Materialenboek – Licht Niels van der Meer IV22KA
Gloeilampen Halogeenlampen Tl-buizen Spaarlampen Led-lampen
G loeilampen De gloeilamp is de oudste en eerste vorm van kunstlicht. De gloeilamp werd uitgevonden door Thomas Edison in 1879. Voordelen: -
Goedkoop in aanschaf. Dimbaar. Leverbaar in vele verschillende kleuren, soorten en vormen. Veel soorten armaturen.
Nadelen -
Verbruikt veel energie. Korte levensduur.
HHalogeenlampen Een halogeenlamp is een gloeilamp waarbij de ballon gevuld is met een inert gas onder hoge druk. Aan dit gas wordt een kleine hoeveelheid halogeen (broom of jodium) toegevoegd, waaraan de lamp zijn naam ontleent. Een halogeenlamp heeft een hoger rendement (lichtopbrengst per hoeveelheid toegevoerde energie) en een langere levensduur dan een gewone gloeilamp. Voordelen: -
Hoge lichtopbrengst. Laag energieverbruik. Lange levensduur. Kleine armatuur mogelijk.
Nadelen: -
Lamp mag je niet met vingers aanraken, want kwartsglas kun je met je handen kapotmaken De lampen hebben een klein vermogen en zijn alleen verkrijgbaar voor spanningen van 6, 12 of 24 volt. Hierdoor heeft de armatuur een transformator nodig.
TLTl-Buizen De fluorescenelamp is in zijn huidige buisvorm in 1935 gedemonstreerd voor de Illuminang Engineering Society in Cincinnati (USA) door General Electric en op de wereldtentoonstelling in Parijs in 1936 door Osram. In de jaren 1990 werd als eerste door Philips begonnen met produc8e van ‘groene’ recyclebare fluorescenelampen. Voordelen: -
Verbruikt het minste energie. Gaat het langst mee. Zijn in aanschaf erg goedkoop.
Nadelen -
Van nature is het licht van TL buizen nogal koud (veel blauw en relatief weinig rood), maar door het gebruik van moderne poeders zijn ook warme kleuren leverbaar tegenwoordig die zijn wel weer kostbaar. Licht kan flikkeren. Startvoorziening nodig.
S Spaarlampen Een (energie)spaarlamp of compacte fluorescenPelamp (CFL) is een in de jaren ’70 ontwikkeld type lamp dat eind jaren 80 op de markt kwam. De huidige (vierde) generatie spaarlampen is goedkoper te produceren en heeft een hogere efficiënte dan gloeilampen. Voordelen: -
Lager energieverbruik, uit een gewone spaarlamp komt 4 tot 5 keer meer licht per watt. Langere levensduur, 6000 tot 10.000 branduren.
Nadelen: -
Spaarlampen bevatten schadelijk kwik, wat slecht is voor milieu. Spaarlampen moeten verwerkt worden bij chemisch afval. Wordt ervaren als onprettig licht. Duurt even voor de lamp op volle sterkte brand. Creëert een magnetisch veld.
L Led-lampen De Russische wetenschapper Oleg Losev ontdekte reeds halverwege de jaren 1920 dat kristaldetectoren (een vroege vorm van de puntcontactdiode) licht uitstraalden als er stroom doorheen werd gestuurd.[1] In 1927 publiceerde hij in een Russisch tijdschrift details over wat men zou kunnen beschouwen als de eerste led en vroeg een patent aan. Losevs werk bleef echter onopgemerkt en hij kwam tijdens het Beleg van Leningrad om. Daarbij waren de materialen die hij gebruikte, niet bijzonder geschikt voor een goede lichtopbrengst, en zo duurde het tot 1962 voordat de led echt doorbrak. In dat jaar ontwikkelde Nick Holonyak een werkende led. LED staat voor Light Emitting Diode. Dit is een speciaal soort diode (electrische component), die licht uitstraalt wanneer stroom (in de doorlaatrichting) er doorheen gestuurd wordt. Voordelen: -
Laag energie verbruik Schokbestendig Geeft geen warmte af
Nadelen: -
Duur in aanschaf Straalt geen warmte uit, kil wit licht.
Wat betekenen Candela en Lux? -
-
Candela is een eenheid van lichtsterkte, Candela is het latijnse woord voor kaars, één candela staat gelijk aan één kaars. Zo is een gloeilamp van 100 watt 120 candela. De candela is verwant aan de eenheden lumen en lux. De eenheid lumen wordt gebruikt voor de totale lichtstroom in een lichtbundel. De lux latijn voor licht is een eenheid van verlichtingssterkte: 1 lux is de verlichtingssterkte voortgebracht door 1 candela op een oppervlak loodrecht op de lichtstralen op een afstand van 1 meter van de bron.
Symbolen voor een lichtplan
Verschillende soorten verlichting • • • • • • •
Soort lichtbron: Gloeilamp Type: Philips Classictone Lichtsterkte: 120 Lumen Energieverbruik: 75 Watt Toepasbaarheid: E27 fitting Kleurweergave: 2800 Kelvin Verwachte levensduur: 1.200 uur
• • • • • • •
Soort lichtbron: Tl-Buis Type: Phillips master TL-D Lichtsterkte: 5240 Lumen Energieverbruik: 58 Watt Toepasbaarheid: verschillende ruimten, niet waterbestendig Kleurweergave: 3000 Kelvin Verwachte levensduur: 15.000 uur
• • • • • • •
Soort lichtbron: Spaarlamp Type: General Electric Genura Lichtsterkte: 490 Lumen Energieverbruik: 23 Watt Toepasbaarheid: E27 Kleurweergave: 3000 Kelvin Verwachte levensduur: 15.000 uur
• • • • • • •
Soort lichtbron: Led-lamp Type: Phillips Led 9,5 Watt Lichtsterkte: 600 Lumen Energieverbruik: 9,5 Watt Toepasbaarheid: E27 armatuur Kleurweergave: 2700 Kelvin Verwachte levensduur: 15.000 uur
• • • • • • •
Soort lichtbron: Halogeenlamp Type: Philips 7027 Lichtsterkte: 1500 Lumen Energieverbruik: 50 Watt Toepasbaarheid: Halogeen armatuur Kleurweergave: 4000 Kelvin Verwachte levensduur: 2000 uren
Domotica Domotica is een systeem voor in gebouwen, ook thuis, zodat je alles kunt bedienen. Hieronder vallen stopcontacten, verlichting, sensoren, televisie, audio, ramen, deuren en alarmsystemen. Zodat je vanaf ĂŠĂŠn of meerdere punten kan bedienen en overzien.
Noodverlichting Noodverlichting is er om in gevaarlijke situaties, zoals brand, de vluchtroute aan te geven. De noodverlichting werkt ook als de stroom is uitgevallen.
Begrippen: Armatuur: Kap en raamwerk; houder Direct licht: Licht dat direct naar beneden schijnt Indirect: Licht dat zich verspreidt via de wanden en plafond Lichtsterkte: De lichtsterkte van een lichtbron is de hoeveelheid licht die de bron afgeeft. Een lichtbron straalt haar lichtstroom vaak naar verschillende richtingen uit met verschillende sterktes. De lichtsterkte is de in een bepaalde richting uitgestraalde lichtstroom. Voor de lichtsterkte wordt eenheid candela [cd] gebruikt. Lichtrendement: Geeft aan met welk rendement het opgenomen elektrisch vermogen wordt omgezet in licht. Lichtrendement wordt in de eenheid Lumen per Watt [lm/W] aangeduid. Hoe minder verlies er optreedt bij het omzetten van elektriciteit naar licht, des te beter is de lm/W verhouding. Kleurtempratuur: De kleurtemperatuur van een lichtbron voor wit licht is gedefinieerd als de temperatuur van een zwart lichaam waarvan het uitgestraalde licht dezelfde kleurindruk geeft als de werkelijke lichtbron. De kleurtemperatuur wordt uitgedrukt in Kelvin [K]. De golflengte van het uitgestraalde licht neemt af met toenemende temperatuur. Blauwig licht (korte golflengte) heeft een hogere kleurtemperatuur dan roodachtig licht. Vreemd genoeg wordt licht met een lage kleurtemperatuur als "warmer" ervaren dan licht met een hoge kleurtemperatuur. Een gloeilamp met warmwit licht heeft bijvoorbeeld een kleurtemperatuur van 2.700K, een daglichtwittte fluoricentielamp heeft een kleurtemperatuur van 6.000K.
Fitting: Onderdeel van een elektrische leiding waarin een lamp gemonteerd wordt Accentverlichting: Zorgt voor directe verlichting van objecten zoals: kunst, planten, verzamelobjecten. Accentverlichting mag nooit overheersen, anders gaat effect verloren. Verlichtingobjecten: Zijn items waarmee je het interieur kan aankleden en die bovendien ook nog eens licht geven.
Functionele verlichting: Functionele verlichting heeft steeds een duidelijke functie. Het gaat hier niet zozeer om het oproepen van sfeer, maar eerder om het verlichten zelf. Basisverlichting: Basisverlichting is de hoofdverlichting waarmee je een bepaalde ruimte gelijkmatig verlicht. OriĂŤntatieverlichting: Verlichting die is bedoeld voor het afbakenen van bijvoorbeeld de oprit, het tuinpad of de overloop.
Leesverlichting: Verlichting die zorgt ervoor dat je je ogen niet te sterk vermoeit en werpt direct licht op boek of krant.
Indirect licht
Direct licht
Gemengd licht
Diffuus licht