Inspired by Nikola Tesla

INSPIRED BY Nikola Tesla

Nikola Tesla: de excentrieke uitvinder die zijn tijd ver vooruit was

Dat Elon Musk, de pionier van de elektrische voertuigen, zijn wagens naar Tesla noemde, is veelzeggend. Nikola Tesla was een pionier op het gebied van elektriciteit, maar kreeg om diverse redenen de waardering niet die hij verdiende. In 1884 kwam de Kroatische ingenieur Nikola Tesla naar Amerika met niet veel meer dan de kleren die hij droeg. Binnen 20 jaar ontwikkelde hij het systeem dat elk huis in het land van elektriciteit zou voorzien; hij vond een type motor uit dat nog steeds in allerlei elektrische apparaten wordt gebruikt; en hij bedacht de meeste onderdelen die bij radio- en televisie-uitzendingen worden gebruikt. Toch stierf hij in eenzaamheid en armoede. Weinig uitvinders hadden een grotere impact op onze huidige samenleving.

Misschien wel het indrukwekkendste van al Tesla’s werk en creaties kwam voort uit zijn passie voor de wetenschap, waarbij hij zijn inkomsten stak in projecten die gericht waren op de verbetering van de mensheid in plaats van op hebzucht en winst.

UITZONDERLIJK GEHEUGEN Tesla werd geboren op 10 juli 1856 in het huidige Kroatië. Zijn moeder stamde uit een geslacht van uitvinders en had een ongelooflijk geheugen en dus trainde zij haar zoon met oefeningen in memoriseren. Naarmate de tijd verstreek, werd Tesla bekend om zijn fotografisch geheugen. Hij beweerde dat zijn uitvindingen tot hem kwamen in lichtflitsen, waarbij hij het hele ontwerp in zijn hoofd conceptualiseerde en de fouten corrigeerde zonder ooit pen op papier te zetten.

Nikola Tesla blonk uit in school, maar stopte uiteindelijk met studeren vanwege een gokverslaving en andere persoonlijke problemen. Geinspireerd door elektrische demonstraties van zijn natuurkundeprofessor, ging Tesla in 1882 aan de slag bij de Parijse vestiging van de Continental Edison Company, waar hij binnenverlichting in de stad installeerde. Men realiseerde zich al snel dat zijn talenten verspild wa-

ren aan zo’n baan en belastte hem met het construeren en verbeteren van dynamo’s en motoren.

TESLA VERSUS EDISON In 1884, 28 jaar oud, bood Tesla’s manager hem een baan aan bij Edison Machine Works in New York City waarop hij naar Amerika verhuisde. Zeven jaar later werd hij tot Amerikaans staatsburger genaturaliseerd. Hij kwam al snel in contact met bedrijfseigenaar Thomas Edison en de twee konden het aanvankelijk goed met elkaar vinden. Deze wederzijdse bewondering zou echter niet lang duren. De belangrijkste bron van vijandigheid tussen de twee vloeide uit een meningsverschil voort over het type stroom; Edison’s bedrijf bezat de patronen voor DC, of gelijkstroom, een systeem waarbij elektrische lading slechts in één richting stroomt. Tesla was echter voorstander van wisselstroom, of AC, een systeem waarbij de elektrische lading periodiek van richting verandert.

©Wellcome Collection gallery

Tesla probeerde de voordelen van wisselstroom aan Edison uit te leggen, maar Edison wilde niet luisteren omdat hij daarmee de verkoop van gelijkstroom, waarop hij alle octrooien bezat, zou kunnen ruïneren.

WISSELSTROOM ALS GAMECHANGER Tesla nam na zes maanden ontslag bij het bedrijf en begon voor zichzelf. Hij wilde de wereld veranderen en hij wist dat hij dat kon. Hij besteedde het volgende jaar aan het opzetten van zijn eigen bedrijf om zijn ideeën over wisselstroom te ontwikkelen. Zijn investeerders toonden echter weinig belangstelling en besloten het bedrijf over te nemen, met inbegrip van alle patenten die hij had gecreëerd, zodat hij op straat sloten moest graven om te overleven. Zijn ideeën over een wisselstroommotor trokken de aandacht van een nieuwe investeerder en hielpen hem in 1887 de Tesla Electric Company op te richten. Hij ontwierp toen een motor die veel goedkoper en gemakkelijker te onderhouden was dan de motoren die gebruik maakten van gelijkstroom. Hij onthulde zijn motor op het Amerikaanse instituut van elektrische ingenieurs dat jaar daarop. Een vertoning die de aandacht trok van zakenman George Westinghouse, was een belangrijke speler op de elektrische markt. Hij had Tesla’s motor nodig om zijn wisselstroomsysteem te voltooien, een systeem dat zou concurreren met Thomas Edison. Westinghouse kocht de motor en huurde Tesla in als consultant.

WETENSCHAP BOVEN FINANCIEEL GEWIN Wisselstroom bleef aan populariteit winnen en werd het systeem dat we vandaag allemaal gebruiken om onze huizen van stroom te voorzien, terwijl gelijkstroom in het volgende decennium geleidelijk werd afgebouwd. Alhoewel Westinghouse de oorlog van de wisselstromen won, stond zijn bedrijf op de rand van een faillissement met 10 miljoen dollar schuld. Hij wendde zich tot Tesla voor hulp en vroeg hem zijn royalty’s tijdelijk te verlagen om hem te helpen zijn bedrijf overeind te houden. Gedreven door medelijden met zijn vriend verscheurde Tesla zijn contract en schrapte de royalty’s volledig, in plaats van ze te verlagen. Het geld dat hij opgaf zou vandaag 300 miljoen dollar waard zijn, maar dit was van weinig belang voor Tesla, die meer geinteresseerd was in het nastreven van wetenschap dan in financieel gewin. Deze daad redde Westinghouse, die uiteindelijk Tesla’s wisselstroompatent in 1897 kocht.

TESLA VERSUS MARCONI (ÉN EDISON) Tesla was een geweldige uitvinder, maar hij had moeite om zijn creaties op de markt te brengen. Hij keek altijd naar de volgende uitvinding in plaats van uit te zoeken hoe hij kon verkopen wat hij al had gemaakt. Veel van zijn ideeën bleven ongeschreven en de ideeën die wel werden genoteerd, bleven vaak zonder een wettelijk patent. Deze manier van werken zorgde uiteindelijk voor de ondergang van Tesla. Hij kwam in 1892 met het idee van radio en was al snel klaar om een signaal uit te zenden naar een locatie 50 mijl verderop. Maar het noodlot sloeg toe toen zijn werk in 1895 in een laboratoriumbrand werd vernietigd. Tesla had geen octrooi aangevraagd en deed dat pas na twee jaar van wederopbouw van zijn onderzoek. In diezelfde tijd was een Italiaanse uitvinder, Marconi, ook bezig geweest met radio en had in Engeland patentrechten verworven. Maar toen hij die in de Verenigde Staten probeerde te verwerven, werd hij afgewezen omdat zijn ideeën te veel op die van Tesla leken. Helaas voor Tesla slaagde Marconi er in 1901 in ‘s werelds eerste transatlantische radioboodschap uit te zenden, waarbij hij 17 van Tesla’s octrooien gebruikte. Thomas Edison gaf vervolgens zijn financiële gewicht aan Marconi, waardoor het Amerikaanse Octrooibureau plotseling van gedachten veranderde over zijn eerdere uitspraken. Marconi had nu rechten in de Verenigde Staten en Edison kon een deel van de winst opstrijken. Tesla probeerde Marconi, die in 1911 de Nobelprijs won, aan te klagen, maar de zaak sleepte zich jaren voort en werd pas acht maanden na zijn dood in het voordeel van Tesla beslecht.

PIONIER Nikola Tesla was zijn tijd ver vooruit. Zijn vooruitgang in elektriciteit was radicaal en hielp de moderne tijd in te luiden met zijn invloed op alles van röntgenstralen tot afstandsbediening. In tegenstelling tot velen uit zijn tijd, werkte Tesla niet voor financieel gewin, maar om de mensheid vooruit te helpen. Het is misschien niet verwonderlijk dat een man die zijn tijd zo ver vooruit was, zijn plaats pas in de 21e eeuw heeft gevonden, een tijdperk dat door zijn technologische genialiteit is gevormd.