PurSang 2 I 2013

Pursang

nr. 2 | 2013 Magazine van Van Lanschot Bankiers

AnAlysE

BELEggEN BIj EEN LagE rENTE AfricAn PArKs strijDt voor DE nAtuur

‘HET IS NU OF NOOIT’

Karel van Eerd ‘wij willen niet de grootste zijn. wel de beste’

nummer 2 | 2013 PS2_1 COVER_DEF2.indd 1

13-06-13 11:17

FHV_93770_MB_Skls_2/1pag_PurSang_S-Klasse_450x285_MAG.indd 1

6/6/13 9:16 AM

De nieuwe S-Klasse.

Vision accomplished.

Gem. v erbruik: 5 ,5 - 9 ,1 l /100 k m, 1 1,0 - 1 8,2 k m/l.

-uitstoot: C O 1 46 - 2 13 g /km.

2 U r ijdt d e n ieuwe S -Klasse v anaf â‚Ź 9 4.650,- i ncl. B PM e n B TW e n e xcl. v erwijderingsbijdrage en kosten rijklaar maken. Voor kosten en leveringsvoorwaarden zie mercedes-benz.nl.

FHV_93770_MB_Skls_2/1pag_PurSang_S-Klasse_450x285_MAG.indd 2

6/6/13 9:17 AM

VOORWOORD

Vernieuwing

I

n dit nummer een fascinerend interview met Karel van Eerd, de man die van ‘zijn’ Jumbo de tweede supermarktketen van het land maakte – en op 75-jarige leeftijd nog ambities genoeg heeft. Bijvoorbeeld om de beste te worden. En tegelijkertijd een familiebedrijf te blijven, want dat is een reden van het succes van Jumbo. Een andere reden: ZZZ, Zeer Zuinig Zijn.

Wellicht de belangrijkste reden: stel de klant honderd procent centraal, áltijd.

Dat is ook de instelling van Van Lanschot Bankiers. Het zal u niet zijn ontgaan: Van Lanschot versterkt haar positie als onafhankelijke wealth manager door focus, vereenvoudiging en groei. Een strategische keuze voor private banking, asset management en merchant banking, gebieden waarin wij reeds lang excelleren en die gericht zijn op het behoud en de opbouw van uw vermogen. PurSang interviewde CEO Karl Guha en vroeg hem naar de gemaakte keuzes en uiteraard wat die voor u, de cliënt, betekenen.

Ook op beleggingsgebied biedt deze PurSang weer interessante inzichten en achtergronden. Voor beleggers is de historisch lage rente uitdagend. In het artikel ‘De kunst van beleggen bij een lage rente’ geven onze specialisten uitleg over de consequenties voor het beleggingsbeleid – en wat dit voor u en uw vermogen kan betekenen.

Voortdurend zijn we bezig informatie voor u toegankelijk aan te bieden. Daarom is de PurSang vernieuwd qua vormgeving en inhoud. Wat blijft zijn de beleggingsartikelen, interviews met cliënten, columns en lifestyle-elementen. Maar er zijn ook nieuwe elementen, zoals De Wereld van Van Lanschot voor in het magazine, een Cultuur & Lifestyle-gedeelte achterin en de column van Henriëtte Prast over financiële planning.

Ik wens u veel leesplezier.

Ieko Sevinga lid Raad van Bestuur

PurSang 2 | 2013 5

PS2_600 VOORWOORD.indd 5

13-06-13 11:23

22 48

KAREL VAN EERD

MEEt tHE MANAGERS

DE WERELD VAN VAN LANSCHOT

05 08 12 22 36

VOORWOORD NIEUWS uit de wereld van Van Lanschot INtERVIEW met Karl Guha COVERStORy Karel van Eerd CLIﾃ起tEN Nieuws

BANCAIR

14 18 21 40 56 58

3 PORtREttEN van verenigingen en stichtingen COLUMN Lucien Claessens SUCCESVOL Portret van een onderneemster HEt DILEMMA Opschalen moet, maar hoe?

FINANCIﾃ記E PLANNING De hypotheekrenteaftrek AFRICAN PARKS In gesprek met de voorzitter

30

ECONOMISCH KLIMAAt

6 PurSang 2 | 2013

PS2_600 INHOUD.indd 6

12-06-13 13:33

inhoud

58

AFRiCAn PARKS

Beleggen 28 30 35 44 48 53 54

uiTGELiChT Vermogensbeheerrapportage inTERViEW met hoofdeconoom Luc Aben indRuKWEKKEnd AAndEEL adidas

36 CLiËnTEn

dE KunST VAn BELEGGEn bij een lage rente MEET ThE MAnAGERS van BlueBay uit Londen CoLuMn henriëtte Prast VERMoGEnSBEhEER Vragen uit de praktijk

CUlTUUR & lifesTyle 60 61 62 64 66

in AAnToChT Bezoek het Van Gogh Museum dRiE WiJnTiPS van Eric de Bruijn GAdGETS en een gastcolumn van Piet hein Eek PAARdEnSPoRT in gesprek met Cees en Belle de Bruin dE VooRKEuREn van chefkok Pascal Jalhay

Colofon PurSang Magazine is een uitgave van Van Lanschot Bankiers hooFdREdACTiE Rowena van Limpt en Jeroen Rovers ConTACT pursang@vanlanschot.com www.vanlanschot.nl/pursang PRoduCTiE En REALiSATiE Pelican Custom, Amsterdam 020-758 1000 PurSang 2 | 2013 7

PS2_600 INHOUD.indd 7

12-06-13 13:33

DE WERELD VAN VAN LANSCHOT

Zesde editie Familiebedrijven Barometer Op 30 mei 2013 presenteerde Van Lanschot de resultaten van de Familiebedrijven Barometer. Voor de zesde keer heeft Intomart GfK onderzoek gedaan naar de laatste trends en ontwikkelingen onder Nederlandse DGA’s bij familiebedrijven.

Uit de periodieke meting van Van Lanschot onder 258 directeuren van familiebedrijven komt naar voren dat het vertrouwen in het ondernemersklimaat daalt. Familiebedrijven voelen de pijn van de aanhoudende crisis en hebben zorgen over continuïteit.

Naast conjuncturele en andere ondernemersissues werden in deze Barometer vragen gesteld over maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO). MVO staat niet hoog op de agenda van de familiebedrijven. Het blijkt dat er bijna net zoveel visies op MVO zijn, als er ondernemers zijn. Er is bepaald geen helder beeld van wat MVO nu precies kan inhouden. Voor de een is het eerlijkheid, een ander definieert het als duurzaamheid, en weer anderen als milieubewustzijn. De meerderheid van de ondernemers kent geen MVO-certificaten. Acht van de tien familiebedrijven zijn volgend bij de uitvoering van MVO-maatregelen.

Uit de meting blijkt dat MVO zelden een onderdeel is van de strategie van familiebedrijven. Vaak is MVO-beleid gericht op het sturen van omstandigheden buiten de eigen onderneming: de helft van de familiebedrijven zegt MVO mee te nemen als criterium bij de keuze van leveranciers en klanten.

Kijk voor meer informatie op www.vanlanschot.nl/barometer

Van Lanschot sponsort NGF Ouder & Kind Toernooi In 2013 worden weer op tientallen banen voorronden gespeeld van het Ouder & Kind Toernooi van de Nederlandse Golf Federatie (NGF). Opa’s, oma’s, ouders en kinderen spelen in teams tegen elkaar. Het toernooi wordt gesponsord door Van Lanschot Bankiers en Deloitte. De opbrengst van het toernooi gaat naar de non-profitorganisatie JINC, die jongeren in achterstandswijken kennis laat maken met het bedrijfsleven en de weg naar de arbeidsmarkt vereenvoudigt. Ter gelegenheid van het toernooi is een film gemaakt, waarbij profgolfster Christel Boeljon spelers uitnodigt om deel te nemen. De achttien winnende koppels van de voorronden plaatsen zich voor de finale, die plaatsvindt op 6 oktober 2013 op Golfpark De Haenen, nabij Breda. www.vanlanschot.nl/golf

8 PurSang 2 | 2013

PS2_8-11 KORTE BERICHTEN.indd 8

12-06-13 13:56

DE WERELD VAN VAN LANSCHOT

Uit het archief van Van Lanschot

276 jaar geleden

Op 17 juli 1737 verhuisde de toen 25-jarige Cornelis van Lanschot van Loon op Zand naar het welvarende ’s-Hertogenbosch. Hij begon er een ‘klein- en groothandel’ in onder meer suiker, rijst, tabak, koffie, thee en specerijen. Vijf dagen later, op 22 juli, boekte hij zijn eerste inkopen in zijn ‘Ontfangboek’. Zijn handelshuis zou uitgroeien tot Van Lanschot Bankiers, de bank die tot 1991 geleid zou worden door nazaten van Cornelis.

Agenda

FOTO MUSEUMKWARTIER

Joep Jacobs ILLUSTRATIE ANDY WARHOL The Andy Warhol Foundation for the Visual Arts, Inc. c/o Daniel Blau Munich/London / Pictoright Amsterdam 2013

Museumkwartier ’s-Hertogenbosch Liefhebbers van kunst, cultuur, historie en architectuur kunnen hun hart ophalen in het nieuwe Museumkwartier, dat onlangs werd geopend door prinses Beatrix. Na een renovatie van twee jaar zijn het Noordbrabants Museum en het Stedelijk Museum nu open voor publiek. De gebouwen, waarvan de geschiedenis vier eeuwen teruggaat, vormen een kralensnoer om de monumentale museumtuin. www.museumkwartiershertogenbosch.nl De ingang van het Stedelijk Museum

World Golfers Championship Tot en met 10 september In juli worden kwalificatierondes gespeeld in o.a.

Amstelveen en Oosterhout. Winnaars van de Nederlandse finale zullen worden afgevaardigd naar de World Golfers Championship 2013 die gehouden wordt in Durban, Zuid Afrika. www.worldgolfers.nl

KLM Open 2013 12 – 15 september Zandvoort Het KLM Open 2013, ’s lands belangrijkste golftoernooi, wordt dit jaar gehouden op de fraaie Kennemer Golf & Country Club in Zandvoort.

Titelverdediger is de Zweed Peter Hanson. www.klmopen.nl

Werken uit de collectie Bert Kreuk

Andy Warhol

Tot 29 september Gemeentemuseum Den Haag De Nederlandse, in de VS woonachtige ondernemer Bert Kreuk is in snel tempo bezig een van de grootste particuliere moderne kunstverzamelingen op te

bouwen. Hij verzamelt zowel werk van ‘klassiekers’ zoals Willem de Kooning, Christopher Wool en Jeff Koons als werk van opkomend talent zoals Theaster Gates, Kaari Upson, Klara Liden en Danh Vo. Op deze expositie is een selectie daarvan te zien. www.gemeentemuseum.nl

Marc Chagall Tot 6 oktober Tate Liverpool De grote overzichtstentoonstelling – meer dan zestig werken – van een van de grootste kunstschilders van de twintigste eeuw. www.tate.org.uk/visti/tate-liverpool

The Encyclopedic Palace Tot 1 november Kunstbiënnale, Venetië The Encyclopedic Palace is een vast onderdeel van de Kunstbiënnale en toont dit keer een reflectie op de wijze waarop beelden worden gebruikt om kennis te organiseren. www.universes-in-universe.org

Tot 1 september Teylers Museum Haarlem Voor het eerst in Nederland: vroege, onbekende tekeningen van de man die de kunstwereld voorgoed zou veranderen. www.teylersmuseum.eu

Andy Warhol

PS2_8-11 KORTE BERICHTEN.indd 9

Werk uit de collectie Bert Kreuk

PurSang 2 | 2013 9

12-06-13 13:56

DE WERELD VAN VAN LANSCHOT

4 vragen aan golfer Robin Kind

Prof met ambitie

tekst

Hans Verstraaten Frank Ruiter

fotografie

Robin Kind (21) is sinds november vorig jaar professioneel golfer, als lid van het door Van Lanschot gesponsorde Golf Team Holland. Hij begon al op zijn tiende met de sport. Zijn ambitie?

‘De beste golfer van de wereld worden.’

Waarom koos je op tienjarige leeftijd voor de golfsport?

‘Mijn ouders en mijn oudere broer Richard golfden. Ik voetbalde en tenniste, maar ik kreeg steeds vaker last van knieblessures. Groeipijnen. Bij golf had ik daar geen last van. Ik begon het al heel snel heel leuk te vinden – vooral het winnen. En al heel snel wist ik: met deze sport wil ik mijn brood verdienen.’ je broer is sinds vijf jaar professioneel golfer. Hoe belangrijk is Hij voor je?

‘We trainen samen, we reizen samen en spelen dezelfde toernooien. En hij is natuurlijk belangrijk geweest bij mijn besluit om prof te worden. Het is wél altijd competitie tussen ons, altijd geweest ook. Ik geniet natuurlijk ook als ik hem versla – maar het blijft altijd wel leuke competitie tussen ons.’

Wat kun je nog aan je spel verbeteren?

‘Mijn korte spel. Maar veel belangrijker, eigenlijk de kern van golf: de mentale kant. Professionele golfers ontlopen elkaar niet zoveel qua techniek; wie mentaal het sterkst is, wint uiteindelijk. Ik heb nu een mentale coach. Liep ik bijvoorbeeld tijdens een wedstrijd langs het water, dan werd ongemerkt mijn blik daarheen getrokken. Ik was, zogezegd, te veel bezig met waar ik niet moest zijn. Die afleiding kan funest zijn. Daar werk ik met hem nu heel hard aan.’

Wat zijn je ambities?

‘Eén: binnen drie jaar deel uitmaken van de European Tour. Twee: de beste golfer van Nederland worden. Drie: de beste golfer van de wereld worden. Ja, dat is echt mijn doel. Ik heb in maart mijn eerste toernooi gewonnen, in Marokko. Mooi begin.’

10 PurSang 2 | 2013

PS2_8-11 KORTE BERICHTEN.indd 10

12-06-13 13:57

DE WERELD VAN VAN LANSCHOT

Bliksemstage als Bankier

Tien leerlingen van As-Siddieq de Baarsjes, een basisschool uit Amsterdam-West, meldden zich afgelopen mei bij de receptie van Van Lanschot Bankiers. Ze kwamen een dagje meelopen op de Amsterdamse Zuidas; een bliksemstage georganiseerd door de organisatie JINC.

DiSclaimer Deze publicatie is opgesteld door F. van Lanschot Bankiers N.V. (‘Van Lanschot’) en bevat mogelijk ook een of meer artikelen die zijn opgesteld door dochterondernemingen van Van Lanschot, te weten Kempen & Co N.V. (‘KCo’) of Kempen Capital Management N.V. (‘KCM’). De gegevens die zijn gebruikt in de door Van Lanschot, KCo of KCM opgestelde artikelen zijn ontleend aan bronnen die door de opsteller betrouwbaar worden geacht.

Van Lanschot, KCo en KCM streven naar zo accuraat mogelijke informatie, maar aanvaar-

Tijdens een bliksemstage bezoeken kinderen een bedrijf op een gewone werkdag. Niet alleen kregen de basisschoolleerlingen een rondleiding door het gebouw, ze gingen in een rollenspel ook zelf aan de slag. Het doel van de dag was de kinderen te laten ervaren hoe het werk op een bank eraan toegaat en hoe de dagelijkse werkzaamheden eruitzien.

Vragen als ‘welke beroepen kun je allemaal doen bij een bank?’ en ‘hebben jullie goud of een kluis?’, maar ook ‘is hier ooit een bankroof geweest?’ werden die dag beantwoord door medewerkers van Van Lanschot. De leerlingen kregen ook uitgelegd wat belangrijke zaken zijn als je een afspraak maakt om iemand geld te lenen, zoals rente en vertrouwen. En ze bekeken de stand van aandelen.

den echter geen enkele aansprakelijkheid voor mogelijke onjuistheden of onvolledigheden.

De strekking van de artikelen en de daarin opgenomen aanbevelingen gelden per de dag van publicatie; eventuele wijzigingen daarin kunnen zonder voorafgaande aankondiging worden gedaan zodra wij daartoe aanleiding zien.

De inhoud van deze publicatie is niet bedoeld en dient ook niet te worden beschouwd als een aanbod of als een uitnodiging om enige van de hierin genoemde financiële instrumenten te kopen of te verkopen. Een belegging in de in deze publicatie genoemde financiële instrumenten is mogelijk niet geschikt voor elke belegger, u dient de passendheid van een beleggingstransactie telkens te beoordelen in het licht van uw eigen omstandigheden en doelstellingen. Raadpleeg hiervoor uw beleggingsadviseur.

KCO is een dochter van Van Lanschot en treedt op als liquidity provider voor Ballast Nedam, Befimmo, HAL Trust N.V., Ctac N.V., Hes beheer, Intereffekt Brazilië Warrants, Intereffekt China Warrants, Intereffekt India Warrants, Intereffekt Japan Warrants, Nieuwe Steen Investments, VastNed Retail en Warehouses de Pauw (WDP). Verder treedt KCO op als liquidity provider voor de volgende financiële instrumenten: 4,75% Van Lanschot Note 12-19, Kempen Deep Barrier Note 11-16, Kempen Deep Barrier Note II 11-16, Kempen Index Linked Note 10-17, Kempen Index Linked Note 11-16, Kempen Inflatie Note, Kempen Property Research Note 10-13, Kempen Property Trigger Note 10-15, Van Lanschot Azie Participatie Note, Van Lanschot Coupon Premium Note 11-16, Van Lanschot Dutch Trigger Note 11-14, Van Lanschot Eurozone Trigger Plus Note 10-15, Van Lanschot Index Garantie Note Eurozone 11-18, Van Lanschot Floored Floater 11-21, Van Lanschot Index Garantie Note Azie 12-19 , Van Lanschot Index Garantie Note Vastgoed 12-18, Van Lanschot Index Garantie Note VS 12-19, Van Lanschot Valuta Obliga, Van Lanschot Eurozone Trigger Plus Note 13-18. De volgende partijen houden een aanzienlijke deelneming in Van Lanschot: Stichting Pensioenfonds ABP. en Stichting Administratiekantoor van gewone aandelen A Van Lanschot. Van Lanschot, KCo en/of KCM kunnen van tijd tot tijd beleggingen hebben, bijvoorbeeld in de door KCM beheerde beleggingsinstellingen. Het is mogelijk dat zowel Van Lanschot als de aan haar gelieerde ondernemingen (short- of long) posities hebben in de financiële instrumenten die worden genoemd in deze publicatie. Ook doet de mogelijkheid zich voor dat Van Lanschot financiële diensten, zoals vermogensbeheer, verleent aan de bedrijven die in deze publicatie worden genoemd of aan hun medewerkers en/of hun

275 bankjes

pensioenfondsen of ten behoeve van hun winstdelingsregelingen, zoals aandelenoptieplan-

In 2012 bestond Van Lanschot Bankiers 275 jaar. Om dat te vieren geeft de bank evenzoveel bankjes weg. Tijdens de actie ‘275 bankjes’ kon iedereen van 29 mei tot 10 december 2012 aangeven welke plek in Nederland bij uitstek een bankje verdiende en waarom. Er kwamen maar liefst 850 reacties binnen.

Inmiddels zijn er al ruim tweehonderd bankjes te vinden door het hele land heen, bijvoorbeeld in Museum het Zwanenbroedershuis in ‘s-Hertogenbosch, bij verschillende Ronald McDonald Huizen, in het Nederlands Openlucht Museum in Arnhem en in het Merwesteijnpark in Dordrecht. Van Lanschot plaatst dit jaar de resterende bankjes; diverse aanvragen daarvoor zijn nog in behandeling bij gemeenten. Op www.275bankjes.nl kunt u de inzendingen en plaatsingen bekijken.

Het is niet toegestaan de gegevens in deze publicatie geheel of gedeeltelijk te reproduce-

nen of deze financiert. Van Lanschot heeft een beleid ter voorkoming van belangenconflicten. Dit beleid kunt u terugvinden op onze website www.vanlanschot.nl.

De beloning van de opstellers van deze publicatie is niet gekoppeld aan door Van Lanschot verrichte zakenbanktransacties voor de bedrijven die in deze publicatie worden genoemd. ren, in welke vorm dan ook, zonder de voorafgaande schriftelijke toestemming van Van Lanschot.

KCM is een dochteronderneming van KCo, KCo is een dochteronderneming van Van Lanschot. Van Lanschot en KCo staan als bank onder toezicht van De Nederlandsche Bank N.V., Postbus 98, 1000 AB, Amsterdam. Beide zijn in het bezit van een vergunning op grond van artikel 2:11 van de Wet op het financieel toezicht. Van Lanschot en KCo zijn tevens als beleggingsonderneming geregistreerd bij de AFM, Postbus 11723, 1001 GS, Amsterdam in het Wft-register. KCM is een beleggingsonderneming en tevens beheerder van beleggingsinstellingen en heeft in die hoedanigheden een vergunning. KCM staat onder toezicht van de AFM.

PurSang 2 | 2013 11

PS2_8-11 KORTE BERICHTEN.indd 11

12-06-13 13:57

DE WERELD VAN VAN LANSCHOT

Karl Guha, CEO Van Lanschot

‘Focus is een essentiële voorwaarde’ Maak kennis met Karl Guha, sinds januari van dit jaar CEO van Van Lanschot, en met zijn toekomstvisie op de bank. ‘Behoud en opbouw van vermogen is niet iets wat alleen relevant is als je vermogend bent, het is een breed gedragen behoefte.’

FoCuS

VereenVoudiging

Gerichte keuze voor wealth management

Vereenvoudiging van productportfolio en IT-infrastructuur

Speciale aandacht voor ondernemers, healthcare, business professionals & executives, verenigingen & stichtingen

Stroomlijning organisatie

Gerichte afbouw van de zakelijke kredietportefeuille zonder link met private banking

Meer efficiency doordat middelen gericht worden ingezet op kernactiviteiten

groei

Voortzetting succesvolle koers asset management en merchant banking Nieuw servicemodel met 3 niveaus: personal banking, private banking en private office Uitbreiding online dienstverlening

Ton van Til

Waarom deze aanSCherping Van de Strategie?

‘Om te kunnen groeien is focus een essentiële voorwaarde, waarbij we trouw blijven aan private banking, want dat is en blijft onze fundamentele kracht. We willen voor onze stakeholders meerwaarde creëren op de langere termijn. Bovendien zijn de omstandigheden waarin we opereren sterk veranderd door de fundamentele verandering van het bankwezen, door de crisis en door nieuwe wet- en regelgeving.’

op Welke doelgroepen riCht de bank ziCh met name?

‘Binnen private banking richten we ons op vermogende cliënten, ondernemers en familiebedrijven. Daarnaast bieden wij specifieke kennis en expertise aan business professionals & executives, healthcare professionals en verenigingen & stichtingen. Asset management bedient grote institutionele klanten zoals pensioenfondsen en verzekeraars met een duidelijke beleggingsvisie en een beperkt aantal beleggingsstrategieën.

Onze private banking-cliënten profiteren daarvan en hebben toegang tot zeer professionele beleggingsexpertise. In merchant banking, onze derde kernactiviteit, hebben we een toonaangevende positie in de Benelux op het gebied van effectendienstverlening, begeleiding van overnames en kapitaalmarkttransacties. Dat is zeer relevant voor cliënten met

fotografie

Wat iS het doel Van de VernieuWde Strategie?

‘We kiezen ervoor om de bank te positioneren als een gespecialiseerde, onafhankelijke wealth manager met twee duidelijke doelen: het behoud en de opbouw van vermogen voor onze cliënten. Private banking, asset management en merchant banking zijn de kernactiviteiten van ons bedrijf.’

12 PurSang 2 | 2013

PS2_12-13 INTERVIEW_GUHA.indd 12

12-06-13 13:57

DE WERELD VAN VAN LANSCHOT

Karl Guha (Darjeeling, 1964) ging naar school in Engeland en in de Verenigde Staten. Na het afronden van zijn universitaire studie in Boston kwam hij in dienst bij ABN AMRO als trainee in 1989. In de daaropvolgende bijna negentien jaar werkte hij in verschillende functies binnen de bank, waaronder Structured Finance, Risk Management en Treasury. In 2009 ging hij werken bij Unicredit Group als lid van de Executive Board, met verantwoordelijkheid voor Risk Management en Treasury. Van 2009 tot en met 2013 was hij ook lid van de Raad van Commissarissen van onder andere HVB in Duitsland, Bank Austria en ZAO Bank in Rusland. Tijdens zijn loopbaan werkte hij in de Verenigde Staten, Europa en Australië. Sinds januari 2013 is hij voorzitter van de Raad van Bestuur van Van Lanschot en werkt hij in ‘s-Hertogenbosch. Karl Guha is getrouwd en heeft twee kinderen. Zijn interesses zijn eten, wijn, muziek, boeken en schilderijen.

meer complexe financiële vraagstukken; denk bijvoorbeeld serviceniveaus binnen het nieuwe model – de beschikking aan een second opinion over een financiering of voorbereiding over de schat aan kennis en ervaring op het gebied van op bedrijfsoverdracht.’ vermogensbeheer binnen Van Lanschot en Kempen & Co. Voor cliënten die dat wensen, blijft direct persoonlijk contact Wat zijn de belangrijkste veranderingen met de banker in de buurt mogelijk. Mede daarom ook zal het binnen private banking? kantorennet zijn belangrijke plek in de distributie behouden.’

‘Behoud en opbouw van vermogen is niet iets wat alleen relevant is als je vermogend bent, het is een breed gedragen is er door Het verWijderen van vermogensbehoefte. Als je jong bent en je staat aan het begin van je grenzen geen sprake van minder focus? loopbaan heb je andere prioriteiten dan iemand van zeventig. ‘Nee, want de focus verschuift juist van de vraag hoeveel Daarom introduceren we personal banking, bedoeld voor vermogen iemand heeft naar de behoeften van de cliënt. starters op de vermogensmarkt. Voor deze doelgroep gaan Daarnaast gaan we de activiteiten zonder relatie met private we ons online aanbod aanzienlijk uitbreiden, waarbij persoon- banking, zoals soms het geval is bij zakelijke kredietverlening, lijke aandacht beschikbaar is als een cliënt daarom vraagt. We afbouwen. Daardoor kunnen we onze balans, onze tijd en bieden een vereenvoudigd productenpalet met een heldere energie nog meer richten op datgene waar we van oudsher tariefstructuur, zodat een cliënt de juiste afweging kan maken.’ goed in zijn – opbouw en behoud van vermogen. Door de online dienstverlening uit te breiden en door cliënten de keuze Hoe verHoudt online zicH tot persoonlijke te geven hoe zij de relatie met de bank vorm willen geven, aandacHt? kunnen we ons overall serviceniveau juist verhogen.’

‘Het online aanbod is een aanvulling op onze bestaande, persoonlijke dienstverlening. De cliënt bepaalt welk servicemodel Hoe kijkt u naar de toekomst? het beste past bij zijn of haar financiële situatie. Het unieke ‘Met veel vertrouwen. Met de uitvoering van deze plannen van Van Lanschot is dat het online aanbod is gekoppeld aan bouwen we aan Van Lanschot als een onafhankelijke, persoonlijke aandacht. Cliënten van personal banking hebben sterke en gerespecteerde wealth manager met een grote – net als die van private banking en private office, de andere toekomst.’

PurSang 2 | 2013 13

PS2_12-13 INTERVIEW_GUHA.indd 13

17-06-13 10:39

BANCAIR

Portretten

Van Lanschot ondersteunt verenigingen en stichtingen met adviezen en oplossingen op maat. PurSang sprak met drie cliĂŤnten: het Teylers Museum, het WKZ Fonds voor het gelijknamige kinderziekenhuis en ARN. tekst fotografie

Hans Verstraaten Herman van Heusden

14 PurSang 2 | 2013

PS2_14-17 VERENIGINGEN & STICHTINGEN.indd 14

12-06-13 13:58

BANCAIR

Tweede leven ARN recyclet in haar netwerk circa 200.000 auto’s per jaar. In de zeer geavanceerde fabriek te Tiel krijgen de restmaterialen uit oude auto’s een tweede leven. Zo worden van het gerecyclede materiaal onder meer straatnaamborden geproduceerd.

Intussen wordt door ARN veel kennis vergaard en verspreid op het gebied van duurzaamheid.

I

s uw auto op? Dan gaat hij naar een autodemontagebedrijf. Maar daar eindigt zijn ‘leven’ niet.

Het autodemontagebedrijf haalt herbruikbare onderdelen zoals de motor, de koplampen en versnellingsbak eruit en demonteert milieubelastende materialen zoals olie, banden en benzine. Deze materialen worden door gespecialiseerde bedrijven gerecycled, onder coördinatie van ARN (voorheen Auto Recycling Nederland). Daarna gaat de auto naar een shredder. Die vermaalt het wrak en wint de metalen terug. Wat hierna nog overblijft is het shredderafval, dat doorgaat naar ARN. Daar komen vroeg of laat de laatste resten van bijna alle Nederlandse auto’s terecht (een auto houdt het in Nederland gemiddeld 17 jaar uit) en daar beginnen ze een tweede leven. ARN is de organisatie die de gehele keten van autorecycling overziet en coördineert.

‘Wij zijn geen

liefdadigheidsinstelling’

Ingrid Niessing en Arie de Jong

Verenigingen & stichtingen

Bij Van Lanschot Bankiers vormen verenigingen & stichtingen een specifieke cliëntgroep. Vraagstukken op het gebied van ontzorging, professionaliteit en verantwoording vragen om maatwerkoplossingen. In samenwerking met dochter Kempen Capital Management adviseert Van Lanschot de cliënt omtrent onder meer de beleidsterreinen governance, vermogensbehoud, beleggingen, reputatie en transparantie. Meer weten over wat Van Lanschot voor een vereniging of stichting kan betekenen? Neem dan contact op met Ruud van de Ven op (020) 348 8836 of ruud.vandeven@vanlanschotprivateoffice.eu

RecyclingbijdRage ARN werkt voor en namens de hele autobranche in Nederland. Elke Nederlander die een auto aanschaft betaalt € 45,- recyclingbijdrage (voorheen bekend als verwijderingsbijdrage). Met dit geld worden jaarlijks zo’n 200.000 auto’s gerecycled en verwerkt door zo’n 250 autodemontagebedrijven, dertig recyclingbedrijven, zes shredderbedrijven en de fabriek van ARN in Tiel. Mineralen, vezels en kunststoffen uit het shredderafval worden weer toepasbaar gemaakt. Om de capaciteit volledig te benutten worden ook andere stromen materiaal verwerkt, zoals elektrische apparaten of scooters.

Daarbij is altijd wel de vraag of de kosten opwegen tegen de baten. ‘Van glas kun je weer nieuw, bruikbaar glas maken,’ zegt Ingrid Niessing, de CFO van ARN. ‘Maar het proces is duur – te duur. Wij zijn geen liefdadigheidsinstelling, maar een duurzame onderneming die marktconform denkt en handelt.’

Wat gebeurt er met uw recyclingbijdrage van € 45,-? Die komt in de stichting Auto & Recycling en die stichting heeft zijn vermogen ondergebracht bij Van Lanschot. ‘Wij gaan, uiteraard, heel voorzichtig om met dit vermogen,’ zegt Arie de Jong, CEO van ARN. ‘En ook steeds kritischer: wij vragen van Van Lanschot dat ze enkel en alleen in duurzame sectoren belegt.’

PurSang 2 | 2013 15

PS2_14-17 VERENIGINGEN & STICHTINGEN.indd 15

12-06-13 13:58

BANCAIR

De kinderpatiënt centraal Het Wilhelmina Kinderziekenhuis behoort tot de top van de wereld. Daarvoor zijn wel voortdurend investeringen nodig om de apparatuur op peil te houden en het ziekenhuis zo kindvriendelijk mogelijk te maken. De investeringen worden onder meer bekostigd via het WKZ Fonds.

Herman Bol

H

et begon allemaal in 1888, in Utrecht: zes vooraanstaande burgers besloten geld in te zamelen om een ziekenhuis op te richten voor kinderen van behoeftige ouders. Dat ziekenhuis kwam er en groeide uit tot het Wilhelmina Kinderziekenhuis, beter bekend als het WKZ, dat dit jaar zijn 125-jarig jubileum viert en inmiddels bekendstaat als een van ‘s werelds toonaangevende kinderziekenhuizen.

Tegenwoordig is het WKZ onderdeel van het Universitair Medisch Centrum Utrecht. Wie er binnenkomt, merkt al snel wat dit ziekenhuis zo apart maakt: de inrichting, de aankleding, de ambiance, de kleuren, de meubels, het speelgoed - alles staat in het teken van de kinderpatiënten. Het WKZ is onder meer gespecialiseerd in de behandeling van zeer jonge kinderen met hartproblemen, in stamcelbehandelingen voor

kinderen, reumatologische aandoeningen bij kinderen en longziektes bij kinderen. De artsen en de verpleegkundigen van het WKZ zijn uiteraard allemaal gespecialiseerd in de verzorging en behandeling van kinderpatiënten. Binnenkort zal vlak naast en gedeeltelijk verbonden met het WKZ hét ziekenhuis in dit land voor kinderen met kanker worden gevestigd: het nieuw te bouwen Prinses Máxima Ziekenhuis voor Kinderoncologie. Dit wordt een van de grootste kinderkankercentra in de wereld en zal intensief gebruikmaken van de gespecialiseerde infrastructuur van het WKZ, zoals de OK’s, de intensivecare en de laboratoria.

En dat alles is onder meer te danken aan het WKZ Fonds, dat ooit werd opgericht om met extra gelden specialistisch onderzoek te kunnen doen. Toen het WKZ eind jaren negentig onderdeel werd van het UMC werd ook de Vrienden van het WKZ opgericht die fondsen werft bij zowel particulieren als bedrijven.

Het WKZ Fonds heeft een eigen bestuur dat kritisch kijkt naar de ingediende projectaanvragen. ‘Het gaat altijd om projecten die ten goede komen aan onderzoek of bepaalde ruimtes in het WKZ en die niet bekostigd kunnen worden uit het reguliere zorgbudget,’ zegt Herman Bol, lid van de raad van bestuur van het UMC Utrecht en sinds 11,5 jaar bestuurslid van het WKZ Fonds. ‘Waarbij uiteraard het belang van het kind als patiënt áltijd voorop staat.’

Een van de projecten die momenteel wordt gesteund is de vernieuwde kinderintensivecare die men na een ingrijpende verbouwing juist in dit jubileumjaar hoopt te voltooien. De kosten bedragen € 1,5 miljoen, geld dat men binnenhaalt via onder meer de Vrienden van het WKZ en speciale acties zoals een online veiling.

‘Het gaat onder meer om de aanschaf van bijzondere apparatuur en extra ruimtes voor ouders om dag en nacht in de buurt van hun kind te zijn,’ legt Herman Bol uit. ‘Kinderen en ouders willen tijdens zo’n vaak zware periode dicht bij elkaar zijn.’

Bijdragen De gelden van het fonds worden beheerd door Van Lanschot.

‘Doel is om het vermogen van het WKZ Fonds zoveel mogelijk in stand te houden om zo jaarlijks de projecten te kunnen financieren,’ zegt Herman Bol. ‘Dat is de afgelopen jaren goed gelukt.’ Hij gaat deze zomer met pensioen. Terugblikkend: ‘Als bestuurder van het WKZ Fonds zag ik wat bijdragen concreet kunnen betekenen voor zieke kinderen – en dat is heel veel.’

16 PurSang 2 | 2013

PS2_14-17 VERENIGINGEN & STICHTINGEN.indd 16

18-06-13 13:45

BANCAIR

Het oudste museum van Nederland Nobelprijswinnaar Albert Einstein was een bezoeker, zijn vriend en eveneens Nobelprijswinnaar Hendrik Lorentz was er conservator en het werk van Rembrandt en Michelangelo hangt er aan de muur. Het Haarlemse Teylers museum was, is en blijft dé ontmoetingsplek voor wetenschap en kunst.

Marjan Scharloo

‘Dat we nu veel afhankelijker zijn van private gelden

zie ik als een uitdaging’

P

ieter Teyler was zijn tijd ver vooruit. Toen deze bankier en koopman stierf in 1778 liet hij zijn vermogen na aan een idee, namelijk dat er een ontmoetingsplaats zou worden gecreëerd waar het publiek kennis kon maken met de wereld van wetenschappen en kunst. Niet veel later opende het Teylers Museum zijn deuren; het allereerste museum van Nederland was een feit.

Vandaag de dag is Teylers Museum nog immer een ontmoetingsplaats voor wetenschap en kunst, met kunstverzamelingen, een wetenschappelijke bibliotheek, grote collecties natuurkundige instrumenten, fossielen, mineralen, en munten en penningen. En, niet te vergeten, driehonderd tekeningen en prenten van Rembrandt en vijfentwintig tekeningen van Michelangelo. Gecombineerd met spraakmakende tentoonstellingen, van Rafaël tot Andy Warhol. En dit allemaal in nog steeds hetzelfde, fraaie pand aan het Spaarne in Haarlem, dat zowel vanbuiten als vanbinnen vrijwel geheel in tact is gebleven.

Maar ook dit oudste museum van Nederland ontkomt niet aan bezuinigingen. ‘We moeten heel kritisch kijken naar onze kosten,’ zegt Marjan Scharloo, sinds elf jaar directeur van Teylers. ‘Waar kan het minder, zijn bepaalde projecten echt nodig, kunnen we ze uitsmeren? Verder doen we er alles aan om meer inkomsten te generen. Door het aantal vrienden, begunstigers en partners van het museum te laten groeien.

Door mooie crowdfunding-projecten zoals nu het Rembrandtlijstenproject te organiseren en ook natuurlijk door meer publiek te trekken.’

Belevenis Dat laatste gebeurt door tentoonstellingen te organiseren voor een breed publiek en door nog nadrukkelijker naar buiten te brengen dat, behalve die tentoonstellingen, Teylers een belevenis op zich is met zijn imposante, klassieke interieur en zijn wetenschappelijke collecties. Tevens wil Teylers nog dit jaar toegelaten worden tot UNESCO’s Werelderfgoedlijst, wat een flinke boost zou betekenen van vooral buitenlandse bezoekers. Het museum heeft veel geïnvesteerd in tweetaligheid; niet alleen is de website vertaald naar het Engels, maar ook in totaal 22 uur gesproken informatie.

Speciale avonden organiseert het museum voor cliënten en relaties van Van Lanschot Bankiers. Vaak betreft het een lezing of presentatie met na afloop een bezoek aan het museum. Bijna altijd wordt er overtekend. Ze besluit: ‘Dat we nu veel afhankelijker zijn van private gelden past mooi in een traditie: het museum is ooit immers met private gelden begonnen, met de nalatenschap van Pieter Teyler.’

PurSang 2 | 2013 17

PS2_14-17 VERENIGINGEN & STICHTINGEN.indd 17

12-06-13 13:59

BANCAIR

Familiezaak

I

k las laatst een interessant artikel in Fambizz over kapitaalmanagement binnen familiebedrijven. Nu de crisis ook bij steeds meer familiebedrijven haar tol begint te eisen, is kapitaalmanagement belangrijker dan ooit. Het artikel zoomde in op vier speerpunten van kapitaalmanagement. Ten eerste kapitaalbehoud (werkkapitaalmanagement). Ten tweede kapitaaloptimalisatie (structurering, managementbuy-in, managementbuy-out). Ten derde het aantrekken van kapitaal (bancaire financiering, private equity, obligaties). En ten vierde kapitaalinvesteringen (strategische overnames).

Dit was mijn laatste column voor PurSang. Ik wil alle lezers dan ook hartelijk bedanken voor hun belangstelling.

Lucien Claessens is directeur Centrale DGA Desk bij Van Lanschot. www.vanlanschot.nl/familiebedrijf

Frank Ruiter

Juist deze vormen van kapitaal zijn specifiek voor familiebedrijven en bedrijfsfamilies. Hoewel ik steeds vaker zie dat familiewaarden in een protocol zijn vastgelegd, is er nog veel te winnen voor adviseurs. Aandacht voor de veelzijdigheid van familiekapitaal en het besef dat het meer is dan alleen financieel kapitaal zijn de eerste stappen tot succesvolle advisering over overdracht en behoud van het totale familiekapitaal. Het gehele artikel is terug te lezen op www.fambizz.nl/traditionele-kapitaalbronnen-volstaan-niet-meer.

fotografie

‘Familiewaarden zijn vaker vastgelegd in een protocol, maar er valt veel te winnen voor adviseurs’

Er zijn echter meerdere, vaak door adviseurs onderbelichte, soorten kapitaal anders dan het bedrijfs- en financieel kapitaal. Naast het bedrijfskapitaal geniet privékapitaal (de middelen die een comfortabele levensstijl mogelijk maken) de meeste aandacht van adviseurs, (private) banken en family offices. Dit geldt ook voor structureel kapitaal: (bestuurs)structuren om fiscaal-juridische optimalisatie te realiseren, risico’s te beperken, beslissingsprocessen te regelen en de familie te helpen om met alle generaties samen te werken aan de overdracht van het kapitaal en het familiebedrijf. Minder vaak wordt stilgestaan bij: l Spiritueel kapitaal: borging van het geheel van waarden waar de familie belang aan hecht. De volgende generatie dient immers te weten wat de familie verwacht van de aanwending van de erfenis. l Menselijk kapitaal: het geheel aan vaardigheden, motivatie en karakter van opvolgers en erfgenamen, dat hen in staat stelt om zinvol met het geërfde kapitaal om te gaan en te behouden. l Familiair kapitaal: de vaardigheid om verbonden te blijven en samen te kunnen werken met de zich vaak uitbreidende (schoon)familie. l Sociaal kapitaal: inzet en behoud van kapitaal voor de samenleving; vertaling van de familiewaarden naar concrete doelen gericht op de samenleving.

Intellectueel kapitaal: kennis van de familieleden, verworven door studie of levenservaring, al dan niet vastgelegd in intellectuele eigendomsrechten.

18 PurSang 2 | 2013

PS2_18 COLUMN_CLAESSENS.indd 18

12-06-13 13:59

SchaapCitroenMartens_PurSang_225x285_0413.indd 1

24.04.13 11:59

Tijdloze huizen Toplocaties.nl presenteert het meest exclusieve huizenaanbod van Nederland en BelgiĂŤ. Van tijdloze grachtenpanden tot moderne landhuizen.

Kijk binnen in de mooiste huizen en laat u inspireren. Toplocaties.nl is onderdeel van woonmagazine Residence.

Vind uw exclusieve huis op www.toplocaties.nl Volg ons:

Ruim 4000 exclusieve huizen op Toplocaties.nl Tijdloos 225x285_Single_Advertentie_Toplocoaties_11JUN13.indd 1

11-06-13 11:22

BANCAIR

Opgeleid door de vorige generatie Patricia Engelvaart (32) staat aan het hoofd van Engelvaart Bodywear, dat naast drie eigen labels ook onderkleding produceert voor HEMA, V&D en Zeeman. Portret van een succesvol onderneemster.

1957 versus 2013 ‘In 1957 begonnen mijn grootouders het bedrijf, met slechts enkele naaimachines in een garage. Inmiddels is de gehele productie verhuisd naar Tunesië en is het bedrijf gemoderniseerd. Toen ik in 2010 het bedrijf overnam zijn we verhuisd naar een nieuw pand, dus afgezien van de geschiedenisbordjes en portretten van mijn opa en vader zie je fysiek niets meer van het oorspronkelijke bedrijf terug. Ik ben wel opgeleid door de vorige generatie, een kenmerk van een echt familiebedrijf.’

tekst

Sofie Vermooten Anja van Wijgerden

fotografie

samenwerken ‘In 2001 ben ik fulltime in het bedrijf komen werken, ik was toen twintig en lange tijd de jongste medewerker. Ik heb een kleine tien jaar met mijn vader samengewerkt, altijd op een open en eerlijke manier. Ik heb op alle afdelingen gewerkt om het hele proces te leren kennen.’ verandering ‘Toen mijn vader het bedrijf overnam van mijn opa had hij vierhonderd mensen in dienst. Nu werken we in Nederland nog met twintig mensen. Dan ga je vanzelf losser met elkaar om. Maar ik verwacht tegelijkertijd meer van werknemers, want onze klanten zijn kritischer geworden. Die verandering is soms lastig, veel mensen werken hier al heel lang. Een van de medewerkers zelfs al bijna vijftig jaar, die heeft nog met mijn opa gewerkt.’

LosLaten ‘Om de bedrijfsverhuizing te regelen is mijn vader na de overname nog een jaar blijven werken. Kort daarna werd mijn moeder ziek. Mijn vader kwam dus na de verkoop direct in het medische circuit terecht. Hij kon het werk gelukkig goed loslaten. Hij had vertrouwen in mij en was er zelf ook aan toe om te stoppen. Juist doordat hij mij meer verantwoordelijkheden gaf, heeft hij de laatste jaren nog veel mooie reizen kunnen maken met mijn moeder.’

BegeLeiding ‘Toen mijn vader aangaf het bedrijf aan mij over te willen dragen, zijn we daar met Van Lanschot over gaan praten. Een externe partij heeft de waarde van het bedrijf bepaald. Dat wilden we netjes afhandelen, ik heb ook nog een zus.

Door veel te praten met elkaar kwamen we erachter hoe we de overname wilden aankleden tot ieders tevredenheid. Van Lanschot heeft ons daar goed in ondersteund.’ opvoLging ‘Het zou schitterend zijn als mijn dochtertje later het bedrijf gaat leiden, maar ik laat haar daar vrij in. Zij groeit in het bedrijf op, net als ik indertijd. We wonen achter ons bedrijfspand en op vrijdag komt ze vaak langs met mijn man.’

Engelvaart Bodywear produceert onderkleding en tricot basisproducten (onder eigen merken en private labels) en technische onderkleding, zoals thermoen brandwerende kleding. Het bedrijf beheert voor bijna al haar klanten de voorraad en ontving van HEMA de award voor Best Performing Supplier 2011/2012.

PurSang 2 | 2013 21

PS2_21 IN BEELD.indd 21

12-06-13 14:00

COVERSTORY

22 PurSang 2 | 2013

PS2_22-26 COVERSTORY.indd 22

13-06-13 11:20

COVERSTORY

‘Mooie kansen laat je niet liggen’ Ondernemen zit Karel van Eerd in het bloed. De president-commissaris die met supermarktketen Jumbo een opvallende groei doormaakt, weet van wanten. Op zijn vijfenzeventigste is hij nog nauw betrokken bij het familiebedrijf, breidt hij en passant zijn golfbaan drastisch uit en laat hij Jumbo Golfwereld op volle toeren draaien. ‘Ik voel mij nog als een vis in het water.’

TEKST

Leo Alexander Schlangen Martin Dijkstra

FOTOGRAFIE

PurSang 2 | 2013 23

PS2_22-26 COVERSTORY.indd 23

13-06-13 11:20

COVERSTORY

W

aar heb ik dat ding ook alweer gestopt?’ vraagt Karel van Eerd zich hardop af. Hij graaft met zijn vingers in een leren portefeuille. Op de achtergrond trekken golfers in kleurige broeken over de groene, gladgeschoren banen van bedrijfsgolfclub De Hooge Vorssel in Nistelrode.

Na even zoeken, tovert de Brabander een vergeeld papiertje tevoorschijn. ‘Toen ik vijftig jaar in de zaak zat, wilde ik weleens weten hoe het al die jaren nou precies met de omzet was gegaan. Ik heb hierop vanaf 1948, mijn vader zat toen nog in de zaak, alle omzetten op een rijtje gezet.’ Over zijn schouder kijken we mee naar de piepkleine letters en cijfers in blauwe inkt. In 1948 bedroeg de omzet 1 miljoen gulden. ‘Het heette toen nog G.L. Van Eerd Groothandel in Koloniale Waren,’ glimlacht Van Eerd. ‘In 1956 deden we zo’n 5,6 miljoen gulden.’ In 2011 werd een omzet van € 2,4 miljard gehaald, vermeldt het lijstje. Een jaar later € 3,5 miljard. ‘Als in 2015 alle C1000-winkels zijn omgebouwd tot Jumbo’s, dan gaan we naar de € 7 miljard!’ Opvallend in de reeks omzetten: nergens valt een daling te bespeuren.

In 1957 kwam Van Eerd als achttienjarige knaap in de zaak van vader Frits. In een dikke halve eeuw stampte hij supermarktketen Jumbo uit de grond. Het familiebedrijf heeft momenteel zo’n 350 vestigingen en een marktaandeel van 22%.

In 2015 zullen er naar verwachting zo’n 600 vestigingen de Jumbo-succesformule hanteren. Daarmee dooft de dadendrang niet als het aan Van Eerd ligt. Op z’n vijfenzeventigste, inmiddels in de rol van president-commissaris, weigert hij zijn voet van het gaspedaal te halen. ‘Wij willen niet de grootste van Nederland zijn. Wel de beste.’

U speelt graag golf. Bent U op de green net zo sUccesvol als in het zakenleven?

‘Ik loop regelmatig een rondje met mijn vrouw Kitty. Zij is echter veel beter dan ik. Als ze me laat winnen, zit er meestal iets achter. Dan heeft ze een mooie jurk of zoiets gezien.’

zelfs Uw vrijetijdsBesteding, golf, is een onderneming geworden.

‘Mooie kansen moet je niet laten liggen. Zoals zo vaak ontstond ook dit project aan de bar. Er zou op deze plek een vuilstort komen, maar dat wilde de gemeente voorkomen.

Samen met wat golfvrienden hebben we toen de plannen gesmeed voor golfbaan De Hooge Vorssel. Toen puntje bij paaltje kwam, heb ik het hele project voorgeschoten. Dat was aanvankelijk niet de bedoeling. Toch kreeg ik weer de kriebels: Wat als ik het nou eens helemaal zelf ga doen? Dat heb ik gedaan. In 1991 werd de eerste steen gelegd. Binnenkort gaan we van negen naar achttien holes en wordt het clubhuis grondig verbouwd.’

U Bent sinds 2003 ook eigenaar van jUmBo golfwereld, een winkelketen gericht op de golfsport.

‘Toen ik ging winkelen voor de shop van mijn golfclub bleek er slechts één groothandel te bestaan, een coöperatie die al in 1947 was opgericht door Nederlandse golfpro’s. Ze konden daar tegen een schappelijke prijs hun eigen attributen kopen en deelden gezamenlijk in de winst. Maar toen ik er langsging, bleek er geen sprake van zwarte cijfers. In eerste instantie wilde ik ze alleen helpen. De problemen waren echter zo ernstig dat me dat niet lukte. Er zat maar één ding op: de boel overnemen. We hebben nu acht vestigingen, zijn marktleider en maken winst.’ knap, voor iemand die noodgedwongen ondernemer is geworden.

‘Mijn vader kreeg hartproblemen en moest het van de artsen rustiger aan gaan doen. Tegen mij, zijn oudste zoon, zei hij: “Karel, ik weet dat jij het leuk vindt. Of jij gaat het doen of ik verkoop de zaak”. In plaats van economie te studeren, besloot ik op m’n achttiende de dagelijkse leiding van de groothandel op me te nemen. Achteraf heb ik er weleens spijt van gehad dat ik niet verder heb kunnen leren. Maar zo gaan die dingen…’

Van Lanschot en golf

Veel cliënten van Van Lanschot zijn actieve golfers. De bank omarmt de golfsport op vele manieren. Zo worden Maarten Lafeber en Christel Boeljon, de Professional Golfers Associatie Holland én vier Nederlandse competitieteams in de hoofdklasse gesponsord. Met de sponsoring van Golf Team Holland stimuleert de bank bovendien de ontwikkeling van jong golftalent in Nederland. Ook is Van Lanschot hoofdsponsor van de Nederlandse Golf Federatie. De NGF organiseert ook dit jaar een Ouder & Kind Toernooi waarbij opa’s, oma’s, ouders en kinderen in teams tegen elkaar spelen. www.vanlanschot.nl/golf

24 PurSang 2 | 2013

PS2_22-26 COVERSTORY.indd 24

13-06-13 11:21

COVERSTORY

Wat is de grootste les die u van uW vader heeft geleerd?

‘ZZZ oftewel Zeer Zuinig Zijn. Het betekent niet dat je gierig moet zijn, maar dat je voorafgaand aan een besluit grondig te werk moet gaan. Ik ben vaak met wilde plannen thuisgekomen, maar dankzij ZZZ deed ik een stapje terug, ging nog een keer nadenken en nam daarna pas een beslissing.’

Wat gaf de doorslag om met supermarkten te beginnen?

‘In 1961, tijdens een studiereis in Amerika, ontmoette ik een directielid van Independent Grocers Alliances, de grootste supermarktketen van Amerika. Hij vond dat ik gewoon moest starten met een supermarkt. “Als je het niet kunt financieren, dan leen ik je direct een miljoen dollar zonder rente”, bood hij me aan. Dat heb ik afgeslagen, maar ik dacht wel: Als het zó makkelijk gaat, dan valt er met supermarkten geld te verdienen. Met dia’s uit Amerika ging ik in de avonduren bij mijn winkeliers langs met de boodschap: “Wie marktleider wil worden, moet het zo doen”.’

‘De grootste les die ik heb geleerd? ZZZ, oftewel Zeer Zuinig Zijn’ begin jaren tachtig, in crisistijd, zag het huidige jumbo het levenslicht. u dacht anticyclisch?

‘In die tijd startte de Consumentenbond met het vergelijken van prijzen in het vrijwillige filiaalbedrijf. Aldi en Edah bleken het goedkoopst. Wij waren met nog vijftien andere partijen als Spar en Kroon zo’n 25% duurder. Ik vreesde forse omzetdalingen en mokkende winkeliers. Op dat moment ontmoette ik Jan Meurs, die met zijn supermarkt Jumbo geweldige omzetten behaalde. Hij werd klant en daarmee ving ik de omzetdaling op. In 1983 namen we zijn winkel in Tilburg over en werden we steeds meer retailer in plaats van groothandel.

En in 1996 startte ik samen met mijn kinderen de huidige succesvolle Jumbo formule.’ van 1 vestiging in 1983 naar 600 in 2015. Wat is het geheim?

‘Ooit kwam ik in Amerika op een besloten feestje voor miljonairs terecht. Ze wilden me eruit gooien, maar ik kreeg de kans om één vraag te stellen: Hoe zijn jullie miljonair geworden? Ze antwoordden: “Wij hebben altijd gedaan wat de klant van ons wilde”. Die wijsheid schoot me te binnen toen we de formule voor de Jumbo-keten bedachten. Op basis daarvan heb ik drie doelen opgesteld: ik wil in Nederland de goedkoopste zijn, het breedste assortiment voeren en klanttevredenheid boven aandeelhouderstevredenheid stellen. Alleen op die manier zouden we ons kunnen onderscheiden van de concurrentie.’

en die keek stilzWijgend toe?

‘Ze hebben de eerste zeven jaar zitten slapen. Ze dachten: “Laat die uit Veghel maar, dat houden ze nooit vol”. Zo konden we in alle rust doorgroeien. Daarna was er voor de concurrentie geen houden meer aan. Zelfs de prijzenoorlog met Albert Heijn in 2003 kreeg ons er niet onder – we waren gewend om te vechten. We zijn erna trouwens nóg harder gegroeid.’ uW vader vroeg destijds of u in de zaak Wilde komen. heeft u dat ook aan uW kinderen gevraagd?

‘Ik heb het er bewust nooit met ze over gehad. Zelfs niet terloops laten vallen dat ik het wel leuk zou vinden. Ik was bang dat ze het dan voor hun gevoel toch een keer bij mij zouden moeten proberen. Ik heb ze altijd voorgehouden: Bepaal je eigen studie en je eigen toekomst. Zonder dat ze het van elkaar wisten, kwamen ze in een tijdbestek van drie maanden bij me solliciteren.’

PurSang 2 | 2013 25

PS2_22-26 COVERSTORY.indd 25

13-06-13 11:21

THE NEW JAGUAR F-TYPE.

YOUR TURN.

Nu bij uw Regionaal Jaguar Center

HOW ALIVE ARE YOU?

Min./max. gecombineerd verbruik: 9,0-11,1 l/100km, CO2-uitstoot resp. 209-259 g/km. Consumentenprijs vanaf â‚Ź 89.900,- prijs is incl. BPM en BTW en excl. kosten rijklaarmaken. Zie voor kosten en voorwaarden www.jaguar.nl. Leverbaar met 3.0 V6 Supercharged en 5.0 V8 Supercharged motoren.

JGRNGEN3W026 F-TYPE_Nationaal_PurSang_285Hx225_IC.indd 1

31/05/13 14:41

COVERSTORY

VADER ALS KRUIWAGEN? ‘Monique koos voor kaas, Frits voor brood en Colette voor vleeswaren. Op mijn wekelijkse stafvergadering met alle verantwoordelijken voor de verschillende afdelingen, bleek al snel dat zij betere omzetten draaiden en betere ideeën hadden dan hun collega’s. Daarmee bewezen ze dat ze meer in hun mars hadden en er niet zaten omdat ze louter het zoontje of dochtertje van waren.’

ZIJN UW KINDEREN NET ALS U OOK ‘BESMET’ MET HET ZZZ-VIRUS? ‘Ook zij doen geen gekke dingen, gelukkig. De aandelen zijn allemaal in het bezit van de familie, maar we hebben nog nooit één cent aan dividend ontvangen.’

BENT U NIET BANG DAT UW KINDEREN ELKAAR DE TENT UITVECHTEN? ‘Wat ik bijvoorbeeld erg mooi vond, was dat beide dochters op een dag bij me kwamen en zeiden dat ze Frits allebei ‘de leider’ vonden. Die rolverdeling is spontaan ontstaan.

Er is nog nooit een onvertogen woord gevallen – wat niet wil zeggen dat het doetjes zijn. Bovendien hebben we een familiestatuut, een dik dossier met daarin tientallen scenario’s voor situaties die in familiebedrijven voor een hoop ellende kunnen zorgen. Dat heb ik samen met de kinderen exact laten vastleggen. Wat dient er te gebeuren als een van hen zijn of haar aandelen wil verkopen of als er eentje naar Indonesië verhuist? Dat soort dingen.’

WAAR LET U ZOAL OP ALS U EEN JUMBO-WINKEL BEZOEKT? ‘Lege schappen is een doodzonde in ons vak! En ik kijk hoe medewerkers met klanten omgaan. Als een klant vraagt waar iets ligt, dan moet je niet zeggen: derde links, tweede rechts of zoiets. Nee, je loopt keurig mee en wijst het aan.’

ZITTEN ER GRENZEN AAN DE GROEI? ‘Ik zie ze niet. In de overgenomen Super de Boer-vestigingen hebben we een omzetstijging van 45% gerealiseerd. En in de overgenomen C1000-winkels gaat het ook goed. We blijven maar groeien. Dat blijft een ‘wow-factor’, waar we lol in hebben. Maar als mijn kinderen ook elke vijf jaar de omzet weten te verdubbelen, dan wordt Nederland op een dag te klein.’

U BANKIERT AL VELE JAREN BIJ VAN LANSCHOT. DAT BEVALT KENNELIJK GOED? ‘Een jaar of tien geleden ontmoette ik hier op de golfbaan Jac Bax, manager van de Special Clients Desk. Er was meteen een klik. Sindsdien geeft hij mij zeer regelmatig adviezen over

Karel van Eerd samen met zijn bankier Jac Bax op zijn golfbaan in Nistelrode.

‘Als mijn kinderen ook elke vijf jaar de omzet weten te verdubbelen, dan wordt Nederland te klein’ mijn beleggingsportefeuille. Daar luister ik graag naar. Het komt sporadisch voor dat ik niet naar hem luister – ach, ik denk het soms beter te weten. Maar er bestaat een groot onderling vertrouwen en ik vind dat hij zich erg goed inleeft in mijn manier van denken en doen. Over het rendement mag ik niet klagen, en dat is in deze tijd best bijzonder.’

DENKT U WELEENS AAN EEN WELVERDIEND PENSIOEN? ‘Ik voel me nog als een vis in het water. Elke ochtend om 07.00 uur bekijk ik de omzetten van de vorige dag en vergelijk die met voorgaande jaren. Er valt me dan altijd wel iets op en daar wil ik dan graag het fijne van weten. Ik leef bovendien nog steeds in de veronderstelling dat mijn kinderen mijn adviezen en mening op prijs stellen.’

Special Clients Desk

De Special Clients Desk van Van Lanschot bestaat uit een team van senior beleggingsadviseurs voor de actieve belegger met een belegbaar vermogen vanaf € 2 miljoen. Zij adviseren en begeleiden proactief met directe lijnen naar strategen, analisten en bestuurders en kunnen u voorzien van creatieve en afwijkende beleggingsideeën. De adviesfrequentie wordt naadloos op uw behoefte afgestemd. U geniet als actieve belegger een ruime bewegingsvrijheid en wordt niet beperkt in uw beleggingskeuzes.

Voor meer informatie kunt u bellen met Van Lanschot, Special Clients Desk, 073 548 85 52.

PurSang 2 | 2013 27

PS2_22-26 COVERSTORY.indd 27

13-06-13 11:21

BELEGGEN

Uitgelicht Een cliënt ontvangt elk kwartaal een Vermogensbeheerrapportage. Wat heeft Van Lanschot Bankiers drie maanden lang met uw vermogen gedaan en wat heeft dat opgeleverd? In deze rubriek lichten we telkens enkele termen uit een rapportage toe.

TEKST

Hans Verstraaten

Obligaties High Yield

Actieve allocatie

Dit zijn obligaties waarvan niet alleen het verwachte rendement (de yield) hoog is; ook het risico is relatief hoog. Dit kunnen bedrijfsobligaties zijn van relatief laag- gewaardeerde bedrijven, maar in dit geval zijn het beleggingen in staatsobligaties van opkomende landen (het zogenaamde Emerging Market Debt).

Die hebben een hoger verwacht rendement dan die van landen als Duitsland, Nederland en de VS. Maar als gezegd: het risico is dan ook navenant.

Uw portefeuille wordt beheerd met een langetermijnvisie, maar de financiële omgeving verandert steeds en ook dusdanig snel dat Van Lanschot gedurende het jaar de verdeling over bijvoorbeeld aandelen of obligaties daaraan zou willen aanpassen. Deze aanpassing gebeurt vanaf 1 januari via een innovatief beleggingsfonds in de vermogenscategorie Actieve Allocatie: het Allocation Fund. Hiermee worden wijzigingen op basis van Van Lanschots visie snel en efficiënt uitgevoerd. Overigens gebeurt actieve allocatie alleen in de portefeuilles met overwegend actief beheerde beleggingsfondsen.

28 PurSang 2 | 2013

PS2_28-29 UITGELICHT.indd 28

Alternatieve beleggingen Onder alternatieve beleggingen vallen bij Van Lanschot hedgefondsen. Het belangrijkste kenmerk van de meeste hedgefondsen is de beperkte samenhang van hun resultaten met de rendementen op de meer traditionele beleggingen zoals aandelen en obligaties.

Hedgefondsen maken geen gebruik van een obligatie- of aandelenindex als maatstaf voor hun prestaties, maar richten zich op het behalen van absolute positieve rendementen. Er zijn veel verschillende hedgefondsen met verschillende strategieën, variërend van aandelen tot obligaties met zeer lage kredietwaardigheid tot grondstoffen. Het is ook mogelijk om te beleggen in een fund of hedge funds. Dit investeert in een aantal verschillende hedgefondsen. Door de brede spreiding is het risico van een fund of hedge funds meestal lager dan wanneer u belegt in één enkel hedgefonds. In uw portefeuille wordt belegd in fund of hedge funds.

12-06-13 14:01

BELEGGEN

Retrocessies

Een retrocessie is een vergoeding die Van Lanschot vaak ontvangt van fondsbeheerders. Van Lanschot ontvangt deze vergoeding over het vermogen dat door cliënten van Van Lanschot is belegd in de beleggingsfondsen van die fondsbeheerder. De retrocessies ontvangt Van Lanschot als vergoeding voor marketing en research en voor werkzaamheden in het kader van informatieverstrekking aan cliënten over de beleggingsfondsen. Aan cliënten van Vermogensbeheer vergoedt Van Lanschot de retrocessies terug.

Ratings Een rating, ook wel kredietstatus of kredietbeoordeling genoemd, is een oordeel over de kredietwaardigheid van de uitgever van een obligatie door kredietbeoordelaar. Een rating wordt toegekend door een daarin gespecialiseerd bedrijf. De grootste ratingbureaus zijn Moody, Standard & Poors en Fitch. Het toekennen van een rating gebeurt na een (vaak omvangrijk) initieel onderzoek, en er is een jaarlijkse herhalingstoets. In geval er op enig moment twijfels ontstaan of een toegekende rating nog correct is, wordt aangekondigd dat de rating aan herziening is onderworpen. De ratings lopen uiteen van ‘uitzonderlijke kwaliteit’ (aangeduid als AAA), aanvaardbare kwaliteit (aangeduid als BBB) tot zeer zwak (aangeduid als CCC of lager). Lang waren er in Europa al meer dan tien landen met een AAA-rating, maar door de Europese schuldencrisis is dit aantal momenteel gedaald tot vier (Nederland, Oostenrijk, Finland en Duitsland).

Benchmark Een benchmark wordt gebruikt om de prestaties van een vermogensbeheerder te vergelijken met een bepaalde objectieve maatstaf. De keuze voor een benchmark vormt een onderdeel van het ‘beleggingsmandaat’: de set afspraken over de wijze waarop een vermogensbeheerder zijn werk zal doen. Een voorbeeld van een benchmark voor aandelen is bijvoorbeeld de AEX-index. Dit is een mandje van 25 aandelen van grote Nederlandse beursgenoteerde bedrijven. Tegenwoordig wordt vaker een breder gespreide benchmark gebruikt. Van Lanschot hanteert voor de categorie Aandelen een gewogen benchmark die bestaat uit 50% MSCI Europe en 50% MSCI World. Naast een benchmark voor aandelen hanteert Van Lanschot ook benchmarks voor obligaties en indien u daarvoor kiest, alternatieve beleggingen. Afhankelijk van het risicoprofiel dat is gekozen worden deze benchmarks gewogen, zodat hiermee ook een benchmark voor dat risicoprofiel kan worden berekend.

Dit artikel betreft een fictieve portefeuille.

PurSang 2 | 2013 29

PS2_28-29 UITGELICHT.indd 29

12-06-13 14:01

BELEGGEN

Bewolkt met opklaringen Florissant is het economische klimaat nog niet. Maar de kans op zonnige perioden neemt toe. Aandelen gedijen goed bij dit weertype, meent Luc Aben, hoofdeconoom van Van Lanschot Bankiers. tekst

Jan Smit Gracia Lam, portret Patrick Verbeeck

illustratie

30 PurSang 2 | 2013

PS2_30-33 INTERVIEW_ABEN.indd 30

12-06-13 14:02

BELEGGEN

PS2_30-33 INTERVIEW_ABEN.indd 31

12-06-13 14:02

BELEGGEN

J

ubelende berichten in de financiële media. Op Wall Street heeft de Dow Jones-index onlangs voor het eerst de magische grens van 15.000 punten doorkliefd. Ook op de andere toonaangevende beurzen blinken de aandelenkoersen uit. In de reële economie daarentegen is van euforie nog geen sprake. Zeker niet binnen de eurozone. De werkloosheid stijgt, de economische groei stagneert – veel landen stevenen dit jaar zelfs af op krimp – en het aantal bedrijven dat failleert, breekt maand op maand records.

Leven beleggers in een parallel universum? Of is de discrepantie tussen de financiële wereld en de economische werkelijkheid kleiner dan de cijfers willen doen geloven?

‘Er is wel degelijk een duidelijke correlatie,’ vertelt Luc Aben, hoofdeconoom van Van Lanschot Bankiers. ‘Maar dat geldt niet zozeer voor de korte termijn. Daar spelen andere factoren mee, zoals het genereuze geldbeleid van de Europese Centrale Bank (ECB). Daardoor worden beleggers gedreven richting aandelen en bedrijfsobligaties.’

Aandelen mogen het dan al een tijdje goed doen, ze zijn nog steeds koopwaardig, voegt Aben toe. ‘Kijk je naar de risicopremies, dan zitten we bijna op het dubbele van het niveau waarop aandelen interessant worden. Dat geldt voor Europa en voor de groeilanden.’ Van belang daarbij volgens Aben: de bedrijfsresultaten stellen niet teleur. Aan die resultaten liggen echter vooral saneringen en andere kostenverminderingen ten grondslag. Om structureel goed te kunnen blijven presteren, moeten de inkomsten volgens hem omhoog.

‘Zelfs de langste reis

begint met de eerste stappen’

Lichtpuntjes Nee, jubelen over het economische klimaat, dat doet de hoofdeconoom van Van Lanschot nog niet. Hij ziet wel lichtpuntjes. Ook op macro-economisch gebied. De Verenigde Staten, de locomotief van de wereldeconomie, stevenen dit jaar af op een groei van ongeveer 2%. ‘Is dat fantastisch?

Nee. Maar het is wel goed. Zeker in het licht van de automatische overheidsbezuinigingen die sinds begin dit jaar van kracht zijn, omdat de Amerikanen er maar niet in slagen te komen tot een nieuw bezuinigingsakkoord.’ Aben is voorzichtig optimistisch over de Amerikaanse economie. De hoofdeconoom wijst op het aantrekken van de kredietverlening waardoor bedrijven weer meer gaan investeren. De banengroei lijkt daarentegen wat af te nemen. ‘Wij gaan ervanuit dat deze trein in een rustig tempo blijft doorrijden,’ stelt hij.

China blijft het ook goed doen met een verwachte groei van 7,5% tot 8%. Teleurstellende cijfers, vinden sommige beleggers. Daar is de beleggingsstrateeg het duidelijk niet mee eens. ‘Twee jaar geleden, toen er nog sprake was van een onstuimige groei, zei iedereen: we hopen op een zachte landing met meer interne groei en minder staatsinmenging.

Dat zien we nu allemaal gebeuren. Zelfs de yuan, de Chinese munt, krijgt wat meer ruimte. Dan moet je nu niet klagen. Te snelle hervormingen kunnen het hele systeem ontwrichten.

Dat is slecht voor de Chinezen en ook voor ons.’

Aben is mild. Zelfs de ontwikkelingen binnen de eurozone kunnen hem in zekere mate bekoren. Hij heeft lof voor de maatregelen van de ECB. Zonder er ook maar een euro aan te spenderen (!) hebben de Outright Monetary Transactions (OMT), het ECB-programma voor het opkopen van obligaties in landen met hoge schulden, hun werk gedaan. De rente op Spaanse en Italiaanse staatsobligaties is fors gedaald. Tot lagere krediettarieven hebben de maatregelen echter nog niet geleid, omdat de banken in deze landen huiverig zijn voor nieuwe stroppen.

De econoom houdt het daarom voor mogelijk dat Mario Draghi, president van de ECB, binnenkort een nieuw konijn uit zijn hoge hoed tevoorschijn tovert. Een maatregel die banken meer vertrouwen moet geven, iets in de garantiesfeer zou bijvoorbeeld kunnen. Aben: ‘Wil je de economie echt stimuleren, dan moet de rente op kredieten lager zijn dan het niveau van je economische groei plus je inflatie. Dat is een wetmatigheid.

In een land als Spanje is daarvan nog geen sprake.’

Japan: sleeping beauty Cyprus is een ander lichtpuntje binnen de eurozone, vindt Aben. Voor het eerst sinds het uitbreken van de eurocrisis draait niet meer alleen de overheid op voor de sanering van noodlijdende banken, De Cypriotische aanpak geeft lucht aan de plannen voor de oprichting van een bankenunie, het plan om alle landen binnen de eurozone mee te laten betalen als er weer een grote bank in de problemen komt. Als aandeel-, obligatie- en depositohouders ook moeten bloeden, zullen sterke landen binnen de eurozone eerder ja zeggen tegen zo’n bankenunie. Immers, dan kunnen de kosten over meer partijen worden uitgesmeerd, redeneert Aben.

De discussie over een bankenunie zou volgens de econoom

32 PurSang 2 | 2013

PS2_30-33 INTERVIEW_ABEN.indd 32

12-06-13 14:02

BELEGGEN

opleving signaleert Aben al. Uitzendbureaus zien de arbeidsmarkt in Zuid-Europa weer voorzichtig aantrekken. ‘Een flauw schijnend lichtje,’ aldus Luc. ‘Maar zelfs de langste reis begint met de eerste stappen.’ Amerikaanse aandelen zijn volgens de bank momenteel neutraal gewaardeerd.

Staatsobligaties blijven uit de gratie bij Van Lanschot. Met uitzondering van schuldpapier van groeilanden in lokale valuta.

Tegenover bedrijfsobligaties staat de bank momenteel vrij ambivalent. Het extra rendement is nog net voldoende om deze obligaties aan te houden, maar als het rendement nog iets verder daalt, gaat de bank winst nemen. De risico’s zijn toegenomen, zeker voor wat betreft obligaties van banken en andere financials. Aben noemt dat het ‘Dijsselbloem-gevaar’: de kans dat obligatiehouders moeten meebetalen als er opnieuw banken in de problemen komen. de komende maanden wel eens kunnen oplaaien. Over een paar maanden verhuist het bankentoezicht vanuit de nationale centrale banken naar de ECB. Aben acht de kans reëel dat die Europese toezichthouder de teugels aantrekt. Dit zou de roep om een Europees vangnet opnieuw luider doen klinken.

Bemoedigend vindt de hoofdeconoom de verminderde druk op de eurolanden om extra te bezuinigen. Koste wat kost vasthouden aan de eerder vastgestelde normen kan funest zijn, meent hij. Maar deze landen moeten die extra ruimte dan wel gebruiken voor nieuwe hervormingen waar de economie op de lange termijn baat bij heeft. Maatregelen op het gebied van bijvoorbeeld de woningmarkt, pensioenen en de zorg – allemaal domeinen die substantieel hebben bijgedragen aan de stijgende staatsschulden.

Een andere economische grootmacht met potentie is volgens Aben Japan. Best mogelijk dat deze sleeping beauty binnenkort uit een al twintig jaar durende deflatiedip ontwaakt. Net als de Amerikaanse Federal Reserve koopt de Japanse centrale bank massaal staatsleningen op. Dat kan de inflatie en de consumptie aanwakkeren. Door de koersdaling van de yen krijgt ook de export de wind in de rug. Allemaal veelbelovend, vindt de hoofdeconoom. ‘Het is niet de eerste keer dat de Japanners de economie een impuls proberen te geven, maar dit plan wekt hoge verwachtingen.’

inflatiegevaar weggeëbD Aanleiding om weer een groter deel van de portefeuille in grondstoffen te investeren, ziet Aben evenmin. ‘We zitten daar neutraal in vanwege de noodzaak tot diversificatie. Willen we die positie ophogen, dan moet de economie fors groeien.’

China was volgens Aben de motor van de onstuimige grondstoffenmarkt. Doordat de Chinezen meer consumeren in plaats van investeren, is die motor weggevallen. De dalende goudprijs is in dit opzicht illustratief. Uit angst voor horrorscenario’s stapten veel beleggers de afgelopen jaren in goud.

Ook de inflatie geeft volgens hem vooralsnog geen aanleiding weer in goud en andere edelmetalen te stappen. ‘Zolang het gedrukte geld niet rolt, komt er geen inflatie,’ besluit Aben. ‘De grondstoffenprijzen, de lonen, de consumptie: alles daalt. Dus ik zie niet in waar die inflatie vandaan moet komen.’

Volg Luc Aben via zijn blog op www.vanlanschot.com of op Twitter: @Luc_Aben

‘Dijsselbloem-gevaar’ ‘De mogelijkheid van een economische opleving heeft Van Lanschot doen besluiten weer mondjesmaat wat Japanse aandelen in de modelportefeuille op te nemen. Zoals gezegd: het beleggingsklimaat voor aandelen is sowieso goed,’ vindt Aben. Voor Europese aandelen en aandelen van bedrijven in de groeiregio’s is de risicopremie al voldoende en door het overschot aan liquiditeiten kunnen de koersen de komende maanden verder stijgen. Mogelijk is er zelfs sprake van een zichzelf versterkend effect, denkt hij. In de financiële wereld wordt al gesproken van the great rotation, het rotatieeffect dat optreedt als beleggers in groten getale switchen van vastrentende naar variabele waarden.

Mocht de economie in de tweede helft van dit jaar wat aantrekken, dan gaat Van Lanschot de positie in aandelen mogelijk iets verder uitbouwen. De eerste voortekenen van zo’n

PurSang 2 | 2013 33

PS2_30-33 INTERVIEW_ABEN.indd 33

12-06-13 14:02

Schoonheid vraagt onderhoud Als trotse eigenaar van een Rapsody wilt u op ieder gewenst

op te nemen met het Rapsody Yachts Service Centre.

moment zorgeloos kunnen genieten van uw jacht. Rapsody

Zie voor meer informatie: rapsody.nl/service

Yachts heeft daarom een Service Centre om al uw zorgen uit handen te nemen. De werkzaamheden die wij verrichten

Rapsody Yachts werkt ondertussen aan meer schoonheid.

kunnen variëren van lakwerk, tot technisch onderhoud,

Dit jaar worden twee nieuwe modellen onthuld: de R32

tot het regelen van een (winter)stalling. Goed onderhoud

en de R38. Van deze laatste wordt hierboven een tipje van

is immers een waardevermeerdering van uw Rapsody.

de sluier opgelicht. Op rapsody.nl vindt u meer informatie

Hierbij nodigen wij u van harte uit om vrijblijvend contact

over deze schitterende nieuwe jachten.

Maak uw iPhone 5 nog stijlvoller en schokbestendiger met een exclusieve cover van Rapsody. Als eigenaar van een Rapsody ontvangt u hem gratis.

Check rapsody.nl/iphone

It Bûtlân 13, 8621 DV Heeg • T +31(0)515-44 23 27 • F facebook.com/rapsodyyachts • E info @ rapsody.nl • www.rapsody.nl

20001136_rapsody_adv_pursang.indd 1

05-06-13 15:11

BELEGGEN

adidas wil nummer worden In deze rubriek komt telkens een bedrijf aan bod waarvan het aandeel door Van Lanschot goed gewaardeerd wordt.

Naam adidas (met een kleine a).

VestigiNgsplaats Het Beierse Herzogenaurach, in de buurt van Neurenberg.

Het stadje wordt in tweeën gesplitst door de rivier de Aurach.

Aan de ene kant van de rivier bevindt zich adidas, aan de andere kant concurrent Puma. geschiedeNis De gebroeders Rudolf en Adolf Dassler begonnen in de jaren twintig van de vorige eeuw met de productie van sportschoenen. Voor en tijdens de oorlog werkten ze voor het Duitse leger, onder meer middels de productie van laarzen. Rudolf sloot zich aan bij de SS; dat althans dachten de Amerikaanse troepen die hem na de oorlog arresteerden. De informatie was overigens afkomstig van broer Adolf; het boterde al lange tijd niet tussen de twee broers.

Rudolf besloot, in 1948, voor zichzelf te beginnen, met het – toen – twee strepen tellende merk Puma. Adolf noemde zich, om begrijpelijke redenen, niet langer Adolf maar Aldi en formuleerde op basis van die voornaam en zijn achternaam zijn drie strepen tellende merk: adidas. De twee bedrijven bevochten elkaar nog net niet op leven en dood, al scheelde het af en toe weinig. Begin jaren zeventig bijvoorbeeld speelde het hele Nederlandse elftal op adidas-schoenen, minus die ene speler dan: Johan Cruijff, die werd gesponsord door Puma. Een lange strijd volgde: Puma dreigde het contract stop te zetten als Cruijff tijdens interlands met drie strepen zou verschijnen, adidas dreigde het contract met de KNVB te verscheuren als hij met twee strepen zou spelen. Puma won de strijd – Cruijff speelde op het WK ’74 met twee strepen – maar commercieel

bleef Puma steeds verder achter bij het snelgroeiende adidas.

In die groei kwam echter langzaamaan de klad, zeker in de jaren tachtig, toen de wereldmarkt werd gedomineerd door Nike en Reebok. Pas begin jaren negentig kwam er weer schot in de zaak, dankzij een nieuwe CEO, de eerste van buiten de familie Dassler, zelfs van buiten Duitsland: de even deftige als ambitieuze Fransman Robert Louis-Dreyfuss, afgestudeerd aan de Harvard Business School. Hij verklaarde dat adidas onder zijn leiding eerst en vooral een marketingbedrijf zou zijn met gesponsorde atleten als belangrijkste marketingtool. In 1995 ging het bedrijf naar de beurs. In 1996 sponsorde het maar liefst 6000 atleten tijdens de Olympische Spelen in Atlanta, onder wie 220 medaillewinnaars. In 2006 werd de officiële naam adidas AG. adidas Versus Nike De grootste sportschoenen- en sportkledingmarkt was en is de Verenigde Staten, waar het Amerikaanse Nike al decennialang marktleider is. Het wilde tot nu toe niet lukken om Nike te verslaan. Het leek even op te schieten in 2006, toen adidas Reebok overnam, toen de nummer 3 op de Amerikaanse markt. Maar anno 2013 is Nike nog steeds – substantieel – groter dan adidas. Niet alleen in de Verenigde Staten, maar wereldwijd. In geld uitgedrukt: Nike haalde in 2012 wereldwijd een omzet van ruim € 16 miljard, adidas bleef steken op € 13 miljard. Beide merken blijven groeien, ook tijdens deze crisis-jaren, maar Nike iets sneller dan adidas.

De strijd tussen de twee wordt niet alleen gestreden via sponsorcontracten en marketingcampagnes, maar ook met steeds geavanceerdere materialen en technieken waarmee de schoenen worden gemaakt. Maart dit jaar kwam adidas met de Energy Boost, een sportschoen die (claimt het merk althans) soepeler en beter loopt dan welke Nike-sportschoen dan ook. Adidas wil er dit jaar één miljoen paar van verkopen in de Verenigde Staten en, nog ambitieuzer, binnen vijf jaar de nummer 1 zijn in de VS – en in de wereld.

adidas op de beurs

tekst

Hans Verstraaten

Sterke marktposities, overtuigend margepotentieel en is aantrekkelijk gewaardeerd.

Door decennia van investeringen in productinnovatie en marketing heeft adidas gebouwd aan een sterk merk. Daardoor is het nu de tweede grootste speler ter wereld. In de belangrijkste groeimarkten, China en Rusland, heeft adidas het grootste marktaandeel.

Van Lanschot vindt dat de onderneming overtuigend margepotentieel heeft. Sinds 2009 stijgt de operationele marge gestaag. Nog altijd ligt deze vier procentpunt onder die van Nike (de sectorgenoot met de grootste gelijkenis). Wij verwachten verdere margegroei door focus op operationele efficiëntie en een verschuiving van omzet naar regio’s met een hogere marge. Bovenal vinden we het aandeel aantrekkelijk gewaardeerd. Op basis van waarderingsratio’s (koers/winst, ondernemingswaarde/bedrijfsresultaat) is de onderneming goedkoper dan het gemiddelde van sectorgenoten (Nike, Puma, Asics). Ook heeft adidas op basis van verwachte kasstromen het meeste koerspotentieel van deze groep. Binnen dit segment heeft adidas onze absolute voorkeur.

PurSang 2 | 2013 35

PS2_35 INDRUKWEKKEND AANDEEL.indd 35

17-06-13 14:01

FOTOGRAFIE Gerard van Beek

CLIËNTEN

‘Ruimteschip’ Decos heeft de toekomst in huis Op het Space Business park te Noordwijk lijkt de toekomst verbazend dichtbij. Zeker in het gebouw van Decos, dat bedrijven hoogwaardige technische oplossingen levert. Eigenaar Paul Veger verzorgt de rondgang voor Petra Goddijn, private banker van kantoor Leiden, en de auteur.

TEKST

Edwin van Dongen Hermien Lam

PORTRET

D

Paul Veger

irecte buurman van Decos is het Europees ruimtevaartcentrum ESA-ESTEC, vooral sinds de langdurige tweede ruimtereis van André Kuipers niet onbekend in Nederland. Het gebouw van Decos lijkt een groot ruimteschip gesitueerd in een maanlandschap. De Marslander Spirit zie je met enige fantasie zo voorbij rijden. Dat is ook precies de gedachte geweest achter de opdracht aan INBO-architecten. Het gebouw weerspiegelt het innovatieve denken van Paul Veger, die zich nergens enige beperking heeft opgelegd. Met plezier heeft hij alle gebruikelijke architectonische uitgangspunten genegeerd.

36 PurSang 2 | 2013

PS2_600_WISSELSPREAD.indd 36

12-06-13 14:29

CLiËNTEN

Doel van het ontwerp: doelmatigheid, duurzaamheid en transparantie. Belangrijke elementen zijn ruimte en licht. Witte vloeren, grote glazen scheidingswanden, witte trappen met glazen leuningen en veel, hoofdzakelijk draadloze, apparatuur.

Om het interieur niet te statisch te maken zijn er veel planten.

Niet gewoon in klassieke plantenbakken, maar hoofdzakelijk welig groeiend onderuit witte bakken die aan het plafond hangen. En dan zijn er de wanden – die lopen schuin, allemaal.

Duurzaam en DoorDacht De gedachte achter het schuin lopen van de wanden? Duurzaamheid. Niemand mag in dit pand kasten neer kunnen zetten om dossiers of ander papierwerk op te slaan. Paul Veger: ‘Mijn bedrijf heeft het papiergebruik met 95% gereduceerd. De thema’s efficiency en duurzaamheid zijn hier extreem ver doorgevoerd. Dat concept bieden we ook onze klanten aan. Bij minder papiergebruik functioneert een bedrijf of organisatie merkbaar effectiever. Gemeenten zijn na invoering van ons systeem sneller en efficiënter gaan werken.

Daardoor verbeterde hun besluitvorming drastisch.’

De bezoekers komen langs een wit plateau. Hierop ligt een grote meteoriet, gevonden in de Argentijnse regio Campo del Cielo en gedoopt tot ‘meteorite Formosa’. De meteoriet is zo geplaatst dat wanneer de zon op 21 juni rond 13.44 uur op zijn hoogste punt staat, het volle licht erop valt vanuit een schuin raam in het plafond.

Het gesprek gaat verder over innovatief denken en werken.

Zo is er een vergaderzaal met een statafel, hetgeen uitnodigt tot kort en bondig vergaderen. Paul Veger: ‘Eerlijk gezegd is deze zaal tot nu toe het minst in gebruik. Aan sommige zaken moet je wennen. Elke vergaderruimte heeft aan de buitenkant een elektronische tablet. Vanuit Outlook boek je de ruimte. is deze niet in gebruik, dan kun je direct zelf reserveren via het touchscreen van de tablet. Efficiënter gebruik, waardoor minder ruimtes nodig zijn.’

Langzame koffie Zelfs over koffiepauzes is hier nagedacht. in een centrale ruimte beneden, ‘Starbucks’ genaamd, staat een apparaat dat extreem langzaam koffie zet, zij het wel bijzonder goede.

Het dwingt mensen contact met elkaar te leggen.

Lang niet alles werkt nog zoals ze het zich bij Decos hadden voorgesteld, vertelt Paul. ‘Maar dat hoort bij innovatie, learning-by-experience. Een witte gietvloer is mooi, maar niet erg praktisch. Bovendien plakt de vloer door een hinderlijke productiefout. Verder maakte de crisis het lastiger om krediet te krijgen voor de bouw. De negen maanden vertraging hebben we dankbaar gebruikt om het concept nog verder uit te werken. Daardoor konden we onder het geplande budget bouwen.’ actief in inDia Zo zou je nog bijna vergeten de activiteiten van het bedrijf te bespreken. Pauls rechterhand Moniek Hop wijst de bezoekers op een grote elektronische kaart van Nederland. ‘Kijk, hier zie

je waar het wagenpark zich bevindt. Daar werkt iemand thuis, in Amsterdam is een vergadering, kortom een uniek car-tracksysteem. Per auto kunnen we zien of de bestuurder zuinig rijdt en maandelijks publiceren we wie de minste brandstof heeft verbruikt; duurzaamheid ten top kortom. Er is een private button geïnstalleerd zodat we om de privacy te waarborgen niet kunnen zien waar iemand is als hij de auto privé gebruikt.

Zakelijk hebben we afgesproken dat we de auto altijd volgen.

Voor ons staan duurzaamheid en openheid op één lijn. Wij hebben niets te verbergen, dat verwachten we ook van onze medewerkers. Overigens is dit één van de grotere systemen die wij leveren aan cliënten. Over twee jaar moet het systeem gebruikmaken van Galileo, een Europees gps-satellietnetwerk, hetgeen de verbintenis met ESA-ESTEC verduidelijkt.’

Verder bouwt Decos in india onder meer apps voor gebruik in de medische wereld, maar ook voor andere gebruiksdoeleinden. Dat gebeurt niet uit kostenoverwegingen op die plek, zegt Paul Veger. ‘in Nederland bestaat een gebrek aan technisch gekwalificeerd personeel en dat maakt het onmogelijk hier dergelijke producten te ontwikkelen. Daarginds heb ik 125 technisch hooggeschoolde medewerkers.’

PurSang 2 | 2013 37

PS2_600_WISSELSPREAD.indd 37

12-06-13 14:29

CLiËNTEN

‘Kansen grijpen als ze zich voordoen’ Een mooi beroep, accountancy, vindt Bert Tuinsma die onlangs gestopt is als partner bij Ernst & Young. ‘Ik heb altijd dingen gedaan die ik leuk vond en kansen gegrepen als ze zich voordeden.’ Met zijn bankier Robert Adolfse blikt hij terug op de voorbije tweeëndertig jaar - én vooruit, naar een nieuwe levensfase.

B

ert Tuinsma: ‘ik ging altijd met veel plezier naar mijn werk. ik heb mijn carrière niet precies uitgestippeld en heb zelfs nooit gesolliciteerd. Maar als er kansen voorbijkwamen, greep ik ze, zoals toen ze mij van de universiteit plukten om bij Moret & Limperg te komen werken. Meestal besteedde ik de helft van mijn tijd aan cliënten en de andere helft aan vaktechnische ontwikkeling en implementatie. ik houd van research en modellen en bedenk graag handvatten voor hoe je in de praktijk met externe regels omgaat. Zo was ik betrokken bij de ontwikkeling van kwaliteitsstandaarden voor al onze internationale kantoren en heb ik leidinggegeven aan de implementatie van elektronische dossiervorming. Die nieuwe ontwikkelingen voerden me vaak voor kortere of langere tijd naar buitenlandse vestigingen in Toronto, Cleveland, Bangkok en Delhi. En door heel Europa. Daarnaast heb ik affiniteit met het onderwijs. ik geef graag les aan jonge mensen en heb bij Ernst & Young veel managers opgeleid.’

Drs. L. (Bert) F.G. Tuinsma RA (1953) HBS-B / Economie en accountancy, Rijksuniversiteit Groningen / Wetenschappelijk medewerker / Administratieve Organisatie, Rijksuniversiteit Groningen / Accountant/medewerker Moret & Limperg, Groningen (1980-1989) / Partner (Moret) Ernst & Young, Rotterdam en Breda, (1989-2012) / Bert Tuinsma Advies, Auditing, Quality Reviews, Training, Education (vanaf 2012).

Veranderingen Robert Adolfse, senior banker bij Van Lanschot Bankiers: ‘Er is in de afgelopen tweeëndertig jaar wel veel veranderd in de financiële wereld. Dat geldt voor banken, die moeten nadenken over hoe ze de cliënt verder kunnen helpen, en ook voor andere business professionals, zoals accountants.’

Dat beaamt Tuinsma. Het vak is veranderd, meent hij. ‘Ondernemingen worden met de dag complexer en het groeiende aantal regels waaraan accountants gebonden zijn maken het vak er niet leuker op. Zeker niet als politiek en pers je als accountant neersabelen, zoals de laatste jaren gebeurt. Een trieste ontwikkeling, vind ik, waarbij professionaliteit, vrijheid en creativiteit steeds meer in het gedrang komen. Je kunt je tijd beter besteden aan de echte risico’s dan aan al die regels en bijzaken. Accountants vinken zich tegenwoordig suf, je moet je aan tál van regels houden en er is weinig tijd meer voor spannende discussies.’

‘Jezelf blijven,’ adviseert Bert Tuinsma, op de vraag van Robert Adolfse wat hij jonge accountants aanraadt: ‘Probeer binnen de kaders je eigen professionaliteit en eigen keuzes te volgen. Want het blijft een mooi vak en ik vind het na al die jaren ook wel weer logisch dat de jongere generatie het overneemt.’ genoeg in de pot?

Voor business professionals zoals accountants en advocaten geldt meestal dat tijdens het werkende leven inkomen op den duur vermogen wordt. Stoppen ze, dan wordt het vermogen hun inkomen voor de daaropvolgende jaren. De uitgaven blijven de eerste jaren meestal gelijk en vanaf zeventig jaar gaan de meeste mensen minder uitgeven en kleiner wonen.

38 PurSang 2 | 2013

PS2_600_WISSELSPREAD.indd 38

12-06-13 14:33

CLiËNTEN

Bert Tuinsma (rechts) met zijn bankier Robert Adolfse.

‘Als je stopt, moet je dus weten of er genoeg in de pot zit,’ zegt Tuinsma. ‘ik werd op mijn vijfendertigste partner bij Ernst & Young, dus ik had ruim twintig jaar om mijn schaapjes op het droge te krijgen. Partners stoppen bij ons uiterlijk op hun zestigste. ik ben in 2007 naar Van Lanschot gestapt voor advies. Misschien had ik dat eerder moeten doen, maar ik dacht altijd: het komt wel goed.’

Robert Adolfse vult aan: ‘Partners werken erg hard en hebben weinig tijd om hun eigen financiën te regelen. Als ze stoppen, vervallen bovendien veel dingen die ‘de zaak’ altijd regelde, zoals pensioenrechten, jaaropgave, fiscale aangifte, estateplanning, enzovoort. Wij adviseren daar graag bij. Geeft ons adviestraject jou genoeg rust voor de toekomst?’

‘Mij wel,’ reageert Tuinsma. ‘Maar mijn vrouw nog niet helemaal. ik ben in elk geval blij dat ik deze stap gezet heb en ik vind het contact heel plezierig.’

Bij deze levensfase komt overigens meer kijken dan sommetjes maken, weet Adolfse uit ervaring. ‘Behalve de vermogensregie komt er ook een moment dat je je moet afvragen of je alles goed geregeld hebt voor de nabestaanden. Zo bespreken we regelmatig met cliënten en hun familieleden hoe alles voor later geregeld is.’

Platform De meeste ex-partners worden na hun pensioen geen tvkijkers, weet Robert Adolfse. ‘Van Lanschot wil hen daarom een platform aanbieden, een netwerk van gelijkgestemden.

Die ontmoeten elkaar bijvoorbeeld bij golftoernooien en een lunch op Prinsjesdag om de Miljoenennota te bespreken.’

Bert Tuinsma heeft in elk geval geen tijd voor programma’s

‘Ik werd op mijn vijfendertigste partner bij Ernst & Young, dus ik had ruim twintig jaar de tijd om mijn schaapjes op het droge te krijgen’ als Koffietijd. Als Adolfse hem vraagt of zijn werk zijn leven uitmaakte, antwoordt hij volmondig: ‘ik ging elke dag met veel plezier naar mijn werk. Nadeel is wel dat ik veel reisde en mijn vrouw en kinderen minder zag. Gelukkig gaf mijn vrouw me de kans om deze carrière te maken. En de familie ging soms ook mee.’ inmiddels loopt zijn agenda alweer vol. Colleges geven aan Tilburgse accountancystudenten, examens afnemen bij de Erasmus Universiteit en de Universiteit van Amsterdam adviseren bij een softwarebedrijf, quality reviews maken voor het NiVRA (Nederlands instituut van Registeraccountants), het voorzitterschap van de Stichting Zeker Online…

Bert Tuinsma: ‘Het kwam allemaal vanzelf op mijn pad, ik ben er niet naar op zoek gegaan. ik had eigenlijk gedacht meer tijd te krijgen om te gaan zeilen. En om te reizen samen met mijn vrouw, als toerist in plaats van als zakenreiziger. Wie weet dit jaar.’ www.vanlanschot.nl/businessprofessionals

PurSang 2 | 2013 39

PS2_600_WISSELSPREAD.indd 39

12-06-13 14:29

BANCAIR

Opschalen is een must, maar hoe doe je dat?

In deze rubriek bespreken we telkens een herkenbaar dilemma. Gerco Brandpreventie was na een sterke bloeiperiode toe aan een volgende stap. Dat plaatste de top van het bedrijf voor een lastige keuze: zelfstandig verder groeien, uitbreiden via een overname of een partner aantrekken? Het werd het laatste. Directeuren Danny van Goudzwaard en Roy Monnichmann leggen uit waarom.

HET DILEMMA TEKST

Annemarie van der Tuijn

40 PurSang 2 | 2013

PS2_40-41 DILEMA GERCO.indd 40

12-06-13 14:11

BANCAIR

V

an bescheiden familiebedrijf tot marktleider in Nederland; Gerco volgt een evenwichtig groeipad. De onderneming ontwikkelt en produceert brandwerende materialen en toepassingen voor zowel nieuwe als bestaande bouwwerken zoals kantoren, ziekenhuizen en gevangenissen. Gerco dankt haar toonaangevende positie onder meer aan haar kwaliteitsbenadering: om de juiste toepassing van haar materialen te garanderen, verzorgt Gerco zelf ook de montage. Ondanks de crisis en de malaise in de bouw blijven de vooruitzichten positief, vooral omdat bestaande bouwwerken aan strenge brandveiligheidseisen moeten blijven voldoen. Maar biedt dat voldoende ruimte om de groeiambitie van Gerco te verwezenlijken?

Investeerder en klankbord Die vraag besprak de directie halverwege 2008 met huisaccountant PwC en dat betekende het begin van een gedegen heroriëntatieproces. Het doel: het uitbouwen van het producten- en dienstenpalet en expansie over de grens.

Van Goudzwaard: ‘We hebben verschillende mogelijkheden afgewogen. Autonoom groeien was gegeven de marktontwikkeling niet reëel. Ook een strategisch partnerschap met bijvoorbeeld een groot bouwbedrijf bleek geen optie. We zijn actief in een nichemarkt en lopen het risico te verzuipen in het volume van zo’n partner. Bovendien gingen we graag de uitdaging aan om onze positie vanuit onze nichekennis zelfstandig uit te bouwen. Dat betekende dat we op zoek moesten naar een investeerder die ons die ruimte zou bieden.’

Het ging daarbij om meer dan een kapitaalinjectie, benadrukt Monnichmann. ‘In de voorbereidende periode met onze accountant hebben we een goed inzicht in onze organisatie gekregen. We hebben ons toen gerealiseerd dat we een deskundige partner aan boord moesten halen die ons zou kunnen ondersteunen bij het uitrollen van onze strategie. Het ging ons ook om een klankbord.’ ‘We namen eventuele toekomstige acquisities mee in het denkproces’, vult Van Goudzwaard aan. ‘Het leek ons om die reden verstandig om te kiezen voor een partner die daar zijn vak van heeft gemaakt.’

‘We zochten een investeerder die ons ruimte zou bieden’ Van Lanschot wil optrekken met de groei van het bedrijf, zonder het over zijn toeren te laten draaien. Die verbondenheid en ook het begrip voor onze organisatie en cultuur bevielen ons zeer. Het is per slot van rekening niet niks om een deel van je bedrijf uit handen te geven.’

Van Lanschot nam in april 2010 een belang van 40% in Gerco. Van Goudzwaard en Monnichmann hebben elk nog 27% van de aandelen in bezit (dat was 45%) en er is nog een medewerkersparticipatie van 6% (dat was 10%). Daarnaast is er een Raad van Commissarissen aangesteld.

Van Goudzwaard: ‘Dat betekende voor ons een wat andere invulling van onze directietaken. Het is soms nog wennen, maar we hebben met deze stap naar verdere professionalisering de juiste keus gemaakt. We zitten met regelmaat met Van Lanschot aan tafel en dat is bijzonder prettig en positief.’

voorbereiding Van Goudzwaard en Monnichmann kijken tevreden terug op de transitie. ‘De samenwerking verloopt prima en we hebben er als directie erg veel van geleerd’, stelt Van Goudzwaard. ‘Je kijkt met andere ogen naar je organisatie en leert de sterke en zwakke punten kennen. Dat loont. En in een latere fase hebben we bijvoorbeeld de manier waarop wij periodiek aan Van Lanschot rapporteren met elkaar moeten afstemmen.

Ook daar hebben we veel van opgestoken. Bovendien leverde Lange termijn het transitieproces ervaring en kennis op voor transacties of Het zoekproces leverde meerdere geïnteresseerde partijen acquisities in de toekomst.’ op, maar de directeuren kozen voor Van Lanschot De Gerco-directeuren geven tot slot nog graag een welParticipaties, een volle dochter van Van Lanschot Bankiers. gemeend advies mee: beknibbel niet op de voorbereiding.

Vooral op basis van de visie van de nieuwe partner, vertelt Van ‘Wij hebben er veel tijd in gestoken, waardoor de transitie rusGoudzwaard. ‘Van Lanschot investeert met een visie voor de tig en voorspelbaar is verlopen. Dat is belangrijk geweest voor langere termijn; we hebben geen exitperiode afgesproken. de organisatie. De situatie is daardoor snel geaccepteerd.’

PurSang 2 | 2013 41

PS2_40-41 DILEMA GERCO.indd 41

12-06-13 14:11

BELEGGEN

De kunst van beleggen bij een lage rente De rente op staatsobligaties is historisch gezien nog erg laag, maar zal naar verwachting op de middellange termijn oplopen. Wat betekent dit renteklimaat voor het beleggingsbeleid van Van Lanschot Bankiers? Hoe speelt de bank in op het huidige lage renteniveau en de verwachte stijging? tekst

Annemarie van der Tuijn Edwin Walvisch

fotografie

44 PurSang 2 | 2013

PS2_44-47 ROND DE TAFEL2.indd 44

12-06-13 14:12

BELEGGEN

Een voorkeur voor aandelen

B

egin deze eeuw zag het plaatje er heel anders uit: de rente die een belegger kreeg op een 10-jarige Nederlandse staatsobligatie bedroeg toen ongeveer 5,5%. Sindsdien is die rente gestaag gedaald tot om en nabij de 1,7% medio mei 2013. Dit komt enerzijds door de matige economische groei en het feit dat de inflatie beperkt is gebleven. Daarnaast zijn beleggers na het barsten van de internetzeepbel en het uitbreken van de krediet- en schuldencrisis massaal op zoek gegaan naar veiligheid. Dit alles heeft geleid tot fors oplopende obligatiekoersen, vooral voor de als veilig te boek staande Nederlandse en Duitse staatsobligaties. Met andere woorden: beleggers in obligaties hebben over het algemeen mooie rendementen behaald. Dit zien we ook terug in het gemiddelde rendement van circa 10%* dat Van Lanschot in 2012 heeft behaald in het inkomensgerichte en defensieve risicoprofiel, waarin relatief veel obligaties zijn opgenomen. Dit rendement was aanzienlijk hoger dan beleggers op basis van het algemene renteniveau zouden mogen verwachten en deed niet of nauwelijks onder voor het rendement van de profielen met meer risico.

Van Lanschot vindt aandelen op dit moment aantrekkelijker dan obligaties. Dat komt mede door het effect van de lage rente op de waardering van deze beleggingscategorie, legt specialist aandelen Thierry Parihala uit. ‘We beoordelen de waardering aan de hand van de risicopremie op aandelen.

Dit is het verwachte rendement op aandelen min het verwachte rendement op obligaties. Dus hoe lager dit obligatierendement, hoe hoger de risicopremie en hoe aantrekkelijker het is om in aandelen te beleggen. In Europa bedraagt deze volgens ons nu 7%, wereldwijd 6,5%. Bij een risicopremie van 6% of meer zijn we positief over de waardering van aandelen. In combinatie met de twee andere factoren die onze beleggingsverdeling bepalen, de economische cyclus (licht positief) en het sentiment (neutraal), zorgt dit ervoor dat we momenteel een voorkeur hebben voor aandelen.’

De lage rente heeft ook een effect op bedrijfsniveau, omdat bedrijven op de obligatiemarkt kunnen lenen tegen een lage vergoeding. ‘Dit vertaalt zich onder de streep in een hogere winst. Daarbij is het gezien de lage rente niet erg aantrekkelijk om geld liquide te houden. Sommige bedrijven gebruiken het daarom om eigen aandelen in te kopen. Dit heeft een positief effect op de winst per aandeel. Andere bedrijven keren de winst uit als dividend. Daardoor ligt het dividendrendement op Europese aandelen nog boven het langetermijngemiddelde, ook al zijn Europese aandelenmarkten over de eerste maanden van 2013 fors gestegen. Kortom, ook op dit niveau heeft de lage rente een gunstig effect op onze aandelenbeoordeling.’

Richting noRmale Renteniveaus Van Lanschot verwacht dat de economische groei de komende jaren matig zal blijven. Verder gaat de bank er in haar basisscenario vanuit dat de eurozone intact blijft. Deze twee elementen samen zullen de rente in de Europese kernlanden, waaronder Duitsland en Nederland, waarschijnlijk doen oplopen naar een ‘normaal’ niveau. Voor een 10-jarige Duitse staatsobligatie betekent dit dat de rente op de middellange termijn naar schatting zal stijgen van circa 1,4% (per medio mei) richting 3%. Een ‘normaal’ niveau wil zeggen dat de rente is gebaseerd op de aannames ten aanzien van de economische groei en inflatie. Het drukkende effect dat de voorkeur van beleggers voor de ‘veilige havens’ had, zal naar schatting geleidelijk verdwijnen.

Een hoger verwacht renteniveau heeft niet alleen gevolgen voor vastrentende markten, maar is ook van invloed op hoe Van Lanschot aankijkt tegen andere categorieën zoals aandelen, gestructureerde producten en beleggingsfondsen. Vier specialisten van Kempen Capital Management, onderdeel van Van Lanschot, geven uitleg.

PurSang 2 | 2013 45

PS2_44-47 ROND DE TAFEL2.indd 45

12-06-13 14:12

BELEGGEN

Hedgefondsen: spreidingsalternatief Naast de traditionele beleggingscategorieën kennen we alternatieve beleggingen, waaronder hedgefondsen. ‘In een markt gekenmerkt door lage rentestanden vinden wij dit soort fondsen een kansrijke belegging,’ aldus Ralph Engelchor, specialist beleggingsfondsen. ‘Op de eerste plaats is de risicorendementverhouding van hedgefondsen interessant. Wij verwachten op de lange termijn een rendement van 5,5%* op jaarbasis, waarbij het historisch risico van hedgefondsen tussen dat van obligaties en aandelen ligt. Het rendementspotentieel wordt mede bepaald door de flexibiliteit van hedgefondsen. Zo kan een manager van een hedgefonds beleggen in koopwaardige aandelen en tegelijk inspelen op een koersdaling van een ander aandeel.

Dit levert twee bronnen van potentieel rendement op. De meeste traditionele aandelenfondsen hebben die flexibiliteit niet.’

Daarnaast zorgt de toevoeging van hedgefondsen aan een traditionele beleggingsportefeuille voor spreiding en dat verlaagt het totale portefeuillerisico.

Dit komt doordat deze fondsen ook beleggen in niettraditionele beleggingscategorieën, waardoor ze een ander type risico in de portefeuille kunnen opnemen.

‘Beleggers in hedgefondsen moeten wel rekening houden met een beperkte liquiditeit: dagelijks in- en uitstappen is niet mogelijk. Dit komt doordat sommige hedgefondsstrategieën ‘illiquide’ zijn en tijd nodig hebben om het volledige rendementspotentieel te benutten.’ Van Lanschot adviseert cliënten te beleggen in fund of hedgefunds, fondsen die uit meerdere gespecialiseerde hedgefondsen bestaan.

Fund of hedgefunds zijn beter verhandelbaar en voorkomen een te grote afhankelijkheid van een enkele hedgefondsmanager. De kosten van fund of hedgefunds zijn wel hoger.

Gestructureerde producten: tussenoplossing Belegt u hoofdzakelijk in obligaties, dan is de stap naar aandelen wellicht (te) groot of niet mogelijk. Bijvoorbeeld omdat u niet zo veel risico kunt of wilt nemen. Gestructureerde producten kunnen dan uitkomst bieden: het risico ligt veelal tussen dat van aandelen en obligaties in. ‘Sommige van deze producten bieden de mogelijkheid om een hoofdsom veilig te stellen,’ zegt analist structured products Jurgen van Wijngaarden. ‘Dat is dus vergelijkbaar met een vastrentende belegging. Het verschil is dat we daarnaast de rentevergoeding op de lening, de coupon, actief inzetten. We beleggen de coupon bijvoorbeeld in aandelen, omdat we nu positief zijn over deze beleggingscategorie. Cliënten kunnen kiezen uit aandelen uit verschillende regio’s.

Zo combineren we de voordelen van obligaties en aandelen in één beleggingsoplossing.’

De huidige lage rentevergoeding maakt gestructureerde producten juist nu interessant, benadrukt Van Wijngaarden. ‘We ruilen de vaste rentevergoeding op obligaties in voor een kans op een extra rendement op aandelen. Bij een coupon van bijvoorbeeld 6% of 7% levert een belegger hier relatief veel voor in.

Dat noemen we de opportunity cost. Nu de coupon in de regel 2% of minder bedraagt, is het verwachte rendement lager, maar blijft ook de opportunity cost relatief beperkt. Dat maakt dit soort producten juist nu een aantrekkelijk alternatief voor obligaties.’

46 PurSang 2 | 2013

PS2_44-47 ROND DE TAFEL2.indd 46

12-06-13 14:13

BELEGGEN

‘Vastrentende beleggers hebben een mooie periode achter de rug.

En daarmee al een deel van het toekomstige rendement ontvangen’

Obligatieanalist Ellen Engelhart windt er geen doekjes om: vastrentende beleggers hebben een mooie periode achter de rug en daarmee al een deel van het toekomstige rendement ontvangen. Het huidige lage renteniveau én de verwachte rentestijging maken de vooruitzichten voor de komende jaren minder florissant. ‘Vandaar dat we de weging van obligaties in de portefeuille waar mogelijk gering houden. Als we vanwege het risicoprofiel van een belegger in obligaties beleggen, doen we er alles aan om de impact van een mogelijke rentestijging in te dammen. Zo beleggen we relatief weinig in staatsobligaties. We geven de voorkeur aan solide bedrijfsobligaties, aangevuld met obligaties van opkomende landen. Deze categorieën geven een iets hoger rendement dan staatsobligaties en zijn nog redelijk gewaardeerd.’

Op de tweede plaats houdt Van Lanschot de rentegevoeligheid van de obligatieportefeuille relatief beperkt. Dat zorgt voor minder koersverlies bij een stijging van de rente. Engelhart verduidelijkt dit met een voorbeeld van een Nederlandse staatsobligatie die afloopt in 2023. ‘Deze lening heeft een gewogen gemiddelde looptijd, ofwel een rentegevoeligheid van ongeveer negen jaar. Als de rente met één procentpunt stijgt, daalt de koers van deze obligatie met negen procentpunt. In ons basisscenario gaan we uit van een grotere rentestijging, waarbij het negatieve koerseffect dus nog sterker zou zijn. Bij een lagere rentegevoeligheid is ook de koersdaling minder groot. De keerzijde is dat een belegger minder profiteert als de rente daalt. Gezien het huidige lage niveau is het neerwaartse risico bij een rentestijging echter veel groter dan het opwaarts potentieel bij een dalende rente.’

*De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.

Obligaties doen een stapje terug

Benieuwd naar welke vorm(en) van beleggen het beste bij u past? Maak dan een afspraak met uw adviseur.

PurSang 2 | 2013 47

PS2_44-47 ROND DE TAFEL2.indd 47

12-06-13 14:13

MEET THE MANAGERS

BELEGGEN

Mark Dowding (l) en Russel Matthews

Het Londense BlueBay investeert in Europese staatsobligaties, onder meer voor vermogensbeheerrelaties van Van Lanschot Bankiers. Fondsmanagers Mark Dowding en Russel Matthews van BlueBay leggen het belang uit van financiĂŤle kennis van de markten, maar vooral ook van politieke, bestuurlijke kennis. Alleen dan kun je relevante patronen ontdekken. tekst

Hans Verstraaten Nick Dimbleby

fotografie

48 PurSang 2 | 2013

PS2_48-51 MEET THE MANAGER.indd 48

12-06-13 14:14

BELEGGEN

M

ark Dowding en Russel Matthews zitten niet de hele dag achter hun computers te analyseren hoe de obligatiemarkten zich ontwikkelen. Soms zitten ze aan tafel met politici en hoge ambtenaren. Zoals begin 2012, in Berlijn. De toestand was ernstig. De Duitsers waren dusdanig gefrustreerd over wat er in Griekenland gebeurde dat ze speculeerden over het vertrek van dat land uit de Eurozone. En dat zou, wisten Dowding en Matthews, dramatische gevolgen hebben voor de Europese markten en economieën. Samen met collega’s uit de financiële markten praatten ze in op de politici en hoge ambtenaren en deden een ernstig beroep op hen. Ze wilden drastische, impulsieve besluiten voorkomen; dat zou alleen nog maar voor meer onrust en instabiliteit zorgen. ‘Het was interessant om te zien,’ zegt Mark Dowding, ‘dat halverwege 2012 het tij begon te keren. Politici en hoge ambtenaren wilden niet langer Griekenland uit de Eurozone verwijderen, hoogstens misschien dat de Grieken wat pijn zouden voelen. Maar de overheersende gedachte kwam erop neer dat de Eurozone hoe dan ook verder moest met Griekenland. Een hele opluchting voor ons.’

SucceSformule Er was een tijd dat specialisten in staatsobligaties een niet al te spannend bestaan leidden, in tegenstelling tot bijvoorbeeld hun collega-aandelenspecialisten. Die tijd is alweer jaren voorbij. Sinds de kredietcrisis, gevolgd door de Eurocrisis, hebben Mark Dowding en Russel Matthews never a dull moment.

Beiden hebben jarenlange ervaring met de handel in vooral Europese staatsobligaties en scoren daar zeer goed mee.

Sinds zij eind 2010 het fonds hebben opgestart, behaalden ze keer op keer betere rendementen dan de referentie-index*.

Hun succesformule? Vaststellen dat er een patroon zit in de ontwikkelingen in de Eurozone. ‘Het is een cyclus,’ zegt Mark Dowding. ‘Twee stappen voorwaarts, een stap terug, twee * Referentie-index BlueBay: Barclays Euro Aggregate Treasury Total Return PurSang 2 | 2013 49

PS2_48-51 MEET THE MANAGER.indd 49

12-06-13 14:14

BELEGGEN

stappen voorwaarts, een stap terug. Eerst heb je stress – economische, politieke stress – dan wordt er door de politiek ingegrepen en krijg je weer enige rust. Tot het zich weer gaat herhalen. Zo verliep het de afgelopen jaren en wij denken dat dit nog wel minstens twee, drie jaar zo doorgaat. Als je eenmaal zo’n patroon hebt vastgesteld kun je daar de fondsen op inrichten en er je voordeel mee doen. Er zijn veel beleggers met een Angelsaksische zwart-witblik. Ze willen antwoord op een vraag als: blijft Griekenland nu wel of geen deel uitmaken van de Eurozone? Het project van de Eurozone is echter veel complexer en veel subtieler om met dat soort simpele vragen en antwoorden te kunnen werken. Je moet de cycli en de onderliggende processen doorhebben en volgens welke timing deze plaatsvinden.’

Russel Matthews: ‘In het algemeen waren en zijn wij bij BlueBay doorgaans positiever over de Europese staatsobligatiemarkten dan heel veel andere investeerders. Wij zijn ervan overtuigd dat er uiteindelijk een heel sterke wil is om de Europese Unie en de euro overeind te houden en zelfs een sterke wil om een duurzame toekomst te creëren voor de Eurozone.’

‘Maar,’ waarschuwt zijn collega, ‘ook al stel je een patroon vast, je kunt nooit ook maar een seconde achterover leunen.

De economie in Europa is en blijft voorlopig zwak en de werkloosheid is en blijft hoog. Er kan nieuwe economische stress ontstaan. In 2014 kunnen kiezers boos worden…Dat moet je allemaal constant in je achterhoofd houden. Maar desalniettemin: aan het patroon houden wij voorlopig vast. Wij geloven dat regeringen de Eurozone te belangrijk vinden om hem niet te blijven steunen.’

Stabiele economieën Mark Dowding en Russel Matthews beleggen in staatsobligaties van Europese landen. Dat kan in de stabielere economieën zijn van de Noord-Europese landen, zoals Duitsland, Nederland en Finland, maar ook in de veel minder stabiele Zuid-Europese landen, zoals Spanje, Portugal en Griekenland.

Van dat laatste – beleggen in staatsobligaties van Zuid-Europese economieën – kijken mensen nog steeds weleens op.

Mark Dowding illustreert: ‘In september 2012 kon je Griekse staatsobligaties kopen voor 12% van hun nominale waarde.

Vandaag de dag kosten deze zelfde Griekse staatsobligaties 48% van hun nominale waarde. Als je dus in september 2012 € 100 hierin had geïnvesteerd dan heb je nu € 400.’

Dé vraag van elke cliënt is natuurlijk – hoe veilig is mijn geld bij

BlueBay

BlueBay is een gespecialiseerde obligatiemanager, met een vermogen onder beheer van $ 55 miljard.

De firma werd in 2001 opgericht en is sinds 2010 een onderdeel van Royal Bank of Canada.

50 PurSang 2 | 2013

PS2_48-51 MEET THE MANAGER.indd 50

12-06-13 14:15

BELEGGEN

jullie? Russel Matthews: ‘Staatsobiligaties blijven relatief veilig.

Wat kan er mis gaan? Als de door de ECB vastgestelde, korte rentetarieven in de Eurozone – die nu praktisch nul zijn – naar een of twee procent gaan of zelfs richting vijf procent, dan zorgt dat voor een drastische verandering in de markt van staatsobligaties. Dat gezegd hebbende: wij denken dat lage rentetarieven zullen blijven. De Europese landen hebben ze broodnodig als instrument in hun monetaire politiek. Het hoort bij het patroon.’

Dus Blue Bay blijft de index verslaan?

Mark Dowding: ‘Zeker. Dat hopen we. Dat geloven we.’

Russel Matthews, lachend: ‘Natuurlijk geloven we dat. Anders hebben we straks geen baan meer!’

‘Wij zijn ervan overtuigd dat er een heel sterke wil is

om de Europese Unie en de euro overeind te houden’

PurSang 2 | 2013 51

PS2_48-51 MEET THE MANAGER.indd 51

12-06-13 14:15

Heule adv Veendijk tbv Pursang_Opmaak 1 11-06-13 13:27 Pagina 1

EXCLUSIEF VOOR LEVENSGENIETERS unieke villa aan de loosdrechtse plassen Villa Port d’Attache - Veendijk 11 te Loosdrecht - Riante villa aan het water, ideaal familiehuis!

- Privé haven en botenhuis voor twee boten.

- Zes slaapkamers, diverse badkamers en bergingen.

- Inpandige dubbele garage.

- Perceelopp. 4.350 m2. Woonopp. ca. 400 m2.

- Zeer geschikt voor kantoor aan huis door aparte entree.

- Vraagprijs € 2.995.000,- k.k.

Bezoek www.veendijk11.com bekijk de video en geniet!!

Deze villa is Incl. Riva t.w.v. € 340.000,-

Riva 33 Aquariva - Handgemaakte volbloed Italiaanse speedboat.

- Ruim 10 m, 2x 380 pk, max. snelheid 41 knp.

- In samenwerking met www.navilex.nl Loosdrecht.

MAR. J. HEULE MAKELAARDIJ BV

|

DE LAIRESSESTRAAT 16

|

1071 PA AMSTERDAM

|

TEL. 020 676 66 33

|

WWW.HEULEMAKELAARS.NL

BELEGGEN

Zelfkennis is macht

T

fotografie

Anja van Wijgerden

‘Ik ben niet bepaald een toonbeeld van zorgvuldige financiële planning’

oen ik in 2004 thuiskwam met het nieuws dat de Universiteit van Tilburg me wilde benoemen tot hoogleraar Persoonlijke Financiële Planning, geloofden mijn kinderen hun oren niet.

‘Mam, met geld omgaan is toch juist iets waar je heel slecht in bent!?’ En inderdaad, ik ben niet bepaald een toonbeeld van zorgvuldige financiële planning. Ik let niet op de kleintjes en lang niet altijd op de grootjes. Ik heb twee keer in mijn leven ontslag genomen zonder dat ik een nieuwe baan had of zelfs maar wist of die er zou komen. Maar juist omdat ik slordig met geld omga, begrijp ik hoe anderen in financiële problemen kunnen komen en wat ze moeten doen om dat te voorkomen.

Mijn redding is dat ik weet hoe ik op het gebied van financiën in elkaar zit en dat ook accepteer. Met dat als uitgangspunt neem ik de voor mij geschikte maatregelen om financieel onheil te voorkomen. Wat ik op mijn rekening heb staan geef ik uit en dus kan ik maar het beste veel, heel veel, aflossen op mijn hypotheek. En dat doe ik dan ook. Tot wanhoop van mijn financieel adviseur, omdat ik zoveel hypotheekrenteaftrek mis. Diezelfde adviseur kreeg een paar jaar geleden ook hoofdpijn toen ik vertelde dat ik spaargeld had gestoken in een durfkapitaalproject. Alle beleggingseieren in een mandje en nog een onzeker mandje ook! Maar ik wist wat ik deed, want ik stak er een bedrag in waarvan ik bij voorbaat accepteerde dat ik het kon missen en geen traan zou laten als ik het kwijt zou raken.

Waarom deze autobiografische inleiding? Omdat de praktijk laat zien dat de relatie tussen financiële kennis en de manier waarop mensen met hun geld omgaan verre van eenduidig is. Geslaagde ondernemers, die anders dan ik een flink vermogen hebben vergaard, hebben vaak geen idee hoeveel ze nu eigenlijk bezitten. Terwijl ze toch zakelijk inzicht hebben, kunnen rekenen, en ongetwijfeld goed kunnen onderhandelen – anders waren ze niet zo succesvol.

De verklaring? Deze mensen steken al hun energie in iets waar ze lol in hebben en goed in zijn. Ze vinden het zonde van de tijd om zich bezig te houden met hoe ze er financieel voor staan – en half en half weten ze ook dat het niet echt nodig is om zich daarover te buigen, want ze hebben genoeg, en als het tegenzit vinden ze wel weer iets anders om geld mee te verdienen. Economen noemen dit rational inattention: je niet buigen over je financiën, omdat je je tijd beter kunt gebruiken. Ieder zijn vak.

Er is trouwens geen enkele studie die laat zien dat meer financiële kennis tot betere planning leidt. Eerder is het omgekeerde het geval: meer kennis maakt mensen overmoediger, ze denken de markt te kunnen verslaan en nemen meer risico dan goed voor ze is. Daarom is het ironisch dat overheid en toezichthouders zo de nadruk leggen op het belang van financiële informatie en educatie.

Dat daar zoveel aan wordt uitgegeven is een voorbeeld bij uitstek van slechte financiële planning – het is namelijk weggegooid geld.

Financiële zelfkennis, daar draait het om.

Henriëtte Prast is hoogleraar Persoonlijke Financiële Planning aan de Universiteit van Tilburg. Tevens is zij auteur van de boeken ‘Geld en Gevoel’ en ‘Geld en Geluk’, lid van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid en schrijft zij columns voor Het Financieele Dagblad en PurSang.

PurSang 2 | 2013 53

PS2_53 COLUM_PRAST.indd 53

12-06-13 14:16

BELEGGEN

Renée van Leeuwen-De Kanter en Dennis Plug werken bij Van Lanschot Den Haag, als respectievelijk private banker en beleggingsadviseur. In deze rubriek leest u wat zij in de praktijk meemaken.

Uit de praktijk Wat te doen met een erfenis?

Mevrouw Van der Sluijs is 54 jaar. Ze heeft een goedlopend bedrijf in Frankrijk en onlangs ontving ze een erfenis van € 600.000, waarmee ze Van Lanschot Bankiers heeft benaderd. Wanneer mevrouw Van der Sluijs in Nederland is voor familiebezoek spreken we haar. tekst

Hans Verstraaten

54 PurSang 2 | 2013

PS2_54-55 VERMOGENSBEHEER.indd 54

12-06-13 14:16

BELEGGEN

R

esoluut is ze zeker. Amper hebben we koffie aangeboden, of mevrouw Van der Sluijs zegt: ‘Zo, wat kunnen jullie met mijn geld doen? Vertel het maar, jullie zijn de experts.’ We nemen de tijd om uit te leggen hoe we te werk gaan – dat we voor cliënten een financieel plan maken en langetermijndenkers zijn. Wie zo snel mogelijk € 600.000 veranderd wil zien in € 1 miljoen, die moet niet bij ons zijn; wij doen aan nuchter, reëel vermogensmanagement.

Waarna we haar vragen of ze zo uitvoerig mogelijk kan uitleggen wat haar financiële situatie is en vooral: wat ze met de erfenis wil doen. Daar heeft ze al over nagedacht. ‘Mijn bedrijf loopt goed, ondanks de crisis,’ zegt Van der Sluijs. ‘Al waren en zijn er ook mindere periodes. Ik kan er goed van leven, heb verder ook geen schulden, dus de erfenis hoef ik voorlopig niet te gebruiken. Maar ik wil wel een flinke buffer opbouwen, voor als het eens een keer echt wat minder gaat. Ik denk aan beleggen, al ben ik daar ook weer niet zeker van. Ik ben geen gokker, integendeel.’

‘Dat klinkt goed,’ zegt ze, en dan: ‘Maar zeg eens, wat gebeurt er eigenlijk met mijn belegd vermogen als het mis gaat met de bank? De kans zal wel niet groot zijn, maar…’

Begrijpelijke vraag.

‘Het vermogen van onze cliënten blijft altijd hun eigendom,’ zeggen we. ‘Het is ondergebracht in een aparte stichting, zeg maar een apart bewaarbedrijf. Daar kunnen wij niet aan komen.’

Het uur zit erop. We geven haar onze presentatie en ander informatiemateriaal mee. Mevrouw van der Sluijs gaat er eens diep over nadenken. Over twee weken is ze weer in Nederland, dan wil ze verder praten. ‘Intussen kunt u natuurlijk altijd bellen of mailen met verdere vragen,’ geven we nog aan.

ONTTrEkkEN Twee dagen later mailt ze. Kunnen we haar helpen? Haar Franse accountant komt met wat verwarrende berichten omtrent de fiscale belasting van haar erfenis. We zeggen haar toe dat een van onze fiscalisten ernaar zal kijken en zijn conclusies voor haar op papier zal zetten.

Vijf dagen later belt ze nogmaals. ‘Dank voor de fiscale uitleg, het is me eindelijk duidelijk nu. Heb ik een andere, best DOELSTELLINGEN belangrijke vraag. Stel, het gaat plotseling slecht met mijn We vragen mevrouw Van der Sluijs of ze de tijd heeft. ‘Precies zaak – kan ik dan geld onttrekken van mijn bij jullie belegd een uur,’ zegt ze. We leggen haar in grote lijnen onze belegvermogen?’ gingsstrategie uit. Waar, andermaal, de lange termijn belang‘Geen probleem, dat kan altijd.’ rijk is en niet het snelle gewin. Ons gaat het, leggen wij uit, Twee weken later is ze er weer. Dit keer met haar man, op om het rendement dat uiteindelijk gemiddeld over meerdere ons verzoek. Wij vinden het altijd goed dat de partner erbij jaren wordt gehaald. Uitgaande van wat de cliënt wil bereiken betrokken wordt, ook al is men op huwelijkse voorwaarden met zijn vermogen, gaan wij kijken of dat haalbaar is. En tegen getrouwd. welk risico. Dat betekent veel rekenwerk: welke uitkomsten ‘Was ik vervelend? vraagt ze. zijn er te verwachten bij verschillende scenario’s? Maar vooral ‘Vervelend? Hoezo?’ ook samen praten en overleggen om tot de beste oplossing ‘Met al die vragen?’’ te komen.

‘Welnee,’ zeggen we. ‘Het gaat om een hoop geld.’

‘Nog een vraag dan,’ zegt ze, en kijkt haar man aan. ‘Hij vindt dat ik aandelen ASML moet nemen omdat dat een geweldig bedrijf is. Daar blijft hij maar over bezig. Kan dat?’

Ja, dat kan, zeggen we. Maar als u voor vermogensbeheer kiest dan raden wij dit af. Het is een andere manier van beleggen, met een ander risico. Hoger, want er is te weinig spreiding. En u bent toch geen gokker?

‘Nee, oh helemaal niet,’ zegt ze. En tegen haar man, lachend: ‘Koop die dan maar van je eigen geld.’

Dit artikel is gebaseerd op ervaringen uit de praktijk. Mevrouw van der Sluijs is een fictieve naam.

PurSang 2 | 2013 55

PS2_54-55 VERMOGENSBEHEER.indd 55

12-06-13 14:16

BANCAIR

Hans Carton en Wim de Korte zijn verbonden aan de structureringscompetence van Van Lanschot. In deze rubriek belichten zij een onderwerp op het gebied van financiĂŤle planning.

Aflossen op de eigen woninglening?

De heer De Lange heeft een afspraak gemaakt met zijn private banker bij Van Lanschot. Er is in de afgelopen tijd zoveel informatie over de hypotheekrenteaftrek op hem afgekomen dat hij het overzicht is kwijtgeraakt.

56 PurSang 2 | 2013

PS2_56-57 FINANCIELEPLANNING.indd 56

12-06-13 14:17

BANCAIR

E

en paar jaar geleden is een begin gemaakt met het verhogen van het Eigen Woning Forfait (EWF) voor de duurdere woningen. Onlangs hoorde de heer De Lange dat er sprake is van een beperking van de hypotheekrenteaftrek met een half procent per jaar. En dan hoorde hij ook nog eens dat er sinds 1 januari 2013 een aflossingseis is gekomen, terwijl hij een aflossingsvrije hypotheek heeft. Wat dit allemaal voor hem betekent is voor hem onduidelijk. Is het nu verstandig om af te gaan lossen op zijn lening? Hij heeft wat vermogen gespaard, daarom zou hij, in zijn ogen, eventueel ongeveer € 400.000 kunnen aflossen. Maar is dat ook verstandig?

AFLOSSINGSEIS Wat betreft de aflossingseis kan de banker hem al snel geruststellen. Deze eis geldt niet voor hem, omdat hij zijn aflossingsvrije lening al had op 31 december 2012. Om de vraag ‘Is het verstandig om af te lossen?’ te kunnen beantwoorden, wil de banker wel wat meer weten van de heer De Lange.

Om te beginnen wil hij weten waarvoor hij eigenlijk het vermogen bestemd had. De heer De Lange vertelt dat een deel bestemd is om zijn drie kinderen binnen nu en vijf jaar te helpen bij het kopen van een woning. Daarom wil hij gebruikmaken van de mogelijkheid om eenmalig ongeveer € 50.000 per kind te schenken. Daarnaast was het vermogen bestemd als aanvulling op zijn besteedbaar inkomen. Ook is hij van plan om op termijn zijn huis te verkopen. Na aflossing van zijn hypotheek bij de bank wil hij met de resterende overwaarde een kleiner huis kopen. Op het ogenblik ziet zijn vermogen er zo uit:

Vermogensopstelling van de heer De Lange Eigen woning Spaargelden Beleggingen

€ 1.250.000 Eigen vermogen € 1.400.000 € 150.000 Woninghypotheek € 750.000 € 750.000 € 2.150.000

€ 2.150.000

INKOMENSDOELSTELLING Als hij € 400.000 zou aflossen en zijn kinderen geld zou schenken, blijft er nog € 350.000 over als aanvulling. De heer De Lange heeft een goed salaris en krijgt straks ook een dito pensioen, maar om zijn huidige levensstandaard te kunnen volhouden, zal hij vanaf zijn pensioendatum jaarlijks een

bedrag aan zijn beleggingen moeten onttrekken. De banker berekent voor hem dat de kans om deze inkomensdoelstelling te halen voldoende is.

Nu de inkomens- en vermogenspositie in kaart zijn gebracht, wordt het tijd om eens te gaan kijken naar de fiscale kant van het verhaal. De verhoging van het EWF leidt tot een beperking van de hypotheekrenteaftrek voor woningen met een WOZwaarde van boven de € 1.040.000. Dit betekent voor de heer De Lange dat hij in 2013 op zijn hypotheekrenteaftrek een bedrag van € 9.495 in mindering moet brengen. Het EWF zal in de komende jaren tot 2016 verder verhoogd worden, hetgeen bij gelijkblijvende waarde van de woning neerkomt op € 11.175 in 2016.

RENDEMENT Met ingang van 2014 komt er nog een renteaftrekbeperking. In plaats van een belastingaftrek van 52%, zoals hij dat nu heeft, wordt dit 51,5%. En vervolgens ieder jaar een half procent minder tot het nog maar 42% is. De heer De Lange heeft zijn hypotheekrente tot 2017 vaststaan op 5%.

De banker maakt voor hem een berekening waaruit blijkt dat het in 2013 voordelig is om af te lossen, als hij minder dan 3,6% rendement maakt op zijn vermogen.

Als zijn EWF € 11.175 in 2016 is en zijn belastingaftrek is verlaagd tot 50,5%, ligt het omslagpunt op circa 3,7%. Op het ogenblik krijgt hij geen 3,6% op zijn spaarrekening. Maar dit geld wil hij toch beschikbaar houden om zijn kinderen op korte termijn te kunnen helpen bij het kopen van een huis. Bovendien wil hij voorlopig een liquiditeitsbuffer houden, zodat hij niet in een positie kan komen dat hij effecten moet verkopen omdat hij toevallig een paar grote uitgaven moet doen. Over zijn beleggingen heeft hij niet te klagen. Hij belegt al jaren en ondanks alle crises van het afgelopen decennium is het hem toch gelukt om met zijn defensieve portefeuille gemiddeld meer dan 4% rendement te halen. Er wordt verwacht dat dit gemiddelde rendement in de toekomst niet lager zal zijn.

Voor hem is nu de keuze niet moeilijk meer. Als er al een voordeel te halen zal zijn, zal het geen groot voordeel zijn.

Door zijn beleggingen aan te houden, blijft hij over een ruime financiële buffer beschikken. En... als hij nu zou aflossen is hij ook nog eens boeterente verschuldigd. Als in 2017 de rente opnieuw wordt vastgesteld, wil hij deze exercitie graag nog eens overdoen. Maar voor nu laat hij alles bij het oude, alle wijzigingen ten spijt.

Dit artikel is gebaseerd op ervaringen uit de praktijk. De heer De Lange is een fictieve naam. Dit artikel is geschreven op basis van de situatie per mei 2013.

PurSang 2 | 2013 57

PS2_56-57 FINANCIELEPLANNING.indd 57

12-06-13 14:17

BANCAIR

‘Het is nu of nooit’ African Parks Network, mede grootgemaakt door Paul Fentener van Vlissingen, beheert momenteel in Afrika zeven nationale parken en heeft de ambitie dit aantal uit te breiden tot vijftien. Doel van de parken: duurzaam beheer van ecosystemen op een zo zakelijk mogelijke wijze.

TEKST

Hans Verstraaten Peter Fearnhead, Paul Godard en Babi Prokas

FOTOGRAFIE

A

frika telt ruim 1.200 nationale parken – op papier althans. De werkelijkheid is anders.

Veel van die parken zijn al jaren in verval en worden niet of nauwelijks nog gebruikt voor hun oorspronkelijke doeleinden, namelijk het in stand houden van de ecosystemen. Dat is ecologisch gezien ernstig, maar ook economisch: toeristische inkomstenstromen worden zodoende gemist. Dat het ook anders kan, bewijst African Parks. Deze organisatie werd in 2000 bedacht door vier gedreven Zuid-Afrikanen. Zij legden hun idee, het oprichten en beheren van nationale parken op een duurzame manier, voor aan natuurbeschermer en filantroop Paul Fentener van Vlissingen, bekend als de bestuursvoorzitter en latere president-commissaris van SHV. De vier gingen van start in 2001 en kregen in de loop van de jaren steeds meer steun van hem. Inmiddels heeft African Parks zeven nationale parken in zes landen onder management (Tsjaad, Democratische Republiek Congo, Malawi, Congo, Rwanda en Zambia) en is er de ambitie om dit aantal binnen vijf jaar te verhogen tot vijftien parken, met een totale omvang van zeven miljoen hectare; bijna twee keer de omvang van Nederland.

FINANCIERING Elk van die parken wordt op eenzelfde manier gerund, aan de hand van een ecologische, economische en sociale pijler. De ecologische pijler staat voor het herstel en behoud van ecosystemen, de economische pijler voornamelijk voor toerisme en de sociale pijler staat voor het zorgen voor werkgelegenheid voor de lokale bevolking. De medewerkers voor ieder park worden uit de regio aangetrokken en het management is steevast in handen van Afrikanen. ‘Erg belangrijk,’ weet Robert-Jan van Ogtrop, voormalig bestuursvoorzitter van Bols en tegenwoordig voorzitter van African Parks Network. ‘Wij

58 PurSang 2 | 2013

PS2_58-59 UBMC_Afrika.indd 58

12-06-13 14:18

BANCAIR

krijgen en verder te ontwikkelen. Die onderhandelingen met Afrikaanse staten zijn niet bepaald gemakkelijk, ondanks dat ze er iets voor terugkrijgen. De parken gaan weer leven, er komen lodges, safaritochten, kampeerexpedities… Ze gaan economisch iets voorstellen en geld opleveren. Ook voor die overheden. Maar voor ons zijn het bovenal de laatste grote natuurparken van deze wereld.’

zorgen voor de financiering, brengen het geld mee. Maar wij zeggen tegen de lokale bevolking: dit is nu jullie park waar jullie ook trots op kunnen zijn. Wij gaan het met jullie doen – jullie als parkbeheerder, als kamermeisje, als kok, noem maar op. Per park hebben we zo’n tweehonderd mensen in dienst.

Elk van die werknemers zorgt voor gemiddeld tien andere Afrikanen, dus in totaal gaat het al gauw om tweeduizend mensen die van het park leven. Dat is zowel sociaal als economisch erg belangrijk voor zo’n regio en een voorwaarde voor langetermijnsucces.’

Leeggeroofd Hoewel African Parks een ideële organisatie is, wordt er zeer zakelijk gekeken naar elk project. Doel is dat elk park op termijn op eigen benen gaat staan. ‘Dat lukt niet altijd, maar is en blijft wel het streven,’ zegt Van Ogtrop.

Daarbij staat duurzaamheid voorop, reden waarom er met de overheden van Afrikaanse landen bij voorkeur contracten worden afgesloten met een looptijd van 25 jaar. Van Ogtrop: ‘Veel parken zijn leeggeroofd, daar heerst een enorme wanorde. Je hebt echt veel tijd nodig om de boel weer op orde te

Van Lanschot Bankiers en de African Parks Foundation

Long van de aarde Elk park heeft zijn eigen, vaak unieke ecosystemen en zijn eigen prioriteiten. Zo is het Odzala-Kokoua Nationaal Park in Congo niet alleen van belang vanwege de gorilla’s en olifanten die er leven, maar ook omdat het bekendstaat als één van de longen van de aarde (met het Amazonegebied als de andere long). Met slechts één long wordt het moeilijk leven op deze aarde. De topprioriteit in het Zakouma Nationaal Park in Tsjaad ligt bij de bescherming van de olifantenkuddes, voorheen ernstig bedreigd door ivoorstropers. Vooral vanuit China is grote vraag naar ivoor uit Afrika, als statussymbool. In dit park liep vanwege die ivoorstropers het aantal olifanten terug van 4500 in 2002 naar 450 in 2010, toen African Parks het gebied overnam. Er lopen nu weer babyolifanten rond, voor het eerst sinds vele jaren, maar de dreiging van ivoorstropers blijft – hier en elders in Afrika. ‘Ze schuwen bij hun strooptochten geweld zeker niet,’ vertelt Van Ogtrop. ‘Het gaat er af en toe keihard aan toe, met dodelijke slachtoffers aan beide kanten.’ Wat dan helaas toch nog een voordeel heeft: vooral uit de VS nemen de donaties toe, om de slachting onder olifanten en neushoorns tegen te gaan. ‘We hebben het geld hard nodig. Er staat veel op het spel: het behouden en beheren van uiterst kostbare ecosystemen. Het is nu of nooit.’

‘Het gaat er af en toe keihard aan toe met dodelijke slachtoffers aan beide kanten’ Robert-Jan van Ogtrop

De Stichting African Parks Foundation, de Nederlandse tak van African Parks Network, wordt onder meer gesteund door private donateurs wereldwijd, door het Wereld Natuur Fonds, de Europese Unie, de Nationale Postcode Loterij en door cliënten van Van Lanschot Bankiers. ‘Alle donaties zijn welkom, ook kleine bedragen, maar voor maatwerkopties hanteren we een drempel van ongeveer € 25.000. Dan gaan we rond de tafel en proberen we optimaal in te spelen op de interesse van de donateur’, zegt Robert-Jan van Ogtrop. ‘Soms is dat voor een land, soms voor een diersoort. We vinden het leuk als betrokken gevers vervolgens ook gaan kijken in één of meerdere van onze parken. Soms kunnen ze ons daar dan ook nog actief helpen, zoals bij het verhuizen van dieren.’

PurSang 2 | 2013 59

PS2_58-59 UBMC_Afrika.indd 59

12-06-13 14:18

CULTUUR & LIFESTYLE

GRATIS RONDLEIDING Speciaal voor lezers van PurSang organiseert het Van Gogh Museum 30 augustus 2013 van 10.00 uur tot 11.00 uur een rondleiding, waarbij toelichting op de tentoonstelling wordt gegeven.

Er is plaats voor vijftien personen. De toegang tot het museum en de rondleiding zijn gratis. Wilt u aanwezig zijn tijdens deze ochtend, stuurt u dan uiterlijk 31 juli een e-mail met uw naam, adres, telefoonnummer en het aantal personen naar pursang@vanlanschot.com. De deelnameplekken worden verloot onder de inzendingen; u krijgt daarover zo spoedig mogelijk bericht.

Van Gogh aan het werk

BEELD

Ter ere van het veertigjarige bestaan van het Van Gogh Museum in Amsterdam is tot en met 24 januari 2014 de jubileumtentoonstelling ‘Van Gogh aan het werk’ te zien. Ruim tweehonderd werken geven inzicht in de werkwijze van de wereldberoemde kunstenaar. Niet alleen schilderijen worden getoond, maar ook brieven en persoonlijke materialen, zoals het enige bewaard gebleven palet. Werken die zelden naast elkaar te zien zijn, worden nu bij elkaar gebracht, zoals twee versies van de Zonnebloemen. In september ontvangt het museum - dat onlangs zijn deuren heropende na een ingrijpende renovatie - bovendien een tweede versie van de Slaapkamer in bruikleen van The Art Institute of Chicago.

Zelfportret als schilder, 1887-1888. Vincent van Gogh (1853-1890).

Van Gogh Museum, Amsterdam (Vincent van Gogh Stichting)

IN AANTOCHT

60 PurSang 2 | 2013

PS2_60 IN AANTOCHT.indd 60

12-06-13 14:19

CULTUUR & LIFESTYLE

Juweeltjes De Bourgogne is wereldberoemd vanwege de grote rode wijnen (pinot noir) en witte wijnen (chardonnay) die er worden geproduceerd. Het gebied is een lappendeken van kleine wijngaarden die prachtige wijnen afleveren. Klinkende namen waar iedere wijnliefhebber van gaat likkebaarden zijn voor rood Vosne-Romanée of Pommard, prachtige witte bourgognes zijn Chablis, Meursault, Pouilly-Fuissé en Saint-Véran. Eric de Bruijn is verantwoordelijk voor de inkoop bij De Bruijn Wijnkopers, de oudste zelfstandige wijnkoperij in Nederland. Hun specialiteit: Franse wijn. De Bruijn bezoekt zeer regelmatig de Franse wijngaarden om de mooiste wijnen te vinden. Ook Van Lanschot adviseert hij bij hun wijninkoop. Voor PurSang selecteerde hij alvast drie favorieten.

TEKST

Sharon van Lokhorst – Van Minden Frank Ruiter

FOTOGRAFIE

SAINT-VÉRAN ‘LES CRAS’ Domaine des Valanges € 15,Bourgogne is een prachtig gebied, het zuidelijkste gedeelte is qua natuurschoon het mooiste. Domaine des Valanges heeft zijn wijngaarden liggen rond de plaats Davayé. De grond is een samenstelling van klei en veel kalk en levert wijnen op met een expressieve, rijke en minerale structuur. Eigenaar Michel Paquet maakt er prachtige wijnen, onder meer in het kleine perceel Les Cras. Aroma’s van peer en acacia, honing en een lichtgebrande, bijna omfloerste smaak van amandelen en boter zijn de kenmerken van deze perfect gemaakte Saint Véran. Niet voor niets een prijswinnende wijn!

Drinkadvies: Ideale lazy Sunday afternoon-wijn. Serveer er een salade met asperges en kippelevertjes bij of een op de huid gebakken zeebaars.

PULIGNY MONTRACHET ‘LES TREMBLOTS’ Domaine Hubert Lamy € 26,35 (halve fles) Wijnmaker Olivier Lamy is bijna altijd in zijn wijngaarden in één van de meest bewierookte wijngebieden van de wereld te vinden. Hier experimenteert hij met een niet-aflatende ijver met snoeitechnieken, plantdichtheid en bodemanalyses. En dat levert schitterende wijnen op. De opvallende frisse en fruitige stijl wordt gecombineerd met een intense mineraliteit en maken zijn wijnen tot tête de l’appellation. Niet verwonderlijk dus dat zijn wijnen hun weg naar alle grote tafels in de wereld vinden, van Hongkong tot Noorwegen.

Verras uzelf of uw tafelgenoten met deze prachtige begeleider.

Drinkadvies: Een wijn voor chique gerechten als zwezerik of poulet de bresse met truffel en morilles.

CHAMBERTIN, GRAND CRU Domaine Trapet Père & Fils € 141,10 Als u een keer de proefervaring met een echt gerijpte rode Bourgogne wilt beleven, dan is een wijn van dit Domaine de beste keuze. Napoleon Bonaparte was zo verrukt van de wijnen van Le Chambertin dat hij deze benoemde tot verplichte hofdrank. Jean Louis Trapet is alweer de vierde generatie van dit sublieme domein en maakt een toegankelijke stijl wijn, verfijnd en intens in de afdronk. Zijn wijnen zijn stuk voor stuk juweeltjes; prachtig geconcentreerd. Le Chambertin van Domaine Trapet staat in de top 100 van beste wijnen van de wereld.

Drinkadvies: Bij een standbeeld van een wijn horen gerechten van hoog niveau. Ossenhaas, kwartel, parelhoen…

En bij het laatste glas een zachte romige kaas.

PurSang 2 | 2013 61

PS2_61 3TIPS BRUIJN.indd 61

12-06-13 14:19

CULTUUR & LIFESTYLE

Metropool

Bladerboek

Twee eeuwen geleden publiceerde de Engelsman Robert John Thornton het boek The Temple of Flora vol prachtige, botanische prenten. Exotische planten werden geportretteerd in schilderwerken op een romantische achtergrond. Net verschenen is een herziene uitgave met niet alleen de vele bloemprenten, maar ook uitleg over de oorsprong van het werk en informatie over het leven van de auteur. Een boek om eindeloos in te bladeren. €39,99 www.taschen.com

sAMENSTELLING Sofie Vermooten

De studio van de Nederlandse ontwerper Frederik Roije is gevestigd in Amsterdam.

De plattegrond van deze stad vormde dan ook de basis voor deze bijzondere schaal van gegoten aluminium. Onder de naam Metrobowl is naast onze eigen hoofdstad ook het metropolitische New York in een schaal verwerkt. € 198,www.roije.com

Tablet of laptop?

Functionaliteit gecombineerd met mobiliteit: het scherm van deze notebook is gemakkelijk los te koppelen en daardoor ook te gebruiken als tablet. Deze Transformer Book is bovendien van alle technische functionaliteiten voorzien: hij draait op Windows 8, heeft een HD-camera en een 13,3 inch full HD multitouch scherm. € 1.299,www.asus.nl

TOPKOP

Topchef Jonnie Boer en de Belgische keramiste Roos van de Velde ontwierpen samen een servies onder een wel heel toepasselijke naam: de collectie heet Pursang. Naar voorbeeld van de perfecte imperfectie van de natuur zijn geen twee kopjes gelijk aan elkaar. Vanaf € 21,50 www.woldring-porselein.nl

62 PurSang 2 | 2013

PS2_62 63 GADGET.indd 62

12-06-13 14:20

CULTUUR & LIFESTYLE

GASTCOLUMN

Ontwerpen doe je zo

Zeppelin De inspiratie voor de naam en vorm van deze speaker spreekt voor zich. Deze Zeppelin is een aanwinst voor ieder interieur dankzij het iconische design en de vooruitstrevende techniek erachter. De Zeppelin kan worden aangesloten op alle Apple-producten en dankzij de geïntegreerde AirPlay-technologie kan muziek vanuit iTunes worden gestreamd. Bowers & Wilkins, € 599,www.bowers-wilkins.nl

Stralend Afgezien van de legendarische trenchcoat heeft modemerk Burberry nog meer elegante designs in huis. Deze zomer beschermt deze stijlvolle dameszonnebril uw ogen tegen (hopelijk) erg veel felle zonnestralen. € 180,www.burberry.com

Stalen boom Dat zelfs een kapstok een designmeubelstuk kan worden, bewijzen deze kleurrijke exemplaren met de naam Wishbone.

Het Deense designduo Flemming Busk en Stephan Hertzog won er zelfs de Red Dot Design Award mee. Het is bijna zonde om uw jas eroverheen te hangen. € 499,www.hardbrass.nl

Door schade en schande ben ik erachter gekomen dat succes vaak niet het gevolg is van de wens om succesvol te zijn. Als je succesvol wilt zijn en dit als uitgangspunt neemt, werkt dit meestal contraproductief. Al een tijd geleden concludeerde ik dat de producten die ik bedenk zonder oog te hebben voor commercie de meeste kans van slagen hebben.

Vervolgens bedacht ik dat het slim zou zijn ruim baan te geven aan ongebreidelde fantasie. Om datgene te maken waar ik het gevoel van heb dat het ertoe doet. Als je het principe omkeert en bedenkt dat men vaak enorme bedragen en energie steekt in het voorspellen van processen om vervolgens tot de conclusie te komen dat het allemaal anders is, kun je concluderen dat het misschien niet zo zinvol is om plannen te baseren op deze voorspellingen. Deze manier van denken levert eigenlijk alleen de zekerheid op bij enkelvoudige vraagstukken. Iets complexere processen leveren al snel totaal oncontroleerbare, onvoorspelbare processen op. Het leuke is dat de mens enerzijds de grootste verstorende factor is, anderzijds een grote aandrijver kan zijn als het om processen gaat. Oftewel, we willen van alles regelen en bepalen en dat lukt maar ten dele. Maar zit een organisatie goed in elkaar, dan doen die mensen gezamenlijk heel veel als vanzelf goed. Het creëren van een doel is dan ook veel minder van belang dan het creëren van goede voorwaarden. De grap is dat doelen in praktijk meestal per ongeluk bereikt worden; zoekend naar het één, vind je het ander.

Piet Hein Eek (1967) is succesvol ontwerper en heeft een werkplaats, showroom, restaurant en winkel op een voormalig Philipsindustrieterrein in het centrum van Eindhoven. www.pietheineek.nl PurSang 2 | 2013 63

PS2_62 63 GADGET.indd 63

12-06-13 14:20

PORTRET

Trustfonds

De Stichting Trustfonds Hippische Alliantie Rotterdam, waar Van Lanschot bankier van is, heeft een zogenaamde ANBIstatus (Algemeen Nut Beogende Instelling). Deze status is door de Belastingdienst toegekend en maakt het mogelijk een schenking te doen met belastingvoordeel. Wilt u meer informatie, stuurt u dan een e-mail naar board@chio.nl.

64 PurSang 2 | 2013

PS2_64-65 INTERVIEW_TRUSTFONDS.indd 64

12-06-13 14:21

CULTUUR & LIFESTYLE

De paardensport als bindmiddel Vader Cees en dochter Belle de Bruin richtten een paar jaar geleden het Trustfonds Hippische Alliantie Rotterdam op. Een stichting die zich ten doel stelt de paardensport te stimuleren in de breedste zin van het woord.

fotografie

tekst

Sofie Vermooten Herman van Heusden

De Stichting Trustfonds Hippische Alliantie Rotterdam bestaat sinds 2008 en is een samenwerkingsverband van de 175 jaar oude Rotterdamsche Manège, rijvereniging De Hazelaar in Schiebroek voor valide en mindervalide ruiters en het Concours Hippique International Officiel (CHIO) Rotterdam.

De stichting organiseert allerlei (maatschappelijke) activiteiten om de paardensport toegankelijk te maken voor een brede laag in de samenleving en op die manier ook een grotere doorvoer van talenten te creëren richting de topsport.

Wat is het idee achter jullie trustfonds?

Cees de Bruin: ‘We werken vanuit de gedachte dat de paardensport op veel verschillende niveaus beoefend wordt. Er zijn jonge meiden die ontzettend veel plezier beleven aan het verzorgen en berijden van paarden, talenten die dromen van verder succes, maar het gaat ook naar olympische hoogten – Nederland heeft op de laatste Olympische Spelen heel hoge ogen gegooid. Daarnaast zie je dat de omgang met paarden een rustgevende invloed kan hebben op mindervalide mensen. In Amerika is daar veel mee geëxperimenteerd en dat leidde tot buitengewoon goede resultaten. Het helpt bij de revalidatie, maar het kan voor mensen die lichamelijk weinig kunnen ook een aangename ervaring zijn.’

Belle de Bruin: ‘Voor kinderen in een rolstoel is een rit met een aangepast zadel bijvoorbeeld een ervaring die dicht bij lopen komt. Ons trustfonds probeert de drie disciplines: de recreatieve sport, de aangepaste sport en de topsport samen te brengen en te stimuleren.’ hoe belangrijk is de maatschappelijk rol?

Cees de Bruin: ‘Het trustfonds richt zich niet alleen op de topsport. Ik vind dat de paardensport in de huidige tijd en maatschappij ook een breedtesport moet zijn. Laat iedereen er maar van genieten. Als op de Rotterdamsche Manège de

Zuid-Holland Cup wordt georganiseerd met alle lokale rijverenigingen, zit het helemaal vol met vriendjes, vriendinnetjes, ouders en opa’s en oma’s. Die verbondenheid spreekt mij zeer aan. Samen met de rol die de paardensport speelt voor mindervaliden, moet het ook een bindmiddel in de stad zijn.’ hoe Werkt dat in de praktijk?

Cees de Bruin: ‘Het CHIO stond wel bekend als het feestje van de Rotterdamse havenbaronnen. Hoewel het een van de belangrijkste spring- en dressuurconcoursen ter wereld is, had niet iedereen het gevoel erbij te horen. Maar de paardensport is van iedereen. Het trustfonds brengt kinderen uit alle wijken van Rotterdam daarom in contact met paarden.

Ze ontvangen eerst een lespakket en komen dan tijdens het CHIO met bussen naar het evenement.’

Belle de Bruin: ‘Toen wij dit scholenplan vijf jaar geleden bedachten, waren er mensen die ons wezen op het gevaar dat kinderen rotzooi zouden trappen. Maar inmiddels is gebleken dat ze het contact met de dieren juist fantastisch vinden.

Daardoor krijgen ze meer belangstelling voor het sportelement en komen ze in het weekend terug met hun ouders. Zo krijg je een steeds bredere waardering voor de sport.’

Wat zijn jullie toekomstplannen?

Cees de Bruin: ‘De Stichting Trustfonds Hippische Alliantie heeft een permanente thuisbasis in het nieuwe gebouw De Grandstand in Rotterdam. Hier beramen we onze mooie plannen en kunnen we tijdens het CHIO en in de rest van het jaar gasten, scholen en journalisten goed ontvangen. De hoeveelheid benodigd geld neemt toe. Vanuit de overheid komt er steeds minder subsidie, dus je moet naar particulieren toe.

Met meer geld bedienen we niet alleen de topsport, maar zeker ook het maatschappelijk belang.’

PurSang 2 | 2013 65

PS2_64-65 INTERVIEW_TRUSTFONDS.indd 65

12-06-13 14:21

CULTUUR & LIFESTYLE

De voorkeuren van…

Pascal Jalhay, voormalig chef-kok bij tweesterrenrestaurant Vermeer, en sinds zes jaar culinair directeur en mede-eigenaar van Marfo, grootleverancier van kant-en-klaarmaaltijden aan vliegtuigmaatschappijen, zorginstellingen en detentiecentra. Als inspirator van een team van negen chefs staat hij aan de basis van elk gerecht. Van Lanschot Bankiers is mede-aandeelhouder van Marfo, waar iedere dag zo’n 100.000 maaltijden worden bereid. Jalhay is getrouwd en heeft twee zoons, Tim (11) en Bas (9).

TEKST

Lieke Lemmens

FAVORIET INGREDIËNT? ‘Garam Masala, een Indiase specerijenmelange waarmee gerechten of bereidingen veel complexer en rijker worden van smaak – in plaats van dat ze worden afgesloten door zout en peper. Het mooie is dat het ook gebruikt kan worden in Westerse gerechten om smaken te verrijken. Ik gebruik het bijvoorbeeld in rode kool, aardappelpuree en mosterdsaus.’

MEEST OVERGEWAARDEERDE INGREDIËNT? ‘Ik houd erg van de pure smaken van ingrediënten. Zout is daarbij een boosdoener.’

FAVORIET GERECHT? ‘Langoustines. Ik ben een groot liefhebber van schaaldieren.’

PRIVÉ OF WERK? ‘De reden dat ik zes jaar geleden de overstap maakte van restaurant Vermeer naar Marfo, was om meer tijd door te brengen met mijn gezin. Ik stond in die periode veel in de keuken met mijn zoons. Tim – destijds zes – zei toen tegen me: “Pap, ik denk dat je later een heel goede kok wordt.” Dat was voor mij een bevestiging dat ik de goede keuze had gemaakt.’

SPAREN OF UITGEVEN? ‘Sparen. Dat ben ik overigens pas gaan doen toen ik de horeca verliet. Koks zijn over het algemeen niet goed in het omgaan met geld, ze besparen nergens op, ten goede van hun gasten. Nu ik mijn leven anders heb ingedeeld houd ik geld over om te sparen. Dat geeft rust voor nu en de toekomst. Ik leer nu bij Marfo pas om verstandig met geld om te gaan, om groot te denken en met reële marges te werken.’

Garam Masala

VAKANTIE IN EIGEN LAND OF VER WEG? ‘Ver weg. Om het jaar maak ik een grote reis met mijn gezin: zo zijn we naar Cuba en India geweest en staat nu China op de planning.’

BIOSCOOP OF THEATER? ‘Theater. Ik ben weliswaar een groot bioscoopfan, maar helaas deelt mijn vrouw mijn voorliefde voor sciencefictionfilms niet. We gaan samen graag naar een cabaretvoorstelling of musical.’

FIETS OF AUTO? ‘Fiets. Ik ga er graag opuit met mijn vrouw en kinderen en heb er ook plezier in om met de jongens te gaan mountainbiken.’

UIT OF THUIS ETEN? ‘Thuis. Ik kook met heel veel plezier. Ik sta in mijn huidige baan niet meer dagelijks achter het fornuis, maar ook toen dat nog wel het geval was kookte ik altijd. Ik vind het niet meer dan normaal dat ik als kok voor het eten zorg. Mijn vrouw houdt van lekker eten, koken is voor haar een noodzaak. Voor mij is het alles.’

66 PurSang 2 | 2013

PS2_66 VOORKEUR.indd 66

12-06-13 14:21

THE NEXT GENERATION RANGE ROVER landrover.nl/rangerover

Min./max. gecombineerd verbruik: 7,5-13,8 l/100 km, resp. 13,3-7,2 km/l, CO2-uitstoot resp. 196-322 g/km.

3 jaar fabrieksgarantie tot 100.000 km. Consumentenprijs vanaf € 114.400 incl. BTW en BPM. Leaseprijs vanaf € 2.177 p.m. excl. BTW (bron: Land Rover Financial Services, full operational lease, 48 mnd., 20.000 km/jr.). Prijs- en specificatiewijzigingen voorbehouden. Kijk voor meer informatie op www.landrover.nl

LRNLFEE3W032 RR_Nationaal_PurSang_285Hx225_NL_IC.indd 1

03/05/13 12:05

COMPLICATION MOON 20020