrum op te zetten nam twee jaar in beslag.

Het centrum omvat drie afdelingen: hartkatheterisatie (invasief hartonderzoek via een (slag-)ader, meestal vanuit de lies, met als doel zo snel mogelijk een diagnose te stellen en indien mogelijk hartziekten te behandelen), interventionele hepatologie (onderzoek en behandeling van de gal en pancreas) en interventionele radiologie (minimaal invasieve behandelingen onder begeleiding van medische beeldvorming.) Doordat de afdelingen zich samengevoegd hebben in één grote eenheid, kan de zorg voor de patiënt nog verder verbeterd worden.

De dienst sociaal werk is al 35 jaar actief op de spoedgevallendienst. Daar kunnen mensen dag en nacht terecht voor dringende opvang en verzorging. Vaak gaat het om een onverwachte en onvoorbereide opname die - zeker in erge gevallen - zowel voor de patiënt als voor zijn omgeving verwarring, stress, angst en onzekerheid kan veroorzaken. De sociaal werker staat de patiënt en zijn familie bij met ondersteunende gesprekken en praktische informatie over opname, ontslag uit het ziekenhuis en externe hulpverlening.

Anders dan op een gespecialiseerde afdeling komen sociaal werkers op de spoedgevallendienst in aanraking met een grote diversiteit aan problemen.

UZ Leuven zet nieuwe bestralingstechniek in UZ Leuven heeft eind 2008 de eerste Belgische patiënt met de nieuwe bestralingstechniek RapidArcTM behandeld in de strijd tegen kwaadaardige aandoeningen. Dankzij deze techniek kunnen de gezonde organen nog beter vermeden worden en kan tegelijk een hogere dosis toegediend worden aan de tumor.

Hierdoor daalt het risico op mogelijke bijwerkingen, terwijl de genezingskansen van de patiënt stijgen.

Radiotherapie is een van de behandelingsopties voor verschillende kwaadaardige aandoeningen of maakt deel uit van de multidisciplinaire aanpak ervan.

Men plaatst bij die therapie de patiënt in een bepaalde vaste positie. Men spaart zo bij de behandeling zoveel mogelijk gezonde organen. Een probleem is echter dat patiënt beweegt. De nieuwe in de VS ontwikkelde techniek heeft als groot voordeel dat die veel sneller is dan de bestaande. De korte behandelingstijd (minder dan 2 minuten) heeft niet alleen een economisch voordeel - in dezelfde tijdspanne kunnen meer patiënten behandeld worden - ook het risico van verplaatsing van de patiënt en de organen tijdens de behandeling is kleiner en het is comfortabeler voor de patiënt.

UZ-magazine - maart 2009

pastor

Winkelen in campus Gasthuisberg

7 tot 19.30 uur 10 tot 19 uur 13.30 tot 19 uur 12 tot 18.30 uur 10 tot 19.30 uur 12.30 tot 18 uur

Kunst in het ziekenhuis In de expositieruimte van campus Gasthuisberg (de grote gang op de eerste verdieping) stellen de komende maanden vier kunstenaars hun werken tentoon. Tot 3 april zijn er realisaties van Peter Kums en Tania Verhasselt te bewonderen. Van 6 april tot 29 mei is het de beurt aan Fernand Megens en Willy Laevaert.

Peter Kums combineert twee hobby’s: fotografie en reizen. Het resultaat: grote landschapsfoto’s uit diverse werelddelen. Tania Verhasselt gebruikt voor haar werken verschillende technieken op canvas en papier. Haar uitingen zijn abstract, maar steeds komt ‘het vierkant’ (wat staat voor sterkte, duidelijkheid en afbakening) terug.

Fernand Megens is stads- en landschapschilder (olieverf, pastel en aquarel). Zijn landschappen zijn impressionistisch en getuigen van een liefde voor licht, schaduw en zachte tinten. Willy Laevaert is na een periode van abstracte figuratie overgegaan naar landschappen en marines. Hij gebruikt daarvoor verschillende technieken (acryl, lithografie, aquarel, mixed media). Wie interesse heeft voor een van de kunstwerken kan aan het onthaal van campus Gasthuisberg meer inlichtingen vragen.

Geluk

G

“Geluk is niet het leven hebben waarvan je houdt, maar houden van het leven dat je hebt.” Dit is de lievelingsspreuk van mevrouw M. Ik ken mevrouw M. al heel lang. Toen ik acht jaar geleden als ziekenhuispastor begon te werken, was zij een van de eerste patiënten die ik bezocht. Mevrouw M. heeft echt een leven waar je maar moeilijk van kunt houden.

Ze is chronisch ziek, al sinds haar jeugd. In haar leven heeft ze steeds meer moeten opgeven: haar werk, haar eetgewoonten, veel sociale contacten en een groot deel van haar hobby’s.

Toch slaagt ze er wonderwel in om van haar leven te houden.

Ik heb heel wat duistere momenten met haar gedeeld.

Weer een ziekenhuisopname, nadat ze net thuis was. Het plotse overlijden van haar echtgenoot, terwijl ze zich altijd zorgen gemaakt had dat hij op een dag alleen achter zou blijven. Haar verhuis naar een serviceflat, omdat ze niet alleen kon wonen...

Na zo veel jaren heeft zich een vast patroon afgetekend in onze contacten. Ze laat mij oproepen als ze diep in de put zit. Ze weent en schreeuwt en gooit al haar wanhoop eruit. En dan komt er langzaam een andere toon in het gesprek: ze begint op te sommen wat er wel goed gaat in haar leven, waar ze allemaal dankbaar voor is, hoeveel mensen ze heeft om van te houden. En op het einde pakt ze me vast: “Bedankt, Anneke, je hebt me zo geholpen. Ik zag het allemaal niet meer zitten, maar nu zie ik weer een toekomst.” Ik schaam me dan altijd een beetje, omdat ik vind dat ik haar amper heb geholpen. Ze heeft dat allemaal zelf gedaan.

Onlangs las ik een interessant artikel, waarin ik de levenshouding van mevrouw M. herkende. Het ging over een onderzoek naar het geluk.

Blijkbaar wordt ons geluksgevoel voor 50 procent door onze genetische aanleg en onze levensomstandigheden bepaald. Met de andere 50 procent kunnen we zelf iets doen. In het onderzoek kregen mensen in heel verschillende levensomstandigheden de opdracht om wekelijks vijf dingen te noteren waar ze dankbaar voor waren. Het mochten heel kleine dingen zijn, maar ze moesten wel iets opschrijven. Na verloop van tijd bleek dat de proefpersonen zich opmerkelijk gelukkiger voelden, ook al waren hun levensomstandigheden niet veranderd.

Ik vond het een mooie opdracht, die me deed denken aan het Bijbelse beeld ‘je zegeningen tellen’. Maar waarschijnlijk zou ik het ook een beetje ongeloofwaardig en morali-

WOORDJE VAN DE PASTOR

Anne Gessler

serend gevonden hebben, ware het niet dat ik het hier in het ziekenhuis zelf zo vaak zie gebeuren. Mevrouw M. is een opmerkelijk voorbeeld, maar er zijn zo talloze andere mensen.

Daar is de chronisch zieke patiënt die tijdens zijn ziekte met vallen en opstaan geleerd heeft andere prioriteiten te stellen, te relativeren en de echt belangrijke dingen meer

‘Als ziekenhuispastor mag ik mensen ontmoeten in hun kwetsbaarste momenten’ te waarderen. “Ik kan nog maar de helft doen van wat ik vroeger kon, maar ik geniet er dubbel zo veel van.”

Daar zijn de jonge ouders, die hun dochtertje in het ziekenhuis willen laten dopen, omdat hier jaren geleden hun zoontje gestorven is. “Op de plek waar we zo verdrietig waren, willen we nu ons geluk vieren. Op die manier is ons zoontje er ook helemaal bij en kan hij over zijn zusje waken.”

Daar is de terminaal zieke vrouw die zegt: “Je zult het waarschijnlijk niet geloven, maar ondanks alle pijn en angst ben ik oprecht gelukkig. Eigenlijk maken maar twee dingen mij verdrietig: het nakende afscheid van mijn geliefden en het feit dat ik niet 20 jaar eerder geleerd heb om zo gelukkig te zijn.”

Als ziekenhuispastor mag ik mensen ontmoeten in hun kwetsbaarste momenten, momenten van onbeschrijfelijke pijn, maar soms ook van uitzonderlijke schoonheid. Ik zie dan hoe groot het lijden kan zijn, hoe verpletterend en overweldigend. Maar ik zie ook hoe sterk mensen vaak zijn of door hun ervaringen worden. Ik zie hoe ze het onmogelijke doen, hoe ze overeind krabbelen en soms zelfs de kracht vinden om gelukkig te zijn. Dat vervult me met oneindige bewondering. Als ik van een afstand naar campus Gasthuisberg kijk overvalt mij soms een huivering. Zoveel mensen, denk ik dan, zo veel verhalen, zo veel verdriet. Maar ook zo veel sporen van voorzichtig geluk. w UZ Leuven telt elf pastors, van wie vier priesters en zeven leken. Anne Gessler is een van hen.

UZ-magazine - maart 2009

Campus Pellenberg bestaat

50 jaar Pellenberg

in 2009 officieel vijftig jaar.

Georges Buelens

Prof. dr. Roeland Lysens

Georges Buelens (61) werkt sinds 1971 in campus Pellenberg, aanvankelijk als verpleegkundige, daarna in de apotheek.

Hij is een kind van de streek (zijn ouders woonden vlakbij aan de steenweg) en heeft het sanatorium nog gebouwd zien worden. Hij vertelt dat toen hij er pas kwam werken, de angst voor tbc groot was. “Niet-tbc-patiënten en personeel kregen geregeld een krasjestest.”

Uit de tijd voor zijn beginperiode herinnert hij zich dat de universitaire ziekenhuizen tweetalig waren. Om de zes maanden wisselde de leiding tussen de Nederlandstaligen en Franstaligen. “Dat kun je je nu niet meer voorstellen, maar zes maanden was het ‘dag dokter’ en dan zes maanden ‘bonjour docteur’.” In de beginperiode waren de mannen en vrouwen nog strikt gescheiden. Zelfs in de gangen naar de kapel en de feestzaal liep een muur. “In de feestzaal was er een filmvoorstelling of toneel.

En er waren altijd wel patiënten die aan het toezicht ontsnapten en met hun echtgenote even apart konden gaan zitten.” Buelens haalt ook nog aan dat de eerste vrijdag van de maand er een verplichte misviering was voor iedereen in het ziekenhuis. Toen de nonnen er nog de scepter zwaaiden was alcohol strikt verboden in verband met het gebruik van antituberculostatica.

Daar werd strikt op toegezien. Hadden bezoekers een flesje bij, dan werd dat in beslag genomen. “In het Lieve Vrouwenbeeld van Lourdes zat geen water, maar dat was gevuld met jenever.” Hij dist ook de anekdote op van de ideale patiënt, tenminste in de ogen van de zusters. De man protesteerde nooit, at altijd, sliep goed. “Ze hadden nooit last met hem. Maar ‘s avonds was er maar één verzorgster voor het hele blok. Die man had een gat in de omheining gevonden, glipte ‘s avonds weg, ging naar de bars in de buurt en kwam ‘s ochtends vroeg weer terug. Die sliep natuurlijk goed. Het is uitgekomen toen een ander meeging en stomdronken in de vijver was gesukkeld.”

Toen in de jaren negentig de longafdeling helemaal naar campus Gasthuisberg verhuisde, opteerde Buelens ervoor om in campus Pellenberg te blijven en transfereerde naar de apotheek. Hij werkt liever in de groene omgeving van het park. De sfeer is er gemoedelijker. “Je zult hier nooit iemand zien voorbijlopen zonder iets te zeggen,” aldus Buelens.

(coördinator campus Pellenberg en revalidatiearts) blikt terug en ontvouwt de plannen voor de volgende 50 jaar. Drie UZ Leuvenmedewerkers geven hun kijk op vijftig jaar ‘Pellenberg’.

Focus

Ad Van Poppel

Focus op revalidatiegeneeskunde en verlengde zorg UZ Leuven staat voor het grote publiek gelijk aan campus Gasthuisberg. De instelling is echter omvangrijker, want naast campus Gasthuisberg zijn er campus Sint-Pieter, Sint-Rafaël, Lubbeek en Pellenberg. Campus Pellenberg gelegen op de gelijknamige ‘berg’ ten oosten van Leuven - bestaat dit jaar officieel vijftig jaar. Pellenberg is een oord van rust en natuurpracht.

Oorspronkelijk was het ziekenhuis in Pellenberg opgezet als sanatorium.

Prof. dr. Roeland Lysens (coördinator campus Pellenberg): “In de eerste helft van de vorige eeuw stierven er nog veel mensen aan tuberculose. De enige therapie bestond toen uit rust en zonlicht. Vandaar de sanatoria in Zwitserland. Hier heeft men er in de jaren vijftig ook een gebouwd in een rustige omgeving. Het sanatorium staat overlangs op de Pellenberg met alle kamers gericht naar het zuiden zodat de zon zijn deugddoende werking kon doen. Bovendien was er een groot terras waar de patiënten geplaatst konden worden.”

Maar toen het Leuvense sanatorium UZ-magazine - maart 2009

ingewijd werd, was penicilline gemeengoed geworden en kon tbc op een eenvoudige manier behandeld worden. Sanatoria verloren daarmee hun basis van bestaan. Hoewel, ‘Pellenberg’ kon nog een tijdje door: mijnwerkers uit de Limburgse steenkolenbekkens ontwikkelden stoflongen en voor de behandeling gingen ze naar Leuven. Tot in de late jaren zestig de mijnsluitingen startten en de stoflong tot het verleden ging behoren.

Prof. dr. Lysens: “Dus er was plaats over. In eerste instantie ontwikkelde

In het begin van de jaren negentig verhuisde longziekten helemaal naar campus Gasthuisberg en bracht men in campus Pellenberg meer en meer de residentiële revalidatie samen, plus een deel van fysische geneeskunde.” Anno 2009 omvat campus Pellenberg de dienst orthopedie, de musculoskeletale en de neurologische revalidatie, het algologisch centrum (pijncentrum) en een geriatrische revalidatieafdeling. Wat de revalidatie betreft zegt prof. dr. Lysens: “We hebben patiënten met aangeboren hersenaandoeningen: kinderen met her-

‘In de revalidatie is het zaak de patiënt actief te betrekken bij de behandeling en hem weer te leren functioneren’ de dienst orthopedie zich hier onder leiding van prof. dr. Mulier. Het belang van de internistische zorg verminderde en dat van beenderchirurgie nam toe. Na verloop van tijd kwam er ook een deel reumatologie.

senverlamming en niet-aangeboren hersenaandoeningen: vaataandoeningen (CVA-patiënten), patiënten met hersentrauma’s of hersentumoren (al of niet geopereerd). Er zijn ook patiënten met zware aandoeningen

Prof. dr. Roeland Lysens (coördinator campus Pellenberg en revalidatiearts): ‘Het draait in Pellenberg bijna altijd om revalidatie van patiënten met tamelijk complexe problemen’

aan de ‘carrosserie’ (musculoskeletaal systeem): polytrauma’s (multipele breuken), ruggengraatletsel met neurologische beschadigingen (dwarslaesie), amputaties, uitgebreide brandwonden,... En dan is er de pijnkliniek voor revalidatie van patiënten met chronische pijnen. Het gaat bijna altijd om revalidatie van patiënten met tamelijk complexe problemen.”

Tweesprong Na 50 jaar staat campus Pellenberg echter op een tweesprong. Het gebouw is op en dient aangepast te worden. De keuze is of de site hele

maal verlaten of er een andere functie aan geven. De directie heeft onlangs beslist dat verlaten geen optie is. Campus Pellenberg heeft nog altijd enkele troeven: een grote naambekendheid (onder meer op het vlak van orthopedie, sportgeneeskunde en revalidatie), een goede bereikbaarheid (vooral vanuit het oosten van het land) en de mooie en rustgevende omgeving.

De toekomst van het vijftigjarige Pellenberg ziet men nu vooral in de zorg voor patiënten, die na hun acute opvang in campus Gasthuisberg nog nood hebben aan verdere zorg, met de focus op de musculoskeletale en neurologische revalidatie. Het idee is om zoveel mogelijk van deze revalidatie- en verlengde zorgprogramma’s in campus Pellenberg samen te brengen. “Langdurige revalidatie

vraagt echter een ‘ander’ ziekenhuis dan campus Gasthuisberg waar hoogtechnologische apparatuur en complexe infrastructuur (spoedgevallen, intensieve zorgen, operatiekwartieren,...) is samengebracht om de (acuut) zieke patiënt efficiënt op te vangen, een correcte diagnose te stellen en adequaat te behandelen,” legt prof. dr. Lysens uit.“Voor het merendeel van de patiënten eindigt hiermee hun verblijf in het ziekenhuis, maar voor een beperkt aantal patiënten blijven na de eerste behandeling stoornissen, beperkingen of participatieproblemen over. Neem bijvoorbeeld een CVA-patiënt. Als zijn toestand gestabiliseerd is en de bloeding onder controle of trombose hersteld is, blijven er vaak nog stoornissen bestaan zoals een halfzijdige verlamming, spastiUZ-magazine - maart 2009

Chris Kempeneers Chris Kempeneers (58) zal dit jaar met vervroegd pensioen gaan en heeft er dan een carrière van 40 jaar in campus Pellenberg op zitten. Ze is nu een van de medewerkers op het onthaal van campus Pellenberg. “Ik ben begonnen als receptioniste-telefoniste. Elk telefoongesprek dat binnen- of buitenging passeerde via ons. Een patiënt die wilde bellen, draaide de 9 en wij zorgden voor het gesprek. Wij zorgden zo voor duizenden verbindingen binnen het ziekenhuis en tussen patiënten en hun familie,” zegt Chris Kempeneers. “En achteraf maakten we de rekeningen op.” Toen ze startte, was campus Pellenberg vooral nog een sanatorium. Er was een strikte discipline. Bezoek mocht alleen in het weekend en ‘s woensdags komen. De uren waren ook bepaald. Om 14 uur ging de deur voor het bezoek open. “Er was indertijd geen bewaking zoals nu. Onze avondshift liep tot 21.15 uur, dan sloten we de deuren en deden we de ronde.”

Toen orthopedie uitbreidde in campus Pellenberg was de combinatie telefoon en onthaal niet meer houdbaar. In 1996 nam de telefooncentrale van campus Gasthuisberg al het telefoonverkeer van de verschillende instellingen over en concentreerde Kempeneers zich op de onthaalfunctie. Beroemde voetballers met knieproblemen vonden in de jaren tachtig de weg naar campus Pellenberg. “Ruud Gullit van AC Milaan werd geopereerd en de hele Italiaanse pers stond hier om hem te interviewen,” aldus Chris Kempeneers.

Ze zegt elke dag in campus Pellenberg graag gewerkt te hebben. “Als ze me morgen vragen of ik er weer voor zou kiezen, dan is het ja. Wat ik ook aangenaam vind is, dat ik de mensen die hier dertig jaar geleden voor het eerst toekwamen voor verzorging nu nog altijd herken en er een praatje mee maak.

Iedereen kende iedereen. Maar ja, de patiënten waren hier soms maanden en maanden. De omgeving is ook heel aangenaam om te werken. Veel mensen maken er ons attent op dat we hier mooi zitten. Op al die tijd is Pellenberg bijna niet veranderd. Pellenberg is nog altijd Pellenberg. Prof. dr. Lysens zei ook bij de nieuwjaarsreceptie dat Pellenberg als een familie is en dat hij hoopte dat dat zo zal blijven. Dat is voor de revalidanten ook heel belangrijk.”

citeit, gezichts- of spraakstoornissen, concentratie-, geheugen- of gedragsstoornissen,... Dat alles geeft aanleiding tot beperkingen in het uitvoeren van zijn dagelijkse activiteiten (zoals stappen, zich kunnen wassen, aankleden, voeden...) waardoor een patiënt uiteindelijk ook sociaal niet meer goed kan functioneren, niet meer kan werken of niet meer zijn taak in het gezin kan opnemen. In tegenstelling tot de ‘klassieke’ geneeskunde richt men zich in de revali-

H A A R W E R K E N

L

E

U

V

E

N

Bezoek onze nieuwe website www.haarwerken-dewit.be Willy Dewit LEI 6 - 3000 LEUVEN Tel. 016 22 60 41

datiegeneeskunde niet meer zozeer op de ziekte zelf maar wel op het reduceren van de gevolgen van de ziekte om de patiënt zo snel mogelijk op een zo hoog mogelijk niveau van functioneren terug te brengen. Hiervoor is ook een heel ander type van zorgorganisatie, apparatuur en ook infrastructuur en omgeving nodig. Campus Pellenberg wordt dan ook heringericht om maximaal aan deze specifieke noden te beantwoorden.”

Maatwerk en haartoevoegingen voor dames en heren  Specialisatie haarprotheses voor chemopatiënten  Ruim assortiment vanaf €150  Derde generatie haarwerkenspecialist 

Véronique Dewit HUIS- & ZIEKENHUISBEZOEK Tel. 0476 45 50 83 - 016 47 07 83

Prof. dr. Roeland Lysens wijst erop dat revalidatiegeneeskunde per definitie multidisciplinair is. De revalidatieartsen worden bijgestaan door kinesitherapeuten, ergotherapeuten (die de patiënten leren leven met hulpmiddelen), psychologen (in verband met verwerkingsproblematiek en het herstel van cognitieve functies), orthopedische technici, logopedisten en verpleegkundigen. De verpleegkundigen hebben in revalidatiegeneeskunde een andere rol dan de collega’s die in acute diensten werken. Prof. dr. Lysens: “Op de acute campus ‘verzorgen’ de verpleegkundigen hun patiënt die eerder passief de zorg ondergaat. In de revalidatie is het hun taak de patiënt actief te betrekken bij de behandeling en hem weer te leren functioneren, bijvoorbeeld uit bed komen, stappen, zich zelf aankleden of wassen, eten...”

Bij een multidisciplinair gebeuren is regelmatig overleg tussen de zorgverstrekkers nodig om ‘de neuzen’ in dezelfde richting te krijgen. “Er is wekelijks een teamvergadering waar vastgelegd wordt wat de volgende week gedaan moet worden zodat er een uniform beleid is voor de patiënten. Daarnaast zijn er rondetafelgesprekken met de patiënten en hun familie om de doelstellingen van de revalidatie uit te leggen. Op die manier weten ze wat hen te wachten staat en wat hun bijdrage erin is,” zegt prof. dr. Lysens. Men betrekt de familie vanaf het begin bij de revalidatie. Daarom zal de sfeer in campus Pellenberg ook anders zijn dan die in campus Gasthuisberg. Prof. dr.

Roeland Lysens: “Er zijn geen kamers waar iedereen behandeld wordt, maar er is een ‘leefgemeenschap’. De patiënten lopen niet in een pyjama rond, maar in een trainingspak. Ze hebben een dagtaak met een specifiek programma. Het idee is ook om een soort ‘hotelsfeer’ te creëren met een ontbijtbuffet en een restaurant waar patiënten, familie en verpleegkundigen samen kunnen eten. Verder passen daar ook familie-appartementen in om de terugkeer naar huis voor te bereiden.”

Aanpassen De huidige campus Pellenberg moet dus aangepast worden aan die reva-

UZ-magazine - maart 2009 UL903dewit.indd 1

26-02-2009 13:23:43

‘Campus Pellenberg wordt heringericht om maximaal aan de specifieke noden te beantwoorden’ lidatiefunctie. Orthopedie zou volgens de huidige planning naar campus Gasthuisberg verhuizen. Als dat gebeurt, kan men de gebouwen aanpassen aan hun nieuwe functie.

Het oorspronkelijke sanatorium zal volledig ingericht worden voor het verblijf van patiënten. De huidige

aanbouw (aan de parkzijde) zal wellicht vervangen worden door een nieuwbouw met veel glas waar de verschillende therapieruimten in ondergebracht worden met in de helling van de heuvel de infrastructuur voor consultaties en onderzoeken. Ook de sportgeneeskunde krijgt op deze campus wellicht zijn eigen plaats.

De verbouwing zal niet van vandaag op morgen klaar zijn en zal in verschillende fasen verlopen. “We hebben dus nog ruimschoots de tijd om dit project grondig voor te bereiden in overleg met alle gebruikers, en dat is nodig want we werken aan de toekomst voor de volgende 50 jaar Pellenberg”, aldus prof. dr. Roeland Lysens. w

Nirwana verwent u en uw rug.

50 jaar Pellenberg

Chris & Chris Chris Willems (56) en Chris Crabbé (56) zijn beiden verpleegkundigen op de consultatie van campus Pellenberg en beiden zijn na hun opleiding in 1974 in campus Pellenberg hun verpleegkundige loopbaan begonnen. Chris Willems: “Ik kwam toen in Pellenberg mijn buurvrouw ophalen die hier al werkte.

Zo heb ik de smaak te pakken gekregen. In die tijd was het ziekenhuis verdeeld in blok I orthopedie en reuma en blok III longaandoeningen met nog een eenheid voor tbc-patiënten. Ik begon op de derde verdieping met aan de ene helft van de gang reumapatiënten en aan de andere helft patiënten met heupoperaties. Nadien stapte ik over naar de consultatie.”

Chris Crabbé deed op haar achttiende vakantiewerk in campus Pellenberg.

“Ik verzorgde mee het vervoer van de patiënten en kwam zo op alle afdelingen. Dat was plezierig en het is me zo bijgebleven dat ik hier wilde terugkomen om te werken. Twee jaar later deed ik hier nog eens vakantiewerk en eenmaal afgestudeerd ben ik op de tweede verdieping van de longafdeling gestart.”

Wat maakte en maakt campus Pellenberg voor de twee Chrissen zo speciaal? De natuur, de bereikbaarheid (ze wonen beiden in de omgeving van Pellenberg) en de kleinschaligheid. Chris Crabbé: “De natuur heeft veel invloed. Als je de berg en het terrein opkomt en de zon door de bomen ziet schijnen, dan is dat zo mooi. In de winter, toen het zo gesneeuwd had, zeiden patiënten die hier arriveerden dat het wel leek alsof ze op wintersport waren.” Zegt Chris Willems: “Ik zou het park hier niet kunnen missen. Als je wat gestresseerd bent, loop je eens door het park en voel je je beter. En elk seizoen heeft zijn charme.”

In al die jaren hebben ze een en ander zien veranderen. Toen ze net kwamen, waren er verbouwingen gaande en zaten ze in het stof en het lawaai. Ze hebben de dienst longziekten zien vertrekken naar campus Gasthuisberg. Ze hebben de opnameduur van de patiënten zien verkorten.

En ze hebben het werk formeler zien worden. Chris Willems: “We waren wel een ziekenhuis van UZ Leuven, maar we hadden meer zelfstandigheid.

Tegenwoordig is alles geïnformatiseerd, niet dat dat slechter is, maar het heeft de familiale sfeer veranderd.”

DC090202 © Dimitri Cools / foto: © Getty Images

Multidisciplinair

50 jaar Pellenberg

Reeds meer dan twintig jaar biedt Nirwana oplossingen voor gezond liggen, zitten en gaan.

Nirwana verwent u en uw rug.

Open van dinsdag t.e.m. zaterdag van 10u00 tot 18u00.

ONAFHANKELIJK ADVIES VAN ONZE KINESISTEN

I DIENST NA VERKOOP

www.nirwana.be I De Bruynlaan 127 2610 Antwerpen I 03-820 98 30

DC090202_UZMag-NIRWANA_IC.indd 1

24-02-2009 10:44:53

column

Rug-, nek-, spier-, hoofd-, gewricht- of schouderpijn, allergie, …

MATRASSEN & HOOFDKUSSENS

Uitstervende soorten

GRATIS OP PROEF!

column

M

Met enig welbehagen kan Frank Deboosere ons tijdens zijn weerpraatje meedelen dat, vergeleken met 1980, de mistige dagen tijdens de hedendaagse herfst- en winterseizoenen merkelijk zijn afgenomen. Volgens Frank zou dit betekenen dat de lucht die we inademen dan toch gezonder aan het worden is. Wie had het kunnen denken dat we ooit nog zulke optimistische berichten zouden geserveerd krijgen! Al is er hiermee nog niet echt reden tot juichen, want het gaat niet allemaal eenzelfde kant uit. Ik hoef er geen statistieken of waarnemingen op na te lezen, de kleine ecologie van mijn eigen tuin zegt al meer dan genoeg.

Om te beginnen over de simpelste onder de vogels: de mussen, die destijds onverdroten hun vrijheid zaten te vertolken, terwijl wij urenlang geacht werden al onze aandacht enkel bij het schoolbord te houden.

Massaal waren ze er toen. En waar zijn ze gebleven?

Uitgestorven, uitgeweken? Ik denk dat ik niet een van hen ooit kwaad gedaan heb, maar toch zijn ze verdwenen. Volgens sommigen, omdat onze manier van wonen en van leven veel te afgemeten is geworden. Er zijn geen wilde tuinen meer, te weinig heggen of holten onder de dakpannen, waarin ze veilig konden nestelen.

En sinds het wegvervoer vooral onzichtbare vervuiling achterlaat in plaats van mest, is voedsel zelfs voor de rijkste mus een dure aangelegenheid geworden.

En wat is er gebeurd met de talrijke vlinders? Het citroenvlindertje, de atalanta, de kleine vos, het landkaartje, het bruin of bont zandoogje? Ik hou mijn adem in wanneer ik op een zonnig uur toch ergens nog een Dagpauwoog zie neerstrijken. Maar de voorbije zomer is niet één rups van de koninginnepage zich te goed komen doen aan het wortelgroen in onze moestuin. En dat niettegenstaande alle biologische tuinprincipes. Zo uitgedund moeten ze zijn.

Als het met diersoorten zo is, zal de mensensoort daar ook niet aan ontsnappen. En met iedere generatie die uitsterft, verdwijnt er een hele wereld. Dat treurige besef bekruipt me wel eens, wanneer ik aan enkele zeer bedaagde vrienden denk. Iemand als zuster Jeanne bijvoorbeeld. Vorig jaar negentig geworden. Toen ik haar leerde kennen, liep ze nog door de gangen in een kreukloos habijt. Dat moet wel hinderlijk geweest zijn, gezien haar ontembare bedrijvigheid. Ze was de directrice van de kostschool waar ik ging studeren.

Reeds ingetreden op haar zeventiende. Iemand van wie je zou verwachten dat ze het leven niet genoeg geproefd had, om er iets van af te weten. En toch

Kris Gelaude

▲ 30 TOT 100% MEER COMFORT EN DUURZAAMHEID (zonder meerprijs) ▲ MAXIMALE VENTILATIE ▲ UITERST HYGIENISCH

Eigenschappen Aircosleep beschermhoes

wakker gebleven als geen ander. Met één oor luisterend naar de veranderingen in de wereld en met het ander naar de honger in haar eigen ziel, die een eeuwige jeugdigheid liet raden. De keuzen die ze maakte werden daardoor ingegeven. Het was een tijd dat ramen en deuren opengezet werden, om de lagen stof van eeuwen internaat en hun verduurde regels met de wind te

‘Zij had de gave van de grote leermeesters, die vragen stellen, niet omwille van het antwoord, maar om je tot nadenken te brengen.’ laten meenemen. En daarvoor zorgde zij, met inzicht en vertrouwen. Het verschafte haar een natuurlijke autoriteit, terwijl wij zonder het voldoende te beseffen, genoten van een grote vrijheid. Zij had de gave van de grote leermeesters, die vragen stellen, niet omwille van het antwoord, maar om je tot nadenken te brengen. En je daar ondertussen alle tijd voor geven. Dat soort mensen die onopvallend ergens in je leven een merkwaardige vingerafdruk achterlieten, door te zeggen: ‘Doe maar.

Ik sta achter je. Jij kunt dat.’ Erkenning die je voor geen geld ter wereld had willen missen.

Zuster Jeanne en ik zijn jarenlang uit elkanders zicht verdwenen. Toen we elkaar terugvonden – toeval bestaat niet – zat ze nog steeds niet in haar luie zetel.

Reeds ver in de tachtig, bleef haar programma gevuld met schrijven, taallessen geven aan allochtonen en honderd en één kleine bezigheden.

Van dat soort mensen zijn geen standbeelden te vinden.

Het zou wat haaks staan op hun bescheidenheid.

Maar zij zijn het wel die menig steen verleggen in een rivier op aarde. En inderdaad, zo stroomt het water anders dan voorheen. Zeker in de bedding van mijn herinnering. w

Kris Gelaude is vaste medewerkster van het weekblad Tertio, de uitgaven van UM–Brugge, Symposion en het Brussels Catechesehuis. Ze is ook auteur van het boek ‘Teder Asiel’.

Bi-elastisch dubbeldoek in Lyocell Vital*, verrijkt met Aloë Vera* en Silver Guard*:

✔ 3 x Antibacterieel en schimmelwerend Antistatisch ✔ ✔ Antiallergisch ✔ Geurvoorkomend

✔ Wasbaar (60°C.) ✔ Vocht- en temperatuurregulerend ✔ Bi-elastisch = comfortverhogend ✔ Natuurlijke grondstoffen, biologisch afbreekbaar

Aircosleep 10-zones pocketveermatrassen:

Steeds met Aircosleep matrashoes met 4-zijdige rits

✔ Geperfectioneerde zonering (10 zones). ✔ 3 verschillende draaddiktes per kern voor een extra stevige lendensteun en een extra zachte schouderzone. ✔ Steeds keuze tussen medium of stevig. ✔ Extra dikke en duurzame comfortlagen voor maximale schouderbescherming. ✔ Matrassen steeds draaibaar van kop naar voeten en langs beide kanten beslaapbaar. ✔ Bij 2-persoonsmatrassen keuze tussen 1 grote of 2 aparte kernen in 1 matrashoes.

HOOFDKUSSENS

Steeds met Aircosleep kussenhoes met 3-zijdige rits ▲ Perfect op maat met superventilerende 3-D maatplaatjes.

LENTE-ACTI E

✔ Boxspring (verenbodem) in stof of kunstleder naar keuze Hoofdsponde ✔ ✔ Potenset ✔ 1- of 2-delige pocketveermatras (5-zones) met afneembare antiallergische hoes 140, 160 OF 180 BREED EN 200 OF 210 LANG Met vlakke bodem

€ 1.395

Met 2 elektrisch verstelbare bodems

€2.645

Slaapcomfort - Relaxzetels e-mail: info@debedstee.be www.debedstee.be - www.ergorelax.be

10 UZ-magazine - maart 2009

vakbeurs voor kinesisten, medici en wellness-sector

Open: ma-di-do-vr: 10 - 12.30u en 13.30 - 18.30u.

Zaterdag: 10 - 12.30u en 13.30 - 17u.

Gesloten op woensdag, zon- en feestdagen

HERSELT DORP 78 - Tel.: 014/54 55 11

In ons land lijden 200 000

Haarcellen

personen aan matig tot

Het binnenoor lijkt op een slakkenhuis met ongeveer twintigduizend kleine haarcellen die elk een specifieke toonhoogte kunnen opvangen en die via de gehoorzenuw doorgeven aan de hersenen. Als een deel van de haarcellen niet goed meer functioneert, beschadigd is of zelfs afsterft, dan hoor je een bepaalde toonhoogte minder goed. De haarcellen kunnen niet worden hersteld en de gehoorschade is blijvend.

Aangeboren slechthorendheid, bepaalde medicatie, ziektes zoals meningitis, griep, de ziekte van Ménière, lawaai en vooral ouderdomsslechthorendheid zijn de belangrijkste oorzaken van gehoorproblemen.

ernstig gehoorverlies en 800 000 aan lichte gehoorstoornissen. Het gehoorverlies is aangeboren of kan worden veroorzaakt door ziekte, medicatie, ouderdom of lawaai. Prof. dr.

Frans Debruyne, staflid van de dienst neus-, keel- en oorziekten, gelaats- en halschirurgie, doet oorzaken en mogelijke oplossingen uit

‘Ontdek je het gehoorverlies pas na anderhalf jaar, dan is er een cruciale periode voorbij voor de spraakleer’

de doeken.

Horen

Dominique Joos

Gehoorproblemen treffen alle leeftijden Onderzoek leert dat een op drie mensen ouder dan 65 jaar last heeft van gehoorverlies. Dat vertelt prof. dr. Frans Debruyne, staflid van de dienst neus-, keel- en oorziekten, gelaats- en halschirurgie van UZ Leuven. “Vanaf 70 jaar loopt dat aantal zelfs op tot de helft.”

Opmerkelijk is dat slechts een minderheid van deze mensen zichzelf slechthorend vindt. Bovendien worden signalen die duiden op een verminderd gehoor niet of onvoldoende (h)erkend door de omgeving. Die gaat ervan uit dat de slechthorende selectief doof is. “Vreemd is dat niet”, zegt professor Debruyne.

“Oudere mensen met gehoorproblemen hebben moeite om een gesprek te volgen met achtergrondgeluid of met meerdere mensen tegelijk. Ze moeten zich meer concentreren. Dat doen ze zeker als het 12 UZ-magazine - maart 2009

wikkeling. Ontdek je het gehoorverlies pas na anderhalf jaar, dan is er een cruciale periode voorbij voor de spraakleer. Als je dan je kind behandelt, heeft het een taalachterstand die het nog moeilijk kan inhalen. Een aangepast hoorapparaatje kan al na een paar maanden. Kinderen die echt te slecht horen krijgen een cochleair implantaat, een implant in het binnenoor.”

Lawaai is een ander reëel probleem. Dat is een toenemend probleem en op de werkplek moet men ook bedacht zijn op lawaai en de oren beschermen. Een factor is ook luide muziek. Kinderen in de lagere school en jongeren stellen zich vaak onbewust bloot aan

onderwerp hen interesseert. Of als ze denken dat het over hen gaat.”

Onvoldoende aandacht voor slechthorende ouderen leidt vaak tot communicatieproblemen. Dat kan ludiek zijn, vertelt hoofdverpleegkundige geriatrie Bart Vander Elst. “Als je bijvoorbeeld vraagt aan een patiënt of hij de bedpan nodig heeft. De slechthorende patiënt hoort alleen ‘pan’ en vraagt daarop of hij iets voor je moet bakken. Maar het is erger als oudere zorgvragers de uitleg van de arts niet goed hebben begrepen en daarom verkeerde beslissingen nemen. Of als ze zich afkeren van sociale activiteiten omdat communiceren in groep te moeilijk wordt.” Oudere mensen raken dan geïsoleerd en sommigen worden depressief.

Systematische, aangepaste tests, een goede behandeling en begeleiding zijn daarom bijzonder belangrijk.

Alle leeftijden Maar gehoorproblemen treffen mensen van alle leeftijden.

“Oorzaken en oplossingen voor gehoorverlies hangen samen”, legt prof. dr. Debruyne uit. “Je kunt ze indelen in twee groepen: problemen in het middenoor of problemen in het binnenoor.”

Het middenoor omvat het trommelvlies, de gehoorbeentjes (hamer, aambeeld en stijgbeugel) en de buis van Eustachius. Door een banale oorprop in de gehoorgang, vocht in het middenoor bij kleuters, een ontsteking van het middenoor, een gescheurd trommelvlies na een ongeluk of beschadigde gehoorbeentjes,... bereiken de geluidstrillingen moeilijker het binnenoor.

Deze problemen zijn meestal medisch te behandelen.

Veelvuldige oorontstekingen en

prof. dr. Frans Debruyne (staflid dienst neus-, keel- en oorziekten, gelaats- en halschirurgie: ‘Oorzaken en oplossingen voor gehoorverlies hangen samen.’

vocht in het oor bij kleine kinderen zullen bijna altijd vanzelf herstellen.

“Je kunt eventueel medicijnen voorschrijven of buisjes plaatsen”, zegt prof. dr. Debruyne. “Duren de ontstekingen langer en zijn de kinderen 4 à 5 jaar, dan heb je meer kans op littekens en perforaties, een gehoorbeentje dat niet meer goed werkt door overgroeiing of littekens na de ontsteking. Een heelkundige ingreep of operatie is in dat geval een oplossing.”

Verder is er otosclerose, een erfelijk bepaalde ziekte die vooral voorkomt bij blanke volwassenen en gehoorverlies in het middenoor veroorzaakt. Het is een stoornis aan het bot rond het slakkenhuis. Het derde beentje van de stijgbeugel dat moet bewegen om geluidstrillingen door te seinen aan het binnenoor, komt dan vast te zitten. De stijgbeugelvoet kan tijdens een operatie worden vervangen.

C

M

“Het aantal kinderen met aangeboren slechthorendheid zou één tot twee op duizend zijn”, zegt prof. dr.

Debruyne. “Dat komt in Vlaanderen neer op gemiddeld tachtig slechthorende of dove baby’s per jaar.”

Slechthorendheid vroeg ontdekken is belangrijk, want een kind dat niet goed hoort, leert ook niet spreken. “Iedereen heeft aanleg om te leren spreken,” zegt de oorspecialist, “maar daar ben je niets mee als je geen input krijgt, geen spraakvoorbeeld hoort. Het eerste levensjaar is erg belangrijk in de taalontadvertentie2.pdf

2/19/09

stelt haar deuren open

11.00 - 20.00

27 april 2009 Psychologie

Hapje & Drankje

Natuur-Milieu

Recht

Cultuur

MY

CY

9:03:11 AM

Open Universiteit Leuven

Y

CM

extreem geluid. De grote populariteit van mp3-spelers en andere muziekspelers vergroot de problematiek. Vooral de duur en de geluidsterkte is een probleem.

Grote boosdoener zijn de kleine oortelefoontjes. Deze oortelefoontjes sluiten de gehoorgang gedeeltelijk of helemaal af. Ze zitten tegen het trommelvlies aan en versterken het geluid met zes tot tien decibel in vergelijking met de koptelefoon. Muziekliefhebbers moeten weten dat deze gehoorschade niet meer hersteld kan worden.

Informatica Continue presentatie

Management

Geschenkje voor alle gasten

Actief leren

CMY

K

Kapeldreef 62, 3001 Heverlee

Info@ou.kuleuven.be

www.avnet.kuleuven.be/ou

UZ-magazine - maart 2009 13

Technieken De geneeskundige techniek voor het middenoor staat al een geruime tijd vrij ver. Gehoorbeentjes kunnen worden hersteld met menselijke gehoorbeentjes of titanium prothesen. Titanium blijkt geen allergische reacties te veroorzaken in het lichaam. De vernieuwing is hier vooral het perfectioneren van de vorm van deze prothesen en de lichtheid van het metaal.

Veel opmerkelijker zijn de oplossingen voor het binnenoor. De hoorapparaten zijn aanzienlijk verbeterd en ook bij cochleaire of binnenoorimplanten voor mensen die volledig of bijna volledig doof zijn, is er veel vooruitgang. Als het binnenoor helemaal niet meer werkt of aangetast is maar de zenuwuiteinden nog wel bewaard zijn, plaatst de oorspecialist een elektrode in het slakkenhuis om de gehoorzenuw te stimuleren. Daarbij hoort ook een uitwendig oorapparaatje om de geluiden buiten op te vangen. Het uitwendige apparaat zendt impulsen naar de elektrode die in het slakkenhuis zit. Zo kunnen dove mensen weer een vrij redelijk gehoor krijgen. Als bij kinderen aangeboren doofheid op tijd ontdekt wordt, kan een deel van hen het normaal onderwijs volgen.

Dat is revolutionair. Vroeger gingen die kinderen allemaal naar de dovenschool. Nu kunnen ze met bijkomende begeleiding wel worden opgenomen in een gewone school.

Tot de experimentele fase behoren de technieken om een implantaat direct op de hersenstam te zetten.

Dat is zeer uitzonderlijk en gebeurt als ook de zenuw beschadigd is.

Het is een oplossing voor mensen met neurofibrometose, een zeldzame ziekte waarbij er zenuwtumoren in je hele lichaam zijn. Maar het kan ook als een goedaardig gezwel op je gehoorzenuw zit en blijft groeien. Haal je het weg, dan wordt meestal ook de zenuw zelf geraakt. Met een implant in het slakkenhuis alleen kun je dan niets doen.

Hoorapparaat?

“Sommige mensen zijn goed geholpen met een hoorapparaat, maar anderen verwachten dat ze met zo’n apparaat weer 100 procent normaal gaan horen”, stelt prof. dr.

14 UZ-magazine - maart 2009

Rugpijn? Zit of slaapproblemen?

Stillere mp3-spelers In Vlaanderen kampt bijna een op de vijf jongeren met gehoorverlies.

Grootste boosdoener is vrijetijdslawaai. Gebruikers van ‘persoonlijke muziekspelers’ lopen risico op blijvend gehoorverlies als ze ten minste vijf jaar lang een uur per dag naar luide muziek luisteren. Naar schatting 50 tot 100 miljoen Europeanen luisteren dagelijks naar persoonlijke muziekspelers. De Europese Commissie broedt daarom op maatregelen om deze muziekliefhebbers beter te beschermen tegen hoge geluidsvolumes van mp3-spelers en andere persoonlijke muziekspelers. De huidige Europese veiligheidsnorm beperkt het geluidsvolume van persoonlijke muziekspelers tot 100 decibel. Ter vergelijking: op de werkvloer is 80 decibel nu al de norm.

100 decibel zou volgens specialisten overeenkomen met het geluid van een kettingzaag. Vier minuten op deze sterkte betekent al schade aan het gehoor.

De Commissie wil de norm nu strenger maken.

Met ons advies zit, slaapt en werkt u beter!

Verhoog uw comfort met onze: ✓ lattenbodems, matrassen, hoofdkussens, comfortbedden,... ✓ zitkussens, relaxzetels, salons, zitbanken, stoelen,... ✓ bureaustoelen, zit- en stabureau‘s, zitkrukjes,...

Rug- en nekklachten?

Zit- en slaapproblemen?

R.S.I.?

De ergonomische lattenbodem in combinatie met de latex matras bezorgt u een gezonde nachtrust.

Relaxzetels op maat

Debruyne. De misvatting is dat gehoorverlies alleen een vermindering van geluid is. Mensen met binnenoorschade kunnen ook moeilijk een gesprek volgen als er achtergrondlawaai is en hebben problemen om gelijkaardige klanken of medeklinkers te onderscheiden of te discrimineren. Zachte, hoogfrequente (hoogtonige) medeklinkers als t, sh, f, p, s, th klinken voor hen hetzelfde. Slechthorenden merken bijvoorbeeld geen verschil tussen lat, laf, las. Ze horen wel dat iemand praat, maar niet wat die zegt. Om een gesprek te volgen moeten ze zich meer concentreren, maar dat vermoeit ook meer. Zo’n hoge concentratie kunnen ze niet

altijd opbrengen, dus haken ze na een tijd af.

Een modern hoorapparaat zorgt voor voldoende luidheid en kan voor een deel ook helpen bij het onderscheiden van die verschillende klanken, dus ook bij het verstaan van spraak, zelfs in een rumoerige omgeving. De techniek van hoorapparaten verbetert voortdurend. Het is nu bijvoorbeeld mogelijk om geruis uit te schakelen of microfoontjes te gebruiken die meer gericht geluid kunnen opvangen. Hoortoestellen zijn ook steeds meer geminiaturiseerd en kunnen heel onopvallend gedragen worden. Dat neemt een deel van het stigma weg. w

Relaxkussen vanaf 69 Euro Dit salon is uitgerust met een rugvriendelijk comfortmechanisme.

Het biedt een correcte steun voor uw nek en rug in alle zitposities.

Wanneer is gehoorverlies een probleem?

In het algemeen zal een gehoorverlies van meer dan 25 decibel bij volwassenen communicatieproblemen opleveren. Bij kinderen kan een gehoordrempel van meer dan 15 decibel tot problemen leiden in hun taalontwikkeling.

Gehoorverlies

Classificatie

Klachten

0-15 dB HL

Normaal gehoor

Geen

15-25 dB HL

Klein gehoorverlies

Minimale moeite met zachte spraak

25-40 dB HL

Licht gehoorverlies

Moeite met zachte spraak

40-55 dB HL

Middelmatig gehoorverlies

Regelmatig moeite met normale spraak

55-70 dB HL

Matig / ernstig gehoorverlies

Soms moeite met luide spraak

70-90 dB HL

Ernstig gehoorverlies

Vaak moeite met luide spraak

> 90 dB HL

Zwaar gehoorverlies

Vrijwel totaal gehoorverlies

Een perfecte werkplekinrichting voor je rug!

Deze bureaustoel en in de hoogte regelbaar bureau zorgen voor een actief en gezond zitpatroon Relaxzetel met comfortfunctie HANDVERSTELBAAR: vanaf 544 Euro MET MOTOR: vanaf 856 Euro

Onze licentiaten lichamelijke opvoeding of kinesitherapie beantwoorden graag al uw vragen rond gezond zitten, slapen en werken in onze showroom.

Kom gerust eens proeiggen of -zitten!

GRATIS INFORMATIEBOEKJE VERKRIJGBAAR IN DE ZAAK.

Tervuursevest 30 • 3000 Leuven (a/d Naamsepoort, tegenover Delhaize, slechts 1 km van het ziekenhuis)

Tel. 016 29 45 63 • Fax 016 29 45 65 • E-mail: leuven@sit-and-sleep.be • www.sit-and-sleep.be Open: 10.00 u - 18.30 u. • za 10.00 - 18.30 u. • zo. 14.00 18.00 u. • Maandag gesloten • Zondagnamiddag open

DE ADVIESZAAK VOOR GEZOND ZITTEN, SLAPEN EN WERKEN

Sit & Sleep Antwerpen Ernest Van Dijckkaai 1 2000 Antwerpen Sit & Sleep Leuven Tervuursevest 30 3000 Leuven Sit & Sleep Hasselt NIEUW! Genkersteenweg 299 3500 Hasselt

Begin 2009 werd de

Het team dat de website van UZ Leuven vernieuwd heeft.

vernieuwde internetsite van UZ Leuven officieel

Stuur een e-card Op de nieuwe site is het versturen van een e-card opnieuw een element. Ellen Vlogaert: “Je kunt een patiënt een wenskaart sturen.

Die wordt in het ziekenhuis afgedrukt en op het ontbijtplateau meegegeven.

Die functie op de site is niet nieuw, maar we hebben die wel verbeterd.”

Surf naar www.uzleuven.be en klik bij ‘bezoekers’ op e-card.

gelanceerd. Bij het ontwerpen van de nieuwe site stonden patiënten en bezoekers centraal.

Internet

Ad Van Poppel

Patiënt en bezoeker staan centraal in nieuwe website UZ Leu ven Tik www.uzleuven.be op je computer in en je komt terecht op de vernieuwde website van UZ Leuven. Met een duidelijke indeling en in frisse kleuren in lijn met de huisstijl die UZ Leuven sinds 2007 voert. Een hoofdstuk ‘patiënten’ met informatie over consultaties, opname, de verschillende diensten en brochures. Een hoofdstuk voor bezoekers die daar

waar geïnteresseerden online kunnen solliciteren. Verder is er informatie over publicaties en onderzoek dat aan UZ Leuven (samen met de K.U.Leuven) wordt uitgevoerd.

Internet is niet nieuw voor UZ Leuven. Verre van. Het ziekenhuis mag zelfs tot de trendsetters gerekend worden als het gaat om het inzetten van het wereldwijde web voor infor-

‘De eindgebruiker is in het proces heel belangrijk geweest. We wilden ook zijn mening kennen’ ondermeer de bezoekuren kunnen raadplegen, een e-card kunnen versturen en informatie kunnen opzoeken over de voorzieningen voor familie van patiënten. Een hoofdstuk voor de huisartsen die via de site de beveiligde dossiers van hun patiënten kunnen inkijken en ook formulieren voor onderzoeken kunnen invullen. Een hoofdstuk over werken in UZ Leuven, 16 UZ-magazine - maart 2009

matie naar patiënten en bezoekers. Al in 1996 - in de beginjaren van het internettijdperk - was UZ Leuven online. Maar UZ Leuven had last van de remmende voorsprong. Instellingen die later een webaanwezigheid hadden, konden profiteren van nieuwe technologie en nieuwe inzichten. “De technologie achter die eerste website was oud, net zoals

de stilering en de vormgeving,” zegt Raf Van Durm (dienst informatiesystemen).

Vandaar de beslissing om de site te vernieuwen. Die werd een goed jaar geleden genomen. Daarna gingen de diensten informatiesystemen en communicatie samen zitten om te bepalen hoe de nieuwe site er uit zou gaan zien. Ze zijn daarbij uitgegaan van de gebruiker, zowel op grafisch als op technisch vlak. “De eindgebruiker is in het proces heel belangrijk geweest.

We wilden ook zijn mening kennen”, aldus Ellen Vlogaert (communicatie).

Stijn Tastenhoye (communicatie): “Nog voor er een pixel op het scherm stond, kwamen de gebruikers al rond de tafel. We hebben gewerkt met steekkaarten waarmee we hen categorieën hebben laten vormen.” Raf Van Durm stelt dat de uitkomst daarvan de basis was voor de structuur van de site. “We stelden vragen als: waar zou je zoeken als je om tien uur een afspraak hebt bij gynaecologie?”, zegt hij. “Zo zijn de rubrieken ontstaan.”

Feedback De makers van de site hebben tijdens het ontwerpen ervan nog twee keer feedback gevraagd aan de mensen voor wie de site uiteindelijk bedoeld was. Toen de eerste ontwerpen van de website klaar waren, kregen de ‘proefkonijnen’ een ‘mock-up’ ervan voorgeschoteld. Dat was nog niet de werkende site, maar een soort powerpointpresentatie waarbij ze toch al konden klikken. Zo kregen ze al een gevoel van de site en konden hun ervaringen meedelen. Toen de site in de laatste fase van de ontwikkeling echt werkte, mochten de gebruikers nogmaals voor het scherm plaatsnemen om die te testen. De basis was vanaf het begin goed. “Dat is het voordeel om de gebruikers vanaf de start erbij te betrekken. De hoofdstructuur is verbazend ongewijzigd gebleven”, zegt Ellen Vlogaert.

Om het gebruiksvriendelijk karakter te onderstrepen heeft UZ Leuven ook het AnySurfer Label aangevraagd.

Een site met zo’n label is ook goed te raadplegen door slechtzienden, blinden, kleurenblinden, ouderen en mensen met een auditieve handicap.

Raf Van Durm: “Je site moet voldoen aan een aantal regels en die hebben we vanaf het begin er ingebracht.”

Men heeft ook gedacht aan anderstaligen, zowel onder patiënten als artsen. Er zijn onderdelen in het Engels, Frans en Duits beschikbaar. Voor artsen is internationaal de voertaal Engels, “...maar los daarvan zijn er ook veel anderstalige patiënten. De meertaligheid van de site is een belangrijk aspect”, aldus Ellen Vlogaert.

Diensten Ook de diverse diensten zijn bij de opbouw van het vernieuwde uzleuven.be betrokken geweest. Stijn Tastenhoye: “De grote uitdaging was om de diensten en onderdelen ervan hun identiteit te geven, maar ze ook in het grote geheel van de site te laten passen.” De diensten kunnen immers zelf de inhoud aanpassen als dat nodig mocht zijn. Daarvoor is een

speciaal content management systeem opgezet. Ellen Vlogaert zegt dat er nauw samengewerkt is met die diensten.

De zoekfunctie van de nieuwe site is ook verbeterd. Ellen Vlogaert: “Er stond vroeger wel veel op, maar niet iedere dienst was even gemakkelijk terug te vinden. Nu kun je met één muisklik naar alle diensten en subdiensten.” Men heeft gebruik gemaakt van Google-technologie om het zoeken te vergemakkelijken. Ook heeft men ervoor gezorgd dat door gebruik te maken van die technologie UZ Leuven in de resultaten van die zoekmachine beter scoort. Men kreeg in het verleden wel eens de kritiek dat andere ziekenhuizen bij Google beter scoorden dan UZ Leuven.

Overigens is de nieuwe site niet interactief, in die zin dat de patiënten zelf afspraken online zouden kunnen maken of verschuiven. “Voor een afspraak moet je nog wel even bellen”, aldus Ellen Vlogaert. Stijn Tastenhoye zegt dat het zwaartepunt van de site op het raadplegen ligt, niet op de interactiviteit. Het doel is vooral informatie verschaffen. w

UZ-magazine - maart 2009 17

Elk ziekenhuis is wettelijk

Catherine Leuckx en Agnes Van Herck: de ombudsvrouwen van UZ Leuven

verplicht een ombudsdienst te hebben die - waar nodig bemiddelt tussen patiënten en zorgverleners bij klachten.

Catherine Leuckx en Agnes Van Herck zijn de ombudsvrouwen van UZ Leuven. Zij leggen uit hoe de dienst werkt en wanneer patiënten een beroep op hen kunnen doen.

Ombudsdienst

Ad van Poppel

Bemiddelaars tussen patiënten en zorgverle ners Sinds 2002 zijn ziekenhuizen bij wet (‘Rechten van de patiënt’) verplicht een ombudsdienst te hebben. Als patiënten vinden dat hun rechten niet gerespecteerd zijn, kunnen ze zich tot de ombudsdienst richten. Voor UZ Leuven

antwoordelijk voor het functioneren van die klachtendienst. “In 2002 is de klachtendienst van naam veranderd tot ombudsdienst.

De wet op de patiëntenrechten bepaalt de erkenningsvoorwaarden,” aldus Van Herck. Momenteel

‘Alles wat we horen kan bijdragen tot het kanaliseren van de klachten én tot een kwaliteitsverbetering’ was het invoeren van zo’n dienst geen revolutie. Er was immers al een klachtendienst in 1995. Agnes Van Herck was in 1995 als stafmedewerkster bij de directie al ver18 UZ-magazine - maart 2009

bestaat de ombudsdienst van UZ Leuven naast Agnes Van Herck ook uit ombudsvrouw Catherine Leuckx en medewerkster ombudsdienst Carla Mondelaers.

“In de wet staat ook omschreven wie de ‘protagonisten’ zijn: de patiënt en de zorgverleners”, zegt Van Herck. “Er is een lijst in de wet van de beroepscategorieën die daaronder vallen. Die lijst is ruim.”

Het gaat om medische en paramedische beroepsbeoefenaars.

In principe is het werkgebied van de ombudsdienst beperkt. Het is in de eerste plaats een klachtendienst, geen informatiedienst.

“Onze kerntaak is klachtenbehandeling. Voor algemene informatie kan men terecht bij het onthaal of op de website”, zegt Catherine Leuckx. En niet alle klachten behoren tot het werkgebied van de ombudsdienst. Een opmerking naar aanleiding van een factuur valt daar in principe niet onder.

De klacht van een patiënt dat de soep te koud is eigenlijk ook niet.

Maar zegt Agnes Van Herck: “Je kunt die zaken niet altijd scheiden.

Op elk ongenoegen moet een antwoord komen.”

Rechten De patiënten zijn meer en meer op de hoogte van hun rechten en dus ook van het bestaan van de ombudsdiensten. Er zijn vanuit de overheid bijvoorbeeld initiatieven om de wet op de patiëntenrechten te laten kennen. Catherine Leuckx: “We merken dat de patiënten zich informeren, via het internet of via het ziekenfonds.” De ombudsvrouwen ervaren ook dat de mensen door de jaren heen mondiger zijn

geworden. “De verhoudingen tussen de patiënten en de zorgverleners zijn gewijzigd. Dat was ook de bedoeling van de wet: de patiënt is niet onmondig maar een gesprekspartner in zijn eigen gezondheidszorg”, aldus Leuckx.

Agnes Van Herck: “Meestal komen patiënten als een behandeling niet zo verlopen is zoals ze verwacht of gehoopt hadden of als ze vermoeden dat er iets mis is.” Dat is soms moeilijk. Catherine Leuckx stipt aan dat zorgverleners “...een inspanningsverbintenis aangaan, maar geen resultaatsverbintenis.

De arts moet daarover ook goed communiceren.”

Patiënten die bij de ombudsdienst willen reageren, hebben bij voorkeur eerst de nodige stappen gezet bij de zorgverleners zelf. Het is niet zo dat er bij het minste of geringste direct naar de ombudsvrouwen gestapt kan worden om er verhaal te halen. De ombudsdienst is in feite de laatste interne instantie waar patiënten heen kunnen. Catherine Leuckx zegt: “Het is de bedoeling dat de ombudsdienst functioneert in de tweede lijn. Het is echter niet altijd gemakkelijk om dat aan de patiënten duidelijk te maken. Ze komen ‘boos’ naar ons en dan moeten we vragen of ze al met de zorgverstrekkers erover gesproken hebben. Ze moeten eerst proberen met hen de zaak uit te klaren en als dat niet lukt, kunnen ze naar ons komen.”

caat van de patiënt. We kunnen wel proberen om via bemiddeling de relatie en de communicatie tussen patiënten en zorgverleners te verbeteren.”

Van Herck wijst erop dat de ombudsdienst zich onafhankelijk moet opstellen, zowel van de patiënten als van de zorgverleners.

“De ombudsman wordt aangeduid door de raad van beheer van het ziekenhuis om er zo voor te zorgen dat die een zo onafhankelijk mogelijke positie in het huis inneemt.” Voor patiënten is dat soms moeilijk te vatten. Catherine Leuckx zegt: “Onlangs kreeg ik van een patiënt te horen: ‘Je trekt nooit partij voor mij, maar ook niet voor de arts’. Ik zag dat als een compliment al was dat allicht niet zo bedoeld. Ons werk bestaat er ook uit de twee partijen weer met elkaar te laten praten.”

Men merkt ook dat het uiten van een ongenoegen op zich al voldoende kan zijn voor de patiënten of voor hun naaste familieleden.

Agnes Van Herck: “Soms is het al een opluchting dat ze hun verhaal

Bemiddelen Dat betekent nog niet dat ze gelijk hebben of krijgen. “De ombudsdienst heeft als opdracht om te bemiddelen,” zegt Agnes Van Herck. “We zijn niet de advo-

Ombudsvrouw Agnes Van Herck: ‘De ombudsdienst heeft als opdracht om te bemiddelen.’

Ombudsdienst: voor patiënten De ombudsdienst is een dienst voor de patiënten en hun familieleden. De dienst is niet bedoeld voor klachten van UZ Leuven-medewerkers over patiënten. Wat wel gebeurt, is dat een medewerker al aangeeft dat er een reactie van patiënten bij de ombudsdienst te verwachten is. Voor klachten over pesterijen, geweld en seksuele intimidatie tussen medewerkers zijn er in het ziekenhuis twee vertrouwenspersonen aangesteld.

UZ-magazine - maart 2009 19

Ombudsvrouw Catherine Leuckx: ‘Het is de bedoeling dat de ombudsdienst functioneert in de tweede lijn.’

Aanbevelingen De ombudsdienst vraagt de patiĂŤnten of hun familieleden om een klacht schriftelijk te formuleren om op die manier zo concreet mogelijk de vinger op de wonde te kunnen leggen. De dienst helpt daar ook bij, mocht dat nodig zijn. Men kijkt eveneens welke zaken het meest dringend zijn en probeert de mensen binnen een redelijke termijn een antwoord te geven.

20 UZ-magazine - maart 2009

De ombudsdienst maakt op basis van de klachten die binnen komen een jaarverslag en doet ook aanbevelingen. Op die manier probeert men een deel van de klachten in de toekomst te voorkomen. “Alles wat we horen, kan bijdragen tot het kanaliseren van de klachten ĂŠn tot een kwaliteitsverbeteringâ€?, zegt Agnes Van Herck. Men kijkt of er een rode draad in de klachten te vinden is, zodat men aan de bron aan een oplossing kan werken. Er is naast de ombudsdienst ook een klachtencommissie, die als adviescommissie de klachtenbehandeling mee stuurt en advies verstrekt, maar niet betrokken is bij de concrete behandeling van individuele aanmeldingen. Heikele

Express

Powerlift. â‚Ź1175 BTWi.

Queen

Elektrische rug en voet verstelbaar. â‚Ź1452 BTWi.

S UP

www.patientenzetels.be

ER

ME

RELAXEN T

H

A EO RI GI N

L

VUYLSTEKE & Co H O L S B E E K Mobil ++32 (0)495.54.55.60 Fax ++32 (0)16.44.57.05

Contacteer ons voor een bezoek aan onze fabriekstoonzaal

,1Q)I2R'G$D*J

18/02/2009

Adv_Queen_Amelie-V2-4.indd 1

NOLOGIE dep. GEZONDHEIDSZORG EN TECH

zaterdag 27 juni 2009

14.00u - 16.30u

n van onze Interesse in ÊÊ ingen? bacheloropleid professionele ‡ %LRPHGLVFKH WHFKQRORJLH ODERUDWRULXP

‡ &KHPLH HPHQW ‡ 2)),&( PDQDJ 7 HPHQW $66,67$1 DJ P(',&$/ PDQ IRUPDWLFD ‡ 7RHJHSDVWH LQ ( ‡ 9(53/((*.81' GLHHWNXQGH ‡ 9RHGLQJV HQ

Tweedelijns Bij klachten is, zo zeggen Catherine Leuckx en Agnes Van Herck (de ombudsvrouwen van UZ Leuven), in eerste instantie een gesprek met de betrokken medewerker het meest aangewezen: met de zorgverlener zelf, met de hoofdverpleegkundige, met de behandelende arts of met de respectieve verantwoordelijke. “Misverstanden kunnen op die manier uitgeklaard worden, informatie en oplossingen kunnen ter plaatse geboden worden. Wanneer dat niet lukt of niet tot een oplossing leidt, kan men een beroep doen op de ombudsdienst,� stellen ze.

voor komst n e s s u n tt en me ische zorge " med e t i ebs "zie w

Info en contact via onze website

22:48:18

24u op 24u verpleegkundige zorgen, in een groene, rustige en veilige omgeving met uitgebreid dienstenaanbod De zekerheid dat u op ieder moment van de dag of nacht beroep kunt doen op vakkundig personeel.

Genieten van de privacy van uw zelfingerichte flat

‡ 952('.81'(

HXYHQ EH !!! ZZZ NKO

Š persuado.be

kwijt kunnen. Als er zeer emotionele zaken, zeer moeilijke situaties zijn (zoals een overlijden) dan is de opdracht om in eerste instantie vaak goede medische informatie te krijgen.� Catherine Leuckx: “Soms zitten mensen met jaren van verdriet en komen ze pas lang na de feiten ermee naar ons. We zetten dan de mensen die erbij betrokken zijn rond de tafel. Zo blijkt soms dat er indertijd op die moeilijke momenten wel informatie door de zorgverleners is verstrekt, maar dat die niet altijd ‘gehoord’ is of dat die verkeerd begrepen is.� De ervaring van Agnes Van Herck is dat “...mensen die overspoeld zijn door gevoelens op zo’n moment niet alles kunnen bevatten.�

% g - 30

Kortin

CÂŽ

gezegd wordt, is dat nog veel lastiger’

AmĂŠlie

punten zijn bijvoorbeeld wachttijden bij consultaties en - tot voor kort - roken in het ziekenhuis (UZ Leuven is nu volledig rookvrij). De ombudsvrouwen nemen verder tussentijds contact op met de verantwoordelijken als er iets blijkt te schorten.

Communicatie is vaak het sleutelwoord binnen de verhoudingen patiĂŤnt-zorgverleners en dat laat men aan de diensthoofden en verpleegkundig managers weten. “We schuiven dat elk jaar in ons verslag naar voren. Als er wachttijden zijn, geef dan informatie aan de patiĂŤnten. Wachten is lastig, maar als er niets over gezegd wordt, is dat nog veel lastigerâ€?, aldus de ombudsvrouwen. Het feit dat UZ Leuven een universitair ziekenhuis is en dus ook een opleidingsfunctie heeft, is voor de mensen ‘in huis’ de normaalste zaak, maar niet voor de buitenstaander.

Er zijn artsen in opleiding, verpleegkundigen in opleiding.

Assistenten zien patiĂŤnten en daarna is er supervisie. Catherine Leuckx: “Wij gaan ervan uit dat iedereen dat systeem kent. Maar iemand die hier onbekend is, weet niet precies hoe het loopt. Voor veel patiĂŤnten is het ook de eerste keer dat ze hier zijn. Een goede boodschap naar de zorgverleners is je de vraag stellen: ‘Hoe zou ik het zelf als patiĂŤnt ervaren?’. w

DI

‘Wachten is lastig, maar als er niets over

Wie de hoogste eisen stelt aan comfort en interieur, vindt bij ons de gepaste relaxzetel.

Departement G&T Herestraat 49 3000 Leuven

Directeur: Dhr. GĂźnther Geeraerts e-mail: populierenhof@restel.be - website: www.restel.be

UZ Leuven hield zaterdag 21

‘Het is altijd boeiend om eens achter de schermen te kijken’

februari een jobbeurs.

Vrijwilligers bemanden infostands waar geïnteresseerden meer te weten konden komen over de - vele - jobmogelijkheden in een ziekenhuis als dat van UZ Leuven. UZ-magazine wandelde rond en sprak met enkele van de vele jobzoekers en UZ Leuvenmedewerkers.

Jobbeurs

Ad van Poppel

Op zoek naar een job ‘Vandaag bezoeker, morgen medewerker?’ Dat is de tekst van een affiche die aan ‘Het Teken’ bij de rotonde op weg naar de ingang van campus Gasthuisberg hing. UZ Leuven zoekt immers altijd nieuwe medewerkers, zowel op verpleegkundig vlak (waar de nood al jaren hoog is) als op ‘ondersteunend’ vlak. De jobbeurs op 21 februari past in het beleid om personeel aan te trekken.

Poppen In de personeelscafetaria staan de verpleegkundige diensten. Je kunt er niet naast kijken. In ziekenhuisbedden liggen poppen, personeel staat in het uniform erbij (wit voor de ‘doorsnee’ verpleegkundigen, groen voor de mensen die normaal in een steriele omgeving werken).

Het is er druk met geïnteresseerden die met de UZ Leuven-medewerkers praten. We spreken een koppel aan dat even koffie zit te drinken.

Hij werkt bij de technische dienst van UZ Leuven als projectingenieur, zij - Anneleen - komt zich informeren naar de mogelijkheden. “Ik heb een job, ik werk in customerservice, 22 UZ-magazine - maart 2009

ik verwerk en volg klantenorders op, beantwoord vragen van klanten.

Ik doe die job wel graag, maar de sfeer is niet zo goed. Er zijn wat ontslagen gevallen. Het bedrijf is beursgenoteerd en de aandeelhouders worden in de huidige crisis wat nerveus. Ik denk dat het hier in UZ Leuven wat anders is. Er moet ook wel naar het geld gekeken worden, maar er zijn geen aandeelhouders die zeggen ‘we moeten er winst uithalen’”, zegt ze. Ze heeft communicatiewetenschappen gestudeerd en zoekt een baan in die richting.

Iets verderop loopt een dame van middelbare leeftijd. Ze heet Tine, heeft een artistieke opleiding, maar in die sector is het aanbod van betaalde - banen niet groot. Ze komt zich informeren over het werk van logistiek medewerker, een job waarin niet-verpleegkundigen een deel van de verzorgende taken van patiënten op zich nemen.

Bij de stand ‘kritieke diensten’ krijgt een meisje - Evy - uitleg. Ze komt uit Roeselare en studeert verpleegkunde. Ze is derdejaars. Ze zal, zegt ze, nog een jaar extra doen, spoed

en intensieve zorgen.

Er zijn meer studenten die rondlopen. Ook scholieren. Jesse zit in het laatste jaar middelbaar en wil volgend jaar verpleegkunde studeren.

Spoedgevallen of de ambulancedienst is zijn ‘ding’. “Ik ben vrijwilliger bij het Rode Kruis en ik ken een aantal verpleegkundigen die me al over hun job vertelden. Ik kom hier meer informatie zoeken, meer specifieke uitleg.” Zijn vrijwilligerswerk heeft hem meer zin gegeven in een job in de verpleegkunde.

ziekenhuis in beeld brengen. Die diversiteit is volgens haar onvoldoende bekend bij de buitenwereld.

“Veel mensen hebben nog het idee dat het de ‘was en de plas’ is, maar verpleegkunde is zoveel meer. Dat gaat van zeer technische zaken naar heel humane, menselijke dingen.

Zorg is zonder twijfel een deel van verpleegkunde maar een steeds kleiner deel omdat de techniciteit meer en meer de overhand krijgt.

Bovendien is de opnameduur verkort. Dus op een heel korte tijd

gebeurt steeds meer voor de patiënt.

Dat vraagt een organisatie van de zorg, een begeleiding en ook educatie van de patiënt (bijvoorbeeld hoe moet het verder in de thuissituatie).”

De vraag naar medewerkers is in UZ Leuven zeker wat verpleegkundigen betreft, groter dan het aanbod.

“Globaal gezien doen we het goed,” zegt Lon Holtzer, “maar niet alle vacatures zijn ingevuld.” En dat zal in de toekomst niet veranderen.

Door de vergrijzing neemt de zorgvraag in de maatschappij alleen maar toe en daarnaast wordt het vak ook steeds technischer waardoor de intensiteit van de zorg groeit.

Lon Holtzer is realistisch genoeg te zeggen dat niet iedereen het juiste profiel heeft om in de verpleegkunde te werken. Maar er zijn ook logistieke taken (materialen verzorgen, administratie) die gedaan moeten worden. Als iemand de affiniteit met het werken in de zorgsector heeft, dan biedt het werk een grote voldoening, weet ze. “Je gaat met patiënten op weg, begeleidt hen in een proces en je krijgt van hen ongelooflijk veel terug. Het werk roept een aspect van lijden en dood - en dat is er soms wel - maar er zijn ook veel momenten waarin je met blije en dankbare mensen werkt omdat een proces goed verlopen is en ze terug naar huis mogen.”

Jobbeurs 2009 groot succes De jobbeurs van UZ Leuven in februari was de vierde in de huidige formule en bleek opnieuw een groot succes. Marianne Vael, directeur personeelsbeleid UZ Leuven: “We organiseerden al een tijdje een jobbeurs voor verpleegkunde maar sinds vier jaar hebben we de formule gewijzigd en de beurs opengetrokken naar de verschillende disciplines in het ziekenhuis. We hebben dit jaar zo’n 1 200 bezoekers gehad. Dat is enorm. En er zijn meer dan 200 online-sollicitaties geweest.” De week na de beurs waren er al 50 sollicitatiegesprekken ingepland. “Ik ben heel gelukkig,” zegt Marianne Vael dan ook.

UZ Leuven is altijd op zoek naar goede mensen. “De zorgsector is een zorgenkindje,” aldus Marianne Vael.

“Er is een reeks knelpuntberoepen. Er is schaarste op de markt, niet alleen wat verpleegkundige beroepen betreft, maar ook als het gaat om laboranten, beeldvormers... Er is geen evenwicht tussen wat de

Diversiteit “Het is een hele mengeling van mensen die hier binnenkomen,” zegt Lon Holtzer, verpleegkundig directeur UZ Leuven. “Er zijn bezoekers die nog de humaniora doen en voor een beroepskeuze staan. Er zijn studenten verpleegkunde die afstuderen. Er zijn verpleegkundigen die elders werken. En er zijn mensen die zich willen heroriënteren.”

Hoe belangrijk is zo’n jobbeurs?

“Heel belangrijk,” aldus Lon Holtzer. “We kunnen zo de diversiteit van jobmogelijkheden in het

Een aspect van de jobbeurs is ook dat de medewerkers er graag aan meewerken.

Marleen is zo’n hoofdverpleegkundige. Ze werkt op de afdeling algemeen inwendige (een verpleegeenheid) en geeft haar vrije zaterdag op om aan de jobbeurs mee te helpen.

“Ik werk er graag aan mee omdat we veel mensen nodig hebben en omdat het verpleegkundig beroep ook promotie verdient. We hebben een hoge werkdruk en niet elke vacature kan direct ingevuld worden. Dat vraagt van de mensen op de eenheid wat creativiteit om de werkdruk op te vangen.” Ze zegt fier te zijn op het werk op de afdeling.

“Ik vind het leuk om dat hier nu uit te dragen en hoop dat het ook effect heeft. Ik werk hier sinds 1995 en heb al veel verschillende werkplekken gehad. Dat is het leuke aan UZ Leuven, aan de grootte ervan. Je hebt veel mogelijkheden om iets anders te doen, om jezelf te ontplooien, om bij te leren.”

Traject We trekken verder over de jobbeurs.

Op de eerste verdieping in de onthaalhal zijn de niet-verpleegkundige jobs gecentraliseerd. IT, schoonmaak, administratie, keuken... Ook hier is het druk en wordt er veel uitleg gegeven. Hilde is trajectbegelei-

scholen aan afgestudeerden bieden en de behoefte op de markt.”

UZ Leuven neemt ook deel aan jobbeurzen buiten het ziekenhuis zelf, maar Marianne Vael zegt dat men de formule van een eigen beurs verder wil uitbouwen. Die werkt immers ook drempelverlagend. “De formule biedt de mogelijkheid om de geïnteresseerden binnen de muren te krijgen en hen zo voeling te laten krijgen met wat hier gebeurt.” Mensen die eraan denken om in UZ Leuven te werken, worden door de medewerkers zelf geïnformeerd. Marianne Vael: “Onze medewerkers zijn de beste ambassadeurs. Ze brengen hun verhaal met passie. Ze zijn gedreven en zorgen met deskundigheid en respect voor de patiënt. Ze staan er elke dag van het jaar.”

Overigens is UZ Leuven voortdurend op zoek naar nieuwe medewerkers. De beurs maakt deel uit van een heel jaarprogramma. En op de website www.uzleuven.be is er een link naar de pagina ‘werken in UZ Leuven’.

UZ-magazine - maart 2009 23

Ine

Hilde

Lon

der en helpt mensen die laaggeschoold of langdurig werkloos zijn om functies te zoeken die bij hen passen. Ze is met vier mensen naar campus Gasthuisberg gekomen. “Ik begeleid ze hier. We weten dat deze mensen makkelijk ‘verloren’ lopen als ze naar een groot bedrijf of instelling gaan,” zegt ze. “Ze zijn zeker geïnteresseerd. In het algemeen krijgen ze nooit zoveel uitleg over de jobs als hier. Voor hen is het daarom ideaal om naar zo’n dag te komen en ze krijgen echt een beeld van wat het werk is. Er is wel een

Kenny is bezig aan een opleiding bio-ingenieur. “Ik moet nog een jaar doen, maar ik kom eens kijken. Ik kom niet echt solliciteren, wel informatie zoeken. Een ziekenhuis is voor onze richting een goede oplossing.”

Ook buitenlanders hebben de weg naar de jobbeurs gevonden.

Giuseppe komt uit Perugia in Midden-Italië. Hij doet in Leuven een master in ‘fysical education’ en werkt mee aan de revalidatie van patiënten. Momenteel doet hij een stage in campus Gasthuisberg en helpt mucoviscidosepatiënten. “Ik

is psychologe. Haar oom werkt op campus Gasthuisberg en had haar aangeraden naar de jobbeurs te gaan.

“Ik zoek een job als psychologe. Ik heb wel werk momenteel: ik sta in een keuken.” Als psychologe? Ine: “Ja, zo reageert iedereen. Het is heel moeilijk om werk te vinden in onze sector. Er is een overaanbod van afgestudeerde psychologen. Ik ben hier gekomen om contacten te leggen. Er is iets anders uitgekomen dan waar ik aan gedacht had: er zijn mogelijkheden voor psychologen om als verpleegkundigen in de psychiatrie te werken. Ze kunnen daar moeilijk mensen voor vinden. Die patiënten hebben veel begeleiding nodig en omdat psychologen in dezelfde sfeer werken, zijn er mogelijkheden. Ik heb me nu ingeschreven.”

Haar moeder is meegekomen naar de beurs. Samen hebben ze deelgenomen aan de rondleiding. “Het is altijd boeiend om eens achter de schermen te kijken. Die kans krijg je anders niet. We zijn in het operatiekwartier geweest, in het kinderziekenhuis... Ze proberen hier echt een heel familiale sfeer te creëren voor die kinderen, geen ziekenhuissfeer.”

Iets verderop zit een jonge vrouw aan een computer. Bij de inschrijvingen kunnen de geïnteresseerden hun cv op de computer doorgeven. Ze is, zegt ze, gewoon nieuwsgierig. “Ik kom kijken welk aanbod er is. Ik was hier eerder omdat mijn zoontje in het ziekenhuis was opgenomen, ik zag toen ook dat de jobbeurs er was en noteerde de datum in mijn agenda.”

Ze is met ziekteverlof. Dat zal nog een tijdje zo zijn, vertelt ze. “Ik weet niet of ik mijn huidige job nog kan doen als ik helemaal genezen zal zijn.

Ik heb een hersentumor gehad. Die is genezen maar ik moet nog wel op controle. Door die tumor heb ik een

‘We kunnen via de beurs de diversiteit van jobmogelijkheden in het ziekenhuis in beeld brengen’ mogelijkheid voor onlinesollicitatie, maar dat is voor hen toch een stap te ver. Het zijn niet echt mensen die veel met de computer werken of via een website naar werk zoeken.”

Twee jongens, Jurriaan en Kenny, staan te wachten om meer informatie te kunnen krijgen. Hun moeders werken in UZ Leuven en hebben hen aangeraden eens een kijkje op de beurs te nemen. Jurriaan: “Ik heb enkel een diploma middelbaar onderwijs en ik ben aan het uitzoeken in welke richting ik kan gaan qua werk en qua opleiding. Ik ben geïnteresseerd in de facilitaire dienst. Ik heb ook het rijbewijs voor een vorkheftruck. Misschien is er iets dat mij ligt. Hier is werk voor arbeiders, voor bedienden, voor veel volk. Er zullen waarschijnlijk wel algemene vacatures zijn. Daarom zei mijn moeder ook dat ik eens moest gaan kijken.”

24 UZ-magazine - maart 2009

ben vandaag op zoek naar informatie. Het zou heel fijn zijn hier te kunnen werken,” zegt hij.

Op de begane grond waar de inschrijving is, staat een gekleurde vrouw, Rosa, een Ethiopische (haar vader is Italiaan, haar moeder Ethiopische). Ze woont al 14 jaar in België, is van opleiding boekhouder en was meer gericht op de commerciële sector. Maar gezien de meeste bedrijven tweetalige mensen vragen, komt ze moeilijk aan de slag. Ze heeft losse opdrachten als lesgeefster (kalligrafie, juwelen maken) en als sociale tolk (onder meer in UZ Leuven). Rosa wil een andere richting op. Momenteel volgt ze een opleiding logistiek medewerker.

Moeilijk Aan een tafeltje bij de inschrijvingen zit een jonge vrouw met - zo blijkt - haar moeder. Ze heet Ine en

spraakstoornis. Ik volg nog logopedie.

Ik moet traag spreken en dat gaat in mijn functie niet. Ik heb bedrijfsmanagement gedaan en werk in een ITbedrijf. Ik moet in mijn functie op een zeker niveau onderhandelen in verschillende talen. In het Nederlands kan ik gemakkelijk alternatieven vinden voor bepaalde woorden als het niet vlot, maar in andere talen vind ik die nog niet. Ik kom graag in contact met andere mensen, maar die spraakstoornis is nu een kleine belemmering. Ik heb hier nu rondgekeken om wat ideeën op te doen als ik ooit zou moeten veranderen van job.”

Spontaan De personeelsdienst van UZ Leuven heeft vandaag voor een keer plaatsgenomen op de stoelen waar normaal de medewerkers van de inschrijvingen zitten. Ze hoeven geen patiënten in te schrijven, wel moeten ze spontane sollicitaties opvangen. Griet is een van de medewerkers van de personeelsdienst. “Het is de bedoeling om veel informatie te geven. Wat wordt van de sollicitanten verwacht, welke competenties zoeken we, hoe ver-

Griet loopt het proces als je komt werken?” zegt ze. “We zoeken de juiste mensen met de juiste competenties. Het is ook onze taak om de waarden van het ziekenhuis uit te dragen. Ik voel me vandaag heel erg een ambassadrice van UZ Leuven. Ik wil de mensen bewust laten worden van de diversiteit. Veel mensen associëren immers het ziekenhuis automatisch met medici, paramedici en verpleegkundigen. Er zijn er weinig die denken aan de IT-mogelijkheden, aan de administratieve ondersteuning.”

Maar het is wel in een ziekenhuisomgeving. Is dat een barrière voor som-

-%4 7%,+% +,!#(4 '!!4 5 3,!0%.

MET WELKE KLACHT GAAT U SLAPEN? FIBROSITIS Dit probleem wordt vaak verergerd door een slechte lighouding waardoor spanningen optreden in de rugen schouderspieren.

HOOFDPIJN/STIJVE NEK Gespannen nekspieren worden vaak verergerd door een slechte slaaphouding en kunnen aanleiding geven tot spanningshoofdpijn. Als de nek niet goed wordt ondersteund gedurende de slaap, kan dat leiden tot pijn en stijfheid.

Marleen mige mensen? Zegt Griet: “Een mevrouw stelde me vragen over werken met kinderen en maakte toen de reflectie: ‘Ja maar, het gaat wel om ziéke kinderen.... ik denk niet dat ik dat psychisch aan kan’. Tja, een ziekenhuis is een ziekenhuis. Natuurlijk zijn er de ondersteunende diensten waar je niet direct met patiënten te maken hebt. Als je kiest voor het klinische, voor de dialoog met patiënten, dan is het belangrijk dat je voldoende empathie hebt en ook voldoende draagkracht om zelf grenzen te trekken. Daar houden we rekening mee in onze screening.” w

Drukverlagende matrassen en orthopedische kussens Wereldwijd aanbevolen door meer dan 30.000 medisch specialisten

ARMPIJN Pijn, stijfheid en een tintelend gevoel in de armen wordt veelal veroorzaakt door een ontsteking van de nekzenuwen.

Deze klachten verergen door een slechte slaaphouding, vooral als de nek niet op de juiste manier wordt ondersteund.

RUGPIJN Rugpijn en stijfheid worden vaak verergerd gedurende de nacht, vooral als de rug door de matras in een onnatuurlijke houding wordt gedwongen.

ISCHIAS Heupjicht, die optreedt achteraan het dijbeen en ter hoogte van de kuit tot aan de voet, kan verschillende maanden aanhouden. Een onnatuurlijke slaaphouding veroorzaakt.

HEUPPIJN Pijn in de heupen kan toenemen door een harde matras en kan leiden tot een gevoel van ongemak en zelfs tot een ontsteking van het gewricht.

PROBLEMEN MET DE BLOEDSOMLOOP

KNIEPIJN

Problemen met de bloedsomloop zorgen vaak voor gezwollen voeten en pijnlijke en stijve kuiten gedurende de nacht. De matras zou zacht genoeg moeten zijn om de contactdruk, die de bloeddoorstroming onderbreekt, te verlagen.

Een ontsteking in en rond de kniegewrichten kan leiden tot een gevoeligheid voor druk en aanraking. Om dit probleem op te lossen dient een matras op zelfs de lichtste plaatselijke druk te reageren.

Orthopedische hoofdkussens en drukverlagende matrassen

U W

A D V I S E U R

Nieuw!

Supreme, een uitbreiding op de Scandinavische bedcollectie van TEMPUR De nieuwe combimatras Royal heeft 5cm extra TEMPUR materiaal en een verhoogd ventilerend vermogen.

4%-052 !50).' ,!44/&,%8 7).8 I N

D E

R E G I O

HAACHTSTRAAT 79 - 3020 VELTEM CENTRUM • T 016/48 83 36 www.meubelen-patrima.be • 7.000 m2 woonideeën ma-vrij: 9u-12u & 13u-18u30 • za: 10u-12u & 13u-18u • zo: 14u-18u • donderdag en feestdag gesloten

UZ-magazine - maart 2009 25

column Iedereen heeft zijn verhaal...

A

Acht jaar was ze toen ze haar eerste boek schreef.

Gezeten op de achterbank van onze oude gezinswagen op weg naar oma en opa.

“Ik schrijf een boek”, zei ze. En dat was dat. Met dat éne besluit leek het werk al gedaan.

Zelf doe ik uren over het schrijven van een brief. Zij dus niet. Op een dag was ze er klaar voor.

“Ik zeg nog niet waarover het gaat...”, waarschuwde ze me, terwijl ze zich boog over de achterkant van een gerecycleerd blad.

“Heb je al een verhaal?”, vroeg ik, wetende dat daar soms het schoentje wringt.

“Het gaat zo...”, legde ze geduldig uit. “Eerst schrijf ik alle woordjes op die ik ken. Ik maak een lijst. En daarmee schrijf ik dan mijn verhaal.”

Simpel. Eenvoudig. Dat ik zelf nooit op dat idee gekomen was? In mijn haast om volwassen te worden had ik woordenboeken verzameld maar niet met de inhoud gepuzzeld.

Ze krabbelde haar blad vol. Kriskras door elkaar kwamen gemakkelijke maar ook moeilijke woorden te voorschijn. Kip. Pot. Sinaasappel. Daarna volgden alle getallen en kleuren die ze kende. En de maanden en seizoenen. Het blad groeide dicht. Letters en woorden leunden tegen elkaar. Hier en daar ontdekte ik een taalfout, maar haar ingespannen blik weerhield me ervan om kritiek te leveren op het paart, Sneeuwitje en de Stasjonstraat. Ze schreef er nog een hoop andere namen en plaatsen bij. Een hele brok materiaal voor het begin van een verhaal.

En toen las ik: schaatsbaan, gevallen, school.

Hé? Ik zag hoe ze even pauze nam en zachtjes over haar pols begon te wrijven. Maar daarna schreef ze toch voorzichtig voort. Ook de volgende tien kilometer bleef het rustig achter in de auto. Ik gluurde stiekem naar het blad. Ziekenhuis. Gebroken. Huilen. Ik. Verpleegster. Gips.

Ze keek verdrietig alsof de pijn nog aan de woordjes hing.

“Wanneer begin je met de zinnetjes?”, vroeg ik haar nieuwsgierig.

“Straks”, zei ze. Ze had duidelijk geen zin om haar debuut te forceren en half werk af te leveren.

“Weet je al wat je wilt vertellen?”

Ik bedoelde eigenlijk dat ik me afvroeg of het schrijven over haar traumatische ervaring in het ziekenhuis een therapeutisch effect kon hebben op haar leven. Maar het volgende woord dat ze opschreef was ‘kadootjes’ en dat stelde me gerust.

Ik was toch wel onder de indruk van haar schrijfoefening. Misschien moest ik haar methode eens

26 UZ-magazine - maart 2009

column

Clara Vanuytven

uitproberen? Eerst een bloemlezing maken van alle woorden die me bezighielden. Alle gekke denkbeelden en opgepotte ideeën uitspuien. En daarmee dan het volmaakte gedicht schrijven! Eentje dat zo ontroerend en beklijvend zou zijn dat mensen beginnen te snotteren als het voorgelezen wordt, of waar ze zo hard om moeten lachen dat ze de rest van de dag vrolijk blijven.

Misschien kunnen we dat allemaal? Want iedereen heeft ‘zijn’ verhaal, een hoop woorden die in je hoofd

‘Ik vroeg me af of het schrijven over haar traumatische ervaring in het ziekenhuis een therapeutisch effect kon hebben op haar leven’ zitten en op een blad een nieuw leven kunnen beginnen.

Soms doet het loslaten wel pijn want woorden roepen herinneringen op. Maar eens de letters op papier, kan er een enorme last van je schouders vallen. Mijn vader overleefde de oorlog met het schrijven van zoete liefdesgedichten voor mijn moeder. Waarschijnlijk heeft hij er geen rekening mee gehouden dat die brieven ooit in handen van zijn kinderen konden vallen... Geloof me, wij vonden ze práchtig om te lezen.

Vijfentachtig is hij nu. En hij schrijft nog steeds gedichten voor haar. Misschien erfde mijn dochter zijn talent? Ze is alleszins vroeg genoeg met schrijven begonnen. Niet iedereen levert zijn eerste tekst, vastgegordeld op de achterbank van een auto, op weg naar de andere kant van het land.

“Wat ga je doen als je verhaal af is?”, vroeg ik mijn dochter toen.

“Af? Mijn boek, bedoel je?”

“Ja, je boek.”

“Een nieuw boek schrijven.”

Het leven kan zo eenvoudig zijn. Soms vergeet ik dat heel even, maar gelukkig is er meestal wel een kind dat het nog weet. w

Clara Vanuytven is auteur en woont in Keerbergen.

Ze schrijft graag voor kinderen en voor volwassenen die van een tikje humor houden.

1/1 uz

In de winter moet je wat meer vet eten om je te beschermen tegen de koude. En je moet extra vitaminen nemen want er is minder vers voedsel. Klopt dat nog? Astrid Wijenbergh (klinisch voedings-

rijk ook in de winter buiten te komen.”Vijftien minuten per dag de handen en het gezicht blootstellen aan het zonlicht is voldoende voor de aanmaak van vitamine D. Ouderen komen echter wat minder buiten en zij zouden via hun voeding meer vitamine D moeten binnenkrijgen.

Vitamine D is ondermeer toegevoegd aan margari-

ne en minarine. Vette vis zoals zalm en makreel bevatten van nature vitamine D.”

Bewegen De vraag is of je in de winter dikker wordt? En als dat zo is, is dat een gevolg van de voeding?

Astrid Wijenbergh: “Ik denk wel dat de mensen in de winter wat zwaarder worden. Dat kan aan de voeding lig-

coördinator UZ Leuven) geeft antwoord.

Eigen bodem Voor wie geen diepvries- of blikgroenten wil, zijn er seizoens-

Voeding

Ad van Poppel

De oude volkswijsheden leren je dat je in de winter wat meer vet moet eten als extra bescherming tegen de koude.

Bovendien zouden er minder verse producten verkrijgbaar zijn zodat je een vitaminetekort oploopt. Extra vitaminen worden dan ook aangeraden.

Klopt dat allemaal? Hebben de volkswijsheden waarde of nog waarde?

Vroeger was dat het geval, zegt Astrid Wijenbergh. “Er was vroeger geen goede andere manier om je tegen de koude te beschermen. Tegenwoordig is dat niet meer zo. We werken immers veel meer binnen. En de mensen die nog buiten werken, hebben een heel goede bescherming met de kleding van vandaag zodat ze geen extra vet nodig hebben. Vroeger dacht men dat vet nodig was. Maar vroeger was er ook alleen maar roomboter - er was geen alternatief.”

Een vitaminetekort loop je ook niet op in de winter. In principe niet, tenminste. Astrid Wijenbergh: “Als je je houdt aan de actieve voedingsdriehoek, dan loop je geen risico op tekorten. Alleen is het wel zo dat vitamine D voor een deel aangemaakt wordt door het zonlicht. Het is dus belang-

28 UZ-magazine - maart 2009

Creatief met witlof, wortelen, prei en kool Witlof, wortelen en prei op een andere manier?

UZ-magazine geeft vier recepten.

Gebakken witlof met tijm, sinaasappelsap en knoflook voor 4 personen: 4 stronken witlof, olie, 1 teen knoflook fijngehakt, 1 handvol verse tijm, zout en peper, 3 dl sinaasappelsap Verwarm de oven voor op 220°C . Verwijder eventueel gekleurde blaadjes van de witlof. Snijd ze in de lengte doormidden en dan in de lengte in vier.

Bak de witlof 4 minuten in een hete pan met olie, knoflook, tijm en zout en peper. Doe het sinaasappelsap erbij. Doe alles over in een ovenschaal, dek af met aluminiumfolie en bak 10 minuten in de voorverwarmde oven. Haal dan de folie eraf en zet de schaal nog 10 minuten in de oven. Breng zo nodig verder op smaak met peper.

Wortelen uit de oven voor 4 personen: 750 g jonge wortelen (bospeen) gewassen en schoongeboend, olijfolie, rode wijn azijn, zeezout en peper, tijm, 3 tenen knoflook geplet Verwarm de oven voor op 200°C. Hussel de wortelen met olijfolie, een scheut azijn, peper, zout, tijm en de tenen knoflook door elkaar. Leg ze in een braadslee of ovenschaal, dek strak af met aluminiumfolie en zet 30-40 minuten in de oven. De wortels moeten net zacht zijn. Haal de folie weg en laat de wortelen nog 10 minuten in de oven staan totdat ze bruin gekarameliseerd zijn.

groenten van eigen bodem verkrijgbaar. Astrid Wijenbergh zegt dat de kans groot is dat seizoensgroenten van inheemse oorsprong zijn.

Wat is er in de periode maart en april beschikbaar? Er zijn nog veel kool-

Als je je houdt aan voeding volgens de voedingsdriehoek, dan loop je geen risico op tekorten soorten in het aanbod. En verder champignons, prei, veldsla, witlof, wortelen. “Met koolsoorten kun je lekkere dingen maken”, weet de voedingscoördinator. “Je kunt kiezen voor stamppot, maar ook voor een wokgerecht met kipfilet, vis en rijst.

Witlof is volop verkrijgbaar en lekker.

Je kunt ouderwets rolletjes met kaas en ham maken, maar je kunt de witlof ook stoven met look en een sinaasappelsausje. Dat is een nieuwe manier om die groenten te verwerken. Prei kun je stoven met look en uien, of verwerken in een stamppot of soep. Je kunt heel creatief zijn met ‘saaie’ wintergroenten.”

Gestoofde prei met Parmezaanse kaas voor 4 personen: 4 dikke of 6 dunne preien, vloeibare ‘bak en braad’ of olie (2 soeplepels), zout, 3 eetlepels versgemalen Parmezaanse kaas Maak de prei schoon en halveer de prei in de lengte. Was de prei grondig onder koud stromend water. Leg de stukken prei in een pan, een lange smalle pan is ideaal. Voeg de vloeibare ‘bak en braad’ of olie en 6 eetlepels water toe. Doe een deksel op de pan en stoof de prei op een niet te laag vuur in 15-25 minuten gaar.

Draai ze van tijd tot tijd om. Als de prei zacht is, haal dan het deksel van de pan, draai het vuur hoger en laat het kookvocht verdampen. Strooi er, voordat je de pan van het vuur haalt, de gemalen kaas over.

Wokgerecht voor vier personen: 400 g kipfilet, in blokjes gesneden (2 bij 2 cm), olie (2 soeplepels), 1 teentje knoflook fijngehakt, 1 ui gesnipperd, 2 cm verse gember kleingesneden of 1 theelepel gemalen gemberpoeder, 1 theelepel gemalen komijn, 150 gram champignons in plakjes gesneden, Chinese kool of witte kool fijngesneden, 1 rode paprika in reepjes gesneden, 150 gram sojascheuten, 1 dessertlepel oestersaus, 3 eetlepels sojasaus, peper Roerbak de blokjes kipfilet in een hete wok met de olie, voeg de fijngehakte knoflook, ui, gember en komijn toe. Voeg na ca.

5 minuten de plakjes champignons, kool en paprika toe. Roer steeds om totdat de groenten gaar, maar knapperig zijn. Voeg de sojascheuten toe. Voeg oestersaus en sojasaus toe en maak op smaak met peper. Serveer met mie of rijst.

Dat verse groenten koken meer werk vraagt, betwijfelt Astrid Wijenbergh.

“Als je het lastig vindt om zelf die groenten schoon te maken, kun je ze ook schoongemaakt kopen. Gezond koken met verse producten hoeft niet

meer werk te betekenen, al denken veel mensen dat. Je moet er wel iets meer voor doen. Je kunt prima in een half uur tot veertig minuten tijd een verse maaltijd die gezond en lekker is op tafel zetten.” Overigens: ‘de’ gemiddelde Belg eet nog altijd veel te weinig groenten. Per dag zou je aan 300 gram moeten komen om voldoende vitaminen, vezels en mineralen binnen te krijgen. En dan moet je ook twee tot drie stukken fruit eten.

Dat kan vaak niet in één maaltijd.

Astrid Wijenbergh raadt daarom ook aan om bij een broodmaaltijd eveneens groenten (zoals rauwkost) te nemen. w

I]nhhZc@gjee

Kloppen de volkswijsheden nog?

gen, maar zeker ook aan het minder bewegen in dat jaargetijde. Het is kouder, vroeger donker en dan blijf je liever wat meer binnen voor de televisie.

Een andere vraag is of er genoeg verse producten beschikbaar zijn. Natuurlijk kun je je diepgevroren zomergroenten in de winter eten. “Met diepvries is niet veel mis. Het meeste wordt ingevroren kort na het oogsten. Er is weinig verlies aan vitaminen en mineralen. Neem je bijvoorbeeld spinazie met een roomsaus, dan zijn vitaminen en mineralen wel juist, maar zijn er wel meer zout en calorieën aan toegevoegd,” vertelt Astrid Wijenbergh. Qua prijs is diepvries niet veel duurder dan verse groenten. Soms is het zelfs goedkoper omdat de verwerker de groenten in grote hoeveelheden in één keer koopt. Groenten uit blik vormen wat vitaminengehalte betreft geen probleem. Het nadeel ervan is evenwel dat er meer zout aan toegevoegd is. Bij fruit in blik is er dan weer meer suiker gebruikt.

KZg]j^oZc½ YVi cdd^i 6aaZ kZgY^Ze^c\Zc lZZg WZgZ^`WVVg KgVV\ kg^_Wa^_kZcY ^c[dgbVi^Z

%-%% .) (+* " <G6I>H

DkZgVa ^c 7Za\^ " ')j$')j :hi]Zi^hX] Zc Y^hXgZZi :^\Zc [VWg^XVVi

C>:JL dd` kddg hbVaaZ igVeeZc

lll#bdcda^[i#WZ

IgVea^[iZc ?V! hijjg b^_ jl <G6I>H YdXjbZciVi^Z

JOB

C66B 69G:H I:A# I]nhhZc@gjee Bdcda^[i ck " @VaZlZ\ '% " .%(% <Zci " ;Vm %. '&+ +* ,* " ^c[d5bdcda^[i#WZ GZ\^dcVaZ XZcigV/ %' '&, (, -) " %( '(. '& )( " %&& '* '* )( " %. '&+ +* +* " %*% () *) *%

UZ-magazine - maart 2009 29

FUN PAGE

Grappen en grollen

Sudoku Probeer in elke rij, in elke kolom en elk vlak (de vetgedrukte vierkanten) de cijfers 1 tot en met 9 te plaatsen. Er mag in een rij, kolom of vlak nooit twee keer hetzelfde cijfer voorkomen.

- â&#x20AC;&#x2DC;Ik ben mijn hond kwijt.â&#x20AC;&#x2122; - â&#x20AC;&#x2DC;Zet een advertentie in de krant.â&#x20AC;&#x2122; - â&#x20AC;&#x2DC;Dat heeft geen zin. Hij kan niet lezen.â&#x20AC;&#x2122; In een groot cafĂŠ in Parijs roept een Amerikaanse toerist de ober.

- â&#x20AC;&#x2DC;Het is hier om te stikken! Doet u alstublieft de airco aan!â&#x20AC;&#x2122; - â&#x20AC;&#x2DC;Goed meneer.â&#x20AC;&#x2122; Tien minuten later roept de Amerikaan de ober weer.

- â&#x20AC;&#x2DC;Nu bevries je hier! Mag de airco weer uit?â&#x20AC;&#x2122; - â&#x20AC;&#x2DC;Goed meneerâ&#x20AC;&#x2122;, antwoordt de ober beleefd.

Nog geen vijf minuten later brult de Amerikaan weer om de ober.

- â&#x20AC;&#x2DC;Ober! Nu is het weer te heet! Doe de airco maar weer aan.â&#x20AC;&#x2122; Een andere toerist aan het tafeltje ernaast, zegt tegen de ober: - â&#x20AC;&#x2DC;Ik bewonder uw geduld. Ik zou hem al lang de zaak uitgegooid hebben met zâ&#x20AC;&#x2122;n airco...â&#x20AC;&#x2122; De ober haalt zijn schouders op.

- â&#x20AC;&#x2DC;Ach, weet u, als hij maar tevreden is. Hoe dan ook, wij hebben hier niet eens een airco.â&#x20AC;&#x2122;

2

6

3

1

9

5

1

3

2

7 6

8

7

1

3

1

9

8

4

2

5

7

8

4

5

7

7

1

6

3

8

4

9

6

3

2

2

7

3

5

8

9

3

2

4

1

9

4

6

6 4

1

4

6

7

8

3

2

9

5

5

9

.ȳȍS Í&#x2014;ČŞÓ?[Čş ÍŠJĘ&#x161; ÓŚČŞS Ȫ͸ Ç&#x2018;OEČŞST

1

8 1

7

Kruiswoordraadsel horizontaal 1 zoo 2 compagnie - tijdelijk gebruik 3 soort van gibbon met zwart gezicht - hert - rivier in ItaliĂŤ 4 vogel - dierendokter 5 voorvoegsel - priem 6 dierenverblijf voor nachtdieren - muzieknoot 7 bontgekleurde papegaai- vreugderoep - Evangelische Omroep 8 soort adder 9 en dergelijke - niet uit 10 zestig minuten - van het moment dat 11 dier met verlengde snuit en kleverige tong om mieren te vangen 12 een koe heeft er vier - verkorting van dashond 1

2

3

4

5

6

7

8

9 10 11 12

verticaal 1 verblijf voor dolfijnen 2 uitroep van pijn - latijn voor bid - ajuin 3 gebroken wit - engelse kat - vertragingsmiddel 4 oude Japanse afstandsmaat - voegwoord van tijd voegwoord - mast 5 lof - bek - verdwenen 6 en volgende - paard - eerste twee letters van een reukorgaan 7 aftreksel van gedroogde bladeren - tijd van de mens zijn bestaan op aarde 8 rivier in Nederland - traditie 9 soort bok - symbool voor neon 10 uit Noorwegen - tuin 11 lidwoord - klaar 12 dikhuidig zoogdier met een enorme hoorn op zijn neus - stier

1 2

i&SHPOPNJTDIFw NBUSBTTFO o MBUUFOCPEFNT o IPPGELVTTFOT o CVSFBVTUPFMFO o SFMBY[FUFMT NBTTBHF[FUFMT o TBMPOT o LOJFTUPFMFO [JU FO TUBUBGFMT o [JUCBMMFO

Word een clown

3

Duurt het te lang voor de cliniclowns langskomen? Word dan zelf een clown. Een paar tips om een echte clown te worden: - de jas: vraag je ouders een voor jou veel te grote oude jas en sla de mouwen om. Stop de zakken vol met clownsspullen (een bellenblaas, ballonnen, een grote, gekleurde zakdoek, fluitjes...)

- de broek: vraag ook een hele grote oude broek. Knip de pijpen net onder de knieĂŤn af. Gebruik bretels tegen het afzakken.

Versier hem met lapjes stof.

- kousen: zoek kleurige kousen, gestreept of geruit. Sportsokken of -kousen zijn ook goed.

Met een pet op en als het lukt wat schmink ben je een echte clown. Veel plezier.

verticaal: 1) dierentuin; 2) cie -mode; 3) lar - ree po; 4) fuut - veearts; 5) om - els; 6) nocturama; 7) ara - io - EO; 8) ratelslang; 9) e.d. - aan; 10) uur - vanaf; 11) miereneter; 12) magen - das

kruiswoordraadsel

horizontaal: 1) dolfinarium; 2) au - ora - ui; 3) ecru - cat - rem; 4) ri - tot - en - ra; 5) eer - muil - weg; 6) e.v. - ros - ne; 7) thee - leven; 8) eem - adat; 9) impala - ne; 10) noors - gaard; 11) de - af; 12) neushoorn - os

0QFO V o V ;BUFSEBH V o V ;POEBH NBBOEBH FO GFFTUEBHFO HFTMPUFO

Oplossingen funpagina 30 UZ-magazine - december 2008

#FELJOH &SHPQPMJT -FVWFOTFTUFFOXFH # #PPSUNFFSCFFL 5FM 'BY F NBJM JOGP!CFELJOH CF

5FM 'BY F NBJM JOGP!CFELJOH CF

Sudoku

9 2 3 6 1 5 4 8 7

12

4 7 6 9 8 3 2 5 1

11

8 5 1 4 2 7 3 9 6

10

5 6 7 8 3 2 9 1 4

9

1 8 2 7 4 9 6 3 5

8

3 9 4 5 6 1 8 7 2

7

7 1 8 2 9 4 5 6 3

6

&SHPQPMJT #SBTTDIBBU .BSJB UFS )FJEF

#SFEBCBBO # #SBTTDIBBU

6 4 5 3 7 8 1 2 9

5

2 3 9 1 5 6 7 4 8

4

XXX CFELJOH CF

0QFO V o V ;BUFSEBH V o V ;POEBH V o V %JOTEBH FO GFFTUEBHFO HFTMPUFO

(FTQFDJBMJTFFSEF LJOFTJUIFSBQFVUFO IFMQFO KF HSBBH UFS QMBBUTF IFU CFTUF UF LJF[FO WPPS KF SVH

4MBÇ&#x2018;Ň&#x20AC; ӏȢͥ [̢Ó&#x201A; ӏȢͥ

Rug-, nek- of schouderklachten?

Spierpijn, spataders, oedeem, ...?

GOED ZITTEN EN SLAPEN KAN WONDEREN DOEN!

Perfect Chair Club

Lig jij ook zo zalig?

Zero-gravity relaxzetels van Ergorelax verminderen en voorkomen rugpijn stimuleren de bloedcirculatie verhogen de longcapaciteit verlagen de hartslag

Tevens aangeraden voor sportmensen en mensen met een staand of zwaar beroep.

Promotie

Sonsie Gravity

Gravity

€750

Perfect Chair

€ 995

ZEGRAMAX (HT 7450) Zero-gravity massagerelax voor professioneel en particulier gebruik

Relaxzetels met opstalift of opstahulp maken opstaan en neerzitten veel gemakkelijker Relaxzetels met instelbare rugsteun en kantelpositie voor mensen van 1,50m tot 2,10m

exclusief verdeler van

en

Aangeraden door artsen, kinesisten en binnenhuisarchitecten

HERSELT DORP 78 - Tel.: 014/54 55 11

e-mail: info@debedstee.be • info@ergorelax.eu www.debedstee.be • www.ergorelax.eu

Open: ma-di-do-vr: 10 - 12.30 en 13.30 - 18.30u.

Zaterdag: 10 - 12.30 en 13.30 - 17u Gesloten op woensdag, zon- en feestdagen!