Een blik op de wereld
Dieter Grimmelprez, COO bij Vanheede, trok in september met zijn gezin door Peru. Een reis waar het gezin Grimmelprez al jaren vol verwachtingen naar uitkeek. De Peruviaanse cultuur maar ook woeste bergen en exotische landschappen, vlinders, ara’s en reuzenotters, daar deden ze het voor. Hun tocht bracht hen over het Andesgebergte naar het Amazonewoud. Het was niet alleen een zeer intensieve reis maar tevens een moment van bezinning, verklaart Dieter. Peru maakt deel uit van een continent van uitersten: vriendelijke mensen en een adembenemende natuur maar ook een continent waar corruptie hoogtij viert en illegale goud- en houthandel zowel de bevolking als de natuur kapot maken. Maar de confrontatie met de opwarming van de aarde heeft toch wel een diepe indruk op hem gemaakt!
ONS KLIMAAT VERANDERT, ZIEN IS GELOVEN
Hoe ook de andere kant van de wereld worstelt met het begrip duurzaamheid
We gingen ons oor te luisteren leggen en blikken terug op de duurzaamheidsaspecten van deze drieweekse trektocht.
Hoe werd je in Zuid-Amerika concreet geconfronteerd met de opwarming van de aarde? Het landschap van Zuid-Amerika wordt voor het grootste deel bepaald door het Amazonewoud en het Andesgebergte. Het Andesgebergte met bergtoppen van wel bijna 7000m hoog slingert zich als een soort ruggengraat van noord naar zuid doorheen het continent. Het water van smeltende gletsjers aan de top is de bron van vele riviertjes, die uiteindelijk bijna allemaal naar de Amazone stromen. Die staan in voor de watervoorziening van zo goed als het hele continent. Het Andesgebergte is dus een vitaal orgaan van het ZuidAmerikaanse vasteland. De laatste decennia smelten de gletsjers in het Andesgebergte veel sneller dan dat ze gevormd worden. Peru verloor op 55 jaar tijd 61% van zijn gletsjers.
Wat zijn de gevolgen hiervan voor het Peruviaanse leven? Tijdens onze tocht door het Andesgebergte kwamen we bij kleine rurale dorpjes waar landbouw de enige bron van inkomsten is voor de lokale bevolking. Het water dat vanuit de bergen en de gletsjers komt is van essentieel belang voor hun bestaan. Rivieren staan steeds meer gedurende een lange periode in het jaar droog en in sommige gevallen stroomt er gewoon geen water meer! Er zijn geen waterleidingen, geen watertorens… De bevolking probeert wel spaarzaam om te gaan met elke druppel water. Zo gebruiken ze voor het doorspoelen van de toiletten vooral gerecycleerd afvalwater. Maar dit is niet voldoende. De jonge generatie ziet geen oplossing en vertrekt. In de eerste plaats naar Lima, waar er industrie is en dus werk. In welke mate lijdt de natuur hieronder? Ook in het landschap valt deze evolutie heel erg op. Onze
gids vertelde ons dat de fauna en flora 10 à 15 jaar geleden veel rijker was dan nu. Het landschap wordt schraler en veel plantensoorten verdwijnen. Het hele ecosysteem wordt ontwricht waardoor ook heel wat vlinders, vogels en andere diersoorten uitsterven. Wij zagen minder vlinders dan verwacht en ook speciale diersoorten, zoals de reuzenotter, laten zich minder en minder spotten. Een paar graden warmer maken wel degelijk het verschil. Kan daar op korte termijn iets aan gedaan worden? Er zouden irrigatiesystemen kunnen aangelegd worden. Maar dat is eigenlijk maar een druppel op een hete plaat en op zijn allerminst een lange termijn oplossing. Daarenboven zorgt corruptie ervoor dat de investeringen niet op het platteland gebeuren maar enkel in de grote steden, waar trouwens ook de meeste Peruvianen leven.
Naast de klimaatopwarming zijn er andere praktijken die nefaste gevolgen hebben op de Peruviaanse fauna en flora. Kan je hier iets meer over vertellen? Onze tocht bracht ons naar Puerto Maldonado; een stadje met een vlieghaven aan de rand van het Amazonegebied. Via een boottocht op de Tambopatarivier kwamen we zo dieper in het Amazonegebied. Hier kwamen we in contact met illegale houtkap. Het grootste deel van het tropische hardhout dat hiervandaan komt is illegaal. We hebben bomen gezien van meer dan 500 jaar oud. Bomen die er al stonden toen Columbus Amerika ontdekte worden in het beste geval verzaagd tot planken maar in het slechtste geval eindigen ze als barbecuehout. De natuur herstelt zich echter veel trager dan we denken. Er wordt gezegd dat het vele duizenden jaren kan duren voordat deze schade hersteld wordt.
En alsof dat niet genoeg is, wordt er langs de rivieren van het Amazonewoud ook op hele grote schaal goud ontgonnen. Qua duurzaamheid is goudontginning een zeer nefast proces. De ondergrond wordt metersdiep weggepompt en gefilterd, in de hoop stukjes goud te vinden. Tot overmaat van ramp wordt er ook op grote schaal kwik toegevoegd om de goudschilfers te laten samenklitten tot goudklompjes. Zo kunnen die makkelijker uit het zand gezeefd worden. Wat gebeurt er precies met het kwik dat in het proces wordt gebruikt? Het kwik komt massaal in de rivieren terecht. Via vissen en andere dieren die in het water leven komt ook de mensen in contact met dit zeer giftige product. Van de 40 verschillende vissoorten die in de Amazone voorkomen, zijn er nu nog maar 2 eetbaar. Tijdens de Olympische Spelen in Rio werden zeilers gewaarschuwd voor de mogelijke risico’s die ze zouden oplopen mochten ze in het water vallen.
“Laat ons voortrekker blijven in het verhaal van recyclage en de kennis van grondstoffen. Enkel dan kunnen we het goede voorbeeld vormen voor de rest van de wereld.”
#passion #planet #profit