Us ynset!

Us lânskip, ús romte, ús goud!

Wy sjogge in tanimmende striid om de romte. Wy moatte hjir net fersmite wat ús unyk makket. De romte om ús hinne is in kearnkwaliteit en de basis foar in goede kwaliteit fan libben. Dêr moatte wy sunich mei omgean. Dêrom bliuwt de FNP ek kritysk tsjinoer in wyldgroei oan sinne- en wynparken.

Wenje wêr’t wy wenje wolle!

Oprinnende rinte, te min huzen op de doarpen. It is foar in hiele generaasje hieltyd dreger in wente te besetten. De FNP hat in plan. Us oanfalsplan wenjen. Gjin tsientûzenen wenningen yn de romte mei in Lelyline, mar wentebou nei aard, skaal en karakter yn ús doarpen en stêden. Foar ús jongerein en âlderein. Mei in goed berikber plattelân. Dêr stean wy foar. Sûne grûn en skjin wetter achter feilige diken!

Dêr gean wy foar. Foar no, mar ek foar de kommende generaasje bewenners fan ús moaie provinsje. Op it mêd fan de enerzjytransysje gean wy foar lokaal eignerskip. De revenuen binne foar de mienskip en net foar de grutte jongens.

Foar de leefberens en in ryk ferieningslibben!

Yn Fryslân witte wy hoe wichtich de mienskip en in sterk ferieningslibben binne. Ek de kommende jierren wol de FNP dêr rom yn ynvestearje. It is it semint fan de mienskip. Sûnder in sterke struktuer fan frijwilligers kin de sport en kultuersektor net bestean.

Lees hier ons programma in drie talen: Frysk, Nederlands en English

50PLUS zet zich in voor de huidige en toekomstige generatie ouderen in Friesland

50PLUS Friesland benadert maatschappelijke vraagstukken vanuit het perspectief van huidige en toekomstige ouderen. “Daarbij willen we tijdens deze provinciale verkiezingen meer dan eens duidelijk maken dat we de pensioenen van de huidige senioren veilig willen stellen”, vertelt lijsttrekker Herman Nota uit Parrega. Demografische aspecten, zoals goed en bereikbaar openbaar vervoer voor ouderen, worden daarom altijd bij onderwerpen betrokken. De menselijke maat is zo veel mogelijk sturend. Niet alleen oog voor welvaart maar nadrukkelijk ook voor welzijn.

Zowel op regionaal als landelijk niveau zet 50PLUS zich in voor mensen met een AOW en toekomstige gepensioneerden. Daarvoor zit Martin van Rooijen sinds juni 2019 als lid van de 50PLUS-fractie in de Eerste Kamer. Dit moet ook straks in de Eerste Kamer blijven want hij is een groot voorvechter van goede AOW en pensioenen. Hij is falikant tegen de nieuwe pensioenwet.

Pensioenroof

Herman Nota laat luid en duidelijk weten dat wat 50PLUS betreft de nieuwe pensioenwet meteen van tafel moet. “Wat we nu hebben voldoet met enkele aanpassingen nog prima. In het pensioenakkoord moeten ouderen en gepensioneerden krijgen waar ze recht op hebben! Er moet compensatie komen voor de afgelopen twaalf jaar, waarin de gemiddelde rendementen prachtig waren. Herstelbetaling van niet genoten indexatie is een must!.” De nieuwe wet is volgens 50PLUS regelrechte pensioenroof. Het individuele bezwaarrecht vervalt in die nieuwe wet. Dat zou iedereen zeer argwanend moeten maken.

Kernwaarden

Het is dan ook niet verwonderlijk dat rechtvaardigheid, respect, reflectie, solidariteit en veiligheid de kernwaarden van 50PLUS zijn. Dat gevoel van veiligheid wordt duidelijk als Herman Nota een bezoek brengt aan gemaal de Heining bij de waddendijk boven het Friese Marrum. Die dijk en gemaal zorgen er voor dat de inwoners van Friesland droge voeten houden. “Met de nieuwe pensioenwet gaan we er tien procent op achteruit en zal het water snel aan de lippen van de gepensioneerden staan. Dat wil 50PLUS onder geen beding. Dat moeten we ten alle tijden zien te voorkomen. Het is altijd weer de onderkant die de klappen krijgen”, geeft Nota nog maar eens de noodzaak van een goede pensioenwet aan. Daarbij is het ook belangrijk dat de koppeling van de AOW aan het minimum(uur)loon blijft bestaan.

Speerpunten

De 50PLUS fractie stelt zich spiegelend en reflectief op. In het verkiezingsprogramma wordt in 10 speerpunten aangegeven waar 50PLUS Fryslân voor staat bij grote Friese maatschappelijke vraagstukken, zoals onder meer afnemende bevolkingsgroei en verouderende bevolking, vitaal houden van onze dorpen, wijken en binnensteden, wonen, zorg en zorgvoorzieningen, openbaar vervoer, Friese taal en cultuur, energietransitie, natuur, landbouw, zorgvuldig ruimtegebruik en werkloosheid onder 50-plussers. “Dat zijn onderwerpen waarover we van onderaf over nagedacht hebben en die niet van bovenaf opgelegd zijn.

Zo er moeten genoeg comfortabele, betaalbare, levensloopbestendige woningen voor senioren beschikbaar zijn. Cluster daarbij seniorenwoningen. Dan kun je bijvoorbeeld ook mantelzorg uitwisselen. Daarbij moet het wonen zich ook niet beperken tot de grotere woonkernen van Friesland. Je moet dus de grote en kleine woonkernen voorzien van goede seniorenwoningen. Waarbij ook de bereikbaarheid van voorzieningen en mobiliteit voor de ouderen op peil moet blijven. Die staat zeker onder druk omdat het aantal bushaltes in Nederland de afgelopen vijf jaar gedaald is met zeven procent.

Dat betekent onder meer dat er nu 67 dorpen meer zijn, zonder opstapplek binnen de bebouwde kom. Dit zet senioren in een isolement en dat moet pertinent voorkomen worden.

De Big Green is een simpele, maar e ectieve manier van kalkpreventie waarbij mineralen zoals calcium en magnesium in het water blijven. Iets wat bij een traditionele ontharder niet het geval is. Hierdoor blijft de smaak van het ge lterde water gelijk terwijl de e ectiviteit gelijk is aan een ontharder. De Big Green gebruikt geen zout, stroom of chemicaliën.

FRANEKER - Bram Bonnema heeft net een vierjarige bestuurstermijn achter de rug in het Wetterskip-bestuur. Werken aan ‘goed wetterpeil foar boer en boarger en foar Fryslân’ deed hij met verve. De huidige vraagstukken van een goede waterhuishouding, goed voor boer en burger zijn groot en divers. De veranderende klimaatomstandigheden wijzen in de richting van een stijgende zeespiegel. En ook de strijd tegen verzilting en goed zoetwaterbeheer zijn belangrijke thema’s. ,,It is in nijsgjirrige tiid. Je spylje konstant yn op de sitewaasje. By droechte litte je wetter yn, at it te wiet wurdt troch de klusterbuien pompt it Wetterskip it wetter fuort. Mar je moatte no al neitinke oer saken dy’t oer 50 jier spyljen gean. At de gefolgen troch klimaatferoaring, lykas wittenskippers oanjouwe, dan sa grut wurde, moatte je dêr klear foar wêze.’’

Wetter/water is een enerverende materie. Het wisselende peil houdt mensen de spiegel voor van wat er speelt. Bonnema is positief over het in It Wetterskip-bestuur gedeelde besef, dat de partijen samen de handen uit de mouwen moeten steken om bijvoorbeeld te zorgen voor een veilige zeedijk en voldoende water voor de mensen en het gewas van de landbouw. Aandacht voor goed water uit de kraan. En dat vergt vooral een sterke zeedijk om zout water buitendijks te houden.

Daarom is ook te begrijpen, waarom grote plannen als ‘Holwerd aan zee’ met argusogen worden gevolgd. Daar is het plan gericht op het doorprikken van de zeedijk, een nieuw binnenmeer vol te laten lopen met zilt zeewater.

TEKST: SYBE JOOSTEMA

,,Fansels kin der wol it ien en oar, mar feiligens stiet foarop en fersâlting is net goed foar it boerelibben dêr. Dêr sille je as Wetterskip altyd op tasjen en de finger oan de pols hâlde.’’

Waterbeheer is ingewikkelder dan ooit. De FNP gaat er voor de inwoners van de provincie Fryslân alles aan doen om het iedereen zo goed mogelijk naar de zin maken, maar er zijn serieuze uitdagingen. Bert Vollema, biologisch veehouder, en de nummer 1 op de lijst van de FNP weet wat er speelt voor de boeren in het achterland van de zeedijken. ,,It is goed om minsken út de praktyk der bestjoerlik ek by te hawwen.’’

In de streek waar Bonnema is geboren, Koehoal, staat een grote update van de zeedijk te wachten. Een plan dat uiteindelijk niet alleen langs het Wad wordt uitgerold, maar voor heel Nederland gaat gelden. Voorsorteren op de klimaatverandering die als gevolg heeft dat het waterpeil buitendijks stijgt.

Die facelift – noem het verhoging en vergroening - van de zeedijk is dus van belang. Nu al staat daar een financiële druk op door de stijgende prijzen van materiaal en grondstoffen. Wetterskip Fryslân gaat zich daarom alleen op de noodzakelijke verbetering van de zeedijk richten. De eerstgeplande nevenactiviteiten voor de streek, zijn naar de achtergrond geschoven.

Een andere uitdaging is de verzilting. In het buitengebied van Sexbierum speelt dat al. ,,Droechte, fersâlting, te heech en te leech wetter, meitsje dat der in goed plan komme moat, ek foar de takomst. De FNP wol dêr in rol ynspylje’’, zegt Bonnema.

De FNP heeft voor de zeedijk wel een extra wens. ,,Wy wolle in blomrike seedyk. Dy is boppedat sterker troch de bettere woarteling en foar it bioferskaat ek belangryk. En no’t de dyk sterker en heger

Mondzorg Franeker

Praktijk voor het aanmeten van kunstgebit, met of zonder implantaten.* Ook voor reparatie van uw kunstgebit staan we voor u klaar.

Wij zijn geopend op dinsdag, woensdag en donderdag van 8.00 uur tot 16.30 uur.

Voor afspraken kunt u ons elke dag bellen!

U mag vrijblijvend en voor een gratis controle zonder afspraak bij ons langs komen.

* Wordt voor 75 % vergoed door de zorgverzekeraar.

wurdt sil dat in oanwinst wêze.’’

De mindset bij de regering is dat Wetterskip Fryslân tien procent van de kosten moet betalen voor de Friese dijkversterking. Maar gezien het landsbelang pleit Bonnema voor een honderd procent bekostiging van het rijk. ,,It giet fierder dan allinnich de dyk. It giet om de feiligens fan alle minsken dy’t hjir wenje.’’

Kaderrichtlijn water

Bonnema noemt ook de Kaderrichtlijn water. Die behelst voor Fryslân dat mens en dier baat hebben bij schoon water. Daarom is FNP erop tegen dat er schadelijke stoffen in de bodem worden opgeslagen.

Waar de verzilting en verzakking in het Noordwestelijk akkerbouwgebied een punt van zorg is, is de verzakking van huizen in het veenweidegebied ook een ferm hoofdpijndossier van het Wetterskip. FNP pleit voor een waterpeilverhoging in het veenweidegebied om verdere huizenschade te voorkomen. Vorig jaar is het besluit genomen dat bewoners met schade gecompenseerd zullen worden.

,,Dêr is de FNP hiel bliid mei.’’ Friesland is een provincie met een grote diversiteit in peilbeheer. Er zijn 8000 peilvakken. Vereenvoudiging verdient bij veel mensen de voorkeur, maar zoet water is van groot belang voor de landbouwsector. Bij te weinig neerslag (‘De ôfrûne seis jier wie fierstente droech’) is er nu nog enigszins een escape en wordt het zoete water van het IJsselmeer binnengelaten. ,,Mar heal Nederlân is ôfhinklik fan de Iselmar. En dan kinne je wol begripe dat ek dêr grinzen oan binne.’’

Tegen dat licht is de eerdergenoemde kritische houding ten opzichte van ‘Holwerd aan zee’ wel begrijpelijk. Even verderop is het Lauwersmeer van evident belang voor waterbeheer. Om toch genoeg zoet water te hebben, is het volgens de FNP een goede zaak om op termijn op de hoogste gebieden van Nederland en ook Fryslân zoet water in meertjes op te vangen. ,,De natoer hat dêr by droechte in protte te lijen.”

Er zijn vele uitdagingen genoemd, en Bram Bonnema heeft zich daarom graag weer beschikbaar gesteld voor een volgende termijn.

,,As partijen mei syn allen de skouders der ûnder, as FNP wolle wy dêr oan bydrage.’’

Primeur GreenInclusive; CO2-toeslag voor hennepteelt

In 2023 ontvangen agrariërs die samen met GreenInclusive vezelhennep telen een CO2-toeslag. GreenInclusive is de eerste partij ter wereld die agrariërs een CO2-toeslag gaat vergoeden voor het telen van natuurlijke grondstoffen waarvan biobased bouwproducten worden gemaakt.

“Middels onze CO2-propositie, die inmiddels is goedgekeurd en vastgesteld door de Stichting Nationale Koolstofmarkt (SNK), zijn we in staat om in de waardeketen die we ontwikkeld hebben, CO2 vast te leggen,” aldus Marthijs Roorda, oprichter en algemeen directeur van GreenInclusive. “Dat betekent dat we eind 2023 CO2-certificaten op de markt gaan brengen. Vooruitlopend op die verkoop willen we agrariërs, die een belangrijke schakel vormen in de keten, de zekerheid geven van een extra financiële vergoeding.”

CO2-toeslag

GreenInclusive biedt meerjarige teeltcontracten waarbij een vaste prijs wordt afgesproken per ton. Daarbovenop krijgen gecontracteerde telers in 2023 een CO2-toeslag van €25 per ton droge stof. In de praktijk zal deze toeslag variëren van €175 tot €275 extra inkomsten per hectare. Vanwege de stijgende vraag naar duurzame bouwproducten, verwacht GreenInclusive dat deze CO2-toeslag in de toekomst zal stijgen.

Vezelhennep

Vezelhennep is een snelgroeiend gewas. Het is goed voor de bodem, heeft een hoge opbrengst per hectare, tegen een relatief lage input aan water, voeding en arbeid. Het gewas kan vroegtijdig worden geoogst waardoor structuurschade wordt voorkomen. Voor meer informatie kan er contact worden opgenomen met GreenInclusive: www. greeninclusive.nl // info@greeninclusive.nl // 085-1302939