Het EK van de laatste kans

HET EK VAN DE LAATSTE KANS

HET EK VAN DE LAATSTE KANS DE GOUDEN GENERATIE GEWIKT EN GEWOGEN DOOR EEN VOETBALKENNER PUR SANG

De kater die nog niet is weggespoeld Het is allemaal wat minder Afscheid van sterkhouders De gammele defensie: een eeuw oud Opsteker: de wingbacks De vraag van 1 miljoen: geraken Witsel en Hazard fit?

Wie kan de onvervangbaren vervangen?

Is de waarheid van vandaag de leugen van morgen?

De magische as Courtois, De Bruyne, Hazard en Lukaku Geen cadeau voor de volgende generatie

Vive la France Frankrijk heeft alles Sterk Portugal New kids on the block: Spanje en Italië Outsider Engeland Duitsland wordt het zeker niet

Ik neem mee… 23 of 26?

7

21 24 34 46 51 55

65 70 104

119 122 125 127 130 132

135

… of worden het er drie meer?

141

Wat als… we Frankrijk weer tegenkomen?

145

DE KATER DIE NOG NIET IS WEGGESPOELD

D e k ater d i e n o g n i e t i s w eg g e s p o el d

We keren terug naar 10 juli 2018 in Sint-Petersburg, naar de wedstrijd Frankrijk-België, de halve finale van het wereldkampioenschap. Koning Filip en president Emmanuel Macron namen plaats op de tribunes van een volgelopen stadion. In België stond de tijd stil. Straten liepen leeg, pleinen stroomden vol. Het leek wel alsof iedereen die dag een afspraak had met de voetbalgeschiedenis. Op de televisie of op een groot scherm. De kijkcijfers achteraf zeiden voldoende: 2,5 miljoen landgenoten keken naar de match. Jong en oud, man en vrouw. De blijdschap, de trots en de hoop op een mooi resultaat en op een finale zinderden door het land.

Je voelde al een hele dag dat er elektriciteit in de lucht hing. De constante spanning, de nervositeit die toenam naarmate het aanvangsuur naderde. De opstelling met Courtois, Alderweireld, Kompany, Vertonghen, Dembélé, Fellaini, Witsel, Chadli, De Bruyne, Hazard en Lukaku. Daar zat muziek in.

Het is een wedstrijd die ik me nog heel lang zal herinneren. En die onze Gouden Generatie misschien wel typeert.

Alle ogen waren gericht op ons, het kleine België. Hoe we Brazilië geklopt hadden in de kwartfinale, dat was fenomenaal. We waren 9

zelfs lichtjes favoriet tegen Frankrijk, want zij hadden geen fantastische indruk gemaakt in de poulefase of zelfs later in het toernooi. Ze wervelden alleszins niet zoals onze Rode Duivels. Natuurlijk zeiden onze Duivels dat Frankrijk de te kloppen ploeg was. Vertonghen zag in hen een elftal zoals dat van ons, met veel kwaliteiten, gestalte en snelheid en hij wist dat ze sterk waren op stilstaande fases. Volgens Vermaelen was Frankrijk dan weer sterker dan Brazilië. Hij loofde hun surplus aan individueel talent. Maar de perceptie van de waarnemers in binnenland en buitenland was helemaal anders. Die indruk had ik alleszins.

De wereld keek plots op een andere manier naar ons voetbal. In de jaren tachtig en negentig waren de Rode Duivels de eeuwige underdog. Toen probeerden we de grote landen te verrassen met een goede organisatie. Destijds hadden we niet dezelfde kwaliteit als die van de Gouden Generatie nu. In Rusland hebben we iedereen gecharmeerd.

Ik blijf er dan ook van overtuigd dat onze Rode Duivels tegen de Fransen een unieke kans lieten liggen. Toen het erop aankwam, kregen we het deksel op de neus. Niet toevallig tegen een ploeg die zich verdedigend opstelde en voetbalde in een egelstelling. Dat had de Franse bondscoach Didier Deschamps goed gezien. Hij had vooraf gezegd dat hij op elk plan van Martínez was voorbereid en dat bleek ook in die wedstrijd. Hij liet de Belgen niet voetballen, bleef negentig minuten strak in de organisatie spelen. Zakelijk en met enkel en alleen de finale en een eventuele wereldtitel voor ogen.

De manier waarop deed er helemaal niet toe voor Deschamps. Je kan hem dat niet eens kwalijk nemen, toch? Hij is een pragmatische coach, voor hem telt het doel. Dat zit ook wat ingebakken in de Franse cultuur. Ze leken niet echt bang te zijn van de Belgen.

Martínez probeerde datzelfde doel als Deschamps te bereiken, maar met het voetbal dat hij voor ogen had en dat strookte met de 10

D e k ater d i e n o g n i e t i s w eg g e s p o el d

spelerskwaliteiten van onze Rode Duivels. Misschien hadden we het in die halve finale tactisch wat anders moeten aanpakken. Hadden we andere keuzes moeten maken in de veldbezetting. Maar achteraf is het altijd gemakkelijk praten.

Die wedstrijd tegen Frankrijk bezorgt me drie jaar later nog steeds een serieuze kater. Iedereen dacht dat we het moeilijkste achter de rug hadden toen we Brazilië klopten. Het werd echter een non-wedstrijd tegen Les Bleus. Ook onze betere spelers faalden. De Bruyne vond zijn ritme niet, Hazard had het moeilijker dan anders, Fellaini moest het afleggen tegen Pogba en Kanté, Dembélé stond in niemandsland en ook Lukaku kon op geen enkel moment zijn stempel drukken. Hij zat gevangen tussen Varane en Umtiti, wat toen het beste centrale verdedigingsduo van Europa was.

Onze sterren gaven collectief niet thuis en dat gebeurde net op het verkeerde moment. Je zou kunnen zeggen dat het typisch Belgisch is, dat het net op zo’n belangrijk moment misgaat.

We liepen in de Franse val en vonden uiteindelijk geen antwoord op dat ene doelpunt van Umtiti. De ervaring en het cynisme van Frankrijk haalden het van ons jeugdige enthousiasme. De frustratie droop er nadien af. Ik herinner me nog de uitspraken van Courtois.

Hij zei dat hij liever had verloren tegen Brazilië dan tegen Frankrijk.

Hij kon die nederlaag toen niet plaatsen. Al zeker niet de manier waarop. Zelfs Eden Hazard liet zich verleiden tot de uitspraak dat hij liever verloor zoals de Belgen dan te winnen zoals de Fransen.

Ik ben benieuwd of ze nu nog achter die uitspraken staan. Antoine Griezmann counterde die kritiek gevat. Hij zei dat Courtois bij Atlético Madrid gespeeld had, een ploeg die vaak op zo’n realistische manier voetbalde. Griezmann gaf ook aan dat hem slechts één ding interesseerde: een nieuwe ster op het Franse shirt.

11

Het is logisch dat onze Rode Duivels ontgoocheld waren op dat moment. Dat was bij iedereen zo. Deze generatie is een generatie van winnaars die hunkert naar erkenning en die ultieme trofee. Het is en blijft ook een ploeg die doet dromen van grote titels. Een ploeg vol supersterren met een uitstekende coach. En toch ontbreekt het ons land nog steeds aan die ene grote prijs, aan de kers op de taart van zoveel talent.

Altijd loopt er wel iets fout. In 2014 was Argentinië te sterk in de kwartfinale van het wereldkampioenschap. Zij speelden eigenlijk wat op dezelfde manier als Frankrijk op het WK in Rusland: toeslaan op het juiste moment en de wedstrijd verder controleren. Maar goed, toen hadden we nog niet die ervaring, het was ons eerste toernooi sinds lang.

Twee jaar later werden we genadeloos uitgeschakeld door Wales op het Europees Kampioenschap. Dat was nog de grootste blamage van de afgelopen jaren. Niemand weet wat er toen fout liep. Toenmalig bondscoach Marc Wilmots maakte de verkeerde keuzes, we misten zowat een hele verdediging en de spelers konden het tij niet meer keren. Zo’n uitschakeling zou ons nu niet meer overkomen. Toch niet tegen een ploeg als Wales. Dat niveau zijn we al een tijdje overstegen en we zijn volwassener geworden in ons voetbal.

De Rode Duivels hebben de hele voetbalwereld drie jaar geleden op het WK in Rusland laten zien tot wat ze echt in staat zijn, met een mooie derde plaats én met reclame voor het Belgische voetbal.

Ze speelden attractief en dominant. België was een ambassadeur voor het wereldvoetbal. We ontsnapten na een 0-2-achterstand tegen Japan met die fantastische countergoal in de laatste minuut. In die 3-2 van Chadli zat alles vervat. In nog geen tien seconden maakten we een doelpunt. De uitworp van Courtois, de rush van De Bruyne, zijn pass op Meunier en diens voorzet, het overstapje van Lukaku 12

D e k ater d i e n o g n i e t i s w eg g e s p o el d

en de trap van Chadli. Beter kon niet, de commentatoren werden helemaal gek. In Vlaanderen, maar ook in Wallonië. Het gaf het geloof in deze ploeg en het vertrouwen in hen een enorme boost.

We klopten nadien een wereldploeg als Brazilië in de kwartfinale.

Een van de grote favorieten. Dat is toch een match die de geschiedenis zal ingaan als onze mooiste zege ooit.

We stonden na een halfuur al 0-2 voor, dat kan je je niet inbeelden.

Brazilië werd in de eerste helft overpowered door de Belgen. De kopbalgoal van Kompany, het prachtige doelpunt van De Bruyne en de reddingen van Courtois staan in ons collectieve geheugen gegrift.

Vooral zijn laatste save op de knal van Neymar deed de monden openvallen. Courtois is altijd al een koele kikker geweest, hij staat er op de belangrijke momenten.

Alles klikte die dag in elkaar. De ontlading was dan ook enorm.

De spelers die op hun knieën zakten na het laatste fluitsignaal, de huilende Neymar bij Brazilië en ons hele land dat in extase was. Het is maar de vraag of we zulke emoties nog gaan beleven in de nabije toekomst. Want de uitschakeling tegen Frankrijk was uiteindelijk toch een koude douche.

Het was opnieuw een leermoment voor onze Rode Duivels. De winst tegen Engeland in de troostfinale noem ik een doekje voor het bloeden. Mocht je vooraf tegen de spelers gezegd hebben: ‘Teken voor de derde plaats’, dan hadden ze dat niet gedaan. Nooit, op geen enkel moment.

Nu goed, een bronzen medaille op een wereldkampioenschap is mooi, maar we vierden het op de Brusselse Grote Markt alsof we de wereldtitel hadden. Eden Hazard die deejay speelde en begon te zingen van ‘waar is dat feestje?’, Dries Mertens die het publiek op 13

zijn hand kreeg en met hen dolde. Lukaku, Courtois en De Bruyne die luid bezongen werden door tienduizenden fans. De sfeer was uitgelaten. Ergens snap ik dat ook wel. In 1986 was het niet anders na onze vierde plaats in Mexico.

“

Wat ik nu ga zeggen, zullen de spelers van België op dit moment niet willen horen. Maar de wereld kijkt na dit toernooi op een andere manier naar ons voetbal. In de jaren tachtig en negentig waren wij de underdog, die met een goede organisatie de toplanden probeerde te verrassen.

Simpelweg omdat we nooit de kwaliteit hadden om het anders te doen. Dat was op dit WK wel het geval. Wat dat betreft, heeft deze ploeg wel naam gemaakt. De pijn is nu nog te vers, maar die vaststelling is op termijn ook wat waard.”

(Uit: Algemeen Dagblad, 12 juli 2018, opgetekend door Daniel Dwarswaard)

Het waren mooie beelden die de wereld zijn rondgegaan en het is een dag die ze wellicht nooit meer zullen vergeten. Maar voor mij had het allemaal een wat wrange nasmaak. Want ik had toen al het gevoel dat deze generatie er de rest van hun leven spijt van zou hebben dat ze in Rusland die trofee niet gepakt hebben. Het was in mijn ogen zeker mogelijk. Mijn woorden zijn altijd weggelachen, niemand wilde het horen. Ik blijf er echter bij: ze gaan zich dat een leven lang beklagen. Zo’n wereldtitel winnen, is het mooiste wat er is. Frankrijk speelde misschien niet het mooiste voetbal in Rusland, maar ze werden wel wereldkampioen. En wij hadden op dat moment zeker niet minder kwaliteit dan zij. Dan moet je de vraag stellen: wat is het belangrijkste? Mooi en attractief voetbal of een trofee winnen? Ik denk dat zelfs Courtois en Hazard daar drie jaar later het antwoord op weten.

14

D e k ater d i e n o g n i e t i s w eg g e s p o el d

Het is trouwens niet toevallig dat bondscoach Roberto Martínez na die bewuste nederlaag tegen Frankrijk toch iets realistischer is gaan voetballen. Ik vermoed dat hij die aanpak ook heeft doorgesproken met de spelersgroep. We willen niet elke keer opnieuw dominant zijn. Het mooie voetbal hoeft niet meer in elke wedstrijd, soms volstaat het om de controle te behouden. Die halve finale tegen de Fransen zit nog steeds in zijn achterhoofd en in dat van de spelers.

Martínez is net als Deschamps iets pragmatischer geworden sinds die uitschakeling.

Op het EK zullen we met andere woorden niet altijd even mooi willen voetballen, dat is nu al een zekerheid. Ik zag die tendens de afgelopen maanden al. Misschien kunnen we het ook niet meer, op die dominante manier voetballen. De spelers worden alweer een jaartje ouder, bepalende jongens sukkelen met vervelende blessures of zijn er recent mee gestopt, de kalender zat dit seizoen overvol en dat weegt op de mentale en fysieke gezondheid. Ze spelen bovendien al een heel seizoen voor lege tribunes, ook dat is een totaal andere beleving.

Krijgen we op het EK wel volk in de tribunes te zien? In welke staat trekken we naar het EK? Gaat COVID-19 nog een rol spelen? Het zal je maar overkomen, dat je te kampen krijgt met besmettingen in de beslissende fase van zo’n toernooi. Mogen we 26 in de plaats van 23 spelers meenemen in de selectie?

Er is heel veel veranderd sinds het WK drie jaar geleden. Vincent Kompany, Marouane Fellaini en Mousa Dembélé speelden in Rusland nog een belangrijke rol. Kompany was het cement achterin, met Fellaini kon je als trainer alle kanten uit en op een goede dag was Dembélé een fantastische speler, al was zijn impact minder groot dan die van de andere twee. Zij zijn er niet meer bij en dat zorgt ervoor dat we een pak ervaring en kwaliteit verloren zijn. Hen vervangen is de voorbije jaren en maanden geen sinecure gebleken.

15

Want wat we zeker niet mogen doen, is ons blindstaren op de dertig op dertig in de kwalificatiecampagne voor het EK. Die uitslagen moet je relativeren gezien de mindere tegenstanders. We voetbalden tegen Schotland, Cyprus, San Marino, Rusland en Kazachstan.

Met alle respect, maar dat zijn geen waardemeters in het moderne voetbal. Integendeel, de nationale ploeg werd amper nog getest.

Ik herinner me de discussie die ik onlangs had met Jan Ceulemans.

We hadden het over het EK in 1980, waar we de finale verloren tegen West-Duitsland. Toen had je twee poules van vier ploegen en de twee groepswinnaars speelden meteen de finale. De Rode Duivels speelden toen vier wedstrijden: tegen Spanje, Italië, Engeland en het grote West-Duitsland. Dat waren onmiddellijk wedstrijden met inzet, wedstrijden van alles of niets. Wat een verschil met nu, nu quasi elk land zich kan plaatsen voor een EK. Dat komt het niveau niet ten goede.

Probeer je als Rode Duivel eens te motiveren voor een interland tegen die mindere ploegen. Week in, week uit, spelen ze in de beste competities ter wereld. Om dan met hun land uit te komen tegen de zwakkere Europese tegenstanders… dat zullen ze niet altijd even leuk vinden. Keer op keer moeten ze een klik maken in hun hoofd.

Zijn we nog wel even sterk als drie jaar geleden? Dat is de vraag die ik me hardop stel. Eigenlijk weten we op dit moment niet meer hoe goed we zijn of hoe ver we staan. Dat blijft één groot vraagteken.

Net omdat we niet meer spelen tegen de betere landen en omdat er zoveel vragen circuleren rond de huidige selectie. Pas na de poulefase op het EK gaan we een indicatie krijgen van onze echte sterkte.

Wanneer we zullen uitkomen tegen de toonaangevende ploegen. Ik denk aan Spanje, Italië, Frankrijk en Portugal.

Voor mij zijn Frankrijk en Portugal de topfavorieten voor de Europese titel. Terwijl het bij ons zal afhangen van verschillende factoren: van de vorm van de dag en de fitheid van de spelers.

16

D e k ater d i e n o g n i e t i s w eg g e s p o el d

Wel zijn de bepalende spelers in onze nationale ploeg de voorbije jaren nog beter geworden. Thibaut Courtois is een doelman van wereldniveau, dat bewijst hij elke week bij Real Madrid. De Bruyne is de draaischijf van Manchester City, de beste ploeg van de Premier League. Romelu Lukaku is sterkhouder van Inter Milaan. Zij hebben op individueel vlak serieuze stappen gezet de voorbije jaren en zijn nog belangrijker geworden. Ze zijn mannen die het verschil maken op het hoogste niveau en hun club kampioen zullen maken. We hebben ook nog Eden Hazard die de ontgoochelingen van de jongste twee jaar zal willen doorspoelen, als hij helemaal fit geraakt.

En er zit ook wel wat talent aan te komen. Dan denk ik in eerste instantie aan Youri Tielemans. Ik zie in hem de aanvoerder van de toekomst bij de Rode Duivels. Al op zijn zestiende zag je zijn enorme potentieel. Hij heeft zoveel vista en heeft de status van titularis bereikt. Ik kan hem niet meer wegdenken uit dit elftal. Ook jongens als Charles De Ketelaere, Yari Verschaeren en Jérémy Doku kloppen op de deur van de nationale ploeg.

Met Martínez hebben we een trainer in wie iedereen gelooft. Hij is de juiste man op de juiste plaats. De Spanjaard heeft een hecht geheel gemaakt van deze Rode Duivels: de mannen gaan voor elkaar door het vuur. Ik ben benieuwd of hij na het EK nog zal doorgaan als bondscoach. De voorbije maanden voelde je toch al dat hij het allemaal wat somberder inziet. Ik weet het nog zo niet als hij na het EK een aanbieding zou krijgen van een Europese topclub…

Hoe je het ook draait of keert: alles komt neer op dat toernooi. Dáár moet je er staan. Om die kater van Rusland weg te spoelen, moeten ze iets rechtzetten op dit EK. Een titel pakken is een mooie uitdaging. Maar er zijn vele obstakels bijgekomen de voorbije maanden en de tijd tikt genadeloos 17

verder. Als we alles naast elkaar leggen, schat ik onze kansen op winst minder hoog in dan drie jaar geleden. We moeten op dit EK iets strafs realiseren. We zijn de nummer één van de wereld op de ranglijst, maar zo hebben we allang niet meer gespeeld. We spelen nu puur in functie van die trofee. Op zich is dat niet slecht.

Dit is in mijn ogen het EK van de laatste kans voor deze generatie Rode Duivels.

In Rusland hebben we de voetbalwereld veroverd, nu moeten we een prijs verzilveren. Pas bij het binnenhalen van een grote titel zal deze Gouden Generatie haar volledige potentieel benut hebben. Op dit EK moet het gebeuren. De groepsfase mag geen probleem zijn, het begint pas na die eerste drie wedstrijden. Als alles in elkaar klikt, als iedereen topfit is en als de omstandigheden meezitten, kan het lukken. Dat zijn veel ‘als’-en. En ik geloof er niet echt in, daar moet ik eerlijk in zijn.

Maar enkel met een trofee kunnen we die ene wedstrijd tegen Frankrijk van 10 juli 2018 voor altijd uit ons geheugen verbannen.

Wedden dat de Grote Markt in Brussel dan opnieuw zal vollopen – als COVID-19 het toelaat? Met Eden Hazard achter de draaitafel en Roberto Martínez die het volk toespreekt. Dan zijn ze pas echt de helden voor altijd. Want anders blijft de gemiste kans in Rusland voor eeuwig door onze hoofden spoken.

18

HET IS ALLEMAAL WAT MINDER