Preview uit boek: Stiefkinderen

Martijn Zijn belang staat voorop

gescheiden sm Elly

vader

Jeanette (30) Joan (28) Joey (23) uit eerder huwelijk

moeder Martijn (10)

sv Ramon Noor (12) Kiki (10) uit eerder huwelijk

sm: stiefmoeder sv: stiefvader

De vader en moeder van Martijn (10) gingen uit elkaar toen hij vier was. Beide ouders kregen vrij snel na de scheiding een nieuwe relatie. De eerste paar jaar deden ze het rustig aan en namen ze allemaal de tijd om aan elkaar te wennen, zodat de overgang voor Martijn niet te groot zou zijn. Voor zijn ouders en stiefouders stond het belang van Martijn centraal. Martijn is heel blij met zijn grote familie!

Martijn (10), spijkerbroek aan, stoer sweatshirt en kortgeknipt haar, zit er klaar voor. Rechtop in de hoek van de bank, zijn benen in kleermakerszit. Hij wil graag vertellen. Heel graag zelfs. Waarom? ‘Zodat andere mensen weten wat kinderen erbij voelen. En dat het ook weer niet zo is, dat het bij alle papa’s en mama’s niet goed gaat, als ze uit elkaar zijn.’

Het is zes jaar geleden dat zijn ouders scheidden. Hij was vier. Mama vertelde dat ze heel vaak ruzie hadden. En papa en mama wilden niet dat het vervelend zou zijn voor hem. Daarom gingen ze uit elkaar.

Maar Martijn had eigenlijk nooit iets gemerkt.

79

12113 VBK | Media - STIEFKINDEREN.indd 79

22-08-12 11:04

Martijn

‘Ik was verdrietig voor papa en mama dat het zo was gegaan. Maar op een gegeven moment wen je er wel een beetje aan en dan stoort het je niet meer zo.’

‘Ik heb soms wel en soms geen leuke herinneringen aan vroeger. Leuk was dat ik niet altijd hoefde af te wisselen om naar papa of mama te gaan. Toen wist ik nog niet goed hoe dat nou eigenlijk voelde.’

Martijn praat zachtjes en kiest zijn woorden met zorg. Hij heeft adhd, maar daar is niets van te merken. Op de grond ligt een verkeerskleed uitgespreid. Straten, rotondes en plantsoenen, autootjes netjes in het gelid aan de rand van het kleed geparkeerd. Op tafel staat een kopje thee. Buiten, vanaf de vensterbank, koekeloert een grote, bruine kip nieuwsgierig door het raam naar binnen.

‘Het vorige huisje van mama was niet zo groot, maar hier heb ik ­genoeg ruimte voor mijn speelgoed en mijn kip en mijn konijn.’

Na de scheiding bleef zijn vader thuis wonen en huurde zijn moeder tijdelijk een woning in het dorp, een paar kilometer verderop. Martijn ging om het weekend naar zijn vader en woonde de rest van de tijd bij zijn moeder. ‘Het was eigenlijk best leuk, die twee huisjes. Maar papa en mama woonden ver uit elkaar en papa had het druk met zijn werk. Ik moest meestal wel twaalf dagen wachten, voordat ik weer bij hem kon zijn. Daar moest ik het meest aan wennen. Dat, als ik bij mama ben, er geen papa meer is. En omgekeerd.’

Martijn weet het niet meer precies, hij was, denkt hij, een jaar of vijf, zes toen zijn mama Ramon ontmoette en zijn papa Elly. Hij graaft in zijn herinnering: ‘Ineens iemand die je helemaal niet kent. Zoiets anders! Dat is net zo wennen als dat je ouders gescheiden zijn. Het een is een beetje erger dan het ander, dat wel, maar veel verschil is er niet.’ Voor zijn gevoel duurde het lang, maar in werkelijkheid was het heel snel na de scheiding dat ze elkaar leerden kennen. ‘Ik had het gewoon niet zo door. Ramon en Elly waren er in het begin niet

80

12113 VBK | Media - STIEFKINDEREN.indd 80

22-08-12 11:04

Zijn belang staat voorop

zo vaak.’ De eerste paar jaar namen ze allemaal de tijd om te wennen aan elkaar, zodat de overgang voor Martijn niet te groot zou zijn. Het was allemaal al moeilijk genoeg. ‘Gelukkig woont mama nu alweer een paar jaar in dezelfde straat als papa. Eerst miste ik de een heel erg als ik bij de ander was. Nu kan ik makkelijk even heen en weer lopen.’

Martijn heeft eigenlijk wel een beetje geboft, vindt hij. ‘Vroeger, toen papa en mama nog samen waren, vond ik het niet altijd leuk dat ik alleen was. Dat er geen ander kind was. Niet dat ik echt moest huilen, maar ik was er wel eens verdrietig over. Ik wilde er een broertje of zusje bij. Na de scheiding zei mama: “Gelukkig hoeven papa en mama nu geen twee kinderen verdriet te doen,” en daar had ze natuurlijk wel gelijk in. Het was voor maar een iemand niet leuk, alleen voor mij. Maar door de scheiding heb ik er juist een heleboel familie bij gekregen. Niet alleen Ramon en Elly, ook een broer en vier zusjes. En extra opa’s en oma’s en ooms en tantes. Als mijn oma dood gaat, heb ik er nog drie.’

Elly heeft drie grote kinderen, Jeanette (30), Joan (28) en Joey (23).

Dat die kinderen veel ouder zijn, is alleen maar leuk. Martijn: ‘Eerst kwam er wel eens een oppas die ik niet kende als papa weg moest, maar toen kon Joan soms oppassen!’ En met Joey, die zeventien was toen ze elkaar leerden kennen, kreeg Martijn eindelijk een grote broer. ‘Niet dat het meteen al zo voelde, hij was eerst een soort vriend, iemand met wie je kan spelen. Maar later, toen Elly en Joey bij papa kwamen wonen, werd hij wel echt familie. Toen was ik niet meer het enige kind thuis.’ Kiki (10) en Noor (12), de kinderen van Ramon, die van Martijns eigen leeftijd zijn, voelen ook al lang als familie. En Ramon, die is een beetje als een vader. ‘Alleen, dan heb je er twee.’ En Elly? Voor haar geldt hetzelfde. Zij is een soort moeder.

Maar dan een beetje anders.

Het is fijn, vindt Martijn, zo’n grote familie.

81

12113 VBK | Media - STIEFKINDEREN.indd 81

22-08-12 11:04

Martijn

‘En sinds Elly bij papa woont en heeft gezegd dat zij ook voor mij wil zorgen, woon ik iedere week een paar dagen bij papa en een paar dagen bij mama. Het is nu heel goed verdeeld, zodat ik papa niet mis en mama niet.’

‘Ramon heeft nog een eigen huisje, maar als ik bij mama ben, is hij er ook altijd. Kiki en Noor wonen meer bij hun eigen mama dan bij ons.

Zij komen om de twee weken een weekend hier. Maar het gaat ook wel eens niet door. Want dan wil hun mama dat ze bij haar blijven.’

Dat vindt Martijn het allervervelendst, dat het soms niet werkt met de moeder van Kiki en Noor. ‘Zij probeert het wel goed te doen voor haar kinderen, en het is niet zo dat ze altijd bij haar moeten zijn,’ Martijn plukt aan zijn sok, ‘maar ik zou willen dat ze vaker hier komen.

En Ramon wil dat natuurlijk ook heel graag.’ Hij zwijgt en denkt na: ‘Ik vind het heel oneerlijk dat hij zijn eigen kinderen soms niet mag zien. Vaak wordt het op het laatste moment afgezegd.’ Daar kan Martijn echt over inzitten. Waarom is het verschil tussen zijn moeder en de moeder van Kiki en Noor zo groot? Als zwart en wit. Hij begrijpt het niet. ‘Zij is wel aardig voor mij als ik zondagavond met Ramon meega om ze terug te brengen. Dat is het niet. Zij heeft niks tegen mij. Alleen tegen hem. Maar het zijn toch ook zijn kinderen?!’

Martijn kan er soms wel om huilen. ‘Stel je voor dat het bij ons net zo zou gaan. Het zou wat zijn als ik een week en vijf dagen bij mama ben, of misschien wel drie weken en vijf dagen. Dan zou ik mijn papa heel erg missen.’

Hij springt op, rent naar de keuken en komt terug met een trommel vol koekjes. ‘Die hebben we het weekend gebakken. Met mama en Noor.’

Of het nou mama en Ramon of papa en Elly zijn, ze zorgen alle vier even goed voor hem, vindt hij. ‘Ze proberen het echt met elkaar te doen. Ze gaan ook altijd met z’n vieren naar een ouderavond op school. Dat vind ik fijn. Dan horen ze allemaal precies wat de juf zegt en hoeven ze niks meer aan elkaar uit te leggen. En papa komt ook

82

12113 VBK | Media - STIEFKINDEREN.indd 82

22-08-12 11:04

Zijn belang staat voorop

best vaak hier eten. En mama bij papa.’ Het is vaste prik: een keer per maand eten ze met z’n allen en bespreken ze bij de koffie, als Martijn naar bed is, de moeilijkheden waar ze tegenaan lopen. Al is inmiddels alles zo goed op elkaar afgestemd dat er niet veel dingen meer zijn die dwars zitten. Meestal gaat het om praktische zaken, die met de kalender erbij , zo zijn geregeld. ‘Zoals de dag dat ik bij mama ben en papa jarig is,’ zegt Martijn. ‘Dan draaien we het gewoon om. Anders is het voor papa niet leuk en voor mij ook niet.’ In de keuken hangt een schema aan de muur met foto’s, pijlen en namen, zodat Martijn precies weet wie wanneer waar is. Dit kan alleen maar als je alle vier van goede wil bent, zegt zijn moeder. Als je het respect voor elkaar weet terug te vinden. Dat kost tijd.

Martijn heeft er nooit iets van gemerkt, maar het ging lang niet altijd van een leien dakje. Er zijn heus wel eens akkefietjes geweest waar of de een of de ander over viel. Maar hoe moeilijk het soms ook was, papa en mama hebben altijd alles bespreekbaar gemaakt en netjes uitgepraat. En ze organiseerden het altijd zo dat Martijn als hij bij zijn moeder was, ook zoveel mogelijk contact met zijn ­vader had. Want anders verwatert het, zei zijn moeder, en dan krijg je een slechte band. En dat is niet goed. Het belang van Martijn stond steeds voorop!

Martijn is blij dat het allemaal kan. Bij zijn vriend Koen gaat het lang niet zo goed. ‘Ik heb gehoord dat zijn papa hele erge dingen heeft gedaan. Dat hij twee jaar geleden met zijn auto het huis binnen wilde rijden, terwijl de kinderen lagen te slapen. Zo boos was hij!’ Nu durft Martijn niet meer naar hem toe. Het gevoel voor die vader blijft hangen, ook als hij hem tegenkomt, bij een kinderfeestje of zo, is hij een beetje bang. Martijn praat er liever niet over met Koen. ’Ik weet niet of hij dat vervelend vindt. En ik wil hem niet verdrietig maken.’

Martijn is even stil en zegt: ‘Ik weet niet precies hoe – met de telefoon is ook niet altijd goed – , maar ik vind wel dat ouders samen moeten

83

12113 VBK | Media - STIEFKINDEREN.indd 83

22-08-12 11:04

Martijn

praten en bekijken hoe ze beter met elkaar kunnen opschieten. En hoe ze het voor hun kind leuker kunnen maken. Ze moeten ook eigenlijk aan hun kind vragen of het goed gaat. Dat doen mijn papa en mama ook. En als ik het niet leuk vind of naar papa wil of juist bij mama wil blijven, mag ik dat gewoon zeggen. Ouders moeten proberen te begrijpen wat het kind voelt.’ Martijn schuift een beetje naar voren en gebaart met zijn rechterhand om zijn woorden kracht bij te zetten. ‘Zodat je als kind niets geheim hoeft te houden. Want dan zit je er maar mee.’ Hij denkt weer even. Wikt en weegt. … ‘Ik zeg niet dat het altijd kan. Want als het tussen ouders niet goed gaat en je zegt als kind dat je iets niet leuk vindt, heb je kans dat ze je niet meer willen zien.’

Zo’n twee jaar geleden had Martijn zelf nog een groot geheim. Hij was in de war en sliep slecht en durfde niet te zeggen waarom. Maar op een avond, hij lag al in bed en moest een beetje huilen, heeft hij het dan eindelijk toch verteld: zijn gevoel voor Ramon was anders dan voor papa, en voor Elly anders dan voor mama. Dat klopte toch niet? Dat moest toch hetzelfde zijn?! ‘Nee, dat hoeft helemaal niet,’ had mama gezegd. ‘Het is anders en dat mag je zo voelen. Dat snappen wij. Ramon voelt ook iets anders voor zí´ȷn kinderen. Net als Elly voor háár kinderen.’ De opluchting was groot. Hij had het uitgesproken! En vooral: het was niet erg, het was zelfs heel normaal. Martijn, een beetje beduusd: ‘Ik dacht dat het wel heel erg was.’

En nu windt hij er geen doekjes meer om: ‘Eigenlijk zie je je eigen papa en mama iets liever dan je stiefpapa en stiefmama. Maar dat is niet zo gek.’

Martijn wil nog een ding kwijt: ‘Soms is het gewoon ook leuk dat je ouders gescheiden zijn. Ik bedoel…, niet om hebberig te zijn, maar je gaat vaker op vakantie en als je jarig bent krijg je veel meer cadeautjes. Als ik mijn verjaardag bij papa vier, komt de hele familie bij hem en als ik het jaar daarop bij mama ben, komt iedereen bij haar: alle

84

12113 VBK | Media - STIEFKINDEREN.indd 84

22-08-12 11:04

Zijn belang staat voorop

kinderen en alle opa’s en oma’s en ooms en tantes. Ze kunnen het allemaal goed met elkaar vinden. Daar ben ik heel blij om.’ En Sinter­ klaas en Kerst dat is eigenlijk ook dubbelop. Sint komt bij mama langs en Kerstmis wordt bij papa gevierd. ‘Bij mama staat wel een kerstboom, maar er liggen geen cadeautjes onder, want dan wordt het huis overbelast en dat wil ik nou ook weer niet hebben.’

Ja, en als hij het zo bekijkt, hoopt hij ook niet langer dat zijn vader en moeder weer bij elkaar komen. Ze zijn al zo lang uit elkaar. ‘En nu hoef ik Ramon en Elly niet te missen.’

‘Ik vond het fijn dat ik kon laten weten hoe het voelt om gescheiden ouders en stiefouders te hebben. Het kan slecht gaan, maar het kan gelukkig ook heel goed gaan. Zoals bij ons!’

85

12113 VBK | Media - STIEFKINDEREN.indd 85

22-08-12 11:04