Zoo Antwerp Magazine #1-2013

V.u. Anja Stas | Koningin Astridplein 26 | B 2018 Antwerpen verschijnt 4 x per jaar | P 308765 | PB 6078 3 euro | ZOO Antwerpen | Planckendael | Koningin Elisabethzaal Serpentarium | Afgiftekantoor Antwerpen X

leven

1

ZOO magazine

GebOren Brilbeertje

wAterZuiVeren in plAncKendAel Zo doen we dat

hOfMAKerij in OnZe hOf Hoe verleiden dieren dieren?

#01

Jaargang 79 zomer 2013

1

BRENG EEN NIEUWE ABONNEE AAN EN ONTVANG EEN UNIEK CADEAU! Ben je abonnee? Deel je enthousiasme voor onze parken en overtuig je vrienden en familieleden om ook abonnee te worden!

UNIEKE CADEAUS

DUBBEL WELKOMSTGESCHENK

VOOR JOU, DE AANBRENGER:

VOOR DE NIEUWE ABONNEE:

2 gratis toegangstickets

2 toegangs tickets voor ZOO

+

of Planckendael

1 geschenk naar keuze*

exclusieve Retro ZOO poster (niet in de ZOOshop verkrijgbaar)

poster zebra

frontaal 560x800.indd

1

EEN NIEUWE ABONNEE AANBRENGEN DOE JE ZO: Haal een deelnemingsformulier op aan de ledendienst in ZOO of Planckendael OF Download het deelnemingsformulier op zooantwerpen.be/abonneeactie of planckendael.be/abonneeactie OF Kom met de nieuwe abonnee naar de ledendienst in ZOO of Planckendael Meer info op zooantwerpen.be of planckendael.be

*VOORWAARDEN: De nieuwe abonnee mag geen abonnee geweest zijn tussen 01.04.2011 en 30.04.2013. Als aanbrenger moet je in het bezit zijn van een geldige abonneekaart.

Het geschenkvoordeel van deze actie is niet verenigbaar met eventuele andere voordelen of kortingen voor de nieuwe abonnee. Geschenk naar keuze uit een ZOO verjaardagskalender of notaboekje A5 of Planckendael vriendenboekje voor de aanbrenger. De geschenken zijn beschikbaar tot uitputting van de voorraad. Als het geschenk van jouw keuze er niet meer is, krijg je een evenwaardig alternatief. Slechts één geschenk per aangebracht abonnement (gezinsabonnement of individueel ZOO magazine abonnement). Actie geldig tot 31/12/2013.

2

©ZOO Antwer pen

+

voor ZOO of Planckendael

1/12/2012

21:10:39

inhoud: 10

Groot nieuws: brilbeer geboren

16

Hoe zuiveren we water in Planckendael?

40

Rubriek Man versus Vrouw: Mandril

de AGendA VAn AnjA stAs, cOMMercieel directeur KMdA

8h: Dochter Marie op school afzetten en dan door naar ‘kantoor’. ik start in Planckendael. wat een fijn kantoor heb ik toch. we bekijken hoe we de bezoeker nog meer kunnen betrekken bij onze parken.

10h: naar antwerpen. Meeting met vrt voor de evaluatie van onze serie op Eén. De waardering van de kijker was groot. Eén op de twee vlamingen keek en gaf ons een waardering van 8,5.

11h: we openen het aquarium van de ZOO binnenkort. wauw, er is al hard gewerkt. volgend en verder…

voorjaar is het helemaal afgewerkt.

13h:u Even een toertje wandelen door de ZOO. De

4 7 15 18 19

ZOO nieuws Planckendael nieuws De cover uitgezoomd Shop Vraagbaak: drinken vissen?

20 Het dagboek van verzorger Erika 23 stadsbeest 25 Aardvarken geboren

26 Ooievaars ringen in beeld 30 Hofmakerij in onze hof 34 De olifanten krijgen een pedicure 37 Olivia is geboren!

38 Mijn lievelingsplekje 39 Vraag het aan de CEO 42 Kunst in de ZOO

bomen staan vol in blad. Prachtig.

14h: Hoop mails beantwoorden. Er staan heel wat toffe samenwerkingen op stapel.

15h: brainstorm met mijn team over de belle Epoque Picknick. wandelen, eten en genieten in mooie jurken terwijl je luistert naar mooie muziek.

Dat is het plan. ik ben fan.

17h: De decorvoorstellen bekijken van de ketnetwrappers. Zij komen de boel hier drie weken op z’n kop zetten. start 1 juli. En dan nog even op bezoek bij ons kleine brilbeertje. wat groeit hij hard!

53520-1306-1005

18h: Op naar huis en dan met Marie naar yoga.

Zalig, hard werken en dan samen ontspannen.

© 2013 | jaargang 79 | #1 ZOOmagazine is een uitgave van de Koninklijke Maatschappij voor Dierkunde van Antwerpen vzw en wordt verdeeld onder haar abonnees. Los te koop samen met wiLD voor €3 | Oplage | 60.000 NL & 1.000 Fr exx. | Verantwoordelijke Uitgever: Anja Stas | hoofdredactie: Fleur Franssen | Eindredactie: ilse Segers | redactie: Kathleen Goemans, Hilde De Jonghe | Vertaling Frans: isabelle Nassel, Xavier Beghin | concept & Vormgeving: Van Lennep, Amsterdam | Fotografen: Andries De Leener, Artman, Christophe Vander Eecken, Dirk Laenen, Eric Guidicelli, Helga Paardekam, Jonas Verhulst, Marco Bastiaens, wout Hendrickx | Drukker: Artoos | Adverteren: Met een advertentie in ZOOmagazine steunt u de missie van KMDA vzw. Contacteer onze salesafdeling +32 70 233 354 | Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen zonder schriftelijke toestemming van de KMDA | redactieadres: Koningin Astridplein 20-26, B 2018 Antwerpen, zoomagazine@kmda.org

ZOO magazine

3

ZOO nieuws

3 5

MOnniks- 1 giEr OriOn

4 2

Op 5 mei brak Orion uit het ei.

Het is de eerste gierengeboorte van dit jaar in een Europese dierentuin. sir en snowflake, de ouders, hebben elkaar gekozen in de datingvolière van Planckendael. Uit onderzoek blijkt immers dat dit meer kweeksucces heeft dan een gedwongen koppeling.

6 1

BEELDBUIS ZOO of love wordt herhaald. Elke woensdag in juli en augustus om 21u05 op Eén.

Dna

GEBOrEN

in het labo van ZOO antwerpen hebben we een nieuwe methode uitgewerkt om in véél kortere tijd het geslacht van vogels te kunnen bepalen aan de hand van hun Dna. nu kan dit in enkele uren in plaats van enkele dagen. veel efficiënter.

4

ZOO magazine

• 2 tuinboa’s • 4 kolenbranderschildpadden • 1 Ambonese doosschildpad • 6 daggekko’s • 3 Egyptische landschildpadden • klauwkikkers • gifkikkers • zeepaardjes • Malawi cichliden • roggen • 3 goudfazanten • 2 Californische kuifkwartels • 1 geelknobbelhokko • 2 Europese grielen • 1 takin

ZOO nieuws

Ik lust wel een serieuze portie groen om 15u30.

Alle voedertijden op zooantwerpen.be

urban legend:

GuSt iN DE VriEZEr “Gorilla Gust ligt nog altijd in de diepvries van de ZOO. De toenmalige directeur wou niet dat er in het dier gesneden zou worden na zijn dood. Gust was immers de publiekslieveling.” Gust was inderdaad de lieverd van onze bezoekers. Ze zagen hem opgroeien van baby tot zilverrug. Zijn lichaam ligt echter, na 25 jaar, niet meer in de vriezer en werd nooit opgezet. De schedel en een gedeelte van de beenderen werden bewaard.

3

2

vErZOrgErsbabbELs

sla een praatje met de verzorgers, woon een training bij of beleef een voedermoment vanop de eerste rij. vragen? vuur maar af. De programmatie vind je op de website, aan de ingang van de ZOO en op de schermen in de horeca.

vErDriEt En gELUk

Colobusaapje gaëlle en haar jong zijn helaas gestorven. gelukkig is er ook goed nieuws. Felize is zwanger. En misschien inmiddels zelfs al bevallen.

Zie je het aapje op de echo?

EEN GrEEP uit HEt LEVEN iN DE ZOO • VErWAcht: 2 kuifmakaken uit Engeland, uilenkopmeerkat uit Frankrijk, geboorte van een takin, baby bij de rode duikers, slurfhondje uit rotterdam, 2 bruinkopslingerapen uit Engeland, wasberen uit Almere, olifant Kanvar uit Spanje • trAnspOrt: olifant Budi naar Amerika • niEUWKOMErs: Kaapse buffel Gitte uit Zweden, een bruinkopslingeraap uit Duitsland, 3 jonge Cubaanse flamingo’s • VErhUisD: de beverratten naar Hippotopia • niEUW speeltuig bij ’t Stokstaartje • Aquarium gedeeltelijk open • rode vari’s en ringstaartmaki’s samen in nieuw verblijf vlakbij okapi’s • VrAAgtEKEn: jong bij de kogelgordeldieren, komodovaraan Keli legt eieren, jongen bij de wateragamen, Falklandcaracara’s broeden op drie eieren •

ZOO magazine

5

ZOO nieuws

ZOO antwerpen is op de Pink brand of the Year door de holebigemeenschap uitgeroepen tot populairste attractiepark.

4

DiErEnMOLEn in juli en augustus klim je alle dagen op de rug van je lievelingsdier. jetons koop je in de shop.

De kruinen van een aantal dikke platanen en een amerikaanse eik in Hippotopia en aan de giraffen kregen een serieuze snoeibeurt. Ze overschaduwden teveel en nu valt er meer licht in de tuin.

5

6

Quote van het moment:

Patrick Immens*

“Het is tijd om onze kleine brilbeer de spreekwoordelijke pamper af te doen en het beestje buiten te laten klimmen.” *Coördinator zoogdieren ZOO Antwerpen

6

ZOO magazine

in memoriam: leeuw Victor

°02/04/1994 †18/01/2013 ZOO antwerpen Leeuw victor, één van de iconen van de ZOO, is niet meer. Hij werd net geen negentien jaar, een respectabele leeuwenouderdom. in afrika ben je een taaie leeuw als je veertien jaar op de savanne overleeft. “we missen hem, vooral het gebrul elke ochtend en avond. Dit kon je tot in borgerhout horen.”

planckendael nieuws

4

8 7 3

1 1

5

Uit DE bUiDEL bij de rode reuzenkangoeroes zijn eind november twee jongen geboren. Ze komen nu pas tevoorschijn uit de buidel. De vrouwtjes zijn al langer bevrucht, maar hebben een verlate innesteling zoals de brilbeer op p. 10. Hoe we dit weten? Het mannetje in de groep is bijna een jaar geleden overleden en de dracht van een kangoeroe is maar een maand. reken maar uit.

9 10

6 2

2

AFVALLiG

in onze horecapunten drink je nu smakelijk uit een glas of porseleinen kop. Geen plastic bekers meer. Sorteer je mee het afval? Op het terras vind je aparte vuilbakken voor PMD (plastic flesjes en drankkartons) en restafval.

3

niEUwE Man bij giraFFEn begin mei stapte een nieuwe bewoner onze savanne op. kweekman saleye komt uit Frankrijk. we duimen dat de vijf jaar oude saleye voor een nieuwe impuls kan zorgen voor het internationale kweekprogramma van deze bedreigde soort.

Onze onderzoekers gaan naar een congres in brookfield Zoo Chicago.

Zij vertellen daar over hun 4 onderzoek naar scatterfeeding bij hyena’s en over gedrag van bonobo’s. scatterfeeders zijn apparaten die op onverwachte momenten eten het verblijf inslingeren. Zo blijven de hyena’s alert.

ZOO magazine

7

planckendael nieuws

5

ZEbra’s

Louisa en nele zijn twee jonge nieuwkomers in de kudde grévyzebra’s.

Over een paar jaar zullen ze zelf kleine streepjes voortbrengen. nu wennen ze alvast aan de kudde met merries Fanny, asra, betina, kleine noni en hengst Chris.

PiZZA’S

6

in restaurant De Ooievaar kan je vanaf deze zomer genieten van heerlijke, verse pizza’s. Buon appetito!

nOg niEt gEsCHikt vOOr PUbLiCatiE 7

in de wandelgangen verspreidt zich het gerucht van een paring tussen koala’s guwara en goonawarra. voorlopig blijft het bij een roddeltje. spannend.

bEZOEkErsgiDs sinds kort kan je aan onze kassa’s en in de shops een gloednieuwe bezoekersgids kopen aan € 3,00. De Planckendaelgids puilt uit van de interessante weetjes en leuke spelletjes voor kinderen. ideaal om op avontuur te gaan door de vijf continenten. En ook in de ZOOgids lees je allerlei boeiende ditjes en datjes over de dierentuin. Een collectersitem met prachtige foto’s.

AANGEKOMEN, GEBOrEN & VErwACHt Aangekomen: impalabok willy • zebra’s Louisa en Nele • Przewalskipaarden Atai en Khenti • moeraswallaby uit rotterdam met jong in de buidel. geboren: ronsenaarduif • 2 goudfazanten • 5 mara’s • 2 ganzenkuikens • 2 purperreigers • roodkamhoen • moeraswallaby • Verwacht: giraf • boshondjes

8

ZOO magazine

planckendael nieuws

8

Mara’s gEbOrEn Dit voorjaar breidde de groep mara’s uit met vijf jongen. regelmatig vertrekken volwassen dieren naar andere zoos. in Planckendael blijft permanent een groep van zo’n twintig dieren.

bijZOnDErE bOMEn ‘gEtagD’

9

Onze meest speciale bomen kregen een naambordje met de soortnaam in het nederlands en Latijn en ook de herkomst. Het gaat bijvoorbeeld om de watercipres, de pekden, de rode berk en de colchische esdoorn.

10

NiEuwE KLiMStruCtuur wANDELEN DOOr BOMEN

we fristen het ondergrondse gedeelte van wandelen door Bomen op. Onder de wortels van de tachtigjarige beuk klim je nu over het nieuwe touwenparcours naar binnen. Maak een originele entrée.

visaYa’s in ZiCHt Het perk van de visaya’s is klaar. voortaan kan je het gezin met de vier jongen observeren net naast het leeuwenperk.

Deze kleine zwijnensoort komt van een eilandengroep in het centrale deel van de Filipijnen, de visayas. je herkent deze wrattenzwijnen aan de brede witte band op hun snuit.

ZOO magazine

AuStrALiSCHE EuCALYPtuSZADEN iN SErrE PLANCKENDAEL Dertien verschillende soorten eucalyptuszaden uit Australië worden in de serre van Planckendael gezaaid, gespeend en opgekweekt tot kleine plantjes die als voedsel dienen voor onze koala’s.

Een kweker in Duffel laat die plantjes nadien in zijn veel grotere serre uitgroeien tot eetbare twijgen. Ondertussen werden ook planten vanuit Planckendael naar de kweker overgebracht en die doen het goed.

9

Hoe gaat het beertje heten?

OLIVER, ORSON, OBERON of OLIVIA, ONA, ONORA

10

ZOO magazine

Groot nieuws

Mirakelbrilbeertje geboren Groot nieuws! Er is een brilbeertje geboren in ZOO Antwerpen.

Vandaag verkent hij zijn buitenverblijf in het kielzog van zijn mama. De geboorte van dit beertje is een primeur in de geschiedenis van de ZOO en een wonder van de natuur. We zijn beretrots.

Weetje: Wist je dat we pas weten wat het geslacht van het jong is als het geplast heeft? Plast hij staand, dan hebben we een mannetje. Doet hij dit zittend, dan is het een meisje. Ook de dokter kan het geslacht bepalen, maar we beperken onze inmenging om de familie niet teveel te verstoren.

O

E

Er was een waterkansje op een zwangerschap bij ons nieuwe kweekkoppel Zamora en Gladstone. Zamora is een onervaren moeder van dertien jaar die sinds vorig jaar in Antwerpen woont. Ze komt uit een zoo waar ze met twee dominante vrouwtjes en een man samenwoonde.

Ze plantte zich ginder niet voort. Hier heeft ze het rijk voor zich alleen. Dat Gladstone Zamora bevruchtte, verbaasde ons want de kwaliteit van zijn zaad werd in vraag gesteld. Onder de microscoop was er weinig beweging in zijn sperma te bespeuren. Hij is drieĂŤntwintig jaar, wat redelijk oud is voor een brilbeer. Zijn vorige partner Inca overleed vorig jaar op de leeftijd van zesentwintig jaar. Zij werd in al die jaren in de ZOO nooit zwanger, zelfs niet na kunstmatige inseminatie.

Dat Zamora en Gladstone matchen bewijst deze baby.

Is de bevruchting gelukt? Wanneer moet het werphol voor Zamora klaar zijn? Wanneer wordt er een baby geboren? Dat waren moeilijke vragen om te beantwoorden, want brilberen kunnen iets speciaals. Eens een vrouwtje zwanger is, kan ze de innesteling en de groei van het vruchtje vertragen. Ze kiest voor een geboorte onder de meest gunstige omstandigheden met de meeste overlevingskansen voor het jong. Het weer kan een bepalende factor zijn, net als het

ZOO magazine

11

Stro in het werpnest mag niet te lang zijn. Ervaring leert dat te lang stro een jong kan wurgen.

fruitseizoen. Hoge temperaturen geven immers rijpe bessen en voldoende te eten voor brilberen en hun kleintjes.

Een eerste worp is vaak de meest kwetsbare omdat moederbeer de nodige ervaring mist. Bij het grootbrengen van haar jong draait ze volledig op haar instinct. Brilberen leren het moederschap niet van andere brilberen. In de natuur leven ze solitair en ontlopen soortgenoten. Enkel om te paren verdragen ze elkaar. Een mannetje krijgt één tot twee weken om zijn zaad te planten en dan moet hij weer vertrekken. Jongen verlaten hun moeder als ze twee jaar oud zijn. In zoos kunnen moeders en dochters samenblijven.

Mama Zamora bracht haar jong in het grootste geheim ter wereld. We hadden twee knusse nestboxen met camerabewaking voor haar gemaakt, maar ze verkoos haar eigen plekje buiten ieders gezichtsveld. Plots klonken er op 4 februari piepgeluiden achter de schermen. Het bleef een tijdje onduidelijk of het gepiep van één

12

of meerdere jongen afkomstig was. Brilberen krijgen één tot drie jongen per worp, van elk om en bij de 300 gram. De verzorgers ontwaarden uiteindelijk één hoopje pels in de berg stro.

Zamora bleef netjes bij haar blinde, weerloze jong en verliet het nest niet. De dertienjarige beer bleek een heel zorgzame moeder. Zelf at ze de eerste weken nauwelijks, gebruikelijk bij een berengeboorte. Tijdens hun dracht bouwen brilberen een reserve op. Daar teren ze de eerste weken na de worp op zodat ze in het nest bij hun jong kunnen blijven. Na een poosje nam ze weer energierijk voedsel aan. Het jong evolueert heel mooi, van hulpeloos tot ondernemend.

Ook de volgende kaap, de verkenning van de buitenwereld, rondde ons kleintje. Na vier maanden gekoesterd en gepamperd te zijn door mama Zamora in het werphol kwam onze mirakelbaby buiten kijken. Nu volgt de grote hoogte. Brilberen kunnen goed klimmen en leven vooral in de bomen. Ze eten er, ze vluchten er, ze slapen er. In de ZOO hebben ze verschillende bomen, platformen en hangmatten ter beschikking. Ook mama Zamora is een klimkampioene. Haar kleintje zal haar op de voet moeten volgen. Een leerproces van veel vallen en opstaan.

Het brilbeertje heeft een uniek snoetje. Brilberen danken hun naam aan de blonde tekening rond hun ogen die op een bril lijkt. Voor elke beer is die uniek, net als de strepen op de okapibillen. Ons beertje heeft zijn eigen montuur. Aan beide ogen siert een gelige wenkbrauw, een soort halve bril. Zamora heeft een monocle met maar één glas en Gladstone’s pels is evenmin duidelijk afgetekend. Artistieke vrijheid van moeder natuur, zeker? O

ZOO magazine

fiche:

soortnaam: Brilbeer of Andesbeer (tremarctos ornatus) biotoop: Het tropisch gedeelte van het Andesgebergte (Bolivia, Peru, Ecuador, Colombia en Venezuela), de enige beer in ZuidAmerika grootte: 1,5 tot 2 m gewicht: Vrouwtjes tot 80 kg en mannetjes tot 150 kg Levensduur: 20 tot 25 jaar in dierentuinen, onbekend in de natuur geslachtsrijp: op de leeftijd van 4 jaar Paarperiode: mei tot augustus Draagtijd: 6 tot 8 maanden worp: 1 tot 3 welpen met een geboortegewicht van ± 300 gram status: kwetsbaar door jacht, illegale handel.

Wetenschappers van het CRC (Centre for Research and Conservation) in de ZOO voeren al zeven jaar DNA-analyses uit op meststalen van brilberen uit Peru en Bolivia. Zo leren ze over de genetische structuur van de beren in de Zuidelijke andes en kunnen ze actieplannen voor hun bescherming laten opstellen.

“bij het grootbrengen van haar jong draait Zamora volledig op haar instinct. brilberen leren het moederschap niet van anderen”

ZOO magazine

13

KMDAVriendenkring 55+ Agenda

Dinsdag, 10/09/13 • Liedjes van de Strangers • Luc Caals en Sam Verhoeven

Dinsdag, 08/04/14 • Paasshow • Rudy Clark en Duo Melodie

Dinsdag, 08/10/13 • Knipoogje naar klassieke muziek • Kwartet Entr’Act

Dinsdag, 13/05/14 • Metropool Big-Band show • Olv.Jean Maryn

Dinsdag, 05/14

Dinsdag, 12/11/13 • Daguitstap • De Notenbalk (datum later te bepalen) • Paul Van Hoeydonck en Nadia

Losse kaarten kunnen de dag en Paul Vermeulen van de voorstelling en op vertoon van uw ZOOabonnement, voor €8 gekocht worden aan de ingang van de zaal op basis van beschikbaarheid.

De voorstellingen vinden plaats in het Cultureel Centrum van

Dinsdag, 14/01/14 Deurne, Frans Messingstraat 36.

De shows beginnen om 14u00. De • Nieuwjaarsshow deuren gaan open om 13u30.

Dinsdag, 10/12/13 • Liedjes en melodietjes ‘A LA RIEU’ • Petite Fleur

• Danny Sinclair en MJ. Seynaeve

Dinsdag, 11/02/14 • Valentijnconcert • Griet De Meulder, Karen Peeters, Hans Van Kerckhoven en Carlo Mertens

INFO

Wilt u alle voorstellingen bijwonen? Koop een abonnement voor €36. U betaalt dan €4 per voorstelling.

Een abonnement bevat negen voorstellingen. De daguitstap valt niet binnen dit abonnement.

Enkel 55+-abonnees van de ZOO kunnen zich inschrijven door storting op rekening BE51 7895 8587 4762 van de KMDA met vermelding ‘Vriendenkring 2013-2014’ en het nummer van uw abonnement (zie achterkant kaartje).

≥ Stortingen moeten binnen zijn voor 26 augustus 2013.

— TOT DAN!

Dinsdag, 11/03/14 • Sfeervol licht vioolconcert • Szia – vier violistes en pianobegeleiding

≥ Ook dit jaar ontving de KMDA een mooie cheque van 4.000 euro van de Vriendenkring 55+. De kring steunt de dieren van de ZOO met vier prachtige peterschappen. Bedankt!

ZOO magazine

14

de cover

100% Herken je de poot van Nestor op de cover? Wat gebeurt daar eigenlijk? Dit! Een groepsknuffel van Nestor, mama Maouli en zus Caitlin in de ZOO. Je ziet zijn prille leeuwenmanen al. Hij is nu tien maanden oud.

ZOO magazine

15

VOOr de VOlGende GenerAties

Afvalwater zuiveren in planckendael

waterzuiveringsinstallatie: de kringloop van het water

Het water komt van de dieren (het schoonmaken van dierenverblijven, de dierenkeuken), het personeel (de refter, de kantoren, de technische dienst) en de bezoekers (de wc’s, de restaurants) via ondergrondse leidingen naar het zuiveringsstation. je kan het vergelijken met een klein dorp.

16

HOE DrUkkEr het is in het park, hoe meer afvalwater we maken en hoe meer water we moeten zuiveren. In de winter stroomt er dagelijks zo’n 5 à 6 m³ door het zuiveringsstation. In de zomer is dit al gauw 40 à 50 m³. De installatie kan maximaal 100 m³ aan. Al het water dat gezuiverd wordt, wordt herbruikt in onze vijvers.

Twee grote vijvers bij de koala’s en de pelikanen zijn natuurlijk gevormd, dus zonder betonnen ondergrond. In de zomer zakt het waterpeil en om dit op te vangen, vloeit het gezuiverde water hier naartoe en vult de vijvers weer aan. Het water wordt dagelijks gecontroleerd en is van prima kwaliteit. Dat moet ook wel want onze dieren drinken ervan. In Planckendael wordt 85% van het afvalwater gezuiverd en dit percentage blijft groeien want alle nieuwe verblijven maken we ‘groen’.

ZOO magazine

schema waterzuivering:

1 buffertank: Hier komt het afvalwater uit heel Planckendael samen om gezuiverd te worden.

2 beluchtingstank: Het afvalwater wordt gemengd met actief slib (met bacteriën) dat eet zo’n 80% afval op. Hier wordt ook zuurstof ingepompt.

begin: afvalwater

pompput

3 nabezinkingstank: Het gedeeltelijk gezuiverde water vloeit naar de volgende bak, niet-verteerd afval en volgegeten bacteriën zinken als slib naar de bodem. Dit slib wordt afgevoerd.

zuiver water

* FINALE: zuiver water

4 moerasplanten

slibtank

4 waterplanten

1

5 moerasplanten: Moerasplanten zorgen voor de laatste zuivering.

Lood, zink en koper worden opgenomen, sommige planten zoals watermunt doden ook ziektekiemen. Algen worden tegengehouden door de grindlaag.

buffertank 4 waterplanten

4

2 beluchtingstank

4 waterplanten: Planten (en de bacteriën op de planten) gebruiken het afval als voedsel. Ze nemen het op via hun wortels en bladeren.

waterplanten 3 nabezinkingsbak

6 finale: Het zuivere water wordt voor 100% herbruikt in de vijvers. *het duurt twee tot acht dagen voor het water gezuiverd is.

In het olifantenverblijf en het toekomstige pinguïn- en flamingoverblijf doen we ter plaatse aan waterbehandeling. De kringloop is hier 100% rond.

ZOO magazine

waterverbruik planckendael 18 à 19.000m³ leidingwater + 30.000m³ putwater

waterverbruik zoo 70 à 80.000 m³ leidingwater (in 2004 was dit nog 200.000m³)

17

ZOO shop

2 1

4

3

1

2

BRILBEERTJE elke brilbeer heeft een eigen montuur, ook onze kleine zachte rakker in de ZOO. De echte knuffelt mama Zamora. Deze is helemaal voor jou.

Normaal € 5,95 Met korting € 5,36 Verkrijgbaar in shops ZOO

WIJ WONEN IN HIPPOTOPIA Neem de stevige figuurtjes van Papo mee naar huis om een dierentuin mee te vormen. Vergroot je collectie op eigen tempo. Hier zijn alvast de bewoners van Hippotopia.

Prijzen vanaf € 3,95 Met korting vanaf € 3,56 Verkrijgbaar in shops ZOO

18

3

WIL JIJ MIJN VRIEND ZIJN? “ik lust graag appels en mijn lievelingsdier is een muis.” Kai-mook is alvast je dikste vriend (heb je hem?) in dit vriendenboekje. en nu jouw vrienden nog.

Normaal € 11,95 Met korting € 10,76 Verkrijgbaar in shops Planckendael

ZOO magazine

4

PRACHTIGE POSTKAARTEN Krijg jij nog graag een kaartje in de bus? ik ook. Niets leuker dan anderen gelukkig maken met een ouderwets geschreven wens of groet. Of eenvoudigweg als souvenir.

Normaal € 1,50 Met korting € 1,35 Verkrijgbaar in shops ZOO en Planckendael

VrAAGbAAK

In elk nummer beantwoorden we een intrigerende vraag over onze dieren. Een vraag die zot lijkt, maar dat eigenlijk helemaal niet is. Een vraag die voor een wetenschapper, een bioloog, een verzorger simpel is, maar voor ons (leken) een mysterie.

Mail je vraag naar zoomagazine@kmda.org Ann (38) uit Sint-Niklaas vraagt zich af:

drinken vissen?

Het antwoord Zijn het zoetwatervissen of zoutwatervissen?

Daar valt of staat alles mee. Het zoutgehalte van het water en de vissenhuid, dat zijn de twee codewoorden.

Zeevissen drinken voortdurend. Water stroomt binnen door hun bek en hun kieuwen, maar het zeezout wordt tegengehouden. in één liter zeewater zit vijfendertig gram zout opgelost. in de vis zelf zijn kleine porties zoutoplossing aanwezig in de vorm van lichaamsvochten zoals bloed, lymfevocht. Dus is er in de vis minder zout dan erbuiten, in zijn omgeving. Dat kan niet volgens de vissennatuur. Dan treedt osmose van de huid in werking, een proces dat het zoutgehalte in hun lichaam in evenwicht tracht te brengen met de omgeving. Overal evenveel zout is de leuze. Hun huid is quasi poreus en waterdoorlatend. Water gaat vanuit het lichaam naar de hogere zoutconcentratie in het zeewater om dit te verdunnen, net als een magneet trekt het zout het water aan. De vis verliest vocht en dreigt inwendig uit te drogen. Ja, uitdrogen in het water. en daarom moeten

zeevissen veel drinken om het waterverlies door de osmose voortdurend te compenseren. bij zoetwatervissen is het zoutgehalte in hun lichaam hoger dan in het zoete water. Water dringt dus omwille van de osmose door de huid naar het inwendige van de vis. gelukkig heeft hij goed functionerende nieren, want anders zou hij door al dat verzamelde water kunnen ontploffen. De nieren zorgen voor de productie van urine en deze vissen plassen dus voortdurend in het water. O

Zoet en zout Zet je een zoetwatervis in zout water, dan verliest hij al zijn vocht. Hij sterft aan uitdroging.

Zet je een zoutwatervis in zoet water, dan dringt het water door zijn huid naar binnen. Hij blijft ook drinken. Zo’n waterbom kunnen zijn nieren niet aan. Hij sterft. Het zijn geen simpele processen, maar wel heel fragiele, daarom is het beschermen van de ecosystemen zo belangrijk.

ZOO magazine

19

Ik werk in de ZOO Dierenverzorger in de dierentuin, een uniek beroep met een magische aantrekkingskracht.

Ook bij de glibberige dieren zoals reptielen en amfibieën, al is volgens verzorgster Erika de eerste reactie van anderen meestal ‘jakkes’.

—

20

ZOO magazine

De verzorger

Erika Bergmans (35 jaar)

9u00: We verdelen het werk onder de collega’s

Beroep: verzorgster bij de reptielen (en amfibieën) in de ZOO Dienstjaren: 14 jaar Woonplaats: Borgerhout Werkplek: het Reptielengebouw met de wintertuin en de nursery, de ZOOklas, achter de schermen is een kikkerkamer, een tussenverdieping, schildpadden en salamanders.

Collega’s: Erik, Marieke, Koen Favoriete beschermelingen: de zeil­hagedis, de komodovaranen en de gifkikkertjes

en bespreken de constructie van een opvangkist.

Zo’n opvangbak achter een verblijf is nodig om slangen apart te zetten tijdens het poetsen van hun verblijf en voor doktersconsulten. We krijgen half mei een koppel ratelslangen. Na de cobra’s en de pofadders de derde gifslang in onze collectie. Aangezien ze levende slangen baren en geen eieren, mag er geen enkel gaatje zijn wegens baby-ontsnappingsgevaar. Toch moet de verluchting oké zijn en moeten er heel veel slotjes op staan.

9u15: De kikkers in de zaal voeder ik fruitvlieg-

jes en andere kleine insecten van 5 mm. Het water wordt overal ververst, de planten gesproeid en gesnoeid. Even kruip ik in de rol van miss proper want alle ramen moeten schoon zijn, anders zien de bezoekers niks.

Erika’s notities: 8u00: Spitsuur in de kleedkamer. De meeste

10u15: De larven in de kikkerkamer, het kweek-

ZOOcollega’s trekken nu hun uniform aan.

Kaki, bij ons met al wat meer chloorvlekjes, want het ontsmetten van de verblijven is prioriteit op onze afdeling. Amfibieën zijn gevoelig voor schimmels en bacteriën.

centrum van de ZOO, krijgen voedsel en vers water. Hier vind je kikkers in alle stadia: bakjes met kikkervisjes, met twee poten, vier poten, een grote staart die ze zelf resorberen (als voedsel gebruiken), ze komen op land en hun kieuwen evolueren naar longen, en dan de finale: de volwassen kikker. Voedsel, luchtvochtigheid, verblijf, alles speelt een rol in hun ontwikkeling.

8u30: Ik open het gebouw en controleer de

dieren. Doen er gasten anders dan anders? Zien ze er goed uit? Geen lek of barst in een terrarium? Branden alle lichten? Alles oké met het onweer bij de kaaimannen?

Op de kar ligt andijvie voor de schildpadden en de hagedissen. Eens per week vult de dierenkeuken aan met vis of kip voor de varanen en schildpadden.

11u20: Naar de Flamingo om te lunchen met

de andere verzorgers die me vertellen over ons brilbeertje.

12u10: Tijd voor de baby’s in de nursery, onze

kinderkamer. Poetsen, verversen en voederen in mini-formaat. Slangenmest ruikt

ZOO magazine

21

erg, om niet te zeggen dat het stinkt. Hun drolletjes zijn lange keutels en soms zie je nog haar en beentjes van hun voedermuizen uitsteken.

13u20: Naar de andere kant van de tuin om in de ZOOklas van het Educatief Centrum de reptielen en amfibieën te vertroetelen. Zij krijgen in juli en augustus drie keer per dag visite van geinteresseerde bezoekers bij de rondleiding ‘Oog in Oog met de Slang’. Vooral de handtamme slang is de held van de dag. Aan zijn velletje mag je voelen.

14u45: Training bij de komodovaranen met een

collega. Nu moeten we waakzaam zijn. Onze varanenman Jaka was te dik en staat op dieet.

Dit maakt hem extra alert. Hij krijgt klikkertraining en wordt beloond met een stukje kip telkens als hij met zijn snuit de target, een stok met bal eraan, raakt. Zo sturen we hem het verblijf rond om hem maandelijks gemakkelijk op de weegschaal en eventueel in een kist te krijgen voor transport of doktersbezoek.

15u15: Eén keer per week poetsen we de algen-

weetje: in de dienstgangen van het reptielengebouw gebeurt de insectenbestrijding deels natuurlijk. Er lopen een paar tokeh gekko’s rond die de ontsnapte voederinsecten oppeuzelen.

O in terraria voor schildpadden dient leem, en geen zand als ondergrond. Zandkorrels eten schildpadden op. Ze krijgen een verstopping in hun ingewanden, eten niet meer en sterven uiteindelijk.

O

22

afzetting weg in het bassin van de kaaimannen. Ook hier moeten we met twee zijn, want tussen hun kaken wil je niet zitten.

Het water loopt weg en dan spuiten we alles grondig af. De kaaimannen glippen dan meestal op het land. Een borstel is onze verdediging tegen mogelijke aanvallen, maar eigenlijk zijn het doetjes want tot nu toe hebben we hem nog niet echt nodig gehad.

16u00: Rondgang met dokter Francis. Twee

keer per week checkt hij alle dieren die hij in behandeling heeft gehad.

16u20: We sluiten de dienstgangen af, maar

eerst checken we nog eens alle kostgangers. O

ZOO magazine

Stadsbeesten

De eend

Naast de speciale dieren die hun thuis hebben in de ZOO, slaan ook huis-tuin-en-keukendieren hun kamp op in onze tuin. Stadsbeesten dus, zoals de wilde eenden. Een slim koppel met jongen heeft zich bij de nijlpaarden gesetteld waar ze genieten van de maaltijdoverschotjes: brood, rijst, runderkorrel. Van de hippo’s moeten ze geen schrik hebben, die doen hen niks. Het zijn vooral meeuwen, kraaien, eksters en reigers die azen op hun jongen. Wist je dat een eendenkuiken ook wel piel genoemd wordt?

ZOO magazine

23

We hebben een boontje voor dezelfde plekjes.

Onze 320 regioreporters komt u echt overal tegen.

‘t Is geen toeval dat u in Gazet van Antwerpen zoveel nieuws vindt over uw straat, buurt of gemeente. Want wij zijn echt van hier. Net als u willen we niets missen van wat er rondom ons gebeurt. U leest het elke dag in onze krant, maar ook op gva.be waar u automatisch al het nieuws over uw gemeente te zien krijgt. We houden elkaar op de hoogte!

AArdVArKen Oni

GebOOrte ZOO

geboren: 7 mei 2013 in het Nocturama, ZOO Antwerpen Mama: Curly papa: Afer Zus: Nuru geboortegewicht: 1,5 kg Verzorger Bart: “Het lijkt een opgefrommelde alien met zijn lange tenen, lange oren en lange staart. Hij heeft een kaal, roze, perkamenten velletje.

Door zijn lange snuit verwarren velen hem met een miereneter, maar die wonen in Zuid-Amerika en niet in Afrika en zijn geen nachtbrakers zoals Oni.”

weetje: Het aardvarkentje wordt de eerste weken bijgevoederd door de verzorgers omdat de melkproductie van Curly moeizaam op gang komt. Philippe geeft Oni druppels puppymelk uit een spuitje. Hij masseert Curly’s borstklieren om de melkproductie te stimuleren.

ZOO magazine

25

Achter de scherMen

Ooievaars ringen — Planckendael ligt op de natuurlijke trekroute van de ooievaars. in het voorjaar komen de vogels terug van overwinteringsgebied in west-afrika om hier te nestelen. tegen juni gonst het van de bedrijvigheid rond de nesten in ons park. nesten worden opgeknapt, eieren gelegd en uitgebroed, kuikens worden gevoederd. Deze jonge dieren moeten allemaal geïdentificeerd worden met een ring. Het ringen is een kwestie van goede timing, want de jongen mogen niet te groot zijn of ze vliegen weg en ook niet te klein want dan schuift de ring van hun poot. Op het juiste moment vliegen de verzorgers de boom in!

2

Mannetjesooievaars komen als eerste 1 terug uit het zuiden en nemen hun vast nest in of maken een nieuw. Ze begroeten hun partners door met hun snavel tegen elkaar te klappen. Klepperen noemen we dat.

2 Ze paren en leggen zo’n drie tot vijf eieren, waarvan er gemiddeld een tweetal uitgroeit tot kuikens.

26

ZOO magazine

4

3

Met een hoogtewerker geraken we tot dertig meter hoog om de jongen te ringen.

4

5

6

Dit jaar tellen we drieĂŤnvijftig nesten.

Een nieuw record. Bij het in druk gaan van dit nummer hadden we al vijfendertig jongen geringd. Dit jaar hebben we een nest met maar liefst vijf jongen. Heel uitzonderlijk.

3

5 en 6 De ouders vliegen weg en de jongen houden zich voor dood in het nest, een natuurlijk verdedigingsmechanisme.

De kuikens gaan in een mand mee naar beneden.

ZOO magazine

27

7

7 Ze krijgen twee ringen om, een metalen voor de officiële identificatie en een gekleurde ring van Planckendael. Zo herkennen we de ooievaars vanop afstand. De jongen van dit jaar krijgen een groen met witte ring.

8

Overwinteringsgebied 8

Broedgebied

9

Van elke vogel nemen we een vijftal pluimpjes voor onze DNAdatabank, zo volgen we de populatie nauwlettend op.

O pArtnErrUiL: Onze ooievaars riepen, of klepperden, 2013 uit tot het jaar van de partnerruil. Maar liefst achttien koppels hebben een nieuwe partner. Ooievaars zijn monogaam, maar ze vormen geen paar voor het leven, dat weten we nu door observatie van hun ringen.

28

9

De jonge vogels krijgen hun plaats weer in het nest. De rust keert weer.

ZOO magazine

KADOTIP:

SCHENK EEN PETERSCHAP!

Met u als peter doen wij het beter!

ZOO Antwerpen en Planckendael spelen een vitale rol bij het beschermen van diersoorten en de natuur.

Daarbij krijgen wij hulp van mensen zoals u. Met uw bezoek steunt u onze werking.

Als peter of meter doet u echter nog meer:  U zorgt er mee voor dat uw petediersoort in een leuk verblijf kan wonen.  U verzekert mee het voortbestaan van deze diersoort.

Daarnaast steunt u het Centre for Research and Conservation, het wetenschappelijk onderzoekscentrum van ZOO Antwerpen en Planckendael.

Het CRC doet ondermeer onderzoek naar internationale kweekprogramma’s van bedreigde diersoorten.

U mag dus trots uitpakken met uw peterschap.

Een peterschap kan al vanaf €125 per jaar en is fiscaal aftrekbaar.

Meer info?

T 03 224.89.10 I E peterschappen@kmda.org W zooantwerpen.be | planckendael.be

Hofmakerij in onze hof Een eeuw geleden paradeerden huwbare jongedames uit de rijke burgerij rond de kiosk in de ZOO op zoek naar de liefde van hun leven. Nu nog zie je ontluikende liefdes in onze romantische tuin. Hofmakerij is ook bij dieren een noodzaak om zich voort te planten. Wie is verleider en wie wordt verleid? Hoe versieren ze elkaar?

30

ZOO magazine

psychologie

I

In de dierenwereld kiezen de vrouwen en zullen de mannen alles uit de kast moeten halen om hen voor zich te winnen. De vrouwen wensen de beste! Ze willen sterke, slimme en handige mannen want die genen willen ze ook in hun nageslacht terugvinden. Vrouwen zijn onder de indruk van opvallend gedrag zoals door dans, of door zang. Sommige vrouwen vallen voor een verleidingsdans met ingewikkelde bewegingen zoals bij kraanvogels. Vrouwe prieelvogel aanschouwt graag een zelfgemaakt poortje vol mooie spulletjes zoals botjes, schelpjes, blinkende steentjes. Anderen verkiezen een luide of mooie serenade. Heb je de irena buulbuuls of de Japanse nachtegalen al gehoord? Heel wat kikkers lokken vrouwtjes dan weer met hun gekwaak.

Lukt het de mannen niet om de vrouwtjes te verleiden met hun gedrag, dan misschien wel met hun uiterlijk. Opvallen is hierbij de boodschap. Hoe extravaganter, hoe succesvoller.

Deze dieren moeten immers knokken en slim zijn om zich te handhaven met hun fel verenkleed. Ondanks hun opvallende verschijning ontkomen ze aan hun vijanden. En dat zien vrouwen graag. Bovendien is kleur erfelijk, van vader op zoon. Het bewijs van een sterke voorvader. De temminck tragopaan, een fazant die rondjes draait terwijl hij een blauwgekleurde huidplooi aan zijn ogen te voorschijn tovert, is hier een mooi voorbeeld van.

Kameleons veranderen supersnel van kleur en ‘flashen’ het vrouwtje naar hen toe.

Met een indrukwekkend uiterlijk verleid je niet alleen vrouwen, je kan er ook vijanden mee verjagen. Een eigenschap die vrouwen waarderen. De roep van baardagamen brengt niet alleen vrouwen in verleiding, hun opgeblazen keelzakken zien er ook angstaanjagend uit.

Kneusjes overleven niet in de jungle en worden opgegeten door hun vijanden. Natuurlijke selectie pur sang.

Bij diersoorten waarbij mannen en vrouwen fysiek sterk op elkaar gelijken speelt kracht een beslissende rol. De mannen binden de strijd aan met hun concurrenten. En de winnaars gaan lopen met de prijs: de vrouwen. Zo bevechten herten en rendieren elkaar met hun gewei. Hoe groter en meer vertakt, hoe meer kans om te winnen.

Ook geuren spelen een rol in het verleidingsspel. Doen deodorant of een lekker parfum bij ons wonderen, het reukorgaan van dieren is van een ander niveau. Zo laat de kamelenhengst zijn urine over zijn staart lopen om er zich daarna al zwiepend mee in te smeren.

Olifantenstieren scheiden tijdens de musth (de olifantenbronst) een vloeistof af uit klieren aan de slaap en ze urineren. Deze geuren prikkelen de koeien. Ook de koeien zelf ruiken extra lekker voor de stieren als ze een eisprong hebben. De stieren kunnen dit trouwens ook proeven met een speciaal orgaan in hun gehemelte. Bij de mens doen geuren onbewust hun wetenschappelijk ding. Instinctief ruiken we met welke partners we de beste combinatie van DNA vormen voor het immuniteitssysteem van ons nageslacht. De chemie van de liefde. O

De datingvolière in Planckendael waar monniksgieren hun eigen partner mogen uitkiezen, blijkt succesvoller dan een koppeling door ons, mensen. Als de gieren elkaar groeten, elkaars veren schoonmaken met hun snavel, dichtbij elkaar zitten of met takjes slepen (net of ze een bloemetje aan hun partner geven), dan zit het snor en bloeit de liefde. Deze koppels hebben meer kans op succesvolle eileg.

ZOO magazine

31

10% KORTING VOOR ZOOABONNEES

GORDIJNEN OVERGORDIJNEN ROLGORDIJNEN PANEELGORDIJNEN VOUWGORDIJNEN INTERIEURACCESSOIRES raaMDECOratiE kLEin CitE naPOLEOnkaai 1 www.kLEinCitE.bE

32

ZOO magazine

testiMOniAl

chang & DE LEVERANCIER VAN KANTOORMATERIAAL

Een olifant reist altijd rond met zijn vaste familie en steunt hen door dik en dun.

Fiducial Office Solutions ziet zich ook als zo’n familie. “Ook wij willen de altijd vernieuwende noden van onze partners verhelpen. Daarom zijn we peter van olifant Chang in Planckendael en gaan we de ecologische uitdagingen van deze moderne wereld aan.”

FiDUciAL OFFicE sOLUtiOns handelt in kantoormateriaal en -meubilair, drukwerk en algemene diensten. germaine Delmez (algemeen directeur van de belgische poot): “We tonen op een duurzame manier ons engagement voor een sociale en ecologische vooruitgang. We hebben alles in het werk gesteld om het iSO 14001-certificaat te behalen. Samen met nieuwe partners minimaliseren we de impact van onze activiteiten op het milieu zoveel mogelijk. Zo engageren we ons voor de recyclage van onze print supplies en gebruiken we innovatieve technologieën zoals start-stop motoren op al ons rollend materieel.

Ook vergroenen we ons productaanbod waardoor al 60% van onze producten ecologisch verantwoord zijn. We integreren duurzame ecologische elementen bij de verbetering van onze eigen middelen.”

“Op sociaal vlak investeren we continu in personeelsopleidingen. Onze leveranciers verbinden zich er in charters toe om mensvriendelijk te ondernemen en niet te discrimineren. Samen respecteren we mensenrechten, arbeidsrecht en milieu. Het peterschap van Chang helpt ons om dit uit te dragen naar de wereld, onze wereld die we telkens een stukje beter proberen te maken.

Chang neemt een speciaal plekje in ons hart in.”

FiDUciAL Office solutions - www.fos.co

ZOO magazine

33

Olifanten pedicure

Weetje: O Het verschil tussen een Afrikaanse en een Aziatische olifant zit hem onder meer in de teennagels.

De voorpoten van eerstgenoemden tellen vier tenen. Aziatische poten hebben vijf nagels vooraan.

Allebei hebben ze een nagel minder achteraan.

34

ZOO magazine

Verzorging

O Een gezonde olifant is een olifant met vier gezonde poten.

Olifanten slapen maar vier uur per nacht en dan liggen ze meestal. De resterende twintig uren staan ze op hun poten.

Poten die gewichten van vier tot vijf ton moeten dragen. Pootverzorging is dan ook levensnoodzakelijk en een onderdeel van hun dagelijkse routine.

Om hun poten veilig te kunnen verzorgen, moeten de olifanten commando’s opvolgen.

Onze olifantenkudde in Planckendael wordt hier al jaren op getraind. Ook de puberolifanten in de ZOO krijgen les in luisteren. Zo beperken we de stress voor de dieren bij hun behandelingen en het gevaar voor de verzorgers.

De ‘bridge en target methode’ is een trainingsmethode gebaseerd op wederzijds respect en vertrouwen. Hierbij staan de verzorgers nooit in direct contact met het dier. De bridge is in dit geval een klikker, een apparaatje waarmee je een kliksignaal geeft. De target is een stok met een rubberen bal op het uiteinde. De olifant moet de target raken met hoofd, slurf of poot, naargelang het commando. Doet hij het goed, dan volgt een klik en een beloning in de vorm van een stuk appel of wortel. De commando’s en de complimenten worden in het Engels gegeven, om het andere dierenverzorgers makkelijk te maken als de olifanten op transport gaan. Zo verstaat de nieuwe olifantenstier Chang uit Frankrijk ons perfect. Het lijstje met commando’s houden we voor onszelf. De veiligheid van onze verzorgers komt in gevaar als bezoekers de bevelen gaan roepen naar de olifanten.

Als ze de commando’s goed kennen, is het tijd voor de pedicure. Hiervoor staan onze olifanten binnen in een behandelingsbox, waar de verzorgers in alle veiligheid helemaal rond de dieren kunnen lo-

ZOO magazine

35

Elke verzorger heeft zijn eigen nageletui met vijl, gewone hoefmessen en een Zwitsers hoefmes.

zich geduldig laat behandelen, dan krijgen er twee poten een behandeling. Voor Planckendael tellen we vijf te behandelen olifanten met vier poten, dat geeft ons twintig poten te bepotelen. Reken op drie maanden om helemaal rond te zijn en dan begint het weer van voor af aan.

De nagels zijn gemaakt van hetzelfde materiaal als onze nagels en groeien snel. Als we niets zouden doen, dan zetten de olifanten teveel druk op hun nagels en ontwikkelen ze voetwonden of gebarsten nagels, een mogelijke haard voor ontstekingen. Voetbadjes met lauw water en ontsmettingsmiddel zijn bij nood een hulpmiddel. Zonder behandeling tekenen we uiteindelijk hun doodvonnis. Pedicure is dus echt bittere noodzaak voor olifanten.

pen. Een pedicure gebeurt met twee verzorgers.

De ene is podoloog en de andere beloont met lekkers. De olifanten tillen op vraag hun poot op en leggen hem op een ondersteuningsbalk.

Eerst worden de voetzolen helemaal schoon gespoten en afgeborsteld om mogelijk vuil tussen hun nagels en voetkussens uit te halen. Elke verzorger heeft zijn eigen nageletui. Een hoefmes is het nagelschaartje en dient om lange stukken nagel af te schrapen. De scherpe kantjes maken we glad met een vijl. Ook de eeltplekken op de voetzool krijgen deze behandeling.

Zijn er wondjes of barsten dan moeten ze ontsmet worden met een blauwe spray. Zag je soms een olifant met een gekleurde teennagel? Nu ken je de oplossing van dit mysterie. Na elke pedicure volgt een fotomoment. De voetzool wordt gefotografeerd en het beeld geklasseerd.

Zo krijgen we een zicht op de evolutie. Bij problemen kan naar dit beeldarchief teruggegrepen worden.

Per poot heeft onze voetverzorger twintig minuten nodig. Als de olifant goed meewerkt en

36

“Per poot heeft onze voetverzorger twintig minuten nodig�

Volgens de verzekeringsstatistieken is olifanten verzorgen het gevaarlijkste beroep ter wereld.

ZOO magazine

wAtOessi OliViA

GebOOrte plAncKendAel

geboren: 7 mei 2013, Planckendael Mama: indra papa: Lenko Verzorger remi: “Olivia is een echte speelvogel. Veel jonge kalven liggen rustig aan de kant van het perk, maar Olivia is heel actief. Je ziet echt dat het een vrolijk diertje is. Ze is een flinke!”

weetje: O Olivia heeft een oranje label in haar

oor gekregen. Dit doet geen pijn en maakt dat de verzorgers haar kunnen herkennen. Vrouwtjes hebben hun label altijd links, mannetjes altijd rechts. De kleur is voor elk dier anders.

ZOO magazine

37

Mijn lieVelinGspleK

AbOnneetip

“ikzelf kom vooral voor het groen, de bloemen en de planten. Nu staat alles mooi in bloei. ’s Morgens vind je me vooral in de Vlaamse tuin vlakbij de okapi’s. in de ochtenduren is het hier lekker rustig en dit is het eerste plekje dat heerlijk in de zon baadt.

Morgen kom ik terug, maar dan in mijn rol als bomma. ik neem mijn kleindochter Louise van 2,5 jaar mee en die wil vooral naar de leeuwen kijken. Louise krijgt binnenkort twee broertjes of zusjes en zo heeft mama even tijd om te rusten. Maar eigenlijk is heel de ZOO een tip waard.” paula Vandewalle (70) uit Wommelgem

geNIeT

van een exclusieve

moederdagBrUNCH met ZOObezoek en rondleiding over moeders in de dierenwereld (1u)

VERWEN MAMA 15 augustus 2013 vanaf 10.30u

Speciale ledenprijzen, inclusief drankenformule: l Peuters & kleuters (-3j): gratis l Speelvogels tussen 3 & 6 jaar: €14 ipv €20,50 l Rakkers tussen 7 & 12 jaar: €21 ipv €27,50 l Volwassenen (+12j): €48 ipv €58 Niet-leden betalen het gewone tarief.

Reservatie: Reserveren kan op klantendienst@kmda.org of op 03/224.89.10.

Meer info op www.zooantwerpen.be

KMDA_Adv_ZOOmag_moederdag_finaa1/2pgl.indd 1

38

29.05.13 19:08

ZOO magazine

ZOO VAN MORGEN

ontsluiting. Bovendien combineren we actuele excellentie met de glorie van weleer. De prachtige gevel blijft bewaard en de historisch waardevolle delen in het inwendige zullen weer zichtbaar gemaakt worden en in het ontwerp geïntegreerd worden. In september 2012 werd de bouwvergunning aangevraagd. Goedkeuring volgde in maart 2013. De eerste steen leggen we in februari 2014.

Dries Herpoelaert, algemeen directeur KMDA

Vraag & antwoord

Hier geeft onze CEO antwoord op vragen van lezers over de ZOO van morgen. Heb je ook een vraag over onze toekomstplannen? Mail naar zoomagazine@kmda.org Waarom zijn de werken aan de Koningin Elisabethzaal zo vertraagd?

Oorspronkelijk gingen we uit van een grondige renovatie van de bestaande zaal. Er moest echter nog heel wat gesleuteld worden aan het concept. Na uitgebreide studie en overleg met alle partijen is uiteindelijk gekozen voor de afbraak van de huidige Koningin Elisabethzaal en voor een volledige nieuwbouw. Zo kunnen we een complex creëren met de modernste faciliteiten en technische voorzieningen, met uitbreidingsmogelijkheden én met een betere logistieke

Wat doen jullie met het aquarium?

We brengen de grandeur van vroeger terug. Zo herstellen we het oorspronkelijke doorzicht aan de ingang en worden de wandtegels uit Comblanchien marmer vernieuwd. In juli kun je dit al komen bewonderen. Achter de schermen gaat de renovatie verder, want alle aquaria worden gekoppeld aan een gesloten watersysteem wat onze duurzaamheid ten goede komt. De waterkwaliteit moet optimaal zijn voor de vissen hun plek krijgen, daarom zal in eerste instantie een beperkt aantal aquaria bevolkt zijn. En het neusje van de zalm? Dat komt achteraan: een groot koraalrif. Opening voorjaar 2014.

De oude roofvogelvolières zijn vervangen door een speeltuin. Waarom?

De volières dateren van 1856 en zijn niet meer geschikt om roofvogels in onder te brengen. De constructie, uniek erfgoed, wordt bewaard en later elders in de ZOO teruggeplaatst. De vrijgekomen ruimte wordt nu ingepalmd door een klauterspeeltuig. We hadden immers al beknibbeld op de speelzone door de plaatsing van een nieuw verblijf voor stokstaartjes en rode vari’s.

Op langere termijn komt op deze locatie een buitenverblijf voor de mensapen. PS: ongeveer 60% van onze abonnees heeft kinderen. O

ZOO magazine

39

MANDRIL (Mandrillus sphinx)

40

ZOO magazine

MAN VERSUS VROUW

Man versus vrouw Gezicht: Feller van kleur. De brug van zijn neus en de neusgaten kleuren felrood. Blauwe huidpigmenten maken van hem een zeer opvallende verschijning.

Haargroei: Zijn sik is geler van kleur.

Tanden: Zijn hoektanden zijn lang en krachtig en hebben de grootte van een mensenduim. Haar tanden zijn kleiner, maar even venijnig.

Gewicht: Mannen wegen meer. Vijftig kilo versus vijfentwintig kilo voor de dames.

Gestalte: Mannen zijn groter: 85 cm tot 1 meter. Halveer het voor de vrouwen. Mandrils zijn, op de grote mensapen na, de grootste apen ter wereld.

Geslacht: De penis van de mannetjes is moeilijk zichtbaar, bovendien kleuren hun billen paars tot lichtblauw. Met hun kont draaien, is hier de show stelen. Bij vrouwtjes kan je hun roze schaamlippen heel makkelijk opmerken. Hun achterwerk is simpelweg bruin.

De bende van de ZOO: Frodo (alfaman) Elvis (gecastreerde man) Eveline (dominante vrouw) Unika, Pastiche, Feira en Filadelphia (de harem)

Geslachtsrijp: Mannen op zeven jaar, vrouwen zijn er vroeg bij: al op vier jaar.

Leider van de troep: Zolang hij de baas is, zorgt zijn hormoonhuishouding voor een fellere kleurtekening op zijn snoet. Van zodra zijn plaats aan de top van de piramide door een andere man is ingenomen, vervagen zijn kleuren geleidelijk. De dominante man wordt ook wel pasja genoemd. Met zijn kleuren schrikt hij vijanden en concurrenten af en bevestigt hij zijn positie als verleidelijke kweekman.

Vrouwen maken deel uit van een harem die tot driehonderd dieren kan tellen. Een man beschikt over een tiental vrouwtjes. Toen de mandrils nog overvloedig voorkwamen in Centraal-Afrika, bestonden er zelfs supertroepen tot duizend dieren van verschillende harems samen. Tegenwoordig een utopie, nu er flink gejaagd wordt op deze dieren.

Onze beroemde kweekman Frodo bleek niet sterk genoeg om zijn vrouwen de baas te kunnen. Hij werd half mei aangevallen door zijn harem en liep hierbij een zeer gecompliceerde beenbreuk op. De delicate operatie en het langdurig herstel zouden hem te zwak hebben gemaakt om hem nadien weer in de groep te introduceren. Het was een moeilijke beslissing, maar hij werd uiteindelijk geĂŤuthanaseerd. Â

ZOO magazine

41

kunst

Jager met buit Weetje:

Kunstenaar: Joseph Geefs (1808 -1885) uit Antwerpen Materiaal: zandsteen Stijl: levensgroot beeld in dramatisch neoclassicisme

Het ruiterstandbeeld op de Leopoldplaats (Nationale Bank) in Antwerpen is ook van de hand van Joseph Geefs. Het beeldhouwen zat in de genen, want zijn broer Willem leverde de beroemde P.P. Rubens die nu op de Groenplaats staat.

Ook zoon Georges werd beeldhouwer.

O

42

— Jager met buit, 1865

Opdrachtgever: directeur Jacques Kets Locatie: ZOO, links naast de wandelweg van de reptielen naar het Aquarium

ZOO magazine

Lamb Weston wordt peetvader van het prachtige Zeepaardje

Water is de bron van alles dat leeft, daarom is water een van onze zes prioriteitsgebieden. Onze doelstelling is het verminderen van direct waterverbruik met 50% per kg product.

Kijk voor meer informatie en onze diepvriesaardappelproducten op: www.lambweston-nl.com

TIPS

VOOR JE BELLE EPOQUE OUTFIT op zooantwerpen.be

20-21 Juli 2013 Op 21 juli bestaat de ZOO 170 jaar!

Trek je Belle Epoque outfit aan en herbeleef de nostalgische sfeer van een Belle Epoque picknick in dé mooiste 19de eeuwse dierentuin ter wereld.

Datum: 20-21/07/2013 · Animatie: Historische dansles – Steltlopers – Nostalgische kinderspelen – Kindergrime 1 gratis Duvel apero per bezoeker (+18j) Ontdek het volledige programma op zooantwerpen.be/belle-epoque

ww

In samenwerking met

io w.v

-a na

r t.

co

m