FRIDGE m a g a z y n
f r i s c o . p l
ryby Łowimy w norwegii, skandynawski minimalizm, pokusa janssona
pierwsze pierwszesmaki smakidziecka, dziecka, dieta dietadla dlaskóry, skóry, naleśnik naleśnikw wroli roligŁównej, gŁównej, pitna czekolada czekolada. pitna
październik-listopad 2014
3 548796 412357
edytorial
fot. seweryn chlebiński, materiały prasowe; okładka: stockfood/free.
kierunek skandynawia! Oto przed Wami czwarty numer „Fridge” – kulinarno-lifestylowego magazynu Frisco.pl. Dni stają się coraz krótsze, a napoje cieplejsze. Na naszych stołach zaczynają dominować treściwe potrawy, ale treściwe nie zawsze musi oznaczać ciężkie i kaloryczne. Doskonale wiedzą o tym Skandynawowie. Dlatego tym razem przygotowaliśmy coś specjalnego dla miłośników ryb i minimalizmu z krainy Wikingów. Z szefem kuchni Tomaszem Gąsiorkiem pojechaliśmy do Norwegii, gdzie w urzekającej scenerii fiordów gotowaliśmy lokalne specjały. Poznacie też przepisy na szwedzkie rarytasy, które sprawią, że każdy zapragnie posmakować odrobiny Skandynawii. Podpowiadamy, jak urządzić wnętrza w nordyckim stylu oraz gdzie w Warszawie można zjeść najlepsze duńskie potrawy. Udowodnimy, że jesienna aura wcale nie musi być ponura i smutna. Przyjemnej lektury i smacznego!
Nicolas Jedraszak
Prezes Zarządu Frisco.pl (ulubionego sklepu spożywczego online nowoczesnych warszawiaków)
04 ... FOOD news 05 ... blog – mojewypieki.com 06 ... temat numeru – i cóż, że ze szwecji 10 ... wywiad – karol okrasa 13 ... kuchnia filmowa – gulasz wołowy z filmu „julie i julia” 14 ... restauracja – nabo cafe 15 ... kuchnia na okazje – gorąca czekolada z pikantną nutą 16 ... Łowimy ryby w norwegii 22 ... cząstka elementarna – ziemniaki 24 ... dieta – czy można żyć bez mięsa? 25 ... organic – o fair trade 26 ... design – skandynawski minimalizm 28 ... strona mamy – pierwsze smaki małej pociechy 30 ... zdrowie/uroda – dieta dla skóry 32 ... praktyczna pani domu – oleista sprawa: testujemy oleje i oliwy 34 ... naleśnik w roli głównej Ze zdjęcia do lodówki Na stronach magazynu Fridge znajdziesz wiele oryginalnych dań. Jeśli chcesz przygotować je w domu, wystarczy, że zainstalujesz mobilną aplikację frisco.pl i telefonem zeskanujesz QR kod. Otrzymasz listę produktów, które łatwo zapakujesz do koszyka.
Redaktorzy: magdalena zawadzka, lucyna seremak; współpraca: iza farenholc, piotr bruś-klepacki, marcin zając, Tomasz gąsiorek, Seweryn chlebiński; Projekt graficzny: rewkowski ltd, anita lerke; Fotoedycja i dtp: Jan Malinowski, Weronika Gołąb; Koordynator projektu: morten lindholm, e-mail: mlindholm@valkea.com; Produkcja: Valkea Media SA, ul. Elbląska 15/17, Warszawa; Na zlecenie: frisco.pl
frisco.pl / październik-listopad 2014 / 03
kulinarium
FOOD NEWS Soczyste kino, smaczne atrakcje
W trzeci czwartek listopada Francuzi obchodzą dzień beaujolais nouveau. W tym roku święto tego lekkiego i cierpkiego młodego wina wypada 20 listopada. Dokładnie minutę po północy mieszkańcy rejonu Beaujolais rozpoczną uroczyste
spalanie starych krzewów winorośli, a na półkach sklepowych pojawi się wino z tegorocznych zbiorów. W ten dzień w restauracjach i barach na całym świecie organizowane są najróżniejsze atrakcje dla koneserów beaujolais nouveau.
Nie tylko o jedzeniu proste gotowanie Dzięki serii IKEA Förbluffad już nigdy podczas odcedzania nie wylejesz makaronu lub ryżu do zlewu. Na krawędzi pokrywek znajdują się silikon oraz sitko, dzięki czemu odcedzanie staje się dziecinnie proste. Garnki i rondle mają wygodne 04 / frisco.pl / październik-listopad 2014
uchwyty oraz dzióbki po obu stronach naczynia, w związku z czym z łatwością mogą z nich korzystać także osoby leworęczne. Seria Förbluffad wykonana jest z grubego aluminium, które równomiernie rozprowadza ciepło.
Książka Łukasza Modelskiego „Piąty smak. Rozmowy przy jedzeniu” to zapis rozmów o kuchni, literaturze i miłości z amatorami, którzy przerośli niejednego mistrza. Choćby wymienić Elizabeth Gilbert, autorkę „Jedz, módl się, kochaj”, Charlesa MacLeana, smakosza whisky, czy Carlo Petriniego, twórcę ruchu Slow Food. W książce znalazły się też ulubione przepisy niektórych bohaterów.
fot. shutterstock, dorota Świątkowska, materiały prasowe.
Święto wina
W dniach 20-23 listopada w wybranych miastach na terenie Polski odbędzie się już szósta edycja festiwalu Kuchnia+ Food Film Fest. Na wielbicieli kulinarnych przygód czekać będą nie tylko smakowite filmy, ale też poczęstunki związane z tematyką wyświetlanych produkcji i pyszne śniadania ze specjałami od lokalnych producentów. Nie zabraknie specjalnych gości, a także warsztatów kulinarnych. Więcej informacji oraz harmonogram projekcji znajdziecie na stronie festiwalu.
bloger
Na kultowym dziś blogu znajdziecie ponad 1200 przepisów na fenomenalne ciasta i desery z całego świata.
DOROTA
od WYPIEKów Blog mojewypieki.com początkowo miał zastąpić jego autorce, Dorocie Świątkowskiej, tradycyjny notatnik z przepisami. Z czasem oprócz spisu składników i opisu przygotowania zaczęły pojawiać się zdjęcia gotowych już potraw – samodzielnie zrobione przez blogerkę i niezwykle efektowne. To był początek sukcesu. Dziś blog ma na Facebooku ponad 200 tysięcy fanów, a na koncie liczne nagrody! Dorota jest jednak bardzo skromna, nie ona ma być gwiazdą, lecz jej wypieki. Z nami dzieli się sposobem na norweską tartę. Na słodko!
Fyrstekake, czyli norweska tarta migdałowa, pachnąca kardamonem potrzebne skŁadniki:
gdy przepisy chcesz mieć na półce:
Zainwestuj w jedną z książek kucharskich Doroty Świątkowskiej! Pierwsza – „Moje wypieki” okazała się bestsellerem i doczekała się udanych kontynuacji. 22 października ruszajcie do księgarni po nowość: „Moje przepisy i pomysły” – praktyczny notatnik na własne zapiski, zawierający porady mistrzyni wypieków. Przyda się w każdej kuchni!
kruche ciasto: 110 g masła o temperaturze pokojowej 90 g cukru pudru 250 g mąki pszennej 2 łyżeczki proszku do pieczenia szczypta soli 75 ml śmietany kremówki 36% 1 żółtko Nadzienie migdałowe: 2 białka 50 g roztopionego masła 200 g cukru pudru (lub mniej)
iki kup składn isco fr ją c a aplik
200 g zmielonych migdałów 1 łyżeczka zmielonego kardamonu 1 łyżeczka ekstraktu z wanilii szczypta soli dodatkowo: 1 roztrzepane żółtko, na glazurę cukier puder do oprószenia
sposób przygotowania: ciasto Ω Wszystkie składniki zagnieść (można też ciasto wyrobić w malakserze). Ω Podzielić na 2 części: 3/4 i 1/4, uformować z nich kule, mocno spłaszczyć, owinąć folią spożywczą i schłodzić – w lodówce przez 1 godzinę lub 15 minut w zamrażarce. NADZIENIE Ω Białka ubić na sztywno. Pozostałe składniki wymieszać w naczyniu. Ω Dodać ubite białka i delikatnie wymieszać. Odstawić na chwilę. Co Dalej? Ω Przygotować formę do tarty o średnicy 23 cm. Wysmarować ją masłem i oprószyć mąką pszenną. Ω Schłodzone ciasto wyjąć z lodówki. Ω obydwa kawałki ciasta rozwałkować na placki o grubości ok. 3 mm. Ω Pomagając sobie wałkiem, umieścić większy kawałek ciasta na dnie formy, delikatnie przyciskając je do dna i boków naczynia. Ω Na tak uformowane ciasto wyłożyć nadzienie i wyrównać. Ω Mniejszy kawałek ciasta pokroić w dwucentymetrowe paski i ułożyć je na tarcie, tworząc kratkę. Ω Ciasto posmarować roztrzepanym żółtkiem. Piec w temperaturze 160ºC przez około 50-60 minut, do zezłocenia się tarty. Ω Wystudzone ciasto oprószyć cukrem pudrem.
frisco.pl / październik-listopad 2014 / 05
temat numeru
No i cóż, że ze Szwecji? Tekst: Piotr Bruś-Klepacki
Bliska natury i tradycji. Taka jest kuchnia naszych zamorskich sąsiadów. Zawodowi kucharze z całego świata śledzą poczynania skandynawskich kolegów. To właśnie oni wyznaczają kanony nowoczesnej kuchni.
06 / frisco.pl / październik-listopad 2014
skandynawski śledzik Choć od Skandynawii oddziela nas Morze Bałtyckie, a dzielą z nią różnice kulturowe, można jednak znaleźć kilka kulinarnych podobieństw. Tyczy się to na pewno produktów, jakie wybieramy w naszych domowych kuchniach. Zarówno w Szwecji, jak i w Polsce nie może zabraknąć takich sezonowych przysmaków, jak grzyby, owoce leśne, ziemniaki, dziczyzna czy śledzie. W tej chwili skupmy naszą uwagę na tych ostatnich. W Polsce królują te marynowane w occie lub w oleju lnianym z dużą ilością cebuli i ziela angielskiego. Szwedzi kochają marynaty słodkie, z dodatkiem
kopru, musztardy, marchewki, anyżu czy skórki pomarańczowej. Ich przygotowanie jest mało skomplikowane, a efekt na pewno nas zaskoczy. W rondlu mieszamy 100 ml wody i 40 ml octu jabłkowego i podgrzewamy delikatnie. Dodajemy liść laurowy oraz ziele angielskie, a następnie dwie łyżki cukru. Czekamy, aż marynata ostygnie. Do słoika wkładamy solone śledzie, czerwoną cebulę, marchew, gorczycę oraz koper. Słoik zalewamy marynatą i wstawiamy do lodówki na tydzień. Tak przygotowane śledzie to doskonała alternatywa dla każdego smakosza tych ryb!
fot. stockfood/free, shutterstock.
gravlax razy dwa! Gravlax – peklowany solą surowy łosoś szybko zrobił karierę na stołach całej Europy. Zupełnie zasłużenie. Wyróżniają go delikatny smak, prostota wykonania, walory zdrowotne oraz szerokie zastosowanie. Dobrze sprawdza się jako dodatek do sałatek, składnik apetycznej kanapki lub jako samodzielna przystawka z odrobiną oliwy i cytryny. Chcemy was zachęcić do przygotowania go w domu na dwa sposoby. Jeden klasyczny, drugi z małym twistem, który doda mu niepowtarzalny kolor oraz smak. W tym celu potrzebować będziemy dwóch surowych filetów z łososia bez ości, ale ze skórą. Około półtora kilograma każdy. Na jeden filet przygotować należy 90 gram cukru oraz 80 gram grubej soli morskiej. Mieszanką tą nacieramy dokładnie rybę od strony mięsa. Teraz możemy doprawić ją grubo mielonym pieprzem. W wersji klasycznej wystarczy łososia obsypać sporą ilością posiekanego koperku i wstawić na 72 godziny do lodówki. Po upływie tego czasu papierowym ręcznikiem zdejmujemy marynatę. Kroimy rybę na cienkie plasterki i wykorzystujemy jako składnik ulubionych sałatek lub innych dań. Marynując drugi filet, dodatkowo można wykorzystać startego, ugotowanego buraka oraz skórkę pomarańczową. W ten sposób nadamy mu przyjemny, pomarańczowy aromat oraz piękny purpurowy kolor. Tak przygotowany łosoś dobrze sprawdza się jako przystawka. Drobno pokrojony z odrobiną rukoli i kwaśną śmietaną. frisco.pl / październik-listopad 2014 / 07
temat numeru
Tost Skagen – grzanki z sałatką krewetkową oraz kawiorem potrzebne skŁadniki: 100 g ugotowanych krewetek 3 łyżki majonezu 1 łyżka musztardy Sok z połowy cytryny 1 łyżka posiekanego koperku 4 kromki jasnego pszennego pieczywa 2 łyżki masła 4 łyżeczki kawioru
sposób przygotowania: Ω Na patelni rozgrzewamy masło i Podsmażamy na nim pieczywo, aż będzie rumiane i chrupiące. Ω Krewetki mieszamy z majonezem, musztardą, sokiem z cytryny i koperkiem. Ω Doprawiamy delikatnie do smaku solą i pieprzem. Ω Na grzankach układamy sałatkę krewetkową. Dekorujemy ją kawiorem z łososia.
iki kup składn isco aplikacją fr
potrzebne skŁadniki:
iki kup składn isco aplikacją fr
1 łyżka cukru 1/4 szklanki (50 ml) ciepłej wody 2 i 1/4 łyżeczki drożdży instant 200 ml mleka 1 łyżka śmietany 100 g masła 450 g mąki 120 g cukru 1/2 łyżeczki soli 1 łyżeczka świeżo utłuczonego kardamonu Cynamon 1 jajko
sposób przygotowania: Ω W misce mieszamy łyżkę cukru, ciepłą wodę i drożdże. Ω Odstawiamy na kilka minut, aż drożdże zaczną pracować. Ω W rondelku
08 / frisco.pl / październik-listopad 2014
mieszamy mleko, śmietanę i masło. Ω Podgrzewamy, aż masło się roztopi, i Odstawiamy, by ostygło. Następnie łączymy z mieszaniną drożdży. Ω W dużej misce mieszamy mąkę, cukier, sól i kardamon. dodajemy do mokrych składników, zagniatamy ciasto. Ω otrzymaną masę przykrywamy folią i odstawiamy do wyrośnięcia na godzinę. Ω Piekarnik nagrzewamy do temperatury 200 st. c. Ω Ciasto rozwałkowujemy na prostokąt i Obsypujemy cynamonem. Ω Zwijamy jak roladę, Kroimy na kawałki i smarujemy resztką masła. Ω Przed wstawieniem do piekarnika dodatkowo smarujemy wierzch bułeczek jajkiem z wodą. możemy posypać cukrem i migdałami. Ω Piec ok. 20-25 minut, aż nabiorą ciemnozłotego koloru. Do dekoracji posypujemy je cukrem pudrem.
fot. stockfood/free (2).
Kanelbullar – drożdżowe bułeczki z cynamonem i kardamonem
WŁOSY LŚNIĄCE ZDROWIEM
bohater
O tym, dlaczego uwielbia aromat siana, za co ceni tradycję polskiej kuchni oraz co lubi prywatnie, mówi Karol Okrasa.
rozmawiaŁa: marta suŁkowska
Karol Okrasa
„Jeszcze dużo przede mną” 10 / frisco.pl / październik-listopad 2014
bohater
iki kup składn isco aplikacją fr
Fridge: Którą z potraw, jakie próbo-
wałeś, wspominasz jako najbardziej egzotyczną? Karol Okrasa: W Meksyku jadłem smażoną w głębokim tłuszczu szarańczę, lekko soloną...
Fridge: Smakowało? Karol Okrasa: Nie... Owad usma-
żony na głębokim tłuszczu – to nie może być dobre. Przynajmniej mi nie smakowało. Zresztą zwykle nie porywam się na ekstremalne rzeczy do jedzenia. Aczkolwiek w Meksyku jadłem coś, co zrobiło na mnie ogromne wrażenie – gotowaną na mięciutko świńską skórę z kolendrą, limonką i miodem. Pyszne. Nigdy wcześniej czegoś takiego nie jadłem. Pewnie też nie odważyłbym się tego zrobić. Fridge: Jak była podana? Karol Okrasa: Pokrojona w cieniut-
fot. waldemar gajda, krzysztof kuczyk/forum, shutterstock.
kie paseczki, lekko ciągnąca się, naprawdę dobra. Największe zaskoczenie kulinarne w życiu przeżyłem jednak w Polsce. To było we Wdzydzach Kiszewskich, gdzie pani dyrektor tamtejszego Muzeum Wsi Kaszubskiej nauczyła mnie gotować zupę brzadową – połączenie zupy grzybowej z suszonymi owocami. Często podawanej z dodatkiem szarych klusek z ziemniaków. Na pozór dziwne połączenie, które okazuje się jak najbardziej naturalne. Kiedy rozmawiałem później z mieszkańcami Kaszub, okazało się, że to dla nich świąteczny standard. To uświadomiło mi, że jeszcze bardzo dużo przede mną, że muszę sporo pojeździć po Polsce, żeby poznać kuchnię. Fridge: Chętnie używasz w kuchni rodzimych produktów. Jest wśród nich modny ostatnio topinambur? Karol Okrasa: Oczywiście. Trzeba pamiętać o tym, że topinambur był kiedyś tak powszechny, jak dziś ziemniak. Kiedy ziemniak trafił do Europy, to początkowo był uprawiany tylko ze względu na walory dekoracyjne, a ściślej kwiaty – zresztą bardzo ładne. Wtedy topinambur był podstawą pożywienia. Dopiero później ziemniaki go wyparły. Pociąga mnie szukanie tego typu roślin. Ciekawy jest na przykład wężymord jadalny. Lubię też buraka cukrowego, którego powszechnie się nie używa, ale np. na Kujawach robi się z niego syrop, który nazywany jest… fjut.
Zupa brzadowa – tradycyjne danie kaszubskie – to zupa z grzybów i suszonych owoców.
Fridge: (śmiech) Karol Okrasa: Nie śmiej się, to pro-
dukt zarejestrowany na stronie Ministerstwa Rolnictwa jako produkt regionalny, nie ma się czego wstydzić. Takie rzeczy właśnie lubię. Upiec buraka cukrowego i pokazać, że jest świetnym produktem. Jednym słowem rzeczy, które kiedyś były powszechne, a dziś o nich zapominamy. Choć nadal w niektórych częściach polski są popularne. Fridge: Dlaczego twoim zdaniem takie produkty odchodzą w zapomnienie? Karol Okrasa: Może to być efekt poddania się modzie – nie mówię, że to dobrze albo źle. W staropolskiej kuchni była moda na kasze, które się znudziły, więc przyszły ziemniaki. Dziś na fali jest kuchnia zdrowa i lekka, więc wiele osób odrzuca ziemniaki, których spożycie spada. Jemy natomiast więcej ryb – to akurat dobrze. I tak dalej, i tak dalej. Jeśli chodzi o mięsa, to odeszliśmy od kaczki, gęsi i dziczyzny. Mam nadzieję, że moda na nie wróci. To wynik zmieniających się czasów i gustów. Nie trzeba na to narzekać, bo trendy odświeżają kuchnię, pozwalają ją zmieniać. Dzięki temu robimy dania dostosowane do dzisiejszych realiów.
Zupa brzadowa potrzebne skŁadniki: 100 g suszonych jabłek, 100 g suszonych gruszek, 150 g suszonych i podwędzanych śliwek 2 liście laurowe, 3 goździki 100 g ugotowanych suszonych grzybów 50 ml wywaru z suszonych grzybów 1 łyżka miodu, 2 żółtka 100 ml słodkiej śmietanki 30% sól, pieprz, oliwa
sposób przygotowania: Ω Suszone owoce kroimy w cienkie paseczki, wkładamy do letniej wody, dodajemy 2 liście laurowe i krótko gotujemy. Ω Do podgotowanych owoców dodajemy 3 utarte w moździerzu goździki, pokrojone ugoto wane suszone grzyby oraz wywar z suszonych grzybów. Ω Doprawiamy łyżką miodu. Ω Kiedy owoce będą miękkie, w miseczce roztrzepujemy żółtka ze słodką śmietanką, hartujemy odrobiną gorącego wywaru z owoców i grzybów, po czym zaciągamy zupę mieszaniną żółtek i śmietany. Ω Mieszamy i chwilę gotujemy na bardzo małym ogniu. i Zupa gotowa. Ω Dobra rada: do zupy możemy dodać suszone wiśnie.
Fridge: Á propos trendów, co sądzisz o kuchni molekularnej? Karol Okrasa: To kolejna moda. Dobrze, że przyszła, choć nie jestem jej orędownikiem. Sam zaczerpnąłem z niej kilka technik, zwłaszcza dekoracyjnych, które pokazują, że ta kuchnia nie ma frisco.pl / październik-listopad 2014 / 11
bohater
granic. Chociaż zdecydowanie preferuję postawę starych kawalerów – im prościej, tym lepiej. Tradycyjne gotowanie oraz powszechnie dostępny sprzęt. Plus takie przekazanie przepisu, aby każdy mógł go zrealizować w domu. Fridge: Zaskoczyłeś mnie, kiedy w jednym z dań użyłeś siana. Karol Okrasa: Dla mnie siano to smak dzieciństwa. W każde wakacje jeździłem do dziadków. Siedzisz w sąsieku i przewracasz trzy wozy siana. Czujesz ten intensywny niezwykły zapach, który zostaje z tobą na zawsze. Nie mówię o kurzu, ale o aromacie (śmiech). Chciałem go wykorzystać, dlatego zacząłem używać siana jako mieszanki ziół. Koniczyna, krwawnik, mlecz, pokrzywa, trawa – to najbogatsza i naturalna mieszanka. Stosuje ją jako marynatę do mięsa albo spalam na popiół i marynuję w popiele. Fridge: Jakie jeszcze aromaty lubisz? Karol Okrasa: Zapach dobrze
ukwaszonego mleka, ale mleka wiejskiego, kwaszonego przy piecu w kuchni letniej u mojej babci. Zapach mleka świeżo po dojeniu i zapach serów twarogowych.
Także aromat świeżego mięsa. Jestem mięsożercą, wielokrotnie uczestniczyłem w rytuałach świniobicia czy królikobicia. Aromat opalanej słomą żytnią świni po uboju. Swąd przypieczonej skóry, którą później żuliśmy. Te zapachy wymieniam jako ulubione, pewnie dlatego, że bardzo za nimi tęsknię. Z drugiej strony uwielbiam świeżą kolendrę. Dodaję ją do wszystkiego, chociaż odbiega od tradycji polskiej kuchni. Łączę ją z plackami według przepisu babci, z mięsem i z serem. Fridge: Czego nie lubisz? Karol Okrasa: Nie lubię ludzi,
z którymi tracę czas. Ludzi, którzy nie szanują innych. Ja sam podchodzę do życia w ten sposób, że dla mnie każdy człowiek, niezależnie od tego, co robi i w jakim miejscu jest, zasługuje na szacunek. Tak nauczyli mnie dziadek i tato. Często niestety wtrącam się nawet w sprawy rodzinne. Pewnie nie powinienem tego robić, ale taki już jestem. A najbardziej nie lubię, kiedy facet nieodpowiednio odzywa się do kobiety. Nie lubię też kobiet, które przeklinają. Publicznie (śmiech). Fridge: Ulubione napoje? Nawiązujesz
wiem, czego chcę. Czas szybko biegnie, dlatego staram się każdą chwilę maksymalnie wykorzystywać, czerpać z życia garściami. Nie wiem, czy jutro się obudzę, więc każdy dzień, tydzień i miesiąc wyciskam na maksa. Liczą się przede wszystkim rzeczy najprostsze. Żeby mama, siostry, córcia i żona były zdrowe. To pozwoli mi bez obaw skupiać się na pracy, na tym, co lubię, a przy okazji być dla nich mocnym zapleczem i wsparciem. Fridge: Tego ci życzę. Karol Okrasa: Nie podziękuję, żeby
nie zapeszyć. Jestem przesądny (śmiech).
Fridge: Plujesz przez lewe ramię? Karol Okrasa: Nie, ale kiedy czarny
kot przebiegnie mi drogę, wracam kilka kroków albo idę inną ścieżką (śmiech).
Fridge: Ulubiona zupa? Karol Okrasa: Ogórkowa, która
dopisze, resztę sam będę w stanie wypracować. Pracuję w zawodzie, który jest ciężką fizyczną pracą. Jeśli zaczyna brakować zdrowia, przygoda z gotowaniem może się skończyć. A ja nie chcę jeszcze kończyć.
Fridge: Mama jest dla ciebie kulinarnym autorytetem? Karol Okrasa: Ukształtowała mnie, jeśli chodzi o smaki i aromaty. Naprawdę świetnie gotuje. Babcia i mama były osobami, które gotowały w domu i wyznaczały trendy kulinarne.
Fridge: Jak dbasz o zdrowie, stosujesz jakieś specjalne produkty? Karol Okrasa: Nie ma wyjątkowych produktów. Dieta jest elementem całego stylu życia. Jeśli zaczynamy jeść zdrowo, ale przesiadujemy przed telewizorem, nie będzie z tego nic dobrego. Ćwiczenia, chodzenie, jazda na rowerze zamiast jazdy samochodem plus jedzenie o określonych porach to przepis na zdrowie. Mój kolega ma świetne powiedzenie, które jest cudowną receptą na formę: trzeba wcześnie wstawać... od stołu. To najlepsza dieta.
Fridge: A z zawodowych kucharzy? Karol Okrasa: Paweł Oszczyk, jeśli
12 / frisco.pl / październik-listopad 2014
Fridge: O czym marzysz? Karol Okrasa: Tak naprawdę sam nie
do dzieciństwa, więc może kakao? Karol Okrasa: Nie, nie kakao! Kawa Inka – to jest smak dzieciństwa! Przez jakieś dziesięć lat swojego życia piłem ją codziennie. Obowiązkowo na mleku. Bardzo lubię też herbatę miętową. To zostało mi z podróży do Maroka, gdzie piłem bardzo mocną i słodką czarną herbatę z dużą ilością świeżej mięty. To ze mną zostało.
w wykonaniu mojej mamy jest niezwykła. Nie wiem, jak ona to robi, ale mnie jeszcze nigdy taka nie wyszła (śmiech).
Karol Okrasa najprostsze z produktów potrafi przerodzić w kulinarne cuda. To jego specjalność!
i cenię. Mój guru. Jeśli chodzi o kuchnię międzynarodową, to Juan Mari Arzak. Prawdziwy mistrz kuchni. Wyjątkowo cenię też człowieka, który przyjmował mnie do pracy w hotelu Bristol, pana Bernarda Lussianę. Ukształtował mnie i pokazał, że kuchnia może wyglądać zupełnie inaczej, niż mi się wydawało.
chodzi o kuchnię polską. Szef restauracji La Rotisserie w hotelu Le Regina. To człowiek, którego bardzo szanuję
Fridge: Przyzwyczajenia z dzieciństwa? Karol Okrasa: Chyba tak. Wiesz,
jako mały chłopiec byłem „bojuchem”. Bałem się burzy, piorunów (śmiech).
Fridge: Czego ci życzyć zawodowo? Karol Okrasa: Też zdrowia. Jeśli ono
kuchnia filmowa
Francuski
GULASZ
fot. seweryn sołtys/fotorzepa/forum, columbia pictures, materiały prasowe.
„Julie i Julia” to film o tym, jak gotowanie może zmienić życie. Miłość do gotowania jest ponadczasowa, film „Julie i Julia” doskonale to ilustruje. Julia Child (w tej roli Meryl Streep) była pierwszą kobietą, która ukończyła prestiżową szkołę kulinarną Le Cordon Bleu. Jej przepisy inspirują gospodynie domowe od lat 50. Stały się też natchnieniem dla Julie Powell (Amy Adams), która postanowiła przez rok wypróbować wszystkie przepisy i uwiecznić to na blogu, na podstawie którego później wydano książkę. Nie każdy jest tak wytrwały jak Julie, ale książki Julii warto przeczytać. Na początek proponujemy kultowe francuskie danie – boeuf bourguignon. gotuj z julią
Książki Julii Child pełne są przepisów oraz praktycznych porad. Dowiesz się z nich, m.in. jak zluzować kurczaka albo smażyć wołowinę.
iki kup składn isco fr ją aplikac
Boeuf bourguignon potrzebne skŁadniki:
sposób przygotowania:
1 kg wołowiny pokrojonej w kostkę 2 łyżki oleju roślinnego 500 ml czerwonego wytrawnego wina Ok. 250 ml bulionu wołowego 1 szklanka cebuli pokrojonej w pióra Kilka małych cebulek szalotek 3/4 szklanki marchewki pokrojonej w plasterki 3/4 szklanki posiekanych pomidorów z puszki 200 g pieczarek Zioła: 1/2 pęczka natki pietruszki, 1 łyżeczka suszonego tymianku, 1 liść laurowy, 4 goździki, 3 ząbki czosnku, sól i pieprz do smaku, mąka do zagęszczenia
Ω Kawałki wołowiny osuszyć papierowym ręcznikiem, usmażyć na mocno rozgrzanej patelni i przełożyć do garnka lub żaroodpornego naczynia. Ω Marchew i cebulę zrumienić na maśle i dodać do wołowiny. Ω Na patelnię wlać wino, by lekko je zredukować, a następnie wlać do mięsa. Dodać pomidory oraz zioła zawinięte w gazę i mocno zawiązane. Doprawić solą i pieprzem oraz zalać bulionem. Ω Wstawić do piekarnika nagrzanego do 160 st. c i piec przez 2-3 godziny, co 30 minut dokładnie mieszając. Ω Pod koniec pieczenia podsmażyć szalotki i pieczarki na maśle i dodać do mięsa. W razie potrzeby sos można zagęścić odrobiną mąki.
frisco.pl / październik-listopad 2014 / 13
restauracja
Talerz muli, sycący stek oraz biksemad, czyli ulubione danie duńskich marynarzy, a to wszystko bez zamorskiej wyprawy.
Skandynawia na sadybie z czerwonej cebuli i sosem remoulade. Na deser można zamówić Æbleskiver, czyli placuszki z jabłkiem, ciasto imbirowe oraz najróżniejsze kawy. Dla maluchów jest osobna sala zabaw, w której dzieci mogą dać upust swojej kreatywności, malując kredą po czarnej ścianie. Gdy pogoda sprzyja, przed lokalem rozstawiane są stoły oraz leżaki. W połączeniu z urokiem okolicznej zieleni ogródek Nabo staje się idealnym miejscem na weekendowy relaks przy pysznym jedzeniu. NABO cafe ul. Zakręt 8 02-907 Warszawa
fot. materiały prasowe, robert szaban.
Na warszawskiej Sadybie jest takie miejsce, które można nazwać małą Skandynawią. NABO cafe, bo o tym lokalu mowa, zostało stworzone z pasji do gotowania, ekologii i oczywiście z uczucia do krainy Wikingów. W estetycznie urządzonych przestronnych wnętrzach z industrialnymi dodatkami można usiąść przy stole z dużych rustykalnych desek i delektować się sezonową kuchnią. W menu znajdziemy duński frikadeller, czyli klopsiki mięsne serwowane na chrzanowym purée z sosem pieczeniowym i żurawiną, pieczonego łososia oraz burgera Nabo z konfiturą
14 / frisco.pl / październik-listopad 2014
kuchnia na okazje
Ostra Słodycz Co najszybciej pomoże pozbyć się jesiennej chandry? Ciepły koc oraz kubek gorącej czekolady. zdjęcia: Robert Szaban/www.eresdesign.com przepis: Joanna Borowska/www.panidietetyk.pl
Domowa czekolada na zimowe wieczory potrzebne skŁadniki:
Ω Podziel czekoladę na małe kawałki
150 ml mleka 3 łyżki śmietanki kremowej 30% odrobina chilli w proszku 2 szczypty cynamonu w proszku lub kawałek kory cynamonu 3 goździki 30 g gorzkiej czekolady
i powoli wsypuj do grzejącego się mleka. mieszaj, aż czekolada się rozpuści. Ω Wyjmij goździki i korę cynamonu. Ω Dodatkowo możesz spienić mleko. jeśli nie posiadasz spieniacza, możesz użyć miksera bądź blendera. Wybierz mleko tłuste, powyżej 2%, podgrzej je do temperatury 60 st. c i miksuj na wolnych obrotach, aż do uzyskania satysfakcjonującej konsystencji. Ω Można dodać łyżeczkę cukru bądź ulubionego miodu.
sposób przygotowania: Ω Śmietanę i mleko wlej do rondelka, następnie dodaj chilli, cynamon oraz goździki. Podgrzej wszystko na małym ogniu.
iki kup składn isco aplikacją fr
frisco.pl / październik-listopad 2014 / 15
fot. corbis/foto channels, shutterstock, materiały prasowe.
podróż kulinarna
16 / frisco.pl / październik-listopad 2014
prawdziwy
raj
norwegia od kuchni Z naszym kucharzem postanowiliśmy na własnej skórze (i żołądkach) doświadczyć skandynawskiego kulinarnego minimalizmu. Tekst: lucyna seremak
Norwegia to nie tylko kraina fiordów i rybaków, ale też zielone pastwiska, na których wypasane są mięsne rasy krów.
podróż kulinarna
Norwegia może być prawdziwym rajem na ziemi, o ile do pełni szczęścia nie potrzebuje się wysokich temperatur. Harmonijna architektura miast, bezkresne krajobrazy i urocze domki rozsiane nad brzegami fiordów sprawiają wrażenie, jakby czas się tu zatrzymał, a przynajmniej płynął zdecydowanie wolniej. Z naszym szefem kuchni Tomaszem Gąsiorkiem wybraliśmy się do Norwegii, by skosztować lokalnych przysmaków.
Skandynawia to raj dla wędkarzy i idealne miejsce do joggingu oraz spacerów z kijkami, czyli nordic walking.
18 / frisco.pl / październik-listopad 2014
Kilka niezapomnianych pod względem kulinarnym dni spędziliśmy w malowniczym regionie Sveio. Słynie on z wybudowanej 1849 roku latarni morskiej Ryvarden. W 1984 roku latarnia została zautomatyzowana, a w przyległych budynkach otwarto galerię sztuki i kawiarnię. I to tak naprawdę jedyna atrakcja turystyczna regionu. Przyjezdnych przyciąga tu gwarancja spokoju oraz
możliwość łowienia ryb na otwartym morzu. Większość domków do wynajęcia posiada stanowisko do oprawiania ryb, grill oraz łódkę, którą można wypłynąć na Morze Północne. Na wędkę najczęściej złapie się makrela, brosma (ryba z gatunku dorszowatych) i halibut. Przy odrobinie szczęścia można złowić karmazyna, a w klatki-pułapki kraby. Nie mogliśmy przepuścić takiej okazji i jak prawdziwi Wikingowie sami złowiliśmy sobie ryby na obiad i przyrządziliśmy je według lokalnych przepisów. Dwie godziny połowów zapewniły nam zapasy na tydzień. Skandynawski minimalizm przejawia się nie tylko w designie i modzie, ale też w kuchni. W norweskich daniach na pierwszym planie stawia się smak i fakturę głównego składnika. Ryby lub mięso często przyprawiane są tylko solą i pieprzem. Podawane zaś z pieczonymi ziemniakami.
fot. Seweryn Chlebiński, shutterstock.
Miłośnicy łowienia ryb koniecznie muszą odwiedzić malowniczy i bardzo spokojny region Sveio.
dorsz z pesto potrzebne skŁadniki: Filet ze świeżego dorsza lub innej morskiej ryby pesto pietruszkowe Oliwa z oliwek, olej słonecznikowy masło, Sól, pieprz, cytryna
sposób przygotowania: Ω Filet osuszamy papierowym ręcz-
Należy pamiętać, że Norwegia słynie także z wysokiej jakości wołowiny, porównywanej nawet ze szkocką wołowiną Highland. Hodowane są tu specjalne gatunki krów mięsnych, które w odróżnieniu od polskich krów mlecznych mają niezwykle delikatne mięso. Słona morska bryza otulająca pastwiska dodatkowo zwiększa kruchość mięsa. Przygotowany z takiej wołowiny stek T-bone to prawdziwa uczta dla podniebienia. Nie da się go porównać do najlepszych steków w Polsce.
Brosma prosto z Morza Północnego na patelnię Tomasza Gąsiorka. Zapewniamy, że smakowała wybornie.
Norwegia dla przeciętnego Polaka jest droga. Kanapka może kosztować nawet 50 zł, a za kilka bułek i dwa batoniki zapłacimy ok. 60 zł. Dlatego, iki kup składn spędzając tutaj urlop, warto gotować isco fr ją c a ik apl samemu. Tomasz Gąsiorek opracował przepisy na dania z lokalnych składników, które można też przygotować w Polsce, by poczuć klimat Skandynawii.
nikiem, oprószamy świeżo zmielonym pieprzem oraz skrapiamy cytryną. Ω odstawiamy na godzinę, niekoniecznie do lodówki. Ω przed pokrojeniem rybę ponownie osuszamy ręcznikiem, aby na patelni nic nie strzelało. Ω filet kroimy na równe części o grubości ok. 2-3 cm. Ω Na patelni rozgrzewamy razem oliwę i olej słonecznikowy oraz łyżkę masła. Ω smażymy rybę na złoty kolor z każdej strony. Ω Podajemy z pesto pietruszkowym. Ω ryby wcześniej nie solimy, więc pesto powinno mieć zdecydowanie słony smak, by zrównoważyć niesłoną rybę.
podróż kulinarna
iki kup składn isco fr ją c a aplik
Miasto Stavanger z klasyczną norweską architekturą sprawia wrażenie, jakby czas się tu zatrzymał.
sałatka ziemniaczana
iki kup składn isco fr ją c aplika
potrzebne skŁadniki:
sposób przygotowania: Ω Ziemniaki i ogórki obieramy ze skórki. Ω ziemniaki kroimy w kostkę, por w słupki, a cebulę i ogórki w kosteczkę.
Ω wszystko razem mieszamy. Ω dodajemy śmietanę oraz majonez. Ω przyprawiamy do smaku solą i pieprzem. Ω na koniec dodajemy dużo posiekanej natki pietruszki. Ω sałatkę możemy podać jako osobne danie lub jako dodatek do ryby lub mięsa.
20 / frisco.pl / październik-listopad 2014
fot. corbis/foto channels, shutterstock, materiały prasowe.
8 ugotowanych ziemniaków w mundurkach 1 mały por (tylko jasna część) mała cebula 1 ogórek kiszony 1ogórek konserwowy Łyżka śmietany Łyżka majonezu Sól, pieprz Natka pietruszki
Morze Północne dostarcza samych rarytasów. Wystarczy zarzucić sieci, a na obiad złowimy ryby oraz kraby.
iki kup składn isco fr ją c a aplik
makrela po prostu potrzebne skŁadniki: filet z makreli łyżka oleju słonecznikowego łyżka mąki krupczatki cytryna papryczka chilli sól, najlepiej morska kolorowy pieprz
stek z rozmarymem potrzebne skŁadniki: Filet z wołowiny oliwa z oliwek masło olej słonecznikowy gruba morska sól pieprz rozmaryn
sposób przygotowania: Ω Filet z makreli obtaczamy w mące krupczatce. Ω smażymy na mocno rozgrzanej patelni na złocisty kolor, używając bardzo małej ilości oleju. Ω makrelę Skrapiamy odrobiną cytryny. posypujemy drobno pokrojoną papryczką chilli, gruboziarnistą solą morską i odrobiną różnokolorowego pieprzu. Ω Makrelę podajemy sautÉ. Ω dla podkreślenia jej smaku Konieczny będzie kieliszek zimnego wytrawnego białego wina.
sposób przygotowania: Ω Mięso smarujemy oliwą i oprószamy mielonym pieprzem i rozmarynem. Ω odstawiamy do lodówki na minimum 4 godziny. Ω Po wyjęciu mięsa z lodówki dajemy mu chwilę odpocząć. Ω Rozgrzewamy patelnię. mieszamy łyżkę oliwy i oleju i smażymy mięso na brązowy kolor, przez 2 minuty na stronę. Ω na koniec dodajemy łyżkę masła. Ω taki chrupiący kawałek poddany kąpieli maślanej wstawiamy do piekarnika rozgrzanego do 180 st. c na 10 minut. Ω po wyjęciu kroimy wołowinę na cienkie plasterki i podajemy z pieczonymi ziemniaczkami i kwaśną śmietaną.
Zdjęcia: Seweryn Chlebiński; Przepisy i wykonanie potraw: Tomasz Gąsiorek. Za udostępnienie miejsca do sesji dziękujemy www.fjordoghavno.no.
frisco.pl / październik-listopad 2014 / 21
cząstka elementarna
co za bulwy! Czasem pomijamy je w menu, bo uważane są za tuczące. Warto obalić ten mit, bo ziemniaki to witaminowa bomba. Do Europy przyjechały w XVI wieku z Ameryki Południowej, a konkretnie z terenów dzisiejszego Peru, gdzie udomowione zostały ok. 8 tysięcy lat temu. Uprawiane były na zboczach Andów na poletkach nawadnianych za pomocą specjalnych systemów. Dobrze znosiły trudne górzyste warunki, nic dziwnego więc, że furorę zrobiły także w Europie, gdzie dziś są czwartą pod względem produkcji rośliną uprawną (po pszenicy, ryżu i kukurydzy). Początkowo jednak były tu traktowane jako roślina ozdobna. Kwiaty ziemniaków przypięte do sukni nosiła królowa Maria Antonina! Królewskie były także ich początki w Polsce. Do naszej ojczyzny trafiły bowiem za sprawą Jana III Sobieskiego, który podarował je swojej żonie – królowej Marysieńce – jako prezent po odsieczy Wiednia. Dziś Polska jest jednym z czołowych producentów kartofli w Europie. Duże jest u nas także ich spożycie, bo ok. 116 kg na mieszkańca rocznie! Ale to i tak o wiele mniej niż choćby 50 lat temu, kiedy wartość ta była dwa razy większa! Ziemniaki często eliminujemy z diety, bo mają opinię tuczących. To nieprawda. Winę ponoszą głównie
22 / frisco.pl / październik-listopad 2014
chętnie dodawane do nich zawiesiste sosy i mięsa. Sto gram gotowanych kartofli ma jedynie 75 kcal, za to mnóstwo wartości odżywczych. Ziemniaki bogate są w witaminę C – młode zawierają jej najwięcej – oraz beta-karoten – przede wszystkim odmiany żółte. Oprócz nich w kartoflach ukryte są witaminy: K, H, B1, B2, B6 i PP oraz składniki mineralne – głównie potas i fosfor. Jako źródło lekkostrawnych węglowodanów zalecane są więc osobom o wrażliwym układzie pokarmowym. Dzięki zawartości błonnika regulują procesy trawienia, a także pomagają pozbyć się
cholesterolu z organizmu. Sok z surowych ziemniaków to odwieczny sposób walki z wrzodami żołądka, nadciśnieniem i artretyzmem. Wywar z gotowanych kartofli lub obierek pomaga zaś rozpuścić kamienie żółciowe i nerkowe. Jak widać, warto je jeść systematycznie. Nie znudzą się na pewno, bo można je podać na wiele sposobów. Gotowane, pieczone, w formie placków albo... zapiekanek. Tekst: magdalena zawadzka
POKUSA JANSSONA (JANSSONS FRESTELSE) potrzebne skŁadniki: 1 kg ziemniaków 4 średnie cebule 2 puszki anchois (albo szprotek) świeżo zmielony biały pieprz 200 ml tłustej śmietany 30% masło do wysmarowania naczynia bułka tarta do posypania
sposób przygotowania: Ω Piekarnik nagrzać do temperatury 200°C. Ω Ziemniaki obrać, umyć i pokroić w drobne paski (jak frytki). Ω Cebulę obrać i pokroić na małe kawałki. Ω anchois lub szprotki dokładnie odsączyć z oleju (olej można zacho-
i kup składnik co is fr ją aplikac
wać, by później polać nim zapiekankę). Ω Żaroodporne naczynie lub formę do pieczenia posmarować masłem, oprószyć bułką tartą i układać warstwami: ziemniaki, szprotki lub anchois, cebula – na przemian, pamiętając o tym, że wierzchnią warstwą powinny być ziemniaki. Ω Zapiekankę wstawić do piekarnika i piec pół godziny pod przykryciem. Ω Wyjąć zapiekankę, polać śmietaną (lub śmietaną połączoną z olejem pozostałym po odsączeniu ryby), posypać białym pieprzem, tartą bułką i ponownie wstawić do piekarnika – tym razem bez przykrycia. Ω piec do zarumienienia powierzchni, czyli przez ok. 20 minut.
fot. shutterstock, materiały prasowe.
dla fanów ziemniaków
bukiet warzyw
Warzywa na patelnię z ziemniakami Bonduelle to dobry pomysł na zdrowe i szybkie danie obiadowe, 4,79 zł/400 g.
dla maluchów
Posiłek w szwedzkim stylu dla najmłodszych? Gotowana marchewka z ziemniakami i łososiem marki HIPP! 9,99 zł/250 g.
z nutą pikanterii
Przyprawa do dań z ziemniaków Kamis to udana kompozycja ziół do kartofli pieczonych, zapiekanek czy placków, 2,29 zł/25 g.
frisco.pl / październik-listopad 2014 / 23
dieta
Dieta bez mięsa? czy to możliwe? Tekst: Marcin Zając, trener personalny
Nie sztuką jest zrezygnować z kurczaka i wędlin na rzecz kanapek z serem. Rzecz w tym, aby odstawiając mięso, dostarczać organizmowi wszystkie składniki niezbędne do jego prawidłowego funkcjonowania. To jak najbardziej możliwe – prawidłowa dieta wegetariańska jest bezpieczna i zdrowa. Ale o to oczywiście trzeba się postarać.
niezbędnik jarosza
Jej absolutną podstawą są rośliny strączkowe, warzywa i owoce (także mrożone), nabiał, produkty pełnoziarniste oraz orzechy i pestki. Codziennie powinniśmy jeść produkty z każdej z tych grup. Rośliny strączkowe mają tu kluczowe zadanie – to one w głównej mierze są źródłem niezbędnego dla naszego ciała białka (czyli głównego budulca organizmu) w normalnej diecie dostarczanego wraz z mięsem. Na talerzu wegetarianina na stałe musi więc zagościć groch, fasola, ciecierzyca, bób, soja oraz soczewica. Swoją drogą „mięsożercy”
24 / frisco.pl / październik-listopad 2014
w codziennej diecie zwykle o nich zapominają. Szkoda, bo oprócz białka zawierają także nienasycone kwasy tłuszczowe, dające energię węglowodany oraz błonnik pokarmowy, który w naturalny sposób oczyszcza jelita ze złogów i zanieczyszczeń oraz przyspiesza przemianę materii. Ich jedyny minus – zawierają substancje powodujące niekomfortowe wzdęcia. Aby ich uniknąć, wystarczy moczyć warzywa strączkowe w zimnej wodzie przez noc. Następnego dnia wodę trzeba wylać, zalać nasiona świeżą wodą i dopiero gotować.
jeszcze więcej białka
Świetnym źródłem białka w diecie wegetariańskiej są także orzechy (zwłaszcza migdały) oraz nabiał: mleko, sery, jogurty i jajka. Ostatnim (nie tylko wegetariańskim) hitem są także komosa ryżowa oraz amarantus. To rewelacyjne źródła pełnowartościowego białka (komosa zawiera wszystkie aminokwasy niezbędne dla człowieka, co w pokarmach roślinnych
jest wyjątkowe) oraz minerałów: wapnia, potasu, żelaza, magnezu oraz witamin z grupy B. Mała uwaga – w sklepach znajduje się mnóstwo zamienników mięsa typu kotlety czy parówki sojowe. Są wygodne i szybkie w przygotowaniu, jednak jak wszystkie produkty przetworzone nie powinny stanowić podstawy jadłospisu – lepiej korzystać ze świeżych produktów.
Żelazna racja
Kolejnym istotnym składnikiem odżywczym, z którym mogą mieć problem wegetarianie, to żelazo. Jego niedobór ma poważne konsekwencje: anemię, spadek odporności, zmęczenie i osłabienie. Źródłem dobrze przyswajalnego żelaza są żółtka jajek, dlatego powinniśmy je jeść regularnie, co najmniej 3-4 razy w tygodniu. Sporo żelaza, niestety znacznie trudniej przyswajalnego, zawierają orzechy, natka pietruszki, szpinak, brokuły, sałata, suszone morele i śliwki, kasze, nasiona słonecznika oraz pestki dyni. Osoby na diecie wege muszą też pamiętać o dostarczaniu organizmowi witaminy B12. W tym wypadku dietetycy zalecają suplementację – bardzo trudno jest zapewnić organizmowi odpowiednią dawkę witaminy wyłącznie poprzez produkty roślinne lub np. nabiał.
fot. shutterstock. Artykuł o fair trade powstał na podstawie materiałów koalicji sprawiedliwego handlu.
Chcesz zostać wegetarianinem? Mięso można wyeliminować z menu, ale pod pewnymi warunkami. Co trzeba zrobić?
organic
Na napis Fairtrade możecie natknąć się na opakowaniu kawy i herbaty. Co oznacza i czy warto sięgnąć po tak podpisany produkt? opracowanie: Magdalena zawadzka
Czy wiecie, że z kwoty, jaką płacicie za kawę, po którą wstępujecie codziennie rano do kawiarni, jej producent otrzymuje jedynie od 5 do 25 groszy? Otrzymując takie wynagrodzenie, nie jest w stanie utrzymać i wykształcić swoich dzieci... Sprawiedliwy Handel (z ang. Fair Trade lub Fairtrade) powstał po to, by to zmienić. To „partnerstwo handlowe oparte na dialogu, przejrzystości i szacunku, które dąży do większej równości w handlu międzynarodowym. Przyczynia się do zrównoważonego rozwoju przez oferowanie lepszych warunków handlowych i ochronę praw marginalizowanych producentów i pracowników najemnych, szczególnie na ubogim Południu. Organizacje Sprawiedliwego Handlu (wspomagane przez konsumentów) są aktywnie zaangażowane we wspieranie producentów, podnoszenie świadomości i kampanie na rzecz zmian
faiR TRADE
co to takiego? zasad i praktyk konwencjonalnego handlu międzynarodowego” (definicja FINE). Początki ruchu można było zaobserwować już w latach 60., kiedy to słynnym hasłem „Trade not Aid” nakłaniano do rozwijania relacji handlowych z Ameryką Łacińską i Afryką, zamiast jedynie doraźnie walczyć z biedą. W inicjatywę zaangażowane były organizacje kościelne w Wielkiej Brytanii i Holandii, a dominującym towarem eksportowym było rękodzieło etniczne. Z czasem rozszerzyło się to na produkty spożywcze (głównie kawę i herbatę), bo to przede wszystkim z nich żyją mieszkańcy krajów Globalnego Południa. Ważnym krokiem w rozwoju ruchu było opracowanie systemu certyfikacji Fairtrade, co umożliwiło wprowadzenie tych produktów do masowej dystrybucji. Rozpoznacie je dzięki odpowiednio podpisanemu logo na opakowaniu. Czy warto w nie
inwestować, zadecydujcie sami. Zwolennicy podkreślają, że dzięki tej inicjatywie producenci żywności otrzymują uczciwą zapłatę za swoje produkty i nie czekają na nią długo, skrócony jest łańcuch pośredników, a relacje między producentami a organizacjami handlowymi – bezpośrednie. Pracownikom zapewniane są odpowiednie warunki socjalne (bezpieczeństwo w pracy, równe płace kobiet i mężczyzn, zakaz pracy dzieci). Długofalowym celem jest edukacja drobnych producentów, by mogli prowadzić opłacalną działalność także poza ruchem. Przeciwnicy natomiast postrzegają Fair Trade jako szkodliwą dla gospodarki formę interwencjonizmu, która może mieć zgubne skutki długofalowe. Zwracają uwagę także, że wystarczy jedynie, by w opakowaniu 30% produktu pochodziło z upraw Fairtrade, by całość otrzymała stosowny certyfikat...
frisco.pl / październik-listopad 2014 / 25
design „Drewniane projekty stanowią antidotum low-tech dla większości nowoczesnych lamp biurkowych” – mówią twórcy Wood Lamp Muuto.
Prostota, funkcjonalność, bliskie relacje z naturą. Oto co cechuje design północy. Mniej znaczy lepiej.
SKANDYNAWSKI minimalizm Solidność wykonania to kolejna cecha nie tylko krzeseł Cover Chair, ale i skandynawskiego designu.
po prostu z drewna Bezpretensjonalne i świetnie zaprojektowane elementy wyposażenia wnętrz wykonane z drewna znajdziemy w modnym concept store – Magazyn Praga. Wśród nich występujące w czterech kolorach krzesła Cover Chair, pełniące rolę współczesnego wygodnego fotela, oraz lampy biurkowe Wood Lamp Mutuuo, których sosnowe geometryczne elementy połączone są za pomocą wyraźnych śrub. Do wyboru z białym lub zielonym kablem. 26 / frisco.pl / październik-listopad 2014
naturalnie i z klasą Idealny skandynawski kubek powinien być duży, by pomieścić sporą ilość rozgrzewającego napoju, mieć prostą formę i stonowaną kolorystykę bezpośrednio nawiązującą do krajobrazu regionu. Właśnie takie znajdziecie w sklepie internetowym scandiconcept.pl. Jeśli lubicie morskie odcienie, postawcie na kubki oferowane przez brand Broste Copenhagen (po lewej), miłośników ziół i kwiatów ucieszą zaś te z linii Dandelion marki Nordal, zdobi je bowiem motyw dmuchawca. W skład tej ostatniej kolekcji oprócz kubków z wygodnym uchwytem wchodzą miseczki i talerzyki – można skompletować idealny zestaw śniadaniowy. Wszystkie naczynia wykonane są ze skandynawskiej porcelany.
Wdzięczny motyw dmuchawca zdobi porcelanowe naczynia marki Nordal. Wszystkie można złożyć w wielofunkcyjny zestaw.
paper cup
fot. materiały prasowe.
kawał dechy Wchodząc do norweskiej kuchni, możemy być pewni, że zastaniemy tam dwie rzeczy. Porządek i drewno. Chcąc stworzyć skandynawski klimat we własnym domu, warto postawiać na deski z surowego drewna. Ręcznie wykonane z naturalnymi słojami, zabezpieczone ekologicznym olejem lnianym, mogą posłużyć jako deska do krojenia, oryginalna podstawka do serwowania potraw lub dekoracja ścienna. Bukowa deska WonderWood dostępna na DaWanda.pl.
W krajobraz każdego dużego miasta wpisani są mieszkańcy pospiesznie maszerujący ulicami z kubkami z ulubionej kawiarni. Duża herbata lub caffe latte będą smakować lepiej z porcelanowego kubka w kształcie... papierowego odpowiednika. Ręcznie wykonane naczynie dobrze prezentuje się w pracy na biurku i kuchennym stole. Może też posłużyć za wazon. Na manufakturaporcelany.pl dostępne są różne kolory i rozmiary.
frisco.pl / październik-listopad 2014 / 27
strona mamy
Mleko matki może wystarczyć na długo, jeśli dziecko nie odczuwa żadnych problemów, takich jak kolka czy refluks. Warto jednak wzbogacić menu malucha, by zapewnić mu wszystkie składniki.
Zapraszamy Przyszedł czas na nowe smaki i naukę jedzenia bezzębnego oseska. Kiedy dziecko może już siedzieć (oparte) i podwoi się jego waga od urodzenia, zaczyna się interesować jedzeniem na talerzu rodziców czy rodzeństwa lub wykazuje ewidentne oznaki głodu, znaczy to, że czas do stołu. Najczęściej dzieje się tak pomiędzy 4. a 6.
miesiącem życia dziecka, ponieważ wtedy właśnie system trawienny jest już gotowy na stałe pokarmy. Niektórzy eksperci podkreślają, żeby koniecznie urozmaicać dietę dziecka, bo zbyt mała ilość żelaza przyswajanego z mleka mamy może być niewystarczająca do prawidłowego rozwoju malucha. Możemy podawać kaszki
musisz to mieć: pierwsze smaki
1. HIPP Owoce śliwki BIO – po 4. miesiącu, 4,59 zł/125 g; 2. HIPP Herbatka z kopru włoskiego BIO, – od 1. tygodnia, 11,99 zł/30 g; 3. Bobovita Kaszka ryżowa o smaku bananowym – po 4. miesiącu, 5,59 zł/180 g
28 / frisco.pl / październik-listopad 2014
3
1 2
wzbogacone żelazem, najlepsze będą owsiane lub ryżowe, z odrobiną mleka mamy czy wodą. Wreszcie też nadchodzi czas niezwykłych smaków. W menu malucha pojawiają się warzywa i owoce. Papki ze szpinaku, dyni, marchewki, awokado, bananów, śliwek będą wprowadzeniem do kolorowego i smakowitego świata przyjemności. To właśnie teraz dziecko uczy się tego, co najprawdopodobniej będzie lubiło w starszym wieku. Czasami mamy skarżą się, że dzieci wolą papki ze słodkich owoców, ale to oczywiście dlatego, że naturalnie preferują one słodki smak. Kiedy minie czas papek i pojawią się pierwsze zęby, można wprowadzać kolejne elementy do jadłospisu – mięso (ze sprawdzonych ekologicznych hodowli), jajka, produkty mleczne czy fasolę. A jeśli dziecko czegoś zdecydownie nie polubi? Próbować kilka, a nawet kilkanaście razy, zanim utwierdzimy się w przekonaniu co do preferencji dziecka – radzą eksperci.
fot. shutterstock, materiały prasowe.
do stołu!
zdrowie/uroda
Skóra na diecie Nie bez powodu mówi się: „jesteś tym, co jesz”. Niezbędne witaminy i minerały można dostarczyć w tabletkach lub dzięki diecie. dawka witamin 2 1
dla zdrowia i urody
Komórki ciała, by funkcjonować, potrzebują odpowiednich składników dostarczanych w pokarmie. Właściwa dieta bardzo szybko wpłynie na stan skóry. Taka terapia będzie skuteczniejsza niż jakikolwiek krem, bo działa od wewnątrz, czyli tam, gdzie powstają komórki budujące naskórek, włosy i paznokcie. Co powinno znaleźć się na naszym talerzu?
Dawka witamin
Witamina A spowolni procesy starzenia i wzmocni włókna kolagenu. Można ją dostarczyć pod postacią retinolu w maśle, jajkach i wątróbce lub jako betakaroten w pomarańczowych i czerwonych warzywach i owocach. Witaminy z grupy B pomogą ujędrnić skórę i przyspieszą 30 / frisco.pl / październik-listopad 2014
wzrost włosów. Występują w roślinach strączkowych, pestkach i ziarnach (dyni, sezamie, słoneczniku) oraz w łososiu i awokado. Witamina C ma właściwości antyoksydacyjne, przyspiesza produkcję kolagenu, wzmacnia włosy i jest niezastąpiona przy cerze naczynkowej. Jej duże dawki zawierają cytrusy, kiwi, czarne porzeczki oraz papryka. Witamina E wspomaga skórę, chroni przed promieniami UV, uelastycznia ją i sprawia, że włosy są bardziej lśniące. Znaleźć ją można w rybach, olejach, kapuście i orzechach.
Mineralny miks
By włosy i paznokcie szybko rosły i były mocne, a skóra gładka, potrzebna jest długa lista składników. Cynk, wapń, miedź,
potas, żelazo... Ich najlepszym źródłem są kiełki, tofu, orzechy, otręby, pełnoziarniste pieczywo oraz owoce morza. Niezbędnym budulcem tkanek są białka. Te wchodzące w skład białek budujących włosy i paznokcie (keratyna) znajdują się m.in. w soi, chudym mięsie, nabiale oraz siemieniu lnianym.
Nienasycony tłuszcz
Nienasycone kwasy tłuszczowe zapobiegają wypadaniu włosów, zwiększają ich gładkość i połysk oraz nawilżają i przyspieszają regenerację skóry. Kwasy omega-3 mają właściwości przeciwzapalne i pomogą w walce z alergią. Można je dostarczyć, dodając do sałatki 2 łyżki oleju rzepakowego lub oliwy oraz jedząc ryby.
fot. shutterstock, materiały prasowe.
3
1. Brokuły, 3,59 zł/szt; 2. Napój niegazowany z beta-karotenem Oshee Vitamin Shot 2,39 zł/150 ml; 3. Napój gazowany Witaminy i Minerały Oshee Vitamin Energy, 2,99 zł/250 ml
praktyczna pani domu
Oleista sprawa Bogactwo dobroczynnych składników w olejach roślinnych sprawia, że są niezastąpione w kuchni i kosmetyce.
Olej rzepakowy Jest jednym z najzdrowszych olei i bogatym źródłem witaminy E oraz jednonienasyconych kwasów tłuszczowych. W kuchni sprawdza się dzięki swojej wszechstronności. Można na nim smażyć, dodawać go do gotowania oraz używać na zimno do sosów i sałatek. Oliwa z oliwek Ten tłuszcz często nazywa się eliksirem młodości. Zawiera witaminę E, chroni serce, zapobiega nowotworom i osteoporozie oraz łagodzi stres. Ma łagodny smak, zwłaszcza extra virgin, i doskonale podkreśla smak warzyw. Nie nadaje się do smażenia. Olej lniany Można go nazwać olejem dla urody. Pomaga w pozbyciu się zbędnej tkanki tłuszczowej, zwiększa połysk włosów, a u mężczyzn może zapobiec łysieniu. Wspomaga pracę mózgu i pomaga zwalczać depresję. Jest też bogatym źródłem tłuszczy z grupy omega. Olej kokosowy Dobrze znany w kosmetyce. Poprawia wygląd skóry oraz włosów, obniża poziom cholesterolu, wspomaga trawienie i przyspiesza metabolizm, ma działanie przeciwzapalne. Można nim smarować skórę oraz włosy. Nadaje się do smażenia.
32 / frisco.pl / październik-listopad 2014
zawsze się przyda 1
2 niezbędne w kuchni
1. Oliwa z oliwek extra vergine Monini Classico, 22,99 zł/500 ml; 2. Olej Kujawski z trzech ziaren, 9,79 zł/750 ml
Olej z pestek wiśni Niezwykle cenny dla kobiet. Zawiera witaminy A, E i B17, przeciwutleniacze oraz potrafi oczyszczać skórę z martwych komórek. Doustnie można go stosować jako lekarstwo, jedną łyżeczkę dziennie. Olej słonecznikowy Zawiera więcej witaminy E niż oliwa z oliwek. Z powodu dużej zawartości kwasów omega-6 nie można na nim smażyć. Jest dobrym dodatkiem do sałatek i sosów.
fot. shutterstock, materiały prasowe.
Oleje roślinne są niezastąpionym źródłem nienasyconych kwasów tłuszczowych, których nasz organizm nie jest w stanie sam wytworzyć, a także witamin A, D i E. Właściwa dieta, także ta odchudzająca, musi zawierać odpowiednią ilość tłuszczy roślinnych. W odróżnieniu od zwierzęcych pełnych nasyconych kwasów tłuszczowych oleje roślinne zapobiegają nadciśnieniu tętniczemu, zakrzepom krwi, wspierają właściwe funkcjonowanie gospodarki cholesterolu oraz pozytywnie wpływają na stan skóry i włosów. Jednak nie każdy olej sprawdzi się do wszystkiego. Warto poznać ich właściwości, by w pełni wykorzystać ich moc.
Olej z wiesiołka Poprawia wygląd skóry, pomaga w utracie kilogramów, wspomaga leczenie chorób reumatycznych, wzmacnia odporność, chroni układ krążenia. Można nim smarować skórę i włosy oraz dodawać do sałatek.
przepisy na udany dzień Śniadanie: Razowe naleśniki z łososiem potrzebne skŁadniki:
iki kup składn isco fr ją c a ik pl a
Ciasto naleśnikowe: 1,5 szklanki mąki razowej pszennej 2 jajka szklanka mleka sojowego szklanka wody gazowanej odrobina soli 2 łyżki oliwy dodatki: plastry wędzonego łososia pomidorki cherry 200 g gęstej śmietany
sposób przygotowania: Ω Składniki na ciasto naleśnikowe wymieszać w dużej misce za pomocą trzepaczki.
Obiad:
Sycąca tortilla potrzebne skŁadniki: opakowanie Wraps Tortilla dwie piersi kurczaka 200 g pieczarek 1 czerwona cebula 1 ogórek wąż 1 czerwona papryka pół sałaty lodowej 100 g sera gouda pietruszka przyprawa do kurczaka Sos jalapeno MAMA AFRICA'S
sposób przygotowania: Ω Piersi kurczaka pokroić w cienkie paski długości ok. 4 cm, oprószyć przyprawą do kurczaka i usmażyć
na złoto. Ω Na osobnej patelni podsmażyć połówki pieczarek. W tym czasie pokroić cebulę i ogórka w plasterki, a paprykę w słupki. sałatę lodową porwać na cząstki, zetrzeć ser na grubej tarce. Ω Tortille podgrzewać przez 5 min. w piekarniku rozgrzanym do 180 st. c. Ω Wszystkie składniki można podawać na stół w osobnych miseczkach, by każdy mógł skomponować swoją tortillę. Ω na naleśnik można nałożyć mięso, warzywa, posypać serem i dodać odrobinę sosu jalapeno, a następnie zawinąć go i zapiekać w piekarniku przez ok 10 min.
34 / frisco.pl / październik-listopad 2014
iki kup składn isco fr ją c aplika
Ω Na mocno rozgrzaną patelnię z odrobiną oleju wlać łyżkę wazową ciasta i rozprowadzić po całej patelni. Ω Jak ciasto się zetnie, przewrócić naleśnik na drugą stronę i smażyć do zarumienienia. Ω naleśniki wykładać na talerz do ostygnięcia (na śniadanie można przygotować dzień wcześniej). Ω Na ostudzonym naleśniku ułożyć cienkie plastry wędzonego łososia, dodać ćwiartki pomidorków cherry oraz łyżkę śmietany. Ω Do smaku można dodać szczyptę pietruszki lub szczypiorku.
iki kup składn isco fr ją c a aplik
Kolacja: słodka rozkosz potrzebne skŁadniki:
fot. shutterstock.
ciasto naleśnikowe: 500 ml mleka 200 g mąki pszennej 1 cukier wanilinowy 1 jajko 1 łyżka oleju szczypta soli dodatki: dżem truskawkowy 250 g serka mascarpone 2 żółtka 70 g cukru 1 laska wanilii
sposób przygotowania: Ω Składniki na ciasto naleśnikowe wymieszać w dużej misce za pomocą trzepaczki.
Ω Na mocno rozgrzaną patelnię z odrobiną oleju wlać łyżkę wazową ciasta i rozprowadzić po całej patelni. Jak ciasto się zetnie przewrócić naleśnik na drugą stronę i smażyć do zarumienienia. Wykładać na talerz do ostygnięcia. Ω W misce utrzeć żółtka z cukrem. Dodać serek mascarpone oraz nasiona z laski wanilii i miksować do momentu uzyskania puszystej masy. Ω Naleśnik posmarować dżemem, złożyć na pół, dodać dużą łyżkę musu z mascarpone i ponownie złożyć. Można udekorować odrobiną dżemu i musu oraz listkiem mięty.
wpisz kod „MUH9” i odbierz 20 zł na zakupy! WPISZ KOD „5ZP8” I ODBIERZ 20podczas ZŁ NA ZAKUPY! Wpisz kod rabatowy składania zamówienia. Jednora-
zowy kod upoważnia do 20 zł zniżki. Ważny jest od 1.10 do 30.11.2014 r. Aktywuje się przy koszyku o wartości minimum Wpiszzł. kod rabatowy zamówienia. Jednorazowy kod upoważnia 150 Rabat nie podczas łączy sięskładania z innymi promocjami. Nie dotyczy do 20 zł zniżki. Ważny jest od 1.08 do 30.09.2014 r. Aktywuje się przy koszyku o alkoholi i wyrobów tytoniowych. na www.frisco.pl. wartości minimum 150 zł. Rabat nie łączyWięcej się z innymi promocjami. Nie dotyczy alkoholi i wyrobów tytoniowych. Więcej na www.frisco.pl.