TO E R VAAR T K AN A LE N VA N DE BO URG O G NE | D EE L 1
LANGS DE JAAGPADEN VAN DE BOURGOGNE Niet iedereen heeft de tijd om met zijn boot naar Frankrijk te varen, laat staan naar de Bourgogne. Een jacht huren is dan een optie. Bevalt het goed, dan kun je er altijd nog op eigen kiel naartoe. Met een huurboot dwalen wij een week langs de jaagpaden door het heuvelachtige landschap van de Bourgogne. We zijn gewaarschuwd voor de vele sluizen. Op onze lauweren rusten is er niet bij. PIM VAN DER MAREL
De boot ligt te wachten in de haven
helemaal ongewis in het diepe springt.
Na een tijdje wachten worden we uit-
van de verhuurmaatschappij in Digoin,
De verhuurmaatschappij maakt op de
genodigd voor de briefing aan boord.
een kleine 300 km onder Parijs (zo’n
‘wisseldag’ de boten schoon en ver-
Die is uitvoerig en je krijgt gedetail-
900 km vanaf Amsterdam). We rijden
zoekt je pas laat in de middag te arri-
leerde waterkaarten mee. Gevraagd
daar zelf met de auto heen. Met de
veren. Naar goed Hollands gebruik
naar de reden waarom de motor al-
bootverhuurder hebben we afgespro-
zijn we op tijd en dat is – naar goed
door loopt is het antwoord ontwijkend
ken dat zij de auto naar onze plaats
Frans gebruik – veel te vroeg. We vra-
en dus niet geheel geruststellend:
van bestemming rijden. Dat maakt
gen welke boot voor ons bestemd is
‘Pas de problème, monsieur!’. De in-
onze vaarmogelijkheden ruimer. Thuis
en gaan hem vast even bekijken. Het
structeur vertelt dat het schip eigen-
hebben we het vaarhandboek van de
valt ons op dat de motor stationair
dom is van een particulier die met de
organisatie goed doorgenomen. Daar
loopt. Het is een zogenoemde Tarpon
verhuur zijn vaarkosten drukt. De in-
stond weliswaar niet heel veel nieuws
en we hadden al op internet gezien
structeur wil een stukje meevaren
in, maar het was wel goed om de
dat je die niet koopt voor de belijning.
maar stapt heel snel af. Proefrondjes
vreemde talen op te frissen. Je kiest
Bij het ontwerp heeft waarschijnlijk
maken met iemand die varen kan,
uit Frans, Engels of Duits. Makkelijk of
het comfort voorop gestaan, niet het
vindt hij flauwekul, zegt hij. In elk geval
niet, het neemt het gevoel weg dat je
uiterlijk.
worden we dus niet onderschat …
1 Eén van de vele châteaus waardoor het Loire-gebied zich kenmerkt. 2 Het aquaduct van het ‘Canal Latéral à la Loire’ kruist de Loire in Digoin.
2
1
52
www.motorboot.com
augustus 2020
53
TO E R VAAR T K AN A LE N VA N DE BO URG O G NE | D EE L 1
komen - met veel omhaal van woorden - de nodige verhalen los, we moeten immers toch wachten tot de andere boot is gearriveerd. Hij heeft nogal eens een bemanning voor wie ‘zijn’ sluis de eerste van hun leven is. En hoe fout het dan wel niet kan gaan, oh là là ! Zeer voldaan over zijn eigen verhalen wil hij tenslotte graag weten hoe laat we de volgende dag bij de eerstvolgende sluis zullen zijn. Hij blijkt dat te melden aan de eerste
5
sluiswachter van de volgende morgen. Dat vinden we dan wel weer een ’s Avonds proberen we de lokale culidat heel goed aan de Fransen kunt
comfort, niet voor zijn looks. 5 Het aquaduct in Digoin vergt oplettendheid, zeker bij wind van
overlaten. Op de terugweg fietsen we
opzij en passeren is er niet bij.
nog even langs het aantrekkelijk ver-
Parijs
Bordeaux
melijk niet de hele tijd lateraal, soms
We hebben het traject voor deze
steekt het de Loire gewoon over. Zo
week als volgt uitgestippeld: over het
ook hier in Digoin, waar we binnen de
SLUIZEN
Canal Latérale à la Loire naar Nevers,
kortste keren een prachtig – maar
De verwennerij van gisteravond zorgt
een stukje terug naar Decize en dan
smal – aquaduct moeten nemen.
ervoor dat we een beetje later dan
over het Canal du Nivernais naar Châ-
Omdat er een stevige zijwind staat,
aangekondigd bij de eerste sluis van
tillon-en-Bazois.
zijn we blij dat we inmiddels buiten
vandaag zijn. Die sluis is de eerste van
We besluiten om de eerste dag maar
zicht van de instructeur zijn. Hoewel
een enorme reeks deze week. Ze
gewoon in Digoin te blijven, de dag is
we het er zelf ook wel een beetje
worden bemand door locals en regel-
tenslotte al een eind gevorderd. Om
warm van krijgen, lopen we over van
matig ook door studenten die dat als
niet in de haven van de maatschappij
leedvermaak voor een collega-huur-
bijbaan doen. Dat laatste is ook bij
te hoeven overnachten, kiezen we er-
boot. Meteen na het aquaduct verzeilt
deze sluis het geval: we schatten de
sure plaatje.
Loire Canal du Centre
Canal Lateral à la Loire
Monceaules-Mines
Beaulon Abdij Notre-Dame de Sept-Fons
Moulins
DIGOIN
Allier
Diou
Besbre Loire 0 km
50
Route
voor om één sluis te nemen. Dat kan
die aan lager wal. En ze hebben er
jongedame net 20 jaar. Vaak schutten
GOED OM TE WETEN
KANALEN
nog net, want het is nog geen 18.30
duidelijk nog geen kaas van gegeten
de sluiswachters maar een beperkt
Wie niet huurt en met de eigen boot in dit gebied wil varen, zal de afstand
Bij elkaar ligt er in dit gebied ruim
uur. Hoewel de sluizen van de Bour-
hoe je dat oplost.
aantal boten per dag en gaan tussen-
moeten overbruggen. Daarvoor liggen meerdere mogelijkheden open. Een
1.000 km aan bevaarbare kanalen. Ze
gogne behoren te draaien tot 19.00
De sluiswachter gunt ons het leedver-
door naar huis. Om die reden bellen
overzichtelijke website met vaarroutes vind je op picaro.nl. Deze site heeft
zijn gegraven in de 17e tot en met de
uur is het in de praktijk na 18.30 uur al
maak en kan er ook wel om lachen.
ze elkaar dat je eraan komt. Als zo’n
ook een sectie over de vereiste documenten en andere specifieke Franse
19e eeuw. De kanalen hebben afme-
gauw ‘trop tard’.
Hij vertelt dat hij vaak boten schut met
sluiswachter dan thuis zit, kan hij of zij
eisen. Zo moet er bijvoorbeeld iemand de Franse taal machtig zijn als je
tingen die in de 1879 zijn vastgelegd
Ons wacht meteen een verrassing.
een volstrekt onervaren bemanning.
op de fiets of de brommer springen.
schip langer is dan 15 meter. Daaruit blijkt al dat vooraf goed oriënteren
door Charles de Freycinet, destijds
Het Canal Latérale à la Loire loopt na-
Aangemoedigd door ons gegrinnik
Ze spreken je meestal in gebrekkig
voor zo’n vaartocht erg belangrijk is.
Engels aan en slaken een zucht van
minister van openbare werken. Zo moeten de kanalen 2,20 meter diep
verlichting als je Frans spreekt. Ster-
Tips:
ker nog, in dat geval knopen ze graag
• in ieder geval fietsen huren, tenzij je marathonloper bent;
een uitgebreid gesprek met je aan.
• er rekening mee houden dat het Franse platteland leeg is: geen bakker op
van 3,50 meter. De sluizen zijn 40
COMITÉ RÉGIONAL DU TOURISME DE BOURGOGNE-FRANCHE-COMTÉ
meter lang en 5,20 breed. Daardoor
Het regionale toerisme in deze streek valt onder dit comité. Volgens de web-
Het verval in de sluizen loopt door de
loopafstand;
zijn ze bevaarbaar met de Péniche (de
site van het comité zijn er in het gebied meer dan 400 boten te huur. Op de
bank genomen uiteen van tweeën-
• restaurants zijn er niet meer of zijn gesloten: in elk geval op zondag en
Franse spits) die net binnen deze
kanalen kun je wekenlang met een boot uit de voeten. De kanalen waren
halve meter tot vier meter. Daardoor
maandag;
maten blijft. Waar wij gewend zijn dat
vroeger geschikt om te jagen en hebben dus een jaagpad. Daar zijn op grote
kost het schutten natuurlijk best even
• check dat je parasol werkt en neem er zo mogelijk nog eentje mee;
de waterinfrastructuur ons in staat
schaal fraaie fietspaden van gemaakt. En het gebied leent zich uitstekend
tijd en dat beperkt je dagelijkse actie-
• bruggen veroorzaken dat die parasols elke keer af- en opgebouwd moe-
stelt beneden het zeeniveau te leven,
om te wandelen en om paard te rijden. Als je dan ook nog liefhebber bent
radius tot hooguit 40 km.
ten worden;
ligt dat hier anders. Hier is ze domweg
van wijn en van cultuur, mag de streek helemaal bovenaan op de wensenlijst.
vereist om het heuvelachtige land-
website: www.bourgognefranchecomte.com
zijn en een doorvaarthoogte toelaten
schap bevaarbaar te maken. 54
Lyon
Decize DECIZE
lichte aquaduct voor een long expo-
DIGOIN
Dijon
Fleury
© HdB 26.VI.20
3 We schatten de sluiswachter op onze tweede sluis net 20. 4 De Tarpon is ontworpen voor het
Châtillon-en-Bazois
NEVERS Nevers
naire verwennerij en stellen vast dat je 4
N
Canal du Nivernais
Loire
mooie service! 3
www.motorboot.com
• 220 V is alleen beschikbaar als je walstroom hebt;
Volgende keer:
• neem een verrekijker mee.
Richting Canal du Nivernais augustus 2020
55
TO E R VA AR T K AN AL EN VAN DE BO U RG OG N E | DEE L 2 ( S LO T )
96
www.motorboot.com
september 2020
97
TO E R VA AR T K AN AL EN VAN DE BO U RG OG N E | DEE L 2 ( S LO T )
4
2
PARALLEL AAN DE LOIRE Geen tijd om op eigen kiel naar de Bourgogne te varen om de kanalen van deze streek te verkennen? Dit fraaie stukje Frankrijk is zeker de moeite van het bezoeken waard en daarom zijn we aan boord van een huurboot gestapt. En daar hebben we zeker geen spijt van gekregen! PIM VAN DER MAREL
98
3
5
Openingsfoto: Ontmoetingen met andere vaarweggebruikers zijn zeldzaam. 2 Eén van de dorpen langs het Canal latéral à la Loire, een verzameling huizen gegroepeerd rond de kerk. 3 Delen van de Cathédrale Saint-Cyr-Sainte-Julitte in Nevers dateren uit de 6e eeuw. 4 Zo af en toe is er een doorkijkje naar de Loire. 5 Eén van de onvoorstelbare hoeveelheid sluizen in het Canal du Nivernais.
je – zoals de naam al zegt – parallel
zo’n plaatsje een welkome afwisse-
restaurant gesloten. Dat dwingt ons
aan de Loire. Je vaart er nagenoeg al-
ling. Hetzelfde geldt natuurlijk ook
de – gelukkig goed uitgeruste - keu-
leen, zodat een ontmoeting met een
voor de talloze sluizen onderweg,
ken van de Tarpon te benutten. Ver-
andere boot een bijzonderheid is. Al-
waarmee je doorlopend druk bent.
geleken met de culinaire uitstap van
leen op de plaatsen waar je overnacht
Als we doorvaren komen we langs de
gisteren is dat - ook letterlijk - wel
liggen er meestal wel een paar. Om
Abbaye Notre-Dame de Sept-Fons,
even slikken. Maar het ontbijt de vol-
enige drukte te ervaren moet je echt
een Cisterciënzer klooster uit 1132.
gende morgen met vers stokbrood en
een haven opzoeken.
We stellen vast dat de abdij een groot
Franse kaas vergoedt veel. Natuurlijk,
De Loire laat zich af en toe zien met
gebied omvat. Hoewel er een bezoe-
je moet er even voor naar de bakker
prachtige doorkijkjes. Ook het land-
kerscentrum is, heeft men geen
fietsen maar het geeft wel dat lekkere
schap van de Bourgogne is zo nu en
moeite gedaan passerende boten ge-
Franse-vakantie-gevoel!
dan te zien. De oeverbegroeiing be-
makkelijk te laten aanleggen.
perkt het uitzicht nogal eens, maar als
We varen door en laten de natuur di-
DECIZE EN NEVERS
het landschap zich dan opent beleef
rect om het Canal op ons inwerken.
De eerstvolgende dagen op het Canal
In deel één van dit verslag kwamen
Digoin achter ons gelaten waarbij we
gen. Onze tocht langs de jaagpaden
je er ook plezier aan.
Als de dag begint te vorderen valt de
latérale brengen ons achtereenvol-
we aan in Digoin. Daar lag onze boot
via een aquaduct de Loire zijn overge-
van de Bourgogne is daarom alles be-
Nadat we eerst langs het plaatselijke
keuze voor de overnachting op het
gens in Decize, Nevers en opnieuw
klaar. We lieten er onze auto achter,
stoken. Gezien het grote aantal slui-
halve gejaagd. Tijd voor onthaasting.
kerkhof zijn gevaren, leggen we even
plaatsje Beaulon. Daar maken we
Decize. We ontwikkelen een enorme
die voor ons naar het eindpunt van
zen dat ons wacht, hebben we de
aan in het kleine maar gezellige
voor het eerst kennis met de ontvol-
routine in het schutten en we helpen
onze vaarroute wordt gereden in Châ-
tocht zo ingedeeld dat we geen grote
LATÉRALE
plaatsje Diou. Omdat je verder dus
king van het Franse platteland. Het
overal met het dichtdraaien van één
tillon-en-Bazois. Inmiddels hebben we
afstanden per dag hoeven af te leg-
Op het Canal Latérale à la Loire vaar
maar nauwelijks iemand tegenkomt is
dorp is uitgestorven en het plaatselijke
van de sluisdeuren. Omdat je daar-
www.motorboot.com
september 2020
99
T O ER VAAR T K AN AL EN VAN D E BO UR GO G N E | DEE L 2 ( SLOT )
6 We kijken op van een andere boot. 7 Aanleggen in een smalle box gaat ons opvallend gemakkelijk af. 8 De citadel van Decize aan de Loire. 9 Kasteel of landhuis bij het dorp Isenay aan het Canal du Nivernais.
ren uit de 6e eeuw. Ook de 14eeeuwse stadspoort maakt indruk op ons. Gelukkig zijn de restaurants in de steden wel open.
CANAL DU NIVERNAIS Als we – weer terug in Decize – naar
9
het Canal du Nivernais willen, moeten we eerst over een gekanaliseerd geCanal du Nivernais daarna is in de
Châtillon-en-Bazois
NEVERS Nevers
omgeving van Decize nog wat indus6
N
Canal du Nivernais
Loire
deelte van de Loire. Het bekende
Parijs
trieel. Maar verderop wordt het steeds
Dijon
Fleury
maar mooier. Waar je op het Canal lamee voorkomt dat de sluiswachter om
térale à la Loire meestal bomen op de
moet lopen, is hij of zij er steevast
oever hebt die het uitzicht bemoeilij-
‘très content’ mee.
ken, strekt de Bourgogne zich hier
In de omgeving zie je af en toe – veraf
panoramisch voor je uit. En dat niet
of dichtbij – zo’n kasteel of landhuis
incidenteel maar gewoon de hele dag
waar het Loire-gebied om bekend
door. We raken niet uitgekeken op het
staat. Zo nu en dan passeer je een
prachtige glooiende Bourgogne-land-
dorpje, gegroepeerd om de plaatse-
schap en onze camera’s draaien – als
lijke kerk. Ontmoetingen met andere
we even geen sluis door moeten –
boten zijn onderweg zo zeldzaam dat
overuren.
kaar maken. De Bourgogne-kanalen trekken
een
internationaal
gezel-
schap: Duitsers hadden we wel verwacht, maar Australiërs nou niet
8
100
www.motorboot.com
Loire Canal du Centre
Canal Lateral à la Loire
Monceaules-Mines
Beaulon Abdij Notre-Dame de Sept-Fons
Moulins
DIGOIN
Allier
Diou
Besbre Loire
WE HELPEN OVERAL MET HET DRAAIEN VAN DE SLUIZEN
direct. 7
Lyon
0 km
© HdB 26.VI.20
we over en weer graag kennis met el-
Bordeaux
Decize DECIZE
50
Route
GOED OM TE WETEN Wie niet huurt en met de eigen boot in dit gebied wil varen, zal de afstand
In Decize overnachten we met een
Onderweg genieten we in het dorpje
moeten overbruggen. Daarvoor liggen meerdere mogelijkheden open. Een
paar andere boten op een plek zon-
Fleury van een door de natuur ge-
overzichtelijke website met vaarroutes vind je op picaro.nl. Deze site heeft
der faciliteiten. In Nevers kiezen we
vormd zwembad. Vanaf Fleury tot aan
ook een sectie over de vereiste documenten en andere specifieke Franse
voor de jachthaven. Die ligt 6 meter
Châtillon-en-Bazois vinden we het
eisen. Zo moet er bijvoorbeeld iemand de Franse taal machtig zijn als je
lager, hetgeen we overbruggen met
Canal du Nivernais op zijn mooist. Het
schip langer is dan 15 meter. Daaruit blijkt al dat vooraf goed oriënteren
twee
Daar
meandert door de heuvels en kronkelt
voor zo’n vaartocht erg belangrijk is.
draaien we onze hand niet meer voor
voor je gevoel alle kanten op. Daarbij
om. Aanleggen in een smalle box gaat
heb je doorlopend een gevarieerd en
Tips:
even later zo gemakkelijk, dat we er
soms verrassend uitzicht op idyllische
• in ieder geval fietsen huren, tenzij je marathonloper bent;
zelf verbaasd van zijn.
bruggen,
• er rekening mee houden dat het Franse platteland leeg is: geen bakker
De stad Nevers heeft een eeuwenoud
graanvelden, bospartijen, kastelen,
op loopafstand;
centrum met veel oude bouwwerken.
landhuizen en zo nu en dan een
• restaurants zijn er niet meer of zijn gesloten : in elk geval op zondag en
Het stadscentrum ligt op een heuvel.
dorpje. We hebben bijna spijt als we
maandag;
Hoewel onze huurfietsen geen ver-
aan het eind van de dag de plaats
• check dat je parasol werkt en neem er zo mogelijk nog eentje mee;
snellingen hebben, weten we er –
Châtillon-en-Bazois
• bruggen veroorzaken dat die parasols elke keer af- en opgebouwd
nogal amechtig, dat wel - te arriveren.
worden we verondersteld de boot in
moeten worden;
De Cathédrale Saint-Cyr-Sainte-Julitte
te leveren. Als we de haven invaren
• 220 V is alleen beschikbaar als je walstroom hebt;
en het Palais Ducal hebben enorme
zien we onze auto al staan. Daar
• neem een verrekijker mee.
allure. Delen van de kathedraal date-
horen we eigenlijk blij om te zijn….
zelfbedieningssluizen.
glooiende
landerijen
bereiken.
en
Hier
september 2020
101