voices
Magazine for all young people of Skopje
2013
December Free
editorial 1 Dear readers and respected volunteers, In this month of December, full with nice moments and holidays, I will not bore you with long editorial intro…Instead of editorial, I am sharing with you one Christmas song…I hope you will enjoy it Have a holly, jolly Christmas; It’s the best time of the year I don’t know if there’ll be snow but have a cup of cheer Have a holly, jolly Christmas; And when you walk down the street Say Hello to friends you know and everyone you meet Oh ho the mistletoe hung where you can see; Somebody waits for you; Kiss her once for me Have a holly jolly Christmas and in case you didn’t hear Oh by golly have a holly jolly Christmas this year… By Gjoko Vukanovski
VOICES TEAM: Aleksandar Atanasoski Aleksandra Pigulovska Bledi Cami Bojan Blazevski Bujar Islami Elena Micevska Emir Slezovikj Emilija Nikova Gjoko Vukanovski Damjan Serafimovski
Dzvezda Mihajlova Ilona Olehlova Ivana Angelovska Iskra Rizovska Kristina Buzaroska Marica Jovanova Marija Korunoska Marija Pavleska Marija Belovinova Paulina Drzał
Sanja Paunovska Simona Georgievska Sonia Barge Tara Petkovska Zuhri Kamberi
Production & Coordination: Nikola Stankoski Gjoko Vukanovski
Contact:
Volunteers Centre Skopje Emil Zola 3/2-3, 1000 Skopje Tel./Fax. +389 22 772 095 vcs_contact@yahoo.com www.vcs.org.mk
9
3 29
19
3 5 7 10 13 15 18
Human Library in Skopje - Emir Slezovikj WALESA: MAN OF HOPE - Paulina Drzał We’ll meet at the top - Simona Georgievska Pero Antic - Damjan Serafimovski “Balkan is not dead” - tragic comedy or comic tragedy? - Tara Petkovska Sarajevo is enchanting - Vasko Josevski MY FIRST ENCOUNTER WITH INTERNET BUSINESS: PART ii. - Aleksandar Atanasoski
13 27
21 GMO in our food: Good or bad? - Gjoko Vukanovski 23 My first Youth Exchange Abroad - Aleksandar Atanasoski 25 christmas all around the world - Ivana Angelovska 27 “WORK & TRAVEL” – three years in a row Dzvezda Mihajlova
EVEnt
3
Human Library in Skopje By Emir Slezovikj
“The mother is great”, “I really liked the idea and now I see from another aspect”, “Book Vegan- the best book that I have read in my life”, “Genres who would be hard to find in the bookshelves in our libraries” are only part of the impressions of the readers in the first Human Library organized in Skopje. In honor of 5th of December, the International day of volunteerism, Human Library was open for read-
“Book Vegan the best book that I have read in my life” ers who had an opportunity to borrow a person instead of a book and to talk and discover more about his or her life story. “Reading living books” was encouraged with the feeling of extra curiosity for confronting with your own prejudices, testing your own beliefs, discovering authentic life stories and coming in touch with another reality, which often is rarely visible. As part of the titles of the literature of “living books” there was: Roma, Muslim, vegan, feminist, disabled person, gay, mother with child of autism, volunteer, young entrepreneur, stu-
dent from another town, foreigner in Macedonia, and many other“living books” which were available for the interested “readers”. Around two hundred is the number of people which visited Human Library within four hours. The most borrowed book, respectively the readers most wanted to meet and talk with gay and young entrepreneur. The visitors had a rare opportunity to meet with a gay person which is open to talk about his orientation in Macedonia and to hear about all the difficulties that he is facing, and the story of the young entrepreneur was a big incentive for the people to get to know how is to open your business and be successful in the age of 25 years. Also, the feminist, mother of a child with autism and the vegan were not far back in the popularity and the attractiveness for the visitors in the Human Library As an organizer of this event I learned that interaction is precious and the real contact is the best weapon for breaking stereotypes and prejudices. I believe that Human Library is the first step in the activities, events, projects from this character which will help in building of one more tolerant and more inclusive society. The success of this project made me think about the next Human Library, which I believe that, besides Skopje, it will be open in the other bigger cities in Macedonia.
Жива Библиотека во Скопје Емир Слезовиќ
„Мајката е супер“, „Многу ми се допадна идејата и сега гледам од друг аспект“, „Книга Веган- најдобрата книга што сум ја прочитала во животов“, „Жанрови што тешко би ги нашле на полиците од нашите библиотеки“се само дел од впечатоците на читателите во првата Жива Библиотека организирана во Скопје. Во чест на 5-ти декември, Меѓународниот ден на волонтеризмот, Живата Библиотека беше отворена за читателите коишто имаа можност да позајмат личност наместо книга и да поразговараат и да дознаат повеќе околу нејзината животна приказна. „Читањето живи книги“ беше охрабрено од чувството на екстра љубопитство за соочување со своите предрасуди, испитување на своите ставови, дознавање автентични животни приказни и доаѓање во допир со друга реалност, која што често е ретко видлива. Како дел од насловите од литературата „живи книги“ имаше: Ром, муслиман, веган, феминистка, инвалид, геј, мајка не дете со аутизам, волонтер, млад претприемач, студент од друг град, странец во Македонија, како и други „живи книги“ кои беа достапни за заинтересираните „читатели“. Околу двесте луѓе е бројката која ја посетија Живата Библиотека во рок од четири часа. Најпозајмувана книга, односно читателите најмногу сакаа да сретнат и да поразговараат со геј и млад претприемач. Посетителите имаа ретка можност да сретнат со геј кој отворено зборува за својата сексуална ориентација во Македонија и да слушнат за сите потешкотии со кои тој се соочува, а приказната за младиот претприемач беше голем поттик на луѓето да дознаат како е да се отвори бизнис и да се биде успешен со свои 25 години. Исто така, феминистка, мајка на дете со аутизам и веган не заостануваа во популарноста и атрактивностаза посетителите на Живата Библиотека. Како организатор на овој настан научив дека интеракцијата е драгоцена и дека реалниот контакт е најдобро оружје против сузбивање на стереотипи и предрасуди. Верувам дека Живата Библиотека е само првиот чекор на активности, настани, проекти од овој карактер коишто ќе помогне во градењето на едно потолерантно и поинклузивно општество. Успешноста на овој проект ме натера да размислувам околу следната Жива Библиотека, која верувам дека, покрај Скопје, ќе биде отворена и во поголемите градови низ Македонија.
CuLTURE 5
Title: Walesa: Man of hope Year of release: 4.10.2013 Poland Director: Andrzej Wajda Cast: Robert Więckiewicz, Agnieszka Grochowska, Iwona Bielska, Zbigniew Zamachowski, Maria Rosaria Omaggio
By Paulina Drzał
WALESA: MAN OF HOPE
I
am not so sure how many of you have ever heard the name “Wałęsa”. Maybe “Wajda” has better chance to be known (and this one only among cinema or Poland lovers). All the more, both of these Poles I would have never expected to meet in Skopje! Well, kind of meet by watching the movie about first of them directed by the second one, during Skopje Cinedays 2013. Surprisingly for me, I was not the only person in a cinema room and there were not only Polish people who came to see the movie. The biopic that shows transformation from a shipyard electrician Lech Wałęsa into a trade union leader, founder of the Solidarity movement and at the end leader of the country. For us, Polish people very controversial one, for others a hero, Nobel Peace Prize winner, who has started transition in communistic Europe. “Man of hope”, full of witty moments, the same as touching scenes, story of family placed in the middle of historical events has charmed me at first place by the cast. Robert Więckiewicz acting Wałęsa is incredible, sometimes I had real doubts whom am I watching at, former president I remember from my childhood or the actor. Even one of Więckiewicz’s colleagues confessed that when he saw him, didn’t know how to speak with him, the impression of standing in front of the president was so strong. For sure, partly it must be merit of wonderful scenography and costumes imagine that in one scene Więckiewicz acts wearing the same sweater in which Wałęsa has signed August Agreement! Last but not least, the film gives amazing opportunity to listen to best sort of 80’ polish rock, perfectly fitted to the background and still current. Many people perceive the movie as an exaggerated reality, especially main character acting, but in my opinion that is the characteristic of the cinema, without which the roles wouldn’t be visible and the movie would be boring for viewers. That is why I would highly recommend to watch it and decide by yourself either it is “movie glory card for Wałęsa”, “historical misrepresentation” and “movie without vigor” as one Polish film critic wrote or “invigorating, enjoyable” and “terrific force, irresistible directed” one, which are Peter Bradshaw’s, Guardian’s critic words.
Валенса: Надежен човек
Паулина Дрзал
Наслов: Валенса: Надежен човек Објавен: 4.10.2013 Полска Режија: Анджеј Вајда Улоги: Роберт Вјенцкјевич, Агнјешка Гроховска, Ивона Бјелска, Збигнјев Замоховски, Мариа Росариа
Н
е сум баш сигурна колку од вас имаат слушнато за името "Валенса". Можеби "Вајда" има поголеми шанси да биде попознато (особено меѓу љубителите на киното или Полска). Згора на сè, овие двајца Полјаци никогаш не би очекувала да ги сретнам во Скопје! Па, на некој начин „сретнам“ значи гледајќи филм за првиот во режија на вториот, за време на Скопје Синедејс 2013 година. Изненадувачки за мене, не бев единствениот човек во кино салата и немаше само Полјаци што дојдоа да го гледаат филмот. Приказна која покажува трансформација од електричар на бродоградилиште Лех Валенса во лидер на синдикатот, основач на движењето Солидарност и на крајот лидер на земјата. За нас, Полјаците, тој е многу контроверзна личност за едни, за други херој, добитник на Нобеловата награда за мир, кој ја започна транзицијата во комунистичка Европа. "Надежен човек", полн со духовити моменти, исто така и емотивни сцени, приказната за семејството поставено во сред историски настани ме шармираше на прво место од страна на екипата. Роберт Вјенцкјевич неверојато добро го глуми Валенса, на моменти навистина се сомневав кого гледам: поранешниот претседател
на кого се сеќавам од моето детство или актер. Дури и еден од колегите на Вјенцкјевич признал дека кога го видел, не знаел како да зборува со него, впечатокот дека стои пред претседателот бил многу силен. Секако добар е дел е на заслуга на прекрасната сценографија и костимографија, замислете дека во една сцена Вјенцкјевич е облечен во истиот џемпер кој Валенса го носеше на потпишувањето на Августовскиот договор! Последно, но не и најмалку важно, филмот дава неверојатна можност да го слушнете најдобриот полски рок од 80-те, совршено совпаѓајќи се со позадината и кој е сеуште актуелен. Многу луѓе го гледаат филмот како преувеличена реалност, особено кога глуми главниот лик, но според мое мислење тоа е карактеристично за киното, без кое улогите не би биле видливи и филмот би бил здодевен за гледачите. Тоа е причината зошто јас многу ви препорачувам да го погледнете и да одлучите сами дали тоа е „филм на стара слава за Валенса", „погрешно претставување на историјата" или „филм без полет", како што еден полски филмски критичар напиша или „возбудливо, пријатно" и "страшна сила, неодолива режија", се критичките зборови на Петар Бредшоу, Гардијан.
CuLTURE 7
We’ll meet at the top Bad start always means good end
S
mall things.Then, why do we make them big? If we can have everything. The false glory is just that - a fake! Do not be afraid of death. Win it! These and many other life lessons are told by the global brand owner World Pi and author of the bestseller “We’ll meet at the top” - Kosta Petrov. Every challenge that comes is actually just another page written in the book of life. Another lesson to learn. In We’ll meet on the top, the author Kosta Petrov takes us on a journey through his life story full of incredible moments, ups and downs, pleasant and unpleasant experiences that are an unavoidable part of the “road which is rarely walked”. The one who will choose that road and walk on it, in the end always deserve award. On his exciting journey, Kosta Petrov faces great opportunities of USA, with bitter scenarios of Prague, the luxury business center Dubai, but also the reality of creating a global brand of Macedonia. The book has many readers. Why? Because it shares life lessons paid dearly with a clear goal: life to be better with us. We’ll meet on the top is a book for all those who believe that in life we are all created for great things. Enter a world where everything is possible.
By Simona Georgievska
М Се гледаме на врвот Лошиот почеток секогаш значи среќен крај Симона Георгиевска
али работи. Па зошто ги правиме големи ? А ако може да имаме сè ?! Лажниот сјај е само тоа – лажен! Не плашете се од смртта. Победете ја !. Овие и уштe многу други животни лекции собрани во 185 страници, ги раскажува сопственикот на глобалниот бренд Пи Ворлд и авторот на бестселерот "Се гледаме на врвот" – Коста Петров. Секој предизвик што доаѓа е всушност само уште една испишана страница во книгата на животот. Уште една лекција што треба да ја научиме. Во СЕ ГЛЕДАМЕ НА ВРВОТ, авторот Коста Петров нè води на патување низ својата животна приказна полна со неверојатни моменти, со подеми и со падови, пријатни и непријатни искуства кои се неодминлив дел од "патот по кој поретко се оди". А за оној кој што ќе го избере тој пат и што ќе истрае на него, на крајот го чека заслужената награда. На своето возбудливо патување, Коста Петров се соочува со големите можности на Америка, со горчливите сценарија на Прага, со луксузниот бизнис-центар Дубаи, но и со реалноста на креирање на глобален бренд од Македонија. Книгата има многу читатели. Зошто? Затоа што споделува скапо платени животни лекции со јасна цел : животот да биде подобар со нас. СЕ ГЛЕДАМЕ НА ВРВОТ е книга за сите оние што веруваат дека во животот сите се создадени за големи нешта. Влезете во светот каде што сè е можно.
Shihemi në maje
Fillimi i keq do të thotë çdoherë fund i lumtur
By Simona Georgievska
P
unë të vogla. Atëherë pse i bëjmë të mëdha? Por nëse mund të kemi gjithçka? Shkëlqimi i rrejshëm është vetëm aq – i rrejshëm! Mos kini frikë nga vdekja. Fitojeni atë! Këto dhe shumë mësime të tjera të jetës të mbledhura në 185 faqe, i tregon pronari i brendit global Pi Vorld dhe autori i bestselerit “Shihemi në maje” – Kosta Petrov. Secila sfidë që vjen në fakt është vetëm një faqe e shkruar në librin e jetës. Edhe një mësim që duhet ta mësojmë. Në SHIHEMI NË MAJE, autori Kosta Petrov na çon në udhëtim në tregimin e tij jetësor të mbushur me momente të jashtëzakonshme, me ulje dhe rënie, pervoja të këndshme dhe jo të këndshme të cilat janë pjesë e pashmangshme e “rruga përmes së cilës rrallë shkohet”. Ndërsa për atë që do të zgjedh atë rrugë dhe që do vazhdon në të, në fund e pret dhurata e merituar. Në udhëtimin e tij emocionues, Kosta Petrov ballafaqohet me mundësitë e mëdha të Amerikës, skenat e hidhura të Pragës, me biznes-qendrën luksoze në Dubai, por edhe me realitetin e krijimit të brendit global në Maqedoni. Libri ka shumë lexues. Pse? Sepse ndan mësime të jetës të paguara shtrenjtë me qëllim të qartë: jeta të jetë më e mirë me neve. SHIHEMI NË MAJE është libër për të gjithë ata që besojnë se në jetë të gjithë janë krijuar për gjëra të mëdha. Hyni në botën ku gjithçka është e mundur.
sport
10
Pero Antic Damjan Serafimovski
P
ero Antic is one of the most famous Macedonia basketball players, he has led the Macedonian national team to the fourth place is the European championship. However, that is not his only great achievement; he is the first Macedonia in the NBA, where he plays for the Atlanta Hawks. Pero Antic was born on 29 July 1982 in Skopje, where he started his career in the Rabotnicki club. He has played in Bulgarian and Greek teams with which he has won national championships, and he has been declare MVP several times. His success in leading the national team in EuroBasket 2011 where they reached fourth place was rewarded with a big welcoming rally on the city square in Skopje. During the 2013 EuroBasket they performed worse, after which Antic retired from the national team. Antic played basketball with his brother Aleksandar from the time he was eleven years old, and later he joined the national junior team. His position is power forward/ center, in his defensive play he uses his strength and instincts, while offensively he has good reflexes and is quite accurate while shooting. In his private life he has been married to his wife Ruzica since 2006 with which he has two sons Luka and Pavel. He is a body art lover and has several tattoos, including one of the Macedonian flag and some of his family. In 2011 he got an honorary title from the university of FON. Pero Antic is one of Macedonias best basketball players with a number of recognitions and titles. He led the Macedonian national team in several triumphs during EuraBasket 2011 and 2013 as one of its best players. About his next achievements he shall hear directly from the NBA league.
Перо Антиќ Дамјан Серафимовски
П
еро Антиќ е еден од најпознатите Македонски кошаркари, кој ја однесе Македонската репрезентација до четвртото место во Европското првенство. Тоа не е неговото единствено големо достигнување, тој е исто така и првиот Македонец во НБА, каде што игра за „Атланта Хокс“. Перо Антиќ е роден на 29 јули 1982 во Скопје, каде што ја започнал и својата кариера во „КК Работнички“. Играл во тимови во Бугарија и Грција, со кои освоил национални титули, а бил прогласен и за МВП неколку пати. Неговиот успех во водење на Македонската национална екипа на "Евро Баскет 2011" на кој беше освоено четвртото место, беше награден со голем пречек на плоштадот во Скопје. За време на "Евро Баскет 2013" имаше значително послаб перформанс, по кој што Антиќ реши да отстапи од националниот тим. Антиќ заедно со неговиот брат Александар играл кошарка од свои единаесет години, за потоа да се вклучи на националната јуниорска репрезентација. Тој игра како центар/ крилен центар, во својата дефанзивна игра тој ги искористува својата сила и инстиктите, додека во нападот тој има добри рефлекси и голема точност при шутирање. Во својот приватен живот тој е во брак со својата сопруга Ружица од 2006 и имаат две деца Лука и Павел. Тој е голем љубител на тетоважите и има неколку на неговото тело, меѓу кои се и го знамето на Македонија и неговото семејство. Во 2011 доби почесна акаемска титула од универзитетот ФОН во Скопје. Перо Антиќ е еден од најдобрите Македонски кошаркари со мноштво признанија и освоени титули. Ја водеше Македонската репрезентација во повеќекратни победи за време на ЕвроБаскет 2011 и 2013 како еден од најдобрите играчи. За неговите понатамошни успеси ќе слушнеме директно од НБА лигата.
Pero Antiq Damjan Serafimovski
P
ero Antiq ëshgtë një ndër basketbollistët më të njohur maqedonas, i cili e dërgoi përfaqësuesen e Maqedonisë në vendin e katërt në Kampionatin Europian. Ajo nuk është arritja e madhe e vetme, ai është i pari maqedonas në NBA, ku luan për “Atlanta Hoks”. Pero Antiq është i lindur më 29 korrik 1982 në Shkup, ku dhe ka filluar karrierën e tij në “KB Rabotniçki”. Ka luajtur në ekipe bullgare dhe greke me të cilat ka fituar tituj kombëtar, dhe ka qenë i shpallur edhe MVP disa herë. Suksesi i tij në udhëheqjen e Ekipit kombëtar Maqedonas në EuroBasket 2011 në të cilën u fitua vendi i katërt ishtë i shpërblyer me mirëpritje të madhe në shesh në Shkup. Gjatë EuroBasketit 2013 kishtë performancë dukshëm më të dobët, pas së cilës Antiq vendosi të jep dorëheqje nga ekipi kombëtar. Antiq së bashku me vëllaun e tij Aleksandrin ka luajtur basketboll prej 11 vjeçar, që më pas të inkuadrohet në përfaqësuesen kombëtare juniore. Ai luan qendër / qendër krah, në lojën e tij defensive ai shfrytëzon fuqinë dhe instinktet, ndërsa në sulm ka reflekse më të mira dhe saktësi të madhe në gjuajtje. Në jetën e tij private ai është në martesë me gruan e tij Ruzhica nga viti 2006 dhe kanë dy fëmijë, Luka dhe Pavel. Ai është admirues i madh i tatuazheve dhe ka disa në trupin e tij, ndër të cilat është edhe flamuri i Maqedonisë dhe familja e tij. Në vitin 2011
fitoi titull nderi akademik nga univerziteti FON në Shkup. Pero Antiq është njëri ndër basketbollistët më të mirë maqedonas me shumë çmime dhe tituj të fituar. E udhëhiqte përfaqësuesen e Maqedonisë në fitore të shumëfishta gjatë EuroBasketit 2011 dhe 2013 si një ndër lojtarët më të mirë. Për sukseset e tij të mëtutjeshme do të dëgjojmë drejtpërdrejt nga liga NBA.
HUMAN LIBRARY in PHOTOS
CULTURE
13
“Balkan is not dead” is a play by Dejan Dukovski, which is his remake of the famous “Bloody Macedonian Wedding”, and which has been performed by the students of the Film Academy in Skopje, Macedonia. What makes this theatre play special is not the plot, because it is about a love story triggered by the religious and social limitations during the period of the Ottoman occupation. Maybe this sounds like a “bad” blurb of a book you would skeptically leave back on the book stall. But, what it is attractive in the performance is the skill of the students to act this story with a complex setting on a stagnant scene. No matter whether there is a furious battle between Turks and Macedonians, a passionate love game, a family lunch in a traditional Macedonian house or a belly dance in a harem, everything is set in a scene with only a poll and bunch of pillows which is a wonderful example of simplicity being ultimate sophistication. At the same time, having in mind there are only 14 students performing twice as much characters which, shifting interchangeably have texts with certain difficulty, the students found a very simple and effective solution to this- Act more, speak less and bring a flower with yourself. The flower, apparently, has a significant symbolic function in the play. The main topic and the moral message are intertwined in the flower which is an embodiment of love. A limitless top-
By Tara Petkovska
ic for the writers to write about, philosophers to explain or artists to paint. Everything of that is skillfully represented in a single flower, which allows the spectator to contemplate endlessly for a love that does not recognize national, social or religious constraints. And, like a dish is tasteless without salt, the ingredient that would make a perfect recipe for a play is humor, or, even better, parody. Mocking people’s close-mindedness, the church as an institution, religious fanatics, the patriarchic society… At the same time-glorifying love and physical satisfaction. Is that more comic or tragic? Or both? Which would be more and which less? Whatever the answer, the moving (and stagnant) power both on stage and live is Lovetragic, comic, simple, complicated, black, white and colorful, Macedonian, Turkish… a White Flower…
“Balkan is not dead” - tragic comedy or comic tragedy?
“Балканот не е мртов” Траги - комедија или комична трагедија? Драмата “Балканот не е мртов” од Дејан Дуковски е негов римејк на познатата “Македонска крвава свадба”, реализирана во истоимена театарска претстава изведена од студентите на Академијата за Драмски Уметности во Скопје. Она што ја прави претставата посебна НЕ е содржината, бидејќи се работи за една сентиментална љубовна тема во време кога националните и општествените стеги се поизразени заради, во овој случај, Отоманското ропство. Можеби предходно споменатото звучи како една “лоша” критика на задната страница од книга што скептично би ја вратиле назад на тезгата со книги. Но, она што е привлечно во изведбата на истата е умешноста на студентите да ја изведат оваа приказна со разновиден сетинг на сцена која не се менува. Дали се одвива жестока битка помеѓу Турци и Македонци, страсна љубовна игра, фамилијарен ручек во Македонска куќа или стомачен танц во харем, студентите се одлучиле сето тоа да го претстават на една сцена со шипка и куп перници, што е прекрасен пример за едноставноста како врвна совршеност. Истовремено, имајќи во предвид дека оваа драма е подготвена од 14 студенти претставувајќи дупло повеќе ликови кои со својата улога носат и одредена тежина на текст, студентитте тоа го решиле многу едноставно и ефективно. Глуми повеќе, зборувај помалку и носи цвет со себе. Цветот не случајно носи значителна симболична функција во драмата. Она што е главната содржина и морална порака пред сè- е прикажано преку цветот-олицетворение на љубовта. Неисцрпна тема за авторите да пишуваат, филозофите да ја објаснуваат, сликарите да ја сликаат. Сè тоа умешно претставено во еден цвет, кој му
дозволува на гледачот бескрајно да контемплатира за љубов која не познава национални, општествени или верски ограничувања. И, како што еден ручек нема вкус ако нема сол, она што прави совршен рецепт за успешна драма е хумор, или,уште подобропародија. Исмевање на човековата ограниченост, црквата како институција, верски фанатизам, патријархалните вредности... Истовремено, воздигнување на љубовта и телесното уживање. Дали е тоа повеќе трагичноили комично? Или двете? Кое повеќе а кое помалку? Без разлика на одговорот, движечката (и оспорувачката) сила на сцена (и во реалноста) е Љубовтатрагична, комична, едноставна, сложена, црна, бела и разнобојна, македонска, турска...Бел Цвет.
Тара Петковска
Travel
15
Sarajevo is enchanting “Sarajevo is enchanting,” a friend of mine texted me right after I entered my hotel room in Sarajevo. I opened the window, and took a look. I was longing to come to this place for quite some time. Before deciding to finally satisfy my wish and set foot on the last Balkan soil I still hadn’t been to, I had watched some documentaries on the war in Bosnia, and I was in some heavy Balkan, or rather, Yugoslav mood. As I was riding in a tram from Eastern Sarajevo to the city centre few hours later, I was imagining the war that raged here from 1992 till 1995. Sarajevo suffered, as it is said, the longest siege in modern warfare. Longer than Stalingrad and Leningrad. Somebody’s army, deployed on the hills around the innocent city, tearing it apart with shells, snipers and heavy machine guns for three years and four months. In their target, in the houses and buildings below, nearly 400,000 people trembled every day and night with no food supplies, no electricity, no water, only with the fear of death. I don’t how I would sound if I say that I would have liked to be there at that time for a week, to see all that, because I can’t really imagine it. I probably sound weird. I will not say who was fighting who in Bosnia, I will not mention nationalities or religions. I think I don’t have the right to label, to judge, to argue who started first and why. I will just say that people were shooting, and people were dying. In the tram, I was riding with people. People that I didn’t know if they were Serbs, Bosniaks or Croats, or maybe French or Italians. While chilling at the park where old men were playing the big outdoor chess, I wasn’t looking at Serbian children scampering around. Neither were they little Bosniaks. They were just children. There is virtually no house or building in Sarajevo that doesn’t have a bullet hole on its façade. Here and there you see repairs on them that might help you guess where a shell had hit. And still, if you take into consideration what the city went through twenty years ago, Sarajevo looks better than most of the Balkan capitals. As a matter of fact, whenever I speak with westerners about beautiful cities in Europe, all of them list Sarajevo in the top five. And I think it is the very war that is one of the things that draw
Vasko Josevski
foreigners to Sarajevo. I think that people are drawn to see what has been happening here, in this city, in this country that was ravaged by the most horrible war after the Second World War. The Bosnian slaughter was a slaughter in Europe, not somewhere in the Middle East or in the middle of Africa; it was a European war, just a couple of hundreds of kilometres away from the tranquility and perfection of the European Union. Geographically, so close to the “cultured civilizations”; in terms of its atrocities, however, it was so far away in time, closer to some mad war practices and butchery that had happened many centuries ago. I think that the tourists want to see the scars from the war, and how life in Sarajevo has tried to carry on, together with those scars. They look at and with interest point to the bullet holes on the buildings, to the memorial of the children killed during the siege opposite the newly built huge and super modern mall, to the “Sarajevo roses”—small pits on the ground where a shell had exploded, resembling a flower, and later filled with red gum, as yet another memorial. They want to hear the stories of the people here. But it should be noted that the city is beautiful without its war leftovers, also. It is a gorgeous mixture of different architecture, religions, traditions, smells, music and peoples. In just a couple of square metres, there’s a mosque, a Catholic church, an Orthodox church, and a synagogue. Each Sunday, a friend of mine told me, there is a moment when you can hear the prayer call from the mosque and the bells of the Catholic and Orthodox church at the same time. Too bad I wasn’t there on a Sunday. For non-Balkan Europeans, Sarajevo is the nearest spot where they can drink Turkish coffee or Turkish tea sitting in a truly Turkish, Muslim scenery while still being sure that they are in Europe proper. Maybe it’s not the scars of the war that attract tourists, but the Old Bazaar, or Bash Charshija, as it is called, certainly is. Bosnia, like almost the whole Balkans, was under Turkish, or Ottoman, precisely, rule for more than four hundred years. However, it was only in Bosnia where the Ottomans managed to convert the majority of the local Christian population to Islam. The native Slavs remained Slavs, like the Serbs and the Croats and the Montenegrins, with the only difference that they were now Muslim Slavs. This difference later turned out to be as big as a war. And Bash Charshija is exactly that: a piece of the time when the Ottomans ruled over many peoples and lands, with tens of nice little shops selling souvenirs, garments, brass plates and pots for making Turkish coffee, with narrow and short pedestrian streets splitting up in all directions, with people sitting outside and drinking the distinguishable Turkish tea or eating chevapi (grilled minced meat in a typical Turkish form), with the prayers from the nearby mosque, with Muslim culture spreading out from every single corner. And all that happening in some unique, soothing manner. It was again in Bosnia that the Ottoman Empire overlapped another empire. When the end of the glorious era of the Ottomans became
obvious, Austro-Hungary, their neighbouring rival, stepped in and took charge of Bosnia. In fact, the First World War was announced in Sarajevo, when Gavrilo Princip, a local rebel, in 1914 shot Francis Ferdinand, the heir to the AustroHungarian throne. I was fortunate enough to have the chance to travel to Mostar too. That’s another great place in Bosnia. It’s a town that owes its fame to its Old Bridge that linked the two parts of the old town over the Neretva, and that was destroyed during the Bosnian war by an army other than the one that besieged Sarajevo, but fighting against the same enemy. I hadn’t seen the original Old Bridge. It was built in the 16th century, and it was said to be one of the finest examples of Ottoman architecture in the Balkans. Four centuries later, in 1993, it was blown up. In war everything is allowed, including the complete destruction of a poor, helpless, silent little bridge older than the Sultan Ahmed mosque in Istanbul, or the Louvre in Paris, or the USA. Fortunately, after the war, the world decided to reconstruct the bridge in the same shape and cuteness as the original one. And, the Old Bridge is here again. I went for a coffee with a pleasant girl from Croatia on a terrace right above the Neretva, and later more Croats and Greeks, guys I travelled with, joined us. During my travels, I have somehow developed that passion—well, not exactly a passion, but simply finding pleasure—in taking photos of the places I’m visiting. And Mostar offered quite good material for photographing. Especially when I was about to bid it farewell. When I turned right on the last corner before crossing the bridge, I was stopped by a stunning sunset with strong fire colours descending behind the minaret and the Catholic church bell tower that stood next to each other. I took about fifteen photos there. Sometimes is hard to believe, I thought then, that Slovenia, Croatia, Serbia, Bosnia and Herzegovina, Montenegro and Macedonia once were all united in one country called Yugoslavia. It must have been the most beautiful country in the world ever. In the bus on my way back to Sarajevo, I engaged myself in enjoying a nice snooze. I usually say that I don’t want to travel to the same places twice. The world is so huge and life is so short for one to waste them seeing the same things again and again. Of course, some of them deserve to be revisited. And I think I could come back to Bosnia too. I’d certainly like to stroll again in Sarajevo’s centre and smoke water pipe in Bash Charshija.
BUSINESS
18
MY FIRST ENCOUNTER WITH INTERNET BUSINESS: PART ii. Aleksandar Atanasoski How does it work?
It is just like a normal physical business. In a normal physical business, you have a store and there you sell products. It can beabout headphones, boxing gear, cosmetics… etc. People that are interested in those things buy from you. And you also do marketing to attract more people to come to your store. Just replace the word store with website and everything else is the same, but with two big differences. The first one is that you that you are selling to people globally from ONE place which means that you can target people with higher buying power + you don’t have a limit to how many people can be in your store at the same time and the second one is that you don’t need to invest a lot of money to open and maintain the physical store (rent, staff and monthly bills).
How do you get paid?
The 3 most popular ways to monetize your website: Option a) Selling your own products If you have your own product or service you want to sell you can use different payment processor services on the internet that charge a small fee and give you the ability to process payments through credit cards, bank transvers or PayPal. Your customer sends the money to the payment processor and after transaction verifications the money get transferred to your bank account. Option b) Promoting products for other people (affiliate marketing) Example. You have info – website about guitar tricks and a lot of people come for the free information that you give. On the side of your website you have a banner with a special link that takes some of your visitors to another website where they can buy an intense online guitar course. IF they by the course, you get 50% of the sale, the money usually arrive as a bank transfer or a check. Option c) Google AdSense (CPC or Cost per Click) You have a lot of people visiting your website for the free content you provide. You have sponsored banners from google, every time a visitors clicks on the banner, you get $0.1 - $1, depending on a lot of parameters.
Where do you start?
The best way to learn about how to work on the internet is on the internet. The way I started was with the 30 day challenge (http://challenge.co). It is a website where you can learn everything you need to know to make your first $1 on the internet, it is completely free and everyone with basic computer skills can easily follow it. (if you can use facebook, you are ready to start learning from here)
What do you need to know?
Progress is slow, especially when you are new to this. Don’t expect a lot, just work consistently and slowly every day. Build a little more, create more content and follow through with discipline. Look at it as a hobby, do it in your spare time, you don’t have to quit your job or university like me, in time you will slowly start learning the skills required and you will start earning more and more.
What would I say to anyone that is trying to start working online?
It is getting more competitive as people are figuring out that it actually works, so if you are thinking about starting, do it soon. Self-discipline and self-motivation are the most important character characteristics that you need to develop if you want to succeed in this field, without them you will quit after few bumps on the road.
мојата прва средба со интернет бизнисот: втор дел Александар Атанасоски
Како функционира? Исто е како нормален физички бизнис. Во нормалниот бизнис имате продавница каде што продаваш производи. Може да биде за слушалки, опрема за бокс, козметика итн. Луѓето кој се заинтересирани за тие работи купуваат од тебе. Во интернет бизнисот само треба да го замените зборот продавница со веб страна и сето друго е исто, но со 2 битни бенефиции. Првата е тоа што можеш да продаваш на целиот свет од само едно место, тоа значи дека можеш да имаш клиенти од земји со поголема куповна моќ и исто така немаш граница на тоа колку луѓе можат да бидат во твојата продавница во исто време (не се прави гужва). Втората работа е тоа што не треба да инвестираш многу пари за кирија, персонал и различни месечни комуналии.
Трите најпопуларни начини да ја монетизираш твојата веб страна: Опција а) Продавање на сопствен производ Ако имаш твој производ или сервис што сакаш да го нудиш можеш да искористиш еден од многуте сервиси за процесирање на продажби. Твојте муштерии ги праќаат парите кај твојот “payment processor” и откако ќе се верификуваат трансакциите парите ти стигаат директно во банка. Опција б) Промовирање на производи на други луѓе (affiliate маркетинг) Пример. Имаш инфо – веб страна за трикови со гитара и имаш многу посетители кој доваѓаат за бесплатните работи што ги споделуваш. На страната од веб страната има банер со специален линк што ги носи луѓето на друга веб страна каде што можат да купат интензивен тренинг курс за гитара. Ако купат, најчесто добиваш 50+% од продажбата, парите најчесто стигаат како bank – transver или чек. Опција ц) Google Adsense(cpc) – цена по клик Во ова сценарио имаш многу луѓе што го посетуваат твојот вебсајт за да добијат бесплатна
информација како: текст, видео, PDF, слика... итн. Дел од овие луѓе ќе кликнат на банерите што ги имаш поставено на твојата страна од google adsense – сервисот, со секој клик добиваш $0.1 - $1, во зависност од многу различни параметри (тема, демографија, CTR).
Каде да почнеш? Најдобриот начин да научиш како да работиш на интернет е интернетот. Јас почнав со предизвикот од 30 дена(http://challenge.co). На оваа веб страна имате се што ви треба за да научите како да го направите вашиот прв долар на интернет. Целосно е бесплатно и единствено предзнаење се основни компутерски вештини (ако можете да користите facebook тогаш сте спремни да почнете со курсот).
Што треба да знаете? Прогресот може да биде спор, особено кога ова е ново за вас. Не очекувајте многу, само работете конзистентно и пополека секој ден. Пополецка градете ја страната, редовно освежувајте ја со нови информации и останете дисциплирани. Гледајте на оваа работа како хоби, можете да работите во слободното време (не мора да се откажете од работа или факултет како мене). Битно е што со време ќе ги развиете вештините што се потребни и со тоа ќе почнете да заработувате повеќе и повеќе.
Што би му препорачал на некој што почнува да работи на интернет? Како што луѓето учат за бенефициите на интернет бизнисот, истиот станува се поконкурентен, ако планирате да почнете направете го тоа набрзо. Дисциплина и само - мотивација се многу критични карактеристики што морате да ги култивирате и одржите ако сакате да успеете во ова поле.
OPINION
21
Gjoko Vukanovski
GMO in our food: Good or bad?
I
n the month of November and beginning of December, Volunteers Centre Skopje, as regional partner of the Coalition of youth organizations SEGA and in cooperation with HOPS, organized four panel discussion on the subject “The influence of the GMO over the health of the people, especially the health of the young people/ benefits or negative impacts”. Panelists on these discussions were experts from the area of GMO, Prof. D-r. Zoran Popovski, from the Faculty for agricultural science and food, D-r. Slagjana Velkov, doctor of medicine. Three of the four panels were organized in the student dormitories in Skopje, “Goce Delchev”, “Kuzman Josifovski – Pitu” and “Stiv Naumov”, while the fourth one was organized in the EU info centre. These four panel discussions are part of a project called “COHEIRS”, in coordination of ALDA from Italy, and it is a project that is implemented in other 12 European countries, within the framework of the “Europe for Citizens” Programme of the European Commission. On these panel discussions, the present public (most of them students and young people) had the opportunity to gain more knowledge about the subject of GMO
(Genetically Modified Organisms) and to hear opinions from two experts, one claiming that there is no proved negative effect of the usage of the GMO over the health of the people, and the second claiming the opposite. On these events, after the speeches of the panelists, we had space for discussion and all of the people present there had a chance to share their opinion and to get answers on their questions. On the end of the panel discussions, we also collected the recommendations from the public, regarding the usage of the GMO in Macedonia. From all recommendations, the strongest one is if in Macedonia we decide to import and produce food that contains GMO, these products must be marked on the package, so the people can have a CHOICE what kind of product they will like to use. And, what is your opinion regarding the GMO???
ГМО во нашата храна: Добро или лошо? Ѓоко Вукановски
В
о текот на месец ноември и почеток на месец декември, Волонтерски Центар Скопје, како регионален партнер на Колицијата на младински организации СЕГА и во соработка со ХОПС, организираше четири панел дискусии на тема “Влијанието на ГМО врз здравјето на граѓаните, посебно врз здравјето на младите/ бенефити или негативни импакти”. Панелисти на овие дискусии беа експерти од областа на ГМО, Проф. Др. Зоран Поповски од Факултетот за земјоделски науки и храна, и Др. Слаѓана Велков, доктор по медицина. Три од четирите настани беа организирани во студентските домови во Скопје, како Гоце Делчев, Кузман Јосифовски- Питу и Стив Наумов, а четвртиот настан беше организиран во ЕУ Инфо центарот. Овие четири панел дискусии се дел од поголем проект, наречен “COHEIRS”, во координација на АЛДА од Италија, и е проект кој се одвива во вкупно 12 Европски земји, во рамките на програмата “Europe for Citizens” на Европската Комисија. На овие панел дискусии, присутната публика
(во најголем дел млади луѓе и студенти) имше можност да се стекне со нови знаења од областа на ГМО (Генетски модифицирани организми) и да ги чуе мислењата на двата експерти, од кои што едниот панелист тврдеше дека не постои релевентен доказ дека ГМО храната го загрозува здравјето на луѓето, а додека пак вториот панелист го тврдеше спротивното. На нашите настани, после воведните излагања на панелистите, имавме предвидено време и за дискусија, каде што публиката имаше шанси да го сподели сопственото размислување и да добие одговори на прашањата. На крајот на дискусиите, ние исто така ги собиравме и препораките кои се однесуваат на користењето на ГМО во Македонија. Од сите собрани препораки, најсилна е таа каде што се наведува дека доколку во Македонија се донесе одлука за производство и увоз на ГМО храна, таа храна да биде видно обележана на амбалажата, со цел граѓаните да имаат право на ИЗБОР каква храна ќе користат... А, кое е вашето мислење поврзано со ГМО?
Youth in Action
23
My first Youth Exchange Abroad Aleksandar Atanasoski
A
fter packing 2 big bags with warm clothes and 9 hours of travel and I found myself in a small heaven. When I entered my “room” and I was awestruck. Because our “room” was not actually a room, it was a small 2 floor house with a living room, 2 separate bedrooms and anextra empty room that we used for morning workouts and meditation. We also had a Pool, Jacuzzi, Sauna and a Turkish bath. The food was amazing, basically what you would get in an all-inclusive package. But the most important aspect of every exchange will always be the experience you get out of it. What you learn, how you improve and the new friendships you create. We were a group of 30 people from Macedonia, Bulgaria, Armenia, Georgia, Romania and Italy. So I was especially happy that I had a chance to make first contact with Armenian and Georgian cultures. I tasted cha-cha which is Georgian national drink with 73% alcohol, Italian liquors and some amazing sweets from Armenia. I learned an interesting Georgian drinking “game” in which you must give a small toast before everyone can drink and had a great time in general. Trip to the Rila monastery This is the biggest monastery on the Balkans. I was fascinated when I thought about how much effort was needed to build such a structure and proud because it is so close to Macedonia.
The Challengefor Me – Flash Mob One of the main activities of this exchange was to create a flash mop. We were divided in 5 groups and each group was supposed to give their ideas about the whole thing. Our group was pretty inspired, we wanted to create something like the things you see in the bestYouTube flash mob videos, to shoot high and to create something truly memorable. But we discovered that we were actually going against the current with our attitude and ideas, because most people just wanted to make something that won’t attract so much attention and stay under the radar, which is pretty paradoxical because as far as I understand… the point of a flash mob is to capture the attention of the people in the city and give them a message in an entertaining way. So our idea was dismissed with the first sign of complexity, before we had a chance to explain the whole thing. We fought for our idea but the majority was not interested and we didn’t get heard. This is when I realized that they didn’t bother to make something great, they were fine with having a project that was just okay, and this was pretty demotivational for me because I expected more from this small group of activepeople. Actually, on my first exchange in Macedonia we created a spontaneous flash-mob that was more engaging than the one we created in this project. We had an audience of around 70 people and we gathered over 20 euros of donations for Roma people. With ZERO planning. However, aside from this, the whole project was amazing What I learned from this project? I learned interesting things about my rights and responsibilities as a European citizen, what it means to be a European citizen and the difference between a European citizenship and a citizen of the EU. I also learned a few presentation techniques by observing more experienced speakers.
Мојата прва младинска размена во странство
Александар Атанасоски
9
часа патување и стигнав во хотел со 4 ѕвездички во Банско – Бугарија. Кога влегов во мојата соба бев вчионевиден. “Собата“ всушност беше мала двоспратна куќа со дневна соба, две одвоени спални и празна соба што ја користевме за фитнес и медитација. Исто така на располагање имавме базен, јакузи, сауна и турска бања, а храната беше исто така неверојатно добра, имавме шведска маса и можевме да бираме помеѓу 4 различни главни јаденја, 4 разчни додатоци, супа, 5-6 вида на овошје како десерт и 5-6 вида на салати за секој оброк. Сместувањето беше далеку подобро од тоа што очекував, но најбитниот аспект од секој проект секогаш ќе биде искуството што ќе го добиеш таму, што ќе научиш, како ќе се подобриш и колку нови пријатели ќе стекнеш. Бевме група од 30 луѓе од Македонија, Бугарија, Арменија, Грузија, Романија и Италија. Најзаинтересиран бев да го направам првиот контакт со културите на Арменија и Грузија. Пробав ча-ча што е национален пијалок во Грузија со 73% алхохол, Италијански ликери и навистина убави благи од Арменија. Игравме Грузиска игра со пијалоци во која што треба да дадеш мал говор (2-5 минути) во кој ја кажуваш причината за која пиете. Патување до манастирот Рила Ова е најголемиот манастир на Балканот. Предизвик –Flаsh Mob Во претходните проекти секогаш имало некој што ја води дискусијата и што помага на сите
да бидат слушнати, ова ми е прв пат каде што осетив дека неможам да споделам целосно. За оваа активност бевме поделени на 5 групи и секоја група требаше да направи brainstorm и да презентира идеи за овој проект. Нашата група беше многу инспирирана, сакавме да направиме нешто надпросечно, нешто што ќе привлече многу внимание и што ќе биде тешко да се заборави. Но идеата беше отфрлена со првиот знак на комплексност, никогаш неуспеавме да ја презентираме во целосна форма и не бевме ислушани иако пробавме повеќе пати и имавме цела дискусија. Бев малце демотивиран затоа што остатокот сакаа само да завршат со активноста на начин кој бара најмалку енергија, да поминат под радарот и да не привлечат многу внимание, што е прилично парадоксно затоа што flash mob би требало да биде нешто што ќе привлече што повеќе луѓе од градот да ја видат нашата порака низ креативно - забавна презентација. Крајниот резултат според мене не беше многу добар. Имавме публика од 4-5 луѓе и беше главно за на камера. Всушност, на проект во Македонија направививме непланиран – спонтан flash – mob што привлече околу 70 луѓе и собра 20 евра донации за Роми. Што научив на овој проект? Освен знаењето што го стекнав за Европската унија и интер-културното учење, научив и неколку техники за подобро презентирање низ тоа што набљудував поискусни презентери.
culture
25
christmas all around the world Ivana Angelovska
C
hristmas is the day of Christ’s birth according to the Christian tradition. It is the second biggest holiday in Christianity, after Easter. Roman Catholic Church and all Christian churches that time considered by the Gregorian calendar on December 25 to celebrate Christmas, the birth of Jesus Christ. While Orthodox churches according to the Julian calendar, including the Macedonian Orthodox Church celebrate Christmas on January 7. Along with Catholics celebrate this holiday Lutherans, Anglican Church and some Protestant confessions Each country has its own holiday traditions. According to tradition, Jesus Christ was born on December 25 in the cave of Bethlehem, so that date, the differences in calendars, respected throughout the Christian world . Christmas Eve is one of the biggest holidays for Christians. On December 24, the eve of the Nativity of Christ, adhering to strict fasting. These pilgrims traditionally fast finishing with the appearance of the first star of the evening sky, and then in temples worldwide solemn liturgy begins. Table has a religious character and is very festive. Everywhere common and known custom of the table to be left empty chair. If someone came into the house on Christmas Eve night, he should be accepted as a brother. This custom is a sign of respect towards the close and dear people who can not wait for Christmas Eve with family. For them and for those who have left this world leaving utensils and dish pour a little of everything. After dinner, the table does not tidying The home has a decorated Christmas tree, and up. Each country has its own holiday traditions. under it put gifts for the whole family. The table In Spain, this day is called Nochebuena. Usually cel- sing Christmas songs, and people remember the ebrated in the circle of family dinner. It is accepted to events of last year. In Newfoundland and Labragive gifts to the home. In some families the night of dor there is a custom in anticipation of Christ’s Nativity Church to sell fish caught specifically for the table are invited lonely elderly or poor. that purpose and the money given to charity. In Germany, on December 24 in the afternoon life in most cities fade away. At 22:00, the bell rings to an- In Vancouver in anticipation of Christmas burned nounce the launch of the Christmas service. After it hundreds of thousands of lights that decorated homes, parks and squares . comes to Abundant fine family dining table. In Poland, when the first star rises, the whole family, festive dress gathers at the table. They welcome each other on behalf of the holiday and wish all the best. The table is served Lenten fish dishes, including vegetable soup, baked carp, dumplings with cabbage, mushrooms, fruit compotes, candy.
Christmas Eve is a family holiday in Brazil. Traditionally children and grandchildren gather at the home of the parents and greet the special Christmas greeting. A Christmas itself, unlike the Europeans, Brazilians celebrate in the streets with songs and dances
БожиЌ насекаде низ светот Ивана Ангеловска
Б
ожиќ е денот на Христовото раѓање според христијанската традиција. Тоа е вториот по големина празник во христијанството, по Велигден. Римокатоличката црква и сите христијански цркви кои го сметаат времето според Грегоријанскиот календар, на 25 декември го прославуваат Божик, раѓањето на Исус Христос. Додека православните цркви се раководат според Јулијанскиот календар, вклучувајќи ја и Македонската православна црква и го прославуваат Божиќ на 7 јануари. Заедно со католиците овој празник го слават Лутеранците, Англиканската црква и некои Протестантски вероисповести. Секоја земја има своја празнична традиција. Според оптоприфатената традиција, Исус Христос е роден на 25 декември во пештерата во Витлеем, па тој датум, и покрај разликите во календарите, се почитува во целиот христијански свет. Бадник е еден од најголемите празници за христијаните. На 24 декември, во пресрет на Рождеството Христово, се почитува строг пост. Овие верници обично го завршуваат постот со појавата на првата ѕвезда на вечерта на небото, а потоа во храмовите во целиот свет започнува свечена литургија. Трпезата има религиозен карактер и е многу свечена. Многу е познат обичајот да се остави празен стол покрај маса. Ако некој влезе во куќата на Бадник навечер, тој треба да биде прифатен како брат. Овој обичај е во знак на почит кон блиските и драги луѓе кои не можат да го чекаат Бадник со семејството. За нив и за оние кои го напуштиле овој свет се остава прибор и чинија и од се по малку. По вечерата, табелата не чистење. Секоја земја има своја празнична традиција. Во Шпанија, овој ден се нарекува Nochebuena.
Обично се слави во круг на семејна вечера. Се практикува да му дадат подароци на домот. Во некои семејства ноќта се покануваат осамени стари лица или сиромашни. Во Германија, на 24 декември во попладневните часови животот во повеќето градови исчезнува. Во 22 часот, камбаната одекнува и го објавува почетокот на Божиќната богослужба. Потоа се доаѓа на убава семејна богата вечера. Во Полска, кога првата ѕвезда изгрева, целото семејство, сите празнично облечени се собираат на трпезата. Се поздравуваат во име на празникот и си посакуваат се најдобро. Масата се служи со посни јадења од риба, вклучувајќи супа од зеленчук, печен крап, кнедли со зелка, печурки, компоти од плодови, бонбони. Во домот стои украсена елка, а под неа се ставаат подароци за целото семејство. На масата се пеат божиќни песни, а луѓето се сеќаваат на настани од минатата година. Во Њуфаундленд и Лабрадор постои обичај во пресрет на Христовото Рождество, црквата да продава уловена риба специјално за таа намена, а парите се даваат во добротворни цели. Во Италија луѓето имаат строг пост 24 часа до Божиќ. На празникот може да се јадат печени јагули, различни тестенини, пилешко полнети со костен облекување, и Божиќ торта наречена panettone. Во Ванкувер во пресрет на Божиќ пламнуваат стотици илјади светилки, украсувајќи ги домовите, парковите и плоштадите. Бадник е семеен празник во Бразил. Традиционално децата и внуците се собираат во домот на родителите и се поздравуваат со специјалнен Божиќен поздрав. А самиот Божиќ, за разлика од Европејците, Бразилците го слават на улиците со песни и ора.
travel
27
“WORK & TRAVEL” – three years in a row Dzvezda Mihajlova
Hope is the only thing that keeps us alive, that’s the reason why we can’t stop dreaming and yearning. I would never forget the summer of 2011. How could I forget the day when one of my biggest dreams came true? Yes, my big “American dream” came true three years ago, thanks to the student program “Work and Travel in the USA”.
I
have to admit that this program changed my life forever. This experience has changed myself, has changed my orientations to the society and to the life generally. For such a young student, to work and to live, in a country with a totally different culture, population and language three years in a row, means a lot. I’ve met people all around the world, I’ve heard and learned about places and facts that I didn’t know before it. To be surrounded with open-minded people, who do not recognize the words prejudices, discrimination and marginalization is wonderful. For the first time in my life I felt the equality between people. All we were the same, international students who came to work, party, travel and most of all to live the “American dream”. However I convinced myself that the “American dream” is nothing more but a simple commercial about the American society, no matter where you are life is not so shiny and beautiful as it looks like, the hard work is the only key to the success. I’ve learned that no matter the nationality or religion people are just regular human beings who laugh and cry for the same things. I gained work experience from various jobs I had, which I am sure will be very useful for my future carrier, I saw the American way of life and moreover I visited the metropolises which up to that moment for me were just tiny black spots on the USA’s map. I understand that the travelling, meeting new people, cultures and religions, learning new languages are the things which are worth to live for. I can say that the last three summers in the USA were the best ones that I’ve ever had. America showed me that the world it’s not that big and out of reach as it seems to be. Life is too short to be visited and to be seen everything that we want, therefor don’t wait but go ahead and make your dream come true.
“WORK & TRAVEL” -три лета по ред Ѕвезда Михајлова
Нaдежта е единственото нешто кое што не држи во живот, таа е причината поради која не престануваме да сонуваме и копнееме. Никогаш нема да го заборавам летото 2011. Како би можела даго заборавам денот кога еден од моите најголеми сонови се оствари. Да, мојот голем “Американски Сон” стана вистина пред три години, благодарение на студентската програма “Работи и патувај во САД”.
М
орам да признаам дека оваа програма ми го промени животот засекогаш.Ова искуство ме промени како личност, ги промени моите ставови кон општеството и кон животот воопшто. За еден студент да работи и да живее, три лета по ред, во држава со сосема различна култура, луѓе и јазик, значи многу. Запознав луѓе од целиот свет, слушнав и научив за места и факти за кои не сум знаелап ретходно.Да си опкружен со отворени луѓе кои не ги познаваат зборовите предрасуда, дискриминација и омаловажување е прекрасно. За првпат во животот ја почувствував еднаквоста помеѓу луѓето. Таму сите ние бевме исти, меѓународни студенти кои дошле да работат, да се забавуваат, патуваат ,а пред се, да го живеат “Американскиот Сон”. Сепак се уверив дека “Американскиот сон” не ништо повеќе од една обична реклама за американското општество, без разлика каде и да си животот не така блескав и убав како што изгледа,
напорната работа е единствениот клуч до успехот. Научив дека без оглед на националната припадност или религијата луѓето се само обични човечки суштества кои се смеат и плачат за истите нешта. Стекнав работно искуство за кое сум сигурна дека ќе биде многу корисно за мојата идна кариера, го видов американскиот начин на живот и згора на се, ги посетив метрополите кои до тогаш за мене беа само мали црни точки од картата на САД. Увидов дека патувањето, запознавањето на нови луѓе, култури и религии, учењето на нови јазици е она за што вреди да се живее. Можам да кажам дека последните три лета за мене се најубавите лета што сум ги имала некогаш. Америка ми покажа дека светот и не e така голем и недостижен како што изгледа.Животот е премногу краток за да видиме и посетиме се што сакаме, и затоа не мислете се премногу, туку остварете си го сопствениот сон.
“WORK & TRAVEL" - tre vjet me radhe Dzvezda Mihajlova
Shpresa është e vetmja gjë që na mban gjallë, kjo është arsyeja pse ne nuk mund të ndalemi se ëndërruari dhe te kemi dëshirë te zjarrtë. Unë kurrë nuk do të harroj verën e vitit 2011. Si mund ta harroj ditën kur një nga ëndrrat e mia më të mëdha u bë realitet? Po, "ëndrrën time te madhe amerikane" u be e vërtetë tre vjet më parë, në sajë të programit të studentëve "Work and Travel në SHBA".
U
në duhet të pranoj se ky program ndryshoi jetën time përgjithmonë. Kjo përvojë ka ndryshuar veten time, ka ndryshuar orientimet e mia për shoqërinë dhe për jetën në përgjithësi. Për një student të tillë të rinj, për të punuar dhe për të jetuar, në një vend me krejtësisht të ndryshem nga kultura, të popullsisë dhe gjuhës tre vjet me radhë, do të thotë shumë. Unë kam takuar njerëz nga e gjithë bota, unë kam dëgjuar dhe mësuar në lidhje me vendet dhe faktet që unë nuk e njihje më parë. Të jesh I rethuar me njerez mendjehapur, të cilët nuk e njohin fjalët paragjykimet, diskriminimin dhe margjinalizimin e cila është e mrekullueshme. Për herë të parë në jetën time ndjeva barazi midis njerëzve. Të gjithë ne kemi qenë të njëjte, studentët ndërkombëtarë të cilët kishin ardhur për të punuar, zbavitje, të udhëtojne por mbi të gjitha për të jetuar "ëndrrën amerikane". Megjithatë u vertetova se "ëndrra amerikane" nuk është asgjë më shumë, se nje reklame per shoqërinë amerikane, nuk ka rëndësi se ku je jeta nuk është aq e bukur sa qe duket, puna e madhe është çelësi i vetëm i suksesit. Kam mësuar që nuk ka rëndësi kombësia apo feja njerëzit janë vetëm qenie njerëzore të rregullt të cilët qeshin dhe të qajnë për të njëjtat gjëra. Fitova përvojë pune nga nga e cila jam e sigurte qe do me vleje shume per karieren time ne te ardhmen, unë pashë mënyrën amerikane të jetëses dhe për më tepër kam vizituar metropole të cilat deri në atë moment për mua ishin vetëm pika të vogla të zeza në Harten e SHBA-ve . Unë e kuptova që udhëtimi, njohja e njerëzve të rinj, kulturave dhe feve, gjuhe të reja janë gjërat të cilat vlen per te jetuar. Unë mund të them se të tre verat e fundit në SHBA ishin ato më të mirat që kam pasur ndonjëherë. Amerika më tregoi se bota nuk është aq e madhe dhe sa qe duket. Jeta është shumë e shkurtër për të vizituar dhe të shihet çdo gjë që ne duam, andaj mos prisni, os mendoni shume por realizoeni enderren tuaj.
2013 IN PHOTOS
ork Be Healthy. W
out in Nature
.
VOICES magazine.
5K DJ Workshop in Voluntee
rs Centre Skopje