Ray And Maria Stata Center by Vasileios Ioannidis

RAY AND MARIA STATA CENTER πανεπιστήμιο θεσσαλίας|τμήμα αρχιτεκτόνων μηχανικών|ακαδ. έτος 2009-10

σύγχρονες θεωρίες και κριτική της αρχιτεκτονικής διδάσκουσα: δήμητρα χατζησάββα|εξεταζόμενος: βασίλης ιωαννίδης

Ray And Maria Stata Center Κέιμπριτζ, Μασσαχουσέτη, Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, 2004

Άποψη από το εξωτερικό του Ray and Maria Stata Center 2

Περιεχόμενα Εισαγωγή ....................................................... 4 Βιβλιογραφικά Στοιχεία Αρχιτέκτονα ............................. 4 Συνθετικά Χαρακτηριστικά Αρχιτέκτονα ........................... 5 Χωροθέτηση Κτιρίου ............................................. 6 Βασικές Λειτουργίες - Απαιτήσεις Προγράμματος .................. 7 Περιγραφή Βασικού Συνθετικού Προβλήματος Χειρισμού ............. 8 Αναλυτική Περιγραφή Συνολικής Συνθετικής Αντιμετώπισης Έργου ... 8 Περιγραφή της Γενικής Δομής του Έργου .......................... 9 Αναλυτική Περιγραφή Αρχιτεκτονικών Σχεδίων .................... 10 Μοντέλα Εσωτερικών Χώρων ...................................... 12 Μοντέλα Ευέλικτων Χώρων ....................................... 18 Χώροι Ισογείου ................................................ 19 Επεμβάσεις σε Αρχιτεκτονικά Σχέδια - Διαγράμματα .............. 20 Επί μέρους Επιλογές του Εργου ................................. 22 Εικόνες από τη Διαδικασία Κατασκευής του Κτιρίου .............. 23 Συμπέρασμα .................................................... 24 Αρχιτεκτονικά Σχέδια .......................................... 25 Κατασκευαστικές Λεπτομέρειες .................................. 37 Βιβλιογραφία .................................................. 39 3

Εισαγωγή Πρόκειται για το Ray and Maria Stata Center, ένα κτίριο του πανεπιστημίου ΜΙΤ στη Μασσαχουσέτη των Ηνωμένων Πολιτειών. Το κτίριο σχεδίασε ο αρχιτέκτονας Frank Gehry μαζί με τη βοήθεια των Cannon Design. Το συνολικό κόστος κατασκευής του κτιρίου ανήλθε στα 234 εκατομμύρια ευρώ και η κατασκευή του διήρκησε 5 χρόνια (1998-2003). Το νέο αυτό κτίριο κλήθηκε να αντικαταστήσει το ιστορικό Building 20, το οποίο προυπήρχε σε αυτή τη θέση. Το παλιό κτίριο είχε κτιστεί κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και στέγαζε τα ερευνητικά προγράμματα που ήταν αναγκαία για τις Ηνωμένες Πολιτείες εκείνη την εποχή. Ενώ αρχικά είχε προβλεφθεί να κατεδαφιστεί αμέσως μετά το τέλος του πολέμου, το αρχικό κτίριο παρέμεινε στη θέση του για 55 χρόνια, στεγάζοντας μετέπειτα τις εγκαταστάσεις του πανεπιστημίου του ΜΙΤ και εν τέλει κατεδαφίστηκε προκειμένου να κτιστεί το Stata Center.

Βιογραφικά Στοιχεία Αρχιτέκτονα

Ο Gehry γεννήθηκε στις 29 Φεβρουαρίου του 1929 στο Τορόντο του Καναδά, με το όνομα Ephraim Owen Goldberg, από πολωνο-εβραϊκή οικογένεια. Το 1947 μετακόμισε στο Los Angeles, όπου και δούλεψε ως οδηγός φορτηγού, για να πληρώνει τα έξοδα του πανεπιστημίου του. Έχει στο ενεργητικό του δύο γάμους και συνολικά τέσσερα παιδιά. Σήμερα ζει στην Santa Monica της California και συνεχίζει να δραστηριοποιείται στον τομέα της αρχιτεκτονικής, κυρίως στην πόλη του Los Angeles, αλλά και σε άλλες πόλεις ανά τον κόσμο. Σπούδασε αρχιτεκτονική στο Los Angeles City College και στο University of Southern Carolina, καθώς και αστικό σχεδιασμό και στο Harvard Graduate School of Design.

Συνθετικά Χαρακτηριστικά Αρχιτέκτονα Στο ξεκίνημα της καριέρας του, ο Gehry σχεδίαζε κατοικίες επηρεασμένες από αρχιτέκτονες του μοντερνισμού, όπως ο Richard Neutra και ο Frank Lloyd Wright, αν και το στυλ που τον χαρακτηρίζει πλέον είναι αυτό του ντεκονστρουκτιβισμού, δηλαδή της αποδόμησης. Πολλοί τον κατατάσσουν στη ‘Σχολή του Los Angeles’, ενώ άλλοι στη ‘Σχολή της Santa Monica’ σε ό,τι αφορά την αρχικετονική του, αλλά αναμφισβήτα αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα δυτικο-αμερικανικής αρχιτεκτονικής. Συγκεκριμένα, ο ίδιος ο Gehry έχει δηλώσει ότι: «Προσεγγίζω κάθε κτίριο σαν ένα αντικείμενο γλυπτικής, που περιέχει χώρους με φως και αέρα, σχετικό με τον περιβάλλοντα χώρο. Σε αυτό το περίβλημα, το γλυπτό, εντάσσεται το κτιριολογικό πρόγραμμα με βάση τις ανάγκες του εκάστοτε χρήστη». Αν και οι περισσότεροι αρχιτέκτονες της γενιάς του εμπνέονταν από την αρχαιοελληνική και τη ρωμαϊκή αρχιτεκτονική, ο ίδιος θεωρούσε ότι ο κόσμος δεν ξεκίνησε από εκεί, αλλά από πολύ παλιότερα. Συγκεκριμένα, ο Gehry επηρεάστηκε πολύ από τη φόρμα του ψαριού, το οποίο και τον ενέπνευσε σε αρκετά από τα έργα του, άλλοτε μεγαλύτερης και άλλοτε μικρότερης κλίμακας. Αυτό που τον καθιέρωσε στο διεθνές στερέωμα ήταν τα μεγάλης κλίμακας, εικονο-ογκοπλαστικά έργα που αποτελούν μέχρι και σήμερα αντικείμενο ποικίλων ειδών σχολιασμού. Πολλά από τα κτίριά του αποτελούν ορόσημα και πόλο έλξης τουριστών από ολόκληρο τον κόσμο. Μερικά από τα πιο σημαντικά είναι τα παρακάτω: •Το σπίτι του στη Santa Monica της California (1979 & 1987) •To μουσείο Guggenheim στο Bilbao της Ισπανίας (1997) •Το Walt Disney Concert Hall στο Anaheim της California (1989-2004) •Το Jay Pritzker Music Pavillion στο Chicago του Illinois (2004) •Το IAC Building στη Νέα Υόρκη των Ηνωμένων Πολιτειών (2007) Τιμήθηκε με το βραβείο Pritzker το 1989, που αποτελεί τη μέγιστη καταξίωση για έναν αρχιτέκτονα, καθώς και με εκατοντάδες άλλα βραβεία, με τελευταίο αυτό για τη συνολική συνεισφορά του στο χώρο της αρχιτεκτονικής από το Αμερικανικό Ινστιτούτο Αρχιτεκτόνων.

Χωροθέτηση Το Ray and Maria Stata Center είναι αρκετά διαφορετικό σε σχέση με τα περισσότερα κτίρια του Gehry. Δεν είναι απλά ένα έργο τέχνης που σε προκαλεί να το κοιτάξεις (όπως το μουσείο Guggenheim του Bilbao ή το Walt Disnet Conert Hall στο Los Angeles), αλλά εντάσσεται με κάθε δυνατό τρόπο στον ευρύτερο αστικό ιστό του Cambridge της Μασσαχουσέτης που περιλαμβάνει πολυώροφα κτίρια γραφείων, κατοικιών, αλλά και εγκαταστάσεων για τα μεγάλα πανεπιστήμια της περιοχής, αφού αποτελεί συνέχεια και τελείωμα μίας μεγάλης σειράς εργαστηριακών κτιρίων κατά μήκος της οδού Vassar. O Laurie Olin, υπεύνθυνος για τη συνολική ανάπλαση του campus του ΜΙΤ, προσπάθησε να του δώσει περισσότερες εξόδους προς την πόλη. Στο Stata, αντιμετώπισε το πρόβλημα του επίπεδου εδάφους δημιουργώντας δύο μικρά αναχώματα με πεύκα και περιτυλιγμένα από νερό, για να θυμίζουν στον επισκέπτη ότι βρίσκετη στη Μασσαχουσέτη. Αυτά βρίσκονται σε μία δημόσια πλατεία, στη διασταύρωση των οδών Vassar και Main, στη βόρεια είσοδο του campus του ΜΙΤ. Μία μεγάλη επιγραφή στο εξωτερικό του Stata υποδέχεται τον επισκέπτη στον κόσμο του ΜΙΤ. Το συγκεκριμένο κτίριο, μάλιστα, βρισκόμενο στη βορειοανατολική πλευρά του campus, απότελει και την «πύλη» προς το υπόλοιπο campus και με τον τρόπο του συμβολίζει τις νέες αξίες και υποχρεώσεις του ιδρύματος σε ό,τι αφορά τον τρόπο κατασκευής αρχιτεκτονικών κτιρίων - οροσήμων. Αποτελεί κάτι εντελώς διαφορετικό για την μέχρι τώρα φιλοσοφία κατασκευής κτιρίων του συγκεκριμένου πανεπιστημίου, με μοναδικό κοινό σημείο τη δημιουργία μεγάλων διαδρόμων μέσα και έξω από το κτίριο που κάνουν το συνολικό campus να μοιάζει με ένα πελώριο κτίριο.

Βασικές Λειτουργίες - Απαιτήσεις Προγράμματος Το πανεπιστήμιο του ΜΙΤ κλήθηκε να επιλέξει ανάμεσα σε 16 αρχιτεκτονικά γραφεία τον αρχιτέκτονα που θα σχεδίαζε ένα κτίριο που θα πληρούσε όλες τις προδιαγραφές που είχαν θέσει. Βασική προτεραιότητα των ιθυνόντων ήταν η δημιουργία ενός συμπλέγματος που θα εξέφραζε εξωτερικά όλη την ποιότητα και τον όγκο της δουλειάς που θα γινόταν στο εσωτερικό του, αλλά παράλληλα θα ήταν εύχρηστο στις ανάγκες των μελλοντικών χρηστών του. Ο Gehry φάνταζε ως ο ιδανικός αρχιτέκτονας που θα μετουσίωνε τις ανάγκες αυτές σε ένα κτίριο, βάζοντας τη δική του ξεχωριστή πινελιά στο εξωτερικό του και μετατρέποντάς το παράλληλα σε ορόσημο για την περιοχή. Το κτίριο στο οποίο κατέληξε μετά από μία σειρά από προπλάσματα όγκων, αλλά και εσωτερικών χώρων, οργανώνεται σε τρεις βασικούς όγκους: μία διώροφη βάση και δύο εξαώροφους πύργους που πατάνε πάνω σε αυτήν. Η βάση κλήθηκε να παραλάβει την κίνηση, αλλά και να στεγάσει τους περισσότερους κοινόχρηστους χώρους του προγράμματος, ενώ οι δύο πύργοι τους πιο εξειδικευμένους και λιγότερο ανοιχτούς προς το κοινό.

Διάγραμμα Βασικών Ενοτήτων Λειτουργιών σε Τομή 7

Περιγραφή Βασικού Συνθετικού Προβλήματος Χειρισμού Η μεγαλύτερη πρόκληση που κλήθηκε να αντιμετωπίσει ο αρχιτέκτονας ήταν η δημιουργία ενός συμπλέγματος που θα ανταποκρινόταν στις απαιτήσεις του προγράμματος, στις ανάγκες των πολλαπλών χρηστών του, καθώς και στο (αρχικά τουλάχιστον) περιορισμένο budget. Σημαντικό ρόλο επίσης έπαιξε η σχέση επικοινωνίας που ήθελαν οι ίδιοι οι υπεύθυνοι του ΜΙΤ να αναπτύξουν οι ομάδες χρηστών του κτιρίου. Αυτό ώθησε τον Gehry στη δημιουργία μεγάλων κοινόχρηστων χώρων ανάμεσα στους ιδιωτικούς, ιδιαίτερα στα πιο χαμηλά επίπεδα και παράλληλα στο να σχεδιάσει δύο μεγάλους πύργους σε σχήμα C και ανάμεσά τους να τοποθετήσει τους κοινόχρηστους χώρους. Ο αρχιτέκτονας ξεκίνησε τη μελέτη του έργου έχοντας πάντοτε υπόψιν του τον περιβάλλοντα χώρο, ουτωσώστε να επιτευχθεί η πλήρης ένταξη του κτιρίου στον αστικό ιστό. Έχοντας ως βασικό άξονα της μελέτης του τις προδιαγραφές που του είχαν τεθεί από το πανεπιστήμιο, ο Gehry ξεκίνησε να σχεδιάζει το κτίριο από μέσα προς τα έξω, κάτι ασυνήθιστο για τα ως τότε δεδομένα του. Αναλυτική περιγραφή της συνολικής συνθετικής αντιμετώπισης του έργου Ο Gehry γνώριζε πως έπρεπε να συνδυάσει τους ημι-ιδιωτικούς χώρους με τους κοινόχρηστους της κοινότητας του Πανεπιστημίου. Οι χώροι που θα αφιερώνονταν στην έρευνα δεν θα έπρεπε να έρχονται σε επαφή με αυτούς της εκπαίδευσης, αλλά ούτε και με τους δημόσιους. Αυτό επιτεύχθηκε τοποθετώντας τους ερευνητές στη βόρεια πλευρά του Stata Center και τον τομέα της εκπαίδευσης και τους κοινόχρηστους χώρους στη νότια. Οι δύο αυτές ενότητες έχουν ως κοινό σημείο τους έναν διάδρομο, ο οποίος ταυτόχρονα ενώνει και χωρίζει αυτούς τους δύο «κόσμους». Παράλληλα με το συνδυασμό αυτών των ημι-ιδιωτικών και δημόσιων χώρων, η κοινότητα των ερευνητών του ΜΙΤ έπρεπε να εκφράσει δύο ξεχωριστές ταυτότητες σε ένα κοινό πλαίσιο. Δύο διαφορετικής φιλοσοφίας τομείς έπρεπε να στεγαστούν στο ίδιο κτίριο, αλλά χωρίς να έρχονται άμεσα σε επαφή. Αυτό ανάγκασε τον αρχιτέκτονα να υψώσει δύο πύργους που να πατάνε σε κοινή βάση. Τέλος, ένας ακόμα στόχος του Gehry για το νέο κτίριο ήταν να ξεφύγει από τους σκοτεινούς διαδρόμους του παλιού Building 20 που περιστοιχίζονταν από κλειστές πόρτες, πίσω από τις οποίες όλα συνέβαιναν αόρατα. Γι’ αυτό το λόγο η χρήση του γυαλιού στην καρδιά των εργαστηρίων στο Stata Center είναι εκτεταμμένη, με την ελπίδα να γίνει η εργασία ορατή και συνεπώς εκπαιδευτική και ευχάριστη. 8

Περιγραφή της Γενικής Δομής του Εργου Στο εξωτερικό του κτιρίου, κυρίαρχα στοιχεία είναι οι δύο πύργοι, οι κύβοι και οι κώνοι σε ό,τι αφορά τους όγκους. Ακόμα, σημαντικό ρόλο στη συνολική οργάνωση της όψης παίζουν οι σπαστές γραμμές και οι σκοπίμως ασύμμετρες φόρμες. Εντύπωση προκαλούν και τα γεωμετρικά σχήματα με γωνίες, τα οποία φαίνεται να αψηφούν το νόμο της βαρύτητας. Στο εσωτερικό, η πολυπλοκότητα αυτή μεταφράζεται σε μία μάζα χώρων υποδοχής, ραμπών και εξωστών που ευνοούν την κοινωνική συναναστροφή. Πολλοί εξωτερικοί τοίχοι έχουν κλίση προς τα μέσα και το κτίριο «κλείνεται στον εαυτό του», ενισχύοντας έτσι την αίσθηση ότι πρόκειται για μία κλειστή κοινότητα ερευνητών, κάτι που ήθελαν εξαρχής να δείξουν οι αρχές του πανεπιστημίου. Σε ό,τι αφορά το κατασκευαστικό τμήμα του κτιρίου, ο κύριος όγκος του σκελετού τοποθετήθηκε επί τόπου με τις τσιμεντένιες κολώνες και τις πλάκες να έχουν τη συνατότητα να μείνουν ακάλυπτες (άβαφτες). Ο υπερυψωμένος όροφος στην πρόσβαση του κτιρίου δημιουργεί τον απαραίτητο χώρο για την κυκλοφορία του αέρα στο εσωτερικό του, για ένα ενιαίο σύστημα εξαερισμού που περιορίζει τους οριζόντιους αγωγούς και ευνοεί την ευελιξία και την άνεση των χώρων. Γενικότερα, έχει τηρηθεί μία συγκεκριμένη αρχή σε ό,τι αφορά στην αλληλουχία των δημόσιων με τους ιδιωτικούς χώρους. Στα χαμηλότερα επίπεδα, κυριαρχούν οι μεγάλοι κοινόχρηστοι χώροι με την έμφαση να δίνεται στον κεντρικό άξονα κίνησης, την οδό των φοιτητών, ενώ ανεβαίνοντας κανείς στους ψηλότερους ορόφους στις πτέρυγες των πύργων, συναντά περισσότερους ιδιωτικούς χώρους, όπως εργαστήρια και αίθουσες διδασκαλίας.

Νότια όψη του Ray and Maria Stata Center 9

Αναλυτική περιγραφή αρχιτεκτονικών σχεδίων

Η κίνηση επιτυγχάνεται με μία σειρά βημάτων από το δημόσιο στο ιδιωτικό. Η πρόσβαση στο εσωτερικό του Stata Center γίνεται μέσω των συνολικά εννέα εισόδων που βρίσκονται περιμετρικά του κτιρίου και οδηγούν τον επισκέπτη στους κοινόχρηστους χώρους του ισογείου. Στο ισόγειο (αποθήκη), σημαίνοντα ρόλο διαδραματίζει η κεντρική αρτηρία κίνησης, η οδός των φοιτητών, η οποία ενώνει εσωτερικά τις δύο πτέρυγες των πύργων και φαρδαίνει μέσω μίας σειράς από κοιλότητες στις άκρες της, στις οποίες φιλοξενούνται διάφορα δρώμενα, όπως πάγκοι ενημέρωσης κλπ. Αυτός ο διάδρομος οδηγεί σε χώρους διδασκαλίας (δύο των 50 και δύο των 90 θέσεων), σε εργαστήρια, στην καφετέρια, καθώς και σε άλλους κοινόχρηστους χώρους, όπως μία αίθουσα διαλέξεων (χωριτικότητας 350 ατόμων). Στο ανώτερο τμήμα του όγκου της αποθήκης και ανάμεσα από τις πτέρυγες των πύργων βρίσκεται ένας χώρος που λέγεται «πάνω βεράντα». Αυτός ο χώρος περικλείεται από αίθουσες συνεδριάσεων και κοινόχρηστους χώρους που μοιράζονται στα διάφορα τμήματα του Stata. Σε ό,τι αφορά τις πτέρυγες των δύο πύργων, στην ανατολική πτέρυγα (William H. Gates) στεγάζονται οι εγκαταστάσεις του εργαστηρίου πληροφορικής, ενώ στη δυτική (Alexander Dreyfoos) οι εγκαταστάσεις του εργαστηρίου τεχνητής νοημοσύνης, καθώς και τα τμήματα γλωσσολογίας και φιλοσοφίας. Στο εξωτερικό του κτιρίου βρίσκεται ο κήπος, ο οποίος έχει προσανατολισμό προς το Νότο, πράγμα πολύ σημαντικό για την πόλη της Βοστώνης στην οποία βρίσκεται, λόγω του ψυχρού κλίματός της. Το κτίριο αποτελεί κόμβο για μία σειρά από τμήματα, τα οποία ο αρχιτέκτονας κλήθηκε να διαρθρώσει με τέτοιο τρόπο, ώστε να υπάρχει αυτονομία σε κάθε ένα από αυτά, χωρίς να λείπει η αλληλεπίδραση μεταξύ των χρηστών τους. Συγκεκριμένα, στα δημόσια τμήματα, όπως για παράδειγμα τα κέντρα διδασκαλίας, η κίνηση προς τους γύρω τομέις είναι ελεγχόμενη, ενώ η είσοδος σε αυτά ελεύθερη. Από την άλλη μεριά, η καρδιά του προγράμματος, δηλαδή οι ερευνητικές ομάδες, οργανώνονται σε ευέλικτους χώρους, στους οποίους η πρόσβαση γίνεται μόνο από τα διαπιστευμένα μέλη της ερευνητικής κοινότητας και όχι από το ευρύ κοινό. 10

Τα εργαστήρια έρευνας βρίσκονται μέσα στους πύργους και χωρίζονται σε γειτονιές, συνήθως διώροφες, μέσα στις οποίες συγκεντρώνονται οι ομάδες χρηστών που μοιράζονται τον ίδιο χώρο. Κάθε γειτονιά έχει έναν πυρήνα – ασανσέρ, ένα κεντρικό διώροφο καθιστικό και διώροφα εργαστήρια που δημιουργούν οπτική επαφή μεταξύ των δύο επιπέδων της εκάστοτε γειτονιάς. Γενικότερα, οι γειτονιές οργανώνονται με τα εργαστήρια στον πυρήνα και τα γραφεία στην περιφέρειά τους, ώστε να επιτυγχάνεται ο φυσικός φωτισμός κατά τη διάρκεια της μέρας. Αυτός είναι και ο βασικός λόγος για τον οποίο τα ανοίγματα στην πρόσοψη είναι περιορισμένα. Τα εργαστήρια είναι ανοιχτά ή κλειστά, ανάλογα με τις ανάγκες των εκάστοτε χρηστών τους. Ακόμα, τα τμήματα γλωσσολογίας και φιλοσοφίας οργανώνονται σε άκαμπτους χώρους, οι οποίοι είναι καθ’ όλα αυτόνομοι και δεν έχουν ελεύθερη πρόσβαση από τους επισκέπτες. Ο Gehry έδωσε μεγάλη έμφαση στην ευελιξία των περισσότερων από τους χώρους, κυρίως των εργαστηρίων, διότι εφόσον τα projects αλλάζουν, τα όρια δεν θα μπορούσαν να παραμένουν άκαμπτα και γι’ αυτό το λόγο οργάνωσε το κτίριο με βάση τρία είδη χώρων: •Κλειστοί Χώροι (κυρίως γραφεία) – άκαμπτα όρια •Ευέλικτοι Χώροι (κυρίως εργαστήρια) – εύκαμπτα όρια •Ανοιχτοί Χώροι (κοινόχρηστοι) – ευέλικτοι σε χρήση αλλά με σαφή όρια Αναλυτικότερα, το κτίριο εκτείνεται σε 67.000 τ.μ. και περιλαμβάνει μία σειρά από χρήσεις που καλύπτουν τις ανάγκες όλων των ενοίκων του. Συγκεκριμένα: •Εργαστήρια (τεχνητής νοημοσύνης και πληροφορικής) •Τμήμα Έρευνας •Τμήμα Γλωσσολογίας – Φιλοσοφίας •Αίθουσες διδασκαλίας (2 των 50 ατόμων και 2 των 90 ατόμων) •Αμφιθέατρο (350 θέσεων) •Κοινωνικοί Χώροι •Καφετέρια (250 ατόμων) •Γυμναστήριο •Χώρος Παιδικής Φροντίδας (65 παιδιά) •Υπόγειο Parking (700 θέσεων) 11

Μοντέλα Εσωτερικών Χώρων

Οδός Φοιτητών

Χαρακτηριστικό Γραφείο 12

Διώροφο Εργαστήριο

Διώροφο Καθιστικό Γειτονιάς σε Πύργο 13

Ευέλικτοι χώροι που επικοινωνούν μεταξύ τους

Κοινόχρηστο Εργαστήριο

Διώροφο Καθιστικό Γειτονιάς σε Πύργο

Εξωτερική Όψη Εργαστηρίου

Κλιμακοστάσιο προς 4ο Όροφο

Γραφείο 16

Αίθουσα Σεμιναρίων

Ανοιχτός Εργασιακός Χώρος 17

Μοντέλα Ευέλικτων Χώρων

Χώροι Ισογείου

Αμφιθέατρο

Πειραματική Αίθουσα Διδασκαλίας

Αίθουσα Διδασκαλίας

Δρώμενα σε Κοιλότητα της Οδού Φοιτητών 19

Επεμβάσεις σε Αρχιτεκτονικά Σχέδια - Διαγράμματα

Κάτοψη Ισογείου με υπόμνημα Βασικών Λειτουργιών

Διάγραμμα Βασικών Ενοτήτων Λειτουργιών σε Τομή

Διάγραμμα Οργάνωσης Χώρων

Διάγραμμα Βασικών Κινήσεων

Επί Μέρους Επιλογές του Έργου

Οι ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις ενσωματόνονται μόνο στις πλάκες και όχι στους τοίχους, ώστε να επιτυγχάνεται η μέγιστη ευελιξία στους φοιτητές και τη σχολή να αναπροσαρμόζουν τα εργαστήρια και τα γραφεία όποτε αυτό κριθεί αναγκαίο. Το σύστημα φωτισμού είναι κατασκευασμένο με τέτοιο τρόπο ώστε να ευνοεί όλες τις πιθανές έρευνες σε κάθε πιθανή τοποθεσία μέσα στα εργαστήρια, με συτήματα σκίασης που περιορίζουν τις αντανακλάσεις. Ακουστική μόνωση υπάρχει ακριβώς στο κατώτερο σημείο της πλάκας της οροφής, εκεί ακριβώς που χρειάζεται ηχομόνωση. Το εξωτερικό του Stata Center είναι επενδεδυμένο με τούβλο, ανοξείδωτο ατσάλι και αλουμίνιο. Οι πτέρυγες των πύργων είναι απλοί χώροι από τούβλο (για μεγαλύτερη οικονομία) με ανοίγματα για παράθυρα και απλά τοιχεία στη βάση τους. Μεταξύ των πτερύγων υπάρχουν πιο πολύπλοκα στοιχεία από ανοξείδωτο ατσάλι που είτε είναι γωνιακά με λεία επιφάνεια, είτε στρογγυλεμένα με «φουσκωμένη» επιφάνεια. Τα παράθυρα είναι ενσωματωμένα σε κύβους από ανοξείδωτο ατσάλι που ενέχουν την επιφάνεια. Η κύρια είσοδος του William H. Gates είναι επενδεδυμένη με κυματιστό ανοξείδωτο ατσάλι, όπως και κάποια από τα στέγαστρα που χαρακτηρίζουν και προστατεύουν τις εισόδους του Stata Center. Ένα ειδικό υαλοπέτασμα, καθώς και φεγγίτες χρησιμοποιούνται στην κατασκευή των εισόδων, ώστε να εκφράσουν το πέρασμα μεταξύ των διάφορων στοιχείων και καταστάσεων της κατασκευής και να ευνοήσουν το φυσικό φωτισμό στους μεγαλύτερους χώρους διδασκαλίας και συνάντησης. Οι δύο χώροι φωτισμού, που οπτικά συνδέουν τις δύο πτέρυγες των πύργων μεταξύ τους, αλλά και με την αποθήκη, συνθέτουν την κύρια έκφραση του υαλοπετάσματος. Η χρήση μεγάλης ποικιλίας υλικών δημιουργεί μία γκάμα χρωμάτων και επιφανειών που αναδεικνύουν το βάθος, αλλά και τη συνολική αρχιτεκτονική σύνθεση.

Εικόνες από τη Διαδικασία Κατασκευής του Κτιρίου

Συμπέρασμα

Το Ray and Maria Stata Center χαρακτηρίστηκε από τον ίδιο τον Gehry ως ένα «πάρτυ μεθυσμένων ρομπότ», ενώ από άλλους ως καρτούν. Οι ίδιοι οι ερευνητές του πανεπιστημίου του ΜΙΤ θεώρησαν, αστειευόμενοι, ότι το κτίριο αποτελεί αποτέλεσμα ισχυρής σεισμικής δόνησης. Αλλά το Stata Center είναι κάτι παραπάνω από ένα οπτικό θέαμα. Αντιθέτως, είναι μία μίξη εσωτερικών χώρων, μέσα στους οποίους οι ομάδες χρηστών του μελετούν, κάνουν έρευνες και κοινωνικοποιούνται μεταξύ τους. Δεν είναι λίγες οι φορές που ένας γλωσσολόγος μπορεί να συναντηθεί με έναν ερευνητή κατά τη διάρκεια της μέρας, την ώρα που και οι δύο κάνουν διάλειμμα από τις δουλειές τους, που πιθανότατα βρίσκονται στις δύο άκρες του κτιρίου. Αυτό αποτέλεσε εξαρχής βασικό άξονα στο σχεδιασμό του κτιρίου και μπορεί και μόνο του να θεωρηθεί επιτυχία για το ίδιο το κτίριο. Είναι, δηλαδή, γεγονός η αλληλεπίδραση των διαφορετικών ομάδων χρηστών του, μέσα σε ένα λειτουργικό και φωτεινό κτίριο, που στο εξωτερικό του αντανακλά όλη την ποιότητα της δουλειάς που γίνεται μέσα σε αυτό, ακριβώς όπως είχε ζητηθεί στον Gehry από το πανεπιστήμιο.

Αρχιτεκτονικά Σχέδια Κατόψεις

Κάτοψη Ισογείου - Α’ Ορόφου

Κάτοψη Β’ Ορόφου

Κάτοψη Γ’ Ορόφου

Κάτοψη Δ’ Ορόφου

Κάτοψη Ε’ Ορόφου

Κάτοψη ΣΤ’ Ορόφου

Κάτοψη Ζ’ Ορόφου

Κάτοψη Η’ Ορόφου

Τομές

Διάγραμμα Τομών

Τομή Α’

Τομή Β’

Τομή Γ’ 34

Όψεις

Όψη οδού Vassar

Όψη από Compton Court

Όψη κτιρίου Dreyfoos

Οψη κτιρίου Gates

Κατασκευαστικές Λεπτομέρειες

Κατασκευαστική Λεπτομέρεια 1

Κατασκευαστική Λεπτομέρεια 2 37

Κατασκευαστική Λεπτομέρεια 3

Κατασκευαστική Λεπτομέρεια 4 38

Βιβλιογραφία Βιβλία Joyce, Nancy E. (2004, Μάιος). Building Stata: The Design and Construction of Frank O. Gehry’s Stata Center. Βοστώνη: MIT Press Mitchell, William J. και Charles M. Vest (επίλογος) (2007, Απρίλιος). Imagining MIT: Designing a Campus for the Twenty-First Century. Βοστώνη: MIT Press Άρθρα σε Επιστημονικά Περιοδικά Featured Writers, El Croquis (2006). 1998/2003 The Ray and Maria Stata Center. El Croquis 117 - Frank Gehry: 1987-2003, σ.σ. 222-235. Μαδρίτη: El Croquis Featured Writers, GA DOCUMENT (2002). Ray and Maria Stata Center. GA DOCUMENT 68 - FRANK GEHRY: 13 PROJECTS AFTER BILBAO, σ.σ. 24-37. Ιαπωνία: GA DOCUMENT Ιστοσελίδες Wikipedia (2010). Ray and Maria Stata Center. Στο http://en.wikipedia. org/wiki/Stata_Center (πρόσβαση 19/11/2009). Architecture revived (1/23/09). Stata Center, MIT Massachusetts. Στο http://architecturerevived.blogspot.com/2009/01/stata-center-mitmassachusetts.html (πρόσβαση 16/11/2009). ΜΙΤ Department of facilities (2010). Stata Center. Στο http://web. mit.edu/facilities/construction/completed/stata.html (πρόσβαση 05/12/2009). Business Week (June 19, 2007). Does Gehry’s Stata Center Really Work?. Στο http://www.businessweek.com/innovate/content/jun2007/ id20070619_279669.htm?chan=innovation_architecture_architecture (πρόσβαση 15/12/2009). Cio (May 15, 2004). Architecture - MIT Builds Its Dream House. Στο http://www.cio.com/article/32287/Architecture_MIT_Builds_Its_Dream_ House. (πρόσβαση 5/01/2010).