UZ-magazine september 2008

MAGAZINE

Verantwoordelijke Uitgever: Suzy Van Hoof, Herestraat 49, 3000 Leuven

Verschijnt driemaandelijks, jg 24 - nr 3 - september 2008 Afgiftekantoor Aalst 1 - P509066

Mobiliteit in en rond UZ Leuven CVA, en dan?

Vijvergesprekken van Jan van Rompaey De bakkerij van UZ Leuven

! is e at me Gr m e Ne

UZ

UZ-MAGAZINE is bestemd voor patiënten en bezoekers van UZ Leuven • campus Gasthuisberg • campus Lubbeek • campus Pellenberg • campus Sint-Pieter • campus Sint-Rafaël

î ˆî ˆî ˆî ˆî ˆ

5W RUG EN WEL ZIJN ONZE ZORG

serviceresidentie

Onbezorgd wonen en genieten 62!!' 62)*" ,)*6% .$ /.: % '2!4 )3

• Luxueuze appartementen in parktuin van 2ha

"2/# (52 %

äxäxä{

• Rustige ligging op 5 km van centrum Leuven • Ruim dienstenaanbod volgens eigen wensen Restaurant, cafetaria, kapsalon, wassalon, boodschappendienst, privÊ-taxidienst, poetsdienst, huishoudelijke hulp, medische en persoonlijke verzorging • Veiligheid: alarmsysteem, 24/24 permanentie • Privacy en vrijheid • Gezelschap en animatie • Mogelijkheid tot huren of kopen

%EN RAAKVLAK TUSSEN ERGONOMIE EN ECOLOGIE .IRWANA BIEDT SINDS KWALITEITSPRODUCTEN ROND GEZOND LIGGEN ZITTEN EN GAAN %EN UITGEBREID GAMMA ERGONOMISCHE SLAAPSYSTEMEN

RELAX ZETELS STOELEN EN TAFELS VOOR KANTOOR EN THUIS INCLUSIEF KINDER MEUBILAIR ZITBALLEN BABYPRODUCTEN EN SCHOENEN :ORGVULDIG GESELECTEERDE MERKEN VOOR UW RUG EN UW WEL ZIJN

AANGEBODEN IN EEN ONTSPANNEN SFEER IN ONZE SHOW ROOM 7INKELEN BIJ .IRWANA EEN OPENBARING VOOR UW RUG /PEN VAN DINSDAG T E M ZATERDAG VAN U TOT U /.!&(!.+%,)*+ !$6)%3 6!. /.:% +).%3)34%. ) $)%.34 .! 6%2+//0

Vrijblijvend inlichtingen: Mvr. Van Lommen

Service-residentie Ter Korbeke Oudebaan 106 - 3360 Korbeek-Lo Tel.: 016/46 39 25 www.terkorbeke.be

WWW NIRWANA BE ) $E "RUYNLAAN ) !NTWERPEN 7ILRIJK )

16 19

UZ Leuven

12

6 Bij een beroerte telt vooral de tijd CVA staat voor ‘cerebro vasculair accident’, letterlijk een ongeluk in de hersenen waarbij een bloedvat geblokkeerd raakt of springt. In de volksmond heet het beroerte. Wie de symptomen tijdig herkent en er direct op reageert, kan veel leed voorkomen.

19 UZ Leuven en mobiliteit Je auto parkeren in een campus van UZ Leuven moet altijd kunnen, maar in de praktijk is dat niet altijd even gemakkelijk voor bezoekers of patiënten. Er zijn alternatieven voor de auto die minder parkeerproblemen scheppen: fiets en openbaar vervoer.

12 Assistenten: al doende leert men Aankomende specialisten krijgen in UZ Leuven hun opleiding. Afgelopen zomer is weer een nieuwe lichting gestart. Wat houdt die opleiding in en wat betekent dat voor de patiënten?

22 Kinderen vergeten door creativiteit even hun ziekte De commissie cultuur kinderziekenhuis, een initiatief van prof. dr. Carine Wouters en prof. dr.

Gunnar Buyse, haalt kunst binnen in UZ Leuven. Kunstenaars zijn interactief bezig met jonge patiënten die zo even hun zinnen verzetten.

16 De warme bakker De geur van vers gebakken brood hangt sinds 1986 elke dag over campus Gasthuisberg. UZ Leuven heeft er een eigen bakkerij voor patiënten, bezoekers en personeel.

UZ MAGAZINE Jaargang 24, nummer 3 (september 2008) Kwartaalblad voor patiënten, familie en bezoekers van UZ Leuven, campus Gasthuisberg, Lubbeek, Pellenberg, Sint-Pieter en Sint-Rafaël.

inhoud

6

26 Jan Rompaey aan de oever van de vijvers De vijvers van campus Gasthuisberg en Pellenberg zijn plekken waar bezoekers en patiënten op mooie dagen rust en verpozing zoeken. Jan van Rompaey nam er afgelopen zomer ook plaats en luisterde naar ‘vijververhalen’.

30 KHLeuven op campus Gasthuisberg Begin dit jaar verhuisde de opleiding verpleeg- en vroedkunde van de Katholieke Hogeschool Leuven van de stad naar campus Gasthuisberg. vaste rubrieken 4 Journaal: Berichten over en uit UZ Leuven 5 Woordje van de pastor 10 Column van Kris Gelaude 34 Fun-page - voor de jonge UZ-magazine-lezers

redactieadviesraad: Jan Etienne, Katja Genné, Ludo Govaerts, prof. dr. Marie-Christine Herregods, prof. dr. Peter Reynders, Suzy Van Hoof, Ad Van Poppel, Clara Vanuytven, Jan Verhaeghe en prof. dr. Raymond Verhaeghe eindredactie: Katja Genné hoofdredactie: Suzy Van Hoof redactieadres: UZ Leuven, dienst communicatie, Herestraat 49, 3000 Leuven, tel. 016 34 49 55, uzmagazine@uzleuven.be reclameregie: B-Net, Bie Van Cleuvenbergen, voor DECOM, Stationsstraat 108, 2800 Mechelen tel. 016 63 20 65 – e-mail: bie@decom.be, bie@b-net.be Aan dit nummer werkten mee: Clara Vanuytven, Jan van Rompaey, Ad van Poppel e.a. foto’s: Jan Locus, Geert De Keyser e.a. productie: DECOM NV, Stationsstraat 108, 2800 Mechelen, tel. 015 65 28 52 vormgeving: Carla Van Caeneghem, DECOM projectopvolging: Sabine Rosseel, DECOM verantwoordelijke uitgever: Suzy Van Hoof, Herestraat 49, 3000 Leuven copyright: overname van artikels of gedeelten daarvan wordt toegestaan na overleg met de redactie en met vermelding van de bron UZ-magazine - september 2008

uz journaal

Nieuws uit de gezondheidssector

Donderdag 18 september 2008: Dag tegen Kanker Elke dag krijgen gemiddeld 90 Vlamingen te horen dat ze kanker hebben.

Kanker is een ingrijpende ziekte en de behandeling ervan vergt veel van de patiënten en hun omgeving. Goede informatie, opvang en steun zijn dus van groot belang. Tijdens de negende editie van de Dag tegen Kanker op 18 september aanstaande vraagt de Vlaamse Liga tegen Kanker (VLK) hiervoor extra aandacht.

Voor deze editie slaan de VLK en de ziekenhuizen de handen ineen. Samen maken ze van de Dag tegen Kanker een dag van de kankerpatiënt. Het wordt een evenement waarop mensen met kanker, hun hulpverleners en al wie om hen bekommerd is centraal staan. Ook UZ Leuven doet mee. Op het platform in campus Gasthuisberg staat een uitgebreide infostand. Van 10 tot 15 uur kunnen patiënten en familieleden ook terecht in het oncologisch dagcentrum A en B, de bestralingsafdeling en consultatie B voor een ondersteunende babbel met een vrijwilliger. Die dag wordt iedereen gevraagd om een geel lintje te dragen, het symbool van de Dag tegen Kanker.

Met dat lintje toon je je solidariteit met mensen met kanker en vraag je aandacht voor de strijd tegen kanker.

Kunst in het ziekenhuis De komende maanden exposeren Lizzy Fries, Jo Maes en Anje Claes in de grote gang op de eerste verdieping van campus Gasthuisberg. Lizzy Fries en Jo Maes stellen hun werken tentoon van 22 september tot 31 oktober. Lizzy Fries haalt voor haar tekeningen en schilderijen (aquarel en olieverf) haar inspiratie uit de natuur, reizen en het dagelijkse leven.

Haar creativiteit leeft ze ook uit op oude meubels. Voor Jo Maes vormt de Cobra-filosofie een belangrijke inspiratiebron. Kunstenaars die die filosofie volgen, gaan weg van het rationele en gaan uit van het spontane, kinderlijke zelfs, in felle, vitale kleuren. Van 3 november tot 12 december is het werk van Anje Claeys te bewonderen. Ze is virologe van opleiding en houdt zich daarnaast bezig met grafiek (etsen). In haar kunstzinnige uitingen integreert ze de wetenschap: uitvergrote microscopische beelden van cellen, DNA-strengen en vingerafdrukken in contrasterende kleuren die haar werk een extra dynamiek geven.

Leuven op tv in ‘Dokters van morgen’ Sinds 3 september volgt de VRT op één in de nieuwe reeks ‘Dokters van morgen’ een aantal studenten geneeskunde aan de K.U. Leuven.

Geneeskunde is een van de meest tot de verbeelding sprekende opleidingen.

Het is echter ook een zware opleiding die de studenten ook binnen de muren van UZ Leuven brengt. De eerste vijf jaar zijn vooral theoretisch, gecombineerd met praktische oefeningen in gesimuleerde omstandigheden. Tijdens de laatste twee jaren van de opleiding worden ze geconfronteerd met echte patiënten en komen ze terecht in de harde realiteit van het echte doktersleven. U verneemt meer over de opleiding op pagina 12 in dit UZ-magazine. © VRT

UZ-magazine - september 2008

Winkelen in campus Gasthuisberg U wilt nog snel iets kopen of geld afhalen in campus Gasthuisberg? Er zijn in de ontvangsthal een kiosk, een bloemenwinkel en een bankkantoor. Buiten het bankkantoor en op de eerste verdieping staat een geldautomaat ter beschikking. Ook is er een winkelautomaat waar dag en nacht een groot aantal supermarktartikelen verkocht worden. De hoteldienst van campus Gasthuisberg heeft een folder beschikbaar waarin de plaats van de automaat is aangegeven op een plattegrond. De folder is ook opgenomen in de map van de onthaalbrochure voor patiënten.

Openingstijden winkel: maandag tot vrijdag 7 tot 19.30 uur zaterdag 10 tot 19 uur zondag 13.30 tot 19 uur Bloemenwinkel: maandag 12 tot 18.30 uur dinsdag tot vrijdag 10 tot 19.30 uur zaterdag, zon- en feestdagen 12.30 tot 18 uur

Wie, wat, waar?

Wie kunt u waar bereiken?

UZ-magazine geeft u een aantal nuttige nummers: Onthaal campus Gasthuisberg 016 34 35 36 Onthaal campus Pellenberg 016 33 83 65 Onthaal campus Sint-Pieter 016 33 70 03 Onthaal campus Sint-Rafaël 016 33 27 05 e-mail info@uzleuven.be Inlichtingen campus Gasthuisberg, Pellenberg, Sint-Pieter en Sint-Rafaël 016 33 22 11 Spoedgevallendienst 016 34 39 00 Ambulancedienst 016 22 27 05 Pastorale dienst 016 34 86 20 Sociaal werk 016 34 86 20 Secretariaat ziekenhuisschool 016 34 39 62 Verblijf voor familie: campus Sint-Pieter 016 33 70 03

Bellen in het ziekenhuis Mobiel bellen mag in alle campussen van UZ Leuven.

Maar... er zijn uitzonderingen op plaatsen waar de gsm storingen kan veroorzaken aan de delicate medische apparatuur. Het gaat dan vooral om intensieve diensten en operatiekwartieren. Op die plaatsen moet de gsm volledig uitgeschakeld worden. Een toestel in stand-by kan immers ook nog storingen geven.

Rechtzetting aanspreekpunt Ouderenzorg In UZ-magazine van juni jl. is een foutje geslopen in de vermelding van het telefoonnummer van het aanspreekpunt voor ouderenzorg.

Het correcte nummer is 016 34 00 99.

pastor Een opstapje voor eigen woorden

V

Vandaag wil ik stil blijven staan bij de titel van deze rubriek: ‘woordje van de pastor’.

Wat kan een woordje van de pastor inhouden, wanneer wordt er om een woordje van de pastor gevraagd, welke gelegenheid vraagt om welk woordje, in welke context wordt dat woordje gevraagd en uitgesproken?

Woordje van de pastor: ik proef het in mijn mond, ik probeer het een kleur en geur te geven, maar dat lukt mij niet. Het klinkt zo klein, zo banaal, zo algemeen, maar juist daardoor krijgt het misschien ook wel veel kleur en kun je er ook zoveel kanten mee op.

In de zondagse liturgie in onze kapel valt het een beetje samen met de opening van de viering en met de ‘preek’, ‘schriftuitleg’, ‘bemoediging’, of welk woord we er ook aan geven.

In dit UZ-magazine is het een vertrouwde rubriek, waarin elke pastor om de beurt een ervaring, gedachte, gebeurtenis neerschrijft.

Maar er bestaan nog veel meer vormen van ‘woordje van de pastor’.

Ik denk daarbij aan een gesprek aan bed dat uitmondt in een kort gebed dat spontaan gebeden wordt. Een gebed dat als het ware een samenvatting wordt van al de woorden die in dat gesprek gesproken zijn en zo tot een ander niveau worden opgetild.

Ik denk ook aan al die situaties waarin een patiënt(e) of familie vraagt om bijstand, om een woordje van bemoediging, om een gebed in een moeilijke situatie. Hoe moet mijn woordje dan klinken? Wat hebben die mensen op dat moment nodig? Ik probeer aan te sluiten bij de summiere informatie en mijn eigen aanvoelen. Vanuit mijn religieuze achtergrond bid ik vanuit mijn hart of lees voor uit een psalm. Maar soms voelen die woorden aan als niet meer van vandaag, niet altijd passend bij de mensen aan wie ik ze wil meegeven. Dan ben ik heel blij dat ik af en toe kan terugvallen op mensen die heel goed zijn in het neerschrijven van

WOORDJE VAN DE PASTOR

Lieselot Coebergh mooie woorden die ik kan gebruiken als een opstapje voor mijn eigen woorden. Graag geef ik er u enkele mee in deze bijdrage. Ze zijn bruikbaar in zoveel verschillende situaties, hebben elk een eigen geur en kleur en misschien neemt u ze ook graag eens ter hand, voor uzelf, voor een familielid, voor een medepatiënt.

Wanneer je stem gebroken is en je adem zonder kracht dan draagt het gebed op andere lippen, jou door de nacht. (anoniem)

Elke avond wordt het donker.

Elke morgen wordt het licht. ‘s Morgens gaan de gordijntjes open. ‘s Avonds gaan de gordijntjes dicht. ‘s Morgens word ik blij weer wakker.

Elke avond ben ik moe. ‘s Morgens hoor ik de vogels fluiten. ‘s Avonds gaan mijn oogjes toe.

Of het avond is of morgen.

Of de zon schijnt of de maan.

Ik weet dat God in de hemel Altijd met mij mee zal gaan. (anoniem)

Zegengebed Moge God voor jullie uitgaan om jullie de juiste weg te tonen.

Moge God naast jullie gaan om jullie te behoeden en te steunen.

Moge God achter jullie gaan om jullie te beschermen tegen het kwaad.

Moge God onder jullie zijn om jullie op te vangen wanneer jullie vallen.

Moge God in jullie zijn om jullie te troosten Moge Gods zegen over jullie komen: In de naam van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest. Amen

In het grensgebied Zij is in de stilte aangekomen, in het grensgebied tussen hier en niet meer van hier.

Zij is gekomen tussen bekend en onbekend.

Ze hoort misschien nog een stem die haar groet, de stem van wie haar lief en bekend is…

Ze voelt misschien nog een hand die haar streelt, haar wast, haar verzorgt, haar vasthoudt…

Ze is in de stilte gekomen en wij zijn hier met onze herinneringen.

De herinneringen aan wie ze is geweest, toen haar handen nog werkten, nog zorgden, voor de dingen van elke dag.

Toen ze zelf nog kon, nog niet afhankelijk was van de handen van anderen.

Ze is in de stilte gekomen van de slaap die raakt aan de eeuwige slaap.

We ontsteken hier het Licht van Pasen om haar toe te wensen dat ze mag ontwaken in het Licht van de Eeuwige die geen mens zal vergeten. (naar Marinus van den Berg)

UZ-magazine - september 2008

CVA staat voor ‘cerebro vasculair accident’, letterlijk een ongeluk in de hersenen waarbij een bloedvat geblokkeerd raakt of springt.

In de volksmond heet het beroerte. Wie de symptomen tijdig herkent en er direct op reageert, kan veel leed voorkomen. Prof. dr. Vincent Thijs (neuroloog UZ Leuven) en Guy Aerts (hoofdverpleegkundige stroke-unit UZ Leuven) vertellen over CVA en leven na een beroerte. cva

Ad Van Poppel

Bij een beroerte telt vooral de tijd De menselijke hersenen zijn teer.

Prof. dr. Vincent Thijs vergelijkt het menselijk lichaam met een plantje.

“Net als een teer plantje heeft ons lichaam voeding nodig. Het bloed brengt via de bloedvaten zuurstof en suikers naar de hersenen. Is een belangrijke slagader naar de hersenen echter geblokkeerd, dan geraken die suikers en zuurstof niet meer in de hersenen.” Dat kan gebeuren door een bloedklontertje.

Prof. dr. Thijs zegt dat ons lichaam dat probleem in principe zelf kan oplossen. “Het klontertje is niet stevig genoeg en de bloedstroom is sterk genoeg om het zelf te verbrokkelen. Inwendig zijn er ook stoffen die dat doen. Er is in de bloedstroom sprake van een delicaat evenwicht. Het bloed mag niet te dik, maar ook niet te dun zijn. Er is UZ-magazine - september 2008

een nauwkeurig geregeld mechanisme dat ervoor zorgt dat het bloed vloeibaar blijft. Af en toe is er een klein foutje, een stolsel dat ergens vast kan gaan zitten”, legt hij uit.

meer voor dan bij vrouwen.

Hoofdverpleegkundige Guy Aerts zegt dat CVA, na kanker en hartaandoeningen, momenteel de derde doodsoorzaak is. En zegt prof. dr.

‘Bij het vaststellen van signalen van een CVA moet er zo snel mogelijk gereageerd worden’ Zo’n blokkage is een ‘cerebro vasculair accident’, een beroerte. CVA komt steeds vaker voor. Dat heeft te maken met de toename van beschavingsziektes (hoge bloeddruk, te hoog cholesterolgehalte, diabetes) en de veroudering van de bevolking. Bij mannen komt een CVA ook

Thijs: “In de Europese Unie sterft een op de tien mensen rechtstreeks of onrechtstreeks aan de gevolgen van een CVA.” In ons land zou het op jaarbasis gaan om 20 000 gevallen.

De hersenen ‘kunnen wel even door’ bij een blokkage maar als dat

TIA of miniberoerte Naast CVA bestaat er ook TIA, transiënte ischemische aanval of miniberoerte. De bloedstroom naar de hersenen is kortstondig onderbroken, wat leidt tot functieverlies van een deel van de hersenen of van het oog dat onvoldoende bloed kreeg. Een TIA duurt slechts 24 uur.

Een TIA heeft geen blijvende gevolgen. “Maar men moet er wel aandacht aan schenken”, zegt prof. dr. Vincent Thijs. “Het kan een waarschuwing zijn omdat er een CVA op kan volgen. We zullen dan kijken wat de oorzaak ervan was om zo een CVA te kunnen voorkomen. Bij een CVA vragen we ook of er al eerder symptomen zoals een scheve mond, gezichtsproblemen of spraakproblemen, zijn geweest. Dat is wel eens het geval.”

De vraag is dan hoe een CVA voorkomen kan worden. “Goede cardiovasculaire preventie”, is het antwoord: de bloeddruk onder controle houden, letten op de cholesterol, niet roken en letten op het gewicht.

Guy Aerts (hoofdverpleger stroke-unit UZ Leuven, links op de foto): ‘We moeten soms tevreden zijn met kleine verbeteringen in de toestand van de patiënt’

langer duurt, kan er hersenbeschadiging optreden. Echter, wat is kort?

Bij het vaststellen van signalen van een CVA moet er zo snel mogelijk gereageerd worden, zeker binnen de drie uur. De signalen zijn spraakstoornissen, een scheve mond, verlamming van arm of been, gevoelsstoornissen, problemen met het zien of plotselinge hevige hoofdpijn.

“Die symptomen zijn er plotseling en verwijzen naar een probleem in de hersenen, het controlecentrum van ons lichaam”, aldus prof. dr.

Thijs.

Waarnemen Het is dus van belang om bij het waarnemen van die symptomen snel te reageren. Dat geldt zeker voor omstanders. Het is verkeerd om ‘even af te wachten’. Hoe eerder de artsen kunnen vaststellen dat het

een CVA is en kunnen ingrijpen, hoe groter de kans om de patiënt te redden. De eerste behandeling bestaat erin stoffen toe te dienen die de lichaamseigen stoffen om een klonter op te lossen nabootsen. Zo wordt de bloedbaan weer vrij gemaakt.

De meerderheid van de patiënten komt erdoor, maar toch overlijdt 20 tot 30% van hen kort na een CVA aan de gevolgen ervan. Eenmaal op de ‘stroke-unit’ is het percentage overlijdens klein (5%). Het is de eerste dagen echter moeilijk te zeggen hoe groot de gevolgen van een CVA zullen zijn. Er zijn patiënten die volledig herstellen, terwijl anderen er een handicap aan over houden. De patiënten worden opgenomen op de stroke-unit in UZ Leuven. “We houden ze hier gedurende tien dagen en kijken dan of ze naar huis kunnen of naar een revalidatiecentrum (zoals campus Pellenberg) moeten gaan”, aldus prof. dr. Thijs. Veel hangt af van de plaats waar er schade is in de hersenen. “Is die in de kleine hersenen dan zijn er problemen met het evenwicht. Is de linkerzijde van de grote hersenen beschadigd, dan zijn er vaak spraakproblemen of een verlamming aan de rechterkant van het lichaam. Een

H A A R W E R K E N

beschadiging aan de rechterzijde van de grote hersenen leidt tot verlamming aan de linkerkant van het lichaam en heeft vaak ook invloed op het karakter van de patiënt”, zegt hij. Vooral die cognitieve veranderingen zijn voor de buitenwereld soms moeilijk te verwerken.

Hoofdverpleegkundige Guy Aerts: “De familie ‘krijgt de patiënt terug’, maar die is niet meer dezelfde. Als je de patiënt ziet, lijkt die goed hersteld, maar als je hem goed kent, dan merk je dat hij anders is dan voordien. Naar aanvaarding toe is dat niet evident.” Prof. dr. Thijs zegt dat zo’n situatie zeker voor jonge mensen zeer ingrijpend kan zijn.

“Men denkt dat het alleen bij ouderen kan voorkomen, maar 15% van de patiënten is jonger dan 60”, aldus prof. dr. Thijs. Hij zegt dat er een grote variatie is in de gevolgen.

“Soms kunnen ze niet zelfstandig eten of bewegen. Anderen zijn incontinent. In sommige gevallen gaan we over naar een palliatieve setting.”

Aanpassen Voor de patiënten betekent een CVA vaak grote aanpassingen in hun dagelijks leven. Sommige zaken moeten ze zelfs opnieuw leren. In

www.haarwerken-dewit.be

Haarprothesen (pruiken) Natuur- & synthetisch haar l ruim assortiment, onmiddellijk beschikbaar l Discrete afgezonderde ruimte l professioneel aanpaswerk

Willy Dewit aDvies & verkoop Lei 6 - Leuven - Tel. 016 22 60 41

véronique Dewit Huis- & ziekeNHuisbezoek Tel. 0476 45 50 83 - 016 47 07 83

l l

L

E

U

V

E

N

UZ-magazine - september 2008

Prof. dr. Vincent Thijs (neuroloog): ‘Men denkt dat een CVA alleen bij ouderen kan voorkomen, maar 15% van de patiënten is jonger dan 60’

bloedvatmisvorming behandelen en zo voorkomen dat er een tweede bloeding optreedt. Een bloeding is ernstiger dan een klontertje, de

dat tussen zes maanden en een jaar neemt. “Maar na een jaar is er geen grote verbetering meer. Bij veel mensen is er in die periode van een jaar wel veel verbetering mogelijk.

Mensen kunnen bijvoorbeeld niet meer praten, maar na tien dagen hebben ze al weer mogelijkheden tot communicatie”, stelt hij. Zo op het oog ‘kleine’ zaken kunnen een grote betekenis hebben. Guy Aerts:

‘Is de linkerzijde van de grote hersenen beschadigd, dan zijn er vaak spraakproblemen’ het Leuvense stroke-centrum zijn er naast de artsen en verpleging ook logopedisten, diëtisten, kinesitherapeuten, ergotherapeuten, maatschappelijk assistenten en neuropsychologen actief. Guy Aerts: “Een logopedist helpt niet alleen bij de spraakproblematiek, maar ook bij slikproblemen. Een diëtist kan bepalen welke alternatieve voeding er gegeven kan worden. De kinesitherapeut zorgt voor de mobiliteit.

En de ergotherapeut zorgt ervoor dat de patiënt de dagelijkse levensfuncties, zoals zich aankleden, weer kan hervatten. Het begint er soms mee dat een patiënt niet meer weet waarvoor een tandenborstel dient.

Hij moet dat opnieuw trainen.”

Vanaf de eerste dag van de behandeling betrekt men er een maatschappelijk assistent bij. “We moeten inschatten hoe de toekomst van de patiënt zal evolueren en er moet in overleg met de arts en de therapeuten gezocht worden naar mogelijke oplossingen. 50% van de patiënten wordt naar huis ontslagen, al dan niet met ondersteunende hulp. 30% van de patiënten gaat naar een revalidatiecentrum. Voor een aantal patiënten moet een transfer naar een rust- en verzorgingstehuis overwogen worden,” aldus Aerts. “Een neuropsycholoog kan in een later stadium mensen helpen die cognitief in problemen zijn geraakt.”

In bepaalde gevallen zal men bij een CVA ook een operatie doen. Een CVA kan immers veroorzaakt worden door een bloeding, waarbij het bloed het gezonde hersenweefsel wegdrukt. Prof. dr. Thijs: “We kunnen soms met een operatie een

UZ-magazine - september 2008

behandeling is moeilijker en de prognose meestal slechter. De symptomen bij een bloeding en een klonter zijn hetzelfde, maar statistisch gezien is er bij een bloeding vaker sprake van hoofdpijn. We moeten dan ook snel een scan maken om het onderscheid te kunnen zien.”

Hoe lang duurt overigens een genezingsproces? Prof. dr. Thijs zegt dat

“We moeten beide voeten op de grond houden. Soms heeft de familie te grote verwachtingen. Sommige aspecten in de zorg, bijvoorbeeld het al of niet continent zijn, het al of niet zich zelfstandig kunnen verplaatsen, maken dikwijls een zeer groot verschil in de verdere revalidatie. Soms moeten we tevreden zijn met kleine verbeteringen.” w

FAST! Snel reageren bij een beroerte kan veel leed voorkomen. FAST is niet alleen Engels voor snel, maar staat ook voor Face Arm Speech Test. Dat zijn drie zaken waaraan een beroerte te herkennen is: het gezicht waarvan een mondhoek plots neerzakt, een gevoelloze arm waarin de kracht vermindert (bij de vraag beide armen op te heffen zal één arm niet mee komen) en spraak (onduidelijk of moeilijk spreken).

Prof. dr. Vincent Thijs: “Het is niet voldoende om de symptomen te herkennen. Je moet ook weten wat je dan moet doen: 100 of 112 bellen.

Meer informatie is ook te vinden op www.herkeneenberoerte.be (een initiatief van de Belgian Stroke Council).

Speciale stroke-unit UZ Leuven heeft sinds 2000 in campus Gasthuisberg een aparte strokeunit, waar de CVA-patiënten na een kort verblijf op intensieve geneeskunde naartoe komen. Voor 2000 waren de patiënten over verschillende afdelingen (zoals cardiologie, neurologie) verspreid. “De beslissing om ze onder te brengen in een speciale afdeling heeft de kwaliteit van de zorgen verbeterd”, aldus prof. dr. Vincent Thijs. “We hebben een team dat in dezelfde richting werkt en veel ervaring heeft opgedaan.” De stroke-unit

Rug-, nek- of schouderklachten?

Spierpijn, spataders, oedeem, ...?

GOED ZITTEN EN SLAPEN KAN WONDEREN DOEN! Voelt u zich ’s nachts of ’s morgens minder ďŹ t of heeft u meer pijn dan ’s avonds? Duurt het ’s morgens enige tijd voor u zich ontspannen en ďŹ t voelt? De oorzaak ligt dan niet bij u, uw leeftijd of een eventueel medisch probleem maar aan uw bed (hoofdkussen, matras en/of bedbodem). Heb je toch slaapproblemen omwille van een medisch probleem? Ook dan kan u wellicht zeer goed geholpen worden.

NIEUW ! MATRASSEN (vanaf 16 oktober) Aircosleepmatrassen van Ergorelax zijn uiterst comfortabel, extra duurzaam en scherp geprijsd.

Ze onderscheiden zich door hun: geperfectioneerde zonering en hardheid. extra dikke, goed ventilerende comfortlagen (2 tot 2,5 x dikker, vooral zeer belangrijk bij gevoelige schouders en rugproblemen).

Aircosleep matrashoes (Lyocell-kapok, verrijkt met Silverguard en AloĂŤ Vera): antistatisch, antiallergisch, antibacterieel, vochtregulerend, elastisch, 4-zijdige rits, wasbaar.

3-D ventilatielaag: antitranspiratie.

Er is keuze tussen 4 kwaliteitskernen. Overtuig uzelf, vrijblijvend, in de showroom te Herselt en neem daarna uw Aircosleepmatras 1 WEEK OP PROEF. Zo riskeert u geen miskoop.

HOOFDKUSSENS OP PROEF! TRIPLE: perfect op maat Het Triple hoofdkussen is ideaal voor rug- en zijslapers en wordt perfect op maat gemaakt met de bijhorende maatplaatjes. Het kussen is bekleed met een Aircosleephoes met 3-zijdige rits.

SNOOZETIME: uiterst comfortabel De duizenden minuscule, extra ronde en extra lichte Snoozetimebolletjes, verpakt in een elastisch hoes maken van Snoozetimekussens een zeer geschikt kussen voor buik- en rugslapers. Snoozetimekussens zijn drukverlagend en uiterst comfortabel.

Ze bestaan in verschillende vormen: voor in bed, relaxzetel, op reis, als positioneringkussen of zelfs als knuffelbeer.

De hoofdkussens voor in bed kan men vrijblijvend OP PROEF nemen.

exclusief verdeler van

en

Aangeraden door artsen, kinesisten en binnenhuisarchitecten

HERSELT DORP 78 - Tel.: 014/54 55 11

F NBJM JOGP!EFCFETUFF CF t JOGP!FSHPSFMBY FV XXX EFCFETUFF CF t XXX FSHPSFMBY FV

Open: ma-di-do-vr: 10 - 12.30 en 13.30 - 18.30u.

Zaterdag: 10 - 12.30 en 13.30 - 17u Gesloten op woensdag, zon- en feestdagen!

column Voor tijdloosheid bestemd column

Kris Gelaude

M

‘Moi, j’ai le temps je te le donne’…

Woorden van de zanger Moustaki. Ik vind ze op mijn werktafel, op een klein kaartje in kalligrafisch schoonschrift. De zorg en het geduld waarmee iemand de boodschap zo fijnzinnig op papier heeft weergegeven, is op zich al een geschenk. En het helpt om mij er af en toe eens op te wijzen dat je met tijd nog zoveel meer kunt doen dan wat wij gewoon zijn ermee te doen. Iedere dag in het gareel stappen, gsm bij de hand voor snelle communicatie, en maar bezig blijven, plannen, hollen en haasten.

In mijn verre herinnering begon een werkdag met het vroegste morgenlicht, maar alles aan een vast en haalbaar tempo. En eens de zon gezonken was, bleek elke bedrijvigheid ook stilgelegd. Op zomeravonden zaten we dan samen met de buren onder de kerselaar. Soms werden de muziekinstrumenten boven gehaald. En het waren gouden uren om jonge of oude verhalen wat dichterbij te brengen. Het moet toen ergens zijn geweest, dat iemand hier is komen prediken dat time money is.

En we zijn er blindelings, maar gretig ingelopen.

Moustaki, een oude man geworden, zingt het al lang niet meer. En toch. Er zijn nog altijd enkelingen die het mierennest van onze samenleving weten te ontspringen en een zijspoor kiezen. Al komt zo’n ommekeer gewoonlijk niet vanzelf. Misschien moet er je eerst iets ernstigs overkomen om te ontdekken dat levenskwaliteit niet afhangt van wat je presteert. Ofwel moet je onderweg voldoende wijsheid opdoen om met tijd te leren omgaan, als een wijnboer met zijn druiven. Snoeiend, koesterend en heel geduldig. Wetend dat alleen de zon voor de gewenste rijpheid zorgen kan.

Ik zie de gastheer van ons vakantieverblijf. Een plek, verborgen in een groene plooi, tussen heuvels en bossen diep in de Bourgogne. Na een aantal telefoontjes om daar in die streek onderdak te vinden, kom ik bij hem terecht. Even de data bekijken en het is meteen geregeld.

En nee hoor, hij hoeft helemaal geen voorschot. Geen rompslomp. Om alvast mezelf gerust te stellen, beloof ik hem om van mijn kant de reservatie schriftelijk te beves-

10 UZ-magazine - september 2008

tigen. ‘de la Bussiere’ spelt hij me zijn naam. “Et votre adresse, monsieur? La rue?” Met de vermelding van zijn naam en die van het dorp, postcode incluis, is het adres compleet.

Zijn stek, waar hij ons verwelkomt, is minstens achttiende-eeuws. Een imposante hoeve, met klasse. Er is geen kant, geen drempel of geen hoekje dat niet overladen is met bloemen. Een plek waar stilte de geluiden overstemt en waar de dingen duurzaam zijn geworden. Voor tijdloosheid bestemd. De gastheer, in gezelschap van zijn oude Dobermann, past als gegoten in het plaatje.

Een vijftiger, die dit bestaan verkoos boven zijn succesrijke carrière. Aanvankelijk in Parijs, als wetenschapper.

Later als onderzoeker aan de universiteit van Algiers.

Maar langzamerhand tot het besef gekomen dat leven ook anders kan, zonder ambitieus geploeter, ver van de flitsende impressies en de veelheid van de grootstad.

Met vrouw en kroost besloot hij terug te keren naar de ouderlijke hoeve. Zij neemt nu kinderen met leerachterstand onder haar hoede. Hij startte een geitenfokkerij en produceert er geitenkaas, is burgemeester van een verzameling dorpen en coördineert alles wat daarmee samenhangt. En verder is hij vooral gastheer voor wie langskomt. Gesprekspartner, als je maar wil. Natuur, cultuur, geschiedenis of wetenschap, hij is het allemaal genegen.

Maar niets gebeurt hier overhaast. Zijn tred, zijn woord, zijn bezigheid is overwogen en bedaagd. Een man, tevreden en gelukkig. God in Frankrijk. Iemand die altijd tijd heeft en die tijd met graagte weggeeft.

Een mens is rijk, zodra hij tijd niet meer beschouwt als zijn bezit, maar als iets dat hem wordt gegeven. En dat je zelf ook weg kunt geven. Vraag het de grootvader maar die met zijn kleinkind aan de hand loopt. Vraag het oude geliefden, die elkaar in lengte van dagen nabij blijven. Vraag het eenieder die kan stilstaan, om zich over simpele dingen te verwonderen.

Kris Gelaude is vaste medewerkster van het weekblad Tertio, de uitgaven van UM-Brugge, Symposion en het Brussels Catechesehuis. Ze is ook auteur van het boek ‘Teder Asiel’. w

in de wok

mosselen à volonté

de topchefs van wok dynasty dagen u non-stop uit om de smakelijkste hapjes uit de aziatische keuken te ontdekken: oosterse soepen, verfijnde sushi, wokspecialiteiten, teppanyaki en natuurlijk… zalige desserts waar u beslist niet zult kunnen afblijven!

9

((

205

+,9,5

;6; 1

Lunch E13

gratis

(maandagmiddag* t.e.m. zaterdagmiddag)

t-sHiRt

Wokbuffet E21

(maandagavond* t.e.m. donderdagavond)

Wokbuffet weekend E23

ReseRveeR nu uw dineR en kRijg met deze bon 1 t-sHiRt peR twee peRsonen! zolang de voorraad strekt.

(vrijdag- en zaterdagavond, zon- en feestdagen)

L.E. van arEnbErgpLEin 11-13 3001 HEvErLEE t 016 200 160 - F 016 30 93 71 dagelijks open

HaaCHtsEbaan 20 (gEMEEntEpLEin) 3140 KEErbErgEn t 015 52 03 79 - F 015 52 87 22 dagelijks open, *maandag gesloten

www.wokdynasty.be

Laar 7 2630 aartsELaar t 03 877 19 88 - F 03 877 29 88 dagelijks open, *maandag gesloten

UZ Leuven heeft als universitair ziekenhuis een onderwijsopdracht: aankomende artsen en aankomende specialisten krijgen in UZ Leuven hun opleiding. Afgelopen zomer is weer een nieuwe lichting gestart. Wat houdt die opleiding in en wat betekent dat voor de patiënten?

Prof. dr. Paul Broos (heelkunde) en prof. dr. Willy Peetermans (interne geneeskunde) geven antwoorden.

Onderwijs

Ad Van Poppel

Assistenten: al doende le De letter ‘U’ in UZ Leuven zegt voldoende: universitair. Dat betekent dat UZ Leuven niet louter een ziekenhuis is waar patiënten behandeld en verpleegd worden. UZ Leuven heeft ook een opdracht om aan fundamenteel en toegepast onderzoek deel te nemen én om artsen op te leiden. Na de studie geneeskunde is men basisarts en kan een geneesheer verder specialiseren. Hij (of zij) is dan assistent of volgens de officiële benaming arts-specialist in opleiding - ASO. Een ASO is in dienst van het ziekenhuis en werkt onder supervisie van gespecialiseerde geneesheren. Elk jaar komen er in de zomermaanden in UZ Leuven nieuwe eerstejaarsassistenten en verlaten nieuwbakken specialisten het huis om elders werk te zoeken (hoewel ook een deel als specialist aan UZ Leuven verbonden 12 UZ-magazine - september 2008

blijft). De aankomende specialisten moeten al in hun laatste jaar van de opleiding basisarts blijk geven van hun interesse om in een bepaalde richting te specialiseren. Dat betekent niet dat hij of zij automatisch geselecteerd raakt. Er is immers slechts een beperkt aantal plaatsen. De duur van het assistentschap is lang. Dat kan, afhankelijk van het specialisme, tussen vier en zeven jaar liggen. Soms kan de opleiding nog meer tijd innemen. Prof. dr. Paul Broos (diensthoofd-directeur heelkunde): “Een specialisme als ‘algemene chirurgie’ bestaat eigenlijk niet meer. Iedereen is binnen zijn vakgebied nog eens toegespitst op een bepaald terrein.

Een chirurg heeft bijvoorbeeld een bijzondere bekwaamheid in abdominale ingrepen, of in hart- of vaatchirurgie. Wij zien er wel op toe dat de

assistenten in hun eerste vijf jaar met alle vakgebieden in contact komen. In het vijfde jaar hebben we dan een gesprek heel specifiek over het vakgebied dat ze wensen te bedrijven.

Daar besteden ze dan grotendeels hun zesde jaar aan en dikwijls doen ze ook nog een zevende of zelfs een achtste jaar in dat deelgebied.”

Prof. dr. Willy Peetermans (diensthoofd-directeur interne geneeskunde) wijst erop dat voor zijn specialisatie gestart wordt met een gemeenschappelijke ‘stam’, waarvan de takken de verschillende internistische deelgebieden zijn. “Het gemeenschappelijke deel, de basis, neemt drie jaar in beslag, daarna volgt een extra specialisatie. Het is een traject van in totaal vijf jaar, voor de meesten zelfs zes jaar.”

Overigens zijn de meeste assistenten

Assistent en co-assistent Er zijn in een ziekenhuis als UZ Leuven assistenten en co-assistenten. Wat is het verschil? Een assistent is een arts en heeft een basisstudie geneeskunde van zeven jaar achter de rug. Een co-assistent zit in zijn laatste jaar geneeskunde, is nog niet afgestudeerd en aast op een opleidingsplaats voor een specialisme. Prof. dr. Willy Peetermans: “Een co-assistentschap duurt een half jaar. Dat betekent mee ‘op de vloer’ gaan, maar een co-assistent is geen arts en heeft geen eindverantwoordelijkheid. Hij kan zo wel ‘ingroeien’. ” Prof. dr. Paul Broos vult aan dat duidelijk omschreven staat in protocollen wat een co-assistent kan doen. “Een co-assistent mag geen enkele handeling stellen zonder dat er een arts aanwezig is.”

Prof. dr. Willy Peetermans: (diensthoofd-directeur interne geneeskunde, midden op de foto): ‘Assistenten houden je scherp door de vragen die ze je stellen’

eert men bijna nooit alleen in UZ Leuven gedurende hun opleiding. Ze werken meestal ook één of meerdere jaren in goede regionale ziekenhuizen die ingeschakeld zijn in het opleidingsnetwerk van UZ Leuven. Sommigen brengen ook een jaar door in een buitenlands opleidingscentrum.

zij kan altijd terugvallen op een competente specialist, meestal een superspecialist. In principe zal geen enkele patiënt het ziekenhuis verlaten zonder dat een staflid van de dienst van zijn toestand op de hoogte is of zonder dat een staflid de patiënt zelf onderzocht heeft. Een assistent weet ook wat hij mag of niet mag doen.

Daar zijn protocollen voor.”

Voor de patiënt houdt dat soms in dat hij iets langer in een cabine zit.

Supervisors moeten hun tijd immers verdelen over verschillende patiënten. Als een assistent een supervisor wil raadplegen, kan het zijn dat er dan enige vertraging optreedt. Veel hangt ook af van de discipline waarin de ASO specialiseert en van zijn studie-evolutie. Prof. dr. Willy Peetermans: “Wij verwachten als supervisors van de assistenten dat ze zich goed voorbereiden, maar je mag van een jongerejaars niet hetzelfde verwachten als van een ouderejaars.

geven aan de andere assistenten en de co-assistenten (de studenten die het laatste jaar geneeskunde doen).”

Staflid Gaandeweg zal een assistent onder begeleiding van een staflid meer mogen doen. Prof. dr. Broos: “Een patiënt wordt nooit door assistenten alleen geopereerd. Ze leren stapsgewijs. We weten ook wat ze kunnen en nog niet kunnen. De tweede keer dat ze bij een eenvoudige ingreep aan tafel gaan, laat je ze bijvoorbeeld reeds voorzichtig beginnen. Als ze er blijk van geven de techniek te beheersen, laat je ze de volgende maal al wat meer doen... Zo komt er een moment waarop ze een ingreep volledig zelfstandig zullen doen, maar wij blijven altijd tot de laatste steek mee aan tafel.” Prof. dr. Peetermans stelt dat er op interne geneeskunde een groei naar zelfstandig denken en doen is tijdens de opleiding van de arts-specialist in opleiding. “De vraag is ook hoe dicht je als supervisor erbij moet blijven. Kun je iemand al wat meer zelfstandigheid geven in dat zorgproces?”, zegt hij. Ook bij wacht- en weekenddiensten zijn de ASO’s nauw betrokken. Prof. dr. Broos en prof. dr.

Artsen

‘Het is aangenaam een assistent in je vakgebied te zien groeien’

Prof. dr. Paul Broos maakt in het gesprek met UZ-magazine direct duidelijk dat assistenten géén studenten zijn. “Ze zijn wel degelijk artsen.

Maar er is een zekere gradatie: het kan gaan om een eerstejaarsassistent of iemand die nog slechts een paar maanden verwijderd is van het afronden van zijn opleiding in een specialisatie”, legt prof. dr. Broos uit. “Maar een arts-specialist in opleiding neemt nooit zelfstandig een beslissing. Hij of

Er is een groeifase in de opleiding. Ze leren immers op de werkplek.

Overigens is het meer dan ‘on the job’ leren. We zijn een opleidingsziekenhuis en opleiden is meer dan een ‘meester-gezel’-relatie. Het vraagt eveneens een wetenschappelijke basis: een assistent moet bijstuderen, moet naar symposia, moet bij patiëntenbesprekingen een dossier kunnen voorstellen en moet voordrachten

Peetermans wijzen erop dat de assistenten dan niet aan hun lot worden overgelaten (“Dat kun je je niet permitteren”, aldus prof. dr. Broos), maar steeds werken onder begeleiding van een supervisor.

Hij stipt eveneens aan dat een supervisor tijdens de opleiding van de nieuwe specialisten redelijk snel door heeft “... wat je assistenten wel en niet kunt laten doen. En dat geldt niet UZ-magazine - september 2008 13

Verblijf voor familie Niet alleen in UZ Leuven

Wanneer u dicht bij uw familielid wilt overnachten, kunnen logies in campus Sint-Pieter voor u wellicht een oplossing betekenen.

Het verblijf voor familie biedt u eenvoudig ingerichte één- en tweepersoonskamers met ontbijt, aan de prijs van 18 of 10 euro per overnachting.

Vrijwilligers die op vaste tijdstippen aanwezig zijn, zorgen dat u zich thuis kan voelen, ook in moeilijke momenten.

r UZ Leuven campus Sint-Pieter Brusselsestraat 69 - 3000 Leuven r Reservatie: tel. 016 33 70 04 tussen 8.30 - 12 uur en 14 -19.30 uur r Informatie: tel. 016 33 73 20

De arsten-specialisten in opleiding van UZ Leuven brengen hun opleiding niet altijd enkel door in UZ Leuven. Alleen daar een opleiding volgen is volgens prof. dr. Paul Broos niet ideaal. “Ze mogen geen eenzijdige opleiding krijgen en alleen ‘universitaire pathologieën’ zien. Vandaar dat ze ook naar niet-universitaire ziekenhuizen gaan.” Dat zijn dan “... ziekenhuizen die deelnemen aan (of behoren tot) het Leuvens opleidingsnetwerk, waar de stagemeesters aan dezelfde - wettelijke - voorwaarden moeten voldoen als in een universitaire instelling. Het voordeel van zo’n algemeen of regionaal ziekenhuis is dat de assistenten daar veel patiënten met uiteenlopende klachten kunnen zien en vertrouwd worden met de uitoefening van de geneeskunde buiten de universitaire setting.”

Een arts-specialist in opleiding kan tijdens zijn opleiding ook in het buitenland specialiseren. Prof. dr. Broos: “Onze assistenten hebben in het buitenland een goede naam, ze zijn goede werkers. Meestal gaan ze in hun voorlaatste of laatste jaar naar andere landen. Ze kunnen dan al goed zelfstandig werken.”

alleen voor chirurgie.” Voor een deel weet men al welk vlees men in de kuip heeft bij de selectie. Tijdens die procedure krijgt men ook in de gaten wie ‘het’ heeft en wie niet of in mindere mate. “Dat vraagt ook inzet en tijd van de stagemeester”, aldus prof. dr.

Peetermans. “Onderzoek heeft uitgewezen dat wij ongeveer 21% van onze tijd besteden aan de opleiding van assistenten. Je hebt er ook veel voldoening van. Ze houden je ‘jong’ en scherp door de vragen die ze je stellen. Het is aangenaam een assistent in je vakgebied te zien groeien.” Prof. dr.

Broos vult aan dat de opleiding een ‘symbiose’ is. “Je moet je assistent iets bieden en je assistent jou. Wij moeten als stagemeesters ook bijblijven. Er is in elk vakgebied een enorme evolutie.

We moeten de chirurgie van 2008 bedrijven, niet die van 1998...”

Erkenning Krijgen de ASO’s aan het einde van hun opleiding tot specialist nog een examen? Een formeel examen hoeft eigenlijk niet. Er is wel een officiële erkenning die haar basis vindt in het ‘Ministerieel besluit tot vaststelling van de algemene criteria voor de erkenning van geneesheren-specialisten, stagemeesters en stagediensten’.

Er is, zo zegt prof. dr. Willy Peetermans “... een continue evaluatie. Bovendien zijn er ook formele evaluaties.” Ter illustratie toont hij het ‘beoordelingsformulier voor geneesheer-specialisten in opleiding, interne geneeskunde’ van het UZ Leuven competentiecentrum interne geneeskunde. Daarmee worden de assistenten beoordeeld op hun professionele kennis en vaardigheden en hun gedragscompetenties (onder meer houding tegenover colle-

Prof. dr. Paul Broos (diensthoofddirecteur heelkunde): ‘Een artsspecialist in opleiding neemt nooit zelfstandig een beslissing’ ga’s, houding tegenover patiënten en hun familie). Dat mondt uit in een algemene beoordeling. Dergelijke evaluaties voert men om de drie tot zes maanden uit. Prof. dr. Broos: “De stagemeester moet een gestandaardiseerd rapport aanleveren en als er in staat dat er bijgestuurd moet worden, wordt dat ook gedaan. De assistenten hebben ook een logboek dat getekend wordt door de stagemeester. Dat gaat mee naar de erkenningscommissie die de minister een advies moet geven om de assistenten tot een specialisme toe te laten.”

Assistenten kunnen wel deelnemen aan een Europees examen voor hun specialiteit, maar prof. dr. Broos zegt dat dat eigenlijk niet nodig is om in Europa erkend te worden. “Ben je chirurg in België, dan kun je dat ook zijn in Nederland, Frankrijk, Engeland, Duitsland...” w

.ȳȫS ͗Ȫӝ[Ⱥ ͩJʚ ӦȪS Ȫ͸ ǑOEȪST

i&SHPOPNJTDIFw NBUSBTTFO o MBUUFOCPEFNT o IPPGELVTTFOT o CVSFBVTUPFMFO o SFMBY[FUFMT NBTTBHF[FUFMT o TBMPOT o LOJFTUPFMFO [JU FO TUBUBGFMT o [JUCBMMFO &SHPQPMJT #SBTTDIBBU .BSJB UFS )FJEF

#SFEBCBBO # #SBTTDIBBU

#FELJOH &SHPQPMJT -FVWFOTFTUFFOXFH # #PPSUNFFSCFFL 5FM 'BY F NBJM JOGP!CFELJOH CF

5FM 'BY F NBJM JOGP!CFELJOH CF

0QFO V o V ;BUFSEBH V o V ;POEBH NBBOEBH FO GFFTUEBHFO HFTMPUFO

XXX CFELJOH CF

0QFO V o V ;BUFSEBH V o V ;POEBH V o V %JOTEBH FO GFFTUEBHFO HFTMPUFO

(FTQFDJBMJTFFSEF LJOFTJUIFSBQFVUFO IFMQFO KF HSBBH UFS QMBBUTF IFU CFTUF UF LJF[FO WPPS KF SVH

4MBǑҀ ӬȢ͡ [̢ӂ ӬȢ͡

De geur van vers gebakken brood hangt sinds 1986 elke dag over campus Gasthuisberg.

Eddy De Filette, afdelingshoofd productie facilitaire dienst, is onder meer verantwoordelijk voor het dagelijks brood van patiënten, bezoekers en medewerkers.

Facilitaire dienst

Ad Van Poppel

UZ Leuvens eigen warme bakker De cijfers doen je even duizelen. Eddy De Filette heeft ze als geheugensteuntje op een stuk papier geprint.

Dagelijks bakt UZ Leuven 700 broden van 1 300 gram (anderhalf keer zo groot als een ‘consumentenbrood’ in de winkel), 500 stokbroden, 200 kleine stokbroden, 2 000 koffiekoeken, 800 verschillende broodjes en 150 taarten.

Op themadagen komen daar nog eens 1 000 porties speciaal gebak en op woensdagen 1 500 pistolets en sandwiches bij. Een personeelsbezetting van zes voltijdse medewerkers zorgt ervoor dat die productie gehaald wordt en dat personeel, bezoekers en patiënten dagelijks hun brood hebben. “Ik denk dat er maar weinig bak-

Apart verpakt De patiënten kunnen voor het ontbijt en het avondmaal opgeven hoeveel sneden brood ze willen. Die krijgen ze dan mooi verpakt in cellofaan aangeboden. Per dag worden er zo 13 000 verpakkingen met twee, drie of vier boterhammen gemaakt. Een deel van de boterhammen wordt manueel van de korstjes ontdaan en dan verpakt. De bakkerij levert broden van 1 300 gram en niet van 800 gram. Ze zijn langer dan de broden die je bij de bakker kunt kopen. Voor de ziekenhuisbakkerij heeft dat voordelen: er zijn minder korsten. Op 700 broden per dag kan dat tellen.

16 UZ-magazine - september 2008

kers elke dag met zoveel personeel in de bakkerij staan voor zulke volumes”, zegt De Filette.

De bakkerij op campus Gasthuisberg kreeg vorm in het midden van de jaren tachtig van de vorige eeuw. Tot dan toe kocht het ziekenhuis het brood en gebak aan of nam het af van Salve Mater (Lovenjoel), dat een eigen bakkerij had. Maar met de nieuwbouw net buiten de stad was er ook ruimte voor een nieuwe keuken (CPE, een centrale productie-eenheid) en de toenmalige verantwoordelijke van de keuken pleitte voor een eigen bakkerij. In 1986 bracht men de bakkerij van Lovenjoel over naar campus Gasthuisberg en plaatste men er een nieuwe oven. Maar wat is het voordeel om zelf te bakken? Eddy De Filette: “We moeten gezond brood maken en we bakken brood zonder

Niet alleen voor UZ Leuven De bakkerij van UZ Leuven levert niet alleen brood en gebak aan de verschillende campussen. Tijdens het academiejaar neemt Alma (de studentenrestaurants) een groot aantal koffiekoeken af. De MS-kliniek in Melsbroek is ook klant, net zoals het OCMW in Leuven dat dagelijks 130 broden van 1 300 gram - gesneden en verpakt - afneemt. “Het OCMW is onze beste klant voor pronkgebak”, zegt Eddy De Filette. “Als er een 100jarige of een 105-jarige is, dan betekent dat al gauw een feesttaart voor zo’n 50 personen.”

Eddy De Filette (afdelingshoofd productie facilitaire dienst): ‘Ik denk dat er maar weinig bakkers elke dag met zoveel personeel in de bakkerij staan als wij voor zulke volumes’

verbeteraar. Brood uit de supermarkt is met verbeteraar en dat kun je soms tot een week bewaren, maar voor het ziekenhuis is dat niet nodig. We bakken en de dag erna is het brood geconsumeerd.”

De ziekenhuisbakkerij levert wit, bruin en Waldkornbrood, met en zonder zout en ook eiwitarm of glutenvrij. “Bruinbrood en Waldkorn zijn onze toppers. De jongeren nemen meestal bruin brood, de ouderen en de bejaarden kiezen vooral wit. Voor hen is wit brood luxe, een restant van de oorlogsperiode.”

Volcontinu De ziekenhuisbakkerij is quasi een volcontinu bedrijf. Koffiekoeken komen in diepvries als halffabrikaat binnen en het bakproces ervan start ‘s avonds om 22 uur. Op dat moment is er één bak-

ker actief. Dat moet zo vroeg, omdat de koeken om 5 uur de volgende ochtend al opgehaald worden voor verkoop in de Alma, de Leuvense studentenrestaurants. Om 4 uur ‘s morgens komt de tweede bakker, die helpt bij het afwerken van de koeken. Eens de koeken vertrokken zijn, verleggen de bakkers hun aandacht naar de stokbroden die elke dag vers gemaakt en gebakken worden op basis van meel, gist, wat vetstof en water. Elke dag zijn er drie leveringen van stokbrood, de laatste om 14 uur. Alles kan immers niet in één keer de oven in. Voor de stokbroden rekent men op vier tot vijf ‘bakbeurten’.

Om 7 uur ‘s morgens start men het bakken van de gewone broden. De bakkers (er zijn er dan drie actief) beginnen met het afwegen van de ingrediënten, het samenvoegen ervan in de kneedmachine. Na het kneden wordt het deeg machinaal afgewogen

ria’s en de koffieshops in UZ Leuven.

Naast twee ‘vaste’ taarten bakt men in de bakkerij elk dag speciale ‘dagtaarten’. En bij onvoorziene omstandigheden bakken ze op de middag nog kleine voorgebakken stokbroodjes af.

Aanbod De bakkerij heeft dus een gevarieerd aanbod. Eddy De Filette stipt aan dat dat een gevolg is van de veranderde eetcultuur in de samenleving. “De mensen nemen ‘s middags niet meer zo vaak een volledige maaltijd. Ze nemen soep, het broodje van de dag en een salade. Dat betekende dat we een veel breder gamma dan vroeger moeten bieden”, zegt hij. “We doen maandelijks ook aan kwaliteitscontrole, dan proeven we alles zelf, zout en zoutloos. Er zijn zelfs mensen uit de stad die hier naar de koffieshop komen voor een stokbrood met krabsla!”

‘We doen maandelijks ook aan kwaliteitscontrole, dan proeven we alles zelf, zout en zoutloos’ en gaat het op een band naar de vooropboller. Vervolgens wordt het deeg ‘afgeduwd’. “Zo halen we de lucht eruit. We krijgen dan een fijne structuur”, zegt De Filette. “Dan gaat het brood in bakvormen in de voorrijskast die een constante temperatuur heeft van 36 graden. Na 50 minuten is het rijsproces klaar en gaat het gerezen deeg 45 minuten in de oven. “Om 15.30 uur komt het laatste brood eruit.

Dat is dan voor het ontbijt en avondmaal van de dag nadien”, aldus De Filette. Intussen maken de bakkers ook taarten, elke dag vier soorten ook voor de dag nadien, voor de cafeta-

Is het overigens goedkoper om zelf te bakken? De Filette zegt dat dat zeker het geval is. “Optimaal gebruik van de investering, weinig transport én geen winst moeten maken, betekent dat we een betere kwaliteit hebben voor dezelfde prijs.” De Filette droomt er soms van om ook aan bezoekers en personeel vers brood te kunnen leveren als ze ‘s avonds naar huis gaan.

“Welke bakker heeft om 17 uur nog brood?...”, stelt hij. Daarom staan er op campus Gasthuisberg al twee automaten waar de UZ Leuven-medewerkers een huisgebakken brood kunnen kopen voor ze naar huis vertrekken. w

UZ-magazine - september 2008 17

BIJ ONS KAN JE INZET WONDEREN DOEN. Bij UZ Leuven gaan wij samen voor kwaliteitsvolle totaalzorg aan onze patiënten. Of je nu in directe relatie tot de patiënt of via een ondersteunende functie in het ziekenhuis je bijdrage levert, iedereen is van bepalende waarde om dagdagelijks deze doelstelling te realiseren. Wens je te werken binnen de UZ Leuven en wil je boeiende ervaring opdoen en/of je expertise ten dienste stellen? Dat kan!

Wij zoeken nieuwe medewerkers (m/v)!

VERPLEEGKUNDIGEN

(Ref. 201339)

(gediplomeerde/bachelor/master) Wat wij zoeken: Gedreven, professionele medewerkers die, in een interdisciplinaire zorgomgeving, zowel in de uitvoering van verpleegtechnische zorg als in hun relatie met de patiënt, het beste van zichzelf geven.

Onmiddellijke mogelijkheden zijn er actueel binnen volgende domeinen:

operatiekwartier hemodialyse geriatrie Daarnaast zijn er opportuniteiten binnen heelkundige, inwendige, oncologische, medisch-technische of kritieke diensten.We gaan graag met jou in dialoog en houden maximaal rekening met je voorkeuren en wensen van tewerkstelling.

MEDISCH LABORATORIUMTECHNOLOOG

(Ref. 201335)

Wat wij zoeken: Je hebt als laboratoriumtechnoloog een passie voor wetenschap en techniek. Je hebt interesse voor klinische laboratoriumactiviteiten of in laboratoria binnen onze onderzoeksafdelingen. Je bent in staat om zelfstandig op een wetenschappelijke, accurate en veilige manier de nodige testen en analyses uit te voeren. Je bent nauwgezet en stressbestendig. Je hebt ook interesse voor het gebruik van geautomatiseerde toepassingen bij analyse- en bereidingsprocessen. Je kan constructief samenwerken in een team. Je bent bereid je flexibel op te stellen in functie van de vereisten van de organisatie.

MEDISCH INSTRUMENTATIETECHNICUS (Ref. 201264) Wat wij zoeken: Je behaalde het diploma A2 elektronica. Je bent geboeid door de medische wereld en wil graag werken in een multidisciplinaire, klinische omgeving (operatiekwartier, intensieve zorgen, verpleegeenheden, radiologie, …). Je staat in voor het elektronisch onderhoud (accidenteel en preventief) en het uitvoeren van herstellingen aan medische apparatuur. Je wil je opgedane expertise op het vlak van elektronica ten dienste stellen van de ganse ziekenhuisorganisatie. Je beschikt over goede communicatieve skills.

Je hebt een goede kennis van de courante softwarepakketten en van de Engelse taal. Je bent in het bezit van rijbewijs B. Je bent bereid om campusoverschrijdend te werken en in een wachtsysteem te worden ingeschakeld.

Wat wij bieden voor alle vacatures: Je krijgt de kans te werken in een snel evoluerende omgeving met tal van innovaties en een goed uitgebouwde interdisciplinaire werking. Je krijgt de mogelijkheid cursussen en opleiding in je specifiek werkdomein te volgen. Je maakt deel uit van een grote universitaire ziekenhuisorganisatie, waarin je vorm kan geven aan je persoonlijke groei en ontwikkeling.

Interesse? Surf nu naar www.uzleuven.be of neem contact op met rekrutering en selectie, UZ Leuven, Herestraat 49, 3000 Leuven, tel.: 016 34 49 78.

In profession e l e h a n d e n

Je auto parkeren in een campus van UZ Leuven moet altijd kunnen, maar in de praktijk is dat niet altijd even gemakkelijk voor bezoekers of patiënten. Er zijn alternatieven voor de auto die minder parkeerproblemen scheppen: fiets en openbaar vervoer.

Joost Van Damme is mobiliteitscoördinator van UZ Leuven en stipt de oplossingen aan.

UZ Leuven en mobiliteit

Ad Van Poppel Joost Van Damme (mobiliteitscoördinator van UZ Leuven): ‘Het aantal busreizigers is dankzij enkele aanpassingen van het netwerk op tien jaar tijd verzevenvoudigd’

Met de bus of de fiets Sinds dit voorjaar een extra personeelsparking is opengegaan vlakbij het Teken op campus Gasthuisberg, is de parkeerdruk in de parkings dichtbij het ziekenhuis zelf afgenomen.

Begin 2008 was het soms erg moeilijk om een plaatsje te vinden om de auto weg te zetten. Naarmate er in het recente verleden steeds meer diensten van de andere campussen naar campus Gasthuisberg overkwamen, betekende dat daar ook een toename van het aantal medewerkers, patiënten en bezoekers. Joost Van Damme, mobiliteitscoördinator van UZ Leuven wijst erop dat niet alleen het ziekenhuis zelf groeit, maar ook de K.U. Leuven en de Katholieke Hogeschool Leuven in het campusdeel Onderwijs en Navorsing een plaats hebben gevonden.

Volgens de uitbreidingsplannen van campus Gasthuisberg in de komende jaren zal er een verdubbeling zijn van het aantal mensen dat op de campus werkt en studeert. Momenteel werken er vandaag in het ziekenhuis alleen al bijna 7 000 (die overigens niet allemaal tezelfdertijd hun arbeid verrichten...).

De totale capaciteit van de parkeerterreinen is 4 800 wagens. “Daarvan staan zo’n 2 000 parkeerplaatsen ter beschikking van bezoekers en patiënten in het parkeergebouw en de langsliggende buitenparking”, aldus Van Damme. Die buitenparking moet gedeeld worden met het personeel.

Parkings voor patiënten Voor oncologie- en hematopatiënten, die vaak een hele dag een behandeling in campus Gasthuisberg moeten ondergaan, is er een speciale parking (parking 7) die toegankelijk is op vertoon van een speciale kaart.

Voor de daghospitalisatie en de spoedgevallendienst zijn er ook enkele aparte parkeerplaatsen in de onmiddellijke nabijheid van die diensten.

Wie iemand met de auto moet brengen of halen, kan aan de bewaking vragen om naar de hoofdingang te rijden. Het principe is dan wel: stoppen-in/uitstappen-en-doorrijden.

UZ-magazine - september 2008 19

Er is daar ook een piek in het aantal verkeersbewegingen rond 14 uur. “Op de middag is er een shiftwissel. Het personeel dat de vroege shift doet, is nog niet weg en de medewerkers van de late shift komen dan toe.

Bovendien arriveren dan ook de bezoekers voor de patiënten”, zegt Van Damme.

Alternatieven Zijn er alternatieven voor de auto, zodat je je geen parkeerprobleem op de hals haalt? Sinds 2005 zijn er speciale carpoolplaatsen die dichter bij de ingang van het ziekenhuis zijn. Van Damme: “Elk personeelslid dat niet met de wagen komt, betekent weer een vrije parkeerplaats voor bezoekers en patiënten. Een ander alternatief is de tweewieler, al dan niet gemotoriseerd. Voor zwaardere motorfietsen is een deel van de buitenparking voorbehouden.

Lichte scooters, motoren en brommers kunnen bij de fietsen in de fietsenstalling geplaatst worden.

“Die stalling is wel te klein. Die gaan we uitbreiden en er komt op termijn nog een tweede voor het personeel”, aldus Van Damme. “Dat is nodig, want het fietsen zit bij het personeel in de lift. Zeker sinds de medewerkers aangemoedigd worden de fiets te nemen. ” Van Damme verwacht dat het aantal bezoekers dat met de fiets komt, zal toenemen, maar bezoekers (die ook van ver komen) zullen toch meer van het openbaar vervoer gebruik maken.

Daar heeft men samen met De Lijn recent een grote verbetering doorgevoerd met de invoering van de Ringbus. “We hebben vastgesteld dat voor alle bussen campus Gasthuisberg een belangrijke halte is.

Het aantal busreizigers is dankzij enkele aanpassingen van het netwerk op tien jaar tijd verzevenvoudigd.

De Lijn vervoert nu ruim 5 000 reizigers per dag. Het aantal bussen dat campus Gasthuisberg als terminus heeft, is verruimd. Het probleem was dat in het recente verleden alle bussen via het stadscentrum gingen en tijdens de spitsuren leverde dat vertragingen richting station op. Vandaar de Ringbus die tegen de wijzers van de klok rondom Leuven rijdt. Om de tien minuten is er een bus naar het station. Aan het station vertrekt de bus naar campus Gasthuisberg op perron 12 (echter niet op zondag)”,

20 UZ-magazine - september 2008

zegt de mobiliteitscoördinator.

Er wordt verder geïnvesteerd in het openbaar vervoer. Van Damme: “Samen met de stad, Openbare Werken en De Lijn starten we met de bouw van een doorsteek naar de Tervuursesteenweg, naar het kruis-

‘Voor alle bussen is campus Gasthuisberg een belangrijke halte’ punt Terbank. Die route is exclusief voor openbaar vervoer, fietsers en hulpdiensten. Vanaf 2010 zal De Lijn dan een snelbus vanaf Tervuren inleggen en krijgen we busverbindingen met Heverlee campus Arenberg. Privéwagens zullen geen gebruik mogen maken van deze nieuwe route.”

Pellenberg De initiatieven van De Lijn blijven echter niet beperkt tot campus Gasthuisberg. De lijn naar campus Pellenberg is sinds vorig jaar sterk uitgebouwd. “Campus Pellenberg was karig bedeeld wat openbaar ver-

voer betreft. Maar nu is er stadsbus 3. Elk kwartier vertrekt die vanuit campus Gasthuisberg, met een halte bij Onderwijs en Navorsing en via de campussen Sint-Pieter en Sint-Rafaël, naar campus Pellenberg.

Dat is een hele verbetering”, aldus Van Damme. “En een op de twee bussen gaat dan nog door naar campus Lubbeek. Er wordt dan ook gesproken over de ‘ziekenhuisbus’.

Patiënten en bezoekers voor de stadscampus (Sint-Pieter en SintRafaël) raden we aan met de bus te komen. Tientallen bussen stoppen er elk uur voor de deur. In de stad is voor bezoekers en patiënten geen aparte parkeergelegenheid. Wie met de wagen komt, moet betaald parkeren onder andere op het Sint Jacobsplein.”

Er wordt ook extra aandacht besteed aan parkeermogelijkheden voor mensen met een handicap. Op campus Pellenberg zijn er voor hen parkeerplaatsen dicht bij het onthaal. “En nu er een betere bediening is door de busdienst, zal de halte er aangepast worden en beter toegankelijk worden voor passagiers met een handicap en rolstoelgebruikers”, stipt Van Damme aan. “In het parkeergebouw van campus Gasthuisberg is een deel van verdieping 0 voorbehouden aan mensen met een handicap die met de auto komen. Daar zijn ook rolstoelen beschikbaar in de overdekte wandelstraat.” w

Duurzaam vervoer groeit Het duurzaam vervoer (carpool, fiets, openbaar vervoer) groeit bij de medewerkers van UZ Leuven campus Gasthuisberg. Het aantal dat op die manier naar het werk komt, is nog beperkt, maar er is door de jaren heen een opwaartse trend:

2005

2006

2007

carpool

42

88

108

fiets

400

553

615

openbaar vervoer

575

535

744

subtotaal duurzaam vervoer

1017

1176

1467

andere (auto, motor, te voet)

5419

5542

5350

totaal personeel

6394

6630

6709

OJFVX DPODFQU VOJFL JO #FMHJq

UPQHBTUSPOPNJF h WPMPOUn WPPS %

.JOH [FU EF [PNFS JO NFU FFO WFSGSJTTFOE OJFVX DPODFQU EBU CFTMJTU OBBS NFFS [BM TNBLFO 7BOBG OV WFSXFOOFO XF V NFU FFO FYRVJTF "[JBUJTDIF LFVLFO h MB DBSUF EJF CPWFOEJFO PPL OPH FFOT h WPMPOUn JT 0O[F $IJOFTF FO +BQBOTF UPQDIFGT

MBUFO V QSPFWFO WBO EF IFFSMJKLTUF IBQKFT [PWFFM V PQLVOU FO EBU WPPS FFO WBTU CFESBH WBO % WPPS EF MVODI NBBOEBHNJEEBH U F N [BUFSEBHNJEEBH FO OJFU PQ [POEBH FO GFFTUEBHFO FO % WPPS IFU EJOFS NBBOEBHBWPOE U F N [BUFSEBHBWPOE FO [POEBH FO GFFTUEBHFO

#FOJFVXE IPF .JOHµT OJFVX DPODFQU QSFDJFT JO FMLBBS [JU 6 CFOU IBSUFMJKL XFMLPN

((

205

9

+,9,5

;6; 1

Mechelen

Stadhuis

Parking Ladeuze

Oude Markt Tienen

Parking H. Hart E40 Brussels Namur

Jodoigne Geldenaken

1BSLJOH PQ NJOVUFO TUBQQFO VVS (3"5*4 QBSLJOH PQ WFSUPPO WBO VX QBSLJOHUJDLFU

GRATIS T-SHIRT

ReseRveeR nu uW DIneR en kRIjg met Deze bon 1 t-shIRt peR tWee peRsonen! zolang de voorraad strekt.

0VEF .BSLU Â… -FVWFO Â… 5FM Â… XXX NJOH CF Â… V FO V Â… EJOTEBH HFTMPUFO

Prof. dr. Carine Wouters en prof. dr. Gunnar Buyse, initiatiefnemers van de commissie cultuur kinderziekenhuis, halen kunst binnen in UZ Leuven.

Ze nodigen kunstenaars uit om interactief bezig te zijn met jonge patiënten. Op die manier kunnen de kinderen even hun zinnen verzetten.

Commissie cultuur kinderziekenhuis

Clara Vanuytven Prof. dr. Gunnar Buyse (kinderarts, cck): ‘In overleg met de kunstenaar of artiest bekijken we wat er nodig is om de kinderen een onvergetelijke ervaring te bezorgen’

Kinderen vergeten doo creativiteit, even hun z Hij heette Art. Een prachtige naam voor een kind dat kunst in zijn hoofd heeft. Maar wat kun je ermee aanvangen als je pas elf bent en in het kinderziekenhuis ligt?

Zijn ziekte was ernstig en moeilijk behandelbaar. Toen hij - eindelijk naar huis kon, had kinderarts prof. dr.

Carine Wouters een lang gesprek met hem. Art luisterde intens maar zei zelf weinig.

“Stuur me maar een brief”, zei de kinderarts. “Als je achteraf nog met vragen zit.”

Hij stuurde geen brief. Maar een kaart.

Een prachtige, zelfbewerkte kaart. Het hoofd van het kind op de voorzijde van de kaart verving hij door zijn eigen jongenshoofd. De pleister die hij op het springerige lijf kleefde, verraadde waar bij hem de pijn zat. ‘Art is everywhere’ stond er in dikke letters 22 UZ-magazine - september 2008

op de kaart. En op de achterzijde schreef hij: ‘Kinderen genezen is ook een beetje kunst’.

Ondertussen prijkt die zin op de website van de commissie cultuur van het kinderziekenhuis. Dat mooie kaartje voedt nog steeds de bezielers van het eerste uur: prof. dr. Carine Wouters en haar collega-kinderarts prof. dr. Gunnar Buyse. Ze proberen kunst en creativiteit

De commissie cultuur kinderziekenhuis wil kunst en cultuur binnenbrengen in het ziekenhuis. Dat gebeurt via het engagement van de pedagogische medewerkers die ervoor zorgen dat creativiteit in het kinderziekenhuis dagelijks aan bod komt. De spelbegeleiders leveren inspanningen om de creatieve expressie uit te bouwen.

En maandelijkse zijn er interactieve

‘Kunst en creativiteit kunnen kinderen helpen een ziekenhuisopname aanzienlijk te verlichten’ in het leven van hun patiëntjes te brengen. “Want”, zeggen ze, “kinderen genezen is méér dan zorg alleen.”

activiteiten met diverse kunstenaars, artiesten en begeleiders.

Prof. dr. Carine Wouters legt uit: “Je

kunt een kwalitatief hoogstaande medische en paramedische zorg geven, maar door kunst in het ziekenhuis te brengen raak je een andere dimensie aan. Kunst kan laten genieten van wat mooi is. Maar kunst nodigt ook uit om zélf creatief te zijn, iets wat een kind van nature uit is.

Kunst en creativiteit kunnen kinderen helpen tijdens moeilijke jaren of kunnen een ziekenhuisopname aanzienlijk verlichten.”

Prof. dr. Gunnar Buyse: “In overleg met de kunstenaar of artiest bekijken we hoe een activiteit tot stand kan komen in het ziekenhuis en wat er nodig is opdat het voor de kinderen een onvergetelijke ervaring zou worden. Sommige kinderen kunnen maar even hun ziekbed verlaten. Of ze hebben zorg of medicatie nodig op regelmatige tijdstippen. Het hoofdmoment kan worden voorbereid door spelbegeleiding. De verpleging en de coördinator overleggen wie er kan deelnemen.”

Een van de eerste activiteiten die de commissie cultuur kinderziekenhuis organiseerde, was een concert met exlaureate van de Koningin Elisabethwedstrijd Sylvia Traey. Het werd een

Prof. dr. Gunnar Buyse: “We krijgen steun van de Vlaamse Overheid want het Ministerie van Cultuur wil de vernieuwende participatiegedachte aanmoedigen. Inderdaad, de kunstenaar komt naar het ziekenhuis, naar een doelgroep waar hij anders niet mee in contact komt. Ook voor hem is het een ongewone activiteit.”

Prof. dr. Carine Wouters: “Heel wat kunstenaars vinden het ook voor zichzelf een verrijking. Ze doen hier niet wat ze in een theaterzaal of op een podium doen. Ze zijn interactief bezig met zieke kinderen.”

Ondertussen organiseerde de commissie cultuur kinderziekenhuis al tal van maandelijkse activiteiten: o.a. tegels maken met Rita Van Lommel, gitaarspelen met Aram Van Ballaert, striptekenen met Conz en workshops met auteurs als Diane Broeckhoven en Marc De Bel. De dansnamiddag met dansgroep Blits zorgde voor kleine sterren op de dansvloer. Zieke kinderen die dansen? Prof. dr. Carine Wouters: “Ja, dat was een bijzonder moment. Een blinde jongen die prachtig meedanste, genoot heel erg van die ervaring. Dat bewijst dat, ondanks de lichamelijke beperking van een ziekteproces of een acuut probleem, een activiteit heel veel

combinatie van actief luisteren naar pianomuziek en creatieve expressie door schilderen en tekenen. Sylvia Traey speelde stukken van Mozart en noemde dat ‘muziek met krullen’. Ze nodigde de kinderen uit om intens te luisteren en om daarna te schilderen wat ze in hun hoofd zagen. Die werkjes samen vormen nu een prachtig mozaïek, ‘De krullen van Mozart’, een blikvanger op de derde verdieping van het kinderziekenhuis.

En heeft het succes? Prof. dr. Carine Wouters: “Kinderen, die voor een regelmatige behandeling naar het ziekenhuis komen, proberen dat wel eens te doen op dagen dat er een activiteit gepland wordt, zodat ze eraan kunnen deelnemen. Of ze keren voor een controle terug wanneer er een kunstenaar op bezoek komt. Hun honger naar creativiteit bewijst dat het hen helpt om even zorgeloos bezig te zijn.”

Prof. dr. Carine Wouters (kinderarts, cck): ‘Door kunst in het ziekenhuis te brengen raak je een andere dimensie aan’

Concert

r iekte

van de creativiteit en eigenheid van de persoon tot uiting kan brengen.”

Komen er spontane voorstellen van kunstenaars? Prof. dr. Carine Wouters: “Soms wel. Maar wij beklemtonen dat zij moeten interageren met de kinderen. Het is niet de bedoeling dat er enkel een concert wordt gebracht of een tentoonstelling wordt opgesteld.”

Prof. dr. Gunnar Buyse: “Met de coördinator bekijken we wat de mogelijkheden zijn. Op welke manier kan worden samengewerkt, want alle aspecten van het ziekenhuis moeten worden gerespecteerd.”

Coördinator Pieter Van Impe is die coördinator. Hij is pedagogisch medewerker in het kinderziekenhuis. Van Impe bekijkt wat er voordien al aan bod is gekomen.

Kinderboeken, muziek, beeldende kunst, theater? Dan gaat hij op zoek naar een nieuw initiatief. Hij contacteert kunstenaars, programmeert een voorstelling. Ook onderzoekt hij welke praktische regelingen er getroffen moeten worden. De technische dienst knutselt eventueel een podium of verlichting in elkaar. Met de verpleegkundigen overlegt de coördinator welke patiënten in aanmerking komen.

UZ-magazine - september 2008 23

Pieter Van Impe (coördinator cck): ‘Wij willen graag het herstel van de kinderen bevorderen door hen een mentale opkikker te geven’

Moeten er bedden verplaatst, infusen, pompen en rolstoelen meegenomen worden? Welke patiëntjes doen mee aan de activiteit? Veel wordt echter de dag zelf gepland.

Pieter Van Impe: “Een kind dat de avond daarvoor erg gemotiveerd lijkt, is soms de dag zelf te ziek om mee te doen. Op de ochtendbriefing wordt beslist wie er kan deelnemen. Meestal zijn er enkele begeleiders of verpleegkundigen die ons helpen. Ook ouders mogen het gebeuren meemaken.”

Dankzij subsidies en extra fondsen werkt Pieter Van Impe twee halve dagen per week voor de commissie cultuur kinderziekenhuis. Maar liefst van al vult hij nog meer van zijn tijd in met de organisatie en uitvoering van het project. Waarom? Zijn antwoord lijkt wel een bekentenis. “Met de commissie cultuur kinderziekenhuis willen wij uitstijgen boven wat verwacht wordt van de gemiddelde hulpverlening in een ziekenhuis. Wij willen méér dan alleen dagelijkse zorg geven. Wij willen iets speciaals betekenen voor deze kinderen.

‘Kinderen stimuleren, ze laten openbloeien’, dat is ons doel. Als patiëntjes verwachten ze niet dat ze iets ‘leuks’ mogen doen in een ziekenhuis. Maar die creatieve bezigheid, die succeservaring maakt hen sterker, zodat ze even hun ziekte kunnen vergeten. Wij willen graag hun herstel bevorderen door hen een mentale opkikker te geven. En dan zijn er de ouders die zelfs bij een weerzien na enkele maanden - nog enthousiast vertellen hoe fijn het was dat ze even hun zorgen los konden laten en mochten meegenieten.”

Rock Een voorbeeld van iets leuks is het muziekfestival, mUZtival Leuven.

Op 27 juni 2007 organiseerde de commissie cultuur kinderziekenhuis dat voor het eerst in de tuin van Kinderpsychiatrie. Acts als Tonya, Café Noir en Palomine én een aantal kinderen uit het kinderziekenhuis zorgden voor de muziek en de sfeer.

Er ging echter heel wat voorbereiding vooraf aan hun eigen rockfeest.

Maandenlang oefenden kinderen met Pieter Van Impe en met Inge Bracke, muziektherapeute, aan de nummers maar ook echte muzikanten ruimden tijd in voor de repetities. Patiënten van het kinderziekenhuis maakten eveneens een eigen nummer.

Kinderen vertelden over hun ervaringen bij hun opname in het kinderziekenhuis. Hun gevoelens werden in een tekst gegoten, op muziek gezet en dat lied werd ingezongen in een studio. Het leverde een cd-single op:

Commissie cultuur kinderziekenhuis De commissie cultuur kinderziekenhuis UZ Leuven wordt gevormd door de kinderartsen prof. dr. Gunnar Buyse en prof. dr. Carine Wouters samen met hoofdverpleegkundigen kindergeneeskunde en kinder- en jeugdpsychiatrie An Demol en David Derwael, muziektherapeute Inge Bracke, verpleegkundig manager Sophie van Eeckhout, pedagogisch medewerker en coördinator Pieter Van Impe, Sarah Vanderweyen (dienst communicatie) en Karolien Laeremans (secretariaat).

Het project kan financieel gesteund worden met een gift op 330-0005755-86 met vermelding van E00016 commissie cultuur kinderziekenhuis.

Meer informatie: www.uzleuven.be/cck/. E-mail: cck@uzleuven.be.

24 UZ-magazine - september 2008

‘Niet alleen’. Op de Leuvense kerstmarkt werd de cd vorig jaar verkocht en de opbrengst ging integraal naar de cck-projecten.

Prof. dr. Buyse: “Het festival kreeg heel wat media-aandacht. Een van de kinderen legde in een interview uit dat door die reportages hun vrienden het kinderziekenhuis op een heel andere manier leerden kennen. ‘Vanaf nu zal het ook voor mij heel anders zijn om naar het ziekenhuis te moeten gaan’, verklaarde zij.”

De tweede editie van mUZtival Leuven wordt gehouden op zaterdag 15 november 2008. De kinderen van het kinderziekenhuis staan dan weer op het podium. Die dag zijn zij de grootste artiesten. Gedurende de weken en maanden die eraan voorafgaan bereiden ze zich voor op het groots evenement. Die ervaring kan hen alleen maar emotioneel sterker maken. “Hun deelname geeft hen de zelfwaarde terug die hen door hun ziekte werd afgenomen. En die opent deuren voor jongeren die hun creatieve kant hadden weggeschoven bij hun ziekteproces”, zegt Pieter Van Impe.

Te ziek Sommige kinderen uit het kinderziekenhuis zijn echter te ziek om mee te doen aan het maandelijkse programma. Zij krijgen gedurende het academiejaar op woensdagavond bezoek van studenten Medica die komen voorlezen op de ziekenkamers.

Ondertussen is het aantal voorleesboeken in het kinderziekenhuis al sterk aangegroeid. Maar de commissie cultuur kinderziekenhuis droomt van méér, van meer activiteiten, meer kunst en creativiteit. Ze willen vrolijke herkenningspunten aanbrengen in het ziekenhuis. En voor chronisch zieke kinderen, voor patiëntjes uit het dagziekenhuis zou er een rode draad kunnen zijn in de activiteiten.

Prof. dr. Carine Wouters en prof. dr.

Gunnar Buyse beklemtonen beiden dat de werking van de commissie cultuur kinderziekenhuis maar mogelijk is dankzij de enthousiaste steun van een hele ploeg. De commissieleden van het cck, de mensen van spelbegeleiding en verpleegkunde zijn van onschatbare waarde. Maar niet alleen zij. Ook de medewerkers van de dienst communicatie en nog vele anderen uit verschillende afdelingen van UZ Leuven w

dep. GEZONDHEIDSZORG el aan EN TECHNOLOGIE neemt de

Opendeurdagen

OPEN BEDrijvendag

15-16-17 en 18 oktober 2008

Zondag 5 oktober 2008

Ontvang tijdens de opendeurdagen een gratis geschenk! Kom het ontdekken!

10.00u - 17.00u

ratoria! Kom oderne labo m tra ul reld van ze Bezoek on je in in de we mmeren! Leef ra rouwen! dv og pr oe s vr tje robo kundigen en eg le rp ctische ve da e di toekomstig hapjes in onze aking van gezonde ism n nn ve ke oe pr de m en Ko ker een boei ze t rwijs! rd de wo t on He t keuken! praktijkgerich , gs aa nd de met het he

De Thuiszorgwinkel is voor jong (hij heeft immers heel wat te bieden om het comfort van mama en haar baby te verhogen) en oud (hij heeft net die middelen om de geborgenheid in jouw eigen huis te kunnen behouden).

Ook de actieveling vindt zeker zijn gading in het fitnessgamma.

Een kleine greep uit ons gamma: rolstoelen, looprekken, krukken, wandelstokken, kersenpitkussen, zithulpen en -ballen, antidoorlighulpmiddelen, incontinentiemateriaal, steunzolen, steunkousen, borstprothesen, badpakken en lingerie, glucose-, vet-, bloeddruk-, en hartslagmeters, stappentellers, hometrainers, relaxzetels, enz.

opleidingen:

Onze bachelor

• Biomedische hnologie laboratoriumtec

Meer info in de Vivantia Thuiszorgwinkel!

• Chemie ment: • OFFICE manage ment ASSISTANT mEDICAL manage ormatica • Toegepaste inf E • VERPLEEGKUND dieetkunde • Voedings- en • VROEDKUNDE

Bon voor GRATIS geschenk, enkel geldig tijdens de opendeurdagen bij aankoop van minimum 99 euro, cumuleerbaar met CM-korting.

Naam: ...

Adres: ...

E-mail: ...

euven.be

>>> www.khl

Leuven: K.Leopold I-str 34, tel 016 31 44 70 Boortmeerbeek: Leuvensestwg 290, tel 015 52 97 05 St.-Joris-Winge: Leuvensestwg 204, tel 016 64 90 90 Linter: St.-Truidensestwg 5, tel 016 80 88 99 www.vivantia.be * ma-di-wo-vr: 9-12u30 * 13u15-17u30, do-za: 9-12u30

Š persuado.be

Departement G&T Campus Gasthuisberg 3000 Leuven

I]nhhZc@gjee

KZg]j^oZc½ YVi cdd^i

opendeur tzw2.indd 1

6aaZ kZgY^Ze^c\Zc lZZg WZgZ^`WVVg KgVV\ kg^_Wa^_kZcY ^c[dgbVi^Z

%-%% .) (+* " <G6I>H

1/09/2008 10:14:27

24u op 24u verpleegkundige zorgen, in een groene, rustige en veilige omgeving met uitgebreid dienstenaanbod

DkZgVa ^c 7Za\^Â&#x2026; " ')j$')j :hi]Zi^hX] Zc Y^hXgZZi :^\Zc [VWg^XVVi

C>:JL dd` kddg hbVaaZ igVeeZc

De zekerheid dat u op ieder moment van de dag of nacht beroep kunt doen op vakkundig personeel.

Genieten van de privacy van uw zelfingerichte flat

lll#bdcda^[i#WZ

IgVea^[iZc ?V! hijjg b^_ jl <G6I>H YdXjbZciVi^Z

JOB

C66B 69G:H I:A# I]nhhZc@gjee Bdcda^[i ck " @VaZlZ\ '% " .%(% <Zci " ;Vm %. '&+ +* ,* " ^c[d5bdcda^[i#WZ GZ\^dcVaZ XZcigV/ %' '&, (, -) " %( '(. '& )( " %&& '* '* )( " %. '&+ +* +* " %*% () *) *%

Directeur: Dhr. GĂźnther Geeraerts e-mail: populierenhof@restel.be - website: www.restel.be

De vijvers van campus Gasthuisberg en Pellenberg zijn plekken waar bezoekers en patiënten op mooie dagen rust en verpozing zoeken. Jan van Rompaey nam er afgelopen zomer ook plaats en luisterde naar ‘vijververhalen’.

Dorp in de stad

Op verhaal komen bij de vijver Jan van Rompaey

Dit keer geen achtergrond van cafetariageluiden op mijn digitaal recordertje, geen geroezemoes en gekletter van bestekken en borden. Maar wél: klaterende fonteinen, voorbijratelende baxters, het gekwaak van eenden, flardjes wind. De banken zitten vol en rond de vijver beweegt zich een stoet van patiënten, bezoekers en medewerkers, allemaal op zoek naar een hap frisse lucht en een scheut warme zon. De vijvers doen, net als de cafetaria, verlangen naar de buitenwereld.

Kenny (27) Hij zit in een rolstoel, half verscholen in het groen, en kijkt peinzend naar het water. Zijn been is omzwachteld, en hij mist een arm. Geamputeerd boven de elleboog, de stomp zit in een verband.

Het resultaat van een ongeval met een quad. Nog wat bleek, zijn haren missen een kapper. Zwijgzaam.

Kenny: “Ik heb ook nog mijn twee benen gebroken, en mijn rechterknie.

Ik ben hier nu vijf weken, daarna ga ik voor revalidatie naar Herk-de-Stad, dat is dichter bij huis. Van die vijf weken heb ik er twee in coma gelegen.

26 UZ-magazine - september 2008

Van het ongeval zelf en wat achteraf gebeurd is, kan ik niks zeggen. Toen ik hier wakker werd, wist ik eerst niet waar ik was. De eerste twee dagen was ik echt wel de kluts kwijt. Ze vertelden me dat ze mijn rechterarm hadden geamputeerd, maar het drong niet tot me door. Wat ze ook zeiden, na vijf minuten was ik het alweer vergeten.

Hoe het moet gebeurd zijn, weet ik van een vriend: ik was hem gaan opzoeken en toen ik weer naar huis reed ben ik blijkbaar tegen een boom terechtgekomen.”

- Wat is je beroep?

Kenny: “Ik ben, euh, was bouwvakker.

Nutsvoorzieningen, waterleiding, gas.”

- Dat zal niet meer lukken.

Kenny: “Nee, maar er blijven nog genoeg andere mogelijkheden.

Herscholing bijvoorbeeld. Ik ben aan het denken wat ik zou volgen.”

- Pieker je over de dingen die je niet meer zal kunnen?

Kenny: “Nee, daarover heb ik nog niet veel nagedacht. Veel hangt van jezelf af. Als je zelf niet wil, dan lukt er niets.

Straks komt de dokter naar mijn

kamer. Kan ik eens vragen wanneer ik arm en benen terug kan gebruiken.

Komt allemaal in orde.”

Zijn vader komt naast hem staan. Hij is op bezoek, samen met de buurvrouw.

Vader: “Er is een deskundige het ongeluk komen onderzoeken, maar die denkt dat er niemand anders bij betrokken was. Hij reed met een quad, zo’n motor op vier wielen. Je zal het niet geloven: ik kwam daar toen net voorbij. Hij lag in de gracht. Het ongeluk moest net gebeurd zijn, er stonden twee mensen op te kijken. Ik zag de quad, en ik herkende zijn schoen die op de weg lag. Hij bloedde hevig, er was een slagader doorgesneden. Ik dacht dat het met hem gedaan was. De ambulanciers zeiden dat hij ‘een geval voor Leuven’ was. Ze hebben hem in Sint-Truiden gestabiliseerd en dan naar UZ Leuven overgebracht. Onderweg vreesden ze dat hij Gasthuisberg niet meer zou halen. Het was op het nippertje. Hier hebben ze nog een week geprobeerd om zijn rechterarm te redden, maar dat bleek niet mogelijk.”

- Hoe reageert zijn moeder?

Vader: “Die heeft het moeilijk, moeilijker dan ik. Hij woont nog thuis, ze heeft doodsangsten doorstaan en ze vindt het verschrikkelijk dat hij met één arm naar huis zal komen. Mijn vrouw heeft een heupprothese. En zelf heb ik twee jaar geleden een hartaanval gehad. Zijn broer, de oudste, heeft elf jaar geleden ook een motorongeval gehad. Die hebben ze toen ook voor dood opgeraapt. Het leven spaart ons niet. ‘s Nachts slaap ik niet meer. Altijd maar piekeren. Maar ja, de klok terugdraaien kunnen we toch niet.”

Wies (64) - Leuk, hier aan de vijver?

Wies: “Hier kun je wat op verhaal komen, genieten zal ik maar zeggen.

Dat geldt zowel voor bezoekers als voor patiënten. Mijn vrouw is hier opgenomen en nu is het wachten op het verdict. Ze heeft al twee keer chemo gehad en morgen moet ze onder de CT-scan. Dan kennen we ook het resultaat, positief of, euh, een beetje negatief. Mijn vrouw heeft huidkanker - zo is het nu eenmaal. Maar wij zeggen niet ‘kanker’, we hebben het over ‘een beetje kanker’. Het onderzoek van morgen zal doorslaggevend zijn: als het nodig is beginnen ze met een derde chemokuur. Dan zal ik wel moeten inzien dat het kanker is.”

- Het zijn allicht moeilijke dagen.

Wies: “Ja, we zijn bang. Vroeger was de ziekte nog niet zo uitgezaaid en had ze ook niet veel pijn. Tot ze vorige keer

uitzaaiingen vonden in de longen en in het bot. Morgen kunnen ze zeggen: we hebben het kunnen stabiliseren.

Dat is wat we hopen.”

- Wat zou u anders nu aan het doen zijn?

Wies: “We zouden aan zee zijn en wandelen. We houden ontzettend veel van de zee. Het was de bedoeling dat we onze oude dag daar zouden doorbrengen. Dat komt nu allemaal op helling te staan. Ik ben met pensioen, een mens denkt dan: nu hoeven we nog alleen maar leuke dingen te doen.

Maar ja… We wonen in Turnhout en we gingen zo graag wandelen in Kasterlee, dat is niet ver. Mijn vrouw is altijd een zonneklopper geweest. Nu mag ze niet meer onbezorgd in de zon zitten, ze moet haar huid volledig beschermen. Dat is erg. We proberen dat op te lossen door alleen ‘s morgens en ‘s avonds buiten te komen. Verre reizen kunnen we wel vergeten.

Thailand, Zuid-Afrika,… daar wilden we doodgraag naar toe. Maar dat zijn landen met veel zon, dus dat wordt problematisch. En landen zonder zon Ierland, Schotland - daar willen we eigenlijk niet naartoe. Een mens heeft de zon nodig. Afwachten.”

- Hoe reageert ze zelf?

Wies: “Het hangt er een beetje van af hoe de dag begint. Het gaat erom hoe ze geslapen heeft. Meestal houden we rekening met haar stemming ‘s morgens en moet ik haar opmonteren. Ik blijf opgeruimd. Het heeft geen zin om allebei negatief te denken en tenslotte ben ik nog gezond en moet ik haar helpen.”

- Wat willen ze doen?

Gaston: “Ze is 84, te oud voor een ruilhart. Het zal een pacemaker worden.

Haar levenskwaliteit zal verbeteren, dat wel. Maar zoals je weet: als je met een oude auto naar een garage stapt, vinden ze altijd wel iets. Ik ben er niet gerust in. Ik heb hier zelf ook gelegen.

Ik had een aneurysma, dat is als een zwak stukje wand van de hartslagader het bijna begeeft. Mijn aorta stond op het punt te springen. Ze brengen in die ader een prothese aan en dan ben je weer goed voor de dienst.

In 2005 is mijn vrouw hier ook al eens opgenomen, ze had een gebrek aan natrium. Toen was het gedaan met de vakanties. We gingen sinds mijn pensioen vier keer per jaar naar Gran Canaria, maar dat mogen we vergeten.

We reden vaak met de auto naar Frankrijk, naar de Provence. Dat is voorbij. Nu kijk ik maar naar de Ronde, voor de luchtbeelden, niet voor de renners. Dan zie ik de landschappen van de Provence voorbij defileren en krijg ik zo’n heimwee. Jammer.”

Bob (23) en Nieke Ze zitten op een bank te zoenen. In de zon. Hij ziet er zowaar punk uit. Zijn haren zijn langs één kant weggeschoren, de huid vertoont daar een langgerekt litteken dat zich slingert van rechteroor tot kruin. Hersenoperatie. Het is nu een week geleden en er is nog geen epilepsieaanval teruggekomen. Grote kans dat hij genezen is. De vreugde is groot.

Nieke: “Er zijn twee soorten epilepsie:

‘Aan de vijver kun je wat op verhaal komen, genieten zal ik maar zeggen’ Gaston (82) “Je gaat toch geen foto nemen?”, reageert Gaston naar fotograaf Geert. “Ik heb maar zeven sprietjes meer, en met die wind staan ze in de verkeerde richting.”

Zijn vrouw ligt sinds gisteren op intensieve geneeskunde. “Ik mag haar maar drie keer per dag bezoeken, telkens een half uurtje. Nu moet ik weer drie uur wachten, dat is lang. Mijn vrouw is via de spoedgevallendienst opgenomen omdat ze een veel te trage hartslag had.”

ofwel strekt de oorzaak zich uit over de hele hersens, ofwel zit het in een klein gebied. Dat is een epilepsie waarbij de oorzaak al van de geboorte aanwezig is, maar waarbij de eigenlijke epilepsieaanvallen zich pas in de pubertijd beginnen te vertonen onder invloed van bepaalde hormonen. Hij was 19 toen het begon.”

- Had je er veel last van?

Bob: “Ja, ik kreeg elke dag een aanval…”

Nieke: “…elke wéék, Bob. (tegen mij): “Hij weet zelf niets van die aanvallen.

Eén minuut is hij echt helemaal wég en van wat er nadien gebeurt, wordt er

UZ-magazine - september 2008 27

niets in zijn geheugen vastgelegd. Tot een half uur na een epilepsieaanval weet hij helemaal niks.”

- En wat gebeurt er? Valt hij, bijvoorbeeld?

Nieke: “Dat is wat de meeste mensen denken, maar hij valt helemaal niet.

Hij doet gewoon, hij gebruikt zijn handen, hij kan mij knuffelen, maar hij is wég. En het volgend half uur is hij ook normaal maar slaat hij dus niets op.

Hij zou me bij wijze van spreken ten huwelijk kunnen vragen en het nadien niet eens meer weten…”

- Hoe reageer je daar zelf op?

Nieke: “De eerste keer is het wel even slikken. Maar ja, als je verliefd bent, neem je dat er allemaal bij. Maar als ze dan voorstellen om een stukje van zijn hersenen weg te nemen… Dat klinkt toch maar akelig.”

- Maar het lijkt wel goed afgelopen?

Bob: “Ja hoor. De operatie is nog maar vier dagen geleden en hier zit ik al in de zon, met mijn lief! De scans waren uitstekend en de prognose is dat het nu helemaal zal weg blijven, ik moet alleen nog twee jaar de medicatie afbouwen.”

- Waar had je het moeilijk mee voor de operatie?

Bob: “Dat je elke week gewoon een half uur van je leven kwijt bent. Als je dat uitrekent over een mensenleven, is dat véél tijd die je gewoon niet kunt gebruiken. En dan de angst dat je in die tijd misschien iets vervelends hebt gedaan. ‘t Is ook moeilijk om vrienden te maken: je weet nooit of de epilepsie opeens zal toeslaan, je moet dus altijd uitleggen dat het misschien zal gebeuren.”

- Hoe heb je het aan je vriendin verteld?

Bob: “Pas na enige tijd.”

28 UZ-magazine - september 2008

Nieke: “Ik had zelf ook een ziektegeschiedenis en dat maakte het wel gemakkelijker. Na twee jaar van spierpijn en pijn aan mijn kaken kreeg ik de diagnose van fybromialgie. Maar dat is gelukkig voorbij. Ik wilde het hem vertellen en toen heeft hij op zijn beurt zijn probleem uit de doeken gedaan.

We zaten samen op kot en hij heeft het via een raadseltje gedaan…”

- Een raadseltje?

Nieke: “Ik had sierletters op mijn terrasje staan en hij nam een E en vervolgens een P en liet mij raden. En toen ik het wist, dacht ik: komaan, we komen er wel door. Ik heb een neef die ook epilepsie had, ik wist dus wel wat ik te verwachten had. En tenslotte was hij

ben geleerd om vooruit te kijken en niet te veel te denken aan de dingen die kunnen mis gaan.”

Bob: “Vlak voor de operatie was ik echt bang en dacht ik: hoe zal ik eruit komen? Zal ik nog de mensen rondom mij herkennen? Tenslotte zijn ze in je hersenen bezig.”

Nieke: “Toen hij ontwaakte, was het eerste wat ik vroeg: ‘Wie ben ik?, hoe heet ik?’. Hij wist het. Dat was al een hele opluchting. Toen ik hem terug zag op intensieve... Dat was een ongelooflijk intens moment.”

- Eigenlijk zitten hier twee gelukkige mensen.

Nieke: “We hebben 70% kans dat de aanvallen helemaal wegblijven. De artsen waren zélf opgetogen. Het stukje in de hersenen dat de epilepsie veroorzaakte zijn ze door wekenlang onderzoeken op het spoor gekomen en dat stukje is nu gewoon weg. Een hoop dingen waarvan we dachten ‘dat is onmogelijk’ worden nu opeens wél mogelijk.”

- Leuk om hier eens blije mensen mee te maken.

Bob: “Ja, voor ons begint het echte leven.”

Ronald (55) - U ziet er echt wel sjiek uit, het lijkt wel of u van een receptie komt. U bent hier wél de enige.

Ronald: “Ik wacht op mijn vrouw. Er is een viertal jaren geleden aan haar pancreas een stent geplaatst, een toestelle-

‘We hebben elkaar in de ogen gekeken en een potje gehuild en gezegd: we komen er wel’ de jongen van mijn leven, ik heb er geen moment moeten over nadenken.”

- Was het een zware operatie?

Nieke: “Ja, zes uur heeft die geduurd.

Voor hem was dat geen probleem, maar voor mij duurde het een eeuwigheid. Ik heb bijna de hele tijd op deze bank gezeten, ik doorstond doodsangsten, de stress was heviger dan de stress van al mijn examens samen. Ze hadden me gewaarschuwd dat het een zeer delicate ingreep zou zijn, met een reële kans op een fatale afloop.

Voordien hadden we nog zoveel mogelijk dingen samen gedaan: wandelen, minigolfen. We hebben elkaar in de ogen gekeken en een potje gehuild en gezegd: we komen er wel. We heb-

tje dat het volledig dichtslibben van een slagader belet. De huisarts die ons na enkele maanden moest verwittigen dat ze die stent weer moesten weghalen, heeft dat niet gedaan. Slechte communicatie. De stent is dus veel te lang blijven zitten, er is weefsel rond ontstaan en nu is hij maar moeilijk te verwijderen. Mijn vrouw eet al tien dagen niet meer en ze leeft op pijnstillers. We kwamen voor een consultatie, maar de artsen beslisten om meteen te opereren. Als het niet lukt, laten ze de stent zitten en wordt het een overbrugging.

Dat is een delicate operatie. En daarmee zit ik hier sinds vanmorgen in het pak waarin ik wilde gaan werken. Ik zit me hier al de hele dag te vervelen,

het zijn lange uren, en ik word met de minuut nerveuzer. Mijn vrouw is hier nog verpleegster geweest, op intensieve geneeskunde. En verpleegsters hebben de reputatie moeilijke patiënten te zijn, ze beseffen te goed wat hen overkomt (lacht).”

- Wat is uw beroep?

Ronald: “Ik ben computertechnicus, maar op een blauwe maandag heb ik nog bij Radio2 gewerkt, toen nog Omroep Antwerpen.”

- En hoe bent u dan in de computerwereld terechtgekomen?

Ronald: “Ik wilde mijn dochtertje wat

helpen en ben daarom computer gaan studeren, om haar wat bij te sturen. En zo is het mijn hobby geworden. Ten slotte heb ik er mijn job van gemaakt.

Ik monteer nu computers.”

- Zal de operatie van uw vrouw haar levenskwaliteit verbeteren?

Ronald: “Dat mag ik hopen. Maar werken zal er niet meer inzitten, hoewel ze nog maar 50 is. We kennen elkaar nog niet zo lang. We hebben elkaar in een ziekenhuis in Antwerpen leren kennen: ze was geopereerd aan de pancreas net als ik, en omdat we allebei rookten, zagen

-%4 7%,+% +,!#(4 '!!4 5 3,!0%.

MET WELKE KLACHT GAAT U SLAPEN? FIBROSITIS Dit probleem wordt vaak verergerd door een slechte lighouding waardoor spanningen optreden in de rugen schouderspieren.

HOOFDPIJN/STIJVE NEK Gespannen nekspieren worden vaak verergerd door een slechte slaaphouding en kunnen aanleiding geven tot spanningshoofdpijn. Als de nek niet goed wordt ondersteund gedurende de slaap, kan dat leiden tot pijn en stijfheid.

we elkaar geregeld in de rookkamer.

Toen bleek dat ze bij mij om de hoek woonde en nu zijn we al bijna een jaar samen. Een ziekenhuisromance.

Ik had meteen een verpleegster thuis.”

- Ik zie u niets doen, niet lezen of zo.

Ronald: “Nee, ik ben te nerveus, ik ben al een Duvel gaan drinken in de cafetaria en nu zit ik hier wat in de zon te transpireren, maar het lukt me niet om mijn gedachten te verzetten. Over een uur ga ik weer eens kijken. Ik hoop dat ik haar weer mee naar huis mag nemen.” w

Drukverlagende matrassen en orthopedische kussens Wereldwijd aanbevolen door meer dan 30.000 medisch specialisten

ARMPIJN Pijn, stijfheid en een tintelend gevoel in de armen wordt veelal veroorzaakt door een ontsteking van de nekzenuwen.

Deze klachten verergen door een slechte slaaphouding, vooral als de nek niet op de juiste manier wordt ondersteund.

RUGPIJN Rugpijn en stijfheid worden vaak verergerd gedurende de nacht, vooral als de rug door de matras in een onnatuurlijke houding wordt gedwongen.

ISCHIAS Heupjicht, die optreedt achteraan het dijbeen en ter hoogte van de kuit tot aan de voet, kan verschillende maanden aanhouden. Een onnatuurlijke slaaphouding veroorzaakt.

HEUPPIJN Pijn in de heupen kan toenemen door een harde matras en kan leiden tot een gevoel van ongemak en zelfs tot een ontsteking van het gewricht.

PROBLEMEN MET DE BLOEDSOMLOOP

KNIEPIJN

Problemen met de bloedsomloop zorgen vaak voor gezwollen voeten en pijnlijke en stijve kuiten gedurende de nacht. De matras zou zacht genoeg moeten zijn om de contactdruk, die de bloeddoorstroming onderbreekt, te verlagen.

Een ontsteking in en rond de kniegewrichten kan leiden tot een gevoeligheid voor druk en aanraking. Om dit probleem op te lossen dient een matras op zelfs de lichtste plaatselijke druk te reageren.

Orthopedische hoofdkussens en drukverlagende matrassen

U W

A D V I S E U R

Nieuw!

Supreme, een uitbreiding op de Scandinavische bedcollectie van TEMPUR De nieuwe combimatras Royal heeft 5cm extra TEMPUR materiaal en een verhoogd ventilerend vermogen.

4%-052 !50).' ,!44/&,%8 7).8 I N

D E

R E G I O

HAACHTSTRAAT 79 - 3020 VELTEM CENTRUM • T 016/48 83 36 www.meubelen-patrima.be • 7.000 m2 woonideeën ma-vrij: 9u-12u & 13u-18u30 • za: 10u-12u & 13u-18u • zo: 14u-18u • donderdag en feestdag gesloten

Begin dit jaar verhuisde de opleiding verpleeg- en vroedkunde van de Katholieke Hogeschool Leuven van de stadscampus naar campus Gasthuisberg.

Het departement Gezondheidszorg en Technologie van de KHLeuven is ‘hofleverancier’ van UZ Leuven.

Onderwijs

Ad van Poppel

Mady Van Cauteren, hoofd van het departement Gezondheidszorg en Technologie.

KHLeuven; méér dan een buur Zomer 2008. De nieuwbouw van de Katholieke Hogeschool Leuven op campus Gasthuisberg (Onderwijs en Navorsing) is zo goed als leeg. Hier en daar wordt nog gewerkt. Er is een computerzaal, een bibliotheek. Voor de studenten is het nog vakantie. Mady Van Cauteren, hoofd van het departement Gezondheidszorg en Technologie, toont het vaardigheidscentrum, de plaats waar de studenten straks hun praktische opleiding verpleeg- en vroedkunde krijgen. Er is een volledige zaal met 28 bedden en een bevallingsruimte ingericht. In de bedden liggen ‘fantomen’ (poppen) waarop vanaf de start van het academiejaar 2008-2009 weer geoefend zal worden.

Begin 2008 namen de studenten van zeven studierichtingen al hun intrek in de opvallende nieuwbouw van de KHLeuven, die te zien is als je op de rotonde van het teken de richting E314 volgt. Het gaat om de opleidingen verpleeg- en vroedkunde, biomedisch laboratoriumtechnologie, voedings- en dieetkunde, medical management assistent, toegepaste informatica en chemie.

30 UZ-magazine - september 2008

De richtingen zijn goed voor 1 600 studenten, die door 250 personeelsleden begeleid en onderricht worden. De opleidingen werden tot eind 2007 in twee departementen in de Leuvense binnenstad gegeven: in de oude schoolgebouwen aan de Kapucijnenvoer (verpleeg- en vroedkunde) en in het departement Rega achter de Diestsestraat.

Mady Van Cauteren: “In het voorjaar was besloten om die twee departementen te fuseren in de nieuwbouw op campus Gasthuisberg. Dat heeft veel voordelen. Er zijn nu nieuwe gebouwen. De opleidingen werden tot dan toe gegeven in oude gebouwen. Vooral die van de opleiding verpleeg- en vroedkunde waren niet meer aangepast aan het nieuwe hoger onderwijs. We hebben nu een nieuw vaardigheidscentrum, waar de studenten heel zelfstandig kunnen oefenen op basis van dvd’s waar de technieken getoond worden.

De laboratoria van de voormalige Regaschool waren helemaal uitgeleefd.”

De nieuwe omgeving biedt de KHLeuven 40% meer ruimte dan de twee entiteiten in het verleden samen

hadden. Het aantal pc’s dat de studenten ter beschikking staat, is met 70% toegenomen. Cijfers geven de uitgebreide mogelijkheden aan: er zijn ondermeer veertien klaslokalen met beamer en pc, drie auditoria (met respectievelijk 81, 111 en 228 plaatsen), zes laboratoria. Er zijn polyvalente lokalen met verplaatsbare tussenwanden (drie lokalen met 56 plaatsen en een lokaal met 61 plaatsen) en de studenten kunnen gebruikmaken van een zeer ruime mediatheek met verschillende lokalen.

Voordeel Een voordeel is ook dat de studenten dicht bij de realiteit van het ziekenhuis zitten. Door de verplaatsing van UZ Leuven van de Leuvense binnenstad naar campus Gasthuisberg was er immers een fysieke verwijdering gekomen. De plaats van de opleiding paste op de campussen Sint-Rafaël en Sint-Pieter toen daar nog quasi alle diensten gevestigd waren, maar vanaf het begin van de jaren tachtig verhuisde het merendeel van de diensten

Untitled-8 1

26-08-2008 10:59:04

O R T H O PE D I E

O R T H O PE D I S C H E S C H O E N E N

CO M F O R T S C H O E N E N

BA N DAG I S T E R I E

Bezoek onze vernieuwde ruime toonzaal Discrete pasruimte Goed uitgeruste werkplaatsen Traditioneel maatwerk Moderne technologieën en technieken Grote keuze artikelen van hoogstaande kwaliteit

I N VA L I D E WAG E N S

T H U I S V E R ZO R G I N G

Speciaalzaak leefcomfort RIZIV 1/6/10422/96/100 - 1/6/27017/88/200

Turnhoutsebaan 92-94 • 2100 Deurne • Tel. : 03/326 11 30 • fax: 03/326 06 79 • info @schaeps.be Week van 9 - 18 u, zaterdag van 9 - 13 u • Tram 10, bus 33, 410, 411 en 412 • GRATIS PARKING O R T H O P E D I E • B A N DAG I S T E R I E • S C H O E N E N • I N VA L I D E N WAG E N S • H O M E C A R E • R E VA L I DAT I E

www.schaeps.be

naar de nieuwe site. Van Cauteren stelt ook dat het een logische evolutie was om te verhuizen. “Hier op de site van campus Gasthuisberg was plaats en UZ Leuven heeft ons uitgenodigd om hier te bouwen. We werken heel nauw samen met UZ Leuven”, aldus Mady Van Cauteren.

Ze brengt wel een nuance aan: “We willen graag onze onafhankelijkheid behouden. We zijn geen onderdeel, geen eigendom van UZ Leuven, maar we werken wel heel veel samen. Er is sprake van een partnership. We zitten in dezelfde gebouwen en zijn méér dan buren.” Ze illustreert aan de hand van het vaardigheidscentrum hoe die samenwerking in de praktijk verloopt.

“Het didactisch materiaal (onder andere bedden en de unit voor intensieve zorgen) voor dat centrum is ons ter beschikking gesteld door UZ Leuven.

We proberen in de school (niet alleen voor de opleidingen verpleeg- en vroedkunde, maar ook voor biomedische laboratoriumtechnologie) alles zo getrouw mogelijk aan te bieden, zodat

met diverse diensten. “Dat brengt het onderzoek heel dichtbij”, zegt Van Cauteren. “We zijn ‘leveranciers’ van heel wat profielen die interessant zijn voor het ziekenhuis.”

Mady Van Cauteren wijst er verder op dat UZ Leuven de studenten tijdens hun stages kan aanspreken. “Men ziet

‘We proberen in de school alles zo getrouw mogelijk aan te bieden, zodat we studenten afleveren die onmiddellijk in het werkveld in te zetten zijn’ we studenten afleveren die onmiddellijk in het werkveld in te zetten zijn.”

Lon Holtzer, verpleegkundig directeur van UZ Leuven, over de relatie met de school: “De KHLeuven vormt onze toekomstige werknemers. De KHLeuven bewaart zijn autonomie, maar door de samenwerking komen we tot een rijker resultaat. Het feit dat je nauw verbonden bent, maakt dat je beter elkaars ontwikkelingen kent en vandaar uit ook voor een stuk kunt vormen en sturen.

Door samen te werken, kunnen we de opleiding zo optimaal mogelijk maken.

Het is ook belangrijk dat we de hogeschool betrekken bij alle nieuwe ontwikkelingen die zich in de medische en in de verpleegkundige wereld afspelen.

Als we daarop verder bouwen, beantwoorden de verpleegkundigen die afstuderen aan de huidige ‘eisen’ van de wetenschap en van geneeskunde.”

Ook voor de studenten biomedische laboratoriumtechnologie en voedingsen dieetkunde zijn er stagemogelijkheden in UZ Leuven en zijn er contacten

32 UZ-magazine - september 2008

ze bezig. Ik heb er geen probleem mee dat er zo contacten worden gelegd, want de studenten kunnen zelf nog kiezen.” In de praktijk blijkt dat een groot deel van de studenten na hun opleiding in UZ Leuven gaat werken. Het departement Gezondheidszorg en Technologie wordt dan ook wel eens ‘hofleverancier’ van UZ Leuven genoemd. Verpleegkundig directeur

Lon Holtzer beaamt dat. “We willen gaan voor kwaliteit en zijn op zoek naar goede afgestudeerden. De KHLeuven kan die kwaliteit bieden.

Met de jaren hebben we een goede relatie opgebouwd met de KHLeuven. Omdat we buren zijn, kan de drempel om het ziekenhuis binnen te springen misschien nog lager worden. Als je naast elkaar ‘woont’, vergemakkelijkt dat de wisselwerking en communicatie. Dat de KHLeuven gehuisvest is op de campus, betekent ook dat je verpleegkunde in het hart van de geneeskunde zet.”

Overigens studeert 40% van de studenten die hun diploma verpleeg- of vroedkunde behaalt verder. Ook daar staat het departement Gezondheidszorg en Technologie van de KHLeuven voor in. Mady Van Cauteren: “Het ziekenhuis heeft nood aan postgraduaat- en bachelor-na-bacheloropleidingen, bijvoorbeeld in geriatrie en in intensieve zorgen. We hebben de knowhow op onderwijsvlak en kunnen inspelen op de noden en behoeften van het ziekenhuis.” w

Verpleegkunde biedt heel wat mogelijkheden Afgestudeerde verpleegkundigen hebben weinig problemen om een baan te vinden, in UZ Leuven of elders. De zorgvraag neemt steeds toe, zowel in kwantiteit als in densiteit. Daarom is er nog veel plaats voor verpleegkundigen op de arbeidsmarkt. Verpleegkunde is een heel boeiend beroep, met zeer veel mogelijkheden, waarin persoonlijke ontwikkeling nooit stopt en iedereen het beste van zichzelf kan geven. De KHLeuven – departement Gezondheidszorg en Technologie – start ook met een opleiding verpleegkunde voor volwassenen, voor mensen die, zoals Mady Van Cauteren zegt, “… op latere leeftijd naar verpleegkunde willen overstappen. Ze krijgen een dag per week inhuisopleiding en studeren verder op afstand. De stages zijn vergelijkbaar met die van de dagopleiding, maar de studieduur is vier in plaats van drie jaar.”

COMFORT

O N T S P A N N I N G & R U S T

● ● ●

VUYLSTEKE & CO

Wie de hoogste eisen stelt aan comfort en interieur, vindt bij ons de gepaste relaxzetel.

H O L S B E E K

0 4 9 5 / 5 4 . 5 5 . 6 0 in Lederuitvoering met elektrische rug-en voetverstelling, opstaphulp rug en zithoogte kunnen aangepast worden. (optie: maatwerk)

€1900 aan €1175 incl. BTW van

Franco aan huis geleverd!

% g - 30

Kortin

oor omst v ssenk gen u t t e r en m che zo medis ebsite" w e i "z

€2075 aan €1400 incl. BTW van

Relax Optima de Luxe Powerlift: lederuitvoering bruin/zwart

Franco aan huis geleverd!

Info en contact via de website

Relax Queen Leder uitvoering Taupe; elektrische Rug en Voet verstelbaar

www.patientenzetels.be

Contacteer ons voor een bezoek aan de fabriekstoonzaal AdvertentieLT 185_136_08 Adv_Queen_Hukla-optima-V3.indd 1

13-08-2008

15:27

Pagina 1 26/08/2008 21:40:55

Ontslag uit het ziekenhuis?

Landelijke Thuiszorg helpt gezinnen en bejaarden thuis

Bel 070/22 88 78 of kijk op www.landelijkethuiszorg.be

FUN PAGE

Zig-Zag

Grappen en grollen - Ik ben mijn hond kwijt.

- Zet een advertentie in de krant!

- Dat heeft geen zin. Hij kan niet lezen.

*

Jantje komt om half tien ‘s morgens de klas binnen.

- Je had hier om half negen moeten zijn, zegt de meester.

- Hoezo?, reageert Jantje. Is er toen iets gebeurd?

Een vrouw vraagt aan haar vriendin: - Waar gaan jullie op vakantie?

- Wel, ik wil graag een reis rond de wereld maken, maar mijn man wil ergens anders naar toe...

*

Een toerist gaat overnachten in een Schots kasteel. Wantrouwig vraagt hij aan de eigenaar: “Er zijn toch geen spoken in uw kasteel?”

De eigenaar moet lachen. “Spoken? In mijn kasteel? U maakt een grapje. Ik heb nog zoiets raars gehoord en ik woon hier toch al vierhonderd jaar...!”

Rebus Welke muzikale spreekwoorden staan hier?

1.

2.

Passen en meten

Vul steeds woorden in van vier letters. Als je dat goed gedaan hebt, zie je in de gekleurde hokjes van boven naar beneden een spreekwoord. Een tip: het spreekwoord betekent door heel veel kleine dingen het geheel niet meer overzien.

1) betaalmiddel 2) halt 3) landbouwer 4) stuur van een boot 5) bloedvat 6) deel van de voet 7) Algemene Nederlandse Wielrijders Bond (afkorting) 8) tegenovergestelde van recht 9) tegenovergestelde van breed 10) dier met stekels 11) tegenovergestelde van traag 12) werkelijk 13) opstap van een trap 14) hiermee kun je je jas dichtdoen 15) kelner 16) tegenovergestelde van dicht 17) koude lekkernij 18) hierin kampeer je 19) tegen 20) naar beneden 21) autoped 22) tegenovergestelde van zoet 23) worm 24) vogelpluim 25) niet een

Al deze blokjes passen in dit puzzelraam. Weet je hoe? Begin bij ‘zel’. (Van links naar rechts en van boven naar beneden moet je bestaande woorden krijgen.)

16

10

20

1. De eerste viool spelen 2. Met stille trom vertrekken

Rebus Oplossingen funpagina

1) geld, 2) stop, 3) boer, 4) roer, 5) ader, 6) teen, 7) ANWB, 8) krom, 9) smal, 10) egel, 11) snel, 12) echt, 13) tree, 14) rits, 15) ober, 16) open, 17) ijsje, 18) tent, 19) anti, 20) neer, 21) step, 22) zuur, 23) pier, 24) veer, 25) geen ‘Door de bomen het bos niet meer zien’

Zig-Zag

Passen en meten 34 UZ-magazine - september 2008

4

Rugpijn? Zit of slaapproblemen?

Met ons advies zit, slaapt en werkt u beter!

Verhoog uw comfort met onze: ✓ lattenbodems, matrassen, hoofdkussens, comfortbedden,... ✓ zitkussens, relaxzetels, salons, zitbanken, stoelen,... ✓ bureaustoelen, zit- en stabureau‘s, zitkrukjes,...

Rug- en nekklachten?

Zit- en slaapproblemen?

R.S.I.?

De ergonomische lattenbodem in combinatie met de latex matras bezorgt u een gezonde nachtrust.

Relaxzetels op maat

Relaxkussen vanaf 69 Euro Dit salon is uitgerust met een rugvriendelijk comfortmechanisme.

Het biedt een correcte steun voor uw nek en rug in alle zitposities.

Een perfecte werkplekinrichting voor je rug!

Deze bureaustoel en in de hoogte regelbaar bureau zorgen voor een actief en gezond zitpatroon Relaxzetel met comfortfunctie HANDVERSTELBAAR: vanaf 544 Euro MET MOTOR: vanaf 856 Euro

Onze licentiaten lichamelijke opvoeding of kinesitherapie beantwoorden graag al uw vragen rond gezond zitten, slapen en werken in onze showroom.

Kom gerust eens proeiggen of -zitten!

GRATIS INFORMATIEBOEKJE VERKRIJGBAAR IN DE ZAAK.

Tervuursevest 30 • 3000 Leuven (a/d Naamsepoort, tegenover Delhaize, slechts 1 km van het ziekenhuis)

Tel. 016 29 45 63 • Fax 016 29 45 65 • E-mail: leuven@sit-and-sleep.be • www.sit-and-sleep.be Open: 10.00 u - 18.30 u. • za 10.00 - 18.30 u. • zo. 14.00 18.00 u. • Maandag gesloten • Zondagnamiddag open

DE ADVIESZAAK VOOR GEZOND ZITTEN, SLAPEN EN WERKEN

Sit & Sleep Antwerpen Ernest Van Dijckkaai 1 2000 Antwerpen Sit & Sleep Leuven Tervuursevest 30 3000 Leuven Sit & Sleep Hasselt NIEUW! Genkersteenweg 299 3500 Hasselt

Rug-, nek- of schouderklachten?

Spierpijn, spataders, oedeem, ...?

GOED ZITTEN EN SLAPEN KAN WONDEREN DOEN!

Perfect Chair Club

Lig jij ook zo zalig?

Zero-gravity relaxzetels van Ergorelax verminderen en voorkomen rugpijn stimuleren de bloedcirculatie verhogen de longcapaciteit verlagen de hartslag

Tevens aangeraden voor sportmensen en mensen met een staand of zwaar beroep.

Promotie

Sonsie Gravity

Gravity

â&#x201A;Ź750

Relaxzetels met opstalift of opstahulp maken opstaan en neerzitten veel gemakkelijker

Perfect Chair

â&#x201A;Ź 995

ZEGRAMAX (HT 7450) Zero-gravity massagerelax voor professioneel en particulier gebruik

exclusief verdeler van

en

Aangeraden door artsen, kinesisten en binnenhuisarchitecten

HERSELT DORP 78 - Tel.: 014/54 55 11

F NBJM JOGP!EFCFETUFF CF t JOGP!FSHPSFMBY FV XXX EFCFETUFF CF t XXX FSHPSFMBY FV

Open: ma-di-do-vr: 10 - 12.30 en 13.30 - 18.30u.

Zaterdag: 10 - 12.30 en 13.30 - 17u Gesloten op woensdag, zon- en feestdagen!