Inkijkexemplaar 'Veilig door de kraamtijd'

BEATRIJS SMULDERS

b

b

V EI L IG DOOR DE

KRAAMTIJD HET COMPLETE HANDBOEK VOOR DE EERSTE MAANDEN NA DE BEVALLING

De eerste weken van je kind, het kraambed van dag tot dag, tips en deskundige informatie!

Alles over hechting, borstvoeding en het rustige moedergevoel

KOSdef kraamtijdHD13-deel1.indd 3

13-03-13 09:29

Vierde, herziene druk, 2013 Š 2013 Kosmos Uitgever, Utrecht/Antwerpen Alle rechten voorbehouden, inclusief het recht op reproductie in zijn geheel of gedeeltelijk, in welke vorm dan ook.

Grafisch ontwerp: Michelangela, Utrecht Illustraties omslag en binnenwerk: Mylo Freeman Illustraties binnenwerk blz. 242-243, 248-249: Laura Neuhaus, blz. 212: Klara Pap Met dank aan Anjo Geluk isbn: 978 90 215 5357 3 isbn e-book: 978 90 215 5464 8 nur 854 Dit boek is niet bedoeld als vervanging van een medische diagnose en de lezer wordt nadrukkelijk geadviseerd zijn arts en/of verloskundige te raadplegen voor specifieke informatie over zijn persoonlijke gezondheidssituatie. De samenstelling is met de meeste zorg uitgevoerd. Voor informatie die nochtans onvolledig of onjuist is opgenomen, aanvaarden de auteurs, medewerkers, redactie en uitgever geen enkele aansprakelijkheid. Voor eventuele verbeteringen van de opgenomen gegevens houden zij zich gaarne aanbevolen.

KOSdef kraamtijdHD13-deel1.indd 4

13-03-13 09:29

Jomfjejoh!

8

Xppse!wbo!ebol!

21

Wppsxppse!

22

2!

Ifu!ffstuf!kbbs!cfhjou!cjk!ef!cfwbmmjoh!

24

3!

Sjunf!fo!hf{poeifje!ob!ef!cfwbmmjoh!

2:

4!

Ifu!ffstuf!dpoubdu!

33

5!

Ef!ffstuf!vsfo!ob!ef!cfwbmmjoh!!

48

6!

Ef!ffstuf!obdiu!

64

7!

Dibpt!fo!wfsboefsjoh!

73

8!

Ef!wfstdijmmfoef!gbtft!jo!ifu!ffstuf!kbbs!

7:

9!

Fohfm!spoe!ifu!lsbbncfe;!ef!lsbbnwfs{pshfoef!

83

:!

Ifu!lsbbncfe!cfhjou;!ef!ffstuf!ebh!

8:

21!

Ef!uxffef!ebh!

:1

22!

Ef!efsef!ebh!

211

23!

Ef!wjfsef!ebh!

21:

24!

Ef!wjkgef!ebh!

231

25!

Ef!{ftef!ebh!

239

26!

Ef!{fwfoef!ebh!

245

KOSdef kraamtijdHD13-deel1.indd 5

07-03-13 12:55

27!

Ef!bdiutuf!ebh!

253

28!

Bmt!ef!sp{f!xpmlfo!hbbo!epoefsfo!

25:

29!

Ef!spm!wbo!ef!wbefs!

266

2:!

Jo!ifu!lsbbncfe!wbo!ef!uxffef!

279

31! Pwfs!ifu!ifccfo!wbo!ffo!efsef!ljoe!

285

32!

Ef!cbtjtxfuufo!wbo!cpstuwpfejoh!fo!àftwpfejoh!

288

33! Ef!nfftu!wppslpnfoef!qspcmfnfo!cjk!cpstuwpfejoh!

29:

34! Wfjmjhf!ifdiujoh!fo!ifu!wfsnphfo!upu!mjfgifccfo!

2::

35! Ob!ifu!lsbbncfe;!ifu!ÕhfxpofÖ!mfwfo!cfhjou!xffs!

327

36! Qfsjlfmfo!ob!ef!lsbbnqfsjpef!

333

37! Wfjmjh!tbnfo!tmbqfo!

346

38! Sfdiu!pq!ivjmfo!

363

39! Ef!ffstuf!nbboefo<!fswbsjohfo!wbo!pvefst!

373

3:! Npfefs!xpsefo;!bmt!ffo!epoefstmbh!cjk!ifmefsf!ifnfm!

381

41! Ffo!qptuobubmf!ejq!jt!oph!hffo!qptuobubmf!efqsfttjf!

38:

42!

395

Ffo!tbccbujdbm!cjk!jfefsf!cbcz<!xfsl!fo!ljoefspqwboh!

Hfsbbeqmffhef!mjufsbuvvs!!

3:7

Jogpsnbujf!fo!bbocfwpmfo!mjufsbuvvs!!

3:9

Sfhjtufs!

3::

KOSdef kraamtijdHD13-deel1.indd 6

07-03-13 12:55

Jomfjejoh

7

Jomfjejoh +F CFOU CFWBMMFO )FU JT KF IPF EBO PPL HFMVLU /V LBO IFU FDIUF MFWFO BMT NPFEFS FO WBEFS CFHJOOFO )PVE KF IBSU NBBS WBTU XBOU EF LSBBNUJKE FO EF FFSTUF NBBOEFO EBBSOB [JKO CFIPPSMJKL EZOBNJTDI )FU JT FFO QSBDIUJHF NBBS [XBSF UJKE %F CFTUF UZQFSJOH IPPSEF JL WBO FFO KPOHF NPFEFS °#JK IFU LSJKHFO WBO KF FFSTUF LJOE JT IFU BMTPG FS FFO HSBOBBU JO KF MFWFO POUQMPGU ± +F CFOU JO IFU CFHJO WPPSBM CF[JH NFU IFU PQSBQFO WBO EF CJUT BOE QJFDFT "MT BMMF TUPG JT OFFSHFEBBME JT FS JFUT OJFVXT POUTUBBO IFU NPFEFSTDIBQ .PFEFS CFO KF OJFU JOFFOT KF XwSEU IFU TUFFET NFFS )FU LPTU OFHFO NBBOEFO PN FFO LJOE UF NBLFO FO IFU EVVSU XFM FFO KBBS WPPSEBU KF GZTJFL nO HFFTUFMJKL XFFS IFMFNBBM EF PVEF CFOU %F PWFSHBOH OBBS IFU NPFEFSTDIBQ JT FFO FOPS NF PNNF[XBBJ JO KF MFWFO )FU LPNFOEF KBBS JT EBBSPN FFO WBO EF NFFTU JOUFOTJFWF KBSFO WBO KF MFWFO %JU CPFL CFHJOU NFU EJF POHFMPGFMJKLF FOFS HFUJTDIF POUQMPGºOH EF CFWBMMJOH FO EF FFS TUF LSBBNXFFL )FU CPFL HFFGU KF WBO EBH UPU EBH HPVEFO UJQT JOGPSNBUJF FO CFHFMFJEJOH +F MFFTU PWFS IFU FFSTUF DPOUBDU PWFS EF IFDI UJOH EF DIBPT EJF FS BBOWBOLFMJKL JO KF MFWFO POUTUBBU EPPS EF HFCPPSUF WBO KF LJOE FO EF LVOTU PN JO EJF OJFVXF TJUVBUJF TBNFO FFO OJFVX FWFOXJDIU UF WJOEFO %F WBEFS WJOEU [JKO SPM OBBTU EF NPFEFS %F NFFTUF CFWBMMJOHFO WFSMPQFO OPSNBBM 4UFFET NFFS WSPVXFO CFWBMMFO JO IFU [JF LFOIVJT 8BBS KF PPL CFWBMU JO EF LMJOJFL PG UIVJT KF LSBBNUJKE CSFOH KF NFFTUBM EPPS JO KF FJHFO CFE NFU FFO LSBBNWFS[PSHTUFS BBO IVJT 0PL BM CFWBM KF NFU FFO DPNQMJDBUJF

KOSdef kraamtijdHD13-deel1.indd 7

NFFTUBM NBH KF EBBSOB [P TOFM NPHFMJKL OBBS IVJT PN EBBS EF LSBBNUJKE UF HBBO WJFSFO .FU FFO HPFEF CFHFMFJEJOH LPNFO DPNQMJDB UJFT JO EF LSBBNUJKE OJFU WBBL WPPS %BBSPN CFO JL JO EJU IBOECPFL WPPSOBNFMJKL VJUHF HBBO WBO EF OPSNBMF FO HF[POEF TJUVBUJF ;FME[BNF PG NJOEFS WPPSLPNFOEF DPNQMJDB UJFT TUJQ JL BBO NBBS LSJKHFO OJFU EF OBESVL %BU [PV KF BMMFFO NBBS POOPEJH PO[FLFS FO POHFSVTU NBLFO .FFTUBM HBBU OBNFMJKL BMMFT HPFE .PFEFS XPSEFO JT FFO MJDIBNFMJKLF FO HFFT UFMJKLF SFWPMVUJF NFU QJFLFO WBO HFMVL FO TPNT EJFQF EBMFO )FU UF CFXBOEFMFO QBE JT NPPJ NBBS WBBL PPL HSJMMJH )FU JT CFMBOHSJKL EBU KF EF SVTU FO IFU WFSUSPVXFO WJOEU PN IFU PQ KF FJHFO NBOJFS UF EPFO %JU CPFL JT FFO VJUOPEJHJOH PN JO EF LSBBN UJKE FO EF FFSTUF NBBOEFO FSOB WPMPQ EF UJKE UF OFNFO 5JKE WPPS KF[FMG PN CJK UF LPNFO WBO EF CFWBMMJOH UJKE PN BBO FMLBBS UF XFO OFO UJKE PN UF HFOJFUFO WBO FMLBBS FO EF OJFVXF TJUVBUJF 7BOVJU SVTU JT IFU HFNBL LFMJKLFS PN BMMF WFSBOEFSJOHFO UF WFSXFSLFO nO UF BDDFQUFSFO 7BOVJU SVTU ¬ nO JOUJNJUFJU NFU KF CBCZ ¬ LPN KF FS WBO[FMG BDIUFS IPF KF IFU CFTUF NFU IFN PN LVOU HBBO IPF KF IFU CFTUF WPPS IFN LVOU [PSHFO *FEFSFFO IFFGU IJFS FFO TUFSL HFWPFM CJK IFU SBBLU EJSFDU BBO POT EJFQTUF JOTUJODU *FEFS NFOT IFFGU PWFS EF [PSH WPPS FFO LJOE BOEFSF PQWBUUJOHFO FO JEFFqO ;F [JKO POUTUBBO EPPS KF FJHFO PQWPF EJOH FO FSWBSJOHFO IPF KF WBEFS FO NPFEFS IFU EFTUJKET IFCCFO HFEBBO IPF KF PQB±T FO PNB±T IFU IFCCFO BBOHFQBLU 7BO HFOFSBUJF PQ HFOFSBUJF XPSEFO WBBL EF[FMGEF IFDI

07-03-13 12:55

8

Wfjmjh!epps!ef!lsbbnujke

UJOHTQBUSPOFO EPPSHFHFWFO 0G KF XJMU IFU BMT UFHFOSFBDUJF KVJTU InnM BOEFST HBBO EPFO 0V EFSTDIBQ JT FFO DPNQMFY FO HFWPFMJH POEFS XFSQ FO IFU MJHU TVQFSQFSTPPOMJKL %BBSPN WJOE KF JO EJU CPFL WFMF PQUJFT FO NPHFMJKLIF EFO FO CPWFOBM NJKO WJTJF BMT NPFEFS FO WFS MPTLVOEJHF 0PL LVO KF FSWBSJOHFO MF[FO WBO NPFEFST FO WBEFST PWFS EJF FFSTUF HFWPFMJHF QFSJPEF JO IVO OJFVXF MFWFO -BBU KF EPPS EJU CPFL JOTQJSFSFO FO QSPCFFS WFSTDIJMMFOEF EJOHFO VJU )FU OPEJHU VJU PN NFF UF EFOLFO PWFS CBCZ±T MJFGEF FO PVEFSTDIBQ %JU CPFL JT FFO TUFVO JO EF SVH PN NFU [P WFFM NPHFMJKL WFSUSPVXFO FO QMF[JFS EJF FFSTUF NBBOEFO TBNFO UF CFMFWFO

KOSdef kraamtijdHD13-deel1.indd 8

.FFS EBO WJKGFOUXJOUJH KBBS IFC JL BMT WFS MPTLVOEJHF FSWBSJOH PQHFEBBO %VJ[FOEFO WSPVXFO FO NBOOFO EJF FFO LJOE LSFHFO IFC JL EF BGHFMPQFO EFDFOOJB JO EJF EZOBNJ TDIF QFSJPEF SPOE EF HFCPPSUF NFFHFNBBLU FO CFHFMFJE /B BM EJF KBSFO WPFMEF JL TUFSL EF CFIPFGUF PN NJKO FJHFO FSWBSJOHFO FO EJF WBO NJKO DPMMFHB±T PQ QBQJFS UF [FUUFO 8BBS PN 0NEBU JL EFOL EBU NPFEFS [JKO EF JO WMPFESJKLTUF UBBL PQ EF[F XFSFME JT .PFEFST NBLFO EF XFSFME (B NBBS CJK KF[FMG OB EF SFMBUJF NFU KF NPFEFS JT WBO HSPUF JOWMPFE PQ KF WFSNPHFO PN MJFG UF IFCCFO *L CFTDIPVX IFU TUFFET NFFS BMT FFO CFMBOHSJKL POEFS EFFM WBO NJKO CFSPFQ BMT WFSMPTLVOEJHF PN

07-03-13 12:55

Jomfjejoh

WSPVXFO UF IFMQFO EJF CFMBOHSJKLF PWFSTUBQ UF NBLFO /JFU BMMFFO JO QSBLUJTDIF FO MFUUFS MJKLF [JO HFEVSFOEF EF [XBOHFSTDIBQ FO EF CFWBMMJOH NBBS KVJTU PPL ºHVVSMJKL IFMQFO CJK EF PWFSHBOH OBBS PVEFSTDIBQ 7FFM IFC JL HFMFFSE WBO BOEFSFO WBO QSPGFTTJPOBMT NBBS WPPSBM PPL WBO NJKO FJHFO NPFEFS WSJFOEJOOFO [VTKFT FO TDIPPO[VTTFO %JU CPFL JT FFO NFOHFMNPFT WBO FSWBSJOHFO SFTVMUBUFO WBO XFUFOTDIBQQFMJKL POEFS[PFL FO BOEFSF LFOOJT 7PPS XBU IFU WBEFSTDIBQ CFUSFGU IFC JL NJKO FJHFO NBO BBOHFLFLFO 8BU CFUFLFOU IFU PN WBEFS UF [JKO )JK LBO BMT HFFO BOEFS KPOHF WBEFST FFO IBSU POEFS EF SJFN TUFLFO FO [JKO CFMBOHSJKLF SPM BMT QBSUOFS FO WBEFS CFMJDIUFO )JK TDISFFG WPPS EJU CPFL EBBSPN FFO IPPGETUVL PWFS EF SPM WBO EF WBEFS %JU CPFL CFMJDIU CFIBMWF NFEJTDI WFSMPTLVO EJHF BTQFDUFO PPL EF HSPPUTF nO UFHFMJKL BMMF EBBHTF [BLFO SPOE IFU NPFEFS FO WBEFS XPS EFO IFU POTDIBUCBSF CFMBOH WBO EF IFDIUJOH FO ºKO[JOOJHF BGTUFNNJOH PQ EF CBCZ 8BBS LVO KF FYUSB PQ MFUUFO 8BU EPF KF BBO QJKO BBO KF LSVJT FO KF CPSTUFO DIBPT JO EF LFVLFO nO JO KF IPPGE IFU WFFM UF LPSUF CFWBMMJOHT WFSMPG FO XBBS JT EJF HPFEF PVEF TFLT HFCMF WFO &O OJFU UF WFSHFUFO IPF XPSE KF XFFS °EF PVEF± )FU BOUXPPSE JT OwwJU NFFS )FU NPFEFSTDIBQ WFSBOEFSU KF WPPS BMUJKE )FU FFSTUF IBMGKBBS OB EF CFWBMMJOH JT UPUBBM BO EFST WBO TGFFS EBO IFU UXFFEF %F FFSTUF NBBO EFO TUBBO JO IFU UFLFO WBO DIBPT FO IFU XFO OFO BBO EF HSPUF WFSBOEFSJOHFO &S JT UJKE FO FOFSHJF OPEJH WPPS EF BBOQBTTJOH BBO EF OJFV XF TJUVBUJF %BBSOB USFFEU FS SVTU JO IFU JT EF UJKE WBO BDDFQUBUJF FO IFU HSPUF HFOJFUFO *O IFU UXFFEF IBMGKBBS LPN KF MFUUFSMJKL NFFS MPT WBO KF LJOE +F XFSLU BBO KF IFSTUFM FO LPNU XFFS JO DPOEJUJF %F FFSTUF WFSKBBSEBH JT EF LSPPO PQ IFU XFSL 0NEBU IFU FFSTUF IBMWF KBBS OB EF CFWBMMJOH UPUBBM BOEFST JT EBO IFU UXFFEF JT EJU CPFL IJFS IFMFNBBM BBO HFXJKE %F UXFFEF IFMGU WBO EBU FFSTUF KBBS XPSEU FFO BOEFS CPFL

KOSdef kraamtijdHD13-deel1.indd 9

9

%JU IBOECPFL JT OJFU QFSGFDU .JT KF WPPS KPV CFMBOHSJKLF [BLFO PG EFOL KF EBU TPNNJ HF EJOHFO OPH CFTDISFWFO NPFUFO XPSEFO MBBU IFU NF EBO XFUFO WJB XXX CFBUSJKTTNVM EFST OM 8JM KF NFFS XFUFO PWFS XPSLTIPQT FO DVSTVTTFO ,JKL EBO PQ JOUFSOFU XBOU FS JT WBO BMMFT UF WJOEFO CJK KPV JO EF CVVSU .JTTDIJFO UFO PWFSWMPFEF JL HFCSVJL JO EJU CPFL WPPS EF CBCZ EF IJK WPSN PNEBU EJU EF MFFTCBBSIFJE WBO IFU CPFL CFWPSEFSU 0PL JT IFU NJTTDIJFO HPFE UF XFUFO EBU WBOXFHF IFU IBOECPFLBDIUJHF LBSBLUFS WBO EJU CPFL CFQBBMEF FTTFOUJqMF JOGPSNBUJF BG FO UPF IFS IBBME XPSEU )FU WBMU KF XFMMJDIU PQ EBU JL JO EJU CPFL IFU XPPSE LSBBNWFS[PSHTUFS BG FO UPF NFU PQ[FU XFFS JO FSF IFC IFSTUFME )FU OJFVXFSXFUTF XPPSE °LSBBNWFS[PSHFOEF± JT JO IFU MFWFO HF SPFQFO PNEBU FS PPL FOLFMF NBOOFO UPU EJU CFSPFQ UPFUSBEFO 7FSVJU EF NFFTUF LSBBN WFS[PSHTUFST [JKO FDIUFS WSPVX %F UFSN LSBBNWFS[PSHTUFS WJOE JL NPPJ FO BVUIFO UJFL )FU LMJOLU °XBSNFS± EBO IFU NFFS HF LVOTUFMEF XPPSE °LSBBNWFS[PSHFOEF± 5PU TMPU KF XFFU WFFM NFFS EBO KF EFOLU "BO IFU PVEFSTDIBQ CFHJO KF NFU FFO EPMMF LPQ /BUVVSMJKL MFFT KF WwwS EF HFCPPSUF OJFU VJUHF CSFJE PWFS CBCZ±T FO IFU NPFEFSTDIBQ EBBS TUBBU KF IPPGE IFMFNBBM OPH OJFU OBBS &FSTU NBBS FFOT CFWBMMFO FO EBO [JF KF XFM XFFS *T FS OPH MFWFO OB EF CFWBMMJOH +B EVT (B FSWBO VJU EBU KJK FO KF MJDIBBN BM FFO IFMFCPFM °XF UFO± .PFEFS [JKO JT BBOHFCPSFO IFU JT FFO JOTUJODU &FO NFSFM NFU FFO OFTU KPOHFO XFFU UPDI PPL QSFDJFT XBU [F NPFU EPFO PN IBBS LVJLFOT HSPPU UF CSFOHFO %JU CPFL JT FFO IBOECPFL FO FFO OBTMBHXFSL -FH IFU OBBTU KF CFE FO SBBEQMFFH IFU XBOOFFS KF IFU OP EJH IFCU )FU HSPFJU NFU KPV FO EF CBCZ NFF .BBS HFCSVJL WPPSBM KF HF[POEF WFSTUBOE FO EF JOUVuUJF EJF KF WBO KF FJHFO NPFEFS IFCU NFFHFLSFHFO #FBUSJKT 4NVMEFST

07-03-13 12:55

Ifu!ffstuf!kbbs!cfhjou!cjk!ef!cfwbmmjoh

2

13

Ifu!ffstuf!kbbs!! cfhjou!cjk!ef!cfwbmmjoh Ef!cfwbmmjoh!wbo!Tv{boof ‘De bevalling was ongelofelijk. In mijn herinnering was het een feestelijke dag.

Het ging véél gemakkelijker dan ik dacht.

Mijn moeder heeft moeilijke en vervelende bevallingen achter de rug en daarom zag ik er best wel tegen op. De bevalling begon met een soort luchtigheid die ik me er niet bij had voorgesteld. Ik ben gewoon lekker thuis onder mijn dekbed in bed gaan liggen om de weeën op te vangen.

Erno was een beetje in huis aan het rommelen. De weeën vond ik aanvankelijk goed te doen, maar op zeker moment werden ze toch heftiger. Ik dacht: Als dit de hele dag zo blijft doorgaan, word ik bloedchagrijnig! Achteraf bleek dat ik toen al zo’n acht centimeter ontsluiting gehad moet hebben. Even later werd ik heel erg misselijk en moest ik naar de wc. Ik kreeg een sterke neiging om te poepen, maar ik wist dat het niet om poep ging. Ik kon vervolgens niet meer van de wc afkomen, omdat ik gewoon móést persen. Ik snapte er niets van, dit was wel heel erg snel. Net bezig met de weeën en nu al persweeën?

Dus ik riep: “Ze moet komen want anders ligt de baby straks hier in de pot!” Boven-

KOSdef kraamtijdHD13-deel1.indd 13

dien had ik gehoord dat je absoluut niet mocht persen als niet alles “open” was.

Ik was dus bang om aan die persweeën toe te geven. Erno belde de verloskundige en ik hoorde vanuit bed aan het telefoongesprek dat ze het niet helemaal serieus nam. Dat maakte me even wanhopig, maar na nóg een telefoontje was ze er gelukkig binnen het kwartier. In die korte tijd sloeg die oerkracht helemaal door me heen. M’n buik golfde op en neer en ging helemaal z’n eigen gang. Ik moest de persweeën zogenaamd ophouden, maar dat lukte natuurlijk helemaal niet. Erno probeerde goedbedoeld nog iets te zeggen over diep ademen en endorfine die de pijn kon verminderen, want dat had hij op yoga geleerd. Ik riep keihard dat hij daar onmiddellijk mee moest ophouden! Dat kwam uit mijn tenen, zo gedecideerd en trefzeker. Achteraf hebben we daar nog enorm om moeten lachen. Bij binnenkomst zag de verloskundige direct dat de baby bijna geboren zou worden. Ze werd meteen slagvaardig. Erno moest vuilniszakken en emmers pakken en ze zei dat de baby er zo zou zijn. Wat? Nu al? Ik kon het gewoon niet bijbenen. Ondertus-

07-03-13 12:55

14

Wfjmjh!epps!ef!lsbbnujke

sen had ik nog een of twee keiharde persweeĂŤn, terwijl de verloskundige riep dat ik moest zuchten â&#x20AC;&#x201C; ze had haar handschoenen nog niet aan â&#x20AC;&#x201C; en toen werd Dario al geboren. Een jongetje! Ik kon het niet geloven. Het was zo overdonderend dat hij er al was. En zijn gezichtje was zĂł mooi!

In ĂŠĂŠn klap was alle leed geleden. Mijn moeder belde nog hoe het ging met de weeĂŤn en kon natuurlijk niet geloven dat Dario al geboren was. Ik ben helemaal geen flinkerd, maar ik vond die bevalling echt een fluitje van een cent. Ik denk dat ik geluk heb gehad, want ik weet dat sommige mensen tijdens de bevalling door een hel gaan.

Even later kwam een lieve kraamverzorgster, die al meteen jubelde van plezier omdat ze een melkdruppel op mijn tepel zag verschijnen. Ze zei: â&#x20AC;&#x153;Ik ga je lekker wassen en je krijgt een heerlijk schoon bed.â&#x20AC;? Ik was in een gelukzalige roes en kon haar wel zoenen! Er kwamen meteen familieleden en vrienden langs, ik hield zĂł van iedereen, niets was me te veel en ik kon iedereen wel kussen. Dario vond ik de mooiste en liefste baby van de hele wereld. Ik had niet verwacht dat ik meteen zoveel liefde zou voelen. Op de fotoâ&#x20AC;&#x2122;s zien Erno en ik er stralend uit, zĂł blij met ons jongetje. Alles was zo intens die dag, ik was in een overwinningsroes, alsof ik de Olympische Spelen had gewonnen. Het is me gelukt, ik heb het gedaan!

Al meteen na de bevalling had ik het gevoel dat ik een initiatie achter de rug had.

Het gevoel van: nu hoor ik er pas bij, bij de club van moeders. Nu mag ik eindelijk meepraten. Eindelijk ben ik moeder!

De eerste nacht heb ik nauwelijks geslapen. Ik heb een beetje liggen soezen. Ik wilde dicht bij Dario zijn, hem voelen en ruiken en ik wilde hem absoluut niet alleen in zijn mandje leggen. Terwijl ik nauwelijks een oog had dichtgedaan, was ik de volgende morgen niet moe. De tweede

KOSdef kraamtijdHD13-deel1.indd 14

nacht hebben we Dario naast mij in een mandje gelegd. Toen heb ik pas diep geslapen.â&#x20AC;&#x2122;

Csppeovdiufs!fo!bmfsu Veronique: â&#x20AC;&#x2DC;Vlak na mijn bevalling had ik, in tegenstelling tot wat ik had verwacht, een verbazingwekkende nuchterheid over me. Zit alles erop en eraan? Ademt ze goed? Wil iemand even die deur dichtdoen?

Heeft ze het niet te koud? Kan iemand dat licht even dimmen? Weg met dat fototoestel! Dat soort dingen. Ik begon meteen te moederen, niks emoties of tranen.â&#x20AC;&#x2122;

*O UFHFOTUFMMJOH UPU XBU [F WFSXBDIUUFO [JKO WFFM WSPVXFO NFUFFO OB EF CFWBMMJOH WBBL CSPPEOVDIUFS 0N IFU LJOE UJKEFOT EF CF WBMMJOH UF LVOOFO MPTMBUFO EBMFO WSPVXFO JO HBBO [F HFEVSFOEF IFU CBSJOHTQSPDFT MFUUFSMJKL VJU IVO IPPGE %F CFWBMMJOH JT FFO GZTJFLF PFSTUPSN &FO WSPVX CFWJOEU [JDI NFU IFFM IBBS BBOEBDIU FO FOFSHJF CFOFEFO JO IBBS MJDIBBN .FU KF MJDIBBN CFO KF BBO XF[JH FO BMFSU %BU JT NJTTDIJFO EF SFEFO XBBSPN KF BMT NPFEFS BMT EF CBCZ FS OFU JT WPPS KF HFWPFM TVQFSOVDIUFS FO BMFSU CFOU +F MFFGU IFMFNBBM JO IFU NPNFOU [POEFS HF EBDIUFO PWFS IFU WFSMFEFO PG WFSXBDIUJOHFO PWFS EF UPFLPNTU +F NPFU WBO BMMF JOTQBO OJOHFO FFSTU FWFO PQ BEFN LPNFO EF FNP UJFT LPNFO NFFTUBM MBUFS

Wfstdijm!uvttfo!nboofo!fo!wspvxfo .PFEFST IFCCFO EF IFMF [XBOHFSTDIBQ IVO CBCZ BM HFWPFME ;F XFUFO FO WPFMFO BBO EFO MJKWF EBU FS FFO FDIUF CBCZ BBO [JU UF LPNFO 7PPS WBEFST EBBSFOUFHFO CMJKGU FFO CBCZ IPF HPFE IVO JOMFWJOHTWFSNPHFO PPL JT UPU IFU FJOEF WBO EF [XBOHFSTDIBQ FOJHT[JOT BCTUSBDU .BOOFO XFUFO WFFM NJOEFS XBU IVO UF XBDIUFO TUBBU 5JKEFOT EF CFWBMMJOH CPVXFO [F BMT JOUFOT CFUSPLLFOF ÂŹ NBBS

07-03-13 12:55

Ifu!ffstuf!kbbs!cfhjou!cjk!ef!cfwbmmjoh

PPL BMT UPFTDIPVXFS  OJFU [FMEFO FFO HF WPFM WBO TQBOOJOH PQ °(BBU IFU XFM MVLLFO ¹ °%BU IFU [w JOUFOT FO [XBBS [PV [JKO XJTU JL OJFU ¹ "MT UJKEFOT EF CFWBMMJOH EF CBCZ EBO VJUFJOEFMJKL UFWPPSTDIJKO LPNU IFFGU EJU PQ WBEFST NFFTUBM FFO PWFSXFMEJHFOE FNPUJP OFFM FGGFDU 7PPSBM EF FFSTUF LFFS PWFSIFFSTFO HFWPFMFOT WBO POUMBEJOH WBO WFSSBTTJOH FO WFSCB[JOH 1BT EBO XPSEU IFU WBEFSHFWPFM JO nnO LMBQ NFU FFO TDIPL WBO LSBDIU %BBSPN [JKO WFFM WBEFST NFUFFO OB EF CFWBMMJOH KVJTU FSH FNPUJPOFFM JO USBOFO PG EJFQ POUSPFSE

Alwyn: â&#x20AC;&#x2DC;Ik was tijdens de bevalling enorm gespannen omdat het me te lang duurde.

Eerst de tocht naar het ziekenhuis en daarna nog twee uur. Daarom begon ik ongerust te worden, ook omdat ik zag dat VĂŠronique aan het eind van haar Latijn was. Toen Bloem er toch nog vrij plotseling in ĂŠĂŠn keer uitkwam, werd ik overvallen door een gevoel van blijdschap, opluchting, verbazing en gek genoeg ook een soort pijn of verdriet. Of was het ontroering? Ik weet het niet. De tranen bleven maar over mijn wangen stromen, ik kon wel blijven huilen.â&#x20AC;&#x2122;

Manon: â&#x20AC;&#x2DC;Er was me een wonder overkomen. Na jarenlange ongewenste kinderloosheid en nog eens eindeloze heilloze ivf-pogingen was ik toch gewoon vanzelf zwanger geworden. Ik was zo beduusd en godvergeten blij! Ik was zo stralend en voelde me uitverkoren. Dat gevoel heeft me de hele zwangerschap niet meer verlaten.

Ik moest en zou thuis bevallen. Na al die onvruchtbaarheidsbehandelingen wilde ik het liefst nooit meer een stap in een ziekenhuis zetten als het niet echt nodig was.

Tot acht centimeter ging de ontsluiting redelijk gemakkelijk, maar toen stopten de weeĂŤn. Ik denk dat het iets onbewusts was. Ik durfde nog steeds niet te geloven

KOSdef kraamtijdHD13-deel1.indd 15

15

dat ik echt moeder zou worden. Ik wilde nog ĂŠĂŠn adempauze voordat ons kind er echt uit zou komen. Het was zoâ&#x20AC;&#x2122;n beladen en heftig moment. Voordat ik klaar was om onze baby geboren te laten worden, moest ik letterlijk nog meer â&#x20AC;&#x153;uit mijn hoofd zakkenâ&#x20AC;?. Even alleen zijn, ook zonder verloskundige. Eerst wilde mijn verloskundige me naar het ziekenhuis sturen, maar ik wilde nog niet. Ik kon haar ervan overtuigen dat ik nog even tijd voor mezelf nodig had. Toen heb ik het met mijn kind op een akkoordje gegooid: â&#x20AC;&#x153;Baby, dit gaan we samen doen, kom jij er dan wel even thuis uit?â&#x20AC;? Mijn vriendin Jacky is gekomen en die heeft me tot rust gebracht door hier en daar wat acupunctuurnaalden te zetten. Daarna heeft iedereen me even alleen gelaten. De verloskundige was fantastisch, ook zij vertrouwde op mij en is weggegaan. Toen kreeg ik me op een gegeven moment toch een persdrang! De verloskundige kwam snel terug en na twee uur persen kwam Nelson eruit. Wat een magisch moment was dat. Peter barstte in een onbedaarlijke huilbui uit. De verloskundige had nog nooit een man na de bevalling zĂł meegemaakt, zei ze. Het was voor hem een heel kwetsbare droom die eindelijk werkelijkheid werd. De hele zwangerschap had hij zijn adem ingehouden. Daarom was hij tijdens de zwangerschap op een voor hem haast rationele afstand gebleven. Hij durfde het vadergevoel en de blijdschap daarover nog niet toe te laten. Zal dit goed blijven gaan?

Komt er echt een gezonde baby? Peter is het type man voor wie het vaderschap heel belangrijk is. Hij voelde diep van binnen dat deze ervaring voor hem een levensbestemming is; er is niets anders wat hem zĂł diep zou kunnen raken. En nu dit! Eindelijk vader!â&#x20AC;&#x2122;

07-03-13 12:55