January 2009

voices

Magazine for all young people of Skopje in Macedonian, Albanian and English

2009 January

FREE

European Dream Европскиот сон Ëndrra Europiane

Football...

Macedonia and the “Serie A”

Фатална привлечност

Македонија и Серија А

Tërheqja fatale Maqedonia dhe Seria A

Pictures of the Month

Thanks for all volunteers and participants for their help

INDEX Topic of the Month

05

Небработеноста во Македонија Papunësia në Maqedoni Unemployment in Macedonia

Youth in Europe

14

Lifestyle

17

Се бара: Европскиот сон Kërkohet: Ëndrra Europiane Wanted: European Dream

Како се слави Божиќ и Нова година во Европа?

Festimi i Krishtlindjes dhe Vitit të ri nëpër Europë Celebration of Christmas and New Year around Europe

Report

20 22

Секс е забавен Seksi është zbavitje Sex is fun Што, Каде, Кога?

Cfarë, Ku, Kur? What, Where, When?

Travelling and Living

25

Place to be

28

Загреб Zagrebi Zagreb

Тајните на Старата: Скопска Чаршија The Secrets of the Old Bazaar Fshehtësitë e Çarshisë së Vjetër

Report

30

Sex and the city

33

Фатална привлечност: Македонија и Серија А Tërheqja fatale: Maqedonia dhe Seria A A Fatal Attraction: Macedonia and the “Serie A”

Mастурбација... Задоволството е мое Masturbim... ОshKënaqësia është e imja Masturbation...The pleasure is mine

Editorial team Reporters & Translation: Indre Zdanciute Ilona Olehlova Lulesa Iljazi Shkurte Sadiku Ivana Krsteva Sonia Garrido Faria Makedonka Dicoska Laura Ballesteros Alonso Guillermo Garcia Torrijos Shemsedin Iljazi Vladimir Veljanovski Aurélie Chaperon Gjoko Vukanovski Ivana Janeva Zoran Radicevski

Skender Agaj Yoann Le Bars Arijeta Purellku Bahar Lama Emira Lama Idriz Islami Rudina Fazliu Emira Ahmeti Jehona Salihi

Design and photos:

Yoann Le Bars Ilona Olehlova Inese Priedite Laura Ballesteros Alonso

Guillermo Garcia Torrijos Sonia Garrido Faria Indre Zdanciute

Production & Coordination: Nikola Stankoski Gjoko Vukanovski

Contact :

Volunteers Centre Skopje Sava Kovacevik 47-4/6 1000 Skopje Tel./Fax. +389 22 772 095 voices@vcs.org.mk www.vcs.org.mk

VOVED

HYRJE

Editorial

По 12 долги месеци од 2008, време е да се гледа на иднината со оптимизам.

Pas 12 muajve të lodhshëm të 2008-ës është koha për të shikuar drejt ardhmërisë më me optimiziëm.

After 12 long months of 2008 it is time to look to the future with optimism.

На пример, ви предлагаме да почнете да го читате изданието на ВОИЦЕС од последната страна. Мастурбацијата е добра тема за почеток, за новите искуства.

Për shembull, ju sugjerojmë të filloni ta lexoni këtë botim të VOICES nga faqja e fundit. Mastrubimi është një temë e mirë për një fillim të ri, për nje eksperiencë të mirë.

Sowa Garido Farija

editorial

4

Во ова издание на ВОИЦЕС продолжуваме со патувањата околу Балканот. Ќе откриете што се случува во Загреб, Хрватска. Исто така мислиме дека е време, Скопјаните повторно да ја откријат Старата Чаршија и нејзините зачудувачки катчиња полни со историја, приказни и некаков вид магија. Последно, но не и не важно, со темата на месецот навлеговме во подлабока анализа на проблемот со невработеност во Македонија. Ќе дознаете за моменталната ситуација, можностите што ги имаат младите и нивното мислење или ставови кои се однесуваат на оваа тема.

Sonia Garrido Faria

Ka edhe më shumë. Në këtë botim të VOICES ne vazhdojmë me udhëtimet nëpër Ballkan. Ju do te zbuloni se çndodh në Zagreb, Kroaci. Gjithashtu ne mendojm se është koha që njerëzit e Shkupit ta rizbulojnë Pazarin e Vjetër dhe qoshet e tij të mrekullueshëm përplot histori, tregime dhe me një lloj magjie.

E fundit por jo më pak e rëndësishmja , për Temën e këtij muaji ne bëmë një analizë më të hollësishme për situatën e papunësisë në Maqedoni. Do të mësoni për situatën momentale, mundësit që i ka rinia dhe opinionet e tyre ose ndjenjat në lidhje më këtë temë.

Sonia Garrido Faria

For example, we suggest you start reading this VOICES edition from the last page. Masturbation is a good topic for the new start, for the new experiences.

And there is even more. In this edition of VOICES we are continuing trips around Balkans. You will discover what is happening in Zagreb, Croatia.

We also think it is time for people of Skopje to rediscover the Old Bazaar and its amazing corners full of history, stories and a kind of magic.

Last but not the least, for the Topic of this month we went deeper into analysis of the situation of unemployment in Macedonia. You will learn about the current situation, the possibilities that young people have and their opinion or feelings concerning this topic.

Конечно, почетокот на годината е добро време за да се родат нови надежи и соништа, да се прават нови планови, тимот на ВОИЦЕС ви посакува среќна и успешна нова 2009! Се надеваме дека ќе го продолжиме дружењето со вас и ветуваме дека ќе дадеме се од себе да ви биде поинтересно додека не читате!

Në fund, pasi që fillimi i vitit është kohë e mirë për ti rikthyer shpresat dhe ëndrrat e dikujt dhe për të bërë një projekt të ri, ekipi i VOICES dëshiron që viti 2009 të jetë për ju një vitë i mbarë dhe i susksesshëm!

Shpresojmë ta mbajmë shoqërinë që kemi me JU dhe prentojmë se do të ndihmojmë që koha juaj e kaluar me revistën tonë të jetë edhe më e mirë!

Finally, as the beginning of a year is a good time to restart one’s hopes, dreams and make new projects, VOICES team wishes you a great and successful coming year of 2009! We hope to keep our friendship with YOU and promise to help to spend your time with our magazine even better!

Среќен Божиќ и Нова Година! Уживајте! Тимот на ВОИЦЕС

Gëzuar Krishtlindjet dhe Vitin e Ri Kënaquni! Ekipi I VOICES

Merry Christmas and a Happy New Year!

Enjoy! VOICES team

NEBRABOTENOSTA VO MAKEDONIJA

5

Ilona Olehlova

P

o diplomiraweto, mladite lu|e imaat diploma, no vo nekoi slu~ai, nemaat mnogu prethodni iskustva. Tie gi zavr{uvaat studiite, gi polagaat i poslednite ispiti, no pred niv se pojavuva najgolemiot problem koga ja baraat prvata rabota. Osven toa, makedonskite diplomirani studenti moraat da najdat rabota vo zemja koja ima visoka stapka na nevrabotenost.

Kolku nevraboteni ima vo Makedonija?

Spored statisti~kite podatoci, stapkata na nevrabotenost vo Makedonija be{e 36% vo 2007 godina.

No, kolku lu|e se registrirani kako nevraboteni, a koi navistina rabotat? Kolku rabotat, a nivnite rabotodavci ne im pla}aat socijalno i zdravstveno osiguruvawe? Ovie pra{awa nemaat jasni odgovori.

Glavniot problem povrzan so nevrabotenosta vo Makedonija e faktot {to nevrabotenosta trae podolg period.

Spored statisti~kite podatoci, najvisoka stapka na nevrabotenost se javuva kaj pomladata populacija. Na primer, stapkata na nevrabotenost kaj populacijata od 15 -19 god. be{e 63.5 % i od 20 - 24 god. be{e 62.4 % vo 2005 godina.

Mladite lu|e i nevrabotenosta Kako se dvi`e{e prethodno najvisokata stapka na nevrabotenost kaj pomladata populacija? Kade se korenite na ovaa situacija? Ne e vozmo`no, nitu pak lesno da se identifikuvaat korenite. Za po~etok, ima obrazoven sistem koi treba da im obezbedi do-

bro obrazovanie na studentite i da gi podgotvi za pazarot na rabotna sila. Dali obrazovniot sistem vo Makedonija funkcionira pravilno?

Dali obrazovniot sistem vo Makedonija obezbeduva dobro obrazovanie i dali diplomiranite studenti se podgotveni za pazarot na rabotna sila? Ili pak, obrazovniot sistem proizveduva lu|e so takvi kvalifikacii koi na pazarot na rabotna sila ne se potrebni i mladite lu|e gi napu{taat univerzitetite bez prakti~ni ve{tini i iskustva i potoa, koga se obiduvaat i treba da go pominat nivnoto intervju za rabota, tie mo`at da poka`at samo teoretski poznavawa.

Studiraweto ne e samo u~ewe od knigi i so toa da se zavr{i univerzitetskoto obrazovanie. Ti mora sekoga{ da gleda{ i od drugata strana na granicata i da se podgotvi{ sebe si za vistinskiot svet i realniot `ivot {to doa|a po diplomiraweto, veli \ oko Vukanovski, koordinator vo “Volonterski centar Skopje”.

Prakti~ni ~ekori protiv nevrabotenosta Ima nekolku mo`nosti koi studentite mo`at da se zdobijat so prakti~ni iskustva i da stanat poatraktivni, kako na primer da bidat sta`anti , da se zanimavaat so volonterska rabota ili da studiraat vo stranstvo. Dodeka bev student, jas bev mnogu aktiven nadvor na studentskite klupi. Jas na predavawata, na seminarite i na rabotilnicite vo oblasta na odbranata i izgradba na mirot, veli \oko Vukanovski i prodol`uva: Ako mo`am da ispratam poraka do

тема на месецот

Nevrabotenosta e seriozen problem nasekade, ne samo vo Makedonija, a osobeno sega vo period na recesija. Sekoj znae deka za da se najde rabota e mnogu te{ko. Ima mnogu pri~ini za nevrabotenost (internacionalni i lokalni), no nema mnogu na~ini kako mladite lu|e od Makedonija mo`at da se borat so ovoj problem.

mladite lu|e vo Makedonija koi se u{te studiraat, mojata poraka bi sodr`ela dva zbora: “Aktivna participacija”.

Sta`irawe i volonterska rabota toa e slu~ajno?

тема на месецот

6

Toa mo`e da bide te{ko, no ne nevozmo`no za da se najde dobra kompanija za sta`irawe. Vo Makedonija ima nekolku organizacii koi nudat sta`irawe vo razli~ni poliwa. Osven toa, studentite mo`at da se obidat da sta`iraat vo privatniot sektor ili me|unarodnite institucii. Vo nekoi sojuzni zemji na Germanija ima takanare~eni BA (“Berufsakademie”, “Job Academies”) koi nudat polovina rabotno vreme za vistinska profesionalna obuka vo kompanijata. Ovaa sila e direkten katapult na tebe za tvojata idna rabota, veli Majk Erhli~men od Germanija.

Listata na razli~ni vidovi sta`irawa, obrazovni kursevi i obuki na internacionalno pole mo`e da se obezbedat, t.e najdat, na primer,na portalot “CREES “(Centar za ruski i evropski studii) ili Mladi info.

Vo Makedonija internacionalnite organizacii obezbeduvaat sta`irawe ili seminari, kako i obuki {to traat. Na primer, ima neprofitabilna organizacija koja se vika “IASTE” Makedonija ili studentska organizacija “AISEK”. Vo privatniot sektor, mnogu internacionalni kompanii kako T - Mobile, Price water-

houseCoopers nudat sta`irawe na студентите, посебно во последната година од нивното студирање.

Druga mo`nost, ne samo za studentite tuku, voop{to, za mladite lu|e e volonterskata rabota. Isto taka, volonterizmot i volonterskata rabota obi~no ne se aktivnosti na mladite lu|e vo Makedonija. Tie mo`at da se zdobijat so prakti~ni znaewa ili da sretnat lu|e od razli~ni zemji, da go usovr{at jazikot i komunikaciskite sposobnosti.Ne e lesno da se najde rabota, no ima nekolku na~ini koi mladite lu|e mo`at da gi iskoristat bidej}i, na krajot, sekoj mora da najde rabota za sebe.

Lista na organizacii, kompanii koi nudat sta`irawe se: CREES: Center for Russian and European Studies http://www.ii.umich.edu/crees IASTE Macedonia www.iaeste.org.mk/ AISEC Macedonia http://www.aiesec.org.mk/ Mladi Info http://www.mladiinfo.com/ The Macedonian American Alumni Association http://www.maaa.org.mk

Uli~no Intervju:

KOE E TBOETO RABOTNO ISKUSTVO? Ивана, 22

Јас сум студент по Англискa филологија и работам само неколку мали хонорарни работи, како што е преведување, изработување на веб страни, пречекување на лугето во рестораните,и тн.Јас не сакам да имам сериозна работа во моментов, иако ја имам таа можност.Би можело да работам како наставник. Актуелно јас сум студент и би сакала да го искористам времето за учење.

Илија, 25

Јас започнав да работам од пред 4 години, каде што мојата прва работа беше послужување на маси.Додека пак сега, јас сум студент и исто така работам шест часови во една телекомуникациска компанија, правејки промоција на улица. Навистина сум срекен во оваа работа, каде што имаше голема конкуренција да го добијам ова работно место, Во исто време јас многу добро управувам и со моето студирањето.

Нина, 23

Јас работев како волонтер во локална невладина организација (NGO) во Скопје, пред 8 години. Базично јас го правев сето тоа за да се здобијам со корисни вештини,очигледно не поради финансии, каде што моментално јас сум професионален тренер и млад работник, во кој исто така јас работам независно во една невладина организација. Дипломирав на комуникации во Југо-Источниот Универзитет ,каде што за 3 месеци заминувам за Софија на здруженото студирање при ОН.

Ненад, 22

Започнав да работам уште кога имав 16 години и продолжив понатаму да го правам тоа.Мојата прва работа беше помагајки таму каде што е потребно во тенис клуб,ресторан и кафебар.Тогаш работев како келнер,бармен ии пак асистент.Во мометов сум во последните години од моите студии по Италијански јазик и исто така имам и усогласена работа како и мојата професија-Јас сум професор по Италијански јазик во приватна школа.

Елена, 22

Јас сум студент и исто така сум и волонтер,но никогаш не работев за да добијам плата.Јас мислам дека тука има голем недостаток на работа во Македонија, ние имаме многу проблеми во работниот пазар, многумина млади луге не можат да се здобијат со искуство ѕа време на нивното студирањето. Како и да е, јас не можам да се пожалам со мојата сегашна ситуација, јас уживам во моето студирање.

Оливер, 22

Јас студирам политички науки и каде што во исто време работам како келнер во бар, како и повекето мои пријатели го прават истото.Тоа е само хонорарна работа, но јас сепак имам време за се: за моите студии, за работа, како и да волонтирам во локална младина организација.

Papunësia në Maqedoni

Ilona Olehlova

Gjithëkund papunësia është problem serioz, jo vetëm në Maqedoni, e vecanërisht tani në kohën e rënjes së prodhimtarisë. Të gjithë e dinë se është e vështirë për të gjetur vend të punës. Ekzistojnë shumë arsye të papunësisë(internacionale dhe lokale), por jo shumë mënyra se si njerëzit të përballohen me këtë problem, e vecanërisht të rinjtë në Maqedoni. as gradimit të rinjtë marrin diploma, por në raste të shumta ata nuk kanë përvojë pune. Më herët ata kanë kryer studimet, kanë kryer detyrën finale, ata ballafaqohen me problemin më të madh-detyra për të gjetur vendin e parë të punës.

Gjithashtu, studentët e Maqedonisë duhet të gjejnë punë në Maqedoni, shtetë me norma të larta të papunësisë.

Sa është e madhe papunësia në Maqedoni?

Varësisht nga zyra statistikore e Maqedonisë, shkalla e papunësisë në Maqedoni ishte 36% ne vitin 2007. Por pyetja është, sa njerëz janë të regjistruar si të papunësuar ndërsa aktualisht janë në punë ? Sa njerëz punojnë , por punëdhënësit nuk paguajnë për taksat e sigurimit shëndetsor? Këto pyetje nuk kanë përgjigje të kthjellët. Problemi kryesor lidhur me papunësinë në Maqedoni është fakt se papunësia është term i gjatë. Gjithashtu varësisht nga informacionet e Zyrës statistikore, lartesia e papunësise së normës zyrtare dështon tek të rinjtë, p.sh. në vitin 2005 norma e papunësisë së popullatës prej 15-19 vjet ishte 63.5%, dhe prej 20-20 vjet ishte 62.4%.

Të rrinjte dhe papunësia Sipas të dhenave të parëkohshme, norma e lartësisë së papunësisë vlen për të rinjtë. Ku është thelbi i kësaj situate? S`është e lehtë për tu identifikuar. Së pari vjen sistemi edukativ. Duhet kujdesur për edukatën e mirë të studentëve dhe pregatitur për punë të tregut.

“të rinjtë i lejnë univerzitetet pa praktikë dhe përvojë” Por sistemi edukativ i Maqedonisë a punon me të drejtë? A kujdesen për edukatën e mirë? A janë aspirantet gati për punët e tregut? Sistemi edukativ aktualisht kujdeset për njerëzit e kualifikuar se cila punë e tregut nuk nevojitet,dhe të rinjtë i lejnë univerzitetet pa praktikë dhe përvojë. Më vonë, kur ata mundohen ti kalojnë intervistat e punës mund ti vërejne teorotikisht.“Të mësuarit nuk është vetëm rreth librave dhe mbarimit të univerzitetit, ju cdoher duhet të shikoni përtej kufive dhe ta pregaditni veten për botën dhe jetën reale që vjen pas diplomimit” thotë

Gjoko Vukanovski koordinatori i EVS në Qendrën Vullnetare Shkup.

Hapa praktike që e vlerësojnë papunësinë Këtu janë disa zgjidhje se si munden studentët të fitojnë përvojë praktike dhe të jenë më tërheqëse për punësim-nëpërmjet trajnimit, punëve vullnetare apo vizitat studentore jashtë shtetit.

Derisa unë isha student, isha shumë aktiv jashtë bankës së studentit .Unë mirresha me trainime, seminare dhe punishte në temë të ndërtimtarisë mbrojtëse dhe paqësore”tha Gjoko Vukanovski dhe vazhdoi:”nëse mund ti japi porosi të rinjve në Maqedoni, të cilët ende janë duke studjuar, porosia ime përmban 2 fjalë-“Pjesëmarrje active” .

Trainimi dhe puna vullnetare- a është kjo një shansë? Është e vështirë por jo edhe e pamundur të gjejsh trajnim të mirë. Këtu janë disa organizata në Maqedoni që ofrojnë trajnime në lëmi të ndryshme. Për më tepër studentët mund të gjejnë trajnim në sektorin privat apo institutet internacionale.“Në disa vende federale të Gjermanisë janë të ashtuquajturat BA (Berufsakademie-Akademi e punës )që ofrojnë gjysëm orar trainim në kompani për punë reale profesionale. Kjo mund drejtpërdrejtë tju katapulton për punën tuaj në ardhmëri”-tha Maike Ehrlichmann prej Gjermanie.

Trajnime të ndryshme, kurse edukative dhe trajnime të mundshme në lëmi internacionale janë rreshtuar në disa portale të internetit, si CREES(Qendër për studime ruse dhe europiane ose Të rrinjtë info). Poashtu edhe në Maqedoni ekzistojnë organizata që parashikojnë seminare dhe treningje. Për shembull, organizata IASTE MAQEDONIA ose organizata studentore AIESE është pa profit. Në sektorin privat shumë kompani internacionale (p.sh. T-mobile apo Pricewaterhouse Coopers) ofronjë trajnime studentëve të universitetit, veqanërisht në vitet e fundit të studimeve.

Tjetër rast i mirë jovetëm për studentët, por për të gjithë të rrinjtë nëpërgjithsi është puna vullnetare. Edhepse volluntarizmi ende nuk është e zakonshme në Maqedoni, ajo mund të jetë shansë për të fituar aftësi praktike dhe për të takuar njerëz prej qyteteve

tema e muajit

P

7

të ndryshme ose për ta përmirsuar gjuhën dhe zotësit e komuni kimit.Nuk është lehtë të gjëjsh punë por cdoherë janë disa zgjidhje që mund ti provojnë të rrijntë sepses ë fundi cdokush do të gjejë punë sipas vetes.

Listë e organizatave dhe kompanive që parashikojnë trajnime: CREES- Qendër për studime ruse dhe europiane http://www.ii.umich.edu/crees IASTE MAQEDONIA www.iaeste.org.mk/ AISEC MAQEDONIA http://www.aiesec.org.mk/

job

Të rrinjtë Info http://www.mladiinfo.com/

8

Intervist ne rruge Çfarë është përvoja juaj? tema e muajit

job

Shoqatë Maqedonase Amerikane Të Ishnxënësve http://www.maaa.org.mk

Ivana, 22

Nenad, 22

Unë jam studente për filologjinë angleze. Unë punoj vetëm gjysëm orar pune si; përkthim, menaxhim të web faqes, mirëpritje të njerëzve në restorant etj. Unë nuk dua të kem punë serioze tani për tani, edhepse mendoj që e kam këtë mundësi, mund të punoja si mësuese.

Tani unë jam studente dhe dëshiroj ta shfrytëzoj kohën time për te studiuar.

Unë kam filluar me punë që në moshën 16 vjeçar dhe vazhdoj të punoj! Puna ime e parë ishte si ndihmës për çfarëdo qoftë punë që kishte nevojë në klubin e tenisit, ne restorant dhe kafe. Pastaj, unë poashtu kam punuar si kamarier, banakier, asistent. Tani e kam vitin e fundit të studimeve për italisht. Unë kam gjetur punë për profesionin tim-ligjeroj mësim italisht në shkollë private.

Ilja, 25

Elena, 22

Unë fillova të punoj para 4 viteve, puna ime e parë ishte kamarier. Tani unë jam student dhe poashtu punoj nga 6 orë çdo ditë për një kompani telekomunikacoini, duke bërë promovime nëpër rrugë. Unë jam i lumtur me punën time, të cilën e fitova me konkurs. Unë ne te njejten kohe studijoj dhe punoj.

Nina, 23

Unë kam punuar si vullnetare në lokalin OJQ të Shkupit për 8 vite. E bëja këtë jo për të fituar të holla por thjesht vetëm per përvojë, dhe tani unë jam një trajnere profesionale dhe punëtore e re, poashtu punoj si e pavarur edhe në një OJQ. Unë kam diplomuar në univerzitetin e komunikimit në Universitetin e Europes Jug-Lindore dhe për 3 muaj shkoj në Sofje për specializimin e studimeve.

Unë jam studente dhe poashtu punoj si vullnetare, por asnjëherë nuk kam punuar për rrogë. Unë mendoj se ka mungese të madhe të punëve në Maqedoni. Ne kemi probleme të shumta në punët e tregut, kështu studentët nuk mund të fitojnë përvojë gjatë studimeve.

Sidoqoftë unë nuk ankohem me situatën time të tanishme, unë gjej kënaqsi në studimet.

Oliver, 22

Unë studjoj shkencat politike dhe poashtu punoj në një bar, ashtu si bëjnë edhe shumica e shokëve. Kjo është punë me gjysmë orar pune, kështuqë unë kam kohë për çdo gjëstudimet e mia, punë dhe vollunterim në organizatën lokale të të rinjëve.

Unemployment in Macedonia

Ilona Olehlova

Unemployment is a serious problem everywhere, not only in Macedonia, especially now in recession time.

Everybody knows to that find a job is a hard task. There are many reasons of unemployment (international and local), but not so many ways how people can fight this problem, especially young Macedonians.

A

How big unemployment in Macedonia is?

According to Statistical office of Macedonia, the rate of unemployment was 36% in year 2007. But the question is, how many people are registered as unemployed whereas actually have a job? How many are working, but the employer does not pay social and health insurance taxes? These questions do not have the clear answers. The main problem related to unemployment in Macedonia is a fact that this unemployment is long-term.

Also, according to data of Statistical office, highest unemployment rate officially falls onto the young people, for example, in the year 2005 unemployment rate of the population of 15-19 was 63.5%, and of 20-24 was 62.4%.

Young people and unemployment As referred before, the highest unemployment rate goes to the young people. Where is the base of this situation? It is not easy to identify it. First of all comes the educational system. It should provide a good education for students and prepare them for labour market.

“Young people leave the universities without practical skills and experience” But is educational system in Macedonia working properly? Does it provide a good education? Are the graduates ready for labour market? Actually educational system provide people with qualification which labour market does not need, and young people leave the universities without practical skills and experience.

Afterwards, when they try to pass their job interviews they can only show their theoretical knowledge. “Studying is not only about the books and finishing the university, you must always see beyond those borders and prepare yourself for the real

word and real life that comes after the graduation,“ said Gjoko Vukanovski, EVS coordinator in Volunteers Centre Skopje.

Practical steps regarding unemployment There is a few options how can students gain practical experience and become more attractive for employees – through traineeships, voluntary work or study visits abroad. “While I was a student, I was very active outside the student desk. I was attending a lot of trainings, seminars and workshops, in topics of the defense and peace building,“ said Gjoko Vukanovski, and he continued: “If I can send a message to the young people in Macedonia who are still studying, my message is consisting of two words: Active Participation.”

Traineeship and voluntary work - is it a chance?

It is hard but not impossible to find a good traineeship. There are some organizations in Macedonia offering traineeships in different fields. Moreover, students can try to find а traineeship in а private sector or international institutions. “In some federal lands of Germany there аre so called BA (“Berufsakademie”, “Job Academies”) which offer half-time positions in a real vocational training in a company. This might directly catapult you to your future job,” said Maike Ehrlichmann from Germany.

“At the end everybody has to find a job by oneself” Different traineeships, educational courses and possible trainings in international field are listed in some online portals, such as CREES (Center for Russian and European Studies) or Mladi Info. International organizations providing interships or seminars and trainings exist in Macedonia, too. For example, there is a non-profit organization, named IASTE Macedonia, or student organization AIESEC. In private sector many international companies (e.g. T-Mobile or PricewaterhouseCoopers) offer tranneeships to the university students, especially in their last year of studies.

Other opportunity not only for students, but for all the young people in general is a voluntary work. Even if voluntarism is still

topic of the month

fter graduation young people get a diploma, but in most cases they do not have a lot of professional experience.

After they have finished the universities, have passed the final exams, they face the biggest problem – a task to find a first job.

Moreover, Macedonian graduate students have to find a job in a Macedonia, country with very high rate of unemployment.

9

not so usual for young people in Macedonia, it can be a chance to gain practical skills and meet people from different countries, or improve language and communication skills. It is not easy to find a job, but there are always some options which young people can try, because at the end everybody has to a find a job by oneself.

List of organizations and companies providing traineeships: CREES: Center for Russian and European Studies http://www.ii.umich.edu/crees IASTE Macedonia www.iaeste.org.mk/ AISEC Macedonia http://www.aiesec.org.mk/ Mladi Info http://www.mladiinfo.com/ The Macedonian American Alumni Association http://www.maaa.org.mk

10

topic of the month

Street interview:

What is your work experience?

Ivana, 22

Nenad, 22

I am a student of English philology and I only work some small part-time jobs, such as translating, managing web page, hosting people in a restaurant, etc. I do not want to have a serious job now, even though I have this possibility, I could work as a teacher. Currently I am a student and prefer to use my time for studying.

I started working since I was 16, and I keep doing it! My first job was helping with whatever it’s needed in a tennis club, restaurant & café.

Then I also was working as a waiter, bartender, assistant. At the moment I am having my last year of Italian studies and I have a matching job for my profession – I am teaching Italian in a private school.

Ilja, 25

Elena, 22

Nina, 23

Oliver, 22

I started working 4 years ago, my first job was waiting tables. Now I am a student and I also work 6 hours every day for one telecommunication company, making promotions in the street.

I am happy with the job, there was a competition to get it. I also manage it well with the studies at the same time.

I have been working as a volunteer in local NGO in Skopje for 8 years. Basically I was doing this for getting useful skills, obviously not the money, and right now I am a professional trainer and a youth worker, I also work as a freelancer for one NGO. I graduated in communication in South-Eastern university and in 3 months I go to Sofia on a fellowship studies in UN.

I am a student and I also work as a volunteer, but I never worked for salary. I think there is a big lack of jobs in Macedonia, we have a lot of problems in labor market, so young people are not able to get experience while they study.

However, I do not complain with my present situation, I enjoy studying.

I study Political science and I also work as a waiter in a bar, as most my friends do. It is a part-time job, so I have time for everything: my studies, work and volunteering in local youth organization.

OPA R V E Z I N A T O B A R PRVATA besi!” voren i veruvaj si se ot di Bi e: h pe us za Mojot recept Maike, Germanija Indre, Litvanija Ilona, Republika ~e{ka Koja e formulata za uspeh? Te{ko e da se ka`e. Samo pravi go toa {to saka{ da go pravi{…ne tro{i go svoeto vreme na rabota koja ne ja saka{. Ako si student obidi se da bide{ aktiven i najdi razli~ni vidovi na aktivnosti (trenirawe, volontirawe) zatoa {to nikoga{ ne znae{ kogo moze{ da sretne{, i se razbira, bidi samouveren no ne zaboravaj deka nikoj ne e sovr{en…

Vo dene{no vreme, mislime deka najdobrite na~ini da se najde rabota se: internet, usna komunikacija, volontirawe i mestata kade {to odime na sta`irawe za vreme na studiite.

Vo glavno, mladite luge vo Litvanija zapo~nuvaat da rabotat mnogu rano, imame duri i slu~ai od 15, 16-godi{ni tinexeri koi sega rabotat poluvremeni raboti.

Pove}eto student isto taka rabotat, bidejki ednostavno nemaat dovolno pari za da pre`iveat.

Maike, Germanija Indre, Litvanija Volontiraweto definitivno ne e tolku popularno megu mladite lu|e, o~igledno poradi finansiski pri~ini. Mladi inicijativni ambiciozni luge se obiduvaat da gi izbegnat sitnite poluvremeni rabotni mesta i da rabotat vo poleto na nivnata kariera u{te od mlada vozrast.

Mladite lu|e treba da imaat pogolema samodoverba i da bidat poambiciozni!

I da ne zaboravaat deka prviot vpe~atok e sekoga{ mnogu va`en (posebno koga stanuva zbor za intervju za rabota), ne samo diplomata. Isto taka, izgledaj dobro, bidi u~tiv i razmisluvaj za toa {to go ka`uva{ – sekoga{!

Vo Germanija, zemja vo ~ii kli{ea op{testvenite grupi mo`at da go porazat duri i zna~eweto na prijatelstvo, na{ite Inkorporirani Dru{tva se golema mo`nost da se zapoznaat vistinskite luge. I takanare~enite Akademii za Profesii vo nekoi federalni zemji na Germanija nudat vreme vo vistinski profesionalen trening vo kompanija. Ova mo`e direktno da ve katapultira vo va{ata idna rabota.

Sowa,Portugalija Vo Portugalija lu|eto ja imaat svojata prva rabota porano ili podocna edna godina otkako ke zavr{at so univerzitet. Vo me|uvreme, rabotat poluvremeni raboti. Kone~no, koga }e najdat vistinska rabota, nemaat vedna{ dobri plati, stanuvaat bogati posle 3 ili 4 godini, duri i rabotata da ne e povrzana so studiite.

11

тема на месецот

Laura i Giqermo, [panija

Imame razli~ni programi da ni pomognat da najdeme rabota, no problemot e {to poveketo mladi lu|e ne se svesni za toa. Univerzitetite imaat poseben del za vrabotuvawe i vladata isto taka ima nekoi informacii i orientacioni nasoki za vrabotuvawe vo sekoj pogolem grad vo [panija.

s ë p o r u E h t e r r ë p a r a p Punët e : Reçeta ime për sukses është në vetvete!

Bëhuni të hapur dhe besoni Maike,Gjermani

o, Spanjë Laura dhe Guillerm

12

me ne mengjetur punë në ditët e sot Mënyra më e mirë për të vullnetare ët pun sy, unikimi sy më dojmë se janë: Interneti, kom cializimet spe apo en ktik pra të bërë dhe vendet ku ju shkoni për gjatë studimeve.

tema e muajit

për të gjetur yshme që na ndihmojnë Ne kemi programe të ndr nuk janë të rinj të m n aty se shu punë, por problem qëndro nte special me arta dep ë kan t iversitete vetëdishëm për këtë. Un dhe pik qeveria ka disa informata të punësimit dhe gjithashtu . një Spa në dh ç’do qytet më të ma orientimi për punësim në

Ilona, Republika Çeke

Cila është formula e suksesit? Është e vështirë ta thuash.thjes ht bëjeni atë që ju pëlqen…Mos harxhoni koh në një punë që nuk ju pëlqen. Nëse jeni student mun dohuni të jeni aktiv dhe mundohuni të gjeni aktivitete të ndryshm e (trajnime, punë vullnetare), sepse nuk e dini me kë mund të njiheni dhe sigurisht, kini besim në vetëvete por mos haroni se askush nuk është perfekt…

Indre, Lituani

Indre, Lituani

Në përgjithsi, të rin jt në Lituani fillojnë të punojnë shumë he ne bile kemi edhe ras rët, te nga tinejxher 15 , 16vjeç që tani pu në punë me orar jo nojtë plotë. Shumica e studentëve puno poashtu, sepse ata jnë thjesht nuk kanë pa ra të mjaftueshme të mbijetuar. për Puna vullnetare de finitivisht nuk është nuk është aq e po larizuar tek të rinjtë pul, kuptohet, për shka qe finansiare. Të rin iniciative dhe ambic j me ioz mundohen tu lar gohen punëve me jo të plotë dhe të pu orar nojnë në fushen e karierës së tyre që mosha e re. nga

Maike, Gjermani

hés societies mund edhe të vras Në Gjermani, një vend ku Clic jonë (Shoqëritë tona të bashdomethënien e shoqërisë,”e.V.s”-ja he për të njohur njerëzit e duhur. kuara) janë një mundësi e mad akademie”,”Akademia e punës”) Dhe e ashtuquajtura BA(“Berufs nisë. Ofrojn gjysëm orar për një në disa vende fedarale të Gjerma në i. Kjo mund direkt të të udhëheq trajnim të vërtetë në një kompan punën tënde të ardhshme.

Të rinjtë duhet të kenë më shumë besim në vetëvete dhe të jenë më ambicioz! Mos të harojnë që përshtypja e parë është gjithmonë shumë e rëndësishme (posaçërisht, sa i përket intervistës për punë), jo vetëm diploma.

Për më tepër, të dukeni bukur, të jeni të sjellshëm dhe mendo për atë që e thua-gjithmon!

Sonia, Port uga

li Në Portugali njer ëzit fitojnë punë n e vjet pasi i mba tyre të parë pak rojnë studimet. a shum një Në ndërkoh, at me orar jo të pl a punojnë punë otë. Kur përfund imisht gjejnë nj ata nuk kanë m ë punë të vërte ënjëher paga të t mira, ata fillojnë pasur pas 3 os të bëhen më të e 4 viteve, edhe nëse puna e ty me atë që kanë re nuk ka të bë studiuar. j

PE R U E D N U O R A S B JO T S IR F open and trust yourself!

My recipe for success is: Be Maike, Germany

o, Spain Laura and Guillerm job, but the ms to help us to find a We have different progra that. Uniof are aw people are not problem is the most young also the and ent artm dep ployment versities have a special em for emnt poi rmation and orientation government has some info n in Spain. ployment in each bigger tow : Internet, best ways to find a job are Nowadays, we think the places the and ing eer unt vol ation, mouth to mouth communic hip during your studies. that you go for an interns

What is a formula of success?

It is hard to say. Just do what you would like to do...do not spend your time in a job which you do not like. If you are a student try to be active and try to find diffe rent type of activities (traineeship s, volunteer work), because you never know whom you can meet and, of course, be self-confident but do not forget that nobody is perfect...

Indre, Lithuania

Indre, Lithuan ia

In general, young pe ople in Lithuania sta rt working very early we even have case , s of 15, 16 year -ol d teenagers working part-time jobs now.

Most students work because they just do also, not have enough mo ney to survive.

Young people shou ld be more self-con fident and ambitiou And not to forget tha s! t first impression is always very importa (particularly, what co nt ncerns the job interv iew), not only the diploma. Moreover, loo k nice, be nice and think about what yo say – always! u

Maike, Germany

t clichés soacieties can even bea In Germany, a country in whose are s) ietie soc .s” (incorporated the meaning of friendship, our “e.V ect people. And so called BA corr the w kno to get to a huge option ) ies” in some federal lands of Ger (“Berufsakademie”, “Job Academ This y. pan ational training in com many offer half time in a real voc future job. r you to you pult might directly cata

Volunteering is definitely not so popular among young people, obviously because of financial reasons. Young initiative ambitious people try to escape petty part-time jobs and work in their career field in their young ages.

Sonia, Port uga

l In Portugal peop le get the first job more or less after they finish in one year the university. In the meanwhile, time jobs. Fina they work partlly, when they fin d a real job, th good salaries im ey do not have mediately, they start to be more years, even wh rich after 3 or 4 en the jobs are not related to th e studies.

topic of the month

Ilona, Czech Republic

13

SE BARA: EVROPSKIOT SON Suzan Verni~ke

Велат дека постои Европски Сон, и дека тој ги обединува луѓето од Европа. Оваа идеја е стара и никој незнае од каде потекнува, но всушност тоа и не е од некоја голема значајност. Она што е важно е прашањето дали вие имате Европски Сон. Така да, имате ли? Пред да одговорите на прашањето, дозволете ми да ви објаснам зошто вие треба да имате свој Европски Сон.

С

оновите се како меури во воздухот. Ние ги креираме и ние самите ги уништуваме. Во меѓувреме, ги гледаме како лебдат, како растат, испрснуваат и ги снемува. Сонот е еден од постулатите на младоста. Се е возможно, се може да се случи, секаде, во секое време. Но сепак, сите ние ја имаме оваа главна цел, таа главна визија на животот по која трагаме. Ние сме тие кои ги дизајнираме нашите соништа. Ако треба да споменете еден Сон кој речиси им е познат на сите во светот, најверојатно ќе го поменете Американскиот Сон. За повеќето од нас, Европејци, Американскиот Сон ја претставува можноста да станете богати преку напорна работа, да бидете третирани еднакво и слобода

Она што најмногу ме зачуди во Македонија е отворениот однос на нејзините граѓани кон странските државјани. Ако на пример, во Полска, англискиот јазик е сеприсутен на

млади во европа

14

бесплатниот медицински третман и еднаквоста на половите. Најинтересниот одговор јас го добив од еден пријател од Бразил, кој продре во сржта на Еразмус програмата и се обиде ја ја предвиди иднината на Европа и кажа: “Луѓето кои се забавуваат заедно, нема да се мрзат едни со други“. Исто така, секогаш ќе се сеќавам на зборовите на еден пријател, кој е од Полска, Унгарија или Брисел:” Можеме да ги слушнеме гласовите на младите луѓе од земјите членки на ЕУ, но што е со гласовите на младите луѓе во земјите на Европа кои не се дел од ЕУ? ”

“Соновите се како меури во воздухот. Ние ги креираме и ние самите ги уништуваме.” во потрагата по среќа. Денес, луѓето ширум светот конзумираат продукти и идеи, создадени во САД. Хипхопот, рок и џез музиката, Мекдоналдс, Холивуд и Барак Обама се икони, институции и прави модели кои имаат влијание, позитивно или негативно, врз секој од нас. Додека САД еволуира во супер сила со доминантен карактер, земјите од Европа создадоа свои соединети држави, на еден сосема поинаков начин. Основачките татковци на ЕУ имале визија за силна Европа со земји, кои никогаш повеќе нема да војуваат помеѓу себе. Нивниот начин да се оствари тоа беше естаблирањето на економските врски. Во многу наврати, јас се обидував да дознаам кој е Европскиот Сон на Еразмус студентите, со кои што студирав во Полска. Се присеќавам на одговорот на една девојка од Шведска, која на Евроспкиот Сон гледа како на можност за остварување на слобода во Европа. Друга девојка од Шпанија, пак, потенцираше дека нејзиното гледиште на Европскиот Сон е можноста да се живее, студира и да се работи во било која европска земја, по сопствен избор. Други, на пример, даваат значење на

улиците, во баровите и клубовите, јас едвај слушам по некој странски јазик во Скопје. И покрај тоа, јас тука не се чуствувам како странец. Кога и да ги запрашам младите луѓе за нивниот Европски сон, следи најчесто кратка пауза и одговорот дека нивниот сон е еден дел да станат дел од ЕУ и дека тоа ќе донесе стабилност, регулација и шанса

“Она што најмногу ме зачуди во Македонија е отворениот однос на нејзините граѓани кон странските државјани.” да се патува полесно. Постарите генерации гледаат на ЕУ со малку повеќе претпазливост. Некои се плашат од промените што можат да се случат со приклучувањето на земјата, а некои од нив дури и се противат на таа идеја. Причината зошто вашиот Европски Сон е толку важен лежи во фактот дека такво нешто сеуште не постои. Сонот би требало да не обедини сите нас, во сите аспекти. Засега, земјите се поврзани економски, тие се надгледувани од страна на европската легислатива, дури и тие кои имаат само кандидатски статус. Она што недостасува во Европа е присуството на малку повеќе душа, емоции или сила која ги поврзува луѓето, кои не се само дел од некои компании. Програмите како што се Еразмус, АИСЕЦ или Леонардо Да Винчи ја нудат можноста да осетите вистинско европско искуство. Тоа е можноста да го преточите вашиот Сон во реалност.

Kërkohet:

Susanne Warnock

Ëndrra Europiane

Thonë se diku është një Ëndërr Europiane. Ajo e cila i bashkon njerëzit e Europës. Kjo ide është e vjetër.

Askush nuk e din se e kujt ishte kjo ide dhe në të vërtet edhe nuk ka rëndësi. Ajo që ka rëndësi është pyetja a keni ju një Ëndërr Europiane. Atëher, a keni një të tillë? Para se ti përgjigjeni pyetjes më lejoni tua them pse duhet të keni një Ëndërr tuajën Europiane.

Ë

ndrrat janë si flluska në ajër. Ne i krijojmë ato dhe i shkatërrojmë. Edhe pse njëkohsisht i shohim duke pluskuar, duke u rritur, shpërthyer dhe duke u larguar. Ëndrrat janë thelbi i rinis. Ç’do gjë është e mundshme, ç’do gjë mund të ndodh, në ç’do kohë, në ç’do vend. Janë ëndrrat ato që na motivojnë ç’do ditë. Disa nga ne ëndërrojnë më shumë e disa të tjerë me pak. Sidoqoftë, ky është qëllimi kryesorë i të gjithve, ky vision i jetës tonë të cilin e ndjekim. Ne jemi ata që duhet ti hartojm ëndrrat tona.

Nëse do duhet të emëronit një ëndërr të cilën e dinë gati të gjithë e cila është e njohur në ç’do vend të botës shumë e mundshme është që përgjigja të jetë Ëndrra Amerikane. Për shumicën nga ne, Europianët, Ëndrra Amerikane përmban mundësinë për tu bërë i pasur duke punuar shumë, të trajtohesh në mënyrë të barabartë dhe të ndjekësh lumturinë. Sot nëpër botë njerëzit konsumojnë produkte dhe ide të krijuara ne SH.B.A: Hip Hop, Rock dhe Jazz, Mc Donalds, Holivudi dhe Barak Obama janë ikona, institucione dhe modele që kanë një influencë, qoftë ajo pozitive apo negative te ç’donjëri dhe ç’dokush nga ne.

“Ajo që më afektoi më shumë në Maqedoni ishte çiltërsia e njerëzve kundrejt të huajve.”

Përdërisa SH.B.A-të evoluan në një superfuqi me një karakter dominant, vendet e Europës krijuan shtetet e tyre të bashkuara të një lloji tjetër. Themeluesit e UE-së kishin një vision për një Europë të fortë me shtete të cilat kurrë më nuk do të shkonin në luftë me njëra tjetrën. Mënyra e tyre për ta aritur këtë ishtë krijimi i lidhjeve ekonomike.

Shpesh u mundova të zbuloj se çfarë ishte Ëndrra Europiane

për studentët e ERASMUS bashkë me të me të cilët unë dikur studioja në Poloni. Më kujtohet përgjigja e një vajze Zviceriane e cila e sheh ëndrrën Europiane si një shansë për liri në Europë. Një vajzë nga Spanja tregon se për të Ëndrra Europiane do të thotë mundësi për të jetuar, studijuar dhe punuar në një shtet Europian ku ajo do dëshironte. Të tjerë e vlersojnë trajtimin mjekësor falas dhe barazin e gjinive. Përgjigja më interesante atë natë erdhi nga një shok Brazilian i cili hyri thellë për të treguar bërthamën e programit ERASMUS dhe të tregojë të ardhmen e UE-së kur tha se : “Njerëzit të cilët argëtohen bashkë nuk do ta urrejnë njëri tjetrin. Ata çdo herë do ta kujtojnë shokun e tyre nga Polonia, Hungaria ose Brukseli.” Këto janë zërat e disa të rinjve nga vendet anatare të UE-së. Por çfarë do ndodhë me vendet të cilat nuk janë në UE? Ajo që më afektoi më shumë në Maqedoni ishte çiltërsia e njerëzve kundrejt të huajve. Ndërkohë që në Poloni anglishtja është një gjuhë e zakonshme në rrugë, bare dhe klube, unë rëndë se dëgjoj një gjuhë të huaj në Shkup. Dhe përsëri nuk ndjehem si e huaj. Sa herë që pyes njerëzit këtu për Ëndrrën e tyre Europiane ata ndalen për pak kohë dhe shumë nga ata më thonë që shpresojnë që një ditë ti përkasin UE-së dhe kjo do të sjell stabilitet, regull dhe një shansë për të udhëtuar më lehtë.

Gjeneratat më të vjetra e shohin UE-në me më shumë dyshim.

Disa kanë frig nga ndryshimet që mund të sjell kjo, disa nga ata madje as nuk duan që vendi i tyre të bëhet antar.

Arsyeja pse Ëndrra jote Europiane është aq e rëndësishme është fakti se aktualisht një gjë e tillë ende nuk egziston. Ëndrra duhet të na bashkojë në çdo aspekt. Tani vendet janë të lidhura ekonomikisht, ato udhëhiqen nga ligjet Europiane, bile edhe ato që kanë vetëm statusin e kandidatit. Ajo që i mungon Europës është shpirti, një ndjenjë ose forcë që i lidh njerëzit dhe jo vetem kompanitë. Programe të tilla si ERASMUS, AIESEC ose Leonardo da Vinçi të ofrojnë mundësinë për tu angazhuar në një eksperiencë të vërtetë Europiane. Tani mund ta ëndërrosh Ëndrrën tënde Europiane drejt egzistencës.

15

Wanted: The European Dream Susanne Warnock

Youth in Europe

16

They say there is a European Dream, the one that unites the people of Europe. This idea is old, nobody knows who had it first and actually it is not important. What is important though is the question if you have a European Dream. Now, do you? Before you answer the question let me tell you why you should have your own European Dream.

D

reams are like bubbles in the air. We create them and we destroy them. In the meantime though we watch them float, grow bigger, burst and take off. Dreams are the essence of youth. Everything is possible, anything can happen, anytime, anywhere. It is our dreams that motivate us everyday. Some of us dream much and others a little. However, we all have this one main goal, this one vision of our life that we pursuit. We are the ones to design our dreams.

“Dreams are like bubbles in the air. We create them and we destroy them.”

If you had to name one dream that almost everybody knows throughout the world it would most likely be the American Dream. For most of us, Europeans, the American Dream entails the chance to become rich through hard work, be treated equally and to pursue happiness. Today around the world people consume products and ideas, made in the US. Hip Hop, Rock and Jazz, Mc Donalds, Hollywood and Barack Obama are icons, institutions and role models that have an impact, positive or negative on each and everyone of us.

While the US evolved into a superpower with a dominating character, the countries of Europe have created their own united states of a very different kind. The founding fathers of the EU had a vision of a strong Europe with countries that would never go to war with each other again. Their way to do it was to establish economical ties.

On many occasions I tried to find out what is the European Dream to ERASMUS students that I used to study in Poland with. I recall the answer of a Swedish girl who sees the European Dream as the chance for freedom in Europe. A girl from Spain pointed out that to her the European Dream meant the

opportunity to live, study and work in a European country of her desire. Others value free medical treatment and equality of the sexes. The most interesting reply that night came from a Brazilian friend who pined down to tell the core of the ERASMUS program and hence the future of the EU when he said: “People who party together will not hate each other. They will always remember their friend from Poland or Hungary or Brussels.” These are some of the voices of young people from EU member countries. But what about the countries that are not in the EU? What struck me most in Macedonia was the openness of the people towards foreigners. Whereas in Poland English is a common language in the streets, bars and clubs, I hardly hear a foreign language in Skopje. And yet I don’t feel like an outsider.

Whenever I ask people here for their European Dream they pause for some time and most of them tell me that they hope one day to belong to the EU and that it would bring stability, regularity and a chance to travel more easily. Older generations look at the EU with more suspicion. Some fear the changes it might bring, some do not even want their country to become a member.

“People who party together will not hate each other.”

The reason why your own European Dream is so important is the fact that there is actually no such thing yet. The Dream is supposed to unite us in any aspect. Right now countries are linked economically, they are guided by European laws, even those that only have a candidate status. What Europe is lacking is a soul, an emotion or force that is connecting the people and not the companies only. Programs such as ERASMUS, AIESEC or Leonardo da Vinci offer you the possibility to engage in a truly European experience. It is now that you can dream your European Dream into existence.

Уредено и преведено од Ивана Трајановска

Португалија : вечера, подароци и божиќни ијалички Во Португалија, повеќето луѓе го слават Католичкиот Божиќ. На 24ти декември, вечераме со поширокото семејство. На полноќ, ги отвораме подароците и остануваме заедно се’ до крајот на 25ти декември. Јас го сакам ова време од годината бидејќи сите улици и продавници се украсени со божиќни сијалички и има божиќна музика. Пред три години, во Лисабон ја имавме најголемата божиќна елка во Европа!

Sónia Garrido Faria Португалски волонтер во Македонија

Чешка: елка, крап, салата од компири и имела Божиќна елка, крап, салата од компири и имела се основните елементи на Чешкиот Божиќ. Ние им подаруваме божиќни подароци на нашите најблиски по вечерата на вечерта пред Божиќ (24 декември). Малите деца веруваат дека Ježíšek (Дедо Мраз на Чешки) ги носи подароците. Постојат многу обичаи за Божиќ во Чешка. Девојките кои сакаат да дознаат дали ќе се омажат наредната година, ги фрлаат своите чевли. Оние кои сакаат да дознаат дали ќе бидат здрави и среќни во новата година, сечат јаболки и ги бараат семките. Следниот ден, Божиќ (25 декември) ги посетуваме нашите роднини и пријатели. Низ годините, многу божиќни обичаи се промениле во Чешка, но едно нешто останува непроменето: Божиќ е период кога сакаме да бидеме со семејството, пријателите и луѓето кои ги сакаме.

Ilona Olehlova Чешки волонтер во Македонија

Шпанија: Чоколада со “churros” и “porras” Во Шпанија, официјално, Божиќ започнува на 22ри декември. Но неофицијално, започнува во средина на ноември кога трговските центри се украсуваат со божиќна декорација и кога станува постудено. Овој период Шпаниците го поминуваат со своето семејство и со пријателите јадејќи, пиејќи и пеејќи божиќни песни. Учениците немаат часови, а ние ги украсуваме куќите со божиќни елки и макети на Христовото раѓање. Значајни дати за нас се: 22 декември: Национална Божиќна Лотарија 24 декември: Вечера на вечерта пред Божиќ 25 декември: Божиќен ручек 28 декември: Шегување со блиските на денот на Светите маченици 31 декември: Вечера, јадење 12 зрна грозје по последните 12 секунди од годината, забава 1 јануари:

Новогодишен ручек 6 јануари: Вечерта се јаде чоколада со “churros” и “porras” 7 јануари: Будење рано за да се најдат подароците што “трите магични кралеви” ги оставиле ако сме биле добри, а потоа јадење на “roscón de reyes”! И секако, кога ќе сретнеме или ќе зборуваме со некој бо текот на овие денови ние велиме: FELIZ NAVIDAD! Guillermo & Laura Шпаски волонтери во Македонија

Ivana Trajanovska

Darkë, dhurata dhe dritat e Krishtlindjes Në Portugali shumica e njerëzve e festojnë Krishtlindjen Katolike. Më 24 dhjetor. Ne kemi darkë me familjen tonë të madhe.

Në mesnatë, i hapim dhuratat dhe rrijmë gjithë sëbashku deri në fund të 25 dhjetorit. Unë e dua këtë kohë të vitit sepse të gjithë shitoret dhe rrugët kanë drita të Krishtlindjes dhe muzikë të këndshme. Para 3 viteve në Lisabon, ne e kishim bredhin më të madh për Krishtlindje në Europë.

Sónia Garrido Faria – vullnetare portugeze në Maqedoni

Çokollatë me “churros” dhe “porras” Në Spanjë, zyrtarisht, Krishtlindja fillon më 22 dhjetor, por jozyrtarisht fillon në mesin e nëntorit kur qendrat tregtare zbukurohen me dekorime të Krishtlindjes dhe kur bëhet më ftohtë. Këtë periudhë spanjolët e kalojnë me familjen e tyre dhe miqtë duke ngrënë, pirë dhe duke kënduar këngë të Krishtlindjes. Nxënësit nuk mbajnë orë, kurse ne i stolisim shtëpitë me bredha

Data të rëndësishme për ne janë: Bredh, krap, sallatë me patate Bredhi, krapi, sallatë me patate janë elementet bazë të Krishtlindjes Çeke. Pas darkës ne i japim dhuratat të afërmve tonë në pragun e Krishtlindjes (24 dhjetor). Nëse jeni fëmijë, ju besoni se këto dhurata i sjell Ježíšek(Babadimri Cekë). Koha e Krishtlindjes është edhe koha e shumë traditave. Nëse je vajzë

“Dhe natyrisht, kur ta takojmë dikë dhe kur të flasim me dikë gjatë këtyre ditëve ne themi: FELIZ NAVIDAD!” dhe nëse dëshiron të kuptojsh se a do të martohesh vitin e ardhshëm i hedh këpucat. Ata që dëshirojnë të dijnë se a do të jenë të shëndetshëm dhe të lumtur vitin e ri, prejnë molla dhe kërkojnë farat në to.Ditën tjetër, në Krishtlindje(25dhjetor) i vizitojmë familjet dhe miqtë tonë.

Me kalimin e viteve, shumë tradita të Krishtlindjes në Çeki janë ndryshuar, por një gjë mbetet e pandryshuar: Krishtlindja është periudhë kur dëshirojmë të jemi me familjen, dhe njerëzit që i duam.

Ilona Olehlova – vullnetare ceke në Maqedoni

22 dhjetor: Tërheqje e llotaris nacionale për Krishtlindje 24 dhjetor: Darka e mbrëmjes para Krishtlindjes 25 dhjetor: Dreka e Krishtlindjes 28 dhjetor: Talljet me të afërmit në ditën e Shenjtarëve të Pafajshëm 31 dhjetor: Darkë, ngrënie 12 kokrra rrush në 12 sekondat e fundit të vitit, argëtim 1 janar: Drekë për Vitin e Ri 6 janar: Në mbrëmje haet cokollatë me “churros” dhe “porras” 7 janar: Zgjimi herët që të gjenden dhuratat ‘’tre mbretërit magjik’’ i kanë lënë nëse kemi qenë të mirë dhe ngrënia e “roscón de reyes”!Dhe natyrisht, kur ta takojmë dikë dhe kur të flasim me dikë gjatë këtyre ditëve ne themi:

FELIZ NAVIDAD!

Guillermo & Laura – vullnetarë spanjol në Maqedoni

Edited and translated by Ivana Trajanovska

Dinner, gifts and Christmas lights

Chocolate, churros and porras

In Portugal, the majority of the people celebrate Catholic Christmas. On 24th of December, we have a dinner with our big family. At midnight, we open the gifts and stay all together till the end of 25th of December. I love this time of the year because all streets and shops have Christmas lights and nice music. Three years ago, in Lisbon, we had the biggest Christmas tree in Europe!

Sónia Garrido Faria - Portuguese volunteer in Macedonia

In Spain, officially, Christmas starts on 22nd of December.

But unofficially it begins in mid-November when the shopping centers set the Christmas decoration and it becomes colder.

In this period, Spanish people spend a lot of time with family and friends, eating, drinking and singing Christmas Carol. The students have no classes during that days and we decorate our houses with Christmas trees and cribs.

Christmas tree, carp, potatoes salad and mistletoe

Important dates for us are: 22nd of December: Draw for the Christmas National Lottery; 24th of December: Christmas Eve’s dinner; 25th of December: Christmas lunch; 28th of December: making jokes to your close people on the Day of the Holy Innocents;

Christmas tree, carp, potatoes salad and mistletoe are the basic elements of Czech Christmas. We give Christmas presents to our close people after the dinner on the Christmas Eve (24th of December). If you are a small child, you believe that Ježíšek (Czech Santa Claus) brings these presents. Christmas time is also time of many traditions. If you are a girl and you would like to know if you will get married the next year, you throw your shoes. If you would like to know if you will be healthy and happy in the new year, you are cut apples and look for the stars inside.

31st of December: having dinner, eating twelve grapes in the last twelve seconds of the year, 1st of January: New Year’s lunch,

Spanish people spend a lot of time with family and friends, eating, drinking and singing Christmas Carol.

And, of course, when we meet or speak to someone during these days we say:

The next day, Christmas Day (25th of December), we visit our family relatives and friends. During the time, many Czech Christmas traditions have changed, but one thing is still the same: Christmas is a period when we want to spend time with our family, friends and the people we love.

Ilona Olehlova – Czech volunteer in Macedonia

6th of January: in the evening eating chocolate with “churros” and “porras” 7th January: waking up very early to discover the gifts that the Three Magic Kings have brought to you if you have been good, and after, eat the “roscón de reyes”!

Guillermo & Laura - Spanish volunteers in Macedonia

Seks e Zabaven

Kol [inkel

“Преварувањето не е кога би бил изневерен,

туку преварувањето е ако водиш љубов”

“

Ми здосади од неа и потребно ми е да пронајдам нова девојка,но наутро сеуште ја сакам мојата девојка”. Сите овие работи момчињата веке ми го имаат кажано, тука во Скопје. Момците кој јас ги сметам за добри и кој ги почитувам како пријатели.Повекето од лугето кои се во врска ги сакаат многу своите девојки или пак нивните момчиња ,толку многу што посакуваат да имаат секс со други луге на регуларна база.Се чини дека повекето од врските,нешто недостасува. Да се биде во врска значи кога би можело да направиш личноста да се почуствува единствена во овој свет или пак значи дека би можело да направиш да се почуствува повредено како никој досека во овој свет. Базично ја имаш таа мок. Да се сака некој е да веруваш, да се грижиш и да сакаш. Повекето од истите луге кои ми ги кажаа сите овие работи околу преварувањето на нивните девојки , кое и воедно исто така ми кажаа дека и нивните девојки би ги превариле кога би ги разочарале нив.Ова е мокта на љубовта која ја има над лугето и кога лугето би си играле со љубовта тогаш го губи сјајот,го замаглуваат она што го кажале. Кога би кажале дека сакаш некого и да бидеш сакан се две различни работи, Кога

20

би запрашале некој кој е витински заљубен и тие би можеле да ти го кажат сето тоа. Сето ова не го кажуваме за да немате секс. Сексот е забава, кој е многу е подобар од било кој активен ден во споредба, Има причина зашто сите уживаме во него толку многу и во кој исто така има и причина зашто лугето кој не го добиваат, го посакуваат толку многу.Но, вистината е, со сексот надовака и одговорноста. Одговорноста е да се биде безбеден,каде што дури и не би го напоменале СТД бидејки секој со здраворазумски познавање би го разбирале сето тоа.Одговорноста е да одговорно размислуваш кон тоа со кој и зашто би имала секс,Би го кажале уште еднаш,сексот е забава. Но, дали пак сексот е забава со тој со кој го употребуваш ? Со тој , кој што се грижи за тебе само таа нок или само неколкуте ноки во месецот? Повекето од лугето ги користат ѕборовите сексот и љубовта, но тие се две различни работи. Сето ова оди се надолу за почит,Без почитување на останатите луге,каде што само постои почитување на самиот себсеи кон тоа затоа што си спротивно, во кукавичка позиција.

Tërheqja fatale

Cole Schinkel

“ Unë mërzitem nga ajo dhe duhet të gjejë

një vajzë të re, por në mëngjes unë akoma e dua të dashurën time”.

N

uk do të thotë se je duke tradhtuar në qoftëse vetëm kryen marredhënie intime me dikë, të tradhtosh do të thotë të bëshë dashuri me dikë. “Unë mërzitem nga ajo dhe duhet të gjejë një vajzë të re, por në mëngjes unë akoma e dua të dashurën time”. Këto janë disa gjëra që djemtë më kanë thënë mua këtu në Shkupë. Djem të mirë të cilët unë i konsideroj shokë. Shumica e njerëzve që kanë një lidhje, i duan të dashurat apo të dashurit e tyre shumë, aq shumë sa duan të kenë edhe një lidhje po aq intime edhe me dikë tjetër. Kjo të le të kuptosh se në cdo lidhje dicka po mungon.

Të kesh një lidhje dashrie do të thotë të bëshë një njeri të ndihet sikur ai/ajo është i/e vetmi/ja në këtë botë, por edhe mund ti bëshë të vuajnë. Thjesht, Ti e ke këtë fuqi në një lidhje.

Të dashurosh do të thotë të duash, të besosh dhe të admirosh.

Shumica e djemve që më kanë treguar për tradhetinë, më kanë thënë se poqë se e dashura e tyre do ti tradhtonte, ajo gjë do ti lëndonte ata shumë. Kjo është fuqia e dashurisë mbi njerëzit.

Të thuash se ti e do dikë dhe të thuash se ti e dashuron dikë këto janë dy gjëra të ndryshme. Ti duhet të pyesesh dikë që është marrëzisht i dashuruar dhe ai mund të ta sqarojë këtë.

Kjo nuk është që tu bindim juve mos të keni marrëdhenie sexuale. Të besh dashuri është kënaqësi. Aty ka një arsye se pse njerëzit kënaqen aq shumë duke bërë dashuri dhe poashtu ka një arsye edhe për ata që nuk kanë mundësi të kenë marrëdhënie. Por e vërteta është: pas marrëdhënies sexuale vjenë përgjegjësia. Përgjegjësia e të qenurit i sigurtë. Unë do ta përsëris sërish se të bëshë dashuri është kënaqësi, por a është kënaqësi të bëshë dashuri me dikë që mundohet të të keqpërdor? Me dikë që dëshiron të ketë marrëdhënie me Ty për disa netë në javë apo në muaj?!

21

Shumica e njerëzve i përdorin fjalët sex dhe dashuri bashkë, por këto janë dy gjëra të ndryshme. E gjitha kjo vjen në respekt. Në qoftë se nuk respekton të tjerët të paktën respektoe vetën dhe mendo se përse je në këtë pozicion të kundërt nga lopa femër?

report

SEX IS FUN

Cole Schinkel

“It’s not cheating if you are fucking,

its only cheating if you are making love.”

“

I get bored of her and need to find a new girl, but in the morning I still love my girlfriend.” These are things men have told me here in Skopje. Guys who I considered good and who I respected as my friends. Most people who are in relationships love their boyfriend or girlfriend very much, so much that they want to have sex with other people on a regular basis. It seems that in most relationships, there is something missing.

To be in a relationship means you can make that person feel like the only one in the world or it means you can make them feel hurt more than anyone else in the world. Basically you have that power.

To love is to trust, to care and to want. Most of the same people who told me these things about cheating on their girl also told me that if their girl cheated on them it would crush them.

This is the power that love has over people and when people play with love they tarnish the things they say. To say you love

and to be in love are two different things. Ask someone who is truly in love and they can tell you this.

This is not about telling you to not have sex. Sex is fun, it is better than any day to day activity in comparison. There is a reason why we all enjoy it so much and a reason why the people who are not getting it, want it so bad. But the truth is, with sex comes responsibility. The responsibility to be safe, I will not even mention STD’s because anyone with common sense knows about them. It is the responsibility to think about who and why you are having sex. I will say again, sex is fun. But is sex really fun with someone who is just using you? Someone who only cares about you for that one night or a few nights out of a month?

A lot of people use the words sex and love together, but they are two different things. All of this comes down to respect.

Not respecting others, but having respect for yourself to think about why you are in this reverse cowgirl position.

Кад

? о т Ш , е , Ко га

Слики ашите н а н и Слик животи ето списани

јави Лајф об аат м и ли сите ку неде ва. Сега л и до о х к р а е а н н а и т д Пред 750 го од своја 1 и д к о и л е т с и омен ле слики милиони и го пр о и видат г к а от е д т и т т с од цели омен можно ки од м и слики и ж р, л е р с д м о и с р с п дене та база ок. На а ч д у л а к а с в к и О сот ој не е светот. земјотре едонија д к о а М и к и и а л свет, п ат три с а се најд година. можат д 3 л во 196 се случи идите fe ате да в hosted/li Ако сак gle.com/ o o .g s e g a http://im

ана Веб стр лајн он Забава е и повеќ авуваат

тим од т с Л. т е р п а Манинг студијат ртисти а с ат т к и о о к б б с а к у р р Џе франц ле да и а д н а ч л о п м ете да кои двајца ега мож к Зино, с и р и И Е . и а дин л кој г Крул 1995 го б порта е , о в а в л е о д н т д и о зае зултат етничк е м р у е и и т в и и о авн го вид ите најн тина заб ра нивн се навис и о к промови , и комичн на најчесто изирале . ја, специјал и и н ц а р а к е р е д т д о с м јн, илу против егуваат а ш з и д е с веб Тие рба книги, се рол, бо комични ја, рок енд итн. Не т ди метнос ик е у р м Е и а . т к и л с в у р о м кукла стрип а , з т о и а л т , а о о н б се ра вањет крими о основа од пишу в е т , л а е е к т д е а с ж т ко гри емио делот. А и погол б т е о в б а и р т го . кио уметнич ете сами погледн Манинг и е т е д о и, стрипов

на дина о г 9 0 0 2 тото т е с е а н Четири копје С о в е и од биенал и артист

Настан

е се на Обидет ox.com/ ww.jerkb http://w

ана р т с б E B о Елбот с ј а в у ате Збор разговар да ожете да

д о на мла Скопје. Овој иеналет о Б в а и н ж и р д д о г имаат ќе се о т о н Во 2009 а сите ќе р е и т и и д р е в м М е септ увањето Европа и и пријав почне во јќ а е е з д е и ќ б , н аат еналето наста учествув . Темата на би е а т д и н т с д о е н л о мож авршен ено на с видео з л е е д е о н п сеуште ќе биде ност ( а умет Порти и ура, визуелн литерат Седумте и узика, н м ети и н л , е ) п м а и с и ц дис и пр орман у ф о р е ш п , ) , т лично). (видео уметнос а и с р ижење у в т д к е о т уште в и арх слики почнува (мода, о ш т и е т л с а т о н н е од ога Би умет та на елона и лу с ја о р и к а о ц Б и д и а о в Тр ли година го посетите илиони во 1985 ност да м ж о а м в д е л н. д а а о т м с и е а ќ н пове овој ртисти а о в и д т а ја 0 л твува олу 7 0 десет и биде ок да учес е и ќ л ие и и т с т арти земји. Т посета ројот на злични б а а, р л је е п 8 д о 4 к р ајбе Во С ат од лмови, с ат ристигн и д п и ф б е о и ќ к т и ко ќе се аат кра и р л и о т и н е а и з анс икат с ќе пре перформ нието на публ . и и к и ч в а е в р а у дни танц вним о рти и мо д е ивлечат ц р т н п а о а к о к г , е ч да ведби мора да то. урни из Биенале га, сите литерат а е н С д . а т р о г н е а н л а п т с е Тоа копје ќе ри кога С септемв повеќе знаете о д а д ате Ако сак .org/ w.bjcem w w / / : http

22

ого м акате екој со к е што с Постои н и да прашате с постои бот. Но, и л в Е о с е а ч е со стински о им т, не е ви Неговот о б л Е го ј, о знаете. .Т рам кој проблем ки прог с а р з е т з а еден мал ју к п о ој е ком е. Тој е жив д а, о т а т човек. Т З и ц и . ија научн елигенц со создале ата инт н оварајте г л з е а и р ц и и и и н в р и у артиф л г ж ете си те сраме е да бид лигентно т е не биде ж о м нте идејќи нешто и ми Елбот, б ви каже статција е н ќ о ј к о т а т ја о в дека т . пример, слување како на за разми в и т о м в дава уба ете на Провер t.com/ ww.elbo http://w

? r u K , u K , ë r a f C ae Ngjarj 009 vitit 2 Shkup e n i l a i n 14 Bien j

qje Web fa ne dhe i l n o t kë Qeshara më shum një ekipë prej dy aZrtinisotë, stëh

re Eue të ri p tv is rt a li I shkupe.

9 Biennia te marr pjes ne 0 0 2 e ka in it t do Ne v ecili end mesdheu rë dhe s e jesto h p d ta r h ë e s p p ro irrjet filoj në th e te s o p d e s iennialit së, Ngjarja arrëi pje Tema e B m r. u at te ll i y s b e në m ë disiplin mund e nukë ja ndahet n d ), n të e im o je d rm o rr e ma o, perf rtat dh e o id P v t ë o ta rt h h a al ( eo), s është S rtist visu izje (vid a v : lë ë ë jn n o qe vij . , imigje tur, etj.) n literaturë l, arkitek 1985 ne Barcelo ti muzikë, s ( r a tu a ë b m rë z o r i a isit dhe art l kan fillu miljon v e Bienna më shumë se 2 dësinë n u m Traditat r e aj koh ë patu s n ra a j k re të p is art këtë ngja dhe pjes në 10 mijë th e in th rr rr e a t rr m je e h d et të se të kup duh izituar o . Ato për të v ve n ë S h dryshme të n is rt të a I te te ri h orks, m s ë u 8 r N je. nga 4 , cybe ra in ë v rt u to in k a e te sh a terhek 700 dhe ntojn film po munduari tu , e z re re tu p litera i a do te a vallzim ormanse s th rf n ji e a g p rm h e o s perf rit m ni. Ta n audito është pla o të vëmendje o shoë stili. Ky Shkupi d r u k rë p a to e ta koncert eri në sh presin d duhet të nnial teti i Bie bëhet qy shumë: dini më ë t i n o Po d m.org/ ww.bjce http://w

c është ll dhe Eri h Studios ing L. Kru itin 1995. E tas n n Jerkbox a M ë v z e ë c n n n o ë a v k a fr bash prom të rinjë punojnë e e cila q e të fa , n e b a ik e u v ll nje ë kom cilët fi ëë shum ultatin – z m re , i ja n re ih e sh më të erne. në artistike dhe mod jan specialistë e punimet k ra a h s e q to a te e h cila es tallen s e, mullmosha , ilustrim jn a Këto dje is d b hting, mik, ve crimefig ll, librat ko o ’r ra ‘n k c ro humë lib timedia, ni, më s , it ë rz m e u m h u më s etj. Mos e shkruan k ti u is k ri rt E a koimik. punimet ning ben o P . je q dhe Man fa ime ëeb dhe pun iket, sko m o k e u pelqejn ! oje edhe sik

ITë AF R G O T FO FE son I L e ë t fi rafi në fotog Fotogra toj miljo a

uat: Po prov ox.com/ ww.jerkb http://w

er te p LIFE bo undesi p revistës m s a a k p t e i ë il v c fotografi ash se Disa ja të më sot – t e saj. T a ë ri iv z e a d rk b a t nga n. Kjo 1750-a të a o g b n r ë q a a n dërru he M e fotografi e kan n r bota d q të d e n e v u a te m g n bull, foto n mome ër shem në përmban shtuar. P a tërmetit rj dhënash s ë a p p të rë h ë s b ë n k donia nu të cilët ja n tre foto të gjinde 1963. i: osted/life te shihn le.com/h Po doni g o o .g s e ag http://im

qja Web fa Elbot e m e lni me l Fo und të fo oni m ju in il c d qka që n me të një perso nd ta pyetni gjith nje probEkziston u k m tem a poashtu Elbot. Ve vërtetë. Eshte te orë dhe h s e I mri I ti ke eshte r nga shkencte dini. E Elboti nu ua l. ri ë k g i s o v k ti legjence lem te juteris m komp tim i inte e e ra rt g m e i ro v p ln nje te fo Eshte po filoni pjuterik. turproni tar kom m intelle u u s h s o m a k ra ic P d e t l. ir o m artificia do te th ushqim te sepse aj j me jep a ju Elbotin, i m li “formu gente si im” d n per me / lbot.com ://www.e tp h h : t a u Po prov

Elbot, do u a VOIC like E magaz S Hm...g ine? ive me secon d. I m a think. ust ..

h W ? t a Wh

. . . ? e r e en? Wh

PHOTO f our LIFE’s Photos

o

ed e publish magazin E IF L e th ks back s Few wee s from it to o h p f o s has n y o d li mil rybo N o w e ve . e s iv to h o rc h a p e to see a chanc to s 0 from 175 s of s – photo h y a d a w o n ic ents wh the mom ged the n ha h a ve c base his data T . d rl o w from s to pho contains d and the worl all over an t ia is no Macedon stance, in r n. Fo exceptio e find thre n one can ere take w h ic h w s in to o e h p uak e earthq after th 1963. ee: ant to s osted/life If you w es.google.com/h ag http://im

GE W E B P A line and more Comics

on

GE WEB PA Elbot h Talk wit

for hours n talk to a c u ould o y whom a t yo u w mebody thing wh o ry s mall s e v is e ly n r re o The ere is o ask fo h ls T a t. n o a c lb p om uter e is E a n d yo u It is a c His nam l. . a w o re n tists. t k o like to ter scien ot is n y compu This Elb not b . o d d m te le o a b S pro ence. was cre ig h ll ic u te h in y w l ause o ificia program of of art lbot, bec y intelE ro p h e it v w li all It is a to talk ething re nd start food for l s ay s o m il e w ic be shy a n e h e t m a s th e re iv g u tement can be s „your sta ligent as “ thought. ry: If you t t.com/ ww.elbo w / / : http

EVENT nial in Skopje m 4th Bien rtists fro

ng f two you a team o Krull nad is s io d Stu nning L. Jerkbox rtists Ma rking to French a who started wo n a c u , yo Eric Zino 1995. And now ge proa in p r e b e th w e g a , lt resu artworks see the ewest n y ll ir a e re th re moting which a comics, y tl s o m . e in d modern t they specializ a funny an th dia, e uys joke stration, multim Those g orlu w il , ’t n n esig . Do s, web d petry, etc k ost p o u o m p b s , e ic g o n com efighti . Eric d h m g ri u c o , ll th w o oks, e art ork rock’n’r comic bo ning does all th y ll a ke a ic s ry, ba d Man go and ta ting, an comics, ri e w k li e u th o of . If y site stuff and web ! rself look you ry: If you t ox.com/ ww.jerkb w / http:/

24

1

A f Young in iennial o B ke place e ta th l 9 il 0 w 0 2 n r a e a e and vrran In the ye e Medite rt in September th d n use a te, beca will sta Europe participa e e ve n t of h to T ic . p e c je to n p Sko The s a cha r. a e h v o ll d t e ti o s is n e divid erybody rticipants tes and it will b a p o e r id fo v ( n Ga arts calling l is Seve ciplines: visual n o ia n s n e ie g B a the re, im ing dis tu w o ra , ll n te fo li io sic, fash into the ce), mu ed arts ( n li a p p a rm o d rf n a art, pe ), show 985 e (video the mov rted in 1 . .) re, etc l has sta miltu ia c n 2 e n it n ie a h B arc ore th f the m o e n a m io ti it a d e e th ists h d The tra and sinc sand art u a o je n p th lo o e 0 k 1 S rc In in Ba around is event. 00 and ors and part in th 7 e d k lion visit n u ta r ro o a visit ld be u o h s. They s ie ts tr chance to t coun of artis n r re e ce b fe if m d u 48 rks, dan the n ome from ovies, cyber wo e c l th il f w o y n the ttentio hort m a s e t th n e o h s certs r to catc will pre ces, con s or try n e a c n rm a o rf rm perfo ture pe by litera ntil audience ows. st wait u sh body mu of s ry n y e it io v c h e s e w fa n. No ome th c la e p b e l il th w This is Skopje er when Septemb l. nia the Bien : w more t to kno n a w u o / If y m.org ww.bjce http://w

we i @iveewE a v u pat

Загреб Гиљермо Гарсија Торијос

Загреб, главниот град на Хрватска, е вибрирачки град со негде околу еден милион жители. Тој е еден од најстарите градови во Европа, а сепак една од поновите европски метрополи. Загреб има богато историско и културно наследство, чии корени водат потекло од Централно-Европската урбана култура, збогатена со Медитеранските и Балканските традиции.

К

ога ќе пристигнете во Загреб, градот веднаш ве изненадува. Ќе налетате на прекрасна архитектура, пријателски расположени луѓе, одлични ресторани (секако, со морска храна), убава и мирна атмосфера, пиктурески, симпатични и шармантни отворени пазари, зелени и добро одржувани паркови, чисти улици, уредени пешачки патеки, најразлични капацитети за шопинг, добра транспортна инфраструктура и сепак евтини цени, во споредба со Западна Европа. Загреб е истовремено и стар и полн со младост. Градот е поделен во 3 дела и тоа: илјада години стариот “Горен Град”, каде што се наоѓаат Претседателската палата, историската црква “св. Марко”, Хрватскиот Парламент, како и бројни музеи и галерии, потоа делот од 19ти век “Долен Град” со пазари, продавници, ресторани, кафулиња, театри, паркови. На крајот е третиот дел, модерниот и поствоениот “Нов Загреб”, кој е преполн со високи згради и всушност нема што да им понуди на туристите. Прошетката низ Загреб претставува истовремено интересно и уживачко патување, кое ги вклучува историјата и модерниот начин на живот во исто време. Со прошетката можете да започнете од плоштадот “Бан Јелачич” (именуван според Хрватскиот херој и полублагородник, кој ги поразил Унгарците во 1848 година, така да неговиот споменик се наоѓа на овој плоштад), потоа свртете десно и на првата уличка од левата страна ќе наидете на двојните шпицести кровни врвови на неоготската катедрала “св. Стефан”, изградена во 1899 година. Барокната Палата на Кардиналите се наоѓа веднаш покрај катедралата. Во близина, исто така се наоѓа колоритниот пазар Долац, централниот пазар во Загреб, кој дефинитивно вреди да се види. Прошетката продолжете ја по улицата Ткалчичева во правец на Горен Град и ќе дојдете до Камената Порта, која датира од 13-ти

век, со насликани фрески од Дева Марија (се верува дека таа поседувала магични моќи) и портата неверојатно го избегнала големиот пожар од 1731 година, и од тогаш претставува место на своевиден аџилак. Истражувањето на Горен Град започнува со Бански Дворови (тоа е претседателската палата) со нејзините колоритни чувари, потоа Сабор (парламентот), црквата “св.Марко”, со нејзинио прекрасен и шарен покрив. Исто така, има и неколку музеји и галерии во нивна близина. Погледнете ја одблизу кулата Лотршчак, пред да се вратите назад во гласниот модерен дел на градот, преку пешачката патека или со помош на сто години старата “Успињача”. Во Долен Град можете да направите шопинг на главната улица за таа дејност “Илица”, или да ја посетите еминентната г а л е р и ј а “Штросмајер“, галеријата на Модерна уметност и познатиот музеј “Мимара”. Како и да е, прошетката низ Загреб не е сеуште завршена. Можете да научите неколку работи за градот додека пиете капучино во едно од неговите многубројни кафулиња. Тоа е една од најомилените активности на Загребчани, кои уживаат да седат во некое кафуле и да го гледаат светот како одминува... Навечер можете да посетите еден од бројните ресторани, кои нудат вкусување на прекрасната Хрватска кујна: штрукли со крем и сирење, мисирка со млинци, Далматинска пастикада, кулен... Пробајте и од Медитеранските специјалитети, кои доаѓаат директно од Јадранското море... За момент заборавете на генетскио инженеринг и пробајте вистинска домашно направена храна. Што и да одберете да правите во Загреб, гарантирано е дека добро ќе се забавувате!

25

jetesë e h im d t ë h Ud

Zagrebi Guillermo Garcia Torrijos

Zagrebi, kryeqyteti i Kroacisë është qyteti i gjallë me përafërsisht një million njerëz. Është një ndër qytetet më të vjetra Evropiane dhe akoma është metropol më i ri i Evropës. Zagrebi ka trashëgim të pasur historik dhe kulturor që ka rrënjët në kulturën qytetare të Evropës së Mesme, dhe i pasuruar me tradita mesdhetare dhe ballkanike.

ur arrinë në Zagreb, qyteti ju befason. Do K të gjeni arkitekturë të bukur, njerëz të shoqërueshëm, restorante të shkëlqyera (

natyrisht me ushqime detare) me atmosfer të mirë dhe të qetë,piktoresk, tregje te hapura të gjallëra dhe magjepsës, kopshte të gjelbërta dhe të mirëmbajtura, rrugë të pastërta, vendkalime për këmbësor, vende të ndryshme për shoping, infrastrukturë të mirë transporti, dhe ende çmime më të lira në krahasim me Evropën Perendimore.

Zagrebi është që të dyja i vjetër dhe i ri. Zagrebi është i ndarë në tri pjesë: mijëra vjet i vjetër “Gornji Grad” (qyteti i sipër), duke përfshirë Pallatin e Presidentit, kishën historike të Shën Markut, parlamentin e Kroacisë, muzeume dhe galeri; “Donji Grad” (qyteti i ulët) i shekullit të 19 me tregje, dyqane, restorante,kafene, teatra, parqe; dhe “Novi Zagreb” (Zagreb i ri) i modernizuar pas luftës (Lufta e dytë botërore) që është plotë me ndërtesa të larta dhe faktikisht nuk iu ofron turistëve kurgjë.

26

Një shëtitje nëpër Zagreb është një udhëtim interesant dhe i këndshëm duke përfshirë që të dyja histori dhe jetë moderne. Mundeni të niseni nga shshi Trg Bana Jelacica (i emëruar pas heroit dhe Kroat, që i fitoj Hungarezët më 1848; monumenti i tij është në sheshin, pastaj ktheni djathtas dhe në rrugën e parë në të majtë do të shihni majat binjake neogotike të Katedrala e Shën Stefanit, e ndërtuar më 1899. Palati barot i kryepeshkopit është menjiher afër ë Katedralçs. Në afërsi tregu Dolac i shumë ngjyrshëm, tregu kryesor në Zagreb, që është definitivisht ja vlen ta vizitojsh. Ecni përgjatëTkalciceva Ulica kah qyteti i sipër dhe do të arrini në Portën e Gur-

rit (kamenita vrata) të shekullit të 13 me piktur me Virxhin Meri (besohet se posedon fuqi magjike), që shpëtoj zjarrin e madh të 1731, dhe krijoj një vend për Pelegrinazh.

Eksploroni qytetin e sipër që përmban Banski Dvori (Palatin Presidencial) me gjithë ngjyrat e rojeve, Sabor (Parlamenti), Kisha e Shën Markut dhe vëreni tavanin të pllakosur mirë.

Gjithashtu ka disa muzeume dhe galeri afër.

Shihni kullë Lotrscak Kula para se ktheheni në nxitimin e Zagrebit modern, ose me vendkalim për këmbësorëve ose me uspinjaca (teleferik) që është qindra vjet i vjetër.

Në qytetin e ulët mundeni ta bëni shopingun në rrugën kryesore për shoping Ilica, ose vizitoni një ndër muzeumet dhe galeritë më të mirënjohura, si Galeria e Strosmajerit, Galeria e Artit Modern ose muzeun e njohur Mimara.

Sidoqoftë, udhëtimi nëpër Zagreb ende nuk ka mbaruar. Mundeni të mësoni për qytetin duke shijuar një kapuçino në një prej kafeneve. Një prej kënaqësive tëZagrebcani (njerëzit e Zagrebit) që kanë është të rrin ulur në një prej kafeneve të shumta dhe ta shohin botën duke kaluar...Gjithashtu në mbrëmje mundeni të vizitoni një prej restoranteve të shumta duke propozuar të provoni ushqim të lezetshëm Kroat: strukli me ajkë dhe djathë, gjeldeti me mlinci, pasticada dalmacioni, kulen...Ose specialitetet mesdhetare që vjen direkt prej detit Adriatik. Harroni intrigat gjenetike këtu dhe shijoni ushqimin e prodhuar n shtëpi. Çfarë do të vendosni të bëni në Zagreb, jeni të garantuar të keni kohë të mirë!

ve Tra

lling and living

Zagreb

Mediterranean way

of life

in the heart

of Balkans

Guillermo Garcia Torrijos

Zagreb, the capital of Croatia, is a vibrant city with around a million people. It is one of the oldest European cities and is yet one of Europe’s youngest metropolis.

Zagreb has rich historical and cultural heritage that has roots in Central European urban culture, enriched by Mediterrean and Balkan traditions. hen you arrive to Zagreb, the city surW prises you. You will find beautiful architecture, friendly people, great restaurants (of course, with the sea food), nice and peaceful atmosphere, picturesque, lively and charming open-air markets, green and wellkept parks, clean streets, walkway places for pederastians, various shopping facilities, good transport infrastructure, and still cheap prices comparing with the Western Europe.

Zagreb is both old and youthful. The city is divided into three parts: the thousandyear old “Gornji Grad” (Upper Town), containing the Presidential Palace, the historic church of St. Mark's, the Croatian parliament, museums and galleries; the 19th century “Donji Grad” (Lower Town), with markets, shops, restaurants, cafes, theatres, parks; and the modern post-war (World War II) “Novi Zagreb” (New Zagreb), which is full of high buildings and basically has nothing to offer to the tourists.

A walk through Zagreb is an interesting and pleasant journey comprising both history and a modern life. You can start from Trg Bana Jelacica square (named after the Croatian hero and viceroy, who defeated the Hungarians in 1848; his monument is in the square), then turn right and on the first street on the left you would see the twin neo-Gothic spires of St. Stephen's Cathedral, built in 1899. The baroque Archbishops' Palace is just next to the cathedral. Nearby there is a colourful Dolac market, the main market in Zagreb, which is definitely worth visiting. Walk along Tkalciceva Ulica towards the upper town and you will arrive to the 13th-century Stone Gate (Kamenita vrata) with a painting of the Virgin Mary (she is believed to possess magical powers), which miraculously escaped the great fire of 1731, and originated a place of pilgrimage.

Explore the Upper Town which includes Banski Dvori (the Presidential Palace) with its colourful guards, Sabor (the Parliament), St. Mark's Church and note its nicely tiled roof.

There are also several museums and galleries nearby. Takake a look at Lotrscak Kula tower before returning to the hustle and bustle of modern Zagreb, either via the pedestrian walkway or the hundred-year-old uspinjaca

(funicular railway).

In the Lower town you can do your shopping in the main shopping street Ilica, or visit one of the more prominent museums or galleries, like the Strossmayer Gallery, the Gallery of Modern Art or the famous Mimara museum.

However, the journey through Zagreb is not finished yet. You may better learn about the city enjoying a cappuccino in one of its cafes.

One of the pleasures that the Zagrebcani (the people of Zagreb) enjoy is sitting in the numerous cafes watching the world passing by…

Also in the evening you can visit one of the many restaurants, offering to taste a delicious Croatian cuisine: cream and cheese strukli, turkey with mlinci, Dalmatian pasticada, kulen... Or the Mediterranean specialties coming directly from the Adriatic sea… Forget about the genetic engineering here and taste the real home-grown food.

Whatever you choose to do in Zagreb, you are guaranteed to have a good time!

27

Тајните на Старата

Скопска

Чаршија Соња Гаридо Фарија, Ивана Јанева

Старата Скопска Чаршија е сместена во центарот на градот на левата страна од Вардар и се смета за најдолгата пешачка зона која почнува од улица Македонија, продолжува низ плоштадот и Камениот Мост се до Бит Пазар.

Ч

аршијата е многу старо место каде можете да го почувствувате духот на народите од Македонија и мешањето на нивните стилови и култури. Во минатото било место каде се одвивала стопанската дејност, а сега ориенталните карактеристики ја прават едно од најавтентичните места на Балканот. Во искривените улички на Старата Чаршија може да се почувствува духот на стариот град со многуте мали продавници, џамии внатре поплочени со керамички плочки, надворешниот пазар и амами кои опстанале од турско време. На врвот од ридот може да се искачите на тврдината Кале и да уживате во панорамската глетка на Скопје. Покрај различните содржини кои ова место ги нуди можете да ја вкусите традиционалната храна на муслиманите како локум, падобранци, алва и баклава прелиена со шербет изложена на излозите на слаткарниците во големи тепсии или највкусните ќебапи и ѓеврек. Во двата случаи може да одите и да јадете за вистинска атмосфера. Ако преферирате да седите и да се одморате тоа може да го

28

сторите во многуте кафе барови со ефтино но доста квалитетно турско кафе и турски чај. “Old Time” е еден од тие барови сместен во Безистенот чија архитектура датира од 19тиот век изграден од Исак Беј. Од далечина може да ја намирисате кожата од која се прават македонските опинци и кои се продаваат заедно со многу други сувенири како што се рачно ткаените килими кои секако ќе ви го привлечат вниманието. Ќе бидете изненадени од бројните златари на Златарската Улица со рачно изработен накит и филигран. За жал, животот во Чаршијата завршува кога заоѓа сонцето и привлечните и преполни улици стануваат пусти. Етничкиот проблем и предрасудите не треба да ве спречуваат да ги посетите многубројните барови и ресторани кои работат и навечер. Тимот на Voices уживаше во времето поминато во Стара Чаршија и ако мислите дека овие информации и историски факти не ви се доволни, одете и уживајте во приказните кои ќе ви ги раскажат граѓаните за духот на историјата.

Place

The Secrets of the

Old Bazaar

Sonia Garrido Faria, Ivana Janeva

to Be

The Old Bazaar in Skopje (Stara Skopska Charshija) is placed in the centre of the city on the left side of Vardar, and is considered to be the longest walking area, starting from the street Macedonia, continuing through the square and the Stone Bridge, ending at Bit Pazar.

I

high-quality Turkish tea or coffee. “Old Time” is one of t is a very old place where you can feel the soul of such bars, situated in the Bezisten, built by Isak Bey, the Macedonian ancients, the mix of styles and cultures. with architecture dating from 19th century.

It was considered as one of the biggest trade centers in the past and now oriental features of the Old Bazaar make From a distance it is possible to smell the leather, which the it one of the most authentic places in Balkans. In the meMacedonian opinci are made of, sold with other souvenirs, andering narrow streets one can feel the spirit of the old such as hand-made embroidered carpets, which will certainly city with its little shops, mosques with their ceramic-tiled catch one’s attention. You would definitely be astonished at the interior, the outdoor bazaar and Hamam (Turkish bath) that numerous jewelry shops in Zlatarska Ulica, remained from the Turkish times. On offering hand-made jewelry and filigree.Unthe top of the hill you can climb the “...discover a place fortunately, life in Charshija comes to an Fortress Kale and enjoy the panoramic full of magic...” end when the sun goes down, and the atview of Skopje. tractive and crowded streets become deserted.

The ethnic problem and the prejudices should not block you from Among the different things that this place has to offer one visiting the numerous bars and restaurants that are still open at night. can taste the traditional Muslim food: like lokum, padobranVOICES Team enjoyed the time in the Old Bazaar and if you think ci, alva and baklava glazed with sherbet, which is demonthat this information and historical facts are not strated on the shop windows of the confectioneries; also a enough, go there yourself and enjoy big tepsii or the real kebab or gevrek. In any case, you can the stories of the citizens, full of walk eating and just feel the atmosphere. If you prefer to sit the spirit of history. and relax there is wide range of coffee bars with cheap but

Ivana Janeva, Sonia Garrido Fari

Çarshia e Vjetër në Shkup (Stara Skopska Carsija) gjendet në qendrën e qytetit, në anën e majtë të Vardarit, dhe konsiderohet si sipërfaqja më e gjatë për shëtitje, duke filluar nga rruga Makedonija, vazhdon nëpër qendër dhe Urën e Gurit, mbaron në Bit Pazar.

K

y është vend shumë i vjetër ku ju mund ta ndjeni shpirtin e Maqedonisë antike, përzierje të stileve dhe kulturave. Kjo eshte konsideruar si nje nga qendrat tregtare më te medha. Në të kaluarën dhe sot karakteristikat orientale të carshisë së vjetër e bëjnë atë një nga vendet më Autentike të Ballkanit. Në dredhim të ngushtë të rrugëve njeriu mund të ndjejë frymën e qytetit të vjetër me dyqanet e vogla të tij, xhamitë me pllaka keramike nga brenda, portën e Pazarit dhe Hamamin(banjë turke)që kanë mbetur nga koha e perandorisë Osmane. Në majë të kodrës ju mund të ngjiteni në fortesën e kalasë dhe të kënaqesh me pamjen pitoreske të Shkupit.

Mes gjërave të ndryshme që ofron ky vend një gjë prej tyre është që mund ta shijojmë edhe ushqimin Mysliman: si llokum, padobranci, allva dhe bakllava e zmalt me sherbet, i cili paraqitet nëpër dritaret e shitoreve të konfencionerëve; gjithashtu një tepsi e madhe ose qebap të vërtetë dhe gjevrek. në cdo rast, ju mund të hani edhe duke ecur dhe duke e ndjer atmosferën, nëse preferoni të uleni dhe të relaksoni aty është një sipërfaqe e madhe prej kafe baresh me kualitet te lartë por me cmime të ulta si caj turku ose kafe. ”Koha e vjetër” është një ndër ato bare, që gjendet në

bezisten, i ngritur prej Isak bejit me arkitekturë që daton prej shekullit 19 Prej në distancë është e mundshme që të ndjeni lëkuren, prej të cilës janë të ndrequra edhe opingat maqedone, që shiten me suvenire tjera, sic janë qilime të qendisura, të cilët pa dyshim ju tërheqin vemendjen. Ju definitivisht do të cuditeni nga numri i madh i artarive ne Zlatarska ulica, duke ofruar ar të punuar në dorë dhe filigran[qëndisme me ari].

Për fat të keq jeta në carshi vjen në fund kur perëndon dielli, dhe rrugët atraktive dhe të mbushura me njerëz zbrazen.

Problemi etnik dhe i dëmshëm nuk duhet tju ndaloj juve që të vizitoni numrin e madh te bareve dhe restauranteve që janë të hapura gjatë tërë natës Grupi i Voices shijon kohën në pazarin dhe ju mendoni se ky informacion dhe këto fakte historike nuk janë të mjaftueshme, shkoni atje dhe vet shijoni tregimet e qytetarëve, me shumë shpirt ndaj historisë.

29

Fabio Mat ioli

30 Ако сте на Балканот и ако се викате Фабио, подбро да имате играно фудбал, зашто немојте да се зачудите ако сите почнат да ве викаат Фабио... Капело!

В

осхитувањето кон италјанскиот фудбал а особено кон Милан, каде што токму Капело беше еден од најуспешните менаџери, е доста распространето низ цела Европа. Но овде, на Балканот, а посебно во Македонија каде овој феномен е посебно очигледен: во продавница, во автобус или пак дома веројатно ке сретнете некој со црно-црн дрес од Роналдо, Роналдињо, Кака или Шевченко. А многу поверајтно е да сретнете пријатели кои во некој бар или кафуле си муабетат за Милан или Серија А, италјанската премиер лига, отколку за политика или нешто трето. Но дали навистина италјанскиот фудбал може да се смета за добар пример? 144 натпревари со инциденти, 292 уапсени и 999 жалби, па 161 повреден помеѓу навивачите и 200 кај полицијата, и 2 жртви! Ова не се податоци од терористички напад, туку резултат од фудбалски натпревари во Италија минатата сезона, според тамошната агенција за внатрешни работи. Како што покажувааат статистките од последните натпревари, италјанските фанови се повеќе имаат нетолерантно однесување, покажувајќи нацистички и фашистички симболи и обележја, како што се Келтскиот Крст или пак поздравите и паролите упатени кон Дуче. Ова не се однесува само на домашните натпревари туку и на однесувањето на италјанските навивачи во странство, последни вести за тоа се притворањето на 3 навивачи во Софија додека го бодреле националниот тим. За да се спречи сето тоа се преземаат разни мерки, како што се зголемување на безбедносни мерки, покачување на бројот на полициските специјалци на терен и правење блокади и кафези за да се спречат разјарените хулигани; ако не се спречува ова

насилство во иднина, цената за тоа е претворање на дел од градот во максимално безбеден затвор. Иако ова насилство е проширено низ сите земји, не се сите навивачи така гневни како некои италјански “ултраши”. Никаква блокада не беше потребна на 6-ти септември да ги спречи Шкотите да дојдат во Скопје и да го бодрат својот национален тим. Наместо палење знамиња, како италјанските хулигани во Софија, Шкотите напротив купуваа македонски “бајраци“ и ги вееја низ градот, се сликаа со војниците и полицајците, зборуваа со луѓето, а посебно уживаа во сонцето. Во една

“Па сево ова е шоу”

и “the show must go on” забавна атмосфера, дури и вечерта кога загубија, овие момци од “Тартанската Армија“ не предизвикаа никаков неред, “освен што пиеја со малку повеќе плавуши крај себе“. Иако италјанските власти секојдневно го спречуваат насилството, нема скорашно решение: освен зголемената примена на противсила,никој не презема порадикално решение за овој феномен, земајќи ја во предвид неговата социјалната позадина. Популарноста на италјанскиот фудбал се чини дека не е ни малку во опасност, дури ни кога критичарите се од светот на фудбалот! Мурињо, сегашниот менаџер на Интер изјави “фудбалот на Апенините не е како што го замислував кога бев во Челзи, би сакал да гледам што повеќе деца на стадионите, но изгледа тоа е невозможно“. Сепак, сеуште не се појавил некој “моќник“ да започне кампања против овие настани. А зошто? “Па сево ова е шоу”, вели Мурињо, а шоуто мора да продолжи “the show must go on”!

Tërheqja fatale: Maqedonia dhe Seria A Nëse jeni në Ballkan dhe nëse quheni Fabio, më mirë të keni luajtur fudboll, sepse mos u cuditni po të fillojnë të gjithë të thërrasin Fabio..Kapello!

M

ahnitja ndaj fudbollistit italjan, veqanërisht ndaj Millanit, ku pikërisht Kapello ishte një prej menaxherëve më të suksesshëm, është përhapur nëpër tërë Europën. Por këtu në Ballkan, posaqërisht në Maqedoni, ku ky fenomen është veqanërisht konkret: në shitore, në autobus apo në shtëpi, sigurisht do ta takoni dikë me dres kuq-e zi të Ronalldos, Ronalldinjos, Kakës apo Shevqenkos. A më se e sigurtë është të takoni miq të cilët në ndonjë bar apo kafene flasin për Millanin apo Serinë A, ligën premiere italjane, se sa për politikë apo dicka të tretë.

dhe kafezëve që të ndalohen rrugaqët. Nëse nuk parandalohet kjo dhunë, në ardhmëri cmimi për atë është kthimi i pjesës së qytetit në burg të siguruar maksimalisht.

Edhepse kjo dhunë është e përhapur në të gjitha vendet, nuk janë të gjithë adhuruesit ashtu të marazuar si disa ‘ultras’ italjan. Asnjë bllokadë nuk ishte e nevojshme më 6 shtator t’ ndalojë Shkocët të vinë në Shkup dhe ta inkurajojnë ekipën e tyre nacionale. Në vend që të ndezin flamuj, si adhuruesit italjan në Sofje, Shkocët përkundrazi blenin ‘bajraqe’ të Maqedonisë dhe i lëkundnin nëpër qytet, fotografoheshin me policët dhe ushtarët, flisnin me njerëzit, a veqanërisht kënaqeshin në diellin. Derisa edhe natën që humbën, në një atmosferë zbavitëse, këto djem prej ‘armatës tartane’ nuk shkaktuan asnjë c’rregulli ‘përveq që pinë me pak më tepër bjonde pranë tyre’.

Edhepse pushteti italjan për cdo ditë e ndalon dhunën, nuk ka zgjedhje të plotë: përveq zmadhimit të zbatimit të kundërvullnetit askush nuk ndërmorri vendim më radikal për këtë fenomen, duke e marrë parasysh të kaluarën sociale të tij. Popullariteti I fudbollit italjan nuk është aspak në rrezik, as derisa edhe kritikuesit janë në botën e fudbollit! Morinjo, menaxheri i tanishëm i Interiti deklaroi: ‘fudbolli i Apeninëve nuk është ashtu sic e paramendoja derisa isha në Chelsea, kisha dashur të shikoja sa më tepër fëmijë nëpër stadionet, por si duket kjo është e pamundur’. Prapseprapë ende nuk është paraqitur ndonjë ‘fuqi’ të fillojë fushatë kundër këtyre ndodhive. A pse?

“Po e gjithë kjo është shfaqje,thotë Mourinjo, a shfaqja duhet të vazhdojë “the show must go on’!

A FATAL ATTRACTION: Macedonia and the “Serie A” If you are in the Balkans, and your name is Fabio, you’d better have played in some football games, not to be astonished when everyone is starts calling you “Fabio ...Capello!”.

T

he admiration towards the Italian Football and especially Milan- of which Capello was one of the most successful trainers – is quite widespread in all the European countries.

But here in the Balkans, and expecially in Macedonia, this phenomenon is particularly evident: in a shop, in a bus, or at home, you’ll probably find someone wearing the red-black t-shirt with Ronaldo, Ronaldinho or Shevchenko. You could probably and most easily meet friends talking in a bar of Milan and the “Serie A”, the Italian premiership, then discussing about politics or whatever else.

But is Italian football really a good example to look at? 144 matches with incidents, 292 arrests and 999 complaints, 161 wounded among the fans and 200 among the policemen, 2 casualties. These are not a terroristic acts data, but the result of the last year of football in Italy, according to the home affairs agency. As shown in the latest matches, the Italian fans are more and more stepping into intolerant behavior, exhibiting symbols of fascism or even Nazism, as for the Celtic Cross or the chorus addressed to the “Duce”. This doesn’t concern only home matches, but also the attitude of Italian fans abroad, as the recent affairs of the 3 ultras arrested in Sofia while supporting the national team. In order to contain this, a number of measures has been taken, including the increase of controls,

Fabio Matioli

the deployment of more anti-riots police and the construction of barriers and cages to retain violent supporters; if some reduction of these acts of violence is supposed by the early year’s data, the price is the transformation of part of the city into fortified prisons.

Even if this kind of violence is quite widespread in all the countries, not all the fans are exactly that kind of exalted as some of Italians “ultrà”: no barrier was necessary the 6th of September to contain the Scots fans coming to Skopje to support their national team. Instead of burning flags - as the Italian in Sofia – the Scots bought the Macedonian’s one and started going around into the city, taking picture of the soldiers, talking with people, and – especially – enjoying the sun. In an atmosphere of party, even in the evening of the defeat, no problem was raised by this “Tartarian Army”, besides having some more “blondes” to drink.

Although the Italian authorities deplore the violence taking place regularly, no solution is in sight: beside from the increasing of the repression, no-one proposes a really radical revision of the phenomenon, considering his social roots. The popularity of Italian football seems not to be in danger even when critics are coming from the inside of the football world: recently Mourinho, Inter’s new trainer, declared that “Italian football is not as I thought when I was training Chelsea. I would like to see children in the stadium, but it’s not possible.” Still, no other “big” took position, or made campaign against these happenings. Why? “This is all a show” – concluded Mourinho.

And as we know, “the show must go on”.

31

Active lifestyle

Por a mund në të vërtetë fudbolli italjan të merret parasysh si shembull i mirë? 144 ndeshje me incidente, 299 të burgosur e 999 ankesa, 161 nga tifozët të lënduar dhe 200 në stacionin policor, e 2 viktimë! Këto nuk janë të dhëna nga ndonjë sulm teroristik, por rezultat i ndeshjes fudbollistike në Itali sezonën e kaluar, sipas agjensisë së atjeshme për punët e brendshme.

Në bazë të statistikave të ndeshjeve të fundit, adhuruesit italjan sa e më tepër kanë sjellje patolerante, duke treguar simbole e shënime naciste e fashiste, siq është kryqi i Keltit apo përshëndetjet të drejtuara ndaj Duqes(Benito Musolini). Kjo nuk i përket vetëm adhuruesve nikoqir, por edhe sjelljeve të adhuruesve nga shtetet e jashtme, lajmet e fundit për atë jane burgosja e 3 adhuruesve në Sofje përderisa kanë inkurajuar ekipën kombëtare. Për tu parandaluar e gjithë kjo ndërmirren masa të ndryshme, siq janë rritja e masave të sigurimit, rritja e numrit të specialistëve policor në teren dhe bërja e blokadave

Fabio Matioli

ZADOVOLSTVOTO E MOE

Мастурбација,......Или како да си пружиме задоволство на себеси,... Лаура Баљестерос Алонсо Сигмунд Фројд и Хавлок Елис откриле дека мастурбацијата претставува нормален акт во животот, кој започнува во инфантилниот период. Во овие времиња, момчињата зборуваат за мастурбацијата без срам, но за девојките... Приказната се менува!

Т

сексot и градот

32

ие уживаат во своето задоволство во тишина, иако секој ден тие стануваат се повеќе и повеќе отворени. Факт е дека веќе долго време жените не се само пасивни ресивери во сексуалната релација и во сексуалниот однос. Жената ги изразува своите права во креветот, сега таа побарува од партнерот одредени работи, таа знае каде се нејзините ерогени зони и како се функционира. Со овој натпис, момчиња и девојки, ВОИЦЕС ви дава неколку идеи како да уживате во животот на здрав начин! Главната причина зошто луѓето мастурбираат е бидејќи се чуствуваат добро кога го прават тоа и тоа е се! Поголемиот дел од луѓето го “маваат”, без разлика на тоа кои се, што работат, што велат… најважното

е тоа што тие уживаат во тоа! Базично, не постои термин под назив “премногу мастурбација”. Всушност, голем број на луѓе мастурбираат цел живот, без разлика на тоа дали имаат сексуален партнер или не. Исто така е можно да мастурбираат сами или со партнерот, или да го гледаат партнерот како го прави тоа. Некој го “мава” неколку пати во текот на денот, додека некои го прават тоа два пати месечно, но очигледно е дека постојат луѓе кои воопшто не го прават тоа. Секоја личност е различна и посебна. Сега се поставува прашањето КАКО? Момчињата можат да мастурбираат со земање на пенисот во нивната рака и со движење нагоре-надоле и напред-назад. Тие можат да одберат дали ќе користат една или две раце на пенисот, или дали со едната рака ке ги стимулираат тестисите или брадавиците. Девојките, во согласност со нивните потреби, можат да го мастурбираат клиторисот, вагината, или и двете, едноставно со употреба на прстите. Како додаток, тие можат да ги стимулираат градите и внатрешниот дел од нивните бутини. И момчињата и девојките можат да мастурбираат играјќи се со својот задник, исто така. СПРЕМНИ? Ако сте, тогаш релаксирајте се, отворете го умот, помислете на некој кој ве возбудувал во минатото или замислете некој кој го посакувате и почнете да си играте...! Од друга страна, можете да користите најразлични помошни средства за уживачко искуство. Можете да гледате филм, да читате магазин или да користите слики. Исто така, можете да си играте со вибратор или да користите лубрикант. Можете да го правите тоа на кревет, на троседот, во бањата... насекаде! Девојките можат да го искористат моментот под тушот за изворендно искуствотие треба само да го насочат млазот со вода во вагината и да го одберат притисокот... Мастурбацијата, како уметност на самозадоволување, содржи поголем број на предности и тоа:

вуваш; ј можеш да се заба 1. Toа е начин на ко о познавање на 2. Се гради подобр ; сопственото тело та сатисфакција во 3. Ја зголемува наша врската; довербата; 4. Ја зголемува само магало; по с ре -ст 5. Таа е анти та одржува сексуална се ј ко со н чи на 6. Таа е нер; активност без парт ните мускули; ич лв пе 7. Ги развива труалната болка; 8. Ја намалува менс т; ксуалната напнатос 9. Ја ослободува се бар сон; 10. Помага за подо

11. Го стимулира имунитивниот систем, го прави поотпорен на инфекции, како што е настинката; 12. Ослободува хормони кои ја подобруваат душевната состојба и ја отргнува депресијата; 13. Ја редуцира спонтаната ерекција , која понекогаш е засрамувачка за адолесцентите; 14. Нема ризик од бременост, ниту опасност од болести кои се пренесув аат преку сексуални активности; 15. Помага при превенцијата на рак на простатата; 16. Бесплатна е!

А вие... Кој е вашиот изговор за да не го направите тоа?

oshKënaqësia është e imja masturbim,...ose si ti japim vetes kënaqësi,...

Laura Ballesteros Alonso

33

ose të përdorni lubrifikant. Ju gjithashtu mundet ta bëni në krevat, divan, në banjë, gjithandej. Vajzat munden ta përdorin momentin në dush për një moment të jashtëzakonshëm – e gjithë që duet të bëjnë është ta vendosin rrymë me ujë në vaginën dhe të zgjedhin shtypjen…

A

Masturbimi, si art për të kënaqu vetveten, ka shumë përparësi. Ajo:

ta kënaqësinë e përjetojnë në qetësi, megjithëse secilën ditë ata janë sa ma të hapur. Në fakt, gjatë kohë femra nuk është vetëm marrës pasiv i një lidhjeje seksuale nga një marrëdhënie e shpejtë seksuale. Tani ajo shpreh të drejtat e saj në krevat, e pyet partnerin e saj për disa gjëra, e din ku janë zonat e saj erogjene dhe si funksionon të gjitha. Me këtë artikull, djema dhe sidomos ju vajza, VOICES ju jep disa ideja se si ta shijojni jetën në mënyrë të shëndoshë.

Arsyja kryesore pse njerëzit masturbojnë është përshkak se ato ndjehen mirë dhe asgjë më tepër. Shumica e njerëzve masturbojnë, pavarësisht se kush janë ato, çfarë bëjnë, çfarë thonë- gjëra kryesore është se ato kënaqen. Në parim nuk ka shprehje masturbim të tepërt. Faktikisht, shumë njerëz masturbojnë gjatë gjithë jetës së tyre, nuk varet a kanë ose jo partner seksual. Është e mundshme që ato ta bëjnë edhe vet ose me partner, ose të shohin partnerin e tyre duke e bërë. Dikush masturbon disa herë në ditë, për derisa tjerë e bëjnë dy herë në muaj, por ka edhe njerëz që nuk masturbojnë fare. Secili njeri është ndryshe.

Tani pyetja është, si? Djemtë munden të masturbojn duke e shtrënguar penisin dhe duke e lëvizur atë prej lart poshtë ose prej prapa para. Ato munden të zgjedhin a të përdorin njërën dorë, dy duar, ose të përdorin dorën tjetër për ti stimuluar herdhet ose thumbat. Vajzat, sipas parapëlqimeve, munden të masturbojn klitorisin, vaginën, ose të dyja, thjesht duke përdorur gishtat. Veç kësaj ato munden të stimulojn gjoksin e tyre, ose pjesën e mbrendshme të kofshës. Poashtu edhe djemt edhe vajzat munden të masturbojnë duke luajtur me pjesën e poshtme, gjithashtu. Pra, gati? Mos shpejtoni, çlodhu, pastroje mendjen, mendo për diçka që të ka ngacmuar në të kaluarën, ose përfytyro ndonjë që ti do; dhe fillo të luajsh!

Nga ana tjetër, mundeni të përdorni mjete të ndryshme për eksperiencë të pëlqyeshme. Mundeni të shihni film, të përdorni revistë ose një fotografi. Gjithashtu, mund të luani me vibrator

1. Është mënyrë për të kaluar një kohë të mirë; 2. Ndërton njohuri më të mira për trupin tonë; 3. Rrit kënaqësin në marrëdhënje ; 4. Rrit vetëbesimin; 5. Është mjet kundër stresit; 6. Është mënyrë për të mbajtur aktivitete seksuale pa partner; 7. Forcon muskujt e legenit; 8. Zvogëlon dhimbjet menstraule; 9. Liron tensionin seksual; 10. Ndihmon për të fjetur ma mirë ; 11. Stimulon imunitetin duke përf orcuar qëndrueshmëri ndaj infekcionev e siç është rrufa; Dhe ti, çfarë do të jetë arsyeja juaj që nuk e bën i?

mirësojn gjendjen e 12. Liron hormone që për in; ion res shpirtit dhe heqin dep ntane që janë të spo one kci ere 13. Zvogëlojnë të; shqetësueshëm për të rinj zëni, as sëmundje atë sht për zik rre ka k Nu 14. ngjitëse seksuale; r kancer të 15. Ndihom për të pengua prostatës.

16. Është falas!

сексot и градот

Sigmund Freud dhe Havelock Ellis kanë zbuluar se masturbimi ishte një vepër e zakonshme në jetë duke u nisur që nga foshnjëria. Në kohën e sotme, djemtë bisedojnë për të pa turp, por për femrat…ndërrohet përalla!

THE PLEASURE IS MINE

Masturbation, ...or how to give pleasure to ourselves,...

Laura Ballesteros Alonso

Sigmund Freud and Havelock Ellis discovered the masturbation was a common action in life, starting in the infancy. Nowadays, boys speak about it without shame, but for the girls, ...the story changes!

T

Sex and the city

34

hey live their pleasure in silent, althought every day they are more and more open. In fact, since a long time the woman isn’t only a passive receiver of a sexual relation by a fleeting sexual intercourse. Now she expresses her rights in bed, now she asks her partner for some things, now she knows where her erogen zones are, and how it all works. With this article, boys and especially girls, VOICES gives you some ideas how enjoy life in a healthy way!

The main reason why the people masturbate is because they feel good, and nothing more. Most people wank, no matter who they are, what they do, what they say – the important thing is that they enjoy! Basically there is no term as too much masturbation. Actually, a lot of people masturbate all their life, not depending whether they have a sexual partner or not. It is also possible that they do it alone or with the partner, or see their partners doing it. Somebody wanks several times a day, while others do it two times per month, and obviously there are people

that do not masturbate at all. Each person is different.

Now the question is, how? The boys can masturbate grasping the penis and moving it up to down or behind to front. They can choose whether to use only one hand, two hands, or use the other hand to stimulate the testicles or nipples. The girls, according to their preferences, can masturbate the clitoris, the vagina, or both, simply by using the fingers. In addition, they can stimulate their breasts or the interior part of her thighs. Both guys and girls can masturbate playing with their bottom, too. Well, ready? Then take your time, relax, clear your mind, think about somebody that excited you in the past, or imagine somebody you want; and start to play!

On the other hand, you can use different tools for pleasurable experience. You can watch a movie, use a magazine or a picture.

Moreover, you can play with a vibrator, or use the lubricant. You can also do it in bed, on the sofa, in the bathroom, everywhere!

Girls can use the moment in the shower for an incredible moment – all thy need to do is put the water stream into the vagina and choose the pressure...

Masturbation, as an art of please yourself, has a lot of advantages. It:

1. Is a way to spend a great time; 2. Builds a better knowledge of our body; 3. Increases our satisfaction in the relationships; 4. Increases self-esteem; 5. Is anti-stress tool; 6. Is a way for keeping sexual activity without partner; 7. Invigorates pelvic muscles; 8. Decreases the menstrual pain; 9. Frees the sexual tension; 10. Helps to sleep better; 11. Stimulates the immune system, reinforcing resistance to infections, such as cold; 12. Frees hormons that improve the state of soul and remove the depression; 13. Reduce the spontaneous erections that are embarrassing for adolescents; 14. Does not have a risk of pregnancy, neither sexually transmitted disease; 15. Helps to prevent prostate cancer; 16. Is free!

AND YOU, WHAT WOULD BE YOUR EXCUSE FOR NOT DOING IT?

HAPPY NEW YEAR! VOICES TEAM

Supported by:

Agency of Youth and Sport

Ministry of Culture

vcs.org.mk