voices
Magazine for all young people of Skopje
2012 JUNE Free
Dear readers and respected volunteers, We have the pleasure to present you the June edition of our magazine „VOICES“. This time we will speak more about the sports, as kind of lifestyle, and sports as a hobby. I hope you will enjoy the content of the magazine!!! June is a month, when changes happen in some of young people’s life… For the high school students is the period when they apply for the faculties and universities, hoping to get a free place on the desired high education. We wish you all the best and we hope you will get what you want... For the rest of them, it is the end of the school year, so enjoy the start of the summer!!! In VCS and „VOICES“ team, we also had some changes… In May, our EVS volunteers and team mates from Poland, Jadzia and Sylwia finished their project Skopje and are back home… We will for sure miss them!!! We have one new volunteer, also from Poland, David, so we wish warm welcome for him in our team… See you all in July, Gjoko
2
Драги читатели и почитувани волонтери, Ја имаме честа да ви го го претставиме јунското издание на нашиот магазин „ВОИСЕС“. Во ова издание, ние ќе се осврнеме на спортот, како начин на живот, и спортот како хоби. Се надеваме дека ќе уживате во содржината на списанието!!! Јуни е месец, кој ќе донесе промени во животите на некои млади луѓе... За средношколците, ова е период кога аплицираат на универзитетите и факултетите, надевајќи се дека ќе најдат слободно место на посакуваното високо образование. Ние ви посакуваме се најдобро и искрено се надеваме дека ќе го добиете посакуваното... За остатокот на млади луѓе, јуни претставува крај на училишната година, така да уживајте во почетокот на летото!!! Во ВЦС и во тимот на „ВОИЦЕС“ исто така имаше неколку промени... Во мај, нашите ЕВС волонтери и соработници од Полска, Јаѓа и Силвија го завршија својот проект во Скопје и се вратија дома... Со сигурност е дека ќе ни недостигаат!!! Имаме и еден нов волонтер од Полска, Давид, така да нему му посакуваме топло добредојде во нашиот тим... Се гледаме во јули, Ѓоко
I N DEX DO SPORTS by Elena Davidovska EXTREME SPORTS by Frosina Kiprijanovska ROAD TO THE OLYMPICS by Vesna Kiradjieva SPORTS FROM EUSKAL HERRIA by Sara Fantova THE QUEEN OF SPORT IN MACEDONIA by Vesna Kiradjieva THE GAZI BABA XC CHALLENGE 12 by Vesna Kiradjieva HISTORY INFO ABOUT THE OLIMPICS by Pavlina Manavska DOPING IN SPORTS by Pavlina Manavska S’ALABARDI IN PROUVÈNÇO by Awa Badji SENEGALESE WRESTLING OR FIGHTING ARENAS by Awa Badji MZT CHAMPIONS by Robin Sarels WELCOME TO THE SCOUT by Robin Sarels
Team: Awa Badji Bledi Cami Bojana Nik Еlena Davidovska Florina Emini Frosina Kiprijanovska Dragan Lazeski Ivana Stojkovska
4 6 8 12 14 16 18 23 24 26 29 30
Contact: Ilona Olehlova Maxime Gallasse Pavlina Manavska Robin Sarels Sanja Paunovska Sara Fantova Vesna Kiradjieva Dzaner Sengjuler
Volunteers Centre Skopje Emil Zola 3-2/3, 1000 Skopje Tel./Fax. +389 22 772 095 vcs_contact@yahoo.com www.vcs.org.mk Production & Coordination: Nikola Stankoski Gjoko Vukanovski
By E l e n a Dav i d ovs ka
DO SPORTS
Besides being fun, there are a number of benefits to playing sports.
S
4
ports nature is very social. How do you bring sport and activity to a new level of engagement? How do you motivate people, or how people are motivated to get moving? Do we create more fun if we make it a game or competition – is social the catalyst? Check it out… Physical Benefits lets boost immune system, healthier body image, develop strong muscles, lower blood pressure. If we think socially that means that we are going to improve mood and reduce the chance of depression, earn attention and respect from peers and adults, better attitude towards authority figures, be with friends and make new ones, increased self-esteem and self confidence. In other way personally we are helping relieve stress, increase self discipline, experience success, such as winning, learn to deal with disappointment, such as losing, learn healthy habits, like staying fit.Kids who play sports usually... perform better in school, less likely to drop out, less likely to smoke. Every sport can teach you something different: Soccer (footwork and foot speed), Baseball (eye-hand coordination), football (agility), Tennis (shoulder movement), basketball (quickness), track and field (coordination
and technique), cross country (endurance). If you're good enough, you can play for money. Being a famous athlete brings you many privileges and immense respect among the general population. Combine that with a good sportsmanship attitude and you get a idol that all kids can look up too. Take world famous athlete Lionel Messi, every other footballer wants to be him, every man wants to meet the women he meets, every child wants to live the dream he lives. The difference between any other profession and being a professional athlete is that if you are for example stuck behind a desk in some office and playing the game you want, you will always choose sport, since it’s fun, you get paid to have fun. But to get paid to have fun you have to be good, being an athlete means you have to give up on many things that are part of a normal person’s ordinary life. Athletes cannot stay late and party, athletes have strict training regimes that require full commitment, and in any respectable and well known club if you do not commit you do not get picked. As we can see sports is probably the best profession a human can have as long as you are able to perform at a solid level, but it is just as harsh as a office job.
Елена Давидовска
СПОРТУВАЈ
Покрај тоа што спортувањето е забавно постојат и многу други причини зошто еден човек треба да спортува.
С
портовите по природа се многу социјални со многу дружење и пред се забава. Како може да го донесеме спортот на едно повисоко ниво на заинтересираност? Дали креираме повеќе интересирање ако спортуваме чисто поради забавниот фактор кој спортот го нуди или спортуваме од компетитивни причини, дали тоа што спортот е социјален го прави фактор да истиот се третира за начин на забава? Некои од физичките бенефиции вклучуваат подобар имун систем, добар физички изглед, зајакнати мускули, помал крвен притисок и многу други работи.Ако размислуваме социјалнно тоа значи дека ќе го подобриме саморасположението а со тоа и расположението на тие околу нас, ја редуцира шансата за клиничка депресија, се здобива со почит и внимание од врсници и постари лица, подобра дисциплина и почит кон надредените, дружба со пријатели како и стекнување на нови, зголемена самопочит и самодоверба. Персонално помага при ослободување на стрес, зголемување на самодисциплина, можност за успех, вкусот на победа, способноста за справување со пораз и неуспех, стекнување на здрави навики. Деца кои спортуваат имаат подобри оценки и се поуспешни, со помалку шанси за да се откажат од образование, помала шанса да почнат да пушат и да се навикнат на останатите човекови пороци. Секој спорт може да не научи на различни физички и психички особини. Фудбал (работа со нозе, брзина на трчање), бејзбол (координација око-рака), американски фудбал
(агилност), тенис (движења на рамењата), кошарка (брзина), атлетичари (координација и техника), крос кантри (снага). Доколку сте доволно добри м,ожете и да играте за заработувачка. Со самото тоа што сте врвен спортист уживате во големи привилегии и голема почит меѓу општеството. Кога го комбинираме предходното со добро спортско однесување добиваме идол на кого сите деца можат да се угледаат. Како на пример Лионел Меси светски познат фудбалер кој има исто неверојатно добро спортско однесување, останатите фудбалери сакаат да бидат како него, мажите сакаат да ги запознаат жените кој тој ги запознава, децата сакаат да го живеат сонот кој тој го живее. Разликата помеѓу сите останати професии и тоа да се биде професионален спортист е во тоа што за разлика од обична канцелариска работа, добиваш плата за тоа што уживаш да го правиш, играш, спортуваш. Но за да добиваш плата треба да бидеш добар спортист, да се биде професионален спортист бара многу жртвувања, тие не можат да останат до доцна, да се забавуваат преку викендот, тие имаат строги тренинг режими на кои мора целосно да им се посветат, и во секој подобар спортски клуб доколку не се посветиш не те бираат во првиот тим. Како што гледаме да се биде професионален спортист е можеби најдобрата работа во светот, но се додека перформансот ти е на солидно ниво, доколку се случи спротивното те изоставуваат што значи исто како и секоја канцелариска работа.
5
F
rom skateboarding to snowboarding , from free climbing to paragliding these sports attract more and more young people because of the adrenalin and the fun they have to offer. These sports tend to replace the traditional sports. Extreme sports are challenge for the bravest, strongest, people with great skills and natural talent. Not everyone would accept this kind of sport challenge , for people that don't do sport this extreme sport enthusiasts are adrenalin junkies. Extreme sports have high level of risk. These activities often involve speed, height, a high level of physical exertion, and highly specialized gear or spectacular stunts. Athletes in these activities compete not only against other athletes, but also against environmental obstacles and challenges. These obstacles are frequently weather and terrain related, including wind, snow, water and mountains. Because these natural phenomena cannot be controlled, they inevitably affect the outcome of the given activity or event. In a traditional sporting event, athletes compete against each other under controlled circumstances.
Would you accept some extreme challenge? Angela, 18 years: I would not be part of any extreme sport activity such as free climbing or bungee jumping even if they seem to me as really interesting sports because my fear of heights. I thinks that those who do extreme sports are too brave. Sanja, 18 years: In my opinion paragliding is sport that I would like to try once in a lifetime because it's worth trying and full of adrenalin and if I have the opportunity I would gladly take place as a participant in this extreme sport. David , 20 years: I think that mountain biking is the best extreme sport, because for me cycling is the best activity. Is usually ride a bike but I also like mountaineering so I would love to connect this two things together. That would be fun“
Daniel, 23 years: As an adventurer I would like to try cliff diving because I enjoy swimming and I don't have fear of heights. This sport is the one for me. I would love to visit Australia as one of the places where this sport is really popular. Jana, 21 years: A big challenge for me would be highlining. First time I've heard of this sport was on TV and it seemed to me as an interesting one, unfortunately this sport is not popular here. I hope that in future there will be possibility in Macedonia for doing this and many other extreme sports.
By Frosina Kiprijanovska
EXTREME SPORTS growing in popularity
О
д скејтбординг до сноубординг, од free climbing до параглајдерство екстремните спортови се повеќе ги привлекуваат младите луѓе поради адреналинот и забавата која ја нудат. Овие спортови како да имаат за цел и да ги заменат нормалните спортови. Екстремните спортови се предизвик за најрабрите, најиздржливите, лучето со големи вештини и природна дарба. Не секој би прифатил таков спортски предизвик, за останатите екстремните спортски ентузијасти се зависници од адреналин. Екстремните спортови во себе содржат поголемо ниво на опасност. Под овие активности најчесто се подразбира голема брзина, висина, високо ниво на физички напор, специјализирана опрема и сепктакуларни акробации. Спортистите во овие активности не се натпреваруваат само против други, туку и се соочуваат и со пречки во природата и други предизвици.Овие пречки се должат најчесто на времето, теренот како и ветерот, снегот, водата и планините. Бидејќи овие природни феномени не може да се контролираат, тие често влијаат на крајниот резултат на даден настан или активност. Во традиционалните спортови,спортистите се натпреваруваат едни против други и во контролирани услови.
Дали би прифатиле некој екстремен предизвик?
Ангела, 18 години: "Не би се вклучила во некој екстремен спорт како качување по карпи или банџи џампинг и покрај тоа што ми изглдаат како интересни и возбудливи спортови стравот од висина е поголем. Сметам дека ти е што практикуваат екстремни спортови се премногу храбри." Сања, 18 години: "Според мене падобранството е спорт кој би го пробала во животот поради тоа што е полн со адреналин и вреди да се доживее и доколку би имала можност со задоволство би завземала учество во овој екстремен спорт." Давид, 20 години: "Сметам дека најдобар екстремен спорт е mountain biking, бидејќи возењето велосипед за мене претставува супер начин на движење. Често возам велосипед , тоа ме исполнува но исто така планинарењето ми се допаѓа многу па би сакал
некако да ги поврзам овие две нешта.Мислам дека би било забавно, дефинитвно долколу ми се даде можност тоа би го сторил веднаш" Даниел, 23 години: "Како авантуристички тип многу би сакал да пробам скокање од карпа во вода бидејќи тоа уживам да пливам и немам страв од височина. Овој спорт за мене е вистински погодок. Би сакал да ја посетам Австралија како едно од местата каде е спорт е популарен." Јана , 21 годинa: "Голем предизвик за мене би бил одење по јаже на голема висина. За овој спорт дознав на телевизија и ми се виде интересен, но за жал кај нас овој спорт не е актуелен. Во иднина се надевам дека во Македонија ќе има можност за овој и за многу други екстремни спортови да се актуелизираат и применат."
7
B y Ve s n a K i r a d j i e v a
ROAD TO THE OLYMPICS O l ym p i cs i s m o re t h a n f i ftee n d ay eve nt. . .
F
8
or any ordinary mortal, the Olympics is a manifestation of fifteen days which is held every four years, to be precise, each leap year. But now I will try to commemorate the Road to the Olimpics from the perspective of an athlete. The Olympics are the dream of every athlete. Any kid with the first training discovers the magic of sports, struggle, success and defeat, but victory to. It is that in those early days, emerging persistent, those who decide to brave the pain and dream that one day they will be proud Olympians and will become part of national sporting history. Olympics is more than fifteen day event which is organized every four years. It's four-year Olympic cycle. Here's what that means. In this four-year cycle, athletes are preparing actively and daily, voluntarily skipping the average binge drinking with friends, shortening the time for night outings. That does not mean not having fun. Any athlete found allies among his athlete friends. There are competitions in and outside the borders of his country, where despite the competitive spirit on the venues, beyond them, there's always room for obtaining beautiful long lasting friendships. As it reduces the number of days to Olympics, so is uncertain the participation in it. The final year is decisive. It is then when the qualifying matches are, which is crucial to the choice whether and who is to be part of the national Olympic team. Depending on the sport discipline, there are norms or qualifying tournaments that need to earn to be part of the Olympic team. And when finally you have successfully passed all these challenges and become part of the Olympic team, a big part of your children's dream became true. Remains the final fight of the Olympics, where billions of eyes are watching Olympic athletes who slowly climbs to the top. Isn’t it that the Olympic quote is "to participate, not to win," although 99% of the athletes today would agree with Pierre de Coubertin in this regard. Citius, Altius, Fortius or Faster, Higher, Stronger is Olympic quote which follow the athletes during this four-year cycle. This year's Summer Olympic Games are held in London in the period from July 27 to August 12. Numerous of Macedonian athletes are candidates for Olympic representative. Unfortunately, not all of them can stay in the race towards the Olympics. Some accounts, and some remain to fight the battle till the end. Such is the case with our national basketball team, which remains in the final struggle for participation in Olympics in London. Qualifying tournament is scheduled from 2th to 8th of July and will be held in Caracas - Venezuela. Macedonian team is in group "D", along with New Zealand and Angola. The days that we all will be waiting in front of the TV are 3rd of July (with New Zealand) and 4-th of July (with Angola).
O
n this occasion, exclusively for Voices I had the honor to talk with our basketball representative Vojdan Stojanovski. He is currently playing for Ukrainian Donetsk and he successfully lead them to the championship title.
Voices – Тhe time when twelve countries will compete against each other on the qualifications in Caracas is very near, but only three of them will be part of the Olympic Games in London. You, as part of the Macedonian basketball team will be part of the qualifying tournament. Do you feel more pressure, especially due to the fact that the Macedonian public now sees you as a unique opportunity for the Olympics in team sports? Vojdan - Yes, from 12 teams, only 3 will continue, so it will be very difficult after the success of Lithuania and of course it is always pressure when playing for your own country. All I can say now is that will do our best, we'll see what happens there, but hope for the best . Voices - Will you share with us how the preparations are going and what are the plans before leaving for Venezuela? Vojdan - I think we’re starting on 4th of June in Skopje, and on the 11th we are going on tournament in Lithuania, where we’ll play against Russia and Lithuania. After that probably on tournament in Atlanta, and then Puerto Rico and on the end in Caracas. Voices - The first qualifying day for the Macedonian team is free. That same day, two of our opponents are playing - New Zealand against Angola. For what kind of atmosphere would contribute the outcome of this duel on our team? Vojdan - So good that we are free the first day, that way we can see what kind of game will play New Zealand and Angola, and if possible, to prepare better for them. Voices - I will try to go one step further. Forecasts says that if you justify the role of favorite and win first place in the group, probably in the quarterfinals our opponent would be Dominican Republic, of course if the Russians don't late stumble in their mutual encounter. In case we successfully pass the quarterfinal hurdle, it means we’d be one step closer to the Olympic Games in London, and then our next opponent would be the winner in Group B, which is considered the favorite Lithuania... Vojdan - Well, our first goal are Angola and New Zealand, so we do not think of group B. We know that Lithuania is the biggest favorite in that group and also know they are pretty strong team, but will go step by step and do our best to get as far as possible. VOICES magazine wishing a lot success and thank you for your time.
9
Весна Кираџиева
ПАТ ДО ОЛИМПИЈАДАТА
Олимпијадата е повеќе од петнаесет дневна манифестација...
З
10
а секој обичен смртник, Олимпијадата е една манифестација од петнаесетина дена која се одржува на секои четири години, односно секоја престапна година. Но, сега ќе се потрудам да ви го доловам Олимпискиот пат од гледна точка на еден спортист. Олимпијадата е сон на секој спортист. Секое детенце со првите тренинзи ја осознава магијата на спортот, борбата, успехот и поразот, но и победата. Токму во тие први денови, се издвојуваат упорните, оние кои одлучуваат да и пркосат на болката и сонуваат дека еден ден ќе бидат дел од гордите Олимпијци и ќе станат дел националната спортска историја. Олимпијадата е повеќе од петнаесет дневна манифестација која се организира на секои четири години. Тоа е четиригодишен Олимписки циклус. Еве што тоа подразбира. Во овој четиригодишен циклус, спортистите се подготвуваат активно и секојдневно, доброволно прескокнувајќи ги просечните пијанки на пријателите, скратувајќи го времето за ноќни излегувања. Тоа воопшто незначи немање забава. Секој спортист наоѓа истомисленици меѓу своите клубски пријатели. Тука се и натпреварите во и вон границите на својата земја, каде покрај натпреварувачкиот дух на борилиштата, вон нив, секогаш има простор за стекнување прекрасни долготрајни пријателства. Како што се намалува бројот на денови до Олимпијада, така е се понеизвесно учетвото на истата. Последната година е одлучувачка. Тогаш се квалификационите натпревари кои се од круцијално значење за тоа, дали и кој ќе биде дел од националниот Олимписки тим. Во зависност од спортската дисциплина, постојат норми или квалификациони турнири кои треба да се освојат за да се биде дел од Олимпискиот тим. И кога конечно успешно ќе се поминат сите овие предизвици и станувате дел од Олимпискиот тим, голем дел од детскиот сон се остварил. Останува уште финалната борба на самата Олимпијада, таму каде милијарди погледи се вперени во Олимпијците кои полека се искачуваат кон врвот. Нели, Олимпиското мото е “да се учествува, а не да се победи“, иако 99% од спортистите денес не би се согласиле со Пјер де Кубертен во овој поглед. Citius, Altius, Fortius или Побрзо, Повисоко, Посилно е Олимпиското мотот по кое се водат спортистите во текот на овој четиригодишен циклус. Оваа година, Летните Олимписки Игри се одржуваат во Лондон во период од 27 јули до 12 август. Голем е и бројот на Македонски кандидати за Олимписки претставници. За жал, неможат сите да останат во трката кон Олимпијадата. Некои отпаѓаат, а некои остануваат да ја водат битката до крај. Таков е и случајот со нашиот национален кошаркарски тим, кој останува во последната борба за учество на ЛОИ во Лондон. Квалификациониот турнир е закажан за периодот од 2 до 8 јули, а ќе се одржи во Каракас – Венецуела. Македонската репрезентација е во групата “Д“, заедно со Нов Зеланд и Ангола, а деновите на кои сите ќе бидеме во исчекување пред малите екрани се 3-ти (со Нов Зеланд) и 4-ти јули (со Ангола).
П
о тој повод, ексклузивно за Voices ја имав честа да разговарам со нашиот кошаркарски репрезентативец Војдан Стојановски. Tој моментално игра за Украинскиот Доњецк и успешно ги одведе до шампионска титула.
ВОИСЕС - Се ближи и времето кога дванаесет земји ќе ги одмерат силите на квалификации во Каракас, но само три од нив ќе бидат дел од Олимписките игри во Лондон. Вие, како дел од Македонската кошаркарска репрезенрација ќе бидете дел од квалификациониот турнир. Чувствувате ли поголем притисок, особено поради фактот што македонската јавност сега на вас гледа како на единствена шанса за претставник на ЛОИ во екипен спорт? Војдан - Да, од 12 репрезентации одат само 3, ќе биде многу тешко после успехот од Литванија, а притисок секогаш има кога се игра за својата земја. Може да кажам дека ќе дадеме се од себе, па ќе видиме што ќе се случи таму, но се надеваме на најдоброто . ВОИСЕС - Ќе ни откриете ли како се одвиваат подготовките и кои се плановите пред заминување за Венецуела? Војдан - Мислам дека почнуваме на 4-ти јуни во Скопје, па на 11-ти одиме на турнир во Литванија, таму ќе играме со Русија и Литванија. После тоа најверојатно во Атланта на турнир, па Порторико отприлика и на крај во Каракас. ВОИСЕС - Првиот квалификациски ден за Македонската репрезентација е слободен. Истиот тој ден играат двајцата наши противници Нов Зеланд против Ангола. За каква атмосфера би придонел исходот од овој дуел врз нашиот тим? Војдан - Па добро е што сме слободни првиот ден, може да видиме како ќе играат Нов Зеланд и Ангола, па да се подготвиме подобро за нив. ВОИСЕС - И еве, ќе си дозволам да отидам чекор понапред. Прогнозите велат дека доколку ја оправдаме фаворитската улога и го освоиме првото место во групата, најверојатно во четвртфиналето силите ќе ги одмериме со Доминиканската Република, се разбира доколку не се случи некој кикс на Русите во нивниот меѓусебен дуел. Во случај успешно да ја минеме и четвртфиналната пречка, една победа би не делела од место на Олимписките игри во Лондон, а тогаш наш следен противник би ни бил најверојатно победникот во групата Б, за чиј фаворит се смета Литванија... Војдан - Па, прва цел ни се Ангола и Нов Зеланд, не ни размислуваме за група Б. Знаеме дека таму најголем фаворит е Литванија и знаеме дека се доста јака репрезентација, но ќе одиме прво чекор по чекор. Тимот на ВОИСЕС му посакува многу успех и благодарност за одвоеното време.
11
B y S a r a Fa n t o v a
SPORTS FROM EUSKAL HERRIA Traditional games but still important in the present
I
n every country, tradition or culture, the sport is present. Since the Greek times the sports played a very important role in every culture. There is all kind of sports and for all kind of people. In the Basque Country a small region in the north of Spain, the sports also played and they still play a very important role in the society. Of course like in the entire world the football, basketball and similar are very present. But this time I will speak about the traditional games, about the ones that had being in this land for centuries. As always there is something with a ball, but this time smaller than the football one. “Esku pilota” (hand ball), is played with a small ball against two walls. The game can be, one against another, or two against two. Usually this game is played by men, anyway like in all sports there are also girls practicing it. The game consists in throwing the ball against the wall, and after the other player has to do the same until one of them will not hit the ball. This game is very popular in the Basque Country and every year thousands of people gather to see those wonderful matches.
Another game is “Sokatira”, in this one there is two teams. And each team will be in each side of the string. They will have to pull and pull until one of the teams will win by taking the other team to their side. There is also always some game in the water, this time “Estropadak”. Is also a team game, this time each team is in a thin and long boat. The race happens in the river or in the sea, and each team has to row as fast as possible to reach the end the firsts. This is also a very popular game and the teams are of every village that has the sea or a river next to them. These are maybe the three more popular games but not the only ones. There is also “Harri jasoketa” (pick the stone), “zesta punta” this one is the same as “esku pilota” but with a basket. Another one is “egur mozketa” (cutting the wood), or even one that consists on gathering the sheeps as fast as possible. This are the games of a region that took care of them and didn’t let them extinguish by the strong power of the globalized world.
13
B y Ve s n a K i r a d j i e v a
THE QUEEN OF SPORT IN MACEDONIA
This title, “The queen of sports”, is not given in vain, quite the contrary, it is rightfully given to it.
W
ith the coming of the Olympic Games, we will share some time for Athletics - The queen of sports. This title, “The queen of sports”, is not given in vain, quite the contrary, it is rightfully given to it. Namely, even in ancient times, everything started with contest between warriors in and out of battles. Some of the disciplines in which they competed are even present today: 100 and 200 meter race, trowing disks and javelins, and later on the Marathon. With these disciplines the ancient Olympics started. Even today the foundation of every sport are the athletics. Everywhere in the world and here as well, the marathon races are becoming more and more popular. The reason is really simple: these kinds of street races are the only sport disciplines where every sport enthusiast can take part and compete against the competition and his own personal best, but he also get the chance to run side by side with elite athletes from the world ranks. This is impossible in any other sport. Here, in Macedonia, there is advancement in these disciplines in both male and female category. The prove for that are the three new records in female category in a period of two years in the 10 000 meter race, the half marathon and the marathon. One of them, I must mention, was set by me. I am the current record holder of the half marathon with a time of 1:31.06 which I ran last month in Prague. The record for 10 000 meters is 41:19,63, while for the marathon is 3:14,27 (Just in case you want to try and beat some of them). In the male category we can also see improvement and the time limits are being reduced for the fist time since very long ago. The Macedonian athletics is advancing rapidly thanks to the young enthusiastic clubs and their members who even without the support of the government institutions responsible for sport are organising races of their own. One of those clubs is the athletic club “Bebednost”, which in march for the second time organised the cross country race at Gazi Baba park and forest - “Gazi Baba XC Challenge ‘12”
В
о пресрет на Олимписките игри, ќе издвоиме и малку простор за Атлетиката – Кралицата на спортовите. Оваа титула “Кралица на спортовите“ не и дадена напразно, туку напротив, таа е тотално заслужно доделена токму и единствено на Атлетиката. Имено, уште во антички времиња, се започнало со натпревари меѓу војниците, на и вон бојните полиња. И тоа токму во неколку атлетски дисциплини кои и ден денес се практикуваат: трки на 100 и 200 метри, фрлање на диск, копје и ѓуле, а подоцна и маратон. Со овие дислиплини и започнале античките Олимписките игри. И денес, базата на секој друг спорт е токму атлетиката. Насекаде во светот, а и кај нас, се поголем замав земаат токму овие маратонски трки. Причината е многу едноставна: ваквите улични трки се единствени спортски дисциплини каде СЕКОЈ спортски ентузијаст може да земе учество и да се натпреварува, како со конкурентите, така и со сопственото време/резултат, но и да се најдат на иста стартна линија со елитните атлетичари од светски ранг. Ова не е возможно во ниту еден друг спорт. Кај нас, во Македонија, се повеќе се напредува во овие дисциплини како во машка, така и во женска конкуренција. А доказот за тоа се трите соборени рекорди во женска конкуренција во период од неполни две години и тоа на 10 000м., полумаратон и маратон. Меѓу нив, морам да спомена дека се наоѓам и јас, како рекордерка на Македонија во полумаратон со време од 1:31.06 кој го поставив пред еден месец во Прага. Рекордот на 10 000м е 41:19,63, додека на маратон 3:14,27 (да имате во предвид доколку сакате да се обидете да соборите некој од нив). И во машка конкуренција се повеќе се забележува напредок и се поместуваат границите на времињата кои не биле поместени со години наназад. Македонската атлетика се повеќе напредува благодарение на младите ентузијастички клубови и нивните членови кои иако без никаква подршка од државните институции одговорни за спорт, сепак успеваат да организираат трки во сопствена режија. Еден од тие клубови е и Атлетскиот клуб Безбедност, кој во месец март, по втор пат, традиционлно ја ораганизираше крост трката кај парк-шумата Гази Баба. 15
B y Ve s n a K i r a d j i e v a
THE GAZI BABA XC CHALLENGE 12“
“An athlete cannot run with money in his pockets. He must run with hope in his heart and dreams in his head.” Emil Zatopek
T
he race was held in Sunday, the 4th of March, starting from 1 pm. It was a circular track, 5 laps for the female and 10 laps for the male category. The distance was no greater than 1km, 900 meters to be exact. Participation of the race composed of active athletes from many Macedonian sport clubs, including members of AC “Bezbednost”, AC “Rabotnicki” and MC “Delta”, but there were also recreational runners willing for new challenges and fun. First place went to, imagine that, me, from the AC “Bezbednost”. I finished one minute before my club college Marija Stojcevska. Stojcevska ran bravely and finished second, beside having been injured for two months. The third place in female category fall to Marija Bogdanovska from MC “Delta”. In the male category, the fight for first place was uncertain till the very end. Aleksandar Kiradjiev (our best half marathon runner) from AC “Bezbednost” and Aleksandar Stojanovski from MC “Delta”, lead a equal race of 200 meters before the end, when Stojanovski used the last uphill part to beat Kiradjiev with a minimal advantage of 3 seconds. Just a minute later, the famous marathoner, Trpe Martinovski finished third. Like I mentioned above, unfortunately, we don’t have any support from the government institutions and
there lies the uncertainty of the Macedonian athletics. However, with real hardship, we managed to organise a race, worthy of the Macedonian athletics and from year to year we succeeded in increasing the number of athletes, but recreational runners as well. This year, like last one, the main sponsor for the “Gazi Baba XC Challenge ‘12” was the president of the club and our sparing-partner Tome Popcevaliev. But we also had support from some private corporations like “Jamnica” (Prosport), saving house “Moznosti” and “Twins” sandwiches, for whose help we are eternally thankful. Thanks to all of them were allowed all participants to obtain lunch package at the end of the race, and for the top three in female and the top five in male category had a modest cash prizes, diplomas and medals. Also, all participants who completed the race received recognition for participation. All and all, that was a great race, with good concurrence and everyone was pleased with the end result. A large part of the participants were already askinging about the next race which is planed to take part for the third year in 2013 in the same period as last one. I hope, in larger numbers than this one. More enumerations about the race and details about results can be found on http://endurancemkd.wordpress.com/
Џанер Шенѓулер
Мешани боречки вештини
„Нашиот најголем страв не е дека сме инадекватни. Нашиот најголем страв е дека сме безгранично моќни. Нашата светлина, а не нашата темнина е тоа што не’ престрашува. Осмели се да бидеш СУПЕРИОРЕН. Осмели се да бидеш БЕЗГРАНИЧНО МОЌЕН.“
Ш
то е ММА (mixed martial arts или мешани боречки вештини)? Мешаните боречки вештини се боречки спорт со целосен контакт што ја дозволува употребата на удирачки и граплинг техники, стоење и на земја, вклучувајќи бокс, борење, џиу-џицу, маи таи, кикбокс, теквондо, карате, џудо и други стилови. Модерните мешани боречки вештини водат потекло од античките олимписки игри каде што еден од најраните документирани системи на кодифицирана целосно контактна невооружена борба бил користен во гричкиот стил на борење. Различни натпревари со мешан стил се одржувале низ Европа, Јапонија и пацифичкиот Рим во раните години на 20тиот век. Боречкиот спорт Вале Тудо („важи се‘ “) што бил развиен во Бразил во 1920 година бил донесен во Соединетите Држави од стана на фамилијата Gracie во 1993та со основањето на the Ultimate Fighting Club Campionship (UFC), која е најголема компанија која ги промовира ММА низ светот. Лично искуство во ММА Јас сум Џанер Шенѓулер и тренирам ММА веќе 5 месеци. На почетокот овој спорт изгледаше премногу брутален и застрашувачки. Но, кога отидов во клубот на боречки вештини “The Strongest”, лоциран во Кисела Вода (ОУ „Партение Зографски“, моето мислење се смени. Во почетокот тренинзите се тешки но со тек на време
се навикнуваш. Според мене, ова е совршено место за да се научи ММА. Главен инструктор е Ивица Алексовски од кого може да се добијат подетални информации. Освен на самоодбрана, јас бев во потрага и на зголемување на моето ментално и физичко здравје. Тогаш ги сфатив различните придобивки од тоа да бидеш спортист. Тие се: социјализирање со другите, релаксирање, користење на вишок енергија правејќи нешто корисно, станување максимално фокусиран после тренинзите (на училиште, на работа, на курс и сл.) Јас го постигнав сето ова во текот на моите ММА тренинзи. Но освен тоа, јас добив и одредена дисциплина која се одрази врз моите студии, мојата врска, моите ставови и мојот поглед на работите. Мешаните боречки вештини не се само спорт кој зајакнува физички, тоа е животен стил кој го зајакнува и индивидуалниот карактер кој потоа лесно влијае врз другите. Покрај тоа, јас имам одредена филозофија за бавењето со спорт и други активности. Таа е: ако се разболеш, ако станеш нервозен, лут, безнадежен, тажен, осамен и сите други можни негативни ситуации, мој совет е да почнеш да спортуваш. На човечкиот ум му треба време за да се поправи, па не биди себичен, пробај да му го дадеш потребното време преку спортот.
17
By Pavlina Manavska
SOME HISTORY INFO ABOUT THE OLIMPICS
”It’s lack of faith that makes people afraid of meeting challenges, and I believed in myself.” Muhammed Ali
18
A
ccording to historical records, the first ancient Olympic Games can be traced back to 776 BC. They were dedicated to the Olympian gods and were staged on the ancient plains of Olympia. They continued for nearly 12 centuries, until Emperor Theodosius decreed in 393 A.D. that all such "pagan cults" be banned. Olympia, the site of the ancient Olympic Games, is in the western part of the Peloponnese which, according to Greek mythology, is the island of "Pelops", the founder of the Olympic Games. Imposing temples, votive buildings, elaborate shrines and ancient sporting facilities were combined in a site of unique natural and mystical beauty. Olympia functioned as a meeting place for worship and other religious and political practices as early as the 10th century B.C. The central part of Olympia was dominated by the majestic temple of Zeus, with the temple of Hera parallel to it. The Olympic Games were closely linked to the religious
С
поред историски податоци, првите древни олимписки игри се запишуваат во 776 година пред нашата ера. Тие биле посветени на олимписките богови и се одржувале на древниот Олимп. Продолжиле да се одржуваат скоро 12 векови, се додека императорот Теодосиј не решил „сите тие пагански култови„ да ги забрани. Олимпија била местото на античките олимписки игри, кое се наоѓа во западниот дел на Пелопонес, што според грчката митологија, е островот на Пелопс, основачот на Олимписките Игри. Наметнување на храмови, посветени згради, дотерани светилишта и древни спортски објекти биле комбинирани во еден спој од уникатна природна и мистична убавина. Олимпиа претставувала како место за средба за обожување и други религиозни и политички практики во полетокот на 10 век п.н.е. Во централниот дел од Олимпиа доминирал величествениот храм на Зевс од една страна, и од другата страна паралелно храмот на Хера. Олимпискитеигри билетесноповрзанисорелигиозни
festivals of the cult of Zeus, but were not an integral part of a rite. Indeed, they had a secular character and aimed to show the physical qualities and evolution of the performances accomplished by young people, as well as encouraging good relations between the cities of Greece. According to specialists, the Olympic Games owed their purity and importance to religion. The Olympic victor received his first awards immediately after the competition. Following the announcement of the winner's name by the herald, a Hellanodikis (Greek judge) would place a palm branch in his hands, while the spectators cheered and threw flowers to him. Red ribbons were tied on his head and hands as a mark of victory. The official award ceremony would take place on the last day of the Games, at the elevated vestibule of the temple of Zeus. In a loud voice, the herald would announce the name of the Olympic winner, his father's name, and his homeland. Then, the Hellanodikis placed the sacred olive tree wreath, or kotinos, on the winner's head.
фестивали на култот од Зевс, но не биле составен дел од ритуалот. Всушност, имале секуларен карактер и нивната цел била да покажат физички квалитети и еволуција на настапи остварени од млади луѓе, како и поттикнување на добрите односи помеѓу градовите во Грција. Според некои специјалисти, Олимписките Игри ја претставувале чистотата и важноста на религијата. Олимпискиот победник ја добил својата прва награда веднаш по натпреварувањето. Следејќи го прогласувањето на победникот преку гласник, Хеланодикис (грчки судија) ќе ставел палмова гранка во неговите раце, додека гледачите го поздравувале и му фрлеле цвеќиња. На неговата глава и раце биле врзани дврени панделки како знак на победа. Официјалната церемонија на доделување награди се одржувала последниот ден од Игрите, на издигнатото претсобје од храмот на Зевс. Со повишен глас, гласникот го прогласувал името на победникот, неговото татково име, и неговата родена земја. Потоа, Хеландокис ќе му ставел венец од маслиново дрво или котинос на неговата глава.
19
By Pavlina Manavska
Disa të dhëna historike për Lojrat Olimpike
S
ipas të dhënave historike, lojërat e para Olimpike të lashta janë shkruar në 776 para eres sone. Ata ishin të përkushtuar për perëndite madhështore dhe u mbajten ne Olimpin e lashtë. Vazhduan të mbahen pothuajse 12 shekuj, derisa Perandori Theodosius Sun vendosi “të gjitha kultet pagane” të ndalohen. Olimpia ishte vendi i lojërave të lashta olimpike, të cilat janë të vendosura në perendim te Peloponezit, e cila sipas mitologjisë greke, në ishullin e Pelops, themeluesi i Lojërave Olimpike. Tempujt e imponuar, ndërtesat te dedikuara, tempuj te lëmuar dhe objektet e lashta sportive ishin të kombinuara në një përzierje unike dhe bukuri natyrore dhe mistike. Olimpia paraqitur si një vend takimi për praktikat të tjera fetare dhe politike ne poletokot ne shekullin e 10 prs. Në pjesën qendrore të Olimpias ka dominuar tempulli madhështore i Zeusit nga njëra anë dhe në anën tjetër përgjatë tempullit Hera.
Lojërat Olimpike ishin të lidhur ngushtë me festivale fetare të kultit të Zeusit, por nuk ishin pjesë e ritualit. Në fakt, kishte një karakter laik dhe qëllimi i tyre ishte për të demonstruar cilësitë fizike dhe evolucionin e shfaqjeve të realizuara nga të rinjtë dhe të inkurajojnë marrëdhënie të mira ndërmjet qyteteve në Greqi. Sipas disa specialistëve, Lojërat Olimpike kanë përfaqësuar pastërtinë dhe rëndësinë e fesë. Fituesi olimpik mori çmimin e tij të parë pas konkursit. Pas shpalljes së fituesit me anë të dërguarin Helanodikis (gjykatësi grek) do të vënë degë palme në duart e tij, ndërsa spektatorët e përshëndesn atë dhe hudhnin lule. Në kokën e tij dhe duart ishin lidhur shirita si një shenjë e fitores. Ceremonia zyrtare e dhenjeve te çmimeve u mbajt diten e fundit te Lojrave, ne paradhome te hramit te Zeusit. Më një zë të lartë, tregonte emrin e fituesit, emrin i babait të tij, dhe vendi i tij i lindjes. Pastaj Helandokis do të vë një kurorë me dru ulliri ose kotinos ne kokën e tij.
Весна Кираџиева
“Скопски маратон ‘12”
В
о меѓувреме, се одржа уште една фантастична трка. Овој пат низ Скопските улици. Шестиот по ред Скопски маратон се одржа во недела на 06 мај. Оваа година беа пријавени рекорден број на натпреварувачи. Се проценува дека порастот за разлика од претходните години е зголемен за некои 60-70%. Тоа е навистина ветувачки и за пофалба. Освен во главната трка – маратон (42,195км), како и секоја година, имаше и три дополнителни категории. Тоа се трката на полумаратон (21,95км), хуманитарната трка на 5 000м. и онаа за најмладите, трка наречена Чунга лунга со должина од 300м. Временските услови беа идеални за да излезат што повеќе граѓани и да ги подржат учесниците и натпреварувачите во овој предизвик. За жал, спортската култура кај нас е сеуште на многу ниско ниво, па додека во големите метрополи како Њујорк, Бостон, Берлин, Мадрид, Виена, Прага... градскиот маратон е празник на целиот град и улиците се преполни од луѓе кои громогласно навиваат, кај нас тоа сеуште и после шест години, не е случај. Па дури и сосема спротивно, за жал. На раскрсниците сеуште се наоѓаат нервозни возачи кои наместо да викаат за подршка, тие свиркаат и пцујат по спортистите. Наводно, во недела во 9 часот наутро имаат толку важни обврски (кафе на “кеј“ со пријателите) а целиот сообраќај им бил блокиран. Тоа на пример на
Њујоркчани не им е пречка, а не му беше ни на Леброн Џејмс, кој за да стигне навреме на НБА мечот кој му претстоеше, реши низ улиците на Мајами за време на маратонот да се движи на својот велосипед. Сепак, иако ретко, се наоѓаше по некоја група на фанатици кои излегле на топлите улици да навиваат и да ги бодрат учесниците. После шест години Скопски маратон се привикнавме на ваквата реакција на некои од граѓаните, па некако и се научивме и да не реагираме на ваквите провокации. И ако погоре споменав дека времето беше идеално за да имаме подршка “од трибините“, тоа не е случај за оние кои се патеката. 22 степени на стартот и 30тина до крајот на маратонот е премногу висока температура за постигнување добри резултати и воопшто, исцрпувачки за маратонците. Покрај тоа што имаше редовно освежување со вода, а и овошје на некои штандови, сепак високата темпаратура си го наплати данокот. Па така, додека лани имавме два соборени рекорда на патеката во машка и во женска конкуренција, оваа година победниците едвај беа блиску до овие резултати. И кај мажите и кај жените доминантни беа гостите од Кенија. Така, во машка конкуренција победник беше Патрик Мичеми Вамбугу со време од 02:26.42, додека кај жените, победник беше неговата сонародничка Сесилија Вангуи Варатумо со време 02:54:56.
21
многу голем број од компаниите повеќе интерес Еве што за овогодинешната организација, покажуваат во некои други спортови, како специјално за ВОИСЕС ни изјави директорот на фудбалот, ракометот и кошарката.“ маратонот Кире Синадиновски. За крај, тој скромно изрази задоволство “Скопскиот маратон од година во година од секупната организација и вети уште поголем преминува во настан кој прераснува во еден спортски напредок на маратонот во иднина: бренд за Скопје и Република Македонија, кој своето “Ме радува фактот што организациски од место си го наоѓа и во меѓународни рамки. Доказ за година во година сме подобри, има и доста работи ова е рекордниот број на учесници за оваа година. кои треба да ги подобриме значи не се преценуваме Во сите 4 трки (маратонот, полумаратонот, дека сме идеални, но сепак добар показател е фактот хуманитарната трка на 5км и детскиот мини кога странските натпреваруачи кои учествуваа маратон Чунга Лунга) учествуваа преку 3500 годинава на Скопскиот маратон сите беа со пофални учесници, од 36 земји од целиот свет.“ зборови за севкупната организација, и изјавуваа дека На прашањето на што се должи ваквиот сме многу подобри од некои маратони во регионот, континуиран напредок, Синадиновски додаде: па и пошироко. На пример второпласираната во “Ова пред се се должи на активностите маратонската трка, русинката Перепелкина, изјави кои ние како организатори дека ниту Московскиот ги преземавме за промоција маратон не е организиран на Скопскиот маратон, во Еве ги и останатите резултати: на вакво ниво како што е Македонија и на меѓународен Скопскиот маратон. За план. Но ќе кажам дека може Маратон (42.195) – мажи и има уште многу простор 1. Патрик Мичеми Вамбугу (Кенија) 02:26:41 добрата организација мора да кажам дека се заслужни Скопскиот маратон да се 2 .Алексеј Трошкин (Русија) 02:32:21 повеќе фактори. Прво промовира како настан кој 3 .Марк Рог (Шпанија) 02:34:15 ангажманот на луѓето од може да привлече голем број Организацискиот одбор на странски натпреварувачи, Маратон (42.195) – жени во текот на целата потенцијални туристи, 1 .Сесилија Вангуи Варатумо (Кенија) година, потоа големиот бидејќи во светот трчањето 02:54:56 е начин на живеење. Така да 2 .Татиана Перепелкина (Русија) 03:03:18 број на волонтери без кои не може да се замисли секој од нас би сакал еден ден 3 .Каталин Фаркаш (Унгарија) 03:17:36 ваков настан (преку 350), Скопскиот маратон да биде одличната соработка со дестинација на што поголем Државно првенство на Македонија сообраќајната полиција и број на странски учесници, маратон – жени Јавните претрпијатија од но за тоа да се случи ќе мора 1. Весна Кираџиева 03:39:53 Градот Скопје. Единствено поголема помош да имаме од 2 .Тања Вељановска 03:47:50 што може да констатирам институциите во државата 3. Марија Богдановска 04:10:33 дека секоја година имаме кои се одговорни за промоција еден проблем, а тоа е како да и развој на туризмот, бидејќи Најдобро пласирани Македонци во ги анимираме жителите на доколку не се рекламираме полумаратон – мажи Скопје да бидат поактивни по разни специјализирани 1. Александар Кираџиев 01:16:32 како публика, да излезе магазини за трчање и не сме 2 .Игор Стојановски 01:21:19 секој по патеката каде присутни на саемите кои ги 3 .Перо Тодоровски 01:23:45 што се трча и да ги бодри организираат поголемите учесниците, со што би се маратони тогаш не можеме создала одлична атмосфера за тркачите на кои да очекуваме голем напредок на тоа поле.“ секој аплауз им е мотив повеќе за да ја издржат Синадиновски исто така ни изјави дека оваа напорна трка. Затоа за следната година преку посакуваат поголема подршка од институциите и разни акции во текот на годината ќе се обидеме да фирмите во иднина и вели: ги анимираме граѓаните да бидат поактивни, како “За сега подршката која ја добиваме од натпреварувачи и како подржувачи на Скопскиот покровителите, Градот Скопје, Агенцијата за маратон.“ – ни изјави директорот на Скопски млади и спорт на Р.Македонија и Делегацијата на маратон, Кире Синадиновски. Европската Унија, се на солидно ниво иако сметам Повеќеподатоци,информацииифотографии дека може да биде и поголема, додека онаа подржка можете да погледнете на официјалната страна на од домашните компании е сеуште на ниско ниво, Скопски маратон http://www.skopskimaraton.com. односно многу малце компании се заинтересирани mk/ на која може и навремено да се информирате за да го подржат Скопскиот маратон, сите сеуште следната трка планирана за наредната година. се оправдуваат со светската економска криза а и
22
By Pavlina Manavska
DOPING IN SPORTS How could they not know? It`s not chewing gum, doping is like making love, you need two to do it, the doctor and the athlete. - Michel Platini
D
oping in professional sports has a long history. In fact, doping occurred well before organized sport, as we know it today. As far back as ancient Greece, special diets and potions were used to garner an edge in competition. However, it was not until the early 1900s that the term doping entered popular vernacular. During these earlier times, doping was largely confined to horse racing. But during the first two decades of the 20th century, the use of artificial substances and methods to enhance professional performance grew. A notable case occurred in the 1904 Olympics in which Thomas Hicks used various concoctions on his way to victory. As a result it soon became clear that restrictions would be required to safeguard both the athletes themselves as well as the reputation of respective sports. This lead to the introduction of sanctions by various international sports organisations throughout the first half of the century. However, these early attempts at regulation proved largely futile due to the lack of accurate testing methods. The laws were on the books, but they had no teeth. This frustrating situation was compounded by the fact that various synthetic hormones and other substances became increasingly available during this time. An example was the Danish cyclist Knud Enemark Jensen who died at the 1960 Olympics and a later autopsy showed trace amphetamines. It was not until the 1960s that doping tests started to
become available. Among the first to establish these was FIFA, soon to be followed by the IOC. This was to be the start of a new race between regulators and athletes. A growing list of banned substances on one hand and new techniques of evasion on the other. Athletes were still using banned substances at unacceptable levels. The decade closed with yet another death, that of Tour de France cyclist Tom Simpson. Another boost to the arsenal of banned substances i.e. anabolic steroids gained in popularity throughout the 1970s. A reliable test however soon emerged to counter. However, their use continued throughout this period. Perhaps the most famous case was that of Canadian sprinter Ben Johnson, who stunned the world with a Stanozololassisted demolition of track legend Carl Lewis in the 1988 100m Olympic run. This was followed by techniques called blood doping. These involved either re-infusing an athletes’ own blood some time after letting or using a blood cell producing hormone called erythropoietin. Either method improves oxygen carrying capacity and potentially boosts performance. And the race with doping and other substances continues to go. These were just few examples out of thousands. Gone are the days when feats of endurance, speed and strength are blindly admired. Sports today has become almost a spectacle and the more spectacular the display, the sooner the resulting speculation and innuendo.
23
By Awa Badji
S’ALABARDI IN PROUVÈNÇO p l ay i n g i n P rove n ce
W
hen we speak of Provence, it immediately refers to the sun, beaches, the tongue, the dishes, these traditions ... Provence is the region which is on the south of France where the "capital" is Marseille ... Provence is not only that ... it is also typical Provencal games ... I could cite many as the Camargue races, Basque pelota, le pilou, la longue and many others. I decided to choose two: the petanque (the games of bowls) and provencal joust as they are the most representative of this heritage. The Petanque was invented in 1907 in La Ciotat. Jules Hugues said, "The Black" can no longer play his favorite game because of his rheumatism, decided to draw a circle and play "les pieds tanqués" (Provencal language), that is to say "feet together and anchored to the ground. " Petanque is born. This new game is a success and, in 1908, the first official competition was held in La Ciotat. The goal is simply to throw the ball as near as possible the "purpose" embodied by the cap, also called jack, small or gari. It is played on falt ground with a dozen feet long. You can play against an opponent (head to head) or in teams of two (doublette) or three persons (triplette). In triplette, each player has two balls, while in doublette and head to head, each with three balls to play. The undeniable success of the Petanque is probably due to the simplicity of the rules and feel of this game that brings together players of all ages and all levels. Today, this game beyond the borders of Provence and is recognized worldwide. The creation of” la joute provençale” it’s unknown but we can say that she takes the origin in ancient Greece. “La joute provençale” is a battle over water between each two persons on a boat, on top of a plateau called in Provencal teinteine, and purpose of the game is to send his opponent into the water through a launches. Each jouster is protected by a plastron made of wood and holds in his left hand a witness who must prevent it from catching the spear of his opponent. There are some additional rules, including that of not having your feet together at the time of the strike, because the jouster places his left foot in front of a white line and his right foot behind the line, if the right foot of the jouster crosses the line white when the kick he is disqualified in favor of his opponent only if it passes through the front. The jouster do not expect the contact, it is he who will seek it by jumping over his opponent. Provence, a colorful region to see...
24
K
ur flasim për Provence, ai menjëherë i referohet diellit, plazhet, gjuha, enët, të këtyre traditave ... Provence është rajon i cili është në jug të Francës, ku "kryeqyteti" është Marseille ... Provence nuk është vetëm kryeqytet... gjithashtu ajo është provansal tipike për lojërat... Unë mund të citoj shumë si racat Camargue, të Basque pelota, le pilou, la longue dhe shumë të tjerë. Vendos për të zgjedhur dy: petanque (lojërat me birila) dhe bëj dyluftim provansal ngase ata janë përfaqësues më të mëdhenj të kësaj trashëgimie. Petanque u shpik në vitin 1907 në La Ciotat. Jules Hugues tha, "Black" nuk mund të luajë ndeshjen e tij të preferuar për shkak të reumatizmit të tij, vendosi të bëj një rreth dhe të luajë "les pieds tanqués" (gjuha provansale), që domethënë :"këmbët së bashku dhe të ankoruar në tokë. "Petanque është i lindur. Kjo lojë e re është një sukses, dhe në vitin 1908, konkursi i parë zyrtar u mbajt në La Ciotat. Qëllimi është thjesht për të hedhur topin sa më afër "qëllimit" i mishëruar me kapak, i quajtur jack, i vogël apo gari. Luhet në terren falt me një këmbë dhjetëra të gjata. Ju mund të luani kundër një kundërshtari (koke për kokë), ose në ekipe nga dy (doublette) ose tre persona (triplette). Në triplette, secili lojtar ka dy topa, ndërsa në doublette dhe kokë për kokë, secila me tre topa për të luajtur. Suksesi i pamohueshëm i Petanque është ndoshta për shkak të thjeshtësisë së rregullave dhe ndjenja e kësaj loje që sjell së bashku lojtarët e të gjitha moshave dhe të gjitha nivelet. Sot, kjo lojë përtej kufijve të Provence dhe është i njohur në mbarë botën. Krijimi i "la joute provençale" është e panjohur, por mund të themi se ajo merr origjinë në Greqinë e lashtë. "La joute provençale" është një betejë mbi ujë në mes të çdo dy personave në një anije, në krye të një pllajë të quajtur në teinteine provansal, dhe qëllimi i lojës është që të dërgon kundërshtarin e tij në ujë përmes një nis. Çdo luftues është i mbrojtur nga një parzmore metalike e bërë me dru dhe mban në dorën e majtë një dëshmitar i cili duhet parandaluar atë nga shtiza infektuese e kundërshtarit të tij. Ka disa rregulla shtesë, duke përfshirë që të mos jenë këmbët tuaja së bashku në kohën e grevës, për shkak se luftuesi e vendos këmbën e tij të majtë përpara një vijë të bardhë dhe këmbën e djathtë prapa vijë, nëse këmbë e lufuesit e kalon vijën e bardhë, ai është skualifikuar në favor të kundërshtarit të tij, vetëm nëse ai kalon nëpër pjesën e përparme. Luftuesi nuk pres meë kontakt, është ai që do të kërkojë atë duke u hedhur mbi kundërshtarin e tij. Provence, një rajon shumëngjyrësh për të parë ...
25
SENEGALESE WRESTLING OR FIGHTING ARENAS By Awa Badji
T
he wrestling or "lamb" has become the national sport in Senegal. From North to South, from East to West, this sport is practiced everywhere. The wrestling was once a rhythmic celebration came after a bountiful harvest among the Serer, Joola or from a good season in Lebous. It allowed, while having fun, to measure the value and address of the warriors. Of wrestling tournaments were organized to determine the champion of the village from nearby locations. Traditional wrestling has given way to the fight with strikes, which has become more professional. Significant investments are being made to train wrestlers at an international level. The stables were gradually substituted for the villages. The regulations are very strict and complex. It is applied by three referees. It takes place in a circle formed by sand bags. A fight lasts forty-five minutes three times with third five-minute breaks. The wrestlers fought with bare hands and without any protection. The battle ends when there is a fall of one of the wrestlers. Is considered to have fall when the head, buttocks or back of the wrestler hit the ground or that there are four supports (two hands and two knees) on the ground.Victory may also be attributed to a wrestler when his opponent is no longer physical or medical conditions likely to struggle. The mystical preparation is also fundamental. The
"Baccou» consists of singing prowess to intimidate the opponent and to seduce the audience dancing to the beat of the drums but also galvanize the wrestlers. Griots (keeper of traditions) push wrestlers to excel in singing their praises. The role of the marabout (sort of imam) is to protect the fighter against the evil eye and against the geniuses. Incantations and various Koranic formulas help to victory. What is the point of a wrestling match without its ceremonial, its paraphernalia of rituals and beliefs that give the event any substance, all its tension, its magic? In Senegal, "xoon" (or "xoromsi", "xondiomes"), living legacy of traditional beliefs, is not a folk but a real fact of life. We believe in it or not, for some obscure practices, healthy living for others, these magico religious rituals are part of their daily lives. Senegalese wrestling is developing appearing with the considerable increase of followers, sponsors and the support of the media causing a "war" TVs. Millions and millions of CFA is played for a fight. The last fight dated April 22, 2012 between the "king of arenas" Yekini & Bala Gaye 2, the two undisputed stars of the arena has cost more than 315 million CFA francs (more than 480 000 € ) and then only to stamps the two protagonists to Yekini (175 million FCFA or 267 000 €) and Balla Gaye 2 (140 000 000 FCFA or 214 000€ ). Today, many young people want to become a wres-
27
By Awa Badji
MUNDJE SENEGALEZE APO LUFTIM NE ARENE
M
undje ose "qengj" është bërë sport kombëtar në Senegal. Nga veriu në jug, nga lindja në perëndim, ky sport praktikohet kudo. Mundje që dikur ishte një festë ritmike erdhi pas të korrave në mesin e Serer, të Joola ose nga një sezon të mirë në Lebous. Kjo lejohet, të kesh kënaqësi, për të matur vlerën dhe adresën e luftëtarëve. Turnet ne mundje u organizuan për të përcaktuar kampionin e fshatit nga vende të afërta. Mundjet tradicionale kane dhënë rrugën për në luftën me greva, e cila i ka bërë më shumë profesionalë. Investime të rëndësishme janë duke u bërë për të trajnuar mundësit në një nivel ndërkombëtar. Stallat zevendesohen gradualisht nepër fshatra. Rregullat janë shumë strikte dhe komplekse. Kjo është aplikuar nga tre gjyqtarët. Kjo ndodh në një rreth të formuar nga çanta me rërë. Një luftë zgjat dyzet e pesë minuta me tre herë nga pesë-minuta pushim. Të mundësit luftoinë me duart të zhveshura dhe pa asnjë mbrojtje. Beteja përfundon kur ka një rënie prej një nga mundësit. Konsiderohet të ketë rënie, kur koka ose shpina e mundësit goditet në terren apo ka katër mbështetjet (dy duart dhe dy gjunjë) në terren. Fitore gjithashtu mund t'i atribuohet një mundësi kur kundërshtari i tij nuk është më ne gjendje fizike ose kushtet mjekësore e ndalojne të luftojë. Përgatitja mistike është edhe themelore. The "Baccou» përbëhet nga nivelet e të kënduarit për të
28
trembur kundërshtarin dhe për të josh audiencen me vallëzimin nga e rrahura e daulleve, por edhe per mundësit. Griots (kujdestari i traditave) ti shtyjë mundësit të shkëlqejnë në këndimet e lavdeve e tyre. Roli e marabut (lloj i imamit) është për të mbrojtur luftëtarin kundër syrit te keq dhe kundër gjenive. Formulat e ndryshme Kuranore ndihmojë për fitore. Cila është pika e një ndeshje ne mundje pa ceremonine e saj, dhe besimet që i japin rast çdo substanceje, gjithë tensioni e saj, magjine e saj? Në Senegal, "xoon" (ose "xoromsi", "xondiomes"), duke jetuar trashëgiminë e besimeve tradicionale, nuk është një popull, por një fakt i vërtetë i jetës. Ne besojmë në atë apo jo, për disa praktika të panjohura, të shëndetshme të jetesës për të tjerët, këto rituale fetare janë pjesë e jetës së tyre të përditshme. Senegalezët me mundje qe zhvillohet, paraqiten me rritje të konsiderueshme, sponsorët dhe mbështetjen e mediave duke shkaktuar një "luftë" TV. Miliona dhe miliona të CFA-së është luajtur për një luftë. Lufta e fundit të datës 22 prill 2012 në mes të "Mbretit te arenes" Yekini dhe Bala Gaye 2, dy yjet e padiskutueshëm në arenën i ka kushtuar më shumë se 315 milionë franga AQF (më shumë se 480 000 €) dhe pastaj vetëm me vulat dy Protagonistët në Yekini simbolit 175.000.000 FCFA ose 267 000 €) dhe Balla Gaye 2 (140 000 000 FCFA ose 214 000 €). Sot, shumë të rinj duan të bëhen një mundës dhe ne e kuptojmë pse ...
MZT CHAMPIONS! by Robin Sarels
T
wo decades that MZT Skopje basketball team was waiting for championship title in the Macedonian first league and on 2nd of May 2012, by defeating the team of Kavardaci, Feni Industry, 81:73 whereas they were playing in the hall “Jasmine� of Kavardaci with empty stands, "Aerodrom" with 4:1 in total wins won the champion cup for the first time. The Aerodrom fans, who are compared here with the supporters of the football team of Liverpool, for always being behind their team also in the difficult moment, deserved to be reward after all this time. Because no fans could go to Kavardaci to follow the game where they would become champions, MZT Skopje fans organized a grand celebration and watched the match on video screen in the " Biser". They celebrated their victory until the early morning hours and half hour after midnight they were joined by Mayor of Aerodrom Ivica Konevski and basketball players who arrived with a panoramic bus in the neighborhood of "Jane Sandanski".
29
by Robin Sarels
WELCOME TO THE SCOUT
I
n this issue I will introduce you to the scout universe but, first be able to understand why I choose scout as a sport, you must to know my vision of it. Sport pushes you to excel by physics and mental efforts, but it is also (for team sports) about sharing, cohesion and will. It is probably what makes it beautiful and magic sometimes (we know very well that in football or basketball for example, it is not because the coach will pick the most talented players and put them all together in the same team that they will become the strongest team). You need a particular alchemy! Scout is not about competition spirit but more about team spirit. The best picture to represent it is probably the salute: this mean the strongest (inch) protect the weakest (little finger). I can resume more or less the goal of scout by this sentence “to be physically and mentally ready to face danger in any situation and to take responsibility to help people in trouble”. During this time you will improve your team spirit but also learn a lot of new skills like first
aid, camping, cooking, make a fire, orientation with map, knowledge of astronomy, nature and animals, also knowledge about ecosystem, recycling, Morse language and many others… You can find in Macedonia many of different Scout organizations/ “Izvidnichki Odredi” but exist only 2 types of Scout, which can be differentiates by their uniforms; the green one which represents the mountain and the forest (like Brakja Miladinovci which are the brothers poets) and the blue one which represents the water (like Galeb which means seagull). You can easily find information about scout in Macedonia on internet with “Izvinici na Makedonija”. I will finish quoting the 3 principles of the ethic established by Lord Baden Powell, the creator of Scout in 1907: “Be aware of the nature around you.” “Don’t waste your time, use it the best you can to be happy all the time.” “Make your best to let the world at least a little bit better than you found it.”
31