en esperanto oni povas esprimi ĉion kion la granduloj esprimis en siaj etnaj lingvoj, do ĝi tute taŭgas por esti tuthomara kaj li aprezis la celon de Zamenhof kiu revis pri kolekto de ĉefverkoj el la diversaj lingvoj. Sed dum la esplorado de la tradukoj, Eco alproksimiĝis ankaŭ al la personeco de Zamenhof kaj al lia interhoma religio. Stimulo estis la lekcioj de li donitaj el la Eŭropa Katedro de la “Collège de France“, kio kaŭzis intervjuon fare de István Ertl, tiam redaktoro de la UEArevuo, kaj François Lo Jacomo, pariza lingvisto membro de la Akademio de Esperanto. Tiu intervjuo estis plurfoje komplete aŭ resume eldonita, kaj kiel Esperantodokumento de UEA n. 32E, kaj, en la originala franca, kiel Umberto Eco, l’espéranto et le plurilinguisme de l’avenire. 2 Tiu intervjuo startas de la konsideroj pri la tradukado, kaj poste transiras al dulingvaj aŭ plurlingvaj familioj kun konsideroj pri la graveco de la familia lingvo kompare al tiu de la medio. Eco agnoskas la emocian rilaton al la lingvo, kaj li agnoskas, ke la rilato al esperanto baziĝas sur la ideologia fono sur kiu ĝi naskiĝis kaj ankoraj vivas: la justeco inter la popoloj, ene de kiu la esperantistoj estas tre sentemaj pri la lingva aspekto. Je la demando, ĉu esperanto kuntrenas sian
Kataj Historioj 1. KATO SIN LAŬDAS Ni sidis en la korto, kiam venis nia kato. Ĝi portis muson kaj metis ĝin antaŭ la piedoj de mia bopatrino. Ŝi eksaltis kaj ekriis. Mi diris al la kato: Vi ja scias, ke nia avino timas de musoj. Prenu ĝin kaj foriru! Poste ŝi demandis min: Pro kio la kato faris tion? Ĝi volis laŭdi sin kiel bona ĉasisto ĝi estas kaj ne manĝas vane la nutraĵon. Sed, pro kio ĝi ne metis la muson antaŭ viaj piedoj? Mi ne povis respondi.
2. LUDU, KATO! La birdoj volas ludi kaj invitas la
Turka Stelo ● januaro 2022
propan mondpercepton Eco respondas, ke tion rajtas diri nur tiuj kiuj konas kaj praktikas la lingvon, sed li havas la impreson ke esperanto povas iĝi ia Honkongo de la lingvoj, kie la renkontiĝo estas ebla sen trudo de unu al la alia. En la lastaj ses monatoj da esplorado li rimarkas, ke malantaŭ esperanto estas iu ‘religio’, kio klarigas, kial esperanto sukcesis male al aliaj projektoj. La personoj ne konas la vivantan elanon kiu estas sub la lingvo, kaj li estis fascinita pli multe de la biografio de Zamenhof ol de la gramatiko. En registraĵo ĉe la Radikala Radio li diras, ke “esperanto estas ĉefverko”. Jen do sciencisto, kiu transiris de indiferenteco al intereso, de nekono al informiĝo, de skeptikeco al estimo. _____ 1 En esperanta traduko de Daniele Mistretta: La serĉado de la perfekta lingvo, Edistudio, 1994, kun antaŭparolo de Humphrey Tonkin. En tiu traduko estas uzata la termino “semiotiko” kiel samsignifa al “semiologio”.. 2 Language Problems and Language Planning, 18, 2, 1994, p. 87112. de Carlo Minnaja
verkis kaj sendis Elena Popova el Bulgario katon: Kato, Venu ludi kun ni! La kato estas timigita. Ĝin atendas fiŝmanĝado, ĉu ĝi lasos ĝin? Kiu diros kion ĝi faros?
3. KATO KUN RUĜA KOLRINGO Tiu kato havas naskiĝtagon kaj ricevis donacon – belan ruĝan koltukon. Ĝi estas surprizita kaj ne scias kion diri. Sed ĝi pensas: “Dankon pri la donaco, sed ĉu mi ricevos kaj ion, kiel ekzemple… fiŝojn? Krom tio mi ŝatas la sporton, sed nun mi enuas, ĉar mi nenie povas iri… Oni rigardas al mi, kvazaŭ mi estas pupo… Ne, mi
estas viva estaĵo!...” Atendu, kato, por vi estas surprizo! La kato ne komprenis kaj tristas. Kato, la plej bela estas la atendado! Estu trankvila, ni amas vin! – diris la knabineto Bela.
(daŭrigota)
verkis kaj sendis Elena Popova el Bulgario la bildojn desegnis Hori Jasuo el Japanio
29
