ALTIJD energie
ALTIJD ENERGIE NOOIT MEER MOE EN FUTLOOS:
HOE DOE JE DAT?
VOORWOORD MOE: HOE IS HET ZOVER KUNNEN KOMEN? Volop leven even on hold De basis van alles: energie 1. ENERGIE Inleiding: wat is energie? Energie: het begin van alles! Mijn zoektocht naar de energiebron 2. GEEN ENERGIE? OP ZOEK NAAR DE OORZAKEN It’s all about the energy: het probleem herkennen is de eerste stap Van winterdip tot ratrace Het belang van slaap Gebukt onder stress Een uitgebalanceerd voedingspatroon Beweging is een must 3. BOOST JE ENERGIE Voeding is een medicijn Beweging: stilstaan is achteruitgaan Rust is heilig Mentaal
7 11 13 15 17 19 19 23 25 27
4. ENERGIZE! GO! Klim uit je energieloze dal Yoga: verstilling tussen denken en doen Gif, bah! Wat met straling? Detox Alvast wat vasten Even de natuur in Blijven ademen Embrace the cold Op hoogtestage Daglicht Een positieve relatie
127 129 130 136 139 140 143 146 152 154 158 159 160
29 31 32 36 51
5. DE ALTERNATIEVEN Voetreflexologie: niet kriebelen Shiatsu Healing Tai chi
163 165 167 168 170
55 57 90 102 117
CONCLUSIE
173
VOORWOORD De reden voor dit boek? Mijn eigen energieprobleem en dat van de collectieve onrust in de maatschappij. Iedereen lijkt in hetzelfde bedje ziek te zijn: we komen nog moeilijk tot rust. Ik trap hiermee een open deur in, maar we moeten het toch onder ogen zien. We krijgen tegenwoordig zoveel prikkels dat ons brein ze nog amper verwerkt krijgt. In vergelijking met tien jaar geleden is niet enkel de input vergroot, maar ook de druk om te presteren. De werkdruk is de afgelopen twintig jaar elk jaar met anderhalf procent gestegen. Erg gezond is dat niet. Tijdens mijn research en het schrijven van dit boek ontdekte ik dat ik lang niet de enige was die er moe en futloos bij liep. Ik hoefde maar om me heen te kijken om te zien dat heel wat anderen ook te kampen hadden met dipjes en vermoeidheid. Meer nog, heel de maatschappij lijkt nood te hebben aan een verkwikkende slaap. Ik besloot om mijn ervaringen te delen. Ik tracht in dit boek naast verklaringen voor vermoeidheid en gebrek aan energie ook veel oplossingen aan te bieden. Al wil ik er meteen bij vertellen dat het gevecht tegen vermoeidheid nogal complex is. Het is niet altijd meteen duidelijk waar de vermoeidheid vandaan komt. Het ‘lek’ kan overal zitten. Ik reik in dit boek verschillende paden aan; het is niet omdat het ene niet meteen het verhoopte resultaat biedt, dat dat ook voor het andere geldt. Het komt erop neer dingen uit te proberen en langzaamaan te ontdekken waar de pijnpunten zitten, wat voor jou werkt en wat niet. Als je echt iets aan je energieprobleem wilt doen, is het belangrijk om verschillende aspecten in je leven aan te pakken. Een holistische benadering, met andere woorden. Het is zaak om elk onderdeeltje van je motor na te kijken. Het kan goed zijn dat er
7
gewoon twee boutjes loszitten en dat die weer aangespannen moeten worden. Soms is het complexer en wordt het een tocht van gissen en missen, van vallen en opstaan. De zoektocht naar energie vraagt tijd en inspanningen. Omdat ik mijn ervaringen/research/boek graag wetenschappelijk onderbouwd zag, klopte ik aan bij dr. Maarten Meirhaeghe, vriend en sportarts bij het wielerteam Lotto Soudal en de voetbalploeg Zulte-Waregem. Ik vind zijn kijk op de zaak en zijn medische bril erg belangrijk. Tijdens het draaien van de rubriek Nooit meer moe voor het Eén-programma 1000 Zonnen ontdekte ik dat veel mensen hun heil zochten in alternatieve therapieën of oosterse geneeswijzen. Misschien zat er in die alternatieve aanpak ook wel iets bruikbaars? Wij baseren onze gezondheidszorg op de westerse geneeskunde. Chinezen en Indiërs – amongst others – zijn trouw aan andere systemen. Waarom zouden we daar niet uit kunnen samplen? Waarom kunnen we ons mens-zijn niet bekijken door een anders gekleurde bril? Hoewel de alternatieve therapieën niet altijd stroken met de conventionele medische praktijk, wil ik er toch enkele bespreken. Ik heb het daar met dr. Meirhaeghe over gehad. Zijn standpunt was: “Als je gelooft dat het werkt voor jou, dan zal dat waarschijnlijk ook zo zijn.” Ik hoop uit de grond van mijn hart dat dit boek je kan helpen. Geniet van de zoektocht, want ook de weg die je bewandelt, is belangrijk. Laat de energie opnieuw stromen en grijp het leven in volle vitaliteit en met beide handen. It’s all about the energy!
8
MOE: HOE IS HET ZOVER KUNNEN KOMEN?
M oe : hoe i s he t z over k u nnen k omen ?
Vermoeid rondlopen, energiedips, je futloos voelen. Iedereen heeft er weleens last van. De ene wijt het aan ‘lentemoeheid’ (of herfstblues), de andere aan te veel werk, te druk bezig, geen tijd om te rusten. Allemaal aannemelijke verklaringen, maar soms loop je gewoon suf en moe rond zonder een echt aanwijsbare reden: je staat moe op, terwijl je genoeg en goed geslapen hebt. Je zit te knikkebollen op het werk, vecht tegen de namiddagdip en valt voor de tv in slaap. Je concentratie is zoek en je hebt helemaal geen zin om ook maar iets te ondernemen. Herkenbaar? Je bent niet de enige. Ik had er maanden geleden zelf veel last van. Toen ik aan vrienden vertelde dat ik me door de dag moest slepen, kreeg ik de raad om eens een paar dagen vroeger te gaan slapen, omdat iedereen weleens moe is. Ik nam die raad ter harte. Ik ging op tijd naar bed, deed mijn werk, maar besefte dat er een onderliggende vermoeidheid was waar ik niet meteen de vinger op kon leggen. De makkelijkste oplossing was verder gaan met de orde van de dag. Alles zou wel vanzelf overgaan. Niet dus. Ik bleef vermoeid. Ik ga even terug in de tijd: toen ik zwanger was, was ik moe. Logisch, dacht ik toen, het hoort erbij. Toen die vermoeidheid na de bevalling als een donkere schaduw over me bleef hangen, stelde ik me daar niet meteen vragen bij. De baby hield me ’s nachts wakker en mijn slaappatroon veranderde. Ik was moe, maar op momenten dat de baby doorsliep, profiteerde ik mee. Toch geraakte ik niet uitgeslapen. Ik zat te suffen achter mijn computer, moest mezelf wakker houden tijdens langere autoritten en viel zelfs bijna in slaap tijdens etentjes. Mijn lijf snakte meerdere keren per dag naar een bed; het gebeurde vaak dat ik mijn wagen aan de kant van de weg parkeerde voor een verkwikkende powernap.
VOLOP LEVEN EVEN ON HOLD Ik begon me toch wat zorgen te maken. De vermoeidheid had zich als een ongenode gast in mijn lijf genesteld en begon mijn leven te dicteren: minder werken, minder sociaal contact, minder van alles. Ik luisterde naar de signalen en besloot het wat rustiger aan te doen. Het was een beslissing die tegen mijn natuur inging: ik ben doorgaans iemand die het leven volop wil beleven, geniet van actie en beweging.
13
M oe : hoe i s he t z over k u nnen k omen ?
Ik kon me er niet bij neerleggen dat mijn ‘wilde’ jaren zomaar voorbij waren. Geen sprake van. Ik ging naar de dokter om bloed te laten prikken. “Alles oké”, zei hij. “Je bent zo jong als een veulen.” Maar waarom voelde ik me dan als een oude merrie? Ik dacht een remedie te kunnen vinden in voedingssupplementen, maar ik kwam van een kale reis terug. Ik wou niet bij de pakken blijven zitten en wilde de oorzaak van mijn vermoeidheid blootleggen. Kon het litteken van mijn keizersnede een stoorzender zijn? Eén dokter dacht alvast van wel en gaf me een aantal gerichte inspuitingen. Het bracht geen soelaas. Gezonder gaan leven, dat zou de oplossing zijn. Ik begon meer te sporten, lette op wat ik at, bande vlees, zuivel… en dook in de macrobiotische keuken. Ik had die keuken leren kennen via een bevriend triatleet; hij werkte zijn triatlons af op rijstballen en groene thee. Dat kon niet anders dan dé oplossing zijn. Het was een openbaring, maar vooral werd duidelijk hoe ongewoon macrobiotiek is voor veel mensen, in het bijzonder het gros van de eethuizen die ik bezocht: restaurantbezoeken kon ik op mijn buik schrijven. Obers reageren meestal niet goed op iemand die om een macrobiotische schotel vraagt. Macrobiotiek was niet de enige piste die ik uitprobeerde. Ik begon me te verdiepen in voeding en de invloed ervan op mijn lichaam en geest. Boeiend, ware het niet dat de ene studie de andere tegensprak. Bij de ene studie moet je net veel koolhydraten eten, terwijl de andere zegt dat je brood en pasta moet laten. Daar had ik dus niets aan. Ik begon stilaan te panikeren: wat als ik echt ziek was? Het internet maakte me evenmin iets wijzer. Integendeel zelfs: wie op het wereldwijde web op zoek gaat naar verklaringen voor symptomen, botst al snel op getuigenissen van mensen bij wie het ogenschijnlijk nog erger is. Geen goed idee dus. Of maakte ik het mezelf allemaal wijs? Ik begon op de koop toe dingen te vergeten. Namen van mensen, gebeurtenissen… ik raakte overprikkeld en moest na een uitje dubbel zo lang recupereren. Dit kon zo niet verder. Ik had alzheimer, daar was ik pertinent zeker van.
DE BASIS VAN ALLES: ENERGIE Bijna ten einde raad belde ik dr. Meirhaeghe. Toen ik hem vertelde dat ik er zeker van was dat ik alzheimer had, moest hij eens smakelijk lachen. Nuchter stelde hij de juiste vragen en stuurde hij me een heel andere richting uit. Hij had het meteen over ‘energie’. Volgens hem schortte er iets aan mijn energiepeil en was er iets niet in balans. Dr. Meirhaeghe reikte me de juiste titels aan, stuk voor stuk wetenschappelijk onderbouwde boeken vol bruikbare info.
Dr. Meirhaeghe: “Ik krijg in mijn praktijk vaak sporters over de vloer die klagen over een gebrek aan energie. Sportmensen zijn bezig met hoe ze optimaal kunnen functioneren op het hoogste niveau. Daarbij leggen ze zichzelf zware trainingen op. Die zijn nodig om sterker te worden. Soms overschrijdt de belasting echter de belastbaarheid van de atleet en krijgen ze het tegenovergestelde effect. Wanneer het lichaam niet de tijd krijgt om zich aan te passen aan de verhoogde workload, raakt het overbelast. Je kunt dat makkelijk doortrekken naar het dagelijkse leven: hoe uitgerust ben je fysiek en psychisch en hoeveel stress krijg je te verduren? Meestal wordt een gebrek aan energie – sporters of niet – veroorzaakt door een onevenwicht tussen de weerbaarheid en de belasting.”
“Begin bij het begin”, zei dr. Meirhaeghe me. “Let op je voeding, je beweging en je slaap.” Dat deed ik al, maar ik begon dieper te graven. Ik ontdekte dat energie niet uit één ding bestaat, maar een samenspel is van verscheidene aspecten die harmonieus in elkaar moeten haken, zowel fysiek als mentaal. De zoektocht naar wat energie is en wat ze met een mens doet, was de aanleiding voor dit boek. Want, zoals dat tegenwoordig gaat, sharing is caring. Ik ben ervan overtuigd dat mijn ervaringen anderen kunnen helpen. In de volgende hoofdstukken reik ik verschillende tools aan die je energiepeil kunnen opkrikken.
14
15
1. ENERGIE
training session
ZWAAR BELAST: DE FUT ERUIT (OVER BELASTING EN BELASTBAARHEID)
Fitness
Na een training zal de sporter tijdelijk verzwakt zijn. Wanneer hij of zij rust, treedt het herstel op en zien we wat we noemen de ‘supercompensatie’. De fysieke prikkel heeft ervoor gezorgd dat de atleet sterker
a)
geworden is.
Fitness baseline
b)
time
Prestatieniveau
time
startniveau supercompensatie
c) time
start training Zo is het met vrijwel alle fysiologische processen in het menselijk li-
Einde training/ begin herstel
chaam. Er moet een evenwicht zijn tussen rust en belasting. Het lichaam moet genoeg belast worden om sterker te worden (rust roest), maar de herstelperiode is even belangrijk.
tijd
“Wanneer mensen zich vermoeid voelen, raad ik hen altijd aan om eens een week een dagboek bij te houden. Daarin moeten ze noteren hoeveel ze geslapen hebben, hoe zwaar de dagactiviteiten aanvoelden en wat ze gegeten hebben. Dikwijls kan de oorzaak van futloosheid hier al uit gehaald worden.”
Op dat moment moet hij of zij opnieuw trainen om de conditie verder te verbeteren. Wacht hij te lang, dan blijft de sporter op hetzelfde niveau. Komt de training te vroeg, dan zal hij of zij overtraind geraken.
Maar wat als je je echt leeg voelt, als je echt geen energie hebt om iets te ondernemen? Niet leuk, want energie is de motor van je zijn. Ik vind dat we veel te weinig bezig zijn met levensenergie. Het is een van de belangrijkste aspecten van ons mens-zijn. Alles begint bij energie. Zonder energie kunnen
20
21
2. GEEN ENERGIE? OP ZOEK NAAR DE OORZAKEN
Dr. Meirhaeghe: “Hoewel de functie van slaap nog niet volledig doorgrond is, is de wetenschap het er wel over eens dat slaap voor de mens onontbeerlijk is en dat voldoende slaap nodig is voor een goede gezondheid en het gevoel van welbehagen. Het is dan ook logisch dat de oor-
We gaan allemaal gebukt onder stress. We zijn erin geslaagd onszelf elke dag voorbij te hollen. Zelfs iets als ontspanning moeten we plannen: we hebben maar een uur tijd om te sporten of te wandelen. Ontspanning in een druk schema plannen, sommige mensen slagen daarin, anderen niet. Ik alvast niet.
zaak van vermoeidheid vaak ligt bij een tekort aan slaap. Als patiënten op consultatie komen met klachten van vermoeidheid, vraag ik hun om hun slaapuren op te schrijven. Een handige tool hierbij is bijvoorbeeld een smartwatch, waarmee je je slaap kunt monitoren. Ik zie vaak patiënten die een slaaptekort opbouwen of een slechte slaaparchitectuur hebben; ze slapen niet goed, hebben te weinig diepe slaap – en beseffen dat vaak zelf niet. Een verbeterde slaaphygiëne doet vaak wonderen.”
Verder blijkt uit onderzoek (dr. Alexandros Vgontzas, slaapdeskundige, Penn State Health) dat slaap proberen in te halen door in het weekend uit te slapen, niets helpt. “Vroeger naar bed gaan is de meest adequate methode om van je vermoeidheid en het slaaptekort af te komen. Het is misschien een domper op de feestvreugde, maar uitslapen heeft geen zin. Vroeger je bed opzoeken, geeft je ‘diepe slaap’ aan het begin van het slaapproces meer ruimte. Bovendien is te weinig slaap slecht voor je stemming: chronisch slaaptekort heeft een nefaste invloed op je serotoninesysteem en een gebrek aan serotonine wordt in verband gebracht met depressie en stress. Is je serotoninehuishouding ontregeld, dan kun je last krijgen van psychische klachten.”
Stress an sich is helemaal niet verkeerd. We hebben allemaal weleens stress. Examens, een sollicitatie, een nieuwe job, je lief introduceren bij je ouders, trouwen, de eerste rijles… Een portie stress zorgt voor focus en is soms noodzakelijk, zeker wanneer het gaat over innovatie, vooruitgang en zelfontwikkeling. Stress wordt alleen een probleem als we niet meer luisteren naar wat ons lichaam ons vertelt, als we onze automatische piloot aanzetten en er niet meer naar omkijken. Dan zitten we, zonder het zelf goed te beseffen, op ramkoers. STRESS, WAT IS DAT NU PRECIES? Dr. Meirhaeghe: “Mensen zit-
ten niet goed in hun vel, komen op consultatie en vertellen dat ze al maanden gebukt gaan onder stress. Iedereen weet wel hoe stress voelt, maar niet wat het precies is. Wanneer je in een stressvolle situatie zit, maakt je lichaam eerst adrenaline aan. Door dit hormoon gaan je hartslag en ademhaling omhoog en kom je in de fight-or-flightmodus, waardoor je snel en adequaat kunt handelen. Hierna maakt je lichaam cortisol aan. Cortisol zorgt ervoor dat je voor een langere periode het hoofd kunt bieden aan de situatie. Het heeft echter ook een nadeel. Het onderdrukt je immuunsysteem en interfereert met je slaap-waakritme en je spijsvertering. Wanneer stress te lang aan-
GEBUKT ONDER STRESS
houdt, zullen de nadelen van de stresshormonen de bovenhand nemen.”
Het is een aloud cliché: een gezonde geest in een gezond lichaam zorgt voor harmonie in het leven. Maar wij zijn meesters in het negeren van de signalen van ons lichaam. We laten onze geest al het werk doen en nemen de lichamelijke ongemakken erbij. Die gaan wel vanzelf over. Dat kan, als je genoeg rust inlast, als je je lichaam verzorgt en je luistert naar de signalen die je lijf geeft. Hoofdpijn, maag- en darmlast, stramme spieren… dat krijg je niet zomaar. Vaak zijn de kleine kwalen van voorbijgaande aard, maar in veel gevallen duiden ze op een onderliggend probleem.
32
33
2. GEEN ENERGIE? OP ZOEK NAAR DE OORZAKEN
De dertien verschillende soorten vitaminen worden verdeeld in twee groepen:
Het risico op een tekort aan vitaminen neemt toe als je: - onevenwichtig of eenzijdig eet;
•
de vetoplosbare vitaminen, bijvoorbeeld A, D, E en K. Het lichaam slaat ze op in het vetweefsel;
- te weinig eet; - te lang geneesmiddelen gebruikt die een verhoogde uitscheiding van vitaminen veroorzaken;
•
de wateroplosbare vitaminen, bijvoorbeeld B en C. Het lichaam kan ze niet of maar in kleine hoeveelheden en voor een korte periode bewaren. Nemen we er te veel van op, dan worden ze via de urine opnieuw uitgescheiden. Vitamine
Voedingsmiddelen
Vitamine A
lever, vis, (half )volle melk, melkproducten en boter
Vitamine B1
varkensvlees en graanproducten
Vitamine B2
melk(producten), vlees(waren), groenten, fruit en graanproducten
Vitamine B3
vlees, vis, graanproducten, groenten en fruit
Vitamine B5
vlees, vis, eieren, aardappelen, melk(producten), groenten en fruit
Vitamine B6
vlees, vis, eieren, graanproducten, aardappelen en peulvruchten; in minder mate: groenten, melk en kaas
Vitamine B8
eieren, melk, sojaproducten, noten en pinda’s
Vitamine B11 groene groenten, fruit, volkorenproducten en melk(producten) (foliumzuur) Vitamine B12 voeding van dierlijke herkomst, zoals vlees en zuivel
- last hebt van maag- en darmaandoeningen; - een maagverkleining of darmverkleining ondergaan hebt.
Je hoort mensen weleens verkondigen: “Baat het niet, dan schaadt het niet”; dat geldt niet voor vitaminen, omdat ‘te veel’ voor schade kan zorgen. Wie evenwichtig eet, zal niet snel een teveel aan vitaminen hebben; een overdosis aan vitaminen krijg je vaak door een ondoordacht gebruik van voedingssupplementen.
Dr. Meirhaeghe: “Voedingssupplementen kunnen in bepaalde gevallen wel nuttig zijn, zoals foliumzuur bij zwangere vrouwen of calcium en vitamine D voor oudere mensen; maar doorgaans is een gezond dieet voldoende om je lichaam te voorzien van alle nodige vitaminen en mineralen. Ik weet dat veel mensen voedingssupplementen nemen om hun weerstand te verhogen, vooral tijdens de winter. Dan nemen ze ex-
Vitamine C
groenten, fruit en aardappelen
Vitamine D
zonlicht en vette vissoorten (bv. makreel en zalm)
tra vitamine C. Onderzoek heeft echter aangetoond dat extra vitamine
plantaardige oliën, granen, noten, zaden, groenten en fruit
keuze, want voedingssupplementen kunnen soms meer kwaad dan je
spinazie, broccoli en plantaardige oliën
zou denken. Wie te veel wateroplosbare vitamines opneemt, zal gewoon
Vitamine E Vitamine K
C niet zo veel voordelen geeft. Trouwens, zelfmedicatie is geen goeie
‘dure’ urine produceren; bij vetoplosbare vitamines zoals vitamine A, D, E en K zal het teveel zich opstapelen in het vet van verschillende organen en kan het ziektes veroorzaken.”
44
45
3 . B O O ST J E E N E R G I E
WAT JE LICHAAM VRAAGT, MOET JE JE LICHAAM GEVEN
SL AAP ZACHT, LEEF GEZOND
Het komt erop neer dat je je aantal uren slaap respecteert. Maar ook de slaap zelf is belangrijk. Heel veel mensen hebben last van slaapproDr. Meirhaeghe: “Onderzoek wees uit dat ons cognitief vermogen ach-
blemen. Dat is me heel duidelijk geworden toen ik voor 1000 zonnen
teruitgaat met een slechte nachtrust. Zeventien uur wakker blijven zou
een reportage maakte over slaap. Toen kwam ik terecht bij dr. Bruno
het equivalent hebben van twee glazen alcohol. Ook hebben we onze
Ariens. Hij is een huisarts die zich meer en meer is gaan verdiepen
emoties minder onder controle en zien we zaken negatiever in. We
in slaapproblemen. Als je echt heel het thema ‘slaap’ wilt uitspitten,
hebben meer honger door hogere concentraties van het hormoon ghre-
kan ik je zijn boeken Uitgeslapen wakker worden en Slaap zacht sterk
line dat eetlust opwekt. Ons immuunsysteem is zwakker, waardoor we
aanbevelen. Met de volgende tips kun je al een stuk verder. Dr. Ariens
sneller ziek kunnen worden. Op lange termijn is slaaptekort al helemaal
zette ze voor mij op papier.
nefast. Het leidt tot een verhoogde kans op verschillende ziektes.”
Een goede voorbereiding begint overdag: “De slaap is de spiegel van de dag.” Sliep ik niet voldoende? Ik maakte er een persoonlijke studie van: ik telde mijn uren slaap en zocht info over de kwaliteit van mijn slaap. Ik kwam er al snel achter dat ik helemaal niet aan de aangewezen acht uur slaap kwam, en vaak maar zeven uur sliep. Bovendien kroop ik vaak veel later dan 23u in mijn bed, terwijl slaaponderzoek aantoont dat de uren die je voor middernacht slaapt net het belangrijkste zijn. Ik besloot om zelf wat vroeger in mijn nest te kruipen, maar ik voelde me eerlijk gezegd toch een beetje saai. Wie gaat er nu zo vroeg slapen? Tot ik erover sprak met een aantal vrienden en kennissen; ik was heus niet de enige die zo vroeg onder de wol kroop.
Dr. Meirhaeghe: “Er is geen standaard aantal uur slaap dat iedereen nodig heeft. Er is een variatie van vier tot elf uur bij volwassenen met een gemiddelde van rond de 7 uur en 45 minuten. Hoeveel slaap je zelf nodig hebt, is meestal vrij simpel. Dat is zoveel je nodig hebt om overdag niet slaperig te zijn.”
104
DAG NACHT
Sta best op tijd op, elke ochtend rond hetzelfde uur. In het weekend of op vrije dagen kun je wel een uurtje langer slapen, maar overdrijf daar zeker niet in. Als je altijd rond hetzelfde moment opstaat, krijg je een goede regeling van je innerlijke klok. In je hoofd zit immers een kern die overdag een wakker houdend signaal uitzendt. Tijdens de ochtend is dit nog zwak, maar naar de avond toe draait dit op volle toeren. De alsmaar groter wordende slaperigheid moet immers worden tegengewerkt. Tegen bedtijd klapt dit signaal in elkaar en voelen we ons plots slaperig worden. Dit is een goed moment om te gaan slapen. Vandaar de uitdrukking: ‘Stap op je slaaptrein als hij voor je staat’ of ‘Stap op je slaapgolf ’. Als je het slapengaan uitstelt, is het waarschijnlijk dat je eerst weer wakkerder wordt: ook overdag beleven we fases van ongeveer anderhalf uur met momenten van meer of minder alertheid.
105
5 . D E A L T E R N A TI E V E N
Ik heb ondertussen alle aspecten van onze energiereserves besproken. Maar om mijn zoektocht helemaal af te ronden, wil ik het in dit laatste hoofdstuk toch nog even hebben over alternatieve therapieën. Het is een hoofdstuk waar dr. Meirhaeghe en ik behoorlijk wat discussies over hebben gehad. Dr. Meirhaeghe bekijkt alles vanuit een wetenschappelijke bril en deze alternatieve therapieën worden niet wetenschappelijk bevestigd. Bij mijn research heb ik echter vaak gemerkt dat mensen net daar hun heil gingen zoeken, en erdoor geholpen werden. En dat is net waar we een common ground vinden: is de therapie niet schadelijk en voel je je geholpen of brengt ze verbetering, waarom zou je ze dan laten? Ik heb geprobeerd om het kaf van het koren te scheiden. Ik had heel graag nog iets willen schrijven over fasciatherapie, tachyontherapie, iristherapie en acupunctuur. Maar omdat ik zelf de tijd niet heb gehad om ze uit te proberen, houd ik het liever bij de volgende vier therapieën.
VOETREFLEXOLOGIE: NIET KRIEBELEN ‘Je gelooft erin of niet.’ Een boude stellingname? Hm. Over voetreflexologie is nog lang niet alles gezegd, maar er is één ding dat ik zeker weet: ik hou van voetmassages. Of ze een effect hebben op je organen? Ik heb werkelijk geen idee. Reflexologen focussen op alle lichaamsfuncties en sporen het genezingsproces aan om sneller en efficiënter te werken. Door massage, druk en warmtetoevoer van de beoefenaar kunnen de blokkades die zich in het lichaam gevormd hebben, worden opgeheven. Bij een verstoring zal dit tijdens de massage merkbaar zijn door het ontstaan van pijn, prikkels, jeuk, verandering van huid (eelt) en kleurverschil. De plaats op de voet waar de gevoelens ontstaan, geeft weer welk orgaan of lichaamsdeel niet goed functioneert. Wanneer de blokkades zijn opgeheven of opgelost, is het lichaam in staat zichzelf te genezen. Een voetreflexoloog geneest dus niet, maar helpt om te genezen en gaat ervan uit dat de mens als geheel wordt behandeld en niet alleen dat gedeelte van de voet waar de pijn of klacht zich bevindt. Reflexologen herstellen de harmonie in je lichaam. Tijdens mijn research voor de rubriek Nooit meer moe kwam ik in contact met een voetreflexologe die zich al jaren toelegt op voetmassages en verbonden is aan het
1 65