February 2010

voices

MAGAZINE FOR ALL YOUNG PEOPLE OF SKOPJE IN MACEDONIAN, ALBANIAN, ENGLISH

Cultural lessons in Copenhagen European citizenship

Place to be: Sopotsko

2010 February

Free

Who we are?

The participants of this project are volunteers

working in “Volunteers Centre Skopje”. Some of them come from different European countries to do here their “European Voluntary Service” and some are students from Macedonia.

Magazine for all young people from Skopje, published in Macedonian, Albanian and English languages - VOICES - is a project of “Volunteers Centre Skopje”. It was created to provide more opportunities for the young people: to gain experience of working in an international team, to get to know other countries and cultures, to learn about creating and designing magazine, as well as to promote volunteerism, non-formal education programs and active youth involvement.

Can you join us? Oh YES! Please contact us: Volunteers Centre Skopje Sava Kovacevik 47-4/6 1000 Skopje Tel./Fax. +389 22 772 095 voices@vcs.org.mk www.vcs.org.mk

What is Volunteers blog?

The old paper-and-pen thingy has really become a bit obsolete, don‘t you think? Dive in the exciting world of new media and join international VOICES staff on their inner and outer travelings at htttp://voiceskopje.wordpress.com Say what?

To start with, the volunteer blog is updated every few days, usually with different points of view, movie, book and concert reviews, strange experiences of foreigners in Macedonia and other Balkan countries, simple life philosophies...

Finnish to French, it‘s always authentic and interesting.

Volunteers Blog is: •Quick: you don‘t need to wait for a new VOICES issue every month anymore. The text that you read might have been written just now, on the spot.

•Wild: internet is free for all points of view and all formats. You can find some of the good stuff here, the articles and insights that could have never make it through the censorship.

•Live: leave a comment and engage in discussion. The author is waiting for your thumb to go up or down, express yourself.

Log on. Read the livelier part of VOICES magazine :)

INDEX TOPIC OF THE MONTH

05

YOUTH In EUROPE

08 11

Европско граѓанство: Концепт соодветен за цела Европа?

Qyteterimi Evropian: Koncepti i përshtatshëm për të gjithë Europën?

European citizenship: A concept suitable for the entire Europe?

Vox Pop:Македонија, Ирска, Полска Vox Pop: Maqedoni, Irlandë, Poloni Vox Pop: Macedonia, Ireland, Poland

ECOLOGY

Лекции за културата во Копенхаген Cultural lessons in Copenhagen

Place to Be

13 16 18 20 22 26

“Сопотско”: Битолскиот Kонзулат на пиво и музика ‘Sopotoski’: konsullata e Bitollës për birrë dhe muzik.

‘Sopotsko’: the Bitolan consulate of beer and music

YOUTH In EUROPE

Младите во Европа: циркусот доаѓа во градот Youth in Europe: The circus comes to town

lifestyle

Два става за Културата на алкохол во Македонија Two Glances on Alcohol Culture in Macedonia

Hobby

Време е за ЛИЗГАЛИШТЕ Tis the season to be SKATING

CuLTURE

10 Книги кои морате да ги прочитате пред да заминете од овој свет 10 Librat të cilët duhet ti lexoni përpara se te vidsni 10 Books You Need To Read before You Die

Sex and the city Сé во име на љубовта Gjithçka për dashurinë It’s all about love

lifestyle

28

Шоуто на коли низ улиците во Скопје Ekspozimi i veturave ne rrugët e Shkupit The Car Show of Skopje‘s Streets

EDITORIAL TEAM Reporters & Translation: Andrzej Bukowski Blagica Kostadinova Bledi Cami Christopher Fleming Emma Oskarsson Gjoko Vukanovski

Ivana Galapceva Jasna Atanasova Ludivine Egounleti Maria Kokkonen Nertila Arsllani Paula Kokovkin

Design & Photos: Andrzej Bukowski & Paula Kokovkin

Production & Coordination: Rudina Fazliu Selena Jankulovska Shemsedin Iljazi Tomas Marcinkevičius Ula Sławińska Visar Demiri

Nikola Stankoski Gjoko Vukanovski

Contact:

Volunteers Centre Skopje Sava Kovacevik 47-4/6 1000 Skopje Tel./Fax. +389 22 772 095 voices@vcs.org.mk www.vcs.org.mk

BOBEД Maria Kokkonen Тимот на VOICES ја започна новата година и новата декада со свежи идеи и ветувања.

EDITORIAL

Кога сите божиќни и новогодишни празници ќе поминат, време е да се погледне на 2010 и да се мисли на вашите цели за оваа година. Да ги пронајдете вашите цели и начини за да ги остварите истите може да биде тешко, но вообичаено малите работи нé носат поблиску до вашите соништа и пред да се освестите- веќе сте го нашле она што сте го барале.

4

Maria Kokkonen

The VOICES team has started a new year and a new decade with fresh ideas and promises.

When all of the Christmas and New Year holidays have finished, it’s time to look at the year 2010 and think about your goals for this year.

Главната цел е наредната година ова време да не мислите дека сте ја пропуштиле вашата година. За време на оваа година тимот на VOICES ви ветува дека ќе ви помогне.

Finding your goals and ways to reach them could be hard, but usually it’s the little things that take us closer to our dreams and before you’ve noticed - you have found what you were looking for.

The main thing is that this time next year you don’t think that you’ve missed your year.

editorial

Ќе ви донесеме нови идеи и начини на живеење и патувањe. Се надеваме дека оваа година ќе имате многу добри авантури и време за да уживате во вашиот живот.

During this year the VOICES team promises to give you our help.

We’ll bring you new ideas and ways to live and travel.

We hope that this year you have good adventures and time to enjoy your life.

Missed the

EDITORIAL in Albanian here ?

“VOICES” team needs your help. If you can translate from English to Albanian and care to make a difference, contact us right now:

voices@vcs.org.mk

, Evropsko graganstvo: Koncept soodveten za cela Evropa?

Ludivine Egounleti

Официјално, „Европско граѓанство“ е статус воведен по Договорот од Амстердам во 1992 година и се однесува на земјите-членки на Европската унија (ЕУ). Но, не е само тоа, туку исто така е и концепт кој европските политичари се трудат да го направат што поголем и колку што е можно „поапстрактен“… Еве не, во 2010 година, ЕУ има доста долго минато и се надева на долга иднина, но „духот на ЕУ“ е присутен скоро насекаде во Европа. Навистина, Македонија се уште не е дел од ЕУ, но е европска земја, во исчекување да се интегрира во ЕУ и се обидува да се вклопи во „европската рамка“. Всушност тоа веројатно се случува со разните програми како што се Еразмус, ЕВС, младински размени и разни закони – како забраната за пушење на јавни места и така натаму. Македонија и другите балкански држави влегуваат во ЕУ чекор по чекор или барем во европската рамка.

„Европска рамка“ или „Европски дух“, па што се случува со „Европско државјанство“…?

Но поголемиот дел од времето, волонтерите не се гледаат себеси како европски граѓани во онаа мера до која сакаат политичарите. На крај, различни гледишта доаѓаат од разни места, во врска со ова „Европско граѓанство“ во балканските УЛА СЛАВИНСКА: возраст: 25 град: Врокло (Полска); сега Скопје „Сметам дека европското граѓанство треба да значи дека сите луѓе кои живеат во Европа се еднакви и ги уживаат истите права. Но нажалост не е така. Пред да влеземе во ЕУ, јас воопшто не се чувствував како дел од европското граѓанство. Сега е подобро, можеме да патуваме каде сакаме, можеме да студираме во разни држави, но сепак постојат премногу стеротипи и предрасуди и сепак понекогаш не се чувствувам како дел од Европа. Исто така, многу пати сум видела какви проблеми имаат моите пријатели од поранешните југословенски републики и Украина...се уште им требаат визи и кога сакаат да патуваат се уште треба да

Сето ова се чини како доказ дека европските програми се исто така направени за млади луѓе од Балканот да го почувствуваат овој „Европски дух“ – дека тие треба да се почувствуваат како да припаѓаат таму, подобро да се вклопат во оваа европска рамка. На некој начин сето ова има смисла, но сепак е и контрадикторно. Како може младите луѓе од Балканот да се чувствуваат како „европски граѓани“ ако единствено им се дозволува да се вклопат во европските вредности? Се уште не им се дозволува да прават практични и чувствителни работи, како на пример слободно да патуваат, да работат во ЕУ, да живеат таму и така натаму... Конечно тие се во можност да ги почувствуваат „Вредностите на Европската унија“, но не и да ги изнесат „Балканските вредности“ надвор.

пополнуваат разни документи... „Меѓутоа, како дел од разни младински размени, а сега и од Европскиот Волонтерски Сервис, се почувствував како дел од обединета Европа. Допрва ќе видиме всушност колку сме обединети“. МИКИ ДАНАИЛОСКИ возраст: 20 години град: Скопје „Можам да зборувам за европско граѓанство бидејќи не го чувствувам овде... Но гледајќи на државите кои се дел од ЕУ, нивниот живот, нивното однесување, тие се многу поразлични... Па така Европјаните имаат долга традиција заснована на многу историски настани која ги соочи со голем развој од секој аспект (што не е случај и тука). Не се чувствувам како дел од европското граѓанство, но учествував на неколку размени па тоа понекогаш ме прави да се почувствувам како европски граѓанин“.

БИЛЈАНА: возраст: 25 град: Ресен „Тоа треба да се однесува на сите луѓе кои географски припаѓаат на Европа, не само на земјите-членки на ЕУ или најпривилегираните држави. Досега не сум се почувствувала како дел од европското граѓанство, но со слободниот визен режим можеби ќе се почувствувам“. АГЊЕШКА КЛЕЈН возраст:20 град: Варшава (Полска) „Се чувствувам како дел од европското граѓанство и би сакал да бидам учесник во проекти за млади луѓе. Меѓутоа, се чувствувам како европски граѓанин иако не сум учесник во такви проекти“.

5

тема на месецот

На пример, според официјалната веб страна, главната цел на младинските размени и на програмата „Млади во акција“ е да се „промовира активното граѓанство на младите луѓе воопшто, а особено нивното европско граѓанство“, што покажува дека во овој случај се работи за „состојба на умот“, бидејќи инаку „земјите партнери“ како Македонија не би можеле да учествуваат. Така е и со ЕВС и ЕВС обука – се во врска со „Европското граѓанство“ кое европските волонтери треба да го промовираат, почувствуваат, искусат.

држави. Кога се работи за млади луѓе, тие се притискаат да заминат на ЕВС, да учествуваат во младински размени, да одат на Еразмус, градејќи го своето „Европско граѓанство“, но во исто време не им се дозволува да заминат и слободно да работат во земјите-членки на ЕУ. Кога слушате вести однадвор, често се вели дека балканските држави се уште не се стабилни и затоа не се подготвени да се интегрираат во ЕУ. Или дека државите и границите се уште не се дефинирани, и затоа тие прво треба да станат граѓани на дефинирана држава пред да станат граѓани на ЕУ.

QYTETERIMI EVROPIAN: KONCEPTI I PËRSHTATSHËM PËR TË GJITHË EUROPËN? Nga LUDIVINE EGOUNLETI

Z

yrtarisht, “qyteterimi evropian” eshte i vendosur statusi pas Traktatit të Amsterdamit në 1992 dhe drejtuar vendeve anëtare të Bashkimit Evropian (BE). Por jo vetëm atë, por gjithashtu një koncept që politikanët evropianë janë duke u përpjekur për ta bërë atë më të mëdhe dhe sa më shumë të jetë e mundur “poapstrakten ...

6

Këtu, në 2010, BE-ja ka një histori shumë të gjatë dhe shpresat për një të ardhme të gjatë, por “frymën e BE-së“ është i pranishëm pothuajse kudo në Evropë. Në të vërtetë, Maqedonia ende nuk është pjesë e BE-së, por është një vend evropian, në pritje për tu integruar në BE është duke u përpjekur që të përshtatet në kornizë “evropiane”. Aktualisht kjo ndoshta ndodh me programe të ndryshme të tilla si Erasmus, EVS, shkëmbimet rinore dhe ligjeve të ndryshme - të tilla si ndalimi per pirjen e duhanit në vende publike dhe kështu me radhë. Maqedonia dhe vendet e tjera ballkanike të hyjnë në BE hap pas hapi, ose të paktën brenda kornizes Evropiane.

tema e muajit

“Korniza evropiane” apo “shpirtin evropian”, pra se çfarë ndodh me shtetësi “Europiane” ...?

Për shembull, sipas faqes zyrtare të internetit, qëllimi kryesor i shkëmbimeve të te rinjve dhe programin “Rinia në Aksjon” është të “promovojë qytetarisë aktive të të rinjve në përgjithësi, dhe veçanërisht shtetësinë e tyre europiane”, e cila tregon se në këtë rast ka të bëjë me “gjendje mendore”, sepse përndryshe “shtetet partnere” si Maqedonia nuk mund të marrin pjesë. Ashtu eshte EVS dhe trajnimin EVS - në lidhje me “qyteterimin evropian” që vullnetarët Evropian duhet ta promovojne, të ndjejne, përvoje.

Por pjesen me te madhe te kohës, vullnetarët nuk e shohin veten si qytetarë evropian në shkallën në të cilën politikanët duan. Së fundi, pikëpamje të ndryshme që vijnë nga vende të ndryshme në këtë shtetësi “Europiane” në vendet e Ballkanit.

Biljana: Mosha: 25 Qyteti: Resnjë “Kjo duhet të zbatohet për të gjithë njerëzit të cilët i përkasin gjeografiskisht ne Evropë, jo vetëm të vendeve anëtare të BE-së ose shtetet me te priveliguara. Unë kurrë nuk jam ndjerë si pjesë e shtetësisë evropiane, por nga regjimi i vizave ndoshta mund të ndjehem e lirë.

Miki DANAILOSKI Mosha: 20 vjet Qyteti: Shkup "Unë mund të flas për qyteterimin evropian sepse nuk e ndjej këtu ... Por, në kërkim në vendet që janë pjesë e BE-së, jeta e tyre, sjellja e tyre, ata janë shumë të ndryshme ... Pra Evropianët kanë një traditë të gjatë të bazuar në shumë

Kur është fjala për njerëz të rinj, ata janë të ftuar të largohen EVS, për të marrë pjesë në shkëmbimin e të rinjve, për të shkuar në Erasmus, duke e ndërtuar “shtetësine e tyre evropiane”, por gjithashtu nuk lejohet të lënë të lirë dhe lirisht të punojne në vendet e Shteteve Anëtare të BE. Kur dëgjoni lajme nga jashtë, shpesh thuhet se vendet e Ballkanike ende nuk janë të qëndrueshme dhe për këtë arsye nuk jane te gatshe për t’u integruar në BE. Apo se kufijtë e shteteve nuk janë përcaktuar ende, dhe prandaj ata i parë duhet të bëhen shtetas të shtetit te përcaktuar para se ata të bëhen qytetarë të BE-së. E gjitha kjo duket si prove se programet evropiane janë bërë edhe për të rinjtë nga Ballkani të ndjejne të shpirtin “evropian” - se ata duhet të ndihen si te përkasin atje, më mirë që të përshtaten në kuadrin evropian.

Në një mënyrë e gjithë kjo ka kuptim, por është kontradiktor. Si mund të rinj nga Ballkani të ndihen si “qytetarë evropianë”, vetëm nëse ato janë të lejuar të përshtaten në vlerat evropiane? A nuk lejohet ende për të bërë çështje praktike dhe të ndjeshme, të tilla si te udhëtojnë të lirë, për të punuar në BE për të jetuar atje dhe kështu me radhë ...

ngjarje historike që janë përballur me një zhvillim të madh të çdo aspekt (e cila nuk është rasti këtu). Unë nuk ndihen si pjesë e qyteterimit evropian, por ka marrë pjesë në disa shkëmbime me te rinj që nganjëherë më bën të ndjehen vetëm si një qytetar evropian.

Ula Slavinska: Mosha: 25 Qyteti: Vroklo (Poloni) është tani Shkup "Unë mendoj se shtetësi evropiane do të thotë që të gjithë njerëzit që jetojnë në Evropë janë të barabartë dhe gëzojnë të drejta të barabarta. Por për fat të keq ajo nuk është. Para se të hyjme ne BE, unë nuk do të ndjehen si pjesë e shtetësisë evropiane. Tani është më mirë, mund të udhëtojme ku duam, ne mund të studiojnë në vende të ndryshme, por ka shumë sterotipi dhe paragjykimet, dhe nganjëherë ende nuk ndjehem si pjesë e Evropës. Gjithashtu, shumë herë e kam parë ndonjë problem me miqtë e mi nga

ish-republikat jugosllave dhe Ukraina ... ende nevojë për viza, nëse ata dëshirojnë të udhëtojnë ende duhet të plotësojne dokumente të ndryshme ...

"Megjithatë, si pjesë e shkëmbimit të të rinjve, dhe tani edhe nga Shërbimi Vullnetar Evropian, u ndjeva si pjesë e një Evrope të bashkuar. Megjithatë do shohim në të vërtetë sa jemi të bashkuar. " AGNJESHKA Klein Mosha: 20 Qyteti: Varshavë (Poloni) "Ndjehem si pjesë e shtetësisë evropiane dhe do deshiroja të isha një pjesëmarrëse në projekte për të rinjtë. Megjithatë, ndihem si një qytetar evropian, edhe pse unë nuk kam marrë pjesë në projekte të tilla “.

EUROPEAN CITIZENSHIP: A CONCEPT SUITABLE FOR THE ENTIRE EUROPE?

By LUDIVINE EGOUNLETI

E

uropean citizenship is officially a status introduced after 1992’s Amsterdam treaty, and is valuable for members of European Union (EU) countries. But it’s not only that, it is also a concept that European politicians try to make as large as possible, and as ‘abstract’ as possible …

Here we are, in 2010, the EU already has quite a long past, and is looking forward to a long future, but the ‘EU spirit’ is present almost everywhere in Europe. Indeed, Macedonia is not yet part of the EU, but it is a European country, looking forward to integrating into the EU, and trying to fit into the ‘European frame’.

That’s actually what seems to happen with the different programs like Erasmus, EVS, youth exchanges, and different laws - like the banning of smoking in bars, and so on.Macedonia and other Balkan countries are getting into the EU step by step, or at least into the European frame.

‘European frame’ or ‘European spirit’, so, what about ‘European citizenship’…?

But most of the time, the volunteers don’t see themselves as European citizens as much as politicians would like them to. Finally, different points of view come from different places, concerning this ‘European citizenship’ in Balkan countries.

BILJANA: age: 25 city: Resen

All of this seems evidence that European programs are also made for youngsters from the Balkans to feel this ‘European spirit’ - that they should feel like they belong to it, to better fit into this European frame.In a way all of this is making sense, but it’s also contradictory. How can young people from the Balkans feel like ‘European citizens’, if they are only allowed to fit with European values? They’re still not allowed to do practical and sensible things, such as travel freely, work in the EU, live there, and so on ... They are finally able to experience ‘European Union values’, but not to bring ‘Balkan values’ abroad.

ments in every aspect (which is not the same case here). I don't feel a part of European citizenship, but I was a participant on a few exchange projects so that sometimes made me feel like a European citizen.”

“It should refer to all the people that belong geographically to Europe, not just for the member countries of EU, or the most privileged countries. Until now I don’t ULA SŁAWIŃSKA: feel a part of European citizenship, but age: 25 after the visa free regime maybe I will.” city: Wrocław (Poland); now Skopje MIKI DANAILOSKI age: 20 years old “I think European city: Skopje citizenship should mean that all “I can talk about people, who live European citizenin Europe, are the same and have the same ship because I don't rights. But unfortunately it's not like that. feel it here... But looking at Before we came to EU, I didn't feel a part of the countries that are part of the EU, their European citizenship at all. life, their behaviour, are much differ“Now it’s better, we can travel wherever we ent... So Europeans have a long tradition want to, we can study in different countries, based on very historical happenings that but still there are too many stereotypes and brought them in front with big developprejudices and still I sometimes don't feel

like a part of Europe. Besides, many times I’ve seen how many problems my friends from former Yugoslav countries and the Ukraine have...they still need a visa, when they want to travel they still need to fill out many documents...

“However, being a part of youth exchanges, and now the European Voluntary Service, has helped me to feel a part of united Europe. We will see just how united we are.”

AGNIESZKA KLEJN age:20 city: Warsaw (Poland) “I feel a part of European citizenship and I would like to be a participant of projects for young people. Besides, I feel like a European citizen even without being a participant on those projects.”

7

topic of the month

For instance, the first aim of youth exchanges and of the ‘Youth in Action’ program, is, according to the official website, to “promote young people’s active citizenship in general and their European citizenship in particular”, which shows that in this case it’s a ‘state of mind’, otherwise the ‘partner countries’ like Macedonia, couldn’t participate. So it is with EVS and EVS training - all about ‘European citizenship’ the one that the European volunteers have to promote, to feel, to experience.

When it comes to young people, they are pushed to go on EVS, to participate on youth exchanges, to go on Erasmus, building their ‘European citizenship’, but at the same time they are not allowed to go and work freely in EU countries.When you listen to news from abroad, it’s often said that Balkan countries are not yet stable and therefore are not yet ready to integrate into the EU. Or that countries and borders are not finished, so they first have to be citizens of a defined country, before being citizens of the EU.

Voks Pop: Makedonija, Irska, Polska Во духот на “Европско граѓанство”, овој месец еден член на тимот на VOICES Ула Славинска излезе на улиците на Скопје, за да ги праша Македонците што тие знаат за две различни Европски држави. Во исто време, на волонтерите на ЕВС Кристофер и Андржеј (од Северна Ирска и Полска ) им беше дадена задача да ги прашаат луѓето во нивните домашни држави што знаат тие за Македонија.Резултатот беше интересен микс на културна размена.Еве што рекоа луѓето...

... за Македон

млади во Европа

8

ија:

от, неколку ање за Балкан аш пр о чн ти лема ” Ова е проб а на нив...” жава дека им припаѓ ат рд тв Таа е мала др ви жа др ар Македонски. ска нд ом са он ек ек Ал а ш на “Горди се наоѓа во ло се и т ос ма ик ле ол го разн има но со етничка опје, но Охрид Ск е ад гр н состојба.Главе оча од Полска ост.”-Кашка Мир историска важн можам да ја Македонија. Не за то ш што ни ш ба главен град, со “Не знам ама м поим кој е дел ма не ла , би па ма ли торија. Да покажам на ис та на ш га се м и пак верува но се граничи ил м сигурен – не су Не ? дни ви жа др типичен “погле од Советските кажам. Ова е да рна л ве ае Се зн , т би ил, Белфас искрено , не р ;)”- Граем Не во го од н” ро го овој мо Ирска а и има со Југославиј те поврзана уш екрасни се пр е и, а ск иј “Македон ар Македон нд са ек се Ал о. имет облеми за да проблеми со гаш постојат пр ко не по и и ин но пусти план од Полска ата” – Томек Б. помине границ со што ужива источна Европа го ју во а чките оѓ на ет и заледува “Македонија се а есен и прол ат аг јадат бл и , ” та ар ле ен ристат “Д во топлите Ко и. ск он ед ак т М страшни...! зими. Зборуваа има земјотреси кои се многу ш га вечера. Понеко рна Ирска , Дери од Севе – Лиса Валкер со сликовити ска држава ен ов сл ска го Ју а ракија и шоп “Таа е бивш зведувач на ои Пр цка лс и. Ха ел – ед ” брзаат планински пр когаш ниаде не ни те ци он ед ак салата. М Ј. од Полска чнока е мала исто ја, долго! Знам де ти ае ш тр ма по ро си да “Ова нема но страда од ат ој ер јв но на ве ја а ко ), има цр европска земј у 20 години ол т ок аа ( им а и ад згодни релативно мл се изгледа се . по је оп те Ск ни е же ад е, гр жолто знам м! Главен ти ки лс ба уд лен ф Ирска интернациона аст , Северна Куиглеј , Белф ри Те ”се е Тоа

... а

ците реко што Македон

а за Северна

Ирска

д власт на Ирска е по на ер ев дина. С s, Guinnes во 2004 го ка рс И на “Лепрекони, а Танасков – Унификациј ” – Гордан ка рс И Британците. за треба виза (Сеуште) ми Скопје там. Дожд л да го посе ка са би е не Лабоски а, место ко а музика. – Ја сн ра “ИРА, Европ ек пр и ) врне дожд (сакам кога Охрид” ија ” – Гоце Дожд, Маф s, es nn ui G Хобити, “Шамрокс , хрид О ки Стојановс

Гоце

... а што

Македон

ците рек оа за По лска: “Убави ж ени... мн огу друш Танасков твени и од Скопје добри

луѓе”– Го рдан “Прекрас ни девојк и , посетам, Европа” – пиво, зима, мест о што са Јане Лаб кам да го оски Охр ид “Овесна каша, пр екрасни живот...”полиња, Гоце Сто палачинки јаноски О , “пиероги хрид ”,

Гордан

Vox Pop: Macedonia, Ireland, Poland In the spirit of ‘European citizenship’, this month VOICES team’s Ula Slawinska took to the streets of Skopje, to ask some Macedonians what they know about two different European countries.

At the same time, EVS volunteers Christopher and Andrzej (from Northern Ireland and Poland respectively) were charged with the task of asking people in their home countries what they know about Macedonia. The result was an interesting cultural exchange of sorts. Here’s what the people said… …about Maced

onia:

“This is a proble matic question in the Balkans, claim it belongs a few countries to them...

They are proud of Alexander th e Great. It’s a sm with ethnic varie all country but ty and is in bad economic shap is Skopje, but e. The capital Ohrid is really historically impo Mirocha from Po rtant.” - Kaśka land

Macedonians

said about Po land: “Good looking wo men…very frien dly and kind pe dan Tanaskov, ople…” - Gor Skopje “Beautiful girls , beer, winter, place I’d like to Jane Laboski, O visit, Europe hrid 9” “Buckwheat po rridge, beautif ul fields, panc life…” - Goce St akes, ‘pierogi’, ojanoski, Ohrid

youth in Europe

“I know literally NOTHING abou t Macedonia. Co out on a map, ha uldn’t point it ve no idea what the capital is, wh or recent histor at it borders y. Is it a former Soviet state? No think so but I ho t sure - don’t nestly couldn’t tell you. There’ ‘take a look at s your obligator this moron’ quot y e ;)” - Graeme Northern Ireland Neill, Belfast,

…and what the

“Macedonia is still linked with Yugoslavia an with it’s name. d has problems Alexander the Great, beautiful desolate and us mountains but ually there are some problems the border.” - To with crossing mek B from Po land

“Macedonia is in south easter n Europe wher summers, mild e it enjoys hot autumns and springs and fre They speak Mac ezing winters. edonian. They use ‘Denar ’ an has earthquakes d eat dinner. It sometimes, wh ich is scary…!

Derry, Northern - Lisa Walker, Ireland “It’s a former Yu goslavian coun try with pictures sides. Productio que mountain n of rakija and shopska salad. people are neve Macedonian r in a hurry!” - Ha lszka.J, from Po land “This won’t take long! I ‘know’ it’s a small ea an country whic stern Europe h probably suffe rs from poverty young (about 20 , is relatively years), has a re d and yellow fla are most likely g, the women hot and they ha ve an internat team! The capi ional football tal is Skopje. Th at is all.” - Terry fast, Northern Ire Quigley, Belland

…and what the Macedon

Terry

ians said about Ireland:

by the BritNorthern Ireland occupied “Leprechaun, Guinness, a for Irevis d in 2024. I (still) nee ish. Unification of Ireland Skopje land.” - Gordan Tanaskov, e when it’s I’d like to visit. Rain (I lov “IRA, Europe, and place rid Oh i, sic.” - Jane Labosk raining) and beautiful mu Goce Sto inness, Rain, Mafia.” “Shamrocks, Hobbits, Gu janoski, Ohrid

Kaśka

Vox Pop: Maqedoni, Irlandë, Poloni Në frymën e “shtetësinë evropiane”, Slawinska Ula këtë muaj ekipi I “VOICES” dolën në rrugët e Shkupit, për të pyetur disa maqedonas se çfarë dinë rreth dy vendeve të ndryshme evropiane.

Në të njëjtën kohë, vullnetarët EVS Christopher dhe Andrzej (nga Irlanda Veriore dhe Polonia përkatësisht) ishin ngarkuar me detyrën për të pyetur njerëzit në vendet e tyre se çfarë dinë në lidhje me Maqedoninë. Rezultati ishte një shkëmbim kulturor interesant . Ja çfarë populli i tha ... ... Për Maqedon

... Dhe ç

farë tho

në ma

it për Ir qedonas

“Kjo është një çështje problem atike në Ballkan thonë se ajo i ta , disa vende kon atyre ...

“Ata janë krenar ë për Aleksand rin e Madh. Ës vogël por me va htë një vend i rietet etnik dhe është në gjendj nomike. Kryeqy e të keqe ekoteti është e Sh kupi, por e Ohr historikisht i rë i është vërtetë ndësishëm. “- Ka ska Mirocha ng a Polonia “Unë e di kuptim in e fjalës ASG JË për Maqedon ta gjej atë në nj inë. Nuk mund ë hartë, nuk ka m idenë se cili me cilat vende është kryeqyte ajo kufizohet ap ti, o historinë e ko Është një shte hëve të fundit. t ish-sovjetik?

Nuk jam i sigu kështu, por un rt - nuk mendo ë sinqerisht nu j k mund t’ua th obligimi juaj t’i em juve.Është ‘hidhni një sy kë sa j;) “- Graeme Ne Irlanda Veriore ill, Belfast,

landën:

britan tuar nga h s u p t u Veri vojë për Irlanda e ë (ende) kam ne , s s e n in aun, Gu dës në 2024. Un , Shkup “Leprech n ov n Tanask ikimi i Irla if i “- Gorda ikët. Un . ë d n izitoj. Sh la në Ir doja ta v i, Ohër të vizë për o d unë osk endin që ukur. “- Jane Lab ë, dhe v b p të ro v ë E ik , z “IRA-s i) dhe mu oce Sto ur bie sh fia.” - G a M , n (pëlqej k iu , sh uinness 10 obbits, G H , s k c “Shamro hër O janovski,

të rinjtë në Europë

inë:

“Maqedonia ës htë e lidhur ende me Jugosllavinë leme me e em dhe ka prob rin. Aleksandri i Madh, malet shkretë që zako e bukur por të nisht haset në disa probleme fitar. “- Tomek B në kalimin ku nga Polonia “Maqedonia ës htë në Evropën jug lindore ku nxehtë, vjeshtë gëzon verë të dhe pranverë të butë dimër m flasin në gjuhën e ngrica. Ata maqedonase. At a përdorin ‘den darkë. Ajo ka të arë dhe hanë rmete ndonjëhe rë, e cila është Lisa Walker, SK e frikshme ...! , Irlandën e Ve riut

“Është një vend I ish-Jugosllavi së me anët e toreske. Prodho maleve pikhet rakija dhe sallatë shopska. donas nuk ësht Populli maqeë kurrë me nxiti m! “- Halszka.J, nga Polonia “Kjo nuk do të marrë kohë! E di, është një ve Europës Lindor nd i vogël I e I cilI ndoshta vuan nga varfë tivisht i ri (rreth ria, është rela 20 vjet), ka një flamur të kuq dh gratë duhet të e të verdhë, jenë të flakta dh e ata kanë një ndërkombëtar! ekip të futbollit Kryeqyteti ësht ë e Shkupi. Kjo ës “- Terry Quigley htë e gjitha. , Belfast, Irlanda Veriore

Lisa

... Dhe çfarë thon

ë maqedonasit pë r

Poloninë: “Gratë duken. buku r .. shumë miqëso rë dhe njerëzit jan mirë ...” - Gordan Ta ë të naskov, Shkup “Vajza të bukura, bir ra, dimër, vendin që do të doja të vizito Europa” - Jane Labo j, ski, Ohër “Qull hikërror, fusha të bukura, petulla, ‘pierogi’, jeta ...” - Go Stojanovski, Ohër ce

Halszka

Лекции за културата во Копенхаген Паула Коковкин

П

ишувањето на колумна за конференцијата за климатски промени во Копенхаген (COP15) излезе дека е многу покомплицирано од тоа што првично очекував... А, што очекував? Мислев дека светот е совршен. Дека кога луѓето кои имаат можност да ги решат проблемите и кои имаат заеднички цели ќе се соберат на едно место, тие ќе превземат важен чекор и ке дојдат до пресвртна точка. Од 7 до 18 Декември 2009, претставниците на 192 држави се собраа во Копенхаген за да учествуваат на конференцијата организирана од ОН за да разговараат за борбата против климатските промени. Имаше многу работа за основните прашања; многу важна фаза од подготовките беше “Климатски Промени: Глобални Ризици, Предизвици и Одлуки” научна конференција, која се одржа во Март 2009.

По 2 недели разговорите го имаа резултатот – две и пол страници на нелегално-обврзувачки-договор со општ текст кој има за цел да се соберат 100 билиони долари за сиромашните држави кои страдаат од климатските промени, да се сопре затоплувањето и да не се дозволи да надмине 2 целзиусови степени. Голем дел од парите ќе се соберат од бизниси а само мал процент ќе бидат покриени од владите, што значи дека одсега борбата против последиците од глобалното затоплување ќе ја водат приватни претпријатија. По завршувањето на конференцијата настана големо разочарување од резултатите помеѓу двете заинтересирани страни, претставниците на земјите учеснички и жителите на светот кои ја следат конференцијата; за чии места на живеење одлуките се донесуваа. “Свесни сме дека резултатот од Копенхаген воопшто

Тешко е да се дојде до договор кога се има различни позадини и вредности. Никој на конференцијата не го негираше проблемот, но желбата да се реши истиот е различна за различни држави. Акцентот на одредени делови од животот е различен во зависност од културата, економијата и вредностите – кои доагаат од историјата на државата, а историјата се формира од вредностите и одлуките кои се донесуваат. Како додаток се и личните цели на државните преставници – некои се грижат за сопствената кариера, некои гледаат на светот со пошироки погледи. Да се сместат заедно 192 вакви приказни и да се проба да се дојде до одредени одлуки кои ќе влијаат на целокупниот живот на земјата, и кои ќе ги поведат сите на заеднички пат, звучи речиси невозможно.

11

Ecology

Пред почетокот на конференцијата сите имаа високи очекувања- конечно, можност да се дојде до соработка во име на спас на светот. Генералниот секретар на ОН, Бан Ки-Мун, веруваше дека “иднината на човечката хигиена лежи во конференцијата за климатските промени во Копенхаген”. Целта пред конференцијата беше да се дојде до легално обврзувачки договор – договор за намалување на емисијата на штетни гасови во воздухот и борба против последиците од глобалното затоплување.

не одговара на потребите на природата и луѓето ” рече Министерот за животна средина на Шведска , Андреас Карлгрен. Иако многу од шефовите на државата инсистираа на тоа дека она што се случи во Копенхаген е само почеток и дека ќе се работи на добивање на поконретен договор. Резултатот од конференцијата е добар пример за тоа што се случува кога ќе се судрат различни култури.

CULTURAL LESSONS IN COPENHAGEN Paula Kokovkin

W

Ecology

12

riting an article on the Copenhagen climate conference (COP15) turned out to be more complicated than I had first expected…

Oh, so what did I expect? I expected that the world is perfect. That when people come together who have opportunities to fight problems and have common goals, that they will reach some serious breakthrough and turningpoints.

From December 7 until 18, 2009, the representatives of 192 countries came together in Copenhagen to participate in a conference organized by the UN to discuss the fight against climate change.

pants of the world following the conference; over whose living places the decisions were made.

“We are aware that the outcome of Copenhagen doesn’t at all match the needs of (the) climate and of mankind” said the environment minister of Sweden, Andreas Carlgren.

Although many of the heads of states insisted that what happened in Copenhagen is just the beginning and work will be done to reach a more definite contract.

There was a lot of groundwork to be done; an important stage of the preparation was the ‘Climate Change: Global Risks, Challenges and Decisions’ scientific conference, which took place in March 2009.

Before the start of the conference everyone’s expectations were high – finally there’s a possibility to reach collaboration in the name of saving the world.

The Secretary-General of the UN, Ban Kimoon, believed that the “future of humanity hinges on Copenhagen climate conference.”

The result of the conference is a good example of what happens when different cultures clash.

It is difficult to reach an agreement with so many different backgrounds and values in hand.

Nobody at the conference denied the existence of the problem, just the wish to solve it is different for different countries.

Emphasis on certain sides of life are different depending on culture, economy and values which come from the history of the country, and the history is greatly formed by the values and the decisions made.

The goal before the conference was to reach a legally binding agreement - one that obligates all countries to reduce CO2 emission and to fight the consequences of global warming.

After two weeks the discussions reached their result - two and a half pages of not-legallybinding general text which sets an objective to collect 100 billion dollars for poor countries that are suffering because of the warming climate, and to stop the warming so it won’t rise over 2 degrees Celsius.

Most of the money will be collected from businesses and only a small percentage will be covered by the governments, so from now on most of the fighting with the aftermath of global warming will be done by private enterprises.

After the end of the conference there was disappointment with the results among both the representatives of the participating countries and occu-

Additionally, there are the personal aims of the representatives of the countries – some consider their career, some look at the world with a broader mind.

To put together 192 stories of this kind and try to reach a specific decision that will influence the whole of life on earth, and will make everyone move forward down a common road, sounds near impossible.

“Сопотско”: Битолскиот конзулат на пиво и музика Од Томас Марчинкевичус

С

игурно веќе ја имате забележано големата бела фонтана во градскиот парк во Скопје.Неколкуте клупи во нејзина близина се совршени за пиење на црвено Македонско вино во долгите есенски или пролетни квечерини. А кафичот во близина на фонтаната, кој го носи невообичаеното име “Сопотско” е, според нашето скромно мислење, совршеното место за пиво кога ќе залади.

Пивото не е евтино овде, ниту пак храната, но и двете работи се добри, особено добри се сендвичите или нивниот специјалитет, топено сирење со пиво. Атмосферата овде е пријатна дури и без облаците од чад од цигари, а и вработените се опуштени, фини и ќе ви го заменат кафето без пари, доколку го послужиле ладно. Потоа веројатно ќе седнат со вас на маса и ќе ве придружат со едно или две пива со вас. “Сопотско” е познато како “Битолски Конзулат”, ни кажа келнерот: “Кафулето се отвори пред две години и се претвори во собиралиште на Битолските бегалци во Скопје”. Тој додаде:”Тоа не значи дека овде не доагаат луѓе од други градови. Некои мислат дека “Сопотско”е место за боеми. Всушност, разни луѓе доаѓаат овдe: интелектуалци, глумци, професори, готвачи и студенти, богати и сиромашни, млади и стари”. Кафулето е познато по неговото квалитетно музичко опкружување и повремените концерти на многу познати алтернативни Македонски групи. Програмата не е фиксна, (секогаш можете да ја најдете на нивниот фејсбук профил), но и покрај тоа,

“Сопотско” го преферираат музичари како “Фолтин”, ”Љубојна”, ”Сашка Костова”, ”Калевала” и многу ДиЏеи. “Сопотско” има многу лица. Преку ден е удобно, модерно место за ручек, каде младите двојки доаѓаат на кафе, а универзитетските професори ги читаат дневните весници. Во ноќите за време на неделата, е мирно кафуле каде ја започнувате вечерта со едно или две пива, без многу гужва и е исполнето со пријатен звук на млади едуцирани луѓе кои разговараат. А за време на викенд може да се претвори во преполна концертна сала. Можеби најдобриот дел е, секако, опуштениот однос на вработените и на посетителите. Во местото нема простор за формалности и тоа е тоа што им овозможува на сите да се чувствуваат толку пријатно. А за најважната работа нé потсети келнерот: “Oвде можете да најдете таква ракија каква што нема никаде на друго место”.

Place to Be

Штабот ”Сопотско” се наоѓа во една од старите кул згради кои останале од големиот земјотрес од 1963 година , кој го претвори претходно убавиот град Скопје во куп од рушевини.Врвот на убавината е старомодниот балкон, кој ги лечи болните срца на сите пушачи во Скопје по забраната за пушење во затворен простор од 2010.

13

‘Sopotoski’: konsullata e Bitollës për birrë dhe muzik Nga Tomas Marcinkevicius

Me siguri e keni vërejtur fontanën e cuditshmë në qytetin e Shkupit. Disa bankë afër asaj janë ideale për të pirë venën e kuqe të Maqedonisë gjatë vjeshtës dhe pranverës së hershmë. Dhe barri afër fontanës, me emrin e tij të cuditshëm ‘Sopotosko’, është vendi i mirë për të pirrë birrë kur koha nxehet.

млади Place воto европа Be

14

Ndërtesa e ‘Sopotosko’ është një ndërtëse e mahnitshme dhe e vjetër, që e ka mbijetuar tërmetin e 1963 që e shëndëroi qytetin e Shkupit në një greminë shkëmbesh.

Një nga pjesët e saja mahnitëse është edhe ballkoni i saj, e cila vjen në shpëtim të duhan pirësve mbas ligjit te duhanit te sjellur me 2010.

Birra nuk është e lirë këtu, as edhe ushqimi. Të dyjat janë të mira, sidomos sandvici ose specialiteti i tyre snaksat e birrës me aromë djathi. Atmosfera këtu është e këdshme, edhe pse nuk pihet duhani, staffi është i relaksuar. Ata janë zemër mirë, dhe do ta ndronin kafen tuaj falas neqoftëse është servuar e ftohtë. Pas asaj ata do të ulen në tavolinën tuaj dhe do ti pinin disa bira bashkë me ju.

‘Sopotosko’ njihet gjithashtu si ‘Konsullata e Bitollës’, kamarieri na tha:”Barri u hap para dy viteve dhe tashmë është përë vendi i mbledhjes së refugjatëve të Bitollës në Shkup.

Ai shtoi:” Kjo nuk do të thotë se njerëzit tjerë nuk vinë këtu.

Aktualisht të gjitha llojet e njerëzve vinë këtu: intelektualët, aktorët, profesorët, gatuesit dhe studentët, të pasurit dhe të varfërit, pleqt dhe të rinjtë.”

Barri njihet për muzikën e tij kualitative dhe për grupet muzikore Maqedonase.

Oraro ështe i ndryshueshëm (ti mund cdoherë ta gjejsh atëne profilin e tyre te Facebook-ut), gjithashtu ‘Sopotosko’ është vendi i preferuar për muzikantët si ‘Foltin’, ‘Ljubojna’, ‘Sasko Kosova’, ‘Kalevala’ dhe disa DJ. ‘Sopotosko’ është i ndryshueshëm. Gjatë ditës vendi është i këndshëm, ku të rinjtë vinë për të pirë kafe dhe profesoret universitar i lexojnë gazetat e tyre. Gjatë vikendeve, është një barrë i rehatshëm për ta nisur natën me një birrë ose dy, jo shumë e zhurmshme. Dhe ne vikend mund te bëhet vendi i i koncerteve.

Ndoshta gjëja më e mire e saj është, sjellja dhe qëndrimi i i staffit dhe vizitorëve.

Të gjithë ndjehen shumë rehat.”Gjithashtu këtu mund ta gjejsh rakinë që nuk mund ta gjesh askund”-kamarieri shtoi.

‘Sopotsko’: the Bitolan consulate of beer and music

By Tomas

Marcinkevičius

You have probably already noticed the strange white fountain in the city park of Skopje. A few benches next to it are just perfect for drinking red Macedonian wine on long autumn or spring evenings. And the bar next to the fountain, bearing the strange name of ‘Sopotsko’, is, to our humble opinion, the perfect place to have a beer when the weather gets chilly.

The headquarters of ‘Sopotsko’ is one of the awesome old buildings left standing after the great earthquake of 1963 turned the formerly beautiful city of Skopje to a pile of smoldering rubble. The peak of its awesomeness is the old-fashioned balcony, healing the aching hearts of all Skopjean smokers after the 2010 indoors-smoking ban.

‘Sopotsko’ is mainly so called “Bitolski konsulat”, the bartender told us: “The bar was opened two years ago and became a gathering place for Bitolan refugees in Skopje.”

He added: “That doesn’t mean that people from other cities don’t come here. Some think that ‘Sopotsko’ is quite a bohemian place. Actually, all kinds of people come here: intellectuals, actors, professors, cooks and students, rich and poor, young and old.”

‘Sopotsko’ has many faces. During the day, it’s a cozy, fashionable lunch place, where young couples come for a coffee and university professors read their newspapers. On weeknights, it’s a calm bar to start your evening with a beer or two, not too crowded and filled with the nice sound of young educated people chatting. And on weekends it might become a crowded concert-hall.

Perhaps the best thing about it is, of course, the easy-going attitude of both the staff and the visitors. The place has no strings of formality attached and that’s what makes everybody feel so comfortable here. “Also, here you can find the kind of rakija that you couldn’t find anywhere else,” the most important thing – the bartender reminds us.

15

Place to Be

Beer is not cheap here, nor is the food. Both are good, though, especially sandwiches or their specialty cheese beer-snacks. The atmosphere here is easy-going even without clouds of cigarette smoke, and the staff are over-relaxed as well. They’re warm-hearted, though, and will change your coffee for free, if it was served cold. After that, probably, they will sit at your table and have a beer or two with you.

The bar is known for its quality music environment and occasional concerts of well-known alternative Macedonian bands. The schedule is irregular (you can always find it on their facebook profile), though ‘Sopotsko’ is favoured by musicians such as ‘Foltin’, ‘Ljubojna’, ‘Sasko Kostova’, ‘Kalevala’ and a pack of DJs.

ЦИРКУСОТ ДОАЃА ВО ГРАДОТ Od Krictofer Fleming

О

youth lifestyle in Europe

16

вој Март, два ЕВС волонтери кои се во Хрватска, планираат да го донесат нивното единствено театарско шоу во Скопје.

Тие се членови на групата “Cie Pantoufle 37” во која има волонтери од Португалија, Полска, Германија и Франција. Сите моментално работат во циркуска организација “Kamhram” во Сплит, Хрватска. Моменталната претстава е за две жени која ја изведуваат француските волонтери Адел Аугри и Јохана Бинет.Тие се надеваат дека ќе имаат и кратка балканска турнеја некаде во февруари или март 2010.Нивната обиколка ги вклучува Босна, Србија и Македонија. Јохана Бинет, разговараше со VOICES во врска со оваа малку необична драма. Таа ни рече:“Ова шоу е машавина од театар, танц и циркус. Го создадовме за една недела и го вежбавме уште две недели. Се вика “Tetê a Tetê ”.Го претставивме за време на фестивалот “На пјаци у шест” во Сплит минатиот декември ”. Јохана исто така ја опиша содржината на “Tetê a Tetê ” и изгледа дека има малку повеќе егзистенцијализам во темата- потсетува на познатата драма “Чекајќи го Годот” на Самуел Бекет. Таа рече: “Дејствието се случува во чекална. Прво има две различни сенки (луѓе кои се будат наутро). Потоа два лика влегуваат низ црвената завеса и седнуваат во оваа

“соба”. Помеѓу нив започнува чудна врска. Постојано ѕвони ѕвонче и еден глас извикува броеви. Чекаат да ги викнат, но за што...?” Таа додаде: “Што би правеле во чекална? Зборувате со личноста што седи до вас или читате списанија, танцувате, изведувате акробации...?” Во тој случај, би било фер да се каже дека, додека гледачите се поттикнати да размислуваат на прашањата поставени во драмата, тие исто така ќе искусат нешто интересно, нешто во целост поживо и посликовито, во спој од танц, акробации и театар во “Tetê a Tetê ”. Во духот на ЕВС волонтерството, Јохана и Адел ќе имаат работилници за младите и децата секаде каде што ќе настапуваат. Јохана рече: “Бараме организации кои се заинтересирани за нашата изведба и работилници (магија, жонглирање...). Доколку можете да ни дадете некои контакти би ни помогнало многу (се разбира, ние работиме бесплатно) ”. Таа додаде: “Би биле задоволни исто така, доколку би можеле да го делиме вашиот дом за неколку дена и ноќи...”. За повеќе информации во врска со датумите на “Tetê a Tetê ”, или за групната работилница на Јохана, пратете и e-mail на : joh.binet@hotmail.fr

The Circus Comes to Town

By Christopher Fleming

T

his March, two EVS volunteers based in Croatia, plan to bring their very own unique theatre show to Skopje.

They are members of a group called ‘Cie Pantoufle 37’, which includes volunteers from Portugal, Poland, Germany and France. They are all presently working at a circus organisation called ‘Kam-hram’ in the city of Split in Croatia.Their current production is a two-woman stage show performed by French volunteers Adèle Augry and Johanna Binet. They are both hoping to embark on a short Balkan tour sometime during February and March, 2010.

Their destinations include Bosnia, Serbia and Macedonia.

Johanna Binet, spoke to VOICES about this rather unusual play.

She said: “The show is a mix between theatre, dance and circus. We created it in one week then we have been rehearsing for two more weeks. The title is ‘Tête à Tête’. We performed during the festival ‘Na Pjaci u sest’ in Split last December.”

It might be fair to say then, that while viewers will be challenged to contemplate the questions raised in the drama, they will also experience something interesting, something altogether more colourful and visual, in the fusion or dance, acrobatics, and theatre in ‘Tête à Tête’. In true EVS volunteer fashion, Johanna and Adèle will also be running workshops for young people and children wherever they perform.

Johanna said: “We are looking for organisations interested by our performance and workshops (magic, juggling...)

If you can give us some contacts it would be a great help (of course we work for free).” She added: “We will also be pleased to share your home for some days and nights...”

For more information about dates for ‘Tête à Tête’, or about Johanna’s group’s workshops, email her at: joh. binet@hotmail.fr

K

y marshim, i dy EVS vullnetarëve te Kroacisë, planifikojnë ta sjellin shafqen e tyre teatrale ne Shkup.

Ata janë anëtarë të grupit ‘Cie Pantoufle 37’, i cili përfshin vullnetarë nga Portugalia, Polanda, Gjermania dhe Franca. Ata tani punojnë në cirkun te ashtuquajtur ‘Kamhram’ ne qytetin Split të Kroacisë. Shfaqja e tyre përbëhet prej dy vajzave Franceze, Adèle Augry dhe Johanna Binet. Ata të dyja shpresojnë të marin pjesë në një turne të shkurt nëpër Ballkan gjatë Shkurtit dhe Marsit, 2010. Destinacioni i tyre përfshin Bosnën, Sërbin dhe Maqedonin.

Johanna Binet në një intervist për VOICES rrëfej për lojën e tyre. Ajo tha: “Shfaqja është e përzier me teatër, cirkus dhe valle. Ne e krijuam atë për një javë por pastaj ushtruam edhe dy javë të tjera.“Titulli është ‘Tête à Tête’. Në shfaqëm gjatë festivalit ‘Na Pjaci u sest’ në Split Dhjetorin e kaluar.”

Johanna gjithashtu e përshkruajti përmbajtjen e ‘Tête à Tête’, dhe meqësa duket aty ka disa skena te shfaqes së njohur të Samuel Becketit ‘Duke pritur Godonë’.

Ajo tha:“Shfaqja zhvillohet në dhomën e ndejtjes. Sëpari aty shfaqen dy hije (njerëzit duke u zgjuar ne mëngjez). Pastaj dy lojtarë vinë përmes perdeve te kuqe dhe ulen në ‘dhomë’. “Në mes tyre nisën një marrëdhënie e cuditshme. Pastaj bie zilja

dhe dikush i thëret disa numra. Ata presin qe te thiren, por për cka ...?”

Ajo shtoi: “Cka do të kishe bë ti në dhomën e ndejtjes? Do të kishe biseduar me personin afër teje apo do të kishe lexuar ndonjë revistë, luajsh ose të bësh akrobacione ...?”

Atëherë do të ishte fer të them se, derisa shiquesit do të mundoheshin ti zgjedhnin pyetjet te shfaqura në dramë, ata gjithashtu do të përjetonin dicka më interesante, më shumë ngjyrëshe, me valle dhe akrobacione dhe gjithashtu teatrin e ‘Tête à Tête’.

Gjithashtu vullnetarët e EVS, Johanna dhe Adele do të organizojnë panaire për të rinjtë kudoqë të kenë shfaqe. Johanna tha: “Ne kërkojmë organizata të interesuara për performancën dhe panairet tona (magji, akrobacione...) Nëse mund te na gjeni kontakte do të ishim të kënaqur (natyrisht ne nuk punojmë për para).”

Ajo shtoi: “Ne gjithashtu do të ishim të kënaqur nëse ju do ta ndanit shtëpinë me ne për disa ditë ...”

Për më shumë detaje për ‘‘Tête à Tête’, ose për grupin e panairit të Johannasë, dërgoni email në: joh.binet@hotmail.fr

17

youth lifestyle in Europe

Johanna also described the content of ‘Tête à Tête’, and it seems there could be more than a hint of existentialism to the subject matter – reminiscent of the famous play ‘Waiting for Godot’ by Samuel Beckett.

She said: “The scene takes place in a waiting room. First there are two different shadows (people waking up in the morning). Then two characters are coming through the

red curtain and take a seat in this ‘room’. A strange relationship begins between them. Regularly a bell rings and a voice shouts numbers. They are waiting to be called, but what for…?” She added: “What would you do in a waiting room? Talking with the person sitting next to you, or reading magazines, dancing, doing acrobatics...?”

Dva stava za Kulturata na alkohol vo Makedonija Ема Оскарсон и Томас Марчинкевичус

Уште едно или ниедно?

На ова прашање се обидуваме да одговориме овој месец, а зборуваме

за алкохолот во Македонија. Ставовите ги искажуваат два члена на “VOICES” и на некои нивни познаници. Ема , која работи за “React”- група за подршка на алкохоличари во Скопје, не се има напиено ниту капка алкохол од 16та година. Томас, кој е голем уживач на пиво и ракија, не бил трезен две вечери по ред од својата 16та година.

lifestyle

18

Позитивно:Се е во ред доколу знаеш за доста

Против:Не треба алкохол за да се чувствувате добро

Томас: Македонците изгледа имаат добра култура за пиење. Во овие три месеци , колку што сум тука, видов само една тепачка во ноќен клуб. Тоа е МНОГУ почесто кај мене , во Северна Европа.

Ема: трезните луѓе во Македонија, неправедно ги сметаат за досадни. Треба да се разговара на ова прашање, особено во Јануари, кој се смета за “бел месец”. Многу луѓе ги креираат своите новогодишни одлуки а во нив е сместена и желбата за нивните навики за консумација на алкохол.

Исто така луѓето не се опијануваат како СеверноEвpопејците. Повеќето од нив не одбиваат пијалок , но го пијат пополека и си го знаат лимитот. Вообичаено , доаѓаат до степен на пеење и играње и не се обидуваат да продолжат понатаму.

“Жално е што луѓето го поврзуваат доброто расположение со алкохол” вели Василка Лалевска, член на “React”. “Среќата е многу голема и не се мери во чаши и шишиња”.

Можеби пак, се работи за вистинскиот избор на пијалоци. Вино и ракија, кои се многу популарни и квалитетни овде, имаат различно пијанство во споредба со пиво и водка. Додека пивото и водката ти го уништуваат расположението и некогаш те прават агресивен, за македонците најважна е еуфоријата, песните, танцот и хуморот.

Ема:Кога имав 16, патував многу во Шведска и други Европски земји на семинари за подршка на алкохоличари. Моите пријатели се фалеа за кратки патувања со брод до Финска. Главниот дел од приказната е тоа што тие се пијанчеа до тој степен што повраќаа преку оградата на бродот.

Ракијата, обожавана од скоро сите , веќе е голем дел од Македонската култура. Многу луѓе се уплашени дека ЕУ може да го забрани домашното производство на ракија ,и ги разбирам. Пијалокот кој скоро секој Македонец го прави наесен , не е само алкохол. Тој е од голема важност за Македонскиот идентитет.

А зошто овде се мисли дека оние кои не пијат се досадни? Колку од тие што пијат не се досадни? Секој пат е истото: шишињата на маса , нколку луѓе и voila , имате забава. Исто е како да сте во некој турбо фолк клуб, каде никој не игра и никој со никого не разговара.

Премногу алкохол никогаш не е добро. Ниту пак, криминали во пијана состојба, пиење и возење, пијани тинејџери, труење со алкохол и слично... Но, конзумирањето на алкохол никогаш неможе да се избрише од културата на човекот. И мило ми е што Македонците, додека го конзумираат, најчесто го избираат подобриот пат.

Всушност, може да се забавувате многу и без алкохол, дури и во Македонија. “Јас се чувствувам посигурна и повеќе се забавувам кога сум трезна”, вели друг член на мојата организација, Сања Станковска. Секој кој одлучил да остане трезен во Македонија си има свои причини. Овде , секогаш се очекува да се каже “ДА” на чаша вино или чашка ракија, затоа потребно е да имате многу добра причина зошто не сакате да пиете. Се мислам, дали оној кој пие , всушност знае зошто пие...? Значи, зошто некој би бил трезен овде? Еден од подобрите одговори е на Мила Дамјаноска:”Затоа што морам да го прифатам секој предизвик во животот свесно!”

Two Glances on Alcohol Culture in Macedonia Emma Oskarsson and Tomas Marcinkevičius

One more or no more? That is the question that we try to answer this month, and we are talking about alcohol in Macedonia. The glances are offered by two members of ‘VOICES’ staff and their acquaintances. Emma, who is working for ‘React’, the sober organization in Skopje, hasn’t drunk a drop since she was 16. Tomas, who is a great fan of beer and rakija, hasn’t spent a sober fortnight since he was 16.

Proposition: Everything Is OK if You Know How to Do It Tomas: Macedonians seem to have quite a nice drinking culture. In the three months that I have spent here, I’ve only seen one bar fight, which is way too usual back home, in Northern Europe.

People also don’t seem to get as drunk as Northerners usually do. Most of them even while not refusing to drink, do it slowly and know their limits. It seems like usually they reach the state of singing and dancing and don’t make any efforts to go any further.

Rakija, which is loved by almost everybody around here, has already become a strong part of Macedonian culture. Lots of people are afraid the EU might impose some ban on producing domestic rakija, and I understand their fears. The drink that almost every true Macedonian man is obliged to make every autumn is no longer just some alcohol. It is essential to Macedonian identity.

19

Opposition: You Don’t Need Alcohol to Feel Good Emma: sober people in Macedonia are unfairly being considered boring. People should discuss this question, especially in January, which is officially declared “the white month”. Lots of people make their New Years resolutions at this time, and some of them concern their habits of alcohol consumption.

“It’s sad that people relate good mood with alcohol,” says Vasilka Lalevska, a member of ‘React’. “Happiness is far too great to be measured in glasses and bottles.”

Emma: When I was 16, I traveled to most of Sweden and lots of European countries to go on sober seminars. My friends usually bragged about ferry trips to nearby Finland. The main part of the story included getting staggeringly drunk and vomiting over the railing.

And why do people here think that sober people are boring?

How many drinkers are not boring? It’s the same procedure all the time. Put the bottles on the table, call some people and voila, you have yourself a party. It’s the same with going to some turbo folk club, where no one is dancing and no one can speak to each other.

It’s actually possible to have lots of fun without alcohol, even in Macedonia.

“I am able to feel more confident and have more fun when I’m staying sober,” says another member of my organization, Sanja Stankovska.

Every person who decides to stay sober in Macedonia has his or her own reason.

People here expect you to always say “yes” to a glass of wine or a shot of rakija, that’s why you always have to have a really good reason not to drink. I can only wonder if every drinker has taken the same step and actually knows the reason why they are drinking..?

So why do some people stay sober here? One of the best answers come from Mila Damjanoska: “Because I must accept every challenge of this life consciously!”

lifestyle

It also might be the right choice of drinks. Wine and rakija, which are hugely popular and of sufficient quality here, give a different kind of drunkenness compared to beer or vodka.

As the latter ones can get your mood down and even make you aggressive sometimes, Macedonian choice is euphoria, songs, dance and good humour.

Drinking too much alcohol is never a good thing. As well as drunken crimes, drink-driving, drunken teenagers, alcohol poisoning and stuff like that. Nevertheless, consuming alcohol can never be erased from our culture. And I am glad that Macedonians, even while consuming it, most of the time choose the right way.

Време е за ЛИЗГАЛИШТЕ

Selena Jankulovska

Небото е здодевна сива со малку сина како што се движам кон предната порта. Со голема јакна, штитници за уши, ракавици и чизми, потполно сум опремена да се соочам со ладното. Но со тоа што сум во Скопје каде времето е добро дури и во зима не е посебно неопходно да носам шест слоеви облека на мене, три се сосема доволни. Се договорив со мојата другарка да се сретнеме на местото, па затоа се обидувам да го фатам вистинскиот автобус на време за да стигнам таму кога и таа ќе пристигне. Како што се приближувам кон ѕидот на Кале си размислувам колку ми недостигаше овој дел од зимскиот распуст. Не го посетив ова место минатата година и дефинитвно ми направи проблем во мојата листа на задолжителни активности за зима. Но овој пат дефинитивно се враќам за втора рунда од паѓање на задник и смеа во оваа зимска чудесна земја.

hobby

20

Ја поздравувам другарката како што се приближувам кон влезот и заедно влегуваме. Ги подаваме билетите на личноста на влезот и таа ни ги дава нам лизкалките. Супер, конечно одиме на лизгање! Местото за лизгање во Скопје е точно под тврдината, Скопското Лизгалиште што е всушност и место каде што можете да одите на пливање во лето. Но моментот штом видите Дедо Мразовци како ги искачуваат оџаците по град ова место се претвора во пчеларник за деца но и за повозрасни. Не грижете се ако немате лизгалки бидејќи таму можете да изнајмите за малата цена од 150 денари. Влезната цена е исто така 150 денари и значи, се што ви треба е позитивен став за да имате одлично попладне —или вечер—надвор. Лизгалиштето е отворено секој ден од неделата и функционира во пет смени на ден, освен сабота и недела кога има додатна полноќна смена. Секоја смена трае по два часа, значи тоа се два часа од лизгање

додека носот не ви поцрвени а устата да ви посини и имате потреба да пиете чај како никогаш до тогаш. Најрано што можете да одите е од 9:30-11:30 а петтата смена е од 19:30-21:30, освен како што спомнав претходно, на викенди кога последната го покрива периодот помеѓу 22:00ч и полноќ. Ако имате некои работи со вас или сакате да ја оставите јакната додека лизгате има соблекувална каде едноставна размена на работите за бројче ќе ви ги чува безбедни — и тоа без дополнително доплаќање! Штом ви стане здодевно да лизгате и сте завршиле со вашата смена или едноставно сакате да направите пауза меѓу судирање со луѓе, секогаш можете да седнете на топла чаша чај или прекрасно топло чоколадо во кафе барот што е на неколку чекори од мразот—не мора ни лизгалките да ги соблекувате! Кафе барот е секогаш место што бучи со разговор и прилично полно во било кое време. Но, секогаш има место за уште неколку и тоа е што е дел од неговиот шарм. Ве охрабрувам да излезете надвор од пријатната топлина на вашиот дом, да викнете пријател или двајца и да уживате во еден ден на мразот. Побрзајте додека е сеуште сезоната!

Tis the season to be SKATING Selena Jankulovska

The sky is a dull gray with a tinge of blue as I make my way to the front gate.

With a big jacket, earmuffs, gloves and boots, I am fully equipped to face the winter chill. However, being in Skopje where the weather is nice even in the winter, it is not particularly necessary to have six layers of clothes on me three would do just fine. I have arranged to meet my friend at the scene, so I make sure I catch the right bus on time so I will arrive there when she does.

As I’m approaching the Kale wall I keep thinking how I have missed this part of the winter break. I didn’t visit this place last year and it definitely messed with my perfect winter checklist. This time however I am most definitely coming back for a second round of butt-pain and laughter on this iced winter wonderland.

If you have additional things or you want to leave the jacket off while you skate there’s

a dressing room where a simple trade for a number tag will keep your private belongings safe—for no fee at all!

Once you get tired of skating and you are done for the day or you simply wish to take a short break between smashing into people, you can always sit down for a warm cup of tea or some heavenly hot chocolate in the coffee shop that’s merely a few feet from the ice- you needn’t even take your skates off! The coffee shop is always a hub buzzing with chatter and pretty much full to the brim any time.

However, there’s always room for few more and that’s what part of its charm is.

I encourage you to venture out of the lovely warmth of your home, call a friend or two along and enjoy a day on the ice. Hurry up while it’s still the season to be jolly!

21

hobby

I greet my friend as I approach the entrance and together we walk inside. We pass the tickets to the person in the booth and she in turn gives us our skates. Yay! We are finally going ice-skating!

The place to go ice-skating in Skopje is just under the town fortress, the Skopje skate rink, which is in fact a place where you can go swimming in the summer. But as soon as you see Santas mounting the chimneys this place turns into a hive for children and adults alike.

Don’t worry about not having skates because they let you rent them there for the small price of 150 denars.

The entrance fee is also 150 denars so you see, all you need is a positive attitude to have a great afternoon—or night—out. The rink is open every single day of the week and it runs in five shifts per day, except for Saturday and Sunday when there’s an additional midnight shift. Each shift lasts for 2 hours, so that’s two hours of skating until your nose turns red and lips turn blue and you crave tea like never before. The earliest you can go is from 9:30 - 11:30 and the fifth shift is from 19:30-21:30, except like I said before, on the weekends when the last one covers the time between 22:00 and midnight.

10 Книги кои морате да ги прочитате пред да заминете од овој свет Според Томас Маpцинкевичиус

Ајде да бидеме искрени: Морате да прочитате повеќе од 10 книги во вашиот живот. Морате да прочитате илјадници од нив, некои од нив дури и неколку пати да ги прелистате во различни периоди во вашиот живот, да ги дегустирате, да ги сварите и да ги живеете во реалноста. Листата е можеби и субјективна, бидејќи книгите што ви ги нудам, по мое мислење се вредни за читање. Морам да ве предупредам дека некои од нив можат да бидат тешки за читање, но ве охрабрувам да не се плашите и да се обидете.

10 Librat të cilët duhet ti lexoni përpara se te vidsni Duke u bazuar tek Tomas Marcinkevicius

culture

22

Le të fillojmë në mënyrë të hapur: ju duhet të lexoni më shumë se 10 libra pergjatë jetës suaj. Ju duhet te lexoni qindra libra, lexoni disa nga ata disa herë në periudha të ndryshme të jetës suaj, thelloheni në to, perjetoni ato. Lista e librave është subjektive, përshkak se gjithcka qe unë mund tju ofrojë janë librat të cilët unë mendoj se ia vlen ti lexoni. Duhet tju paralajmëroj se disa nga ata mund të jenë të vështirë për ti gëlltitur, mirëpo unë ju inkurajoj që të mos frigoheni dhe ti provoni.

10 Books You Need To Read before You Die According to Tomas Marcinkevičius

Let’s get this straight: you need to read more than 10 books in your life. You need to read thousands of them, read some of them for a few times during different stages in your life, eat them, digest them, and live them. The list is somewhat subjective, as all I can offer you are the books that I find most worthy to read. I must warn you some of them might be too hard to chew, but I encourage you not to be afraid and try.

The Waste Land by Thomas Sterns Eliot “Незрелите поети имитираат, зрелите крадат“, еднаш рече еден човек и Бог ми е сведок, тој имаше право со реченото. На некому ќе му биде потребно дури и да се послужи со помошта на литературен научник или помош од интернет, со цел да разбере некои од работите наведени во поемата. Тоа е тешка работа, не го негирам фактот, но сепак на крајот напорната работа астрономски се исплатува. “Загубената Земја“ е вистински пример за тоа колку е способна литаратурата. Поемата полека се одвиткува во вашите очи, нудејќи длабок поглед во културата, уметноста, сексуалноста, религијата и филозофијата со историски предзнак, и сето тоа во не повеќе од 434 реда.

„Poeti i papjekur imiton; poeti i pjekur vjedh,” njëherë ka thënë një njeri, dhe meqë ai thoshte se Zoti është dëshmitari i tij, ai kishte të drejtë të thoshte ashtu. Njeriu mund të ketë nevojë për ndihmë nga një shkenctar letrar ose nga burimet e webfaqeve për të kuptuar të paktën disa nga referencat në libër. Është punë e rëndë, unë nuk mund ta mohojë këtë, edhe pse kjo punë shpërblehet. “Toka e Humbur” është një shembull i vërtetë që dëshmon për aftesitë letrare.

Poeti shpalos vetveten në sytë tuaj, duke ju ofruar një pikëpamje më të thellë në lidhje me kulturën, artin, seksulitetin, poezinë, religjionin, dhe filozofinë pergjatë tërë historisë në jo më shumë se 434 reshta.

“Immature poets imitate; mature poets steal” once said the man, and as God is my witness, he had the right to say so. One might need some help from a literature scientist or sources on the web to understand at least most of the references in the poem. It is hard work, I cannot deny that, though the work is astonishingly rewarding. “The Waste Land” is a true example of what literature is capable of. The poem unfolds itself in your very eyes, offering a deeper view on culture, art, sexuality, poetry, religion and philosophy during the course of history all in no more than 434 lines.

The Master and Margarita (Master i Margarita) by Mikhail Bulgakov. Јас ја чував оваа книга да читам по неколку страници на ден, со цел читањето да трае подолго. Мистеријата и сатирата заеднички го градат бранот на мајсторски смислената експозиција, која се простира од времето на Исус Христос, па се до животот во СССР. Оваа книга треба да ја прочитате барем неколку пати во вашиот живот, бидејќи во секој нов период во животот вие откривате по некоја нова мистерија, креација или љубовен код, вградени во експозицијата на книгата. “Сценаријата никогаш не горат “, е главниот цитат од оваа книга. Булгаков добро знаел што точно значи тоа. Тој всушност го запалил првото сценарио од една негова позната книга.

Unë e kurseja këtë libër duke lexuar nga disa faqe në ditë, me qëllim që të zgjasë më shumë. Misteri dhe satira që te dyja e thurrin fabulën e krijuar me mjeshtëri, duke filluar nga koha e Jezusit e deri te lindja e Unionit sovjetik. Ky është një liber i cili duhet të lexohet disa herë në jetën tuaj, përshkak se cdo herë që e lexoni e shpalos shtresën e re të misterit të madh në jëtë, krijimin dhe dashurinë e koduar në të…” Manuskriptat nuk digjen” keshtu tingëllon thënia kryesore në këtë libër. Bulgakov e dinte kuptimin e saj. Në fakt ai e dogji manuskriptën e parë të librit të tij chef d’oeuvre

I was actually saving this book by reading just a few pages a day, so that it would last longer. Mystery and satire both spin the weaves of masterly built plot, ranging from the times of Jesus to the dawn of the Soviet Union. This is the book to be read a few times in your life, as every few years you unfold the new layer of the great mystery of life, creation and love coded in it. “Manuscripts don‘t burn” is the main quote of the book. Bulgakov knew what it meant. He actually

23

Tropic of Capricorn by Henry Miller.

Unë për herë të parë e gjeta këtë libër në rraftin e pasëm të librarisë lokale. Në kopertinë kishtë një fotografi floreshente (driteleshuese) të nje gruaje lakuriq. Ky libër ishte i ndaluar për më shumë së 20 vjet ne SHBA pershkak të “sharjeve”.

Disa nga ne mund edhe më tej ta konsiderojnë librin sharës, vecanërisht ata të cilët nuk mund të shohin në mburojën e kësaj gote organike. Mbërthen në vete historinë e jetës së një satiri (fauni) në New York, deperton në qëniet njerëzore dhe lumin e tmershëm të udhëtimit të pavetëdijshëm.

I first found this book on the back shelf of the local library. It had a fluorescent image of a naked woman on its front cover. The book was banned for more than 20 years in the USA for “obscenities”. Some o f us might still find it too obscene, especially the ones that can’t look through this shield of organic glass, hiding a story of young faun’s life in New York, wonderful insights on human kind and terrific stream of consciousness passages.

Brave New World by Aldous Huxley. За разлика од Џејмс Џојс, кој ги негира државата, семејството и религијата, Хиксли нуди видик во ова совршено општество, во кое овие три змеја не постојат. Општеството е толку совршено, што е дури и застрашувачки. Луѓето се создаваат во лабораторија, љубовта е неморална, Бог е заменет со Хенри Форд и среќата е само една пилула оддалечена. Дали оваа книга ни го донесува прашањето: Навистина, колку многу среќа и слобода ние посакуваме?

Joisi vazhdon të gjykojë shtetin, familjen dhe religjonin për lirinë supreme. Hyxley na jep neve një shikim vjedhurazi të shoqerisë perfekte, e cila i ka shuar tre draguajt. Shoqëria është aktualisht aq perfekte, sa qe ne në të njejtën kohë është edhe tmerruese. Njerëzit krijohen në laborator, dashuria është amorale, Zoti shkëmbehet nga Henry Ford dhe lumturia është vetëm një hapë më larg.

A i pergjigjet ky libër pyetjes suaj: sa shumë lumturi dhe liri doni ju?

Joyce is going on about denouncing state, family and religion for the supreme freedom. Huxley gives us a peek on this perfect society, which has slain the three dragons.

The society is actually so perfect, it’s terrifying. People are made in the laboratory, love is amoral, God is exchanged by Henry Ford and happiness is just one pill away. It is a book to deliver you a question: really, how much freedom and happiness do you want?

culture

Оваа книга првпат ја најдов на задна полица во една локална библиотека. На нејзината насловна страна светеше флуоресцентна слика на една гола жена. Оваа книга цели дваесет години била забранета во САД поради нејзината “непристојност”. Некои личности можеби сеуште ја карактеризираат како непристојна, посебно оние кои неможат да погледнат низ штитот на органското стакло, криејќи ја приказната за животот на еден млад човек во Њу Јорк, прекрасен увид во човечкиот вид и одличен приказ на совесните премини.

Journey to the End of the Night (Voyage au bout de la nuit) by Louis-Ferdinand Celine Имам слушнато неколку контроверзни мислења за оваа книга, посебно од луѓе кои веруваат само во сјаење на сонцето, плишани мечиња и чоколадни торти. Луис Фердинанд сигурно ќе ве натажи, но среќни луѓе животот не е само едно сино небо. Главниот протагонист, доктор Бардами искусува се: Хоророт на Големата Војна, грдиот до коска живот во една Француска колонија во Африка, сиромаштија и досадноста на животот дома. Тој во една прилика седнува на подот и ги слуша капките крв кои паѓаат на него од една млада девојка, која штотуку имала неуспешен нелегален абортус. Што би можел да кажам? Оваа книга е наменета само за храбрите.

culture

24

Kam dëgjuar disa mendime kontraverse në këtë libër, kryesisht nga njerëz të cilët besojnë vetëm në shkelqimin e diellit dhe ne ëmbëlisrat me shije cokollate. Louis Ferninad nuk don tju zhgenjejë mirëpo jeta nuk është vetëm qiell i kaltërt. Protagonisti, një mjek i ri i quajtur Bardamu, e përjeton këtë: Horrorin e Luftes së Madhe, jetën e keqë ne kolonite franceze ne Afrike, varfërinë dhe lodhjen gjatë kthimit në shtëpi. Njëherë, ai ulet dhe e dëgjon se si gjaku i nje gruaje të re dhe te vdekur e cila ka pësuar një abort të pasuksesshëm, bie në dysheme . Cka mund të them? Udhetimi është vetëm për të guximshmit.

I‘ve heard some controversial opinions on this book, mainly from people who believe only in sunshines, fluffy bunnies and chocolate cake. Louis-Ferdinand is truly sorry to sadden you, happy people, but life is not all blue skies. The protagonist, a young doctor named Bardamu, experiences it all: the horrors of the Great War, ugly to the bone life in a French colony in Africa, poverty and dullness of life back home.

At one point he sits down and listens to blood dripping down on the floor from a young dead woman who had an unsuccessful over-the-corner abortion. What can I say? The Journey is only for the brave.

Steppenwolf (Der Steppenwolf) by Herman Hesse

Кој дел од нашата суштина треба да надвладее, човековото суштество или ѕверот во нас? Тортурата на нашиот природен и цивилизиран начин на живот заеднички, внатре во нас создаваат проблем. Хесе не го решава овој проблем, тој само го доловува тоа прекрасно патување од едната до другата страна. Приказната започнува на вистински Германски начин, приказна за еден стар граѓанин, кој живее перфектно цивилизиран и несреќен живот. Ако успеете да го поминете почетокот, наградата е одлична. Тематики од типот на заведување, музика и генерално уживање во животот, не би можеле да остават апатија во ниту едно срце, кое барем еднаш го има искусено прекрасното чувство на нивното постоење.

Cila pjesë e esencës sonë, qënia njerëzore apo egerrsira duhet të fitojë? Problemi qëndron në torturën dhe mënyrën e civilizuar të të jetuarit bashkë.

Hesse nuk mund ta zgjedh këtë, ai vetëm e përshkruan udhëtimin mahnitës nga njëri pol në tjetrin. Tregimi fillon në një menyrë tipike gjermane, duke e përshkruar një qytetar të vjetër i cili jeton një jete të civilizuar mirpo nuk është i lumtur. Nëse ju mund të veproni kështu, shpërblimi është i shkelqyer. Temat e joshjes, drogës, muzikës, dhe në përgjithësi lumturia ejetës, nuk mund të lë plogështi në asnjë zemër që ndonjeherë e ka përjetuar lodhjen dhe tmerrin e egzistencës.

Which part of our essence, the human being or the beast, should overcome? The torture of our natural and civilized ways living together inside us is the problem. Hesse doesn‘t solve it, he just depicts the whole amazing trip from one pole to another. The story starts in a true German way, a story of an old burger, leading a perfectly civilized unhappy life. If you can make it through this, the reward is immense. Topics of seduction, drugs, music and, generally, joy of living, can leave no apathy in any heart that has ever even slightly experienced the dullness and the awesomeness of this existence.

A Portrait of the Artist as a Young Man by James Joyce Еден од најголемите литературни гении и еден од најголемите фалбаџии во историјата, Џејмс Џојс, развива приказна за Стивен Дедалус. Симболично крстен и образован по католички правила, Стивен дознава дека патот до тотална слобода води преку негирање на правилата на државата, семејството и религијата. Тажната приказна е тоа што овие три змеја никогаш нема да бидат елиминирани, па затоа напорот е безнадежен. Секоја личност која некогаш се почувствувала исто, ќе пронајде дел од себе во книгата и притоа нежно ќе затрепери, поради литературните капацитети на Џејмс Џојс.

Një nga gjenijtë më te mëdhenj të literatures dhe nje ndër pllakatat më mburracake përgjatë historisë, James Joyes , krijon një tregim të nje djali të ri Stefan Dedalus. I emëruar në mënyrë simbolike dhe i edukuar me frymë katolike Stefani mëson rrugën përdrejt lirisë totale, duke i gjykuar rregullat e shtetit, familjes dhe fesë. E verteta e dhimbshme është se keta tre draguaj nuk mund të shuhen kurrë kështu që lufta është e pakuptimtë.

Cdo mashkull i ri ose femër e re që ndonjëherë është ndjerë në të njejtën mënyrë, do ta gjejë një pjesë të vetes në këtë libër duke u dridhur këndshëm përshkak të aftesive letrare të Joisit.

One of the greatest literary geniuses ever and one of the greatest boastful posters in the course of history, James Joyce, develops a story of young Stephen Dedalus.

Symbolically named and catholically educated Stephen learns the way to total freedom by denouncing the rule of state, family and religion. The sad truth is that these three dragons are never to be slain and the struggle is pointless. Any young man or woman who ever felt the same way will find a piece of themselves in the book while pleasantly trembling due to Joyce‘s literary capabilities.

The Good Soldier Švejk (Osudy dobrého vojáka Švejka za světové války) by Jaroslav Hašek. Ајде за момент да ги тргнеме филозофските маски и да се насмееме малку на сериозните работи. Швејк воопшто не се грижи за светот околу него. Исто така, тој сака дел од своето време да поминува во локалниот бар, да се напие Чешко пиво, да поигра малку карти, и да започне некоја караница или тепачка само поради забава, длабоко во ноќта. Атентатот на Франц Фердинанд и почетокот на Големата Војна, го променува тотално животот на Швејк, кој сепак станува сосема свесен за новата ситуација. Хуморот е главното оружје на дури и хипокритите од Католичката Црква.

Ti humbim maskat tona filozofike për një kohë të shkurtër dhe të qeshim me gjërat serioze. Shvejkit nuk i intereson bota përreth. Gjithcka që ai don është të kalojë kohën e tij në kafenenë e afërt, të pijë një birrë Czeech, dhe të luajë letra dhe ndoshta të përfundojë në një grindje argëtuese në fund të ditës.

Vrasja poltike e Franc Ferdinandit dhe Lufta e Madhe, e ndryshon jetën e Shvejkit krejtësisht, mirëpo atij duke mos i interesuar akoma bota përreth, i krijon këndvërshtrimet e drejta në lidhje me situatën. Ndjenja e humorit është pushka e Hashekut dhe nuk ka mëshire për askënd duke filluar nga Perandori Austro Hungarez e deri te kisha katolike.

On the Road by Jack Kerouac

25 „Gjatë rrugës “ ndoshta nuk mund të krahasohet me librat tjerë në listen e veprave më të mirë të literaturës, mirpo pa dyshim është një nga veprat më influencuese për shpirtrat e rinj. Ështe shumë e ngjajshme me ndjenjën e të përjetuarit të erres në flokët tuaja. Ju mund te bëni gjithcka, përderisa jeni të ri, ju jeni krejtësisht të lirë, e gjithë kjo botë e mrekullueshme është para jush.

Gjithsesi vagabondi duhet ta paguajë cmimin e jostabilitetit mirpo a është kjo me rëndësi?

Një libër perfekt për të rinjtë rebel.

‘On the Road’ might not compare to others on this list in the field of literary finesse, but it sure is one of the most influential for the young soul.

It is similar to feeling the wind in your hair. You can do everything, as long as you‘re young, you’re totally free, all the wonderful world is in front of you. Of course the vagabond must pay the price of having no stability and engagements whatsoever, but does that really matter? The perfect book for a rebellious young mind.

Cat’s Cradle by Kurt Vonnegut, Jr. Дали сте задоволни со работата наречена “вистина”? Вистината понекогаш е премногу остра, премногу незгодна, премногу грда за да се соочите со неа. Дали навистина ви е потребна оваа работа, за која трагате толку многу време? “Нишалка на Мачките” од починатиот Курт Вонегут Јуниор го поткрева ова прашање и ви дава јасен одговор: За што точно ви е потребна оваа глупост? Како што светот се приближува до неизбежниот крај, “Книгата од Боконон” ве запрашува: Што би можел грижлив човек да посака за човештвото на Земјата, ако му се даде искуството од претходните милион години? Одговорот е: “Ништо!”

A jeni ju të lumtur me ketë gjë të quajtur “ e vertetë” E vërteta është shpesh e mprehtë, shumë e ashpër, dhe shumë e shëmtuar për ta përballuar.

A keni nevojë ju për të, a e keni kerkuar ketë për një kohë shumë të gjatë? “Djepi i Maces” nga Kurt Vonnegut e parashtron këtë pyetje dhe ju ofron juve një pergjigje të qarte: Pse keni ju nevojë për ate ndyrësirë? Kur bota e arrin fundit e pashmangshem , libri i Bokanonit pyet: “ Cka mund të presë njeriu i mencur nga qëniet njerëzore në tokë, duke u a dhënë eksperiencën e milion viteve të kaluara?”

Përgjigja është e shkurtë: Asgjë.

Are you happy with this thing called ‘the truth’?

The truth is often too sharp, too harsh, too ugly to face. Do you really need it, this thing that you have been searching for for so long? ‘Cat‘s Cradle’ by the late Kurt Vonnegut questions that and delivers you a clear answer: what for do you need such a crap? As the world comes to its inevitable end, the Book of Bokonon asks: “What Can a Thoughtful Man Hope for Mankind on Earth, Given the Experience of the Past Million Years?” The answer is short: “Nothing.“

culture

Оваа книга не можеме да ја споредиме со останатите книги на оваа листа во смисла на литературната финеса, но сепак таа можеби е највлијателна помеѓу младите луѓе. Можеме да ја споредиме со чувството на дување на ветер во косата. Можете да направите се, се додека сте млади, тотално слободни, целокупниот прекрасен свет се наоѓа пред вас. Секако, вагабондот мора да ја плати цената на својот начин на живеење без стабилност и никакви обврски, но дали тоа е навистина важно? Совршена книга за еден бунтовнички млад ум.

Let’s lose our philosophical masks for a while and laugh at serious things. Švejk doesn‘t mind the world around him. All he wants is some time to spend in the local bar, drink some Czech beer and play some cards, perhaps get into a fun fight at the end of the night. The assassination of Franz Ferdinand and the Great War afterwards turns Švejk’s life upside down, still, by not minding it, he gets all the right insights for the situation.

Humour is Hašek‘s rifle and there’s no mercy for anyone, from Austro-Hungarian Emperor to hypocrites of the Catholic church.

Se vo ime na qubovta

Maria Kokkonen борувајќи за правата на малцинствата кога се табу во општеството, не го прави нашиот живот полесен. Подобро е да се одберат теми од полесен карактер- со што реакциите не би биле премногу остри. Тоа исто така значи дека табу темите ќе постојат во ова општество доколку луѓето не направат промени и не почнат јавно да зборуваат за нивните мислења во врска со правата на хомосексуалците.

З

Sex and the City

26

Се започнува во античка Грција во 7 от век п.н.е. – од кога датираат најстарите документи во врска со односи со ист пол. Иако партнерството помеѓу маж и жена било многу почесто во тие денови, сепак покажува дека античка Грција била една од првите држави во кои отворено се започнува геј културата. Во 326 п.н.е., Александар Македонски се вклучи во битката за права на хомосексуалците и воведе “Хеленизам” кој е познат како култура која ја прифаќа геј популацијата. Денес, геј културата изгледа сосема различна , а античката историја на Балканските земји целосно се смени во овој дел. Античкиот Хеленизам и Александар Македонски – за тие земји сеуште

претставува дел од златната историја, но некои работи едноставно се заборавија со тек на време. Денес не е лесно да се биде дел од сексуалните малцинства на Балканот. Но, сепак, сите тие држави имаат проблеми со дискриминацијата против геј популацијата. Единствено во Бугарија и Словенија сексуалните малцинства имаат поголеми права и слобода. Во Македонија за случајот за хомосексуалците не се зборува и иако постојат кафулиња во кои е поприфатливо јавно да се биде геј, сепак постојат проблеми во другите делови од општеството. “Доколку некој те забележи дека одиш на место каде што е прифатена геј популацијата, некои луѓе ќе почнат да те одбегнуваат и да ти судат, и

одбиваат да веруваат дека некој со кој тие се дружат е хомосексуалец”, објаснува В.В. 27 годишно момче од Скопје. Исто така според информацијата добиена од Хелсиншки Комитет за “Права на Луѓето” во 2002 – 60% од популацијата во Македонија веруваат дека хомосексуалноста е болест. Ова покажува дека општеството не може да се смени доколку луѓето не сакаат да ризикуваат. Да ги образуваме луѓето и да им ја подигнеме свеста за правата на хомосексуалците, тоа би било почеток, но тоа што навистина ги менува работите е - мора да почне од луѓето. Секојдневниот живот дава можност да се одбере твојот пат да се искаже твоето мислење; можеш да одбереш што да кажеш и да почнеш со промени.

Gjithçka për dashurinë Maria Kokkonen

T

ë flasësh për të drejtat e minoritetit kur është një tabu në shoqëri nuk është se ta bën jetën shumë të lehtë. Është më mirë të zgjëdhësh tema që janë më të “lehta” në mënyrë që përgjigjet te mos jenë shumë të rrënda për tu pranuar. Kjo gjithashtu don të thotë se tabut do të mbeten në shoqëri nëse njerëzit nuk bëjnë ndryshime dhe nuk fillojnë të flasin në publik për mendimet e tyre rreth të drejtave të homoseksualëve.

Gjithçka filloi në greqinë antike rreth shekullit te 7-të P.K.-ku dokumentet më të hershme sa u përket lidhjeve ndërmjet seksit të njejtë u gjetën.

Edhe pse lidhja ndërmjet një mashkulli dhe një femre ishin shumë më të zakonshme , përsëri tregon se Greqia antike ka qenë një ndër shtetet e para që e filloi hapur kulturën homoseksuale.

Pas kësaj më 326 P.K. , Aleksandri I Madh morri pjesë në luftë ku barti dhe të drejtat e homoseksualëve dhe solli “Helenizmin” e cila njifet si kulturë e hapur ndaj ho-

moseksualëve.

Ditët e sotme kultura homoseksuale duket krejtësisht ndryshe në këtë rajon, dhe historia antike në shtetet Ballkanike sa I përket kësaj çështje ka ndryshuar plotësisht.

Helenizmi antik dhe Aleksandri I Madhmbetet ende pjese e historisë së artë të këtyre popujve, por disa gjëra janë haruar gjatë rrugës.

Sot nuk është aspak e lehtë në Ballkan të jesh pjese e një minoriteti seksual. Situata

nuk është pikërishte njejtë në Maqedoni, Shqipëri, Sërbi, Bosnie dhe Herzegovinë, Mal të Zi ose Kroaci.

Por prap se prap të gjitha këto shtete kanë problem me diskriminimin ndaj komunitetit homoseksual. Vetem në shtetet si Bullgaria dhe Sllovenia minoritetet seksuale gëzojnë më shumë liri dhe të drejta.

Në Maqedoni situata për homoseksualët mbahet e heshtur dhe edhe nëse ka disa bare ku mund të jetë më e pranueshme të jesh homoseksual do të ketë problem të tjera në pjesë të tjera të shoqërisë.

“Nëse vërehet se ti viziton një vend që I pranon homoseksualët, egzistojnë njerëz që do të shmangin dhe do të gjykojnë për këtë, ata refuzojnë të besojnë se njeriu me të cilin rijnë mund të jet homoseksual”, saqron V.V., një 27 vjeçar nga Shkupi.

Gjithashtu, duke u bazuar në informacionin e dhënë nga studimi që është bërë nga Komiteti I Helsinkit për “Të drejtat e njeriut” në 2002-shin 60% e Maqedonasve besojnë se homoseksualiteti është një sëmundje.

Kjo tregon se shoqëria nuk mund të ndryshoj nëse njerëzit nuk duan ta provojnë

fatin. Nëse ne I edukojmë njerëzit dhe I bëjmë të vetëdijshëm për të drejtat e homoseksualëve, ky do të ishte një fillim, por ajo që me të vërtet I ndryshon gjërat- duhet të filloj nga ata(homoseksualët). Përditshmëria të jep mudnësi të zgjedhësh mënyrën tënde

It’s all about love

27

Maria Kokkonen

peaking about minority rights when it’s taboo in the society won’t usually make our life any easier. It’s better to choose topics that are lighter - so responses will never be too hard to take. That also means that taboos are going to stay in this society if people don’t make changes and start to talk in public about their opinions on gay people’s rights.

It all started in ancient Greece during the 7th century BC - where the earliest documents concerning same-sex relationships have been found.

Even if the partnership between man and woman was much more common in those days, it still shows that ancient Greece was one of the first countries that started openly gay culture.

After that in 326 BC, Alexander the Great took his part of the gay rights battle and brought ‘Hellenism’ which is known as a gay-friendly culture.

Nowadays the gay culture looks totally different in the same area, and the ancient history of the Balkans countries has changed in this part completely.

Ancient Hellenism and Alexander the Great - it’s still for those countries part of the golden history, but some things have just been forgotten along the way.

Today it’s not easy to be one of the sexual minorities in the Balkans.

The situation is not completely the same in Macedonia, Albania, Serbia, Bosnia and Herzegovina, Montenegro or Croatia.

But still all those countries have problems with discrimination against the gay soci-

ety. Only in countries like Bulgaria and Slovenia do sexual minorities enjoy bigger rights and freedoms.

In Macedonia the situation about gays is kept silent and even if there are some bars where it’s more acceptable to be gay in public there are going to be problems in other areas of society.

“If someone notices that you are going out to a place that is homo-friendly, there are people who will avoid you and judge you, and they refuse to believe that someone they hang out with can be gay”, explains V. V., a 27 years old boy from Skopje.

Also according to the information from the study made by the Helsinki Committee for ‘Rights of Men’ in 2002 - 60% of Macedonian’s population believe that homosexuality is a disease.

This just shows that society can’t change if people don’t want to take a chance. If we educate people and make them aware about gay people’s rights, then it’s a start, but what makes things really change - that has to start from them. Everyday life gives you opportunities to choose your way to show your opinion; you can choose what to say and start make a difference.

Sex and the city

S

Шоуто на коли низ улиците во Скопје

Томас Марцинкевичиус нам некои луѓе нема да ја разберат оваа изјава, но: Никогаш не сум видел толку многу убавина во еден град, сиот свој живот.Не зброувам за скопските девојки (кои се разбиреа дека се прекрасни, тоа тема на следното издание), туку за колите.Од кога живеам тука, од време на време , морам да застанам на улица и да го изразам моето воодуѓевување. Изгледа како локалците воопшто не разбираат колку е шармирачки е за странец да види егзотична Застава, која елегантно се вози по улиците на Скопје.

З

Поранешна Република Југославија, до некаде послободна од Советскиот сојуз, имала совршена средина да развива зачудувачки интерсен возен парк. Автомобилите произведени во социјалистичките фабрики во СССР, Полска, Чешка,Источна Германија и самата Југославија, фино се измешани со стари „капиталистички“ автомобили. Угодната клима исто така придонесува овие автомобили да останат подолго на патиштата, претворајќи градови како Скопје, во отоврени изложби во живо на чудни абтомобили од „два света“.

lifestyle

28

Само шетајќи наоколу едно тмурно декемвриско утро, во нашата потрага најдовме тони стари абтомобили, прекрасни авотомобили, од кои секој си е различна приказна за себе.Првиот што го забележавме беше 20 годишен Источногермански Вартбуг, кола што не сум ја видел никогаш и никаде претходно.Производството на овој несмасен Тирингиец запре по обидинувањето на Германија. Очигледно, не беа сите среќни со паѓањето на Берлинскиот ѕид. Помалиот брат на Вартбургот, потретниот Трабант, тивко дремеше покрај спортската сала „Македонија“. Перфектна фотка, се разбира . И перфектна пензија за малиот траби, автомобилот што беше поврзан со комунистичка Германија, повеќе од 30 години. Зборувајќи за автомобилите во Македонија, не може да не се спомене некогашната супер-моќна корпорација Застава. Застава Корал 45, едноставно позаната како Југо, се уште царува по скопските улици. Се продаваше дури и во САД, а таму има и негова кабрио верзија. Најдовме таков перфектен примерок, светлозелен со интересна опрема. Газдата му ставил дури и лажен издувувач,којшто дава 50 бхп само со стоење таму.

Најслатката девојчица на овие улици, сигурно е Застава 750, југословенскиот нус производ на стислкиот Фиат 600. Можеш со векови да ја гледаш во очи (фаровите), без да се повозите со неа, од страв да не ја расипете убавината што блика. Луѓето велат, постојано се расипува, но кому е гајле за тоа? Не се работи за практичност, туку за љубав. И на крај, но не и се , од источниот блок овде во Скопје, се Полјаците. Полскиот Фиат едноставно познат како „ Малушек( малечкиот), се уште се наоѓа овде. Опремен со совршена 4 брзинска трансмисија и со максимална брзина од 110 км/ч(ако е нов), малиот е познат по своите зачудувачки способности да стане совршен офф-роуд автомобил или носач на луѓе. Тежи повеќе од 600 кг. И има мотор со волумен од 0.7 литри... Поголемиот брат на Малушекот, оригинално наречен полски фиат 125п, во негово време, беше луксуз во источниот блок.Добар автомобил и вистински пастув, дури има и брзинометар што потсетува на Мустангот. Нема досадни панели и може да се развие брзина од старт и во права линија. Па нема веќе шеги за малиот 126п пријател или неговиот поголем брат ке ве скрши од ќотек. Најдоброто од двата света е овде, и „неговите капиталистички свињи“ се во трка исто така. Видовме тука некои нешта од чиста убавина. Стариот Рено 4, гордо произведуван во Словениа веќе 20 години, се уште може да се вози(што е чудно за франуски автомобил). Стариод мудроок Ситроен ЦХ со прекрасна хидрауличка суспензија се уште се наоѓа на паркинзите од зградите, како и класичниот Пежо 404, со амаерикански изглед. Германската инвазијае подржана со старото Ауди 80Гл(вистинска бонбона), БМВ 520 (од времети кога буквите Б, М и В се уште значеа нешто.) и големиот шеф, кралот на иновацијата,Мерцедес 280 С класа. Сите овие автомобили беа видени во еден ден, шетајќи низ центарот во Скопје. И се уште секој ден гледаме по некоја убавина на која и се воодушевуваме. Веројатно, еколошките закони ке ги исчистат улиците од овие стари Реноа и Југовци за некоја година, и ние ке дишиме полесно, но сепак ке остане оваа празниниа во нашите срца како нешто што многу ни недостасува. Па барем јас ке се чувствувам така. Радувајте им се додека се овде.

Ekspozimi i veturave ne rrugët e Shkupit Tomas Marcinkevičius

E

di që disa njerëz nuk do ta kuptojnë këtë thënie, mirpo: Unë nuk kam parë asnjëherë aq shumë bukuri në asnjë qytet deri më tani. Nuk jam duke folur për vajzat e Shkupit (të cilat pa dyshim janë të mrekullueshme, kjo ështe tema e ardhshme). Flitet për veturat. Prej kur kam ardhur të jetojë këtu, kam ndaluar në rrugë për ta shprehuar hidhërimin tim. Duket sikur banorët e vendit nuk po e kuptojnë sa e bukur është për një të huaj të ndalet dhe të shoh një Zastava antike dhe egzotike, e cila në mënyrë elegante sillet rreth rrugëve të Shkupit Ish Republika e Jugosllavise, e cila ka qenë në një mënyre më demokrate sesa Unioni Sovjetik, kishte një mjedis perfekt për të krijaur një park interesant me automjete. Veturat të cilat ndërtoheshin në fabrikat socialiste të USSR, Polandës, Republikës Cheke, Gjermanisë lindore dhe në vetë Jugosllavinë, perziheshin shumë mire me veturat e vjetra “kapitaliste”. Klima e përshtatshme gjithashtu i lejon keto vetura të rrinë në rrugë më gjatë , duke i shëndrruar qytetet si Shkupi në ekspozita të hapura te veturave të vjetra nga “ te dy botrat”.

Djaloshi i vogël nga Wartburgu, portet trabanti, po dremite afër salles sportive “ Maqedonia” . Një fotografi ideale, me të vërtetë. Dhe nje penzionim perfekt për Trabin e vogël, vetura e cila ishtë e bashkangjitur me Gjermaninë komuniste para 30 vitesh.

Kur flasim në lidhje me makinat në Maqedoni, nuk mund ti harojmë korporatat e fuqishme Zastava, Zastava Koral 45, e njohur si Jugo, është akoma mbreti i rrugëve të Shkupit. Është shitur edhe në SHBA dhe atje egziston nje kabriolet(e hapur) version i tij. Ne gjetëm një ekspozitë perfekte të kësaj veture të vjetër dhe besnike me ngjyrë të gjelbërt, e cila nxjerr në pahë të gjithë bukurinë e saj. Ju mund të kaloni vite duke shikuar në sytë e saj,( dritat e parme) , duke mos e mare atë për ta vozitur, me qëllim qe mos tja prishni bukurinë. Njerëzit thonë se i mund të gjitha kohrat, mirpo kujt i intereson për këtë? Nuk është me rëndësi a është praktike, por a është e pershtatshme për dashuri.

Me së fundmi por jo më së paku, nga blloku lindor këtu në Shkup, janë polakë. Fiat 126p, i njohur thjeshtë si : “Maluszek” ( “ Djali i vogël”) mund akoma të gjehet këtu. I shpërblyer me 4 mekanizma transmetimi dhe shpejtësi prej 110 km në orë, (në rast se është i ri), djali i vogel i njohur për aftësitë e tij trullosëse, për këtë arsye është një veture

29

Vëllau i madh nga Maluszeku, i emëruar si Polski Fiat, 125p, ishte shumë luksoz për bllokun Lindor. Një veture egzekutive si kjo, kishte edhe një matës shpejtësie qe na perkujton Mustangun. Tashmë nuk ka tablo të mërzitshme, mund të shihni vetëm shpejtesinë e cila po rritet në një vijë të drejtë. Prandaj, jo më shaka në lidhje me djaloshin e vogël 126 p, pershkak se vellau i madh do tju shkelmojë.

Me të mirët e të dy botrave janë këtu, dhe “ derrat kapitalist” janë në racë. Ne pamë bukuri të pastër këtu. Renault 4 i vjetër, i cili u prodhua me krenari në Slloveni para 20 vitesh, ka akoma aftësi vozitëse, (kjo është e cuditshme kur flitet për veturat franceze). Citroeni i vjetër CX me ndërprerje hidraulike akoma mund të gjehet në oborret e banesave të vjetra, si dhe veturat klasike amerikane Pezho 404. Pushtimi Gjerman perkrahet nga Audija e vjetër 80 GL (një ëmbëlsirë e vërtetë për syrin), BMW 520 ( nga koha kur shkronjat B, M, dhe W kishin kuptim) dhe bossi i madh, mbreti i pushtimit, Merzedes 280 S klasa.

Këta janë të gjitha veturat që ne i vumë re, duke shëtitur rreth qendrës së Shkupit. Akoma, nuk kalon asnjë ditë pa mos parë dicka tjetër të bukur nëpër rruge, dhe të mos ndalem ta vështrojë. Ndoshta ligjet e ambientit, do ti pastrojnë rruget e Shkupit nga Jugot e vjetra dhe Renautin ne vitet e ardhshme. Dhe te gjithë ne do të marrim fryme më lehtë, mirëpo akoma në zemër do të egzistojë një shprazti se dicka po mungon. Të paktën unë do të ndjehem në këtë mënyrë.

Mbani gjallë përderisa janë a k o m a k ë t u .

ato

lifestyle

Një mëngjes Dhjetori duke shëtitur të mërzitur, gjatë humultimit tonë ne gjetëm tonelata të veturave të vjetra, të bukura, ku secila mbërthen në vete një tregim. E para ishte vetura 20 vjet e vjetër nga Gjermanie Lindore -WartBurg, një veturë që kurrë më herët nuk e kisha parë. Prodhimi i kësaj arrusheje të plogësht Thuringiane u ndërprit pas bashkimit të Gjermanisë. Me sa duket, jo cdokush ishte i lumtur në lidhje me hapjen e Murrit të Berlinit.

perfekte për autostrada, ose per agjencione tranportuese.

Ka të përfshirë gjithcka, dhe nuk peshon më shumë se 600 kilogram, dhe ka maqinë që harxhon deri me 0.7 litër.

The Car Show of Skopje‘s Streets Tomas Marcinkevičius

I

know some people will not understand this statement, but: I have never seen so much beauty in any city in my life. I am not even talking about the girls in Skopje (who are, for sure, wonderful, but that’s the next issue’s topic). It‘s the cars. Ever since I‘ve come to live here, from time to time I have to stop on the street and express my awe. It looks as if locals don’t even understand, how charming it is for a foreigner to see an exotic antique Zastava, elegantly strolling down the Skopje street.

Former Yugoslavia, being way freer than the Soviet Union, had a perfect environment to develop a stunningly interesting car park. Cars built in socialist factories in USSR, Poland, Czech Republic, East Germany and Yugoslavia itself, blended nicely with old “capitalist” cars. The gentle climate also allows these cars to stay on the road longer, turning cities such as Skopje to open-air live exhibitions of odd cars from “both worlds”.

lifestyle

30

Just by walking around one gloomy December morning in our search, we found tons of old, awesome cars, each of which tells a different story. The first on our way was about 20 year old East-German Wartburg, a car I’ve never seen anywhere before. The production of this clumsy Thuringian bear ceased after the unification of Germany.

Apparently, not everybody were happy about the opening of Berlin Wall.

Wartburg’s little fellow, iconic Trabant, was silently snoozing next to the sports hall “Macedonia”. A perfect photo, indeed. And a perfect retirement for little Trabi, the car, that was associated with communist Germany for more than 30 years.

When talking about cars in Macedonia, one cannot forget to mention the once all-powerful Zastava corporation. Zastava Koral 45, simply known as Yugo, is still the king of the streets of Skopje. It was even marketed in the United States and there is a Cabrio version of it! We found the perfect exhibit of this old faithful, the bright green one with all show-off tuning. The owner even included the fake airvent on the lid, which, as a well known fact, gives additional 50 bhp just by staying there.

The cutest little girl on these streets, for sure, is Zastava 750, the Yugoslavian spin-off of stylish Fiat 600. You could spend ages just looking at her eyes (the front lamps), without taking it for a ride, in fear to spoil the pristine beauty.

People say it breaks down all the time, but who cares about that? It’s not about practicallity, it’s about amore.

Last but not least from the East block here, in Skopje, are

the Polish. Polski Fiat 126p, known simply as “Maluszek” (“The little fellow”), can still be found here. Awarded with a perfect 4 gear transmission and the top speed of 110 kmh (if it’s new), the little fellow is known for it’s stunning abilities to become a perfect off-road car or a people carrier.

All in a car that weighs no more than 600 kilo and has an engine up to 0.7 litre.

The big brother of Maluszek, originally named Polski Fiat 125p, at its time, was a thing of luxury in the Eastern Bloc.

An executive car and a true stud, it even had the speedometer that reminds some of a Mustang. No boring round panels, you could see the speed building up in straight line. So, no more jokes about the little 126p fellow, or its bigger brother is totally going to kick your ass.

The best of both worlds are here, and the “capitalist swines” are also in the race. We saw some things of pure beauty here. The old Renault 4, proudly produced in Slovenia for 20 years, is still able to drive (which is strange when you’re talking about a French car). Old wise-eyed Citroen CX with wonderful hydraulic suspension can still be found in the yard of block of flats, as well as classy American-looking Peugeot 404. The German invasion is supported by old Audi 80 GL (a true eye candy indeed), BMW 520 (from the times when the letters B, M and W still meant something) and the big boss, the king of innovation, Mercedes 280 S class.

These all cars we noted just in one day, walking around Skopje’s center. Still, no day passes by without us seeing another thing of beauty and stopping to admire it on the street. Perhaps the environmental laws will clear the streets of Skopje from old Yugos and Renaults just in a few years. And we will all breath easier, but there will be this void inside our hearts like something important is missing. At least I would feel this way.

Cherish them while they’re still here.

Agency of Youth and Sport

Ministry of Culture

vcs.org.mk