THE FUTURE OF RITUAL: WRITINGS ON CULTURE AND PERFORMANCE By Richard Schechner
Richard Schechner ■ έλαβε το πτυχίο του στις τέχνες από το Πανεπιστήμιο Cornell το 1956, το μεταπτυχιακό από το Πανεπιστήμιο της Iowa δύο χρόνια αργότερα, και ένα διδακτορκό Ph.D από το Πανεπιστήμιο Tulane το 1962. Επιμελήθηκε Την αναθεώρηση του Δράματος ■ ιδρυτές του τμήματος Performances Studies της Σχολής Καλών Τεχνών Tisch στο πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης. ■
Ίδρυσε την ομάδα Performance Group (ομάδα απόδοσης) Νέας Υόρκης το 1967 και ήταν ο καλλιτεχνικός διευθυντής του μέχρι το 1980, όταν άλλαξε το όνομά της από “TPG” (the performance group) σε “The Wooster Group”.
■ Το 1968 υπέγραψε την «διαμαρτυρία πολεμικού φόρου συγγραφέων και συντακτών», ορκιμένος να αρνηθεί τις φορολογικές πληρωμές ως διαμαρτυρία ενάντια στον πόλεμο του Βιετνάμ. ■ δημιούργησε την «rasaboxes,» μια τεχνική συναισθηματικής κατάρτισης για τους performers.
1. Introduction-Jayaganesh and the avant-garde And what is performance? ■
Συμπεριφορά που είναι δημόσια φανερή
■
twice-behaved behavior
■
Είναι ανήθικη ---- την μεταμόρφωση: η εντυπωσιακή ικανότητα των ανθρώπων να δημιουργήσουν τους εαυτούς τους, να αλλάξουν, να γίνουν καλύτεροι ή χειρότεροι από αυτό που συνήθως είναι.
Introduction-Jayaganesh and the avant-garde
Η πρωτοπορία αναφέρεται συγκεκριμένα σε μια ανησυχία με την ιστορική κατευθυντικότητα της τέχνης. Μερικοί καλλιτέχνες μπορούν να δεχτούν τα όρια της τέχνης όπως καθορίζονται, άλλοι μπορεί να προσπαθήσουν να αλλάξουν, να επεκταθούν, ή να διαφύγουν από τους υφολογικούς αισθητικούς κανόνες.
The five avant-gardes or… ■
μια ιστορική πρωτοπορία
■
·μια τρέχουσα πρωτοπορία (πάντα αλλάξει)
■
μια προνοητική πρωτοπορία
■
μια πρωτοπορία παράδοση-επιδίωξης
■
μια διαπολιτισμική πρωτοπορία: στοιχεία που ενώνουν και προκαλούν το αίσθημα ότι κάποιος ανήκει σε περισσότερο από έναν πολιτισμό.
Introduction-Jayaganesh and the avant-garde
Η τέχνη που προωθείται στον καταναλωτή διαχωρίζεται σε: ■
αυτή που περνά την ώρα των ατόμων που μπορούν να αγοράσουν τα εισιτήρια
■
αυτό που ενθουσιάζει χωρίς να ικανοποιεί τις ορέξεις των καταναλωτών της
■
αυτό που αναδεικνύει τον πλούτο, τη δύναμη και τη γεύση των προστατών του
■
Αυτό που αποκτήθηκε ως επένδυση.
Οι 4 πτυχές του Performance: ■ Ψυχαγωγία ■ θεραπεία
■ Εκπαίδευση ■ Τελετουργία
2. Playing Κατά τον Turner το παιχνίδι είναι απροσδιόριστο, «το παιχνίδι δεν χωράει σε οποιοδήποτε συγκεκριμένο, είναι μια παροδική και απείθαρχη σε εντοπισμό, τοποθέτηση, μονιμοποίηση. Το παιχνίδι είναι μια δραστηριότητα-ή ένα σύνολο δραστηριοτήτων, που είναι κατηγορηματικά ακατηγοριοποίητες. Οι «πράξεις παιχνιδιού» μετριούνται στα έξι προτύπα ■ ■ ■ ■ ■ ■
Δομή Διαδικασία Εμπειρία Λειτουργία Ιδεολογία Πλαίσιο
Playing
Maya ■ ■
η έννοια ως είδος καλλιτεχνικής δύναμης οδήγησε βαθμιαία στην πιο πρόσφατη υποδήλωση της μαγείας, την παραίσθηση, και την εξαπάτηση μπορεί συχνά καλύτερα να μεταφραστεί ως «μετασχηματισμός.»
Lila: ■
ένα πιό συνηθισμένο παιχνίδι, ένας αθλητισμός, ή ένα δράμα.
■
Η έννοια της λέξης συσχετίζεται ετυμολογικά με το λατινικό ludus (παιχνιδιστικό, παραίσθηση, αόριστη)
Η έννοια Maya-Lila περιγράφει τις πτητικές, δημιουργικές-καταστρεπτικές δραστηριότητες που είναι μετασχηματιστικές, λιγότερο οριακές, λιγότερο ήμερες, και λιγότερο στενά πλαισιωμένες στο χρόνο και στο χώρο από το δυτικό παιχνίδι.
Playing
Dark play ■
είναι φυσικά επικίνδυνο
■
περιλαμβάνει τη σκόπιμη σύγχυση ή την απόκρυψη του πλαισίου
■
μπορεί ν συνεχίσει από την πρόωρη παιδική ηλικία
■
παίζει εναλλακτκούς εαυτούς
Conclusions Το παιχνίδι ■
είναι ατελείωτο και τα σχέδια μπορεί να αλλάξουν ανά πάσα στιγμή.
■
Είναι μια δημιουργική, αποσταθεροποιητική δράση που δεν δηλώνει την ύπαρξή της και τις προθέσεις της.
■
Είναι μια διάθεση, μια τοποθέτηση, μια δύναμη.
■
Μπορεί να διαρκέσει για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα, όσο συγκεκριμένα παιχνίδια, τελετές, και καλλιτεχνικές παραστάσεις -ή έρχεται και φεύγει ξαφνικά σαν ένα καλαμπούρι, μια ειρωνική ματιά των πραγμάτων, μια στροφή ή ρωγμή στη συμπεριφορά.
3. The street is the stage Ο ρόλος του επαναστατικού είναι να δημιουργήσει θέατρο που δημιουργεί ένα επαναστατικό πλαίσιο αναφοράς. Η εξουσία να ορίζουν είναι η δύναμη να ελέγξει .... Ο στόχος του θεάτρου είναι να πάρει όσο το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους να ξεπεράσουν το φόβο με την ανάληψη δράσης. Δημιουργούμε την πραγματικότητα όπου και αν πάμε ζώντας τις φαντασιώσεις μας. Jerry Rubin (1970: 142-3) Τα Φεστιβάλ και τα καρναβάλια κωμικές θεατρικές εκδηλώσεις. Κατασκευάζουν ομοιώματα Πειραματιστές της performance έχουν χρησιμοποιήσει εξωτερικούς χώρους, αυλές, δρόμους, τοίχους, παραλίες, λίμνες, στέγες, πλατείες, και τις πλευρές προς το βουνό μια σειρά από σκοπούς αισθητικούς , προσωπικούς, τελετουργικούς και πολιτικούς.
The street is the stage
Παραδείγματα Performance ■ Αντάρτικη εχθροπραξία, σε σκηνοθεσία Richard Schechner. Anti-Βιετνάμ εκτελεστές Πολέμου "σκοτώσε έναν Βιετκόνγκ" στους δρόμους της Νέας Υόρκης, Οκτώβριος 1967. Πέντε ομάδες των φορέων που εκτελούνται χωρίς προειδοποίηση σε είκοσι δύο τοποθεσίες, συμπεριλαμβανομένων Grand Central Terminal, Lincoln Center για τις Παραστατικές Τέχνες, την πλατεία Times Square, και τα Ηνωμένα Έθνη.
The street is the stage
Παραδείγματα Performance
■ .Joan Jonas’s Delay Delay εκτελείται το 1972 σε μια αλάνα βόρεια του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου, στο Μανχάταν. Το κοινό παρακολουθούσε από την οροφή ενός πενταόροφου κτιρίου
The street is the stage
Παραδείγματα Performance
■
Πλατεία Τιενανμέν, Ιούνιο του 1989, κοιτάζοντας προς το πορτρέτο του Μάο στην Πύλη της Επουράνιας Ειρήνης
The street is the stage
Παραδείγματα Performance ■ Οι Ζουλού της δεκαετίας του 1990 ■ το 1963, Daytona Beach Spring Break Weekend
■ Το Mardi gras, στην Νέα Ορλεάνη, είναι κ αυτό θρησκευτικό φεστιβάλ ■ Για τριάντα μία ημέρες, η πόλη Ramnagar ("Ramatown") καταλαμβάνεται από την Ramlila
The street is the stage
επίσημος πολιτισμός ■ Ο επίσημος πολιτισμός θέλει τα φεστιβάλ του να είναι διασκεδαστικά. ■ Τα Mardi Gras, Gasparilla και Spring Break είναι ιλιγγιώδη, μεθυσμένα, άτακτα, και μυστηριακά. Μυστηριακό επειδή παρουσιάζουν επίσημες αρχές όπως παραμύθι δικαιωμάτων, κλόουν, πειρατές, γέλιο, διανομείς δωρεάν αγαθών και καλοήθεις εταιρικούς χορηγούς των μεθυσμένων ερωτικών διαγωνισμών. Η ελίτ, απολαμβάνοντας τις λεπτές μεταμφιέσεις του, ψυχαγωγει ενδοτική και ευγνώμων πληθυσμού. ■ Είναι το παλιό τέχνασμα "άρτος και θεάματα " . ■ παρέχει την προκαθορισμένη διασκέδαση που περιλαμβάνεται μέσα στα τελετουργικά πλαίσια, ενώ ο ανεπίσημος εορτασμός ξαναγράφει το τελετουργικό, διαλύοντας τα περιοριστικά πλαίσια .
άμεσο θέατρο Αυτό το άμεσο θέατρο είναι αυτοπαθές και έχει ως σκοπό να αναγκάσει μια απάντηση. Tο άμεσο θέατρο είναι κυρίως πολιτικό. Το θέμα είναι ότι η κοινωνική τάξη θα είναι, πρέπει να είναι, αποκατεστημένη από τις αιτίες της «διαταραχής» έτσι ώστε η διάσπαση να μην επαναληφθεί. H πολιτική του άμεσου θεάτρου της Ανατολικής Ευρώπης ή της Κίνας πρόκειται να προκαλέσει το καθεστώς, να νικήσει ή να αλλάξει το κρατος. Το άμεσο θέατρο δεν είναι τόσο για κάτι αλλά γίνεται από κάτι άλλο. Είναι πραγματικό και συμβολικό παρά αναφορικό και αναπαραστατικό.
4. Waehma: space, time, identity, and theatre at New Pascua, Arizona 3 χαρακτηριστκά των Yaquis ■
Είναι οι τελευταίοι Ινδιάνοι της Βόρειας Αμερικής και θεωρούνται από τους λευκούς άνδρες ως σοβαρή στρατιωτική απειλή
■
είναι από τις πιο διάσπαρτες ινδικές ομάδες της Βόρειας Αμερικής
■
έχουν διατηρήσει τη δική τους εθνοτική διαφορετικότητα πάρα τις δυσκολίες και τον πόλεμο κτάφεραν να κρατήσουν ζωντανές τις παραδόσεις.
Waehma’ s seven interacting spatial spheres of action ■
the Loria Vo’o: και οι δύο χωρίζουν και ενώνουν τον καθολικό κόσμο της εκκλησίας με τους Yaqui της ερήμου και του μύθου. Το Loria Vo'o είναι ένα θέατρο πολέμου
■
The way of cross: ο τόπος ανάπαυσης είναι τα όπλα του κτιρίου εκκλησία περιέχει στασίδια, αποθηκευτικούς χώρους, και ανοιχτούς χώρους
■
Konti Vo’o: κρατά το εσωτερικό δράμα και να διατηρεί τη συνήθη διάρκεια ζωής του
■
the town of Pascua Pueblo:
■
the Anglo and Mexican world
■
the deserts, the bush and the mountains
■
huya aniya
■ Waehma’ s seven interacting spatial spheres of action
■ . Η δυναμική του τοπίου, για το Waehma είναι ένα δράμα που διεισδύει και να αλληλεπιδρά με τους χώρους. ■
Οι Pascua Pueblo Yaquis δεν θέλουν το Waehma να φωτογραφηθεί. Δεν θέλουν τη θρησκεία τους, να γίνει ένα θέαμα. Αυτοί θέλουν οι επισκέπτες τους εμπλέκονται.
Waehma: space, time, identity, and theatre at New Pascua, Arizona
“Civilizing” the Yaquis, taming the Chapayekam
■ Η πεμπτουσία του έργου των Yaqui είναι να διατηρήσουν ανοιχτό το δρόμο ανάμεσα στο καθημερινό κόσμο και το huya aniya, το σύγχρονο και την καταγωγή του, την Καθολική και την Yaqui, η "πολιτισμένη" και το ειδυλλιακό φυσικό περιβάλλον. ■ Ο πρώτος Chapayeka εμφανίζεται κάτω από βωμό της εκκλησίας την πρώτη Παρασκευή της Σαρακοστής. Κάθε Chapayeka είναι ένας Ιούδας-και έτσι, όπως οι μαθητευόμενοι μάγοι, Judases πολλαπλασιάζονται μέχρι να υπάρχουν τριάντα ή σαράντα από αυτούς. ■ Ο πρώτος διχασμός της μάσκας εμφανίζεται όταν ο πρώτος Chapayeka στέκεται κοροιδευτικά μπροστρά στον ηγέτη της προσευχής και κατά την αναφορά του ονόματος της Παρθένου Μαρίας αρχίζει να τρέμει κα να καθαρίζε το κορμί του.
Waehma: space, time, identity, and theatre at New Pascua, Arizona
Η ιεροτελεστία του Chapayeka Το δράμα της Waehma είναι μεταβαλλόμενο και τα βήματά της είναι ■
περιήγηση,
■
αποπλάνιση,
■ καταγραφή, ■ δαμασμός,
■ εκπαίδευση, ■
πόλεμος και ήττα και Αναπαριστάται με την καύση της μάσκας μέσω αυτού παρουσιάζεται ένα μοντέλο με διπλή σημασία κα αναπαριστάται από δύο πράξεις που είναι η ιστιρία τους, το πως την καταλαβαίνουν και την αναπαριστούν. Τελικά, οι άγριοι Chapayeka δαμάζονται, ηττούνται και καταστρέφονται όπω ςο Ιησούς και οι σύμμαχοί τους μια αληθινή και φυσική διάσταση ανοίγει ανάμεσα στον Yaqui πίσω από την μάσκα κα την ίδια την μάσκα. Στο τέλος της τελετής διατηρούντα δύο μάσκες για τον επόμενο χρόνο.
Waehma: space, time, identity, and theatre at New Pascua, Arizona
Time, space, and narratives gathered, folded, extended ■ Το Waehma εκφράζει τόσο τις ευρωπαϊκές αξίες όσο και των Yaqui χωρίς να κρύβει τις εντάσεις μεταξύ τους.
■
Οι πεποιθήσεις, αφηγήσεις, στάσης, κοστούμια, μάσκες του Waehma , δεν μπορούν να ανιχνευθούν σε κοινό σημείο προέλευσης. Δεν είναι ξεκάθαρο ποιος πήρε στοιχεία από ποιον μιας και οι Yaqui περιλαμβάνουν στην κουλτούρα τους στοιχεία τόσο ευρωπαϊκά όσο και γειτονικών ινδιάνικων φυλών.
■ Η εμπειρία του Waehma για τον συγγραφέα σημειώνεται ως μια κατακερματισμένη εκδήλωση, αλλά μια παράσταση του μεγέθους και της ενότητας, που αντανακλά τη συλλογική σοφία του και τη βαθύτατη πρακτική των Yaqui.
5. Striding through the cosmos: movement, belief, politics, and place in the Ramlila of Ramnagar Μια από τις μεγαλύτερες εκδηλώσεις στο Varanasi είναι μια επίδειξη του Μαχαραγιά της Banaras, το Ramlila της Ramnagar Οι τρεις μεγάλες κινήσεις του έπους- η γέννηση στο γάμο, την εξορία στον πόλεμο, η θριαμβευτική επιστροφή και ο Ramraj- χωρίζονται σε πέντε κύριες ομάδες δράσης στην Ramnagar Ramlila: ■
Ένα πρελούδιο όπου ο Brahma εκλιπαρεί τον Βισνού να λάβει ανθρώπινη μορφή και να διασώσει τον κόσμο που είναι τρομοκρατημένος από τον Ravana.
■ Η γέννηση, την εκπαίδευση, και μύησης του Ράμα, με αποκορύφωμα την νίκη του και ο γάμος με τη Σίτα. ■ Τα δεκατέσσερα χρόνια της εξορίας κατά τη διάρκεια της οποίας ο Ράμα αποκτά πολιτική, ηθική, και πνευματική γνώση, καθώς και πολεμική ανδρεία μέσα από δοκιμασίες, συναντήσεις με σοφοί, και τον πόλεμο. Τα δεκατρία χρόνια εξορίας πριν από την απαγωγή της Σίτα ■ Η στέψη του Ράμα, οι διδασκαλίες του, και η έναρξη της Ramraj. ■ Το kot vidai (αντίο), που εκτελείται μόνο από τον Ramnagar
Striding through the cosmos: movement, belief, politics, and place in the Ramlila of Ramnagar
The theatrical environments ■ Το Ramlila εκτελείται στη Ramnagar ("Ramatown"). Όλα είναι ένα είδος περιβαλλοντικού θεάτρου. Άλλα μέρη στα οποία γίνεται η τελετή είναι τα Ayodhya, Janakpur, Chitrakut, Panchavati, Rameswaram, Lanka, Bharat Milap, Rambag και το Fort. Συχνά ένα επεισόδιο θα σταματήσει πριν η σκηνή που εκτελείται έχει ολοκληρωθεί. Την επόμενη μέρα, οι άνθρωποι βιώνουν τα τελευταία λεπτά της σκηνής.
A double transformation of space ■ Στο Ramnagar συνεχώς έχουμε την μετατροπή του τόπου, από πόλη σε θέατρο και από θέατρο σε μυθική γεωγραφία. Οι περιπέτειες του Rama, αποτελούν το θέμα πολλών ακόμα μέσων από κλασσικό χορό μέχρι μοντέρνο δράμα, ταινίες και τηλεόραση.
5. The future of ritual Ritual ■ Η τελετουργία ορίζεται ως μια ιδέα, πράξη, διαδικασία, ιδεολογία, λαχτάρα, εμπειρία, λειτουργία. Πολλές φορές ταυτίζεται με το ιερό. Είναι μια συνηθισμένη συμπεριφορά που μετασχηματίζεται με τη βοήθεια της συμπύκνωσης, της υπερβολή, της επανάληψη, και του ρυθμού. Οι τελετουργίες εξετάστηκαν : ■ ως μέρος της εξελικτικής ανάπτυξης των ζώων
■ ως δομές με την επίσημη ποιότητες και προσδιορίσιμο σχέσεις ■ ως συμβολικά συστήματα της έννοιας ■ ως performative actions ή διαδικασίες ■ ως εμπειρίες
Both human and animals rituals ■ Τόσο στα ζώα όσο και στους ανθρώπους, οι τελετουργίες προκύπτουν ή σχεδιάζονται γύρω από την διάρρηξη, την αναστάτωση, ταραγμένη όπου η λανθασμένη επικοινωνία μπορεί να οδηγήσει σε βία και σε θανατηφόρες συγκρούσεις.
5. The future of ritual
Rituals and theater ■ Οι τελετουργικές ενέργειες και το θέατρο είναι παρόμοιες. Στο θέατρο, η συμπεριφορά επαναπροσδιορίζεται, είναι συμπυκνωμένη, υπερβολική, και με ρυθμό. Χρησιμοποιεί πολύχρωμα κοστούμια και μάσκες, ζωγραφίζει πρόσωπο και το σώμα. Επικίνδυνες διαδρομές και θανάσιμες συγκρούσεις ενεργούν.
Ritual’s benefit ■ Οι ανησυχίες ανακουφίζονται και μέσα από τις ιδιότητες της επανάληψης, του ρυθμού, της υπερβολής, της συμπύκνωσης και της απλοποίησης υποκινούν τον εγκέφαλο να απελευθερώσει ενδορφίνες και έτσι παράγει μια ανακούφιση από τον πόνο και ένα αίσθημα ευχαρίστησης.
5. The future of ritual
Theatre and Violence ■ Η βία της τελετουργίας, όπως αυτή του θεάτρου, είναι ταυτόχρονα παρούσα και απούσα. Η βία, η σεξουαλικότητα, και το θέατρο συγκλίνουν σε δύο κύριες Δυτικές παραδόσεις, την Ελληνική και την Εβραϊκή-χριστιανική. Οι συνδέσεις μεταξύ βίας και συνουσίας είναι χαρακτηριστική στην ινδοευρωπαική τέχνη και λογοτεχνία. Ο Girard συνδέει αυτή τη βία με τη σεξουαλικότητα. Ο συγγραφέας τοποθετείται και συμφωνεί ότι το τελετουργικό μετουσιώνει τη βία: «Η λειτουργία του τελετουργικού είναι «να καθαριστεί» η βία . Η “sacrificial crisis” όπως κατά τον Girard, είναι η διάλυση των διακρίσεων μέσα σε μια κοινωνία
Goodman- Grotowski ■ Η Goodman τονίζει ότι η επίδραση του trance ritual είναι παράλληλη με ό, τι συμβαίνει σε πολλές «μη-δυτικούς θεραπευτικές χορούς" και στην αρχαία ελληνικό θέατρο. Οι στόχοι του Grotowski είναι πολύ διαφορετικοί από αυτούς της Goodman. Το έργο του καθοδηγείται από την επιθυμία να φτάσει στα ενδότερα της ανθρώπινης ύπαρξης. Ο Grotowski, όπως και η Goodman, έχει δύο στόχους: την ανάπτυξη κάποιου είδους τελετουργικού απόδοσης (δημόσιο ή μη) και το πιο σημαντικό, ένα τρόπο ανάπτυξης του πνεύματος και της προσωπικότητας για τους ανθρώπους με τους οποίους συνεργάζεται. Μια από τις βασικές ασκήσεις του Grotowski στο αντικειμενικό δράμα και την τέχνη του είναι «Οι Κινήσεις». Σύμφωνα με την Goodman και τον Grotowski, ότι είναι καθολικό είναι εφικτές πράξεις του σώματος και οι πράξεις αυτές δεν είναι ιδεολογικές αλλά πολιτισμικές
5. The future of ritual
Turner ■ Ο Turner έψαξε για τελετουργίες δημιουργικές δυνάμεις (1969,1983,1986).Ήθελε να δείξει πώς το τελετουργικό δεν ήταν απλά ένας συντηρητής της εξελικτικής και πολιτιστικής συμπεριφορά, αλλά μια γεννήτρια με νέες εικόνες, νέες ιδέες και νέες πρακτικές. Η τελετουργική διαδικασία γι΄αυτόν ήταν ανάλογη με τη διαδικασία κατάρτισης- το εργαστήριο- την πρόβα.
Conclusion ■ Σε κάποιο σημείο στην ανθρώπινη ιστορία οι άνθρωποι άρχισαν να εκτελούν τα όνειρά τους. Δεν ήταν πραγματικά περιστατικά αλλά ούτε και φανταστικά. Ήταν παραστάσεις των γεγονότων μεταξύ πραγματικότητα και τη φαντασίας. Καταληκτικά, επισημαίνει πως το μέλλον της τελετουργίας θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως η διαρκής σύγκρουση ανάμεσα στη φαντασία και τη μνήμη που μετατρέπονται σε εφικτές πράξεις του σώματος. Ο συντηρητισμός αυτός βοηθά γιατί τον συγκρατεί, και παράλληλα η δημιουργική πλευρά του εαυτού του συνεχώς θα αλλάζει.