March 2008

voices

MAGAZINE FOR ALL YOUNG PEOPLE OF SKOPJE IN MACEDONIAN, ALBANIAN AND ENGLISH

2008 april

Topic of the month:

Life and realities of the girls in Macedonia Journalist Tina Tautovic about feminism, women’s rights and relationship between woman and man

Interview with Albanian model

Enver Muca First SLAM poetry evenings in Skopje Best places in Rome and Cafe Magor in Skopje

picture of the month

2

SKOPJE, 27.02.2008.

Demonstration against the change of the state name.

VOVED

ARTIKULL

Antoine Le Roux

Antoine Le Roux

Драги читатели, еве го новото, свежо издание на VOICES. После сите промени кои се појавија по ретходниот број, изгледа дека сите добија малку повеќе работа. Како и да е, уште еднаш успеавме да ви го дадеме најдоброто што можевме.

Ketu e keni te dhashur lexues, numrin e ri te Voices, Pas gjithe ndryshimeve ne numrin e kaluar, duket se secili fitoj me teper pune.Ne cdo rast ne menaxhuam te japim gjithecka me te mire nga ajo cka mundem.

Dita nderkombetare e gruas? E di eshte pak vone. 8 Marsi eshte shume large pas nesh. Por besomeni, nuk ka date te festohet ajo; cdo dite eshte dita e gruas! Per kete ndodhi takuam nje person teper interesant, tek Baby Show ne Tv A1.

Sinqerishte, ekipi juaj VOICES

Меѓународниот ден на жената? Знам дека е малку доцна. 8-ми Март е веќе далеку зад нас. Но, верувајте, нема ден за да се прослави тоа; секој ден е ден на жената! За оваа прилика се запознавме со една многу интересна личност, која го води Baby Show на А1 телевизија. Ве поканувам да ја видите културната секција. Ќе најдете преглед на последната СЛАМ сесија која се одржа во Арт Кафе во Мала Станица. Наскоро ќе има повторно. Поети, рапери, раскажувачи и сите кои сакаат да си играат со зборови, земете го пенкалото и дојдете. Искрено ваши, екипата на VOICES

Editorial Beauties and Their Ugly Realities

Journalist Tina Tautovic about Women’s Issues VCS (Hyper)Activities Reviews: Slam Poetry Sessions in Skopje Enver Muca about Job of Supermodel News and Events in Skopje at April

3 Places to Be: Magor Book Cafe Travelling and Living: All Roads Go to Rome S... and the City: Date on Sunday Skopje in Pictures

EDITORIAL

EDITORIAL TEAM

Antoine Le Roux

Reporters & Translation:

Here you have, dear readers, the fresh new Voices. After all the changes appeared in the previous number, it seems that everybody got some more work. Anyway we managed once more to give you the best that we could.

The international women day? I know it’s a bit late. March the 8th is already far behind our backs.

But believe me, there is no date to celebrate it; everyday is the women day! For this occasion we met a very interesting person, running the Baby Show on A1TV. I invite you to take a look to the cultural section. You will find a review of the last SLAM Session which took place in the Art Café in Mala Stanica. Soon there will be more. Poets, rappers, stories or tales tellers and anybody who likes to play with words, take your pen and come over!

Sincerely yours, VOICES team

Haris Babacik Lindita Beka Ana Drk Karen Garcia Rajna Gorgieva Shemsedin Iljazi Marko Kumanovski Dime Markovski Nikolce Popovski Inese Priedite Antoine Le Roux Damjan Spasovski

Design and photos: Yoann Le Bars Inese Priedite Antoine Le Roux

Production & Coordination: Nikola Stankoski Volunteers Centre Skopje Sava Kovacevik 47-4/6 1000 Skopje Tel./Fax. +389 22 772 095 voices@vcs.org.mk vcs_contact@yahoo.com www.vcs.org.mk

oд екипата/from editorial

Une ju ftova ju te hedhim nje shiqim fushes kulturore.Ju do te gjeni rishiqim te Kashte sesionit te kaluar e cila mori pjese ne Art Café tek Mala Stanica(Stacioni I vogel).

Se shpjeti atje do te kete me teper.

Poete, rapera, peralla dhe secili I cili ka deshir te luaje me fjalet, mere stilolapsin tende dhe eja.

02 03 04 11 15 18 20 23 26 28 30 31

Picture of the Month

UBAVICITE I NIVNATA STRA[NA REALNOST Inese Priedite

8ми Март, Интернационалниот ден на жената, е глобална манифестација на економските, политичките и социјалните достигнувања на женат. Започнувајќи како политичка манифестација празникот се интегрира во културите на многу земји и прераснува во празнување на жената со потенцирање на убавината и мајчинството. Но позади подароците, цвеќињата и достигнувањата на феминистичките движења многу девојки се соочуваат тешката реалност. Понекогаш гледани само како секс играчки, домаќинки или машини за правење бебиња, жените се имаат помалку шанси да обезбедат благосостојба, дури и ако им се пружени сите права по закон.

Nata{a Dokovska, proekt-menaxer na NVO “Novinari za deca i prava na `enitei za{titan a okolinata” potencira tri glavni problemi koi gi imaat `enite vo Makedonija: zloupotreba na pravata na sopstvenost na `enite, nevrabotenosta i seksualnota zloupotreba. Vo ova izdanie na VOICES probuvame da gi prika`e ovie no i drugi problem koi `enite vo Makedonija gi imaat. Насилно наметнување на правилата на работодавачот Problemot so nevrabotenosta na mladite lu|e vo mo`e da bide po~etnata to~ka na mnogu zloupotrebi na osnovnite ~ovekovi prava. Vo

ovoj region nevrabotenosta kaj mladite e 2.5 pati pogolema od taa na zemjite vo EU. Okolu 60% od mladite lu|e vo Makedonija se nevraboteni. Za `enite taa brojka e u{te pogolema. Za vreme na intervjuata, `enite se pra{uvani dali se oma`eni i dali imaat deca. Dokolku imaat deca nivnite {ansi za da ja dobijat rabotata vidno se namaluvaat, zatoa {to decata se razboluvaat i zatoa majkata mora da zeme odmor.

Dokolku se oma`eni mo`ebi naskoro }e dobijat deca i zatoa }e mora da zemat porodilen odmor.

Internacionalo tie se zabraneti pra{awa na intervjuata za rabota. No sepak tie se pra{uvaat i te{ko e da se smeni toa bidej}i rabotnite mesta se limitirani. Toa mo`e da bide i povod

za drug problem - seksulanoto maltretirawe na rabotnoto mesto. Poradi strav od otkaz `enata mora da gi prifati site pravila koi se postaveni od rabotodavecot duri i seksualni vrski so nejziniot {ef duri i vo otsustvo na zdravstveno i socijalno osiguruvawe i pomala plata - `enite dobivaat pomala plata za istata rabota od ma`ite - trend koj seu{te e {iroko rasprostranet vo zemijite vo tranzicija vo Evropa. Vo takva situacija `enata treba da podnese ostavka, no nekoi nemo`at da si dozvolat da go storat toa. Ovie situacii gi stavaat `enite vo stapica. Seksualnata zloupotreba na rabotnoto mesto voobi~aeno ne e prisuten vo zemji vo koi nevrabotenosta ne e golema, poradi toa {to rabotodavecot mora da gi respektira negovite vraboteni za da gi zadr`i najve{tite. Na krajot pobednici se onie koi pravat kariera so nivnite mozoci, a ne so nivnite tela, no patot ne e sekoga{ lessen.

tatko i rekol deka }e bide pratena vo Germanija i ne gi slu{al argumentite na Ermira deka taa nikoga{ go nema zapoznaeno nejziniot ma` i iden soprug. Vo pove}eto tradicionalni familii devojkiteseu{te se smetaat za imot na nivnite tatkovci. Ili, kako {to Nata{a Dokovska ka`a vo intervju zborejki za maloletnite brakovi vo romski familii: “Toa ne e del od tradicijata. Toa e del od pre`ivuvaweto. Romite gi prodavaat svoite deca za da pre`iveat.”

Pome|u Romskite zaedni{tva mo`e da najdeme naj{okantni dokazi za zloupotreba na `enata.

Na www.thewip.net N.Dokovska prika`uva prikazna za 14 godi{nata Esma. Devoj~eto bilo nepismeno i `iveelo so nejzinite roditeli i 9bra}a i sestri se dodeka nejziniot tatko, kako {to tvrdat sosedite na familijata, ja prodal za 1000 evra na nejziniot nov ma`. Esma ne sakala da bide oma`ena, no bila prinudena.

Site nejzini sestri isto taka bile prodadeni.

Продадени за сексуална експлоатација од пријател

Продадена ќерка Novinarkata F.Rexepi vo spisanieto “Balkan InSight” (septemvri 2007) problemot so dogovorenite i prinudnite ven~avki e seu{te {iroko ra{iren vo Zapadna Makedonija. Taa raska`uva za Ermira(34) od Tetovo, koja go sretnala svojot ma` prvpat na aerodrom. Nejziniot

Istra`uvawe sprovedeno od NVO “Youth Open Space” prika`uva deka pribli`no 100 detski brakovi se sproveduvaat sekoja godina. Nie mo`eme da probame da ja zamislime ja~inata na stereotipite, gladot i na~inite na koi vlijaat na `ivotot na romskite devojki ako poglednemenekoi podatoci od istra`uvawata sprovedeni od Evropskiot centar za malcinski pra{awa za romskato soznanie za planiraweto na familijata. 320 Romski `eni bile anketirani, zapra{ani dali posetile ginekolog, 32,5% odgovorile - ne. 25,7% od `enite koi se izjasnile deka nikoga{ ne bile na ginekolog uka`ale na finansiski problem. 18% mislat deka nemaat potreba od ginekolog. 4,4% ne im e dozvoleno od nivniot soprug. 7,7% se sramat i 8,8 se pla{at. Pribli`no polovina od romskite ma`i i `eni e koristat kontracepcija. Golem del od `enite gi navele parite kako glavna pri~ina, no mnogu isto taka ka`ale deka neznaat kade da go kupat toa, nivnite sopruzi ne im dozvoluvaat da koristat za{tita ili tie ne znaat kako da ja upotrebat, tie ~ustvuvaat sram da pra{aat za za{titata. Ne iznenaduva~ki, pove}e od polovina od ispitanite `eni imale barem eden abortus i bolest i neplaniranoto zabremenuvawe gi dovelo u{te podole vo gladot i siroma{tijata. Жртви во сопствениот дом Standardite na ubavina koi se nafrleni na dene{nite devojki od komercijalnata kultura, marketingot i modnata industrija bara od niv da bidat slabi, seksi i ubavi ba{ kako kukli. Devojkite tro{at mnogu vreme na skapi, a ponekoga{i bolni proceduri za razubavuvawe. Zaradi ovie raboti devojkite se stavaat vo pozicija da bidat objekti na ma{koto zadovolstvo. Nekoi go pravat toa namerno, za da privle~at nekoj bogat ma`. Nekoi samo sakaat da bidat prifateni i sakani. Kako bilo, devojkata vo visoki {tikli koja pati od anorek-

тема на месецот

Filmot na [vedskiot re`iser Lukas Modison “Liqa zasekoga{“, baziran na vistinska slu~ka, e eden od najvpe~aatliva prikazna koja dozvoluva da se sfati trgovijata na belo robje. Trgovijata na `eni vo Makedonija e na `eni na vozrast od 13 do 41 godina, od koi 15-30% se maloletni. Lokalnite NVOa procenuvaat deka od 100 do 150 `eni se prodadeni od ovaa dr`ava vo tekot na edna godina.NVO prika`aa 40 promeri na deca koi se koristat kako maloletni prostitutki. Devojki do familii koi imaat socijalni ili ekonomski problem se smetaat za grupa so najgolem rizik da stanat `rtvi na belo robje. Vo isto vreme NVO ekspertite prik`uvaat devojki od bogati semejstva koi se protstituiraat samo za zabava i iskustvo. Devojkite naj~esto vleguvaat vo trgovskata mre`a koga probuvaat rabota ili qubov vo stranstvo. Proizleguva deka `enite od posiroma{na okolina se trguvani vo poznatite prostitutski regioni vo Makedonija.

Momentalno mediumite se glavniot informaciski izvor za trgovijata. No `rtvite na trgovijata ne se smetaat za nevini vo mediumite. I toa ne pomaga voop{to `rtvite da zborat za svoite do`ivuvawa vo policija, na sud, nitu pak so svoite najbliski rodnini. Vo isto vreme vo javnite diskusii nie skoro nikoga{ ne zboruvame za vinovnosta na lu|eto koi konzumiraat trguvani deca i `eni. Dali tie se svesni deka dobivaat seksualni uslugo od nekoi koi nikoga{ nemal namera da go napravi toa za pari.

Mno{tvoto od vnatre{no trguvanite `rtvi se trguvani od ~len na semejstvo ili prijatel.

5

sija verojatno na ulica nema da mo`e da se odbrani ako bide napadnata. Modernite merki za ubavina se u{te po bolni za devojkite.

I skoro sekoja devojka ima pretrpeno nekoj vid na seksualna zloupotreba - neposakuvano vnimanie koi vklu~uvaat od blagi dosaduvawa do seriozno zloupotrebuvawe.

тema e vitit

6

No najgolemata borba i problem na `enite e vo nivnite domovi. Doma{noto i drugo nasilstvo nad `enata e uporen problem vo Makedonija: nad 56% od `enite tvrdat dela bile `rtvi na psihi~ka doma{na zloupotreba i 18% od `enite tvrdat deka se `rtvi na fizi~ko maltretirawe. @ivotot na edna `ena od ruralnite delovi e u{te pote`ok poradi dodatnite kulturni i socijalni barieri. Odnosot na samite `eni koi go imaat kon maltretiraweto ja vlo{uva situacijata. Imeno, sekoja vtora selanka veruva deka e va`no nejziniot ma` da demonstrira deka toj e glavata na nivnata familija i sekoja treat `ena veruva deka nejzina dol`nost e da vodi qubov so nejzinot soprug duri i koga taa ne go saka toa...

Za koi problemi smetate deka najzastapeni kaj mladite `eni vo Makedonija? Дејана (26): Па секогаш е застапен проблемот со работа, работа... за младите жени во Македонија навистина е тешко да се најде работа поврзана со нивната професија и добро платена. Од моја гледна точка, важно е да има можности за младите да прераснат во продуктивни индивиндуалци кои ќе придонесат во општеството. А за жените е мошне важно да бидат финансиски независни! Линда (24): Многу проблеми кај девојките се предизвикани поради недостаток на здрав стил на живеење. Се повеќе девојки имаат проблеми со исхраната, како на пример анорексија или булимија затоа што пробуваат диети. Постои и недостаток на информираност за тоа. Познавам случај каде што едно семејство знаеше за проблемот, но не знаеја каде да се обратат за помош. Билјана (26): Мислам дека девојките во Македонија немаат некој посебен проблем, а кој го немаат момчињата. Веројатно најголемиот проблем во Македонија е невработеноста, или уште полошо „вработеноста без пријавување”, односно неплаќање пензиско и здравствено осигурување од страна на работодавците. Веројатно, со проблемите на дискриминација се соочуваат девојките од етничките заедници. Лично не се залагам за некои посебни права на жените, мислам дека ако сите Македонци работат во иднина да имаме подобор економски стандард, сите ќе бидеме среќни и задоволни, и во чекор ќе ги решаваме проблемите, кои евентуално би се појавиле во нашето општество.

Bukuroshet dhe Inese Priedite

8 Marsi, dita nderkombetare e grave, eshte manifestim global e te ariturave ekonomike, politike dhe sociale e femrave. Dita e pare internacionale e grave eshte shenuar me 28 Shkurte te vitit 1909 ne SHBA. Ka filluar si manfestacion politik dhe eshte integruar ne kulturat e shume vendeve dhe ka ardhur deri ne festimin e grave me potencimin e bukuris. Por pas dhuratave, lulet dhe te ariturat e levizjeve feminist shume vajza jane perballuar me realitetin e rende. Ndonjehere jane shikuar vetem si seks lodra, gra te shtepis ose makine per te bere femije, femrat gjithe e me pak kane shanse te siguarojne gjendje te rahatshme, edhe pse i jane dhene te gjitha te drejtat me ligje.

Natasha Dokovska, projekt-menaxher ne OJQ “Gazetar per femje dhe te drejtat e grave dhe mbrojtja e rrethines” potencon tre problmet kryesore te cilat i ka femra ne Maqedoni: keqeperdorimi i te drejtave te gruas, papunesia dhe keqeperdorimi seksual. Ne kete numer te VOICES mundohemi ti sqarojme keto problem por edhe problemet e tjera te cilat i kane grate ne Maqedoni.

Problemim e papunesimit te te rrinjve munde te jete pika fillestare per shume keqeperdorime te te drejtave kryesore te njeriut. Ne kete regjion numri i te rrinjve te papune eshte 2.5 here me i larte se sa ajo te vendet e UE. Perafersishte 60 % te te rrinjve ne Maqedoni jane te papune. Per grate ky numer eshte edhe me i madhe.Gjate kohes se intervistes grate jane pyetur a jane

7

realitetet e tyre te tmershme

Te shitur ne eksplatacion seksual nga shoku Filimi i rexhisorit Suedez Lukas Modison “Lila per cdohere”, e bazuar ne ndodhi te vertet, eshte njera nga perallat me pershtypje lene se e cila lejon te kuptohet tregetija me njerez. Tregtia e grave ne Maqedoni eshte ne mes moshe 13 deri me 41 vjete, nga te cilet 15-30 % jane me te rrinje se 18 vjete.OJQ lokale thone se 100 deri me 150 femra jane shitur ne kete shtete gjat nje viti.OJQ

treguan 40 shembuj te femijeve me te rrinje se 18 vjete te perdoren si prostitute. Vajzat nga familjet me probleme sociale dhe ekonomike mirren si grupe me rrezik me te madhe te behen viktim te trafikimit me njerez. Ne te njejten kohe OJQ tregojne se vajzat nga familjet e pasura te cilat prostitohen vetem per argetim dhe pervoje.

Vajzat me se tepermi hyne ne rrjetine trafikimit atehere kur kerkojne pune ose dashuri jashte vendit. Nga kjo del

Shumica e te trafikuarve te brendshem jane trafikuar nga anetare i familjes ose shoke. se femrat e shoqerive te varfera trafikohen ne regjionet e njohtura prostituese ne Maqeoni. Momentalishte mediumet jane burimi informative kryesor per trafikimin.Por viktimat e trafikimit nuk mirren si te pafajshem ne mediumet. Dhe kjo nuk ndihmon aspak viktimat te harojne per perjetimet e tyre ne polici, gjyq, si dhe me me te afermit.

Ne te njejten kohe ne diskutimet publike ne gati asnjehere nuk flasim per fajshmerine e personave te cilet konsumojne femij dhe femra te trafikuara. A jane ato te veteijeshem se fitojne sherbime seksuale nga dikush te cilet asnjehere nuk e kane pasur ndermend ta bejne ate per para. Shumica e te trafikuarve te brendshem jane trafikuar nga anetare i familjes ose shoke.

Vajze e shitur Gazetarja F. Rexhepi ne revisten “Balkan InSight”(shtator 2007) problem me matresat e kontraktuara ose te ofruara eshte akoma problem i gjere ne Maqedonin peren-

tema e vitit

te martuar dhe a kane femij. Ne qoftese kane femije shansat per tu punesuar zvogelohen, pershkak se femijet semuren dhe per ate shkak nena duhet te marre pushim. Ne qoftese jane te matruar atehere se shpejti do te kene femie dhe atehere do te duhet te marrin pushmin pas lindjes. Internacionalishte ata jane pyetje te ndaluara gjat berjes te intervistes per pune. Por ata perseri pyeten dhe eshte rende te nderohet per shkak se vendet e punes jane te kufizuara. Ajo mund te jete shkak per problem tjeter-maltretim seksual ne vendin e punes.

Nga frika e leshimit nga puna femra duhet ti pranoj te gjitha rregullat e dhena nga punedhenesi si dhe lidhje seksuale me pronarin edhe ate ne munges te sigurimit social dhe shendetsor dhe rroge me te ulet – grate fitoje rroge me te ulet nga burat per pune e njejte-trend e cila akoma eshte aktuale ne vendet ne tranzicion ne Europe. Ne ate situate femra duhet te sjelle doreheqje, por disa nga ata nuk mund ta lejojne ate. Keto situate i vendojne femrat ne kurth. Keqeperdorimi seksual ne vendin e punes nuk eshte aktuale ne ato vende ku papunsimi eshte i ulet, pershkak se punedhenesi duhet ti respektoj te punsuarit qe ta mbaje me te aftin. Ne fund me te afte jane ata qe bejne karier me trurin e tyre kurse jo ata me trupin e tyre, por rruga nuk eshte cdohere e lehte.

dimore. Ajo tregon per Emiren (34) nga Tetova e cila e ka takuar te shoqin e saj per here te pare ne aeroport.

I ati ka thene se do ta leshoj ne Gjermani dhe nuk i ka degjuar argumentet e Emires pse ajo asnjehere nuk do ta takoj te shoqin e saj. Ne shumicen e familjeve tradicionale vajzat akoma jane prone e baballareve. Ose sic tha Natasha Dokovska ne intervisten duke folur per martesat e te miturve ne familjet rome: Ajo nuk eshte pjese e tradicionit. Ajo eshte pjese e mbijetimit. Romet i shesin femijet e tyre qe te mbijetojne”

tema e vitit

8

Thene, secila fshatare e dyte beson se me rendesi eshte bur i saj ta demostroj kush eshte kryesori ne familjen e tyre dhe secila grua e tretebeson se eshte obligim i saj te kete dashuri me te shoqin edhe ate here kur ajo nuk e do ate...

Ne mes shoqerive te Romeve mund te gjejme deshmi me shokante per keqeperdorimin e gruas. Ne www. thewip.net N. Dokovska tregon peralle per nje vajze 14 vjecare Esma. Vajza ka qene analfabetendhe ka jetuar me prinderit dhe 9 vellezerit dhe motrat derisa i ati , sic deshmojne fqinjet e familjes,e ka shitur per 1000 € buri te ri te saj.Ajo nuk ka dashur te martohet, por ka qene e detyruar. Te gjitha motrat e saja gjitheashtu kane qene te shitura.

Hulumtimii bere nga OJQ “Youth Open Space” tregone se perafersishte 100 martesa femijnore realizohen ne vite. Ne mund te provojme ta mendojm fuqin e stereotipeve, urin dhe menyren se si ndikojne ne jeten e vajzave rome ne qoftese i shikojme disa te dhene te bera nga qendra Europiane per pyetjet e pakicave per te marunit vesh te romeve ne planifikimin e familes. 320 gra rome jane anketuar, dhe jane pyetur a kane vizituar gjinkolog, 32,5 % jane pergjigjur jo, 25,7 % e grave te cilat jane pergjigjur jo ka ndodhur per shkak te problemeve financiare.18 % mendojne se nuk kane nevoj per gjinekolog.

4,4 % nuk i eshte e lejuar nga i shoqi. 7,7 % kane turpe dhe 8,8 % kane frike.Perafersishte gjysma e meshkujve dhe e grave rome nuk perdorin kontracepcione.Numer i madhe i grave i kane grumbulluar parat si shkak kryesor, kurse shumica nga ata kane thene se nuk dine ku ta blejne ate, burat e tyre nuk i lejojne te perdorin mbrojtje ose ata nuk dine se si ta perdorin, ata ndjejne turpe te pyesin per mbrojtje. Me shume se gjysma e te anketuarve kane pas minimum nje abortim dhe semundje dhe shtatzanin e paplanifikuar e kane quar edhe me poshte se uri dhe varferia.

Viktimat nga shtepia personal Standardet dhe bukurit te cilat jane te hedhura vajzave te sotit nga kultura komreciale, marketing dhe industria e modes, kerkon nga ata te jene te dobta,

seksi te bukura-bash si kukla. Vajzat harxhojne shume kohe ne procedura te shtrenjta dhe ngadonjehere te dhembshe per zbukurim. Per ate shkak vajzat vendohen ne pozicion te jene objekte i kenaqesis te meshkujve.

Disa e bejne ate me qellim, qe ta terheqin ndonje bur te pasur.Disa vetem duan qe te jene te pranuara dhe te dashur. Si di qofte, vajza ne shtikla te larte e cila vuan nga anoreksia sigurishte ne rruge nuk do te mund te mbrohet ne qoftese sulmohet nga dikush. Gati te githe vajzat kane perjetuar ndonje lloj te keqperdorimit seksual-vemendje e padeshirueshme te cilat kyçin marezia te buta deri ne keqperdorme serioze.

Por lufta dhe problemi me i madhe i grave eshte ne shtepite e tyre. Perdhunimi shtepiak ose ndonje lloj tjeter perdhunimi te gruaja eshte problem i madhe ne Maqedoni:mbi 56% e grave tregojne se kane qene viktimte te keqeperdorimit psiqik shtepiak dhe 18% e grave tregojne se kane qene vikitim i maltertimit fizik.

Jeta e nje grauje nga vendbanimet rurale eshte edhe me e rende per shkak te barierave kulturore dhe sociale.Sjellja e vete grave te cilat e kane kah maltertimi e keqeson situaten.Thene,secila fshatare e dyte beson se me rendesi eshte bur i saj ta demostroj kush eshte kryesori ne familjen e tyre dhe secila grua e trete beson se eshte obligim i saj te kete dashuri me te shoqin edhe atehere kur ajo nuk e do ate...

Cilët probleme mendoni se janë më të pranishme tek gratë e reja në Maqedoni?

Dejana (26): Çdo herë është e pranishme problemi i papunësis, papunësis, papunësis.... për femrat e reja në Maqedoni, me të vërtet është rëndë të gjejnë punë e lidhur me profesionin e tyre dhe rrogë të mirë. Nga pikë vështrimi im, e rëndësishme është për të rrinjtë të riten në persona idividual produktiv të cilët do të sjellin në shoqëri. Kurse për femrat është shumë me rëndësi të jenë finansishtë të panvaruar!

Linda (24): Mendoj se shumë probleme tek vajzat partaqiten si shkak i mungesës të stilit të shëndosh për jetes. Shumë vajza kanë probleme me ushqimimin, si p.sh. anoreksion bulimija për shkak se mbajnë dieta. Egziston edhe munges e jo informimit për atë. Njohë një famijle të cilët dinin për problemin, por nuk dinin ku të drejtohen për ndihmë.

Biljana (26): Mendoj se femrat në Maqedini nuk kanë ndonjë problem të veçantë, të cilën nuk e kanë meshkujtë. Problemi më i madhë në Maqedoni është papunësia, ose edhe më keq “punësimi pa leje” respektivishtë mos pagimi i sigurimit pensional dhe shëndetsor nga ana e punëdhënësve.Me problemin e diskriminimit balafaqohen femrat nga shoqëri etnike. Personalishtë nuk angazhohen për të drejta të veçanta të grave, mendoj se nëse të gjithë maqedonasit punojmë në të ardhmen të kemi standard më të mirë ekonomik, të gjithë do të jemi të gëzuar dhe të kënaqur, dhe në hapë do ti zgjedhim problemet, të cilët eventualishtë mund të paraqiten në shoqërin tonë.

BEAUTIES AND THEIR UGLY REALITIES Inese Priedite

March 8, International Women’s Day, is the global celebration for the economic, political and social achievements of women. Started as a political event, the holiday blended in the culture of many countries and evolved to a celebration of women with an emphasis on beauty and motherhood. But besides gifts, flowers and achievements of feministic movement a lot of girls face hard realities.

Sometimes perceived just as sex toys, housekeepers or baby-making machines women tend to have fewer opportunities to secure welfare and independence even if equal rights are provided by the law.

Forced to accept rules of employer Problem of unemployment of young people can became a starting point for many violations of basic human rights. In SEE region youth unemployment is 2.5 times higher than in EU. Around 60% of young Macedonians are unemployed. For girls situation is even more critical. During job interviews young women are asked if they are married or not, if they have children or not. If you have a child your chances to get job sharply reduce. Because your child will be sick and you will have to take vacation. If you are married perhaps

It is a discriminatory practice to ask questions about marital status and children in job interviews. soon you will have a child and employer will have to pay your maternity leave… Internationally it is recognized as discriminatory practice to ask questions about marital status and children in job interviews. But it happens and it is difficult to change something when job opportunities are so limited. That can be reason of another problem - sexual harassment in work place. Being afraid to loose job woman has to accept all rules sat by her employer even if they include sexual relationship with her boss in addition to the lack of health and unemployment insurance and wage discrimination – when women get lower salary than men for the same job – trend which is still widespread in most of transition countries over the Europe. In such situation woman should resign but not all can afford it. Situation puts woman in the trap.

Sexual harassment in work place usually is not widespread in countries where problem of unemployment is not so huge because employers have to respect their employees in order to keep the most

skilled people. At the end winners are those who make carriers with their mind and not with the body, but the way to it is not easy at all.

9

Trafficked for sexual exploitation by friend Movie of the Swedish director Lukas Moodyson “Lilya 4-ever”, based on the real events, is one of the most impressing stories that allows you to understand what is trafficking. Trafficked women in Macedonia range in age from 13-41, with an estimated 15-30% being trafficked while underage. Local NGOs estimated that 100 to 150 women were trafficked to or through the country during the year. NGOs have reported around 40 instances when children were used as juvenile prostitutes. Girls from families with socioeconomic problems are among the groups considered to be at the highest risk of becoming victims of trafficking. At the same time NGOs experts know to tell about cases when in the prostitution networks police have found girls from rich families who willingly prostituted themselves just “to have fun and experience”. Girls usually get in trafficking networks when they try to find a job or love abroad. It appears that women from poorer communities are being trafficked to areas of Macedonia known for their prostitution networks.

The majority of internal trafficking victims are trafficked by a member of their family or a friend.

Currently media is the main information source about trafficking. Unfortunately the victims of trafficking are not seen as blameless in media portrayals. And it doesn’t help at all victims to speak about their experience in police, courts, even with their closest relatives. At the same time in the public discussions we almost never speak about guilt of men who consume trafficked children and women. Are they aware that they’re purchasing sexual services from somebody who never wanted to sell it?

Daughter sold Journalist F. Rexhepi in the magazine “Balkan Insight“ (September 2007) writes that problem of arranged and

topic topic of of thethe month month

Natasha Dokovska, project manager in NGO “Journalists for Children and Women Rights and Protection of Environment” stresses three main problems that impacts living conditions of women in Macedonia: abuse of women’s property rights, unemployment and sexual harassment. In this issue VOICES try to sketch these and some other problems which girls in Macedonia face.

forced marriages is still widespread in Western Macedonia. She tells about Ermira, 34, from Tetovo, who met her husband for the first time at airport. Her father told her that she will be sent to Germany and he didn’t listen to Ermira’s arguments that she has never met her future husband. In the most traditional families girls can be still seen as property of their fathers. Or, as Natasha Dokovska said in an interview talking about underage marriages in Roma families: “It is not a part of tradition. It is a part of survival. Roma sell their children to survive.”

Among Roma communities we can find most shocking evidence of women being abused. In www.thewip.net N. Dokovska reports a story of 14 years old Roma girl Esma. Girl is illiterate and she lived with her parents and nine brothers and sisters until her father, as claim neighbours of family, sold her for 1000 Euros to her new husband. Esma didn’t want to be married but was forced. All her sisters have been sold off as well.

topic of the month

10

7.7% Roma women feel embarrassed and 8.8% are afraid to visit a gynaecologist.

A survey conducted by the NGO, “Youth Open Space”, reported that approximately 100 child marriages are performed each year. We can try to imagine strength of stereotypes and poverty and the ways how they impact life of Roma girls if look at some date of research carried by European Centre for Minority Issues about Roma awareness of family planning issues. 320 Roma women were polled. Being asked if they visit a gynaecologist, 32.5% of women said they do not. 25.7% of the women who reported not visiting a gynaecologist at all cited lack of money. 18% think they do not need it. 4.4% are not allowed by their husband. 7.7% feel embarrassed and 8.8% are afraid.

Almost half of Roma men and women don’t use contraception. Lot of women mentioned money as the main reason, but many said also that they don’t know where to buy it, their husbands do not allow them to use protection or they don’t know how to use it, they feel embarrassed to ask for protection. Not surprisingly more than half of surveyed women have had at least one abortion and illnesses and unplanned pregnancies bring them just deeper in poverty.

Victims at their own homes Beauty standards that are imposed on girls today by commercial culture, advertising and fashion industry requires them to be thin, sexy, and beautiful – just like dolls. Girls spend a lot of time in expensive and sometimes painful beauty rituals. And actually in this way girls put themselves in the position of object of men’s pleasure. Some do it consciously with a target to catch some rich guy. Some just want to be accepted and loved. Anyway, girl in high hill shoes and suffering from anorexia perhaps will be not able to defend herself if attacked on the street. Contemporary beauty ideals make girls even more vulnerable. And almost every girl has faced differ-

ent forms of sexual harassment - unwelcome attention of a sexual nature including a range of behaviour from mild annoyances to serious abuses.

Every second rural woman believes that it is important for her husband to demonstrate that he is the head of their family, and every third woman believes that is her duty to make love with her husband even if she doesn’t want to…

But biggest struggles and problems women have to tackle at their own homes. Domestic violence against women is a persistent problem in Macedonia: around 56% of women claim to have been a victim of psychological domestic violence, and 18 percent of women claim to be victims of physical domestic violence. The life of women from rural areas is even more difficult because of additional cultural and social barriers. The attitudes and beliefs that the women themselves have on violence worsen the situation. Namely, every second rural woman believes that it is important for her husband to demonstrate that he is the head of their family, and every third woman believes that is her duty to make love with her husband even if she doesn’t want to…

Which do you see as most actual problems for young women in Macedonia?

Dejana (26): Well, always actual is work, work, work… finding a job that is connected to your profession and well paid for young women is really hard in Macedonia. It is important from my point of view - to have possibility to become a productive individual who can contribute to the society. And for women it is extremely important also to be financially independent!

Linda (24): I think that a lot of new problems for girls are caused by the lack of healthy lifestyle. More and more girls have eating disorders like anorexia or bulimia because they tried to have some diets. And there is lack of information about it. I know case when family understood that there is a problem but they did not know where to go and whom to ask help.

Biljana (26): Perhaps the biggest problem in Macedonia is unemployment or – even worse – employment without registration when employer doesn’t pay for pension and health insurance. Perhaps problems of discrimination are more common for girls coming from ethnical minorities. Personally I don’t stand for some special rights for women. I think, if all Macedonians will work, in future will have better economical standard, we all will be happy and satisfied, and step by step we will also solve problems, which eventually could arise in our community.

INTERVJU SO "GOLEMA YVERKA" ZA OVOJ MESEC Inese Priedite & Antoine Le Roux

Тина Тaутовиќ е новинарка која работи во А1 телевизијата. Таа, меѓу другото, ја води емисијата “Бебе Магазин“, во која дебатира за бременоста и за другите проблеми на децата. Таа исто така е членка на невладина организација која е активна на полето на заштитата на правата на децата и на жените. Во ова интервју таа зборува за нејзиното искуство како е да се биде феминистка во Македонија.

KAKO JA GLEDATA MAKEDONIJA?

SITUACIJATA

NA

`ENITE

VO

SE NAREKUVATE SEBESI FEMINSTKA. DALI SE ~USTVUVATE UDOBNO SO TOA VO ZEMJAVA? Mislam deka se po~nuva od doma{noto vospituvawe, kako gi vospituvate decata, po~nuva duri i od igra~kite ako i kupuvate samo rozevi rabota taa }e stane Barbika. Obi~no roditelite se odgovorni za objasnuvaweto na decata za ulogata na polovite. Ako deteto `ivee vo familija kade {to majkata e celo vreme vo kujnata i se gri`i za decata i doma}instvoto, }erkata }e go pravi istoto a sinot toa }e go o~ekuva od svojata `ena. Od prirodna gledna to~ka `enata e taa koja dava `ivot i taa mo`e da bide mnogu emocionalna no sum videla `eni koi se pomalku emocionalni od mnogumina ma`i. Mislam deka pra{aweto za fenizmot poteknuva od toa kako }e ja izgradi{ svojata li~nost psihi~ki i emocionalno. Ako imate nekoi dvoumewa za toa {to sakate vo `ivotot toga{ odete po niv.

Ne e zatoa dali e premnogu belo ili premnogu crno, rabotata e vo balansot za koj site `eni treba da se borat.

DALI POSTOJAT POVE}E DEVOJ}I KOI SE NAREKUVAAT

FEMINISTKI?

Da bide{ feministka ne zna~i da si grda, razviena ili bez nieden drug izbor. Feministkite mo`at da bidat ubavi i pametni, samo treba da se znae {to se saka vo karierata ili vo `ivotot. Jas mislam deka bi bila podobra majka i podobra li~nost, podobro bi se gri`ela za semejstvoto ako imam rabota. Koga odite na rabota toa ne zna~i samo da odite na rabota i da se vratite doma, na rabotnoto mesto se zapoznavate so sebesi, imate kumunikacija so lu|e, gi

KA`ETE NE{TO ZA POGRE{NATA PRETSTAVA NA FEMINIZMOT, ZA `ENSKITE PRAVA VO MAKEDONIJA?

11

Koga zboruvate za prava definitivno `enite ne gi poseduvaat. Da bide{ feministka ne e da trgne{ po feminizmot koga }e ti dadat pravo za toa. Sakam da bidam karakter i `eni ne treba da se boram za sopstvenite prava bidej}i gi imam. Mojata vizija e da progledate i da vidite koja vsu{nost sum. Mo`am da bidat uspe{na vo svojata profesija, vo javnata sfera no mo`am i da napravam gre{ka so mojot partner. Vo imeto na qubovta `enite ponekoga{ se povlekuvaat. Poglednete ja Britni Spirs za primer, taa ima{e se, taa spie na milioni, nema tradicija, nema religija. No Kevin be{e nejzina religija. Taa veruva{e vo quvovta i be{e premnogu fragilna. Samata si go napravi ova, nikoj drug. Se po~nuva so tebe. Ne ve pravi podobra `ena ako odite na seminar i glasno govorite za pravata na `enite i se vra}ate doma kade {to ve gledaat kako Britni Spirs. Spored moeto razmisluvawe `enite najve}e se borat doma so svoite sopruzi ili partneri a ne vo karierata. @enite bi sakale koga bi dobile po~ituvawe kako individua od svojot partner. Za razlika od kompanijata kade {to mo`at da ti dadat se osven onaa li~nost koja ja saka{. Kako mo`ete da `iveet ako posle naporniot den na rabota se vra}ate doma i ma`ot ve zlostavuva? Domot treba da bide bezbedno mesto, no toj prestavuva i glavniot megdan.

Denes ne mo`e da govorime za golemi razliki pome|u razli~nite etni~ki i relikiozni zaednici.

DALI POSTOJAT NEKOI RAZLIKI POME|U ZAEDNICITE MAKEDONIJA KOGA E VO PRAPAWE FEMINIZMOT?

VO

Denes ne mo`e da govorime za golemi razliki pome|u razli~nite etni~ki i relikiozni zaednici. Mo`am da vi dadam primer za makedonskite familii koi `iveat vo gradovite, tie ne se nitu religiozni, no postojat ma`i ~ie mislewe e deka `enata e kako ma{ina za perewe

итервју со “Голема Ѕверка”

Problemot vo Makedonija e {to nemame `eni koi bi bile lideri na golemi kompanii. Ovde `enite rabotat vo pomali oblasti. Nam ni trebaat pove}e jaki `enski biznis lideri bidej}i ne sme razviena biznis oblast, imame nekolku golemi kompanii i kako i obi~no tie se osnovani od ma`i. Dojde vremeto kade `enite se jaki biznis lideri, koi znaat da rakovodat so kapitalot, `enite se duri i vo politikata. Tie se vo igrata no e poinaku se e okolu glupostite.

Vo biznistot mo`ete da bidete odgovorni za 300 lu|e, ~ustvo koe ve pravi da se ~ustvuvate kako borec.

u~ite razlikite, u~ite kako da bidete partner... toa e dobra {kola da `iveete isto vo familija bidej}i da `iveete vo familija ne zna~i deka treba samo da rodite i da gi rastete decata.

na ali{ta koja treba da se proveri pred da se zeme za `ena, ne e povrzano so religijata.

Vo Makedonija e te{ko za ova pra{awe bidej} i e mala dr`ava. Vo pomalite ruralni mesta postojat mali zatvoreni op{testva koi se patrijarhalni, no globalizacijata menuva se taka da nema potreba tie da bidat zatvoreni.

Novite generacii nema ni da postavuvaat pra{awa od ovie problemi.

KOI SE GLAVNITE PROBLEMI SO KOI SE SOO~UVAAT `ENI I DEVOJKI VO MAKEDONIJA?

MLADITE

intervistë me Bishën e madhe

12

Ovie denovi vo srednite u~ili{ta devojkite se borat za pravoto na seks, jas prv pat se sretnuvam so vakva problematika. Tie se premnogu otvoreni za odnosi, tie eksperimetniraat so niv iako ne se spremni za toa. 16-17 godi{ni devojki se daleku pove}e agresivni od ma{kite, vo moe vreme momcite bea onie koi tr~aat za devojkite a sega e obratno. Tie premnogu se fokusirani na seksot i jas sum ispla{ena za ova pra{awe bidej}i tie sega se slobodni da pravat se {to sakaat. Tie se pametni no imaat daleku pove}e informacii otkolku {to nie imavme. No mislam deka nivniot na~in na `ivot pred se ne e zdrav, mnogu ginekolozi raska`uvaat za toa kako nekoi devoj}i vleguvaat vo apteka i velat: Imam nekoja lo{a infekcija,dali mo`ete da mi dadete nekoe ap~e za nea? A tie se seu{te deca!

6-17 godi{ni devojki se daleku pove} e agresivni od ma{kite, Vo moe vreme momcite bea onie koi tr~aat za devojkite a sega e obratno. Tie premnogu se fokusirani na seksot i jas sum ispla{ena za ova pra{awe.

DALI TRADICIJATA GI OPRAVDUVA NEKOI DELUMNI MODELI NA VRSKI I ODNESUVAWA? Op{to e vo ~ovekovot odnesuvawe da se bori protiv kontrolata vrz nego duri i vo prijatelstvata se ~ustvuva koj kogo kontrolira. Dali mo`ete da zamislite i vo quvovta isto taka? A i borbata za kontrolata vo semejstvoto e najgolemoto pra{awe, lu|eto se premnogu fragilni koga isk`uvaat emocii, obi~no tie se pla{at od toa da bidat povredeni a ma`ite se pla{at od pra{aweto : Dali sum dovolno dobar? Zatoa postojat tradiciite bidej}i ma`ite se pla{at od idejata `enata da rabotai da pravi pove} e pari od niv bidej}i toa im dava sloboda na `enite. Ist e primerot so roditelite, dodeka tie ti davaat pari i dom tie ja imaat kontrolata. Ako `enata e uspe{na i ubava ma`ot treba da sovlada mnogu strav.

KOJA `ENA BI BILA NAJDOBRATA FEMINISTKA? Za mene najdobrata feministka e Kleopatra, taa ne odela na rabota, nemala pravo na glasawe, no vladeela so dr`avata. I bila premnogu ubava...

Intervistë me Bishën e madhe Inese Priedite & Antoine Le Roux

Tina Tautoviq është gazetare e cila punon në televizionin A1. Ajo, midis të tjerash, e udhëheq emisionin “Bebe Magazina”, në të cilën debatohet për shtatëzënësinë dhe për problemet e tjera të fëmijëve. Ajo poashtu është anëtare në OJQ, e cila është aktive në fushën e mbrojtjes të së drejtave të fëmijëve dhe të grave. Në këtë intervistë, ajo flet për përvojën e saj si është të qenët feministe në Maqedoni.

Si e shkoni situatën e grave në Maqedoni?

Problemi këtu në Maqedoni është që nuk kemi gra të cilat do të ishin lidere e kompanive të mëdha. Këtu gratë punojnë në domene më të vogla. Neve na duhen më shumë gra të fuqishme, lidere të biznesit sepse nuk jemi zonë e zhvilluar e biznesit, kemi disa kompani të mëdha dhe sipas zakonit, ato janë themeluar nga burrat. Erdhi kohë kur gratë janë lidere të forta të biznesit, të cilat dinë ta udhëheqin kapitalin, madje gratë janë edhe në politikë. Ato janë në lojë, por të gjitha janë rreth gjepurave. Në biznes mund të jeni përgjegjës për 300 njerëz, ndjenjë që ju bën të ndiheni si luftëtar.

E quani veten feministe. A ndiheni rehatshëm me atë në këtë vend?

Mendoj se të gjitha fillojnë nga edukmi shtëpiak, si i edukoni fëmijët, madje edhe nga lodrat, nëse i blini vetëm gjëra me njgyrë roze ajo do të bëhet Barbi.

Zakonisht prindërit janë përgjegjës për sqarimet që u jepen fëmijëve për rolin e gjinive. Nëse fëmija jeton në një familje ku nëna është tërë kohën në kuzhinë dhe kujdeset për fëmijët dhe shtëpinë, vajza do ta bëjë të njëjtën gjë, kurse djali atë do ta presë nga gruaja e tij. Nga këndvështrimi natyror, gruaja është ajo e cila jep jetë dhe ajo mund të jetë shumë emocionuese, por, kam parë gra të cilat janë më pak emoionuese nga shumica e meshkujve. Mendoj se çështja e feminizmit rrjedh nga mënyra e ndërtimit të personalitetit tënd, psikologjikisht dhe emocionalisht. Në rast se keni dyshime për atë që doni në jetë, atëherë shkoni pas tyre. Nuk bëhet fjalë për atë a është tejet bardhë apo tejet zi, puna është në drejtpeshim për të cilin gratë duhet të luftojnë.

A ekzistojnë shumë vajza të cilat e quajnë veten feministe?

Që të jesh feministe nuk do të thotë të jesh e shëmtuar, e zhvilluar ose pa asnjë zgjidhje tjetër. Feministet mund të jenë të bukura dhe të mençura, vetëm duhet të dinë çfarë duan në karierë dhe në jetë. Unë mendoj se do të isha nënë më e mirë dhe person më i mirë, do të kujdesesha më mirë për familjen, po të kisha punë.

Kur shkoni në punë, kjo nuk do të thotë vetëm të shkoni

në punë dhe të ktheheni në shtëpi, në vendin e punës njiheni me veten, keni komunikim me njerëz, i mësoni dallimet, mësoni si të bëheni partner...kjo është një shkollë e mirë për të jetuar njësoj edhe në familje, sepse për të jetuar në familje nuk do të thotë se vetëm duhet të lindni dhe t`i rrisni fëmijët.

Thoni diçka për parafytirimin e gabuar për feminizmin, për të drejtat e femrave në Maqedoni?

A ekzistojnë dallime midis bashkësive etnike në Maqedoni kur bëhet fjalë për feminizmin?

Sot nuk mund të flasim për dallime të mëdha midis entiteteve të ndryshme etnike dhe religjioze. Mund t`ju jap shembull për familjet maqedonase të cilat jetojnë nëpër qytetet, ato nuk janë as religjioze, por ekzistojnë meshkuj që mendojnë se gruaja është si një makinë për larje rrobash të cilën duhet ta provosh para se të martohesh me të, kjo nuk është e lidhur me fenë. Në Maqedoni është vështirë të flitet për këtë çështje sepse është një shtet i vogël. Në vende më të vogla rurale ekzistojnë shoqëri të vogla të mbyllura, të cilat janë patriarkale, por globalizimi i ndryshon të gjitha, kështu që nuk ka nevojë ato të jenë të mbyllura. Brezat e rinj as që do të prashtrojnë pyetje me këtë problematikë sepse konsideroj se për 50 vjet do të vijë një erë e re për gruan.

Cilat jan problemet kryesore me të cilat ndeshen gratë dhe vajzat e reja në Maqedoni?

Këto ditë nëpër shkollat e mesme vajzat luftojnë për të drejtën e seksit, unë për herë të parë takohem me një problematikë të tillë. Ato janë tejet të hapura për marrëdhëniet, ato eksperimentojnë me to, edhe pse nuk janë të përgatitura për to. Vajzat 16-17 vjeçe janë më shumë agresive nga meshkujt, në kohën time djemtë ishin ata që vraponin pas vajzave, kurse tani është e kundërt. Ato

A i justifikon tradita disa modele të pjesërishme të lidhjeve dhe të sjelljeve? Është në natyrë të sjelljes njerëzore të luftojë kundër kontrollit ndaj vetvetes, madje edhe në miqësitë ndihet se kush e kontrollon njëri tjetrin. A mund ta imagjinoni këtë gjë edhe në sferën e dashurisë poashtu? Edhe lufta për kontrollin në familje është çështja më e madhe, njerëzit janë tejet të brishtë kur shprehin emocione, zakonisht ata tremben që të mos jenë të lënduar, kurse meshkujt tremben nga pyetja: A jam mjaft i mirë? Prandaj ekzistojnë traditat, sepse meshkujt tremben nga idea gratë të punojnë dhe të fitojnë më shumë të holla nga ata meqë kjo u jep liri grave. Njësoj është edhe me prindërit, derisa ata të japin të holla dhe strehim, ata e kanë kontrollin. Nëse gruaja është e sukseshme dhe e bukur burri duhet të përballojë shumë frikë.

Cila grua do të ishte feministe më e mirë?

Sipas meje feministe me e mirë ka qenë Kleopatra, ajo nuk shkuar në punë, nuk ka pasur të drejtë vote, por ka sunduar me shtetin. Dhe ka qenë tejet e bukur...

Monthly „Big Fish‰ interview Inese Priedite & Antoine Le Roux

Tina Tautovic is journalist working for A1TV. She runs, among other things, a show, «Baby Magazine», which deals with pregnancy and kids issues. She is also a member of a NGO active in the field of children and women rights protection. For us, she talks about her experience as a feminist in Macedonia.

How do you see situation of women in Macedonia?

It is a problem in Macedonia that we don’t have women who would be leaders of big companies. Here women work in small areas. We need more strong female business leaders. We are not a big business trade area.

We have just a few big companies and usually they are started by guys. It is time to have women which are strong leaders in the business, where you have money.

Even in politics, women are there. They are in the show but it is different, it is just about blablabla. In business you can be responsible for more than 300 workers. You can feel like a fighter.

13

intervistë me Bishën e madhe

Kur flitni për të drejtat, gratë përfundimisht nuk i kanë.

Që të jesh feministe nuk është vetëm të nisesh pas feminizmit kur do të të japin të drejtë për të. Dua të jem me karakter, dhe gra, nuk duhet të luftoj për të drejtat e mia sepse i kam. Vizioni im është t`i hapni sytë mirë e të shihni se kush jeni në të vërtetë. Mund të jem e sukseshme në profesionin tim, në sferën publike, por mund të bëj edhe gabim me partnerin tim. Në emrin e dashurisë, gratë ndonjëherë tërhiqen. Për shembull, shikoni Britni Spirs, ajo i kishte të gjitha, ajo fle mbi milionë, nuk ka traditë, nuk ka religjion. Por religjioni i saj ishte Kevini. Ajo besonte në dashuri dhe ishte shumë e brishtë. Ajo vetë ia bëri vetvetes këtë, askush tjetër. Të gjitha fillojnë nga vetvetja. Nuk jeni grua më e mirë nëse shkoni në seminar dhe flitni me zë të lartë për të drejtat e grave dhe ktheheni në shtëpi ku të gjithë ju shikojnë si Britni Spirs. Sipas mendimit tim, gratë më tepër luftojnë në shtëpi me bashkëshortët e tyre ose partnerët, e jo në karierë. Gratë do të donin kur do të merrnin respekt nga partneri i tyre si individ. Për dallim nga kompania ku mund të t`i japin të gjitha përveç personit të cilin e do.

Si mund të jetoni nëse pas ditës së vështirë në punë ktheheni në shtëpi dhe burri juaj ju keqpërdor? Shtëpia duhet të jetë një vend i sigurtë, por ajo është mejdan kryesor.

tej mase përqëndrohen ndaj seksit dhe unë jam e frikësuar për këtë çështje, sepse tani ato janë krejtësisht të lira të bëjnë çfarë të duan. Ato janë të mençura dhe kanë më shumë informata sesa që kishim ne. Por mendoj se mënyra e jetës së tyre nuk është e shëndetshme, shumë gjinekologë rrëfejnë për atë se disa vajza hyjnë në barnatore dhe thonë: Kam ndonjë infektim të keq, a mund të më jepni ndonjë hape për të? E ato ende janë fëmijë!

You say about yourself that you are a feminist. Do you feel comfortable about it here?

I think that first of all everything starts from the home.

How you raise your kids. It starts even with toys. If you buy girl just a pinkie stuff, she will be Barbie girl. Usually parents are responsible for what we learn about sexes.

If child lives in family where the mother is in the kitchen all the time and takes care of kids and house during all the week, the girl will also do it and the boy will expect the same from his girlfriend. From nature, women are the ones who can give the birth. It can make women more emotional. But I’ve seen women who were less emotional than guys. I think that issue about feminist starts with how you grow up as a personality. With brain and emotions. If you have some issues about what you want in your life then go for them! It is not about being too much black or too much white. It’s about a balance.

That is what women should fight about.

big fish interview

14

Are there many girls who’d say that they’re feminist?

To be a feminist doesn’t mean to be ugly, masculine and without any other choice. Feminist can be beautiful and smart. You just need to know what you want in carrier or in your life. I think that I will be a better mother and a better person, better take care of my family if I have a job. When you go to work it doesn’t mean just to go to work and come home. In work you can explore yourself, your communication, meet people, you learn from difficulties, you learn to be a partner… that is a very good school to live also in family, because family is not just about giving a birth and growing up children.

What about the most understood vision of feminism, of the women rights in Macedonia?

When you speak about rights, you definitely kill the women. To be a feminist is not just to go for feminism when they give you rights to do that. I want to be a personality and women, I don’t have to fight for my rights, I already have rights. My vision is to make you see who I am. I think that women shouldn’t ask women should do. I can be very successful in the profession, in public sphere, but I can make a mistake with my partner.

In the name of love women sometimes put themselves backwards. Look at Britney Spears for example! She had everything; she is sleeping on millions, no traditions, no religion. But Kevin was her religion. She believed in love and was too fragile. She did it to herself. Nobody else did it. Everything starts with you. It doesn’t make you better women if you go to all seminars and speak loudly about women issues and at home you see me as Britney Spears. In my opinion women are mostly fighting for their rights at home with their partners or husbands.

Not in the carrier. Women would like to see when her partner appreciates her as an individual. Company can give you everything but not always the one whom you love. You need a partner who supports you. How can you live if you come at home after work and somebody hits you there or makes quarrels? You want your home to be a safe place. But this safe place is also the main battle field.

Are there some differences among the communities living in Macedonia regarding to this feminist issue?

Today you can’t speak about huge differences among different ethnical or religious communities. I can give you examples about Macedonian families who live in the city, they are not even religious, but there are guys who will say that they believe that women are like a washing machine and they need to check them before they marry them. It is not about religion. In Macedonia, it is more difficult because it is a small country. In small villages there are still very closed societies which are patriarchal. But globalisation is changing everything and there is no point to be closed anymore. New generation will be a people who will even not think about these issues.

Women are mostly fighting for their rights at home with their partners or husbands. Not in the carrier.

Which are the main problems faced by young women and girls in Macedonia?

These days, in high schools, secondary school, girls are fighting for the rights for sex. I haven’t’ seen it anywhere in my life. They are too open for intercourses, they are exploring everything, even they are not really ready. 16-17 years old girls are much more aggressive than boys. In my generation boys were usually the ones hunting the girls. And now boys are quiet and girls are attacking them. They are too much focused on the sex.

And I am scared about this issue. They are now free to do what they want. They are smart because they have much more information than we use to have. But I think the way they are living first of all is not healthy. Many gynaecologists have told about situations when girls come in pharmacy and say “I have a bad infection, can you give me some pills?” And they are just kids!

Keeping up with traditions? Is it a way to excuse particular relation models and attitudes?

Generally it is in a human nature to fight about control.

Even in a friendship you can feel who has the control.

Can you imagine in love? And the fight for control in the family is the biggest issue. People are the most fragile when they are expressing emotions. Usually people are scared to be hurt. And usually the man is afraid about himself. Am I good enough? That’s why there are these traditions. Men are scared that women will go and make a lot of money. It gives the women the power to be free.

It is the same with parents. While they give you money, home, they have more control. If the lady is successful and beautiful, a man has to overcome a lot of fear.

Who would be the best feminist ever according to your opinion?

For me the best feminist was Cleopatra. She didn’t t go to work, she didn’t go to vote, but she ruled the country.

And she was beautiful…

VCS (HIPER) AKTIVNOSTI Ana Drk

Во случај да не знаете кој е одговорен за изданието на VOICES – тоа е организацијата Волонтерски центар Скопје. Формирана е во 2005 година од поранешни ЕВС волонтери. Инволвирана е во проекти во Македонија за промоција на волунтаризам и за изработка на закон за волунтаризам. Главната цел на Волонтерски центар Скопје е поврзување на младите луѓе на база на еднаквост без разлика на нивниот национален, религиски, политички, социјален или економски статус. Организацијата работи со младинската програма Youth in Action од ЕУ и е организација домаќин за ЕВС-волонтери кои се задолжени за издавање на магазинот Voices пред вас. Иако февруари е кратoк месец, во нашата организација беше многу раздвижено. Нашите волонтери се вклучуваат во сите аспекти на скопскиот живот: волонтерски активности, културна сцена, ноќнeн живот итн. (како што гледате, никогаш не ни е досадно). Голем дочек на три нови волонтери Нашата организација ги дочека трите нови ЕВС волонтери за проектот Воицес, двајца од Франција и една од Словенија. Тука са нивните први впечатоци зa Македонија:

тука. За мене Македонија личи малку со Турција. Не зборувам добро англиски и затоа имам проблеми во комуникацијата, ама сигурен сум дека ќе совладам тоа. Ана од Велење, Словенија: Бидејќи доаѓам од Словенија културниот шок не беше голем за мене, меѓутоа Македонија е поразлична од мојата држава. Тука има различни култури и тие се мешаат меѓу себе: имаат различни обичаи, стилови на живеење итн. За среќа јас немам јазична бариера, разбирам македонски и се надевам дека ќе го усовршам македонскиот јазик.

Јоан од Ле Манс, Франција: Патував со автомобил и во моментот кога ја поминував границата бев восхитен од извонредниот поглед. А потоа ме шокираа големи пластични кеси со отпадоци . Во принцип Македонија е сосемa различна од Франција и од сите други држави каде сум бил порано. Mи се допаѓа фактот дека луѓето се многу љубезни и искрени; тие ме дочекаа со отворени раце.

Новата куќа Среќни сме што можеме да ве информираме дека волонтерите сеса се едно големо среќно семејство коишто живеат заедно во голема куќа. Тие веќе во неделата направија палачинки во градината и го привлекоа вниманието на соседите со жонглирање и други спортски активности.

Мехмет од Немо, Франција: Првото нешто што го забележав е нивниот стил н возење (во тој момент сите се смеевме) - хаус на улиците, човек којшто стои сред автопат, луда инфраструктура итн. Бидејќи јас сум Турчин, можам да се поврзам со некои нешта

Слем сесија 2 ЕВС волонтерите се вклучуваат во скопскиот културен живот. Во Мала Станица е како француска окупација, нашите волонтери ја освојуваат сцената на слам и веќе станаа познати слам-поети.

Тренинг курсеви Нашата свежа крв нè напушти на неколку дена: тие беа на on arrival тренинг во Сараево. Неколку дена подоцна нашите „постари“ волонтери ќе им се придружат на “новите“ – не како беби-ситерки, ама како учесници на mid-term тренинг. Освен тоа VCS организираше тренинг курс од 3 март до 10 март во Струга. Темата беше “Зошто волонтер“. Луѓе од различни држави се обидуваа да најдат одговори

на прашањата: Како можат млади луѓе да се научат на вредноста на волонтирање, како може да се подобри кампањата за волонтирање, како можат волонтерските организации поактивно да ја прикажат својата главна цел (волонтирање) итн. Во исто време и на исто место имаше уште еден тренинг курс. Тренинг “Вклучи се“ беше организиран во соработка со “Младински совет на НВО“. За повеќе информации прочитајте го следното издание.

VCS (HYPER)ACTIVITIES Ana Drk

në komunikim, por jam i sigurt se do ta tejkaloj këtë gjë.

Ana nga Velenje, Sllovenia: Meqenëse vij nga Sllovenia shoku kulturor nuk ishte i madh për mua, megjithatë Maqedonia është më e ndryshme se vendi im. Këtu ka kultura të ndryshme të cilat përzihen midis tyre: kanë tradita të ndryshme, stile jetësore etj. Për fat unë nuk kam barrierë gjuhësore, kuptoj maqedonisht dhe shpresoj se do ta mësoj maqedonishten edhe më mirë.

aktivitete të VCS

16

Në qoftë se nuk dini se kush është përgjegjës për botimin e Voices – ajo është organizata Qendra Vullnetare Shkup. Është formuar në vitin 2005 prej ish vullnetarëve të EVS-së. Është e përfshirë në projekte në Maqedoni për promovim të vullnetarizmit dhe për përpunimin e ligjit për vullnetarizëm. Qëllimi kryesor i Qendrës Vullnetare Shkup është lidhja e të rinjve pa dallim të statusit të tyre nacional, fetar, politik, social dhe ekonomik. Organizata punon sipas programit Youth in Action të BE-së dhe është organizata nikoqire e EVS-vullnetarëve të cilët janë të angazhuar për botimin e revistës Voices.

Edhe pse shkurti është muaj i vogël, në organizatën tonë kishte shumë aktivitete. Vullnetarët tanë janë përfshirë në të gjitha aspektet e jetës në Shkup: aktivitete vullnetare, skenën kulturore, jetë nate etj. (siç e shihni, asnjëherë nuk mërzitemi).

Pritje solemne për tre vullnetarë Organizata jonë i priti tri vullnetarët e rinj EVS për projektin Voices, dy nga Franca dhe një nga Sllovenia. Këtu janë përshtypjet e tyre të para për Maqedoninë.

Joani nga Le Mans, Francë: Udhëtova me automobil dhe në momentin kur e kalova kufirin isha i mahnitur nga pamja e mrekullueshme. Kurse më vonë u habita nga qeset e mëdha prej najloni me mbeturina. Kryesisht Maqedonia është krejt e ndryshme prej Francës dhe prej të gjitha shteteve ku kam qenë më parë. Më pëlqen fakti që njerëzit janë shumë të dashur dhe të sinqertë; ata më pritën duar hapur.

Mehmeti nga Nemo, Francë: Gjëja e parë që vura re ishte stili i tyre i ngasjes së automjeteve (në atë moment të gjithë qeshnim) – nëpër rrugët haus, një njeri i cili qëndron në mes të autostradës, infrastrukturë e çmendur etj. Meqenëse jam turk, mund të bëj lidhje me disa gjëra këtu. Për mua Maqedonia ngjason pak me Turqinë. Unë nuk flas mirë anglisht prandaj kam probleme

Shtëpia e re Jemi të lumtur që mund t’ju informojmë se vullnetarët janë tani një familje e madhe dhe e lumtur, të cilët jetojnë së bashku në një shtëpi të madhe. Ata të dielën e kaluar bënë petulla në kopsht dhe e tërhoqën vëmendjen e fqinjëve me xhonglim dhe aktivitete të tjera sportive.

Sesioni slam Vullnetarët e EVS-së janë përfshirë në jetën kulturore shkupjane. Në “Mala Stanica” është si pushtim francez, vullnetarët tanë e pushtuan skenën slam dhe tashmë janë bërë slam-poetë të njohur.

Kurse trajnuese Të rinjtë tanë na lanë disa ditë vetë: ata ishin në Sarajevë në një trajnim on arrival. Disa ditë më vonë vullnetarët tanë “më të vjetër” do t’u bashkëngjiten të rinjve - jo si bebi-siteri, por si pjesëmarrës në një mid-term trajnim. Përveç kësaj VCS-ja organizoi kurs trajnimi nga 3 marsi deri në 10 mars në Strugë. Tema ishte “Përse vullnetar?”. Njerëz nga shtete të ndryshme u përpoqën t’u japin përgjigje pyetjeve: Si mund të mësohen të rinjtë mbi vlerën e vullnetarizmit, si mund të përmirësohet fushata për vullnetarizëm, si mund ta tregojnë më aktivisht qëllimin e tyre kryesor (vullnetarizmin) organizatat vullnetare etj. Në të njëjtën kohë dhe në të njëjtin vend kishte edhe një kurs trajnues. Trajnimi “Bashkëngjitu” ishte organizuar në bashkëpunim me “Këshillin Rinor të OJQ”. Për më tepër informacione lexojeni botimin e ardhshëm.

VCS (HYPER)ACTIVITIES Ana Drk

In case you still don’t know who is responsible for issues of Voices – it is organization Volunteers Centre Skopje. It was formed in 2005 from former -EVS volunteers. It is involved in projects in Macedonia for promotion of volunteerism and creation of law of volunteerism. The main aim of “Volunteers Centre Skopje” is to connect young people on equal base, without difference on their nationality, religion, political or social economical status. They are working under The Youth Programme-Youth in Action of EU and they are also host organization for EVS volunteers that are responsible for Voices in front of you.

Even though February is a short month, there was a lot of action in our organisation. Our volunteers are involved in all aspects of Skopje’s life: voluntary activities, cultural scene, nightlife etc. (as you can see, we are never bored)

guage barrier, I understand Macedonian language and hope to improve it here.

The new house We are happy to inform you that volunteers are now one big happy family living together in a big house. They already made a “pancake Sunday” in the garden and attracted the neighbours’ attention with juggling and some other sports.

17

Slam session 2x

The great arrival of three new volunteers Our organisation has welcomed three new EVS volunteers for project Voices, two from France and one from Slovenia. Here are their first impressions about Macedonia: Yoan from Le Mans, France: I travelled by car and as soon as I passed the border I was amazed by the beautiful view. And then the big plastic bags of garbage shocked me. In general, Macedonia is totally different from France and all other countries that I’ve been before. I like the fact that people are very friendly and open; they welcomed me with open hands.

Mehmet from Nemoues, France: The first thing that I noticed is their driving style (in that moment we all laughed) – chaos on the streets, man standing in the middle of highway, crazy infrastructure etc. Because I’m Turkish I can relate to some of the things here. For me Macedonia is a little bit like Turkey.

My English is not that good so I’m having some communication problems but for sure I’ll overcome that.

Ana from Velenje, Slovenia: I come from Slovenia so the cultural shock wasn’t so big for me, although Macedonia is quite different from my country. Here the cultures mix more; you have different rituals, style of living etc. Fortunately, there’s no lan-

Training courses we did Our fresh blood left us for a couple of days; they went on on-arrival training in Sarajevo. A few days later our “senior” volunteers joined the new ones – not as babysitters but as participants at the mid-term training. VCS also organised a training course from 3rd till 10th of March in Struga. The topic was “Why volunteers”. People from different countries were trying to find answers to the questions such as: How can young people learn the values of volunteering, how to improve the campaigning for volunteering, how can voluntary organizations promote their main product (“volunteering”) more pro-actively etc. At the same time and in the same place, another training course took place. The training “Get involved” was organised together with “Youth council of NGOs”.

For further details check out the next issue.

VCS activities

EVS volunteers are involved in Skopje’s cultural life.

There’s a French occupation going on in Mala stanica, our volunteers are invading the slam scene and are already becoming famous slam poets. You can read more about that in this issue.

18

SLAM SESIJA Slobodno mesto za prevzemawe Joan Le Bars

Текст, микрофон и глас. Правилата на слам се едноставни. Овој вид на модерна поезија се појави во Скопје пред неколку недели на настанот наречен Слам Сесија. Идејата е на 3 француски волунтери да се престави оваа непозната уметност во Македонија. [to vsu{nost prestavuva slam? Poezija? Rap? Improvizacija?... verojatno site tri raboti.

Slamot pretstavuva ~itawe, govorewe ili peewe na tekst pred publika, tekst koj samite ste go napravile. Ovaa popularna umetnost na iska`uvawe e ~esta pojava vo barovite ili kulturnite centri i taa ne podle`i na limit so godini ili restrikcija na stilovi. Sudeweto e retko i po~etnicite pove}e se pozdravuvaat otkolku kritiziraat. Site lu|e bez razlika na polot gi delat svoite dela za zadovolstvo.

Ovaa akcija e pokrenata vo 1984 od Mark Smit.

Ovoj amerikanski poet sakal da dade potkrepa na otvorenoto prestavuvawe na poezijata zatoa ja vklu~il publikata.

Vo nedela na 24 Fevruari be{e organizirana tretata Skopska ve~er na Slamot vo Mala Stanica. Vo agolot se nao|a mala bina so mikrofon a atmosferata e relaksirana. Xabir, koorganizatorot na ve~erta zaedno so volonterite go prezentiraat konceptot na Slam sesijata i gi davaat slednive pravila: • Otvorena scena za sekogo • Instrumenti ne se dozvoleni • Sloboda na govorot • Sekoj jazik e dozvolen

• 3 minuti e maksimalno vreme od slam • 1 artist - 1 besplaten pijalak.

Sesijata mo`e da zapo~ne. Antoan (organizatorot) doa|a do scenata i nastapuva so slam na francuski. Posle zaslu`eniot aplauz toj ostapuva mesto za sledniot slamer. Ovoj pat e makedonski slam, potoa eden na angliski, pa u{te eden na francuski, pa potoa na turski, gr~ki, ungarski, srpski... Ova e prv pat da u~estvuvam na vakva multikulturna i internacionalna ve~er ka`a Xabir pome|u dva nastapa.

Publikata ja prifati igrata i zapo~na da ja igra. Ponekoga{ samo dve - tri rim a ponekoga{ pove}e i od tri minuti. No va`nata karakteristika na ovaa poetska ve`ba e da se u~estvuva i da ne se osuduva.

Slam sesijata produl`uva vo narednite nekolku ~asa i zavr{uva so nastap na beat box. Zna~i muzikata ja zavr{i ovaa treta i uspe{na Slam sesija.

Edna scena, eden mikrofon i nekolku slam amateri od razli~ni dr`avi, toa e formulate za uspe{na slam sesija. Ako ovoj koncept vi zvu~i primamlivo pridru`ete ni se na slednata slam sesija vo Mala Stanica!

KASHT˙ SESION

SLAM SESSION

Kohë e lirë për të ndërmarrë

A free space to declaim

Yoann le Bars

Yoann Le Bars

Teks, mikrofon dhe zë. Rregullat e kashtës janë të thjeshta. Ky lloj i poezis moderne u paraqitë në Shkupë para disa javëve në ndodhin e quajtur Kashtë sesion. Idea është e tre volonterëve francez të prezantohet ky lloj i artit të panjohtur në Maqedoni.

A text, a microphone and a voice. The slam rules are simple. This kind of modern poesy appeared few weeks ago in Skopje, during an evening event called « Slam Session ». From the beginning of this project, three French European volunteers who wanted to share this unknown art in Macedonia.

Çfarë paraqetë Kashta: Poezi? Rap? Imrovizim?... sigurishtë që të treja. Kashta paraqetë lexim, të falsësh ose këndim të tekstit përpara publikut, tekst të cilën e keni bërë vetë. Ky art i njohtur është paraqitje e shpeshtë në lokalet apo qendrat kulturore dhe ajo nuk shtrihet në limit me vite ose restrikcion të stileveGjykimi është i rrallë dhe fillesatrët më tepër përshëndeten se sa kritikohen. Të gjithë njerëzit pa marrë parasysh gjinin i ndajnë veprat e tyre me kënaqësi. Ky aksion është i ndërmarrë në vitin 1984 nga Mark Smit. Ky poet amerikan ka dashur të jepë përkrahje në prezentimin e hapur të poezis dhe për këtë shkak e ka kyçur publikun.

• • • • • •

Skenë e hapur për çdo njërin Instrumentet janë të ndaluara Liria e fjalës Të gjithë gjuhët janë të lejuara 3 minuta është koha maksimale për Kashtë 1 artistë - 1 pije papara

Sesioni mund të filloj. Antoan (organizatori) vjenë tek skena dhe fillon me Kashtë në frengjishtë. Pastaj aplauzi i merituar ai ik dhe vend për kashtuesin e ardhshëm.Kësaj rradhe është Kashtë maqedonase, pastaj një në anglishtë, pa edhe një në frengjishtë, pastaj një në turqishtë, greqishtë, hungarishtë, sërbishtë... Kjo është rradha e parë të marrë pjesë në këtë llojë të multikulturës dhe mbrëmjes internacionale tha Xhabiri në mes të dy shfaqjeve. Publiku e pranoj lojën dhe fillojë të luajë. Ndonjë herë vetëm 2 3 rime kurse ndonjëherë edhe më tepër se tre minuta. Por karakteristika kryesore e këtij ushtrimi poetik është të miret pjesë e jo të gjykohet.

Kashtë sesioni vazhdon në disa orët e ardhshme dhe mbaron me beat box. D.m.th. muzika e mbaronë këtë sesion të tretë dhe të suksesshëm.

Një skenë, një mikrofon dhe disa kashtë amatera nga shtete të ndryshme, ajo është formula e kashtë sesionit të suksesshëm. Nëse ky konceptë ju duket e pranueshme bashkangjituni në Kashtë sesionin e ardhshëm në Stacionin e Vogël.

On Sunday 24th February was organized the third Skopian Slam evening in Mala Stanica Art Coffee. In a corner, a little stage with a microphone, the atmosphere is relaxed. Djabir, co-organizer of this evening with volunteers, presents the concept of Slam Session and gives the rules: * open stage for everybody * no instruments allowed * freedom of expression * any language allowed * 3 minutes maximal time by slam * one artist, one free drink The session can begin. Antoine (organizer) steps up on the stage and starts with a slam in French. After deserved applause, he gives the place to a second slamer. This time it’s a Macedonian slam, then an other one in English, and one in French again, afterwards Turkish, Greek, Serbian,… “This is the first time I take part of such a multicultural and international night” comments Djabir between two performances. The audience accepts the game and begins to play.

Sometimes for only two or three rhymes, sometimes more than three minutes allowed. But the important thing is to participate and try this poetry exercise without being judged.

The Slam session goes on for many hours. It finishes with a “beat box” performance. So music closed this third and successful slam edition.

One stage, one microphone and some amateur slamers of many countries, that’s a formula for a successful slam session! If you are tempted by this concept, go to the next slam session!

19

reviews

Të dielën më 24 Shkurt ishte e organizuar nata e tretë Shkupjane e kashtës në Stacionin e Vogël. Në kënd ndodhet në binë e vogël me mikrofon kurse atmosfera është relaksuese. Xhabir, koorganizatori i mbrëmjessë bashku me volonterët e prezentojnë konceptin e Kashtë Sesionit dhe i japin rregullat e ardhshme:

Poetry? Rap? Improvisation?... probably all three. Slam consists in saying, reading, or singing a text from your own creation in front of an audience. This Popular Art of expression is often practiced in bars or cultural centers, without age limit or style restriction. Judgement is rare and beginners are more welcomed than criticized.

Each one, artist or not, shares his text for pleasure. This movement had been created in 1984 by Marc Smith.

This American poet sought to give a new blast to open stage of poesy. That’s was he included the audience.

Enver Mu~a:

indiot projekt e moeto u~estvo na klipot na peja~kata Ana Nikoli} Lindita Beka

Еден од албанските манекени, можеби и единствениот нај успешен во Македонија, е Енвер Муча. Токму и овој е разлогот што одлучивме ова интервју да биде со него. Да разбереме нешто повеќе за неговиот живот и неговите идни пројекти.

стил

20

Како почеток, во телевизиските екрани беше присутен во разни конкурси за манекенство. Колку се чувствуваш сигурен во моментот кога излегуваш на сцена за модна ревија, и дали мислиш дека би се цувствувал исто и кога би бил во некој по важен евенимент за тебе? Е. М: Нормално, секој момент кога излегуваш на сцена треба да бидеш сигурен, затоа што ако немаш сигурност во себе нема ни да изгледаш убаво, истото се случува и во некој поважен евенимент, секој почеток е тежок, но за се има прв пат. Дали си се чувствувал некогаш осуден во некој амбиент каде што си бил само за фактот што си учествувал во модна ревија и разни конкурси? Е. М: Не, можам да кажам само во “Кафез-от” затоа што беше разликата на јазиците се чувствував многу лошо, подобро беше да не зборувам затоа што не ме разбереаа. Што треба да има еден манекен за да биде успешен во неговата кариера? Е. М.: Нормално прво потребни параметри, висотина која нормално е 180-185 потоа и убавина. Со девојките ти помага тоа што си манекен? Е. М: Не треба да значи, во многуте случаи да, ама мене тоа не ми се допаѓа, јас сакам да ме сакат за тоа што сум јас персонално. Имавме можност да те видиме во спотот на србската пејачка Гога Секулиќ. Како стигна оваа соработка? Е. М: Соработката почна со тоа што јас сум модел во Црно Крак, таму имам мои слики, ги виделе тие и ме поканиа да учествуваам во нејзиниот спот. Имаш план за некоја друга соработка со друга пејачка? Е. М: Да, ќе бидам повторно во спотот на србска пејачка Ана Николќ, очекувам многу повеќе од овој спот бидејќи ќе бидам единствен машко таму, што значи ќе биде различно од спотот на Гога. Учествуваше во “Златниот Кафез” Кој те стимулираше кон овој правец? Е. М: Беше моја голема желба, зашто го следев “Кафез-от” и порано, ми се допадна многу, сакав да пробам ново искуство, да видам колку ќе издржам затворен, “Кафез-от” беше војна со самиот себеси.

Дали мислиш дека имаше доволна подршка од албанскиот народ тука во Македонија? Е. М: Да, имав, ама мислам дека не доволно, ми требаше многу повеќе, но, сепак, албанскиот народ во Албанија ми помогна многу. Какво беше чувството да бидеш затворен во “Златниот Кафез” за 2 месеци? Е. М: Беше неописливо чувство, пробав благ затвор, таму разбрав како е да бидеш во затвор. Првиот месец беше прекрасно но вториот беше малку потечко, затоа што се намали бројот на членовите, посебно последната недела, требаше да седам само во базен за да ми помине времето. Кое беше најдоброто и најлошото искуство што го имаше таму? Е. М: Најдоброто беше што пробав нешто ново, се запознав со ново друштво, нормално добив и слава и многу други добри работи, лошо- беа навредите, не беа многу но сепак ме навредиа, балотажата беше лоша зашто секогаш бевме во стрес. Објасни ни ја малку твојата врска со Глориа, која исто така е манекенка од Албанија! Е. М: Мојата врска со Глориа во почетокот бече друштвено и беше многу убаво, но крајот не ни испадна и баш толку добро, секој почеток го има е неговиот крај. Се сретна во многу конфликти со сожителите на “Златниот Кафез” Дали уште се дружиш со нив, и дали патуваш често до Албанија за да се сретнеш со нив? Е. М: Друштвото продолжува иако не со сите, се дружам со Дијана, Глориа и Гени, бидејчи другите не биле тие што се покажале, биле само добри глумци,нивното право лице го покажаа кога заврши емисијата, кога сите бевме заедно надвор. Што мразиш и што обожаваш во животот? Е. М: Мразам - предавство и лаги, главните се овие, обожавам - искреност и правото. Дали ви пречи уговарањето? Е. М: На почетокот да, зашто имав многу проблеми, но сега не, се научив. Сега со што се занимавате во моментот? Во моментов се посветив на факултетот, тоа ми е примарно, па потоа и манекенството што ми е хоби.

Enver Muça: projekti i ardhshëm është pjesëmarrja në klipin e këngëtares Ana Nikoliç Lindita Beka

Njëri ndër modelët shqiptar, ndoshta dhe i vetmi më i suksesshëm në Maqedoni, është Enver Muça.

Pikërisht dhe kjo është arsyeja që vendosëm këtë herë intervista të jetë me të. Të kuptojmë diçka më tepër lidhje me jetën e tij, dhe për projektet e ardhshme.

Fillimisht, në ekranet televizive ke qenë prezent në konkurse të manekenizmit. Sa i sigurt ndjehesh në momentin që del për të sfiluar në skenë, dhe sa mendon se do të kishe këtë siguri në ndonjë eveniment të rëndësishëm për ty?

E. M. Normal çdo moment kur del në skenë duhet të jesh i sigurt, se nëse nuk ke siguri në vete nuk do të dukesh mirë, e njëjta ndodhe edhe në ndonjë eveniment të rëndësishëm, se çdo fillim është i vështirë, por për çdo gjë ka herë të parë.

Çka duhet të ketë një mister që të jetë i suksesshëm në karrierën e tij?

E. M. Normal së pari parametra të duhura, gjatësi-normale 180-185 më pas bukuri.

Po me vajzat të ndihmon të qenurit mister?

E. M. S’do të thotë, në të shumtën e rasteve po, por mua ajo nuk më pëlqen se më shumë dua të më duan për atë që jam.

Kishim rastin të të shohim edhe në videoklipin e këngëtares serbe Goga Sekuliç. Si arriti bashkëpunimi?

E. M. Bashkëpunimi me atë filloi se jam model në Crno Krak, dhe aty kam foto të mijat, i panë ato dhe më ftuan të jem në videoklipin e saj.

Ke ndonjë plan për bashkëpunim me ndonjë këngëtare tjetër ?

E. M. Po, tash do të jem në videoklip të këngëtares, Ana Nikoliç, pres më shumë nga ky videoklip sepse jam i vetmi mashkull atje, që do të thotë do të jetë më ndryshe sesa në videoklipin e Gogës.

Ke qenë pjesëmarrës ne “Kafazin e artë”. Kush të stimuloi drejt kësaj rruge?

E. M. Ishte dëshira e madhe e imja, se kam përcjell edhe më parë “Kafazin”, më ka pëlqyer shumë, edhe desha të provoj një eksperiencë të re, të shoh sesa do të qëndroj mbyllur, kafazi ishte luftë me vetveten.

A mendon se kishe përkrahje të mjaftueshme nga populli shqiptar nga Maqedonia?

Çfarë ishte ndjenja të jesh mbyllur gjatë 2 muajsh në kafaz?

E. M. Ishte ndjenjë e papërshkrueshme, e provova një burg të ëmbël, aty kuptova se çka do të thotë të jesh në burg. Muajin e parë ishte mrekullueshëm por muajin e dytë filluan të pakësohen anëtarët e kafazit dhe ishte vërtet vështirë, sidomos javën e fundit, duhej të ri vetëm në pishinë që të më kaloj koha.

Cila ishte eksperienca më e mirë dhe ajo më e keqja që përjetove atje?

E. M. Më e mira është që provova diçka të re, njoftova shoqëri të re, normalisht fitova edhe famë dhe shumë gjëra të mira, ndërsa më e keqja-ofendimet, nuk kanë qenë të shumta por prapë ishin ofendime, balotazha ka qenë e keqe se gjithmonë ishim në stres.

Na sqaro pak lidhjen tënde me Glorian, e cila gjithashtu është modele nga Shqipëria?

E. M. Lidhja ime me Glorian ka qenë në fillim shoqërore shumë е mirë, por fundi nuk ishte edhe aq i ëmbël, çdo fillim ka mbarimin e saj.

Keni hasur në shumë konflikte në bashkëjetuesit e kafazit, por a vazhdon shoqëria juaj tani dhe a udhëtoni në Shqipëri për tu takuar me to?

E. M. Shoqëria vazhdon edhe pse jo me të gjithë, shoqërohem vetëm me Dijanën, Glorian dhe Genin se të tjerët nuk kishin qenë vetvetja që janë treguar në Kafaz, kishin qenë aktor të mirë, fytyrat e tyre i treguan pas mbarimit të kafazit, kur të gjithë ishim bashkë. Çka urren dhe adhuron në jetë?

E. M. Urrej tradhtinë dhe gënjeshtrat, kryesore janë këto, adhuroj-sinqeritetin, drejtësinë.

A ju pengojnë thashethemet?

E. M. Në fillim po, më pengonin se kam pas shumë probleme lidhje me thashethemet por tash jo, jam mësuar.

Tani me çfarë merreni për momentin?

E. M. Për momentin i jam përkushtuar fakultetit, e kam primare, ndërsa më vonë si model, ajo që e kam hobi.

21

style

Je ndjerë ndonjëherë i paragjykuar në ambientet ku ke qenë vetëm për faktin se ke marrë pjesë në sfilаta dhe konkurse të ndryshme?

E. M. Jo, mund të them vetëm se te “Kafazi”, se ishte diferenca e gjuhëve dhe jam ndjerë shumë keq, duhej të mos flasë më mirë, se nuk më kuptonin.

E. M. Kisha përkrahje, por jo të mjaftueshme. Kisha nevojë për më shumë nga ana e popullit shqiptar nga Maqedonia, por prapë se prapë shqiptarët nga Shqipëria më ndihmuan shumë.

Enver Muca: my future project is my participation in the video of the singer Ana Nikolic One of the Albanian models, maybe the one most successful in Macedonia is Enver Muca.

Actually this was the reason that we decided this interview to be with him. To understand something more about his private life and for his future projects.

22

Initially, in the TV, you were present more in different competitions like a model. How sure do you feel in the moment when you enter in the scene and do you think you will be such sure if you are in a very important competition for you?

E. M: Normally, every moment when you are in the scene, you should feel sure, because if you don’t have insurance in yourself you won’t look good, the same will happen also in a very important competition, every beginning is difficult, but for everything it have first time.

style

Have you ever feel prejudgment from someone, just because the fact that you are model?

E. M: No, I can say just in “Golden cage”, because it was the difference of the language, and I felt very bad, it was better not to talk, because they didn’t understand me.

I adore sincerity and justice...

What needs to have a model to be successful?

E. M: First he should have the necessary ratings, length- normally 180-185 after that charm.

Do you think it helps you with the girls your career like a model?

E. M: In the most of casuals yes, but I don’t like that because I want to love me of who exactly I am.

We had the chance to see you in the video of the Serbian singer Goga Sekulic. How did start your collaboration?

E. M: The collaboration started with her when they saw my photos in the model agency Crno Krak, and they called me to participate in her video.

Do you have any plan to collaborate with another singer for video?

E. M: Yes, I will be in the video of the singer Ana Nikolic, I expect more from this video, because I am the only guy there, that means it will be different from the Goga’s video.

You participated in “Golden Cage”. Who stimulated you directly this way?

E. M: It was my big wish, because I had seen before “Golden Cage” and I liked it a lot, and I wanted to try something new, new experience, I wanted to see how long I can stand locked, the cage is war with yourself.

Do you think that you had enough support from Albanian people from Macedonia?

E. M: I had but not enough, I needed more, but people from Albania helped me a lot.

How was the feeling to be locked, for 2 months?

E. M: It was indescribable feeling, I tried a sweat cage, there I understood what means to be in cage. The first month it was great, but in the second month started to decrease the members and it was very hard, specially the last weak, I needed to stay just in the pool to lose my time.

Which was the best and the worse experience that you passed in the “Golden Cage”?

E. M: The best it was that I tried new experience, I met new friends, normally I won also fame and a lot of good things, and the worse were the insults, they weren’t a lot but they offended me.

Can you explain us your relation with Gloria, that is also a model form Albania?

E. M: My relation with Gloria in the beginning was just like friends, but the end wasn’t such sweat like the beginning, every beginning has its end.

You had a lot of problems with coexistent in the “Golden Cage”, but does you friend ship still continuous?

E. M: My friendship continuous but not with all of them, my friends are Gloria, Dijana and Geni because the others haven’t been their selves, they had been just good actors, the true faces we saw when we were all together.

What you hate, and what you adore in your life?

E. M: I hate treason and twister, these are the main, I adore sincerity and justice.

Does the gossips delay you?

E. M: In the beginning yes, delayed me because I had a lot of problems from, the gossips, but now not, I learned to live with them.

Now what are you doing in the moment?

E. M: For the moment I am in university, this is primary for me, later I will continue with my career like model that is my hobby.

FESTIVAL Од 18 до 27 април на повеќе локации ќе се одржи четвртото издание на Фестивалот за урбани уметности “Конструктор”. Фестивалот ќе трае 10 дена, а програмата ќе се одвива под темата “Враќање напред - приказни за движењето”. Ива Михајловска, од фестивалот “Конструктор” најавува дека ќе има седум изложби, девет презентации, 14 перформанси, шест видео проекции, осум мултимедијални перформанси, 12 музички настапи во живо, три работилници, предавања, трибини од млади македонски и интернационални уметници и артисти. Премиерно годинава ќе се оддржи и “Move forward” конференцијата помеѓу интернационални фестивали за нови медиуми, кадешто ќе се говори за начините на организирање на ваков тип на фестивали во соседството, но и во Европа. “Со ова издание, ќе се искористи можноста за претставуање на македонски уметници од различни генерации, а учество ќе земат и уметници од: Австрија, БиХ, Велика Британија, Германија, Грција, Италија, Исланд, Косово, Португалија, Србија, Хрватска и Шпанија,” објаснува Михајловска.

LET0 SO AEGEE

VEB STRANICA За сите, а особено за девојките би било интересно да се погледне веб страницата направена од Американскиот фотограф Лорејн Гринфилд http:// zonezero.com/EXPOSICIONES/fotografos/girlcult/ index.html. Оваа веб страница е направена како опсервација на женската култура. Гринфилд покажува како масовните медиуми влијаат на нашиот избор и животен стил. Покрај тоа, преку своите фотографии и интервјуа со тинеџерки, таа дава и одредена критика на медиумите. Таа ги претставува ритуалите на трошење пари и посветување долго време на својот изглед како интегрален дел од секојдневниот живот на девојките, нивната борба да се биде најубава и најпопуларна, конкуренцијата помеѓу нив, нивните желби, цели и емоции. “Без

KNIGA Марк Леви – Моите пријатели, моите љубови. Овој роман претставува уште едно ремек дело на веќе докажаниот француски романописец Марк Леви. Ни прикажува свет кој малкумина од нас го познаваат, свет во кој улогите се сменети, каде што стереотипите за мажот и жената се сосема поинакви. Сето тоа низ една обична секојдневна приказна за љубов и пријателство. Но како што е често случајот вистината се крие многу подлабоко, и е сосема различна од тоа што на прв поглед го забележуваме. Сепак, доколку сакате да ја знаете вистинската приказна, прочитајте ја книгата :-) Неа можете да ја пронајдете во книжарницата “Египетска сонувалка”, која се наоѓа на улица Македонија.

DOKUMENTAREC На почеток на месецот април во коното “Фросина“ во Младински Културен Центар беше претставен новиот документарен филм – Скопје и се е можно. Како автор се претставува Соња Ризова Јовановска, која работи во Институтот за Социологија и Култура. Целта на нејзиниот филм е да ги прикаже елементите на секојдневниот живот од културолошки, историски, социолошки и економски аспект. Филмот ги третира етничките односи и разните начини на комуникација во градот: како луѓето од различни националности, религии, возрасти и социјални структури се зближуваат или се повеќе се дистанцираат. Во филмот се претставени урбаната култура и сите добри и лоши страни на секојдневниот живот на Скопјаните.

FOTOGRAFIJA

Уште една презентација за Скопје и неговите граѓани може да најдете во новата книга Скопје со широко отворени очи, фотографски есеј на Иван Блажев како фотограф и владимир Јанковски како автор, која пред некое време беше издадена од Темплум. Книгата содржи 70 фотографии, увод и 15 фрагменти претставени преку фотографиите. Преку дијалогот помеѓу фотографиите и текстот, Скопје е прикажано како урбано јадро во кое модерните драми кои ги создаваат луѓето му даваат на градот дополнителен квалитет, правејќи го поблизок и за жителите и за поситителите.

@URKI

На 8 мај 2008 како дел од неговата турнеја acid house and techno DJ Carl Cox ќе пушта музика во Метрополис Арената во Скопје. Видете го само кога е позади грамофоните и слушнете го екстатичниот сет со неговите слатки битови, неговите раце кога не манипулираат со грамофоните лебдат во воздухот, неговото тело се движи напред назад, одвреме навреме земајќи го микрофонот во рацете за да сподели по некој збор со последните ленти кои ги врти...

23

Скопје месецов

Летните Универзитети претставуваат двонеделен проект организиран од стана на AEGEE антена, каде од 20 до 50 студенти од Европа се собираат заедно на едно место. Активностите во Летните Универзитети вклучуваат: академски активности како учество во предавања и работилници, учење на странски јазик; различни курсеви со посебна тематика ставајќи акцент на мултикултурната соработка; запознавање со филмот, танцувањето, готвењето, музиката, еколошки акции, помош на стари лица. Активни дебати, музика и младешки дух традиционално се дел од програмата на летните универзитети. Летните Универзитети соединуваат околу 3000 студенти, од 42 Европски земји. Оваа година има 89 Летни Универзитети!!! Аплицирањето е можно само доколку станете член на АЕГЕЕ Скопје, ќе имате сопствен број за идентификација кој е неопходен за да ја пополните on line апликацијата. Потребно е да се напише мотивационо писмо за секој од трите избрани Летни Универзитети. Секој СТУДЕНТ може да аплицира без разлика на кој Универзитет студира! Следете го линкот: www.karl.aegee.org. За сите подетални прашања можете да го посетите нашиот веб сајт www.aegee-skopje.org.mk.

оглед на возраста, изгледот е секогаш битен. Мислам, така е од кога паметам за себе. Мораш да бидеш слаба мала девојка. Ако не си таква, тогаш на луѓето воопшто нема да им се допаѓаш. Мораш да бидеш истиот супермодел како и сите останати... Другите секогаш ме задеваат затоа што сум дебела. Најверојатно тоа е само нешто што сакаш да го сокриеш, претпоставувам. Едноставно, не сакаш другите луѓе тоа да го забележат”, вел 13 годишната Лиза во едно интервју на веб страницата.

FESTIVAL

Shkupi këtë muaj

24

Nga 18 deri më 27 pril në disa vende të ndryshme do të mbahet edicioni i katërt i Festivalit për arte urbane Konstruktor. Festivali do të zgjatë 10 ditë, kurse programi do të zhvillohet pas temës “Kthim përpara – përallat për lëvizjet”.Iva Mihajllovska nga festivali “Konstruktor” paralajmëron se do të ketë shtatë ekspozita, nëntë paraqitje, 14 performansa, gjashtë video projeksione, tetë performansa multimediale, 12 shfaqje të drejtpërdrejta muzikore, tri punëtori, ligjërata, tribuna të artistëve të rinj maqedonas dhe internacionalë. Si premierë sivjet do të mbahet edhe konferenca “Move forward” midis festivaleve internacionale për mediume të reja, ku do të flitet për mënyrat e organizimit të llojeve të tilla festivalesh në fqinjësi, por edhe në Evropë. “Me këtë edicion, do të shfrytëzohet mundësia për paraqitjen e artistëve maqedonas nga brezat e ndryshme, ndërsa do të marrin pjesë edhe artistët nga: Austria, Bosnja e Hercegovina, Britania e Madhe, Gjermania, Greqia, Italia, Islanda, Kosova, Portugalia, Serbia, Kroacia dhe Spanja”, shpjegon Mihajllovska.

UNIVERSITET VEROR ME AEGEE Universitetet verore paraqesin një projekt i dyjavshëm i organizuar nga ana e AEGEE antenës ku nga 20 deri më 50 studentë nga Evropa mblidhen së bashku në një vend. Veprimet e Universiteteve Verore përfshijnë: aktivitete akademike si pjesëmarrje në ligjërata dhe punëtori, të mësuarit i gjuhës së huaj; kurse të ndryshme me tematikë të veçantë, duke theksuar bashkëpunimin multikulturor; njohje me filmin, me vallëzimin, me gatitjen, me muzikën, me aksionet ekologjike, me ndihmën personave të moshuar. Debatet aktive, muzika dhe fryma rinore tradicionalisht janë pjesa e programit të universiteteve verore. Universitetet Verore bashkojnë rreth 3000 studentë nga 42 vendet evropiane. Këte vit ka 89 Universitete Verore!!! Aplikimi është i mundshëm vetëm nëse bëheni anëtar i AEGEE-së Shkup, do të keni numrin tuaj të identifikimit, i cili është i domosdoshëm për të plotësuar on line aplikimin. Është e nevojshme të shkruhet letra e motivimit për çdo nga të triat Universitete të zgjedhura Verore. Secili STUDENT mund të aplikojë pa dallim në cilin Universitet studion! Ndiqni linkun: www.karl.aegee.org. Për të gjitha hollësirat mund ta vizitoni web site-in tonë www.aegee-skopje.org.mk.

WEB FAQE Për të gjithë, veçanërisht për vajzat do të ishte intersente të shihej web faqja e bërë nga fotografi amerikan Lorejn Grinfild http://zonezero.com/EXPOSICIONES/fotografos/girlcult/index.html. Kjo web faqe është bërë si vëzhgim i kulturës së femrave. Grinfildi tregon si masmediumet ndikojnë mbi zgjedhjen tonë dhe stilin e jetës. Veç kësaj, përmes fotografive të tij dhe intervistave me vajzat e reja, ajo jep kritikë të caktuar ndaj mediumeve. Ajo i paraqet rittualet e harxhimit të parave dhe përkushtimet gjatë kohë ndaj pamjes së tyre si pjesë integrale e jetës së përditshme të vajzave, lufta e tyre që të bëhet më e bukur dhe me e popullarizuar , konkuranca midis tyre, deshirat e tyre, qëllimit dhe emocionet. “Pa marrë

parasysh moshës, dukja është gjithmonë e rëndësishme. Mendoj, ashtu është qysh kur mbaj mend për veten. Duhet të jesh vajzë e brishtë dhe e vogël. Në qoftë se nuk je e tillë, atëherë fare nuk do t’u pëlqen njerëzve. Duhet të jesh supermodele e vërtetë sikur të tjerat... Njerëzit më ngacmojnë sepse jam e trashë.

Sigurisht se kjo është diçka që do ta fshehësh, supozoj. Thjeshtë, nuk do që të tjerët ta vënë re këtë gjë”, thotë Liza 13 vjeçare në një intervistë në web faqen.

LIBRA MARK LEVI - SHOKËT E MI DASHURITË E MIA. Ky roman paraqet edhe një punë të madhe të romansierit francez Mark Levi. Na paraqet një botë ku të paktën jemi ne të cilët e njohim, botë ku rolet janë të ndërruara, ku stereotipat e gruas dhe burrit janë total ndryshe. E gjitha kjo nga një përrallë e thjeshtë e përditshmërisë së dashurisë dhe shoqërisë. Por më i shpeshtë është rasti që e vërteta fshihet më thellë, dhe është komplet më ndryshe nga ajo që në shikim të parë e vërejmë.

Prapë se prapë, përderisa dëshironi ta dini përrallën e vërtetë lexoni librin. Atë mund ta gjeni në librarinë “Ëndrra egjiptiane” e cila gjendet në rrugën Maqedonia.

FILM DOKUMENTAR Në fillim të muajit prill në kinemanë Frosina në Qendrën Rinore Kulturore qe prezantuar filmi i ri dokumentar Shkupi dhe të gjitha janë të mundshme. Si autore paraqitet Sonja Rizova Jovanovska, e cila punon në Institutin e Sociologjisë dhe të Kulturës. Qëllimi i filmit të saj është t’i paraqet elementet e jetës së përditshme nga aspekti kulturor, historik, sociologjik dhe ekonomik.

Filmi i trajton marrëdhëniet etnike dhe mënyrat e ndryshme të komunikimit në qytet: si njerëz me nacionalitete, rreligjione, mosha dhe struktura të ndryshme sociale afrohen ose sa më shumë distancohen midis tyre. Në film është paraqitur kultura urbane dhe të gjitha anët e mira dhe të këqija të jetës së përditshme të shkupjanëve.

FOTOGRAFI Edhe një paraqitje për Shkupin dhe për qytetarët e tij mund të gjeni në librin e ri Shkupi me sy të hapur gjerë, është një ese fotografik i Ivan Bllazhevit si fotograf dhe Vlladimir Jankovski si autor, i cili kohë më parë ishte i botuar nga Templumi. Libri përfshin 70 fotografi, hyrje dhe 15 fragmente të paraqitura përmes fotografive.

Përmes dialogut midis fotografive dhe tekstit, Shkupi paraqitet si thelb urban në të cilën dramat moderne që i krijojnë njerëzit i japin qytetit kualitet plotësues duke e bërë atë më të afërt edhe për banorët edhe për vizitorët.

AHENGJE Më 8 maj 2008 si pjesë e acid house and techno turneut të tij DJ Carl Cox do të lëshojë muzikë në Arenën Metropolis të Shkupit. E shihni kur është prapa gramofonave dhe dëgjojeni setin e tij ekstatik me bitet e tij të ëmbla, duart e tij kur nuk manipulojnë me gramofonat rrinë të pezulluara në ajër, trupi i tij lëviz përpara dhe prapa, kohë me kohë duke e marrë mikrofonin në duar për të ndarë nga disa fjalë me shirita të fundit underground të cilat i lëshon...

FESTIVAL The fourth edition of urban art festival Konstruktor will be held at several locations on April 18-27. The festival’s theme is “Return Forward – Stories about Movement”. According to festival official Iva Mihajlovska, the event will include seven exhibitions, nine presentations, 14 performances, six video projections, eight multimedia performances, 12 music live events, three workshops, lectures, debates by young Macedonian and international artists.

Premiere conference of international festival on new media titled “Move Forward” will also be held, focused on ways to organize such festivals in the neighborhood, but also in Europe.

“The festival will represent an opportunity to promote Macedonian artists of different generations, along with guests from Austria, Bosnia & Herzegovina, Great Britain, Germany, Greece, Italy, Iceland, Kosovo, Portugal, Serbia, Croatia and Spain”, says Mihajlovska.

SUMMER UNIVERSITY

WEBSITE For everybody, but especially girls it could be interesting to take a look on website made by American photographer Lauren Greenfield http://zonezero.com/ EXPOSICIONES/fotografos/girlcult/index.html.This website is made as an observation of girls’ culture.

Greenfield shows how mass media impact our choices and lifestyles, and does some media critics through her photographs and interviews with teenage girls. She represents costly and time-consuming beauty rituals that are an integral part of girls’ daily life, their struggle to be the most beauty and popular, competition among girls, their dreams, goals and emotions. “No matter what age you are, the way you look is important. I mean, for my whole life it has been that way. You have to be a skinny little girl. So by not being like that, people just

BOOK Mark Levi - My friends, my loves! This novel is yet another masterpiece by the French novelist Mark Levi. In this book the author shows a world that few of us are known with, a world in which the roles are changed, where the stereotypes about man and women are completely different. All of that in a simple everyday story about love and friendship. But as often it is the case when the truth lies much deeper and is much different from our first perspective. But, if you want to know the true story you will have to read the book :-) It can be found in the bookstore “Egyptian Dreamer” which is located on Street Macedonia.

25

DOCUMENTARY At beginning of April in Youth Cultural Centre’s Art Cinema Frosina new documentary movie was presented Скопје и се е можно. Author of the documentary Sonja Rizova Jovanovska (Соња Ризова Јовановска) is working in the Institute of Sociology and Culture.

Goal of her movie is to represent elements of daily life from academic, cultural, historical, sociological and economical aspect. Movie covers ethnical relations in the city and ways of communication: how people from different nations, religions, ages and social structures can get closer or even more distanced. Urban culture and all the elements of good and bad in daily life of Skopje’s people are represented in this movie.

PHOTO Another representation of Skopje and its people can be found in the new book Skopje with Wide Open Eyes (Скопје со широко отворени очи), a photographic essay of authors Ivan Blazev, photographer and Vladimir Jankovski, author, which has been recently published

by Templum. The book includes 70 photographs, in introducing text and fifteen fragments distributed through the photographs. Through a dialogue between the photographs and the text Skopje is shown as an urban core where modern human dramas take place giving the city additional humane quality and making it closer to those inhabiting or just visiting it.

PARTYING On 8th of May within his 2008 tour acid house and techno DJ Carl Cox will play in the Skopje Metropolis Arena.

Check him when he’s behind the turntables and you can’t mistake his hands pumping the air whenever they’re not manipulating the turntables, his body swaying back and forth, frequently taking to the mike to share word on the latest underground tune he’s about to break…

Skopje this month

Summer universities are two weeks long project organized by international students’ organization AEGEE, when from 20 to 50 students from all Europe come together in one place somewhere in Europe and involve in different activities with accent on intercultural learning and cooperation. Program of Summer University include academic activities like participation in workshops and lectures, learning foreign languages; introducing of movies, dances, and national cuisines, music of different countries, also ecological actions and help to elderly people. Active discussions, music and young spirit traditionally are the main target of summer universities! Around 3000 students from 42 European countries every year are involved in summer universities. In this year 89 summer universities are planned.

To apply for the summer university you must be (or become) a member of AEGEE Skopje. Then you will get identity number which will be required to fill online application form. You will have to write also motivation letter for all of summer universities chosen by you. Every student can apply, it is not important in which university you study. To apply follow the link www.karl.aegee. org. For more details check www.aegee-skopje.org.mk.

dislike you more. You have to be the same supermodel that everybody else is… People make fun of me all the time because I’m overweight. It’s just something you try to hide from, I guess. You don’t want other people to see,“ tells 13 years old Lisa in interview on website.

MAGOR Book Cafe Joan Le

Bars

Замислете си едно место кое наликува на мала библиотека, со многу книги наредени на ѕидовите и бар на едната страна на ѕидот. Место каде што можете да земете книда од ѕидот и да нарачате кафе пред да започнете со читање на книгата... Ова место постои во Скопје и се нарекува Кафе книжарница Магор.

Ova malo kafule mo`ete da go najdete na maliot plo{tat vedna{ do glavnata crkva vo centarot na Skopje. Koga prv pat vlegov i gi vidov site onie knigi naredeni na yidot pomisliv deka stanuva zbor za kni`arnica. No kelnerkata i lu|eto koi u`ivaa vo svoeto kafe mi doka`aa deka se raboti za mesto koe e pome|u kni`arnica i kafule.

Kafe kni`arnicata Magor zapo~na so rabota pred edna i pol godina. Idejata za konceptot za ova specifi~no kafule proizleguva od Belgrad kade mo`at da se najdat kni`ari koi se stacionirani na prv kat, kafuliwa na vtoriot kat i restorani na tretiot kat.

Kafe kni`arnicata Magor e isto taka poznata po svoite ve~eri posveteni na Haiku poezijata.

Ako prv pat slu{ate za ovoj japonski stil na poezija, mo`ete da otkriete ne{to pove}e za nego sekoj posleden ~etvrtok od sekoj mesec vo Kafe kni`arnicata Magor. Lu|eto ovde doa|aat da pro~itaat malce Haiku poezija i ako imate `elba za pi{uvawe na ovaa poezija dozvoleno vi e da ja podelite so ostanatite zainteresirani. Vo ova kafule mo`ete da sretnete nekoi od makedonslite pisateli i poeti, kafuleto isto taka pru`a mo`nost na site zainteresirani da gi promoviraat nivnitete dela od oblasta na pipaniot zbor.

Za qubitelite na muzikata se organiziraat bluz, xez, i elektro koncerti sekoja peto~na ve~er so besplaten vlez, koncerti kade nastapuvaat lokalni i internacionalni artisti kako {to se Toni Kitanovski, Igor Stanoevski,

Qubojna, Baklava... Ako ste qubiteli na retro muzikata mo`ete da odite sekoj ~etvortok vo 22 ~asot za da si ja zadovolite potrebata od dobra muzika.

Vo tekot na denot mo`ete da u`ivate vo tivkata atmosfera piej}i kafe i ~itaj}i nekoja dobra kniga koja mo`ete da ja kupite no nema nikakva obvrska za toa. Postojat i testeri na knigi koi promoviraat kulturata na pi{aniot zbor pa dokolku sakate da pro~itate nekoja kniga a da ne se napiete nekoj pijalok i toa e vo red. Na policite mo`ata da se najdat sekakvi knigi: Poezija, Filozofija, Istorija, klasi~na makedonska literature, knigi napi{ani na angliski jazik, upatstva za koristewe na kompjuteri pa duri i detski knigi. Glavnata cel e da ima po edna kniga za sekogo. Pogolemiot del od knigite se izdadeni od izdava~kata ku}a Magor no isto taka postojat i knigi izdadeni od drugite makedonski izdava~ki ku}i. Ako ste zainteresirani za knigite izdadeni od Magor mo`ete da otidete na saemot na kniga koj }e bide odr`an na 15 april kade {to }e bidat na proda`ba site izdadeni dela na Magor.

Dobro kafe, dobra kniga i mestoto kade {to tie se zdru`uvaat... Kafe kni`arnica Magor!

Bul. Partizanski Odredi 21 Vo zgradata Porta Buwakovec - Skopje Rabotno vreme: Ponedelnik - Sabota od 09 do 01 Telefon 3121-027 e-mail: magor@mt.net.mk

KAFE LIBRARI MAGOR MAGOR BOOK CAFÉ Yoann Le Bars

Yoann Le Bars

Paramendin jeni ne një vend e cila ngjan në një bibliotek te vogël, me shumë libra te rradhitur nga njëra anë dhe bar te ana tjetër e murit.

Vendi ku mund të merrni libër nga muri dhe të porositni kafe para se të filloni me leximin e librit... Ky vend egziston në Shkupë dhe quhen kafe librari Magor.

Imagine a place like a little library with many books on the walls and a bar on one side. You take a book from the wall and ask for a coffee before to start reading… this place exists in Skopje and it call Magor Book café.

Kafe libraria Magor eshte gjitheashtu e njohtur nga mbremjete e saja te kushtuara per Haiku poezin.Nese per here te pare degjoni per kete stilt e poezis japoneze, mund te zbuloni dicka me teper per ate cdo te enjte te fundit te cdo muajit ne Kafe librarian Magor. Njerezit ketu vijne te lexojne pak Haiku poezi dhe ne qoftese keni deshir te shkruani kete lloj te poezis mund ta ndani me te tjeret... Ne kete lokal mund te takoni ndonje nga poetet dhe shkrimtaret maqedonas, lokali gjitheashtu ju ofron mundesi te gjithe te interesuarve ti promovojne poezite e tyre nga fusha e fjaleve te prekshme.

Per adhuruesit e muzikes organizaohen bluz, xhez dhe elektro koncerte cdo te premte me hyrje te lire, koncerte ku marrin pjese aktor lokal dhe nderkombetar sic jane Toni Kitanoski, Igor Stanoeski, Lubojna, Baklava.. Ne qoftese jeni adhurues te retro muzikes mund te shkoni cdo te enjte ne ora 22 dhe ti permbushni nevojat per muzik te mire.

Gjat dites mund te kenaqeni me atmosphere te qete duke pire kafe dhe duke lexuar ndonje liber te mire te cilen mund ta bleni por nuk ka asnjefare lloj detyrimi per te. Egzistojne edhe testera te librave te cilet e promovojne kulturen e fjales se shkruar pra deri sa deshironi te lexoni ndonje liber kurse mos te pini ndonje pije edhe ajo eshte ne rregull. Tek polisat mund te gjeni cfaredo lloj libri: Poezi, Filozofi, Histori Literatur klasike maqedonase, libra te shkruajtura ne gjuhe angleze, udhezime per perdorimin e kompjuterit deri sa edhe libra per femij. Qellimi kryesor eshte qe te kete nga nje liber per cdo njerin. Numri me I madhe I librave jane shtypur nga shtepia botuese Magor por gjitheashtu egzistoj edhe libra te botuara nga shtepia tjera botuese.Ne qoftese jeni te interesuar per librat te shtypura nga shtepia botuese Magor” mund te shkoni tek panairi I librit e cila do te mbahet me 15 Prill ku do te jene ne shitje te gjitha librat e botuara nga Magor.Kafe e mire, liber I mire, dhe vend ku ato shoqerohen… Kafe libraria Magor!

Magor Book Café opened one and half year ago. The concept of this particular bar come from Belgrad where you can find a bookstore with a bar on second floor and a restaurant on the third.

Magor Book Café” is also known for its Haiku evenings.

If you don’t know this famous Japan kind of poetry you can discover it every last Thursday of the month. People just meet for read some Haiku and if you want you can create your own and share it. In this bar you can even meet Macedonian poets and writers. This place is also open if you want to promote your own writings. They’re open for everybody.

For the music fans there’s blues, jazz and electro concerts by local and international artists like Toni Kitanovksi, Georgi Sareski, Igor Stanoevski, Ljubojna, Baklava … It’s every Friday night with free admission. If you’re into retro music you can satisfy you soul and ears every Thursday at 10pm.

During the day you can enjoy in quiet atmosphere to read a book and drink a coffee. Buy the book if you want but it’s not an obligation. Book testers are here to promote a reading culture so if you just want to read a book without drinking coffee that’s ok too. Books of poetry, philosophy and history, classical Macedonian literature, English books, computer manuals, child books share the shelves. The main purpose is to have a book for everyone. Most of these books are publishing by “Magor” publishing house but there are also books from other Macedonian publishing houses.

If you’re interested in Magor books you should know that during book fair which starts on 15th of April all Magor editions will be on sale.

Good coffee, even better book and best place to do it…

Magor Book Café!

Adress : Bul. Partizanski Odredi 21 Porta Bunjakovec building . Skopje Working hours : Monday-Sunday / 9am-1pm Phone : 312 10 27 e-mail : magor@mt.net.mk

27 vende interesante/places to be

Këtë lokal të vogël mund ta gjeni në sheshin e vogël menjëherë pas kishës në qendrën e Shkupit. Kur për herë të parë hyra dhe i pash gjithë ato libra të rënditur te muri mendova se bëhet fjalë për librari. Por kamarierja dhe personat të cilët kënaqeshin me kafen e tyre më tregoi se bëhet fjalë për diçka në mes të libraris dhe kafeteris. Kafe libraria Magor filloj me pune para nje vjete e gjysem. Idea per konceptin e ketij lokali specific vjene nga Beogradi ku mund te gjehen libraria te cilat jane te stacionuara ne katin e pare, kafeteria ne katin e dyte dhe restorante ne katin e trete.

You can find this little bar in a little square near to main church. First time I entered inside I saw all the books on the wall and I thought it’s a bookstore. But the waitress and people who drank coffee showed me this is a place between a bookstore and a bar.

SITE PATI[TA VODAT KON RIM Karen Garsija

Ako eden den ve poslu`i sre}ata i otpatuvate vo Italija, gi povikuvam site quvovnici od Rimskata Imperija da go posetat ovoj glaven grad. Tuka mo`ete da posetite razni spomenici koi poteknuvaat od vremeto na Rimskata Imperija me|u koi se istaknuva “Amphitheartrum Flavium” ili popularno nare~en Koloseum koj prestavuva najgolemata zgrada koja bila izgradena vo Rimskata Imperija.

Potoa, vreme e da se poseti Vatikan, najmalata zemja vo svetot, kade mo`ete da gi vidite prekrasniot vatikanski plo{tad, Bazilikata na Sv.Petar, Obeliksi, Sistinskata Kapela i da ja poglednite fascinantnata kolekcija na umetni~ki dela.

Kako sledno vo ovaa mala balada nare~ena Vatikan ve pokanuvam da ja prol`ite va{ata pro{etka i da go posetite dobro poznatiot [panski plo{tad (Piazza di Spagna) koj prestavuva eden od najpoznatite monumenti na Rim od kade {to mo`ete da u`ivate vo crkvata Triniti ili da u`ivate vo vkusen sladoled na [panskite skalila. Bidete prepazlivi od pregolem broj na turisti.

Otkako se najdovme vo ogromni masi na lu|e, vreme e da izbegame vo stariot del na Rim i

da navlezeme vo italijanskata naselba kade vo tesnite sokaci se gledaat ja`iwa za su{ewe na ve{ koi predizvukuvaat go po~ustvuvate italijanskiot `ivot. Vo ovaa stara naselba mo`ete da u`ivate vo vistinsko kapu~ino i da gi probate svetskite poznati italijanski jadewa kako pica, lazawi, pasta i sladoled od tiramisu za desert. Najdobro mesto da gi kupite suvenirite za va{ite prijateli e golem otvoren pazar nare~en Piazza Porta Portesse.

Samo vnimavajte na xep~iite.

Za kraj poglednete ja fontanite Trevi, svrtete se nanazad i frlete pari~ka vo niv, ovaa tradicija pretstavuva daden zbor deka } e se vratite vo Rim za da ja pobarate svojata pari~ka.

Podatoci za gradot: Популација: 2 705 603 Површина: 1285 km2 Густина: 2105 `iteli na km2 Rim e vtoriot najposeten grad vo svetot posle Pariz!!!

Od 1980 e za{titen od UNESKO Соба за вечер: pome|u 20 do 130 evra. Повратен билет од Скопје: pome|u 365 i 804 evra

T˙ GJITH˙ RRUG˙T ÇOJN˙ KAH ROMA Karen Garcia Nëse një ditë ju vjenë shansi të shkoni në Itali, i ftojë të gjithe dashuruesit e Perandoris Romake ta vizitojnë këtë kryeqytet.Atje mund të vizitoni përmendore të ndryshme të cilat kanë ngelur nga Perandoiria Romake në mes të cilave kemi, “Amphitheatrum Flavium” ose ndryshe e njohtur si Koloseume cila paraqet ndërtesën më të madhe e cila ka qenë e ndërtuar në Perandorin Romake.

në Romë ku mund të kënaqeni tek kisha Triniti ose të kënaqeni me akullore të shijshme tek shkallët Spanjole.

Kujdesuni nga numri i madhë i turistëve.

Pas takimit me numër të madhë të njerëzve, është koha të ikim nga pjesa e vjetër e Romës dhe të hyjmë në lagjen italiane ku në sokaqet e ngushta vërehen litarët për varjen e teshave e cila bënë ta ndjeni jetën italiane. Në këtë lagje të vjetër mund të shijoni kapuçinon e vërtet dhe të provoni ushqime italiane si pica, pasta dhe akullore nga tiramisu për desert. Vendi më i mirë për të blerë suvenire për të afërmit është tregë i hapur i quajtur Piaza Porta Portesse. Por vetëm kini kujdes tek xhepat.

Në fund vizitoeni fontanën Trevi, këthehuni nga e mbrapta dhe hidhni monedhë në atë, ky tradicion paraqetë fjalë e dhënë se do të këtheheni në Romë dhe do ta kërkoni monedhën tuaj.

29

Të dhëna për qytetin:

Si e ardhshme në këtë baladë të vogël e ashtuquajtur Vatikan ju ftojë ta vazhdoni udhëtimin tuajë dhe ta vizitoni sheshin e njohtur Spanjoll( Piazza di Spagna) e cila paraqetë një nga monumentet më të njohtura

Popullsia: 2 705 603 Sipërfaqja: 1285 km2 Dendësi: 2105 banor në km2 Roma është qyteti i dytë më i voiztuar pas Parisit!!!

Në vitin 1980 është marrë nën mbrojtjen e UNESKO Dhomë për një natë: ndërmjetë 20 dhe 130 € në sezon Bilet këthyese nga Shkupi: ndërmjet 365 dhe 804 €

ALL ROADS GO TO ROME Karen Garcia If one day you have the luck to go to Italy I invite all the lovers of the Ancient Rome to discover this capital. Here you can visit vestiges of the Roman Empire like the most famous of all - “Amphitheartrum Flavium” also called “Coliseum”. It’s the biggest building ever built during the Roman Empire.

old district you can also savour a real cappuccino and taste inevitable specialities of Italian cuisine like pizza, lasagne, pasta and tiramisu for the desert. Best place where to buy souvenirs for your friends is the big outdoor market called Piazza Porta Portesse. Just be careful of the pickpockets there!

After it’s time to go to Vatican, the smallest state of the world where you can see impressive Square and Basilica of St. Peters, obelisks, Sistine Chapel and see the impressive art collections of Vatican.

City Facts:

As next in this small ballad of Vatican I invite you to continue your visit in the Spanish Square (Piazza di Spagna). This place is one of most famous in Rome.

You can watch there a beautiful view of Mounts’ Trinity church or enjoy ice cream on Spanish Stairs. Just be careful of tourists overdose on this place!

After being among these waves of human let’s escape to old Rome and dive in the Italian district! The narrow streets and lines of clothes suspended between the houses show you a typical Italian ambiance. In this

Population: 2 705 603 Surface: 1285 km2 Density: 2105 inhabitants per sq.km Rome is the second most visited city in the world after Paris!!!

Since 1980 city is included in the UNESCO world heritage Room per night: between 20 euros (base season) and 130 euros Return plane ticket from Skopje: between 365 euro and 804 euro For finish take a look to the Trevi fountains, turn back and throw a coin inside. This tradition assures you to come back in Rome and looking for your coin.

travelling and living

Pastaj, koha është për ta vizituar Vatikanin, Shteti më i vogël në botë, ku mund ta shiqoni sheshin e shkëlqyer vatikan, Bazilika e Shën Pjetrit, Obelikse, Kapela Sistinske dhe ta shiqoni kolekcionin fascinues të veprave artistike.

SOSTANOK VO SABOTA Rajna \or|ieva Имате договорено состанок со момче или девојче, кои одамна ви се допаѓа. Па незнаете како прво да започнете со подготовките.Дали да размислите за облеката и шминката или психички да се подготвите за состанокот со другата страна. Не кревајте врева околу тоа и не претерувајте премногу со изборот на облеката или шминката. За девојките не препорачливо да носат облека која ке ги истакнува премногу некои делови од телото. А шминката нека биде во соодветна со облеката. А за мажите е препорацливо да бидат легатни и користете некој парфем што ке ја исакне вашата машкост. Но не ппретерувајате сепак обидете се бидете природни, затоа што некогаш сакајќи да ја восхитите другата страна ке го постигнете спротивниот ефект. На состанокот обидете се да пристигнете на време, а на состанокот однесувајтесе нормално и не брзајте со својте постапки. Не го анализирајте однесувањето нa. Moжeби тоа што ништо не се случува е заради тоа што тој не знае како вие ќе реагирате. Заради тоа дајте некои сигнали. И препуште се на убавите моменти што доаѓаат по многуте пирипетија и залети. И не дозволувајте ништо да ве раздели. Доколку се сакате и напарветеја. Таа љубов да трае за секогаш. Зашто луѓето што ги сакаме не треба да дозволуме да ги загубиме за секогаш. Зашто поради тоа може некогаш да се каеш. Лицностите што еднаш сме ги загубиле никош не се враќаат за жал.

s... and the city

30

TAKIM T˙ SHTUN˙N Keni caktuar një takim me një djalë ose një vajzë, i e cili a ka kohë që ju pëlqen. Por si e para nuk dini si të filloni të përgatiteni. Të mendoni për rrobat dhe makijazhin, ose të përgatiteni psiqikisht për takimin me gjininë tjetër.

Mos ngrini panik rreth asaj dhe mos e teproni tepër me zgjedhjen e rrobave ose makijazhit. Për vajzat nuk sugjerohet të veshin rroba të cilat do të tregojnë disa pjesë të mëdha të trupit. Dhe makijazhi le të jetë i përshtatshëm me rrobat. Për djemtë sugjerohet të jenë të veshur elegant dhe përdorni një parfum që do ta tregon burrërinë tuaj. Por mos e teproni, prapë se prapë mundohuni të jeni natyral, sepse ndonjëherë duke u munduar ta befasoni anën tjetër do të arrini efekt të kundërt. Në takim, mundohuni të arrini në kohë, sjellja le të jetë normale dhe mos shpejtoni me veprimet tuaja. Mos analizoni sjelljen e personit tjetër. Ndoshta ajo që nuk ndodh asgjë është sepse ana tjetër veç më e di reagimin tuaj. Për atë arsye jepni ndonjë sinjal. Lëshojuni momenteve të bukura të cilat vinë pas shumë peripecive dhe të papriturave. Dhe mos lejoni askush t’ju ndajë. Përderisa dashuroheni leni

ajo dashuri të zgjasë përgjithmonë. Njerëzit që i duam nuk duhet të lejojmë asnjëherë ti humbim, sepse ndodh që mund të pendohesh më vonë. Njerëzit që kemi humbur një herë për fat të keq nuk kthehen më.

DATE ON SUNDAY You have a date with a boy or girl that you have liked for a long time, and you don’t know how to start getting ready. Whether you should think about the clothes, make up or settle your emotions? Don’t make a fuss of it and don’t overdo when choosing the clothes and make up. Try to be natural! Sometimes wish to appeal your dating partner can have an opposite effect. During the date be natural and don’t be inconsiderate with you reactions! Don’t analyse behaviour of another person.

Maybe nothing happened because the other person was not sure how will you react. So it is enough just to give some signals and simply enjoy the beautiful moments which follow, often as a result of many problems. And do not let anything come between the two of you .If you love each other let that LOVE LAST FOREVER!

Demonstration at 27.02.2008 in Skopje against the change of the state name

31

skopje in pictures

SUPPORTED BY:

Agency of Youth and Sport

Ministry of Culture

vcs.org.mk