Duurzaam Gebouwd maart 2013

BIM vanuit theorie in de tekening...

De verbondenheid in Building Information Modelling Building Information Modelling (BIM) behoort een proces te zijn waarin alle betrokken partijen op hetzelfde moment met elkaar eenduidige informatie delen en elkaars actuele informatie gebruiken. Deze informatie is verzameld in ĂŠĂŠn bestand; het BIMmodel. Daarnaast blijft de consistente informatie beschikbaar en bruikbaar tijdens alle bouwfasen en de beheersfase van het project.

Tekst: Eric Steinebach1

Wanneer men werkelijk volgens de BIM-systematiek wil werken, heeft dit nogal wat consequenties, die vooraf niet altijd even duidelijk zijn bij de betrokkenen. Wij hebben inmiddels meer dan twintig BIM-projecten achter de rug en een aantal van deze projecten is ook in de uitvoering in BIM uitgewerkt.

Daarbij gaat het om grote utiliteitsprojecten zoals universiteiten, laboratoria en ziekenhuizen. Het in Revit modelleren gaat inmiddels soepel. Samenwerken met architecten en

26

maart 2013 | duurzaam gebouwd

constructeurs die vanuit zichzelf al integraal denken verloopt ook uitermate goed met behulp van het model. BIM heeft bewezen een veel beter ontwerp op te leveren. Wij hebben dit zelf ervaren door tijdens de uitvoering nauwelijks nog tegen technische problemen aan te lopen. Technisch zijn we zover. Organisatorisch levert het delen van BIM-informatie nog wat aandachtspunten op.

BIM

Verbinden!

…naar een gerealiseerde situatie in de praktijk.

Openstellen Het delen en algemeen toegankelijk maken van informatie is geheel van deze tijd. Alleen als het gaat om delen van gevoelige informatie wordt men toch ineens wat kritischer.

Denk daarbij aan de zelf gemaakte families van componenten. Veel adviesbureaus en architecten hebben zelf veel tijd gestopt in het maken van deze families en het inbouwen van intelligentie, en willen niet dat de concurrent hiermee aan de haal gaat. En dat is niet goed af te schermen als het model in zijn compleetheid de wereld ingestuurd wordt. Het gevolg is dat het BIM-model tijdens het ontwerpen veelal tussen constructeur, adviseur en architect wordt uitgewisseld en dat de plantoetsers, opdrachtgevers en de gebruikers alleen schermafdrukken en 3D-beelden te zien krijgen, maar niet de intelligentie die in het model aanwezig is. In het meest gunstige geval wordt na een ontwerpteamvergadering door het model gelopen of wordt een DWFx-file gemaakt aan het eind van de besteksfase (DWFx is vergelijkbaar met een onbewerkbaar 3D-pdf-afdruk van het model). Maar weinig ontwerpers en bureaus zijn zo ver dat zij het BIM-model tijdens de ontwerpfase werkelijk openstellen voor alle betrokkenen.

Voldoende aandacht en intelligentie In de aanbestedings- en uitvoeringsfase is de vraag aan de ontwerpers om het model ter beschikking te stellen aan de installateur of bouwer. Hetgeen natuurlijk geheel in lijn is met de BIM-gedachte. Echter is het model ook geschikt voor het genereren van hoeveelhedenstaten, financiële gegevens en berekeningen? Daartoe is het noodzakelijk dat er voldoende aandacht en intelligentie in het model opgebouwd is en dat kost tijd (en dus geld). Wanneer die mogelijkheden niet geboden worden aan de ontwerpers, is het model dus nog niet klaar voor gebruik in de volgende fase. Het aanbieden van 2D-contractstukken met wellicht een DWFx-file als toelichting zien we dan ook regelmatig. Op zich kan dit wel,

echter het Building Information Modelling is bedoeld als een doorlopend proces, dus ook tijdens de uitvoeringsfase van het werk. Dat betekent dat het volledige BIM-model ter beschikking aan de (installatie)aannemer moet worden gesteld, waarna zij het gaan gebruiken voor de uitvoeringsfase.

Delen van informatie Voor installaties lijkt deze scheidslijn duidelijk. De installateur werkt het ontwerp uit. Maar, durft hij ook een kanalenfirma in hetzelfde model de luchtkanalen te laten tekenen? Bouwkundig ligt dit complexer. De architect tekent in hetzelfde model als de aannemer of de leveranciers van prefab-onderdelen. Hier moeten goede afspraken over worden gemaakt.

Na de uitvoering zal hetzelfde model moeten worden ´uitgekleed´ tot een handelbaar model voor de beheersfase van het gebouw.

Valstar Simonis realiseert zich terdege dat wij een model maken dat door anderen moet kunnen worden gebruikt en is voorstander van het delen van de informatie. In de ontwerpfase is de installateur vaak nog niet bekend. Toch zal het model geschikt moeten zijn voor het verder uitwerken in werktekeningen en het maken van detailberekeningen. Wij hebben overleg met diverse installateurs om onze werkmethodiek zo aan te passen dat zij prima verder kunnen met de door ons vervaardigde BIM-modellen. Het is nieuw, maar nodig dat de adviseurs hun werk aanpassen aan de wensen van de latere gebruikers van het BIM-model. Alleen door een dergelijke ketensamenwerking kan het BIMmen een succes worden.

1. De auteur is vestigingsdirecteur Valstar Simonis Apeldoorn en BIM verantwoordelijke voor het bureau.

duurzaam gebouwd | maart 2013

27