December Issue of VOICES Magazine

voices

2012 DECEMBER

Magazine for all young people

Free

GOOD BYE 2012...

GOOD BYE 2012...

Welcome Welcome 2013!

2013!

Editorial Dear readers and respected volunteers, One more year of our lives is passing trough. December is usually the month when we say goodbye to the old thing and say hello to the New Year. I hope you achieved the planned for the year 2012 and you will achieve more in the upcoming year. Before the clock turn 12 on 31st December, do not forget to ask forgiveness from the people, which you may hurted in some way in the last 365 days…

Than you will be sure that you will enter the New year relieved and joyful…

I will finish the editorial for this year with a quote: “We will open the book. Its pages are blank. We are going to put words on them ourselves. The book is called Opportunity and its first chapter is New Year’s Day” - Edith Lovejoy Pierce.

Enjoy the holidays and do not forget to wish from Santa a present for Christmas, who knows, maybe he is in some corner and listening to you…:) Gjoko Vukanovski

Едиторијал Драги читатели и почитувани волонтери, Уште една година од нашите животи полека одминува. Декември е обично месец во кој им кажуваме збогум на старите работи и ја пречекуваме Новата Година. Се надевам дека успеавте да ги исполните вашите желби во 2012та година и дека ќе имате уште повеќе успех во годината што престои. Пред часовникот да отчука полноќ на 31ви Декември, не заборавајте да побарате прошка од оние луѓе, кои сте ги повредиле на некаков начин во изминатата година...Така ќе бидете сигурни дека ќе влезете во Новата Година ослободени и весели… Ќе го завршам овој последен едиторијал за оваа година со цитат: “Ќе ја отвориме книгата. Нејзините страници се празни. Ние самите ќе ги пополнуваме тие страници со зборови. Насловот на книгата е МОЖНОСТ и првото поглавје започнува со првите мигови на Новата година” – Едит Лавџој Пирс. Уживајте во празниците и не заборавајте да посакате Божиќна желба од Дедо Мраз, којзнае, можеби тој се наоѓа во некое ќоше и ве слуша што зборувате...:) Ѓоко Вукановски

Catastrophes in 2012

6

Cooking for the New Year Eve

10

London 2012 Olympics and Macedonian Olympians

18

French are Old-Fashionned

24

Cruising around the World

28

Nobel Peace Price

32

Its Movie Time!

34

Гледајќи го светот од врвот

35

Authentic rap story of a modern samurai

36

2012 Flashback with Volunteers Center Skopje

46

Aids-Free Generation

48

Friedrich Nietzsche

54

Bridging divided communities

58

By Raphael Bonnet

By Raphael Bonnet

By Vesna Kiradjeva

By Sarah Bastable

By Dragan Lazeski

By Nacera Dahes

By Jasmina Romanova

By David Trajkovski

By Martin Bundaleski

By Sanja Paunovska

By Aleksandra Bogoevska

By Martina Lozanoska

By Dragan Lazeski

VOICES TEAM: Aleksandra Bogoevska Bojana Nikolovska David Trajkovski Dragan Lazeski Dzaner Shengjuler Elena Popovska Ilona Olehlova Jānis Segliņš Jasmina Romanova Katerina Stojanova Martin Bundaleski

Martina Lozanoska Monika Ashtalkoska Nacéra Dahes Ramona Sanigova Raphaël Bonnet Sanne Keulen Sanja Mihajlovska Sanja Paunovska Sarah Bastable Tanja Zlateva Vesna Kiradjieva

3

Production & Coordination: Nikola Stankoski Gjoko Vukanovski Contact: Volunteers Centre Skopje Emil Zola 3-2/3, 1000 Skopje Tel./Fax. +389 22 772 095

Ferdinando, Italy WORST: periences this I really didn’t have any really bad ex this year was year. I think that the worst part of d I realized when I arrived here in Denmark an friends and that I would not see my family, my e. my dog (yes, my dog) for a long tim BEST: g the bachelor Probably the best thing was gettin it because degree. I was so happy when I got me it didn’t my thesis was taking forever, and to gone rehave a specific aim, so I could have searching forever.

Gerardo, Spain gone.

WORST: A very important person is me way!

BEST: I have kept living in an aweso random Finding amazing people and having and great experiences.

best & worst

2012

Photo: Cristina Casamonti.

CATASTROPHES IN 2012

By Raphaël Bonnet

Let’s be cynical and pessimistic. Let’s see what the nature is able of and what the consequences can be.

6

C

atastrophes are legion every year and they remind us how weak we are sometimes. If we philosophy about it, we can try to put some meaning behind, like a divine punishment, a message from the end of the world which is supposed to come.

But, in the end, the easiest way to intellectualize the catastrophes which were spreading around the globe is just to take it as something to reduce our big human ego, which uses to think that he can dominate everything around him. Catastrophes of this year remind us that point with several huge costs.

The hurricane Sandy which appeared in the end of October destroying without any particular wish, Cuba or New-York, touches the core of the weakness of society. Nobody, whatever is the political regime, whatever is you are rich or poor, is totally protected. Let’s add Randomness on the top of that, and we realize that we are nothing from a wider perspective.

Thereby, the things on which we rely the most can turn as very dangerous for us. Rain, causing flooding in Japan or in Philippines in July 2012, also bring a renewal in cultures and allows us to survive by bringing the most capital thing: water. It’s also causing landslides which are destructive like in China at the beginning

7

of October. Earth, is the place on which we are evolving, but it can be particularly instable and cause some major destruction through earthquakes. In June China was touched, then Iran in August, and China again in September. The intensity of these entire earthquakes was superior to five, which is already big enough to bring some huge consequences.

Even more vicious, it’s through the temperature that the nature can kill people. It’s something almost impossible to escape and particularly violent in a case of a big cold, or a big heat. Hitting Europe and the north of Algeria, the cold wave killed many people in February.

Hitting after the United-States Midwest, a heat wave killed, in July, many peoples as well.

In the end, making that kind of report is not very helpful, it is scaring. The point finally, is to manage to live with it, knowing it, and trying to deal with it. Humans are forgetting the threat of nature and risk their lives for some useless profit. The best for the upcoming year is to maintain some awareness without becoming paranoid. Thought, it is not because you suddenly decide to respect nature that nature will respect or spare you. In the end, the best is to do not seek to install your house near by a volcano.

Катастрофи во 2012 година Рафаел Бонет

Ајде да бидеме малку цинични и песимистични. Да видиме каква е природата и какви можат да бидат последиците.

Б

ројот на катастрофите се зголемува се повеќе од година во година и тие понекогаш нè потсетуваат на фактот колку сме слаби. Ако филозофираме за тоа, можеме да дадеме некакво објаснение, како на пример Божјата казна, порака од крајот на светот, којашто ќе нè стигне. Но на крај, најлесниот начин да се интелектуализираат катастрофите коишто го опфатија светот, е да се прифатат како нешто што ќе го намали големото его на човекот којшто мисли дека може да доминира над сè што се наоѓа околу него. Овогодинешните катастрофи повлекуваат големи трошоци.

може да се случи да биде нестабилна, да има земјотреси коишто ќе предизвикаат поголеми разурнувања. Во јуни, земјоресите ја зафатија најпрво Кина, потоа Иран во август и повторно Кина во септември. Интензитетот на сите земјотреси растеше до 5 степени, доволно голем за да предизвика големи последици. Поопасно влијание може да има дури и температурата, поради којашто природата одзема и човечки животи. Речиси невозможно е да се избегне овој фактор којшто е сè по суров и предизвикува екстремно високи или екстремно ниски температури. Во февруари, студениот бран

Ураганот „Сенди“ којшто се појави кон крајот на октомври и несакајќи ги уништи Куба и Њујорк, допре до сржта на слабостите на општеството. Никој не е целосно заштитен, без разлика дали тоа е политичкиот режим или пак тоа сте вие. Ако го разгледаме со случајност овој факт, ќе сфатиме дека во поширока смисла, всушност сме ништо. Поради тоа, нештата на коишто најмногу се потпираме, можат да станат опасни за нас. Дождот којшто предизвика поплави во Јапонија или на Филипините, во месецот јули оваа година, овозможи и обновување на културите и ни овозможи да преживееме од највредното нешто – водата. Исто така, дождот предизвика и одрони коишто можат да бидат деструктивни, какошто беа во Кина на почетокот на окомври. Земјата е место кадешто ние еволуираме, но

зафаќајќи ја Европа и северниот дел на Алжир, одзема повеќе животи. Исто така и топлиот бран којшто го зафати средишниот дел од западен САД истотака им ги одзема животите на неколкумина. На крај, можеме да кажеме дека правењето на ваков извештај не е многу корисно, всушност е застрашувачко. Целта за тоа е да научиш да живееш и да се справуваш со катастрофите. Луѓето ја забораваат заканата од природата и непотребно ги ризикуваат своите животи. Најдоброто што може да го направиме следната година е да бидеме свесни, но не да станеме параноични. И не очекувајте дека поради тоа што Вие сте решиле да ја почитувате природата, таа ќе ве поштеди. Најкорисното што може да го направите е да избегнете да ја градите вашата куќа во близина на некој вулкан.

COOKING FOR NEW YEAR EVE

By RaphaĂŤl Bonnet

The New Year is coming, parties, good meals, forbidden pleasure and celebrations also.

I

t seems that in the end only enjoying life matters at this moment, sizing the occasion to be together. Since my life is, so far, a pure mix of cultures, I decided to investigate a bit. Today, nothing intellectual, but the topic remains surely serious. Food is, indeed, a serious matter and that is why we will explore the different ways to cook the celebration meal of the New Year evening. I ask Violetta what was the tradition in Macedonia, or in her family, to prepare for this particular moment. Right away she answered me “Ruska Salata”. Shortly after she changed the name and told me that it is called here the “Macedonian Salad”. Surprised as I was, I ask for complementary information, and eventually the recipe. I didn’t know that I was on the way to discover one of the most diverse salads which I had the occasion to meet. The Ruska Salata is mainly made of green beans, boiled (very important) carrot and potatoes, minced eggs, pickles, kashkaval, salama, mayonnaise, and for sure salt and pepper (not too much). It seems to her that it was the most important. Then, I thought I had enough information about the Macedonian tradition. However, naïve as I am, I ask Sanja, my coordinator to tell me her tradition. She had, in addition that she wasn’t too much into this special preparation, that at least “it is very important to don’t eat turkey, because this animal is walking back, and, during the New Year evening, it is important to look forward”. The proverb which says

“we are what we are eating” had never been that close to the truth.

More aware about the very interesting Macedonian tradition, I decided to change of nationality, and go ask some questions to my co-workers.

Among them, I ask to French person to compare what they like to eat. Nacera described me a meal full of sea food as shrimps, smoked salmon etc. She also insists on the fact that “[her family] buy some cheese but never eat it during the New Year evening meal because they are too full”. We can understand them since they try to save some place for the desert which is usually a log cake. But Sarah told me that “[she] didn’t care that much” which illustrate also the random aspect of this particular moment of the year. The meal will be a celebration one, but different each year, depending on the guest.

Sanne, who is Dutch, told about some “Olie Bollen” which is sweet fried dough. She said that it was very hard to make it well, everything relying on the timing. She underlined the fact that “it is an art” and that “it is very good”. I easily trust her. Indeed, since she brought from her country some delicious waffles, I believe that Holland is a country of good food also, as Macedonia and France. In the end, except for Sarah, whatever is cooked during the New Year evening is important. It is coming from some national or familial tradition, and it has a ritual value which had some pleasure to the celebration. And you, what will you cook for this night?

Готвење за Новогодишната вечер Рафаел Бонет

Доаѓа Нова Година, а со неа доаѓаат и забави, вкусни јадења, забранети задоволства и прослави.

Н

а крај, изгледа дека тоа што е важно за оваа вечер е да се ужива во животот и е одлична прилика да се помине во друштво. Бидејќи мојот живот е мешавина од култури, одлучив малку да истражувам. Денес, само темата останува сериозна. Всушност храната е сериозна работа и затоа развиваме различни начини за да се зготват традиционалните јадења за Новогодишната вечер. Ја прашав Виолета каква е традицијата во Македонија, или во нејзината фамилија за подготовка на овој посебен момент. Таа веднаш ми одговори „Руска салата“. Малку потоа се поправи и ми рече дека оваа салата овде се нарекува „Македонска салата“. Бидејќи бев изненаден, веднаш побарав објаснување за тоа каква е таа салата, па ако може да ми го даде и рецептот. Не знаев дека во тој момент ќе дознаам за најразновидната салата, којашто имав прилика и да ја пробам. „Руска салата“ се прави од грашок, сварени (задолжително) моркови и компири, сецкани јајца, кисели краставички, кашкавал, салама, мајонез и секако сол и црн бибер (не премногу). Според неа, тоа беше најважното.

12

Помислив дека имам доволно информации за македонската традиција. Меѓутоа бидејќи сум наивен, ја прашав и мојата координаторка Сања да ми каже за нејзината традиција. Таа ми рече дека нема некои посебни подготовки освен дека „е многу важно да не се јаде мисирка, бидејќи мисирката се враќа назад, а за време на Новогодишната ноќ треба да се гледа нанапред. Поговорката којашто вели „тоа сме што јадеме“ никогаш не била поблизу до вистината. Бидејќи веќе знаев нешто повеќе за македонската традиција, решив да ја сменам националноста и прашам некој од моите соработници. Од нив, ги одбрав Французите да ми кажат што сакаат да јадат. Насера ми опиша еден специјалитет со морска храна како морски ракчиња, пушен лосос итн. Ми го кажа и фактот дека нејзината фамилија секогаш купувала и посебен вид на сирење, но никогаш не го јаделе бидејќи биле презаситени.

Можеме да ги разбереме бидејќи тие си чуваат место за десертот којшто најчесто е „log cake“. Сара пак ми рече дека не се замара многу, што ја покажува нејзината незаинтересираност за овој посебен момент од годината. Јадењето би било некое традиционално, но различно секоја година, зависно од гостинот. Сан, којашто е Германка ми кажа за некој специјалитет „OlieBollen” којшто претставува слатко-пржено тесто. Таа вели дека е многу тешко да се направи добро бидејќи се зависи од времето. Го нагласи фактот дека „тоа е уметност“ и дека „е многу добро“. Лесно и поверував. Всушност, бидејќи таа ни донесе вкусни вафли од нејзината земја, верувам дека Холандија е земја на добра храна исто толку колку што се и Македонија и Франција. На крај можеме да кажеме дека освен за Сара, билошто и да се готви за Новогодишната вечер е важно. Тоа произлегува од некоја национална или фамилијарна традиција, има ритуална вредност и предизвикува задоволство за прославата. И за крај, што одлучивте да зготвите за оваа вечер?

13

Photo: Cristina Casamonti

Christopher, Michigan, USA BEST: Making a return trip home to see my family and going salmon fishing while I was there!!!!!! I caught 10 salmon, and missed 7. The scenery and serenity of just being on the water is what makes it the best.

The fishing is just a bonus .

WORST: I fell in love, got engaged, and had my heart broken three days before the wedding. Enough said, I don’t really want to go into details as it is still a recent and sore subject.

best & worst

2012

Kayhan, Turkey WORST: When I have found out that my grandmother has a cancer.

BEST: When Galatasaray FC won the championship at Fenerbahce FC’s stadium it was the best thing for me :)

Лондон ЛОИ 2012 и Македонските Олимпијци Весна Кираџиева

Е

ден од настаните кои ја одбележат оваа година, а по која сигурно ќе ја паметиме, се Олимписките Игри кои во период од 27 јули до 12 август се одржаа во Лондон. Нашата земја, со скромни четворица претставници исто така беше дел од оваа престижна манифестација. Марко Блажевски и Симона Маринова во пливање и Кристијан Ефремов и Христина Ристеска во атлетика. За нивните настапи таму и нивните подготовки пред заминувањето успеавме многу малку да дознаеме од домашните медиуми, освен неколку лоши критики од индивидуалци. Од тука, решивме да направиме и едно кратко интервју со нашата олимпијка Христина Ристеска за подетално да се запознаеме со условите, животниот стил на еден спортист во Македонија и пред се, за Лондон и ЛОИ. патеки и се чуствуваше поспособен за да направи подобри резултати. Се разбира тоа беа 3000м и 1500м, но како поминуваа годините јас почнав да ги покажувам моите спринтерски способности на 400м и да почнам да се надоградувам во спринтот затоа што дефинитивно е поразличен од средните тркачки дисциплини. Македонските медиуми покажаа многу мала зинтересираност за вашите подготовки пред ОИ и за вашиот Олимписки Пат, за тоа како атлетичарите се подготвуваа без атлетска патека (тартан) за тренинзи. А по вашите настапи се осмелија да даваат многу лоши критики, а со тоа на целата Македонска јавност и пренесoa многу лоша слика за нашите Олимпијски претставници. Можби и имаш прочитано дел од коментарите непосредно по Игрите. Кој е твојот став за ова, што имаш да кажеш во “своја одбрана“?

Христина, знам дека повеќе од десет години активно се занимаваш со атлетика. Започна како атлетичарка на средни патеки (800м, 1500м и 3000м) за на крајот да завршиш со дисциплината 400м која очигледно се покажа како вистинската за тебе. На крајот на краиштата, таа и те доведе до ОИ во Лондон. Кажи ни, како дојде до ваков пресврт во твојата кариера? Па, по се изгледа дека тренерот со кој тренирав ги сакаше повеќе подолгите

Работата на медиумите е да даваат понекогаш позитивни и негативни критики, која се должи на нивната недоволна

16

информираност за нештата кои се случуваат.

со скоро сите спортски елити од сите спортови, можност имав да разговарам, но ете, за жал не ја искористив.

Кажи ми, како ти се одвиваа подготовките пред ОИ, имаше некој посебен тренажен процес и тренинг програма, режимот на исхрана и колку и дали беше финансиски подржана од државните институции или можеби приватни фирми како спонзори? Па подготовките за Лондон започнаа од почетокот на таа година се одвиваа непрекинато, се со цел да се достигне врвната форма која ќе ми помогне за пласирањето на олимписките игри во Лондон. Подршката ја имав од Општината на град Прилеп и фирмата Витаминка на кои им се заблагодарувам, а исто така пред одењето во Лондон имавме 10 дневна подготовка во Охрид која беше овозможена од Олимписки Комитет.

Накратко, долови ни како се одвиваше целата организација таму (настапите, вашите тренинзите таму, волонтерите, спортистите...)? Сепак се работеше за огромен број на спортисти од цел свет и огромен број на туристи кои беа дојдени специјално за ОИ... Организацијата беше извонредна, се беше во најдобар ред, имавме пристап до се. Се што ни беше потребно ни беше дадено, волонтерите беа прекрасни, ни овозможија се што е во нивна можност, сместувањето исто така. Тренинзите се извршуваа на прекрасен помошен стадион веднаш до Олимпискиот и со еден збор се беше баш онака како што му прилега на еден таков голем настан.

Ајде кажи ни нешто повеќе за твојот настап таму? Во квалификациите настапи во иста група со Сања Ричардс на која на крајот и припадна златниот медал. Какво е чувството да се биде рамо до рамо се една ѕвезда од светски рамки? Сања Ричардс знаеме дека е најдобра атлетичарка на 400м и не случајно е мој идол и секако задоволството беше на моја страна да трчам со мојот идол кој до тогаш ми беше достапен да го гледам само на ТВ, а трката ќе биде нешто на кое ќе се сеќавам. Секогаш е прекрасно чуство да се трча по Олимпискиот тартан и секако да те гледаат 80 000 гледачи во тој моммент. Имаше ли можност можеби да разговараш со некој од елитните спортисти додека беше таму и на кого се налета во Олимпиското село? Па во олимпиското село се среќававме

Што ќе ти остане во најголемо сеќавање од Лондон, кои моменти ти оставија најголем впечаток? Во најголемо сеќавање ќе ми остане мојата трка, трка која ме научи на многу нешта кои ќе ми помогнат за понатаму, а секако и народот и градот Лондон кој е прекрасен во секоја смисла, потоа, културата, начинот на живот и други работи кои ние можеме само да ги посакаме.

Христина, ти благодарам за издвоеното време и се надевам дека ќе те видиме во Рио 2016 со норма заедно со многу поголем тим на Македонски Олимпици од овогодинешниот!

17

London 2012 Olympics and Macedonian Olympians

by Vesna Kiradjieva

O

ne of the things after which this year will certainly be remembered are the Olympic Games which were held in London in period from 27 July to 12 August.

Our country, with a modest four representatives was also part of this prestigious event. Marko Blazevski and Simona Marinova in swimming and Kristijan Efremov and Hristina Risteska in athletics. From the home media we couldn’t find much about their performances there and their preparations before departure in London except for a few bad reviews from individuals.

This inspired me to make a short interview with our Olympian Hristina Risteska about her preparations for London, the lifestyle of an athlete in Macedonia and the London Olympics.

ing in a sprint because it is definitely different from the middle and long distance running.

Macedonian media have shown little interest in your preparation before the Olympics and your Road to the Olympics, about how the athletes were getting prepared for the Games with no athletic track (tartan) for training. And after your performances they dared to give a lot of bad reviews, and thus the entire Macedonian public delivers a very bad image for our Olympians. Maybe you have read some of the comments after the Games. What is your opinion about this, what have you got to say in "your defense"?

The work of the media is to give positive and sometimes negative criticism, which is due to their lack of information about the things that are happening.

How were your preparations before the Olympics, was there a special training process, special program and diet and how and whether you was financially supported by state institutions or perhaps private companies as sponsors?

Well, the preparations for London started at the beginning of this year and took place continuously, in order to reach top form that will help me for the Olympic Games in London. I had the support of the Municipality of Prilep and Vitaminka and I would like to thank them, and also before going to London, we had a 10 day preparation in Ohrid, which was provided by the Olympic Committee.

Hristina, I know that you are more than ten years actively in athletics. Started as a middle distance athlete (800m, 1500 and 3000) and ended with 400m which obviously proved to be the right for you. Finally, it lead you to the London Olympics. Tell us, how did you come to this turning point in your career?

Well, it seems that the coach who trained me back than wanted more longer distance and felt more able to make better results. Of course that were 3000m and 1500m, but as the years went by I started to demonstrate my short distance skills in 400m and start refresh-

Tell us something about your performance there? In the qualifications you were in the same

18

Hristina Risteka and Kristijan Efremov.

group with Sanya Richards who got the gold in that same distance. How does it feel to be on the start line with such a big athletic star?

We know that Sanya Richards is the best athlete in 400m and not coincidentally is my idol and of course the pleasure was all mine - running with my idol. Until then she was only available for me on the TV screen, and that race would be something that I would remember. It is always a wonderful feeling to be running on the Olympic tartan and certainly to be seen by 80 000 viewers at that moment.

number of athletes from all over the world and a huge number of tourists who came specifically for the Olympics...

The organization was excellent, it was just great, we had access to all that we needed, the volunteers were wonderful, enabled us everything in their power, housing also. The trainings were held in wonderful support stadium next to the Olympic stadium and in a word, it was all as fit such a large event.

Was there any chance for you to have a chat with some of the elite athletes while you were there and who do you ran into in the Olympic Village?

Well in the Olympic village I met a lot of sports elites and I had an opportunity to speak with some of them, but unfortunately I didn’t.

Which moment will remain in the greatest memory from London, what moments have left you with the greatest impression?

The greatest memory that I’ll keep is my race that taught me many things that will help me further on and of course the people and the city of London, which is wonderful in every sense, then, the culture, the way of life and other things we can only wish for.

Can you briefly describe how was the entire organization there (your training there, volunteers, athletes...)? However, there were a huge

Hristina, thank you for your time and I hope we’ll see you in Rio 2016 with at least B standard and much bigger Olympic team than this year’s.

19

London 2012 dhe Olimpikët maqedonas Vesna Kiradjieva

N

jë nga ngjarjet që e ka shenuar këtë vit dhe sipas të cilit me siguri do ta mbajmë mend, janë Lojërat Olimpike që në periudhën nga 27 korrik deri më 12 gusht u mbajtën në Londër. Vendi ynë, me katër përfaqësues modest gjithashtu ishte pjesë nga kjo ngjarje prestigjioze. Marko Blazevski dhe Simona Marinova në notim dhe Kristijan Efremov dhe Hristina Risteska në atletikë. Për shfaqjet e tyre atje dhe përgatitjet e tyre para nisjes kishim mundësi të kuptojmë shumë pak nga mediat vendase me përjashtim të disa kritikave të këqija nga individë. Nga këtu vendosim të bëjmë edhe një intervistë të shkurtër me olimpikja jonë Hristina Risteska për më hollësisht të njohim me kushtet, stili i jetës së një sportisti në Maqedoni dhe para se të gjithash, për Londër dhe për Lojrat Olimpike të Londrës.

Hristina di se më shumë se dhjetë vite në mënyrë aktive merresh me atletikë. Filloi si atlete e distancave të mesme (800m, 1500m dhe 3000m) për në fund të mbarosh me disciplinën 400m e cila konkretisht provohet si e vërtetë për ty. Në fund të fundit, ajo të çoi deri në Lojërat Olimpike në Londër. Na trego, si erdhi deri në këtë kthesë në karrierën jote?

Pra duket se trajneri me të cilin stërvita i donte më shumë distancat më të gjata dhe ndihet më i aftë për të arritur rezultate më të mirë.Sigurisht ato ishin 3000m dhe 1500m, por siç kaluan vitet unë fillova t’i tregojë aftësitë e mia sprintere në 400m dhe të filloj të rindërtoj në sprinti sepse përfundimisht është më i ndryshëm nga disciplinat e mesme vrapuese.

Mediat maqedonase treguan shumë pak interes për përgatitjet tuaja para Lojërave Olimpike dhe për

20

rrugën tuaj Olimpike, për atë si atletët përgatiten pa shteg atletik për trajnime.Dhe pas shfaqjeve tuaja morrën guxim të jepin kritika shumë të këqija, transmetuan një imazh shumë të keq për përfaqësuesit tanë Olimpikë. Ndoshta ke edhe lexuar një pjesë nga komentet pas Lojërave.Cili ishte qëndrimi yt për këtë, çfarë ke për të thënë në ”mbrojtjen e vetë”.

Puna e mediumeve është ndonjëherë të jepin kritika pozitive dhe negative, e cilat janë për shkak të mungesës së informatave për gjërat që ndodhin.

Më thuaj, si zhvilluan përgatitjet para Lojërave Olimpike, kishte ndonjë proces të veçantë tremazh dhe me programin e trajnimit, me regjimin e ushqimit dhe sa ishte mbështetur financiarisht nga institucionet shtetërore ose ndoshta kompanitë private, si sponzorë.

Pra përgatitjat për Londër filluan nga fillimi i këtij viti janë zhvilluar pa ndërprerje, me qëllim të arritet forma sipërore që do të më ndihmojë për vendosjen e Lojërave Olimpike ne Londër.

Mbështetja që e kisha nga Komuna e qytetit Prilep dhe firma Vitamika në të cilat u falënderoj, dhe gjithashtu para shkuarjes në Londër kishim një përgatitje 10 ditor në Ohër, e cila ishte e mundësuar nga Komiteti Olimpik.

Hajde na trego diçka më shumë për shfaqjen atje?

Në shfaqjet kualikuese në të njejtin grup sëbashku me Sanja Riçards në të cilin në fund i përket

medaljen artë. Si është ndjenja të jetë krah për krah me një yll të botës?

Sanja Riçards dimë që është atletja më e mirë në 400m dhe jo rastësisht është idhulli im dhe gjithsesi kënaqësia ishte në anën time të ngarend me idhullin tim që deri atëherë më ishte i afrueshëm vetëm ta shikoj në TV, dhe gara vrapimi do të jetë diçka në të cilin do të kujtohem. Gjithmonë është ndjenjë e mrekullueshme të vrapohet në Tartanit Olimpik dhe gjithsesi do të të shikojnë 80.000 shikues në atë moment.

A kishte mundësi ndoshta të bisedosh me dikë nga atletët e elitës derisa ishte atje dhe kush pa në Fshati Olimpik?

Pra në fshatin olimpik u takuam pothuajse me të gjitha elita sportive nga të gjitha sportet, kisha mundësi të bisedoj me ata, por për fat të ked nuk e shfrytëzova.

Shkurtimisht na trego si zhvillohej tërë organizatën atje (shfaqet, trajnimet tuaj, vullnëtarët, sportistët)?

21

Megjithatë, bëhet fjalë për një numër të madh të sportistëve nga tërë botën dhe një numri të madh të turistëve që kanë ardhur posaçërisht për Lojërat Olimpike.....

Organiza ishte e shkëlqyeshme,të gjithë ishte në rend më i mirë, kishim qasje deri gjithçka. Gjithçka që na ishte e nevojshëm na ishte dhënë,vullnetarët ishin të mrekullueshëm na mundesuan gjithçka që ishte në mundësi e tyre, strehimi gjithashtu. Trajnimet kryejnë në stadiumin e mrekullueshëm ndihmës mënjëherë pranë stadiumit Olimpik dhe me një fjalë gjithçka ishte ashtu siç i përshtat në një ngjarje të tillë të madhe.. Çfarë do të të mbesh në kujtesë më të madhe të Londrës, cilët momente të kanë lënë përshtypje më të madhe?

Në kujtesë më të madhe do të do të mbet garën vrapimi im, garën vrapimi që më mësoi në shumë gjëra që do të më ndihmojnë më tej, dhe gjithsesi edhe populli dhe gyteti Londër është e mrekullueshëm në çdo kuptim, pastaj kultura, mënyra e jetës dhe gjëra të tjera që ne mundemi vetëm t’i dëshirojmë.

Hristina të falëneroj përkohën e ndarë dhe shpresoj se do të shikojmë në Rio 2016 me normë sëbashku me një ekip më të madh e Olimpikëve maqedonas nga ky vit.

Mary Carole, Louisiana, USA WORST: Having to work at a restaurant as a waitress. The first day was the worst of my life, I almost cried.

BEST: When my boyfriend was here! He came to visit me for 3 weeks and it was the best thing ever!!!

your best friend in a month because you feel that close to them because they are so open. While here in the US it may take you 2 or 3 years. People always told me when you come back you have a culture shock but I never believed them because I didn’t feel anything coming there. But once school started it finally hit and I realized how much I had changed and how different things were.

Jonathan, North Carolina, USA WORST: School and coming back from Costa Rica because I’m reverse sick. Saying bye had to be the hardest part ever because I met and made so many great friendships. It’s amazing how there you can consider someone

BEST: I’d say getting the chance to study abroad in Costa Rica for 6 months. It was my first time out of the country even on a plane. But those 6 months opened me up to a culture so cool and amazing that I love it. Then while I was there, having the chance to work at a children’s orphanage was the best experience because it changed me making me appreciate the smallest things that I have and be a better person.

best & worst

2012

E R A H C FREN HIONED S A F D OL

by Sarah Bastable

France, United States, Mexico, Iran, Russia, 2012 was a year of elections.

As the crisis is still diffusing poisoning the atmosphere, As the main guideline in Europe is austerity, As the trend is to let emotions lead the political decisions, As the tendency is the closing of each community on itself, As the quality of the political activity is measured. according to the number of appearance in media, The French chose last April to swim in an opposite direction. The French Socialist’s president, who came out of the polls, Mr. Hollande, is a president « like before »; Discreet on his personal life, less appearing in media, more austere, not confusing his status with the one of prime minister.

A young French teacher visiting Macedonia, Pauline, told me «As soon as Mr. Hollande has been elected, a peaceful feeling fulfilled me! No more Mr. Sarkozy everyday and no more anti-immigration discourse served as politically correct. But on the other hand I am afraid because the Socialists cannot mistake and disappoint because, for the next elections, the sentence can be bitter. The Far-right is waiting not far behind for its hour ».

Indeed, the «Left» has now the biggest concentration of power in recent French history: houses of parliament, most regions and big cities. In these hard and stressful times of crisis, it is going to be difficult for the «Left» to carry its values mainly based on equity, social inclusion, social protection and public service.

24

ФРАНЦУЗИТЕ СЕ СТАРОМОДНИ Сара Бастабл

За Франција, Соединетите Американски Држави, Мексико, Иран и Русија, 2012 година беше година на избори. Бидејќи кризата сèуште ја труе атмосферата, Бидејќи главниот предводник во Европа е сиромаштијата, Бидејќи е модерно да си ги препуштиш своите емоции на политичките одлуки, Бидејќи квалитетот на политичката активност се проценува според тоа колку пати си се појавил во медиумите, Бидејќи постои тенденција за затворање на секоја заедница во самата себе. Минатиот април, Французите решија да се движат во спротивна насока. Францускиот, социјалистички претседател, Г-дин Холанд е истиот човек од претходно, дискретен во врска со неговиот личен живот, помалку се појавува во медиумите, построг и не го меша својот статус со статусот на премиерот. Една млада, наставничка по француски јазик, којашто е во посета на Македонија, ми рече: „Во моментот кога го избраа Г-дин Холанд, ме обзема смирувачко чувство! Повеќе нема да го има секојдневието на Г-дин Саркози и нема да има дискусија за анти-имиграција. Но од друга страна, се плашам бидејќи Социјалистите нема да смеат да погрешат или да го разочараат населението, бидејќи на следните избори, казната може да биде полоша. Недостижната праведност ги чека своите пет минути.“ Всушност, во неодамнешната историја на Франција, моќта е концентрирана во рацете на „Левицата“: собранието, поголемиот дел од регионите и големите градови. Во овие тешки,стресни и кризни времиња, ќе и биде тешко на Левицата да ги постави своите стандарди коишто главно се засноваат врз еднаквост, социјална вклученост, социјална заштита и јавни услуги.

25

Ioanna, Greece

Vlada, Ukraine WORST: The worst thing for me was a betrayal of those who I trusted. I was disappointed of their behavior. I had to be alone sometimes with no support.

That thought me a lot.

BEST: About best things I can tell much more! This year was one of the best in my life! I saw amazing places, met wonderful people, made friends for all my life, realized one of my biggest goals, I organized a BEST course and just realized that life is beautiful and you can have everything you want if you only wish.

My name is Ioanna, I am 25 years old, licensed in History and Archaeology, speaking 5 languages and I come from the beautiful, historical and proud, yes proud country of Greece.

The worst thing that happened to me and by me I want to include all the ages from 12 to 85 is that crisis! The worldwide necessity of making people poor economically and mentally.

The worst thing is not the humiliating salaries, is not the unavailability of jobs, not the anxiety of my parents of how to make it through the month.

It is that I feel and we all of us feel that we are war deserters and you know why? My name is Ioanna, I am 25 years old, licensed in History and Archaeology, speaking 5 languages, doing my master studies and working as a bartender in a country the same beautiful, the same historical but not as proud as mine. It’s called Italy.

best & worst

2012

CRUISING AROUND THE WORLD

Lately, on the TV or on some other media all of us can see many exciting destinations where people can enjoy during their vacation and of course these places are very good for spending some extra money from your pocket.

N

owadays, for the people most exciting thing is cruising around the world with the mega boats which are practically flowing 5 stars hotel with top service and extraordinary places like bars, theaters, casinos etc. for fun.

Of course to join in some of these magnificent cruisers you have to have really big wallet full of money in order to have a lot of fun. But this doesn’t stop here, also the ordinary people have chance to join to these big vessels, but the only different thing is that they are not joining as guests but as workers. For someone this might be even better thing because from one side you are travelling around the world and you can see a lot of beautiful places and enjoy in many magnificent things and at the same time you are earning money by working on the cruiser. Interesting isn’t it?!

For the people who like to earn money and maybe to start with building carrier in this business this is the best opportunity for that.

There are many job positions in meaning of few departments such as: Housekeeping, Hotel Management, Food and Beverage,

Casinos, Human Resources, Guest Relation, Financial Services, Information Technology, Shore Excursions, Onboard Marketing, Entertainment, Medical Services etc. This could be paradise for the people who would like to build very successful carrier and to get rich because the salaries are very high.

Ok, this is the nice part of presenting this kind of job, and now comes the bad part.

About the job conditions they are not very promising: The working time is from Monday to Sunday, so the people don’t have free time during the week. The working shifts are day and night working shift and the duration is minimum 10 working hours, but on every disembarkation and every embarkation day the working shift might be even 14 working hours with breaks. So, maybe these conditions could be pretty tiring but also good methods for improving oneself working capacity and to improve working skills.

So, people for those who decided to start to work and to travel around world with the magnificent cruising vessels I would like to say welcome on board and enjoy in your cruising.

By Dragan Lazeski

Драган Лазески

КРСТАРЕЊЕ НИЗ ЦЕЛИОТ СВЕТ

Во последно време, на телевизија или пак на некои од другите медиуми многумина од нас можеме да видиме и да дознаеме многу за многу атрактивни дестинации во светот каде што луѓето можат да уживаат за време на нивниот одмор и, секако, овие места се одлични за трошење екстра пари од вашиот џеб.

В

о последно време, за луѓето највозбудлива работа е крстарење со мега бродови, кои всушност се одлични хотели на вода со врвна услуга и врвни места за забава како на пр. барови, театри, казина, шопинг бутици итн. Се разбира, за да можеш да се качиш и да крстариш со овие прекрасни зданија, навистина треба да имаш длабок џеб или дебел паричник за да можеш да уживаш. Но, тука не застанува сè. Исто така и обичните луѓе имаат шанса да се качат на овие величествени бродови, но најинтересната работа е тоа што тие не се качуваат на овие бродови како гости, туку како работници. За некои ова може да биде уште поинтересно, бидејќи од една страна покрај тоа што шеташ насекаде по светот и уживаш на многу егзотични места и интересни нешта, исто така можеш да заработиш пари. Интересно е, зарем не? За луѓето кои сакаат да заработат пари или пак да почнат со градење кариера во овој бизнис, ова е добра прилика за тоа. Постојат многу работни позиции во овој бизнис поделени на неколку сектори како што се: Хотелско одржување, Хотелски менаџмент, Менаџмент на ресторан, Казино, Човечки ресурси, Рецепција, Финансиски услуги, Медицински услуги, Информатички

технологии, Забава, Егзотични екскурзии, Бродски Маркетинг итн. Ова би можело да биде рај за луѓето кои сакаат да изградат успешна кариера и да станат богати, бидејќи платите се доста високи. Но добро, ова беше само убавиот дел од презентирањето на овој вид работа, и сега доаѓа непријатниот дел. Околу работните услови, тие не ветуваат многу. Работната недела е од понеделник до недела, што значи дека вработените немаат слободен ден за време на работната недела. Работните смени се минимум дневни и ноќни смени, а работните часови на една смена се минимум 10 работни часови, а за време на секое завршено крстарење и на секој почеток на крстарење се работи дури и 14 работни часови со паузи. Значи овие работни услови може да бидат навистина многу заморувачки, но исто така и добар работен метод за подобрување на работниот капацитет и за подобрување на работните вештини. Затоа, луѓе, за тие кои веќе одлучиле да работата и да патуваат по светот со величенствените големи бродови, јас би сакал да им порачам добредојдовте на бродот и уживајте во вашето крстарење.

31

Nobel Peace Price

By Nacéra Dahes

This year the 10 October 2012, all eyes turn to Sweden and Norway for the announcement of the Nobel Prize in Stockholm and Oslo.

Why? Who was the Nobel laureate this year?

A

lfred Nobel (Stockholm, Sweden, born in October 21, 10 October 1833) created the Nobel Prize. It is an award of international significance. Presented for the first time in 1901, the awards are given each year to individuals “who have made the greatest benefit on mankind” in their inventions, discoveries and improvements in different areas of knowledge, the literary work more impressive, or their work for peace, thus following the last wishes of Alfred Nobel, inventor of dynamite. Nobel was very interested in social and peace-related issues, and held views that were considered radical during his time.

The Nobel Prize is a global event: The Nobel Prize is considered the most prestigious award in the world. He rewarded discoveries like X-rays, radioactivity and penicillin. The peace prize was awarded among others Nelson Mandela and Barack H. Obama.

Literatures were crowned writers whose works have enchanted audience as Rudyard Kipling the author of the “Jungle Book” and Doris Lessing author of the “Overcome by bush”. In 2011, the Nobel peace prize was awarded jointly to Ellen Johson, SIRLEAF, Leymah Gbowee, and Tawakkul Karman for their non-violent struggle for the safety of women and for women’s right to full participation in peace-building work This year, In Oslo, The Norwegian Committee of Nobel Prize has decided to award the Nobel Peace Prize 2012 for the European Union.

“The union and its predecessors have been contributing more than 60 years to promote peace and reconciliation in democracy and human rights in Europe.”

In the same date, in Stockholm, the new Nobel laureates in physics, chemistry, physiology / medicine economics and literature receive the hand of the king of Sweden, a medal, a diploma and a check.

Nacéra: EU has Nobel Price of peace for year 2012. What do you think about this?

Jana: “Well, I haven’t really been following any information about this, so I can’t give an opinion. Well, yes in some way, because Europe has kept out of wars lately so it can be justified”.

Abaz: “I think they don’t deserve the price. EU is a piece of ...”.

“I don’t agree with it.”

32

Време е за филмови! Јасмина Романова

Г

олемината на одредени филмови е во тоа што можат да те одведат во друг свет и да те натераат да ја живееш приказната додека ги гледаш. Според мене добар филм е оној кој ги буди твоите чувства и те остава замислен. Се обидов да ги одберам најдобрите филмови од 2012. Оригинален филм кој ја поврзува честа, љубовта, соништата и вербата е ‘’Лов на лососи во Јемен”. Филмот не би бил толку добар ако не беше сјајната изведба на Иан Мекгрегор. Вистински подарок за љубителите на патувањета низ времето е ‘’Убиецот’’ - старомоден акционен филм, измешан со футуристичка научна-фантастика. ‘’Кралство на изгревот на месечината’’ е филм за авантурите

на едни деца и нивната љубов, претставени преку прекрасната изведба на актерите, некои од нив добро познати, како: Едвард Нортон, Бил Мареј и Брус Вилис. Во филмот се чувствуваат траги кои Вес Андерсон ги оставил од своите претходни филмови: ‘’Рашмор’’ и ‘’Kралството Тененбаум’’. Истакнат анимиран филм е ‘’Храбра’’. Тој стои рамо до рамо со другите филови на Пиксар. Длабок, драма-романса филм е “ ̒Рѓа и коски’’. Тоа е француски филм за двајца скршени луѓе кој се обидуваат да го постигнат максимумот според нивните можности. Друг истакнат француски филм е ‘’Недопирливите’’. Тоа е приказна за пријателство зачинета со добар хумор и е базиран на вистинскa приказна. Филм кој мора да се изгледа!

Н

ајдобар филм од 2012 година направен во Македонија е ‘’Трето полувреме’’. Базиран е на вистинска приказна за Фудбалскиот Клуб Македонија за време на Втората Светска војна. Овој филм е Македонскиот кандидат за номинација на 85-тите Академски Награди. Одлични филмови од 2012 се исто така и: ‘’Холи Моторс’’, ‘’Брза Испорака’’, ‘’Ѕверови од Јужната Дивина’’, ‘’Клетници’’ и ‘’Облакот Атлас’’. Според некои луѓе ‘’Издигнувањето на темниот витез’’ е најдобриот филм од 2012... ‘’Ми се допаѓа овој филм бидејќи приказната е добро напишана. Филмот беше најочекуваната

33

премиера во 2012 година. Трае доволно долго за да може да се види како карактерите растат, а и директорот е извонреден’’. За други, ‘’Прометеј’’ е филм на годината... ‘’Режисер е големиот Ридли Скот. Филмот е за откривање на потеклото на човекот кое е оди против религијата и науката. Всушност ‘’Прометеј’’ е претходник на ‘’Вонземјанин’’. Бев фасцинирана од актерот кој го играшероботот’’, велиИванаЏ. одСкопје. Зимата ќе биде многу ладна и долга, па мој предлог е да најдете добро друштво, да останете на топло место и да гледате многу филмови.

It is movies time!!!

by Jasmina Romanova

“A hero can be anyone. Even a man doing something as simple and reassuring as putting a coat around a little boy’s shoulders to let him know that the world hadn’t ended.’’ (Batman, The Dark Knight Rises) “Faith is the cure that heals all troubles. Without faith there is no hope and no love. Faith comes before hope, and before love.’’ (The Sheikh, Salmon Fishing in the Yemen)

T

he might of some movies is that they can take you to another world and make you live the story while watching them.

For me a good movie is the one that wakes up your feelings and leaves you thinking.

I tried to select the best movies of 2012. An original movie that ties up honor, love, dreams and faith is ‘’Salmon Fishing in the Yemen’’. It wouldn’t be so good if there wasn’t Ewan McGregor’s great performance. A real present for the time-travel lovers is ‘’Looper’’ - an old-fashioned action movie, mixed with futuristic sci-fi. ‘’Moonrise Kingdom’’ is a movie about children’s adventures and love, presented through great performance of the actors, some of them very well known as: Edward Norton, Bill Murray and Bruce Willis. In the movie you can feel the trails that Wes Anderson left from his previous movies: ‘’Rushmore’’ and ‘’The Royal Tenenbaums’’.

Great animation movie is ‘’Brave’’. It stands shoulder to shoulder with the other Pixar movies. A deep, thoughtful, drama-romance movie is ‘’Rust and

Bone’’. It is a French movie about two broken people trying to reach the maximum according to their possibilities. Another great French movie is ‘’The intouchables’’. It is a story about friendship spiced with good humor and based on a true story. A must see movie! The best movie of 2012 made in Macedonia is ‘’The third half’’. It is based on a true story about FC Macedonia during the Second World War. This movie is the Macedonian entry for the Best Foreign Language Oscar at the 85th Academy Awards.

Great 2012 movies are also: ‘’Holy Motors’’, ‘’Premium Rush’’, ‘’Beasts on the Southern Wild’’, ‘’Les miserables’’ and ‘’Cloud Atlas’’. According to some people ‘’The Dark Knight Rises’’ is the best movie of 2012... ‘’I like this movie because the story is well written. The movie was the most expected premiere of 2012. Lasts long enough so you can see how the characters grow and also the director is awesome”, says Antonio M. from Skopje.

For others, ‘’Prometheus’’ is the movie of the year... ‘’The director is the great Ridley Scott. The movie is about discovering the origins of the mankind, who are against the religion and science. Actually ‘’Prometheus’’ is predecessor of ‘’Alien’’. I was fascinated by the actor who played the robot’’, says Ivana D. from Skopje.

The winter will be very cold and long, so my suggestion is to find a good company, stay in a warm place and watch a lot of movies!

34

Гледајќи го светот од врвот Давид Трајковски Кога ќе застане човек на врвот на светот, престанува да мисли на светски рекорди, за собирање на научни информации. Се што сака е да преживее и да се врати дома. Баумгартнер призна дека неговата последна мисла пред да скока беше: “Боже, те молам не ме напуштај. Би сакал за неколку години да бидам во можност да гледам како Џо, на некој следен храбар херој кој ќе го сруши мојот рекорд” - рече тој, кога го прашале како тој гледа на својата иднина. Најопасниот момент за време на скокот, бил кога почнал да се ротира, токму пред пробивањето на звучната бариера. Но успеа да ја постигне делта позицијата, свртен надолу со главата и прилепени раце до телото. Сепак, на конференцијата рече дека ниту за момент не почувствувал дека работите може да излезат од контрола и да доведе до губење на свеста. Во таква ситуација единствен спас би бил предвремено отворањето на падобранот. Но конечно успеа да се стабилизира во летот, постигна максимална брзина, а потоа мирно го отвори падобранот. За среќа тој слета на источната држава Ново Мексико, САД.

К

ога ја допре земјата, тој падна на колена и ги крена стиснатите тупаниците во знак на триумф. По неколку секунди, дотрча фотографот со остатокот од екипажот на хеликоптерот, кој го придружуваше на последната делница од скокот.

Феликс Баумгартнер 43-годишен австриски каскадер кој скокна од стратосферата на висина од 39 километри, има со што да се радува. Листата на рекорди што ги сруши, е импресивна: највисок лет со балон, највисок падобрански скок од височина, најдолг скок во слободно паѓање и највисока регистрирана брзина за време на слободно паѓање. Феликс се идигнуваше кон небото речиси три часа. Се спушти за помалку од 10 минути, поточно 4 минути и 22 секунди без падобран во слободен пад. На прес-конференцијата рече дека бил близу до тоа дека ќе мора да се повлече, бидејќи непосредно пред скокот, под влијание на здивот стаклото во неговата кацига беше замаглено. Тоа навистина може да биде сериозен проблем, рече потоа Џо Китингер, пензионираниот американски воздухопловен полковник, кој постави рекорд во 1960 година, скокна од 31 км. Тој беше во постојан радио-контакт за време на скокот. “Феликс направи навистина добра работа, соработка со храбар човек како него, е вистинска чест”, рече тој.

35

Authentic rap story of a modern samurai

By Martin Bundaleski

On

the samurai spirit and rap lyricism. The album guests artists such as Da Dzaka Nakot, one of the most respected rappers in the country, and LD Pistolero, who along with Tonyo San and Bruce is a members of the rap band “Green Out”.

One of the most impressive songs on the album is “Odmazda” (Revenge). In it, the artist relentlessly attacks the current crisis situation of the Macedonian rap. Guided by his respect, honesty and dedication to the music, Tonyo San gives a realistic picture of the Macedonian rap as for what it is today. With his verbal katana, this dedicated warrior attacks all enemies of the true rap in Macedonia. Also, through the lyrics Tonyo San conveys the principles of the samurai skill: self-discipline, integrity, courage, honor.

For two songs from the album were also recorded videos, the aforementioned “Odmazda” as the embodiment of the artists struggle with all of the enemies of the Macedonian rap and “Drama”, whose video is authentic visual display of the samurai life of Tonyo San. This authentic masterpiece offers an extraordinary blend of music, philosophy, poetry and art.

As such, the album promises to become one of the most original and finest musical products in the Macedonian rap music.

the 20-th of October, in Skopje was promoted the new album of Tonyo San, one of the most talented and most perspective rap artists in Macedonia. This is the third solo album by Tonyo San, entitled “Sinteza na um i mec” (Synthesis of mind and sword) and is a credible expression of the artist’s life, who for 12 years has been creating hip hop with samurai mindset, and for 4 years has been practicing Kendo, a Japanese martial art that has its roots in the samurai class in feudal Japan.

The album contains 15 songs, each of which sounds like a chapter of his life. In each of these 15 pages from the diary of this war poet, are contained topics like honesty, dignity, peace, friendship, truth, love, war, etc. The traditional Japanese sounds and the realistic lyrics forged on the streets of Skopje, build a unique story with

The album “Sinteza na um i mec“ (“Synthesis of mind and sword”) contains 15 songs, each of which sounds like a chapter of Tonyo’s life

36

Автентична рап приказна на еден модерен самурај Мартин Бундалески

На

20-ти октомври, во Скопје беше промовиран новиот албум на Тонио Сан, еден од најталентираните и најперспективните рап артисти во Македонија. Ова е трет соло албум на Тонио Сан, насловен “Синтеза на ум и меч” и претставува веродостоен израз на животот на артистот, кој 12 години создава хип хоп со самурајски ментален склоп, а 4 години тренира кендо, јапонска боречка вештина која има свои корени од самурајската класа во феудална Јапонија. Албумот содржи 15 песни од кои секоја звучи како поглавје од неговиот живот. денес. Со својата вербална катана, овој посветен воин ги напаѓа сите непријатели на вистинскиот рап во Македонија. Истотака, преку текстовите Тонио Сан ги пренесува принципите на самурајската вештина: самодисциплина, интегритет, храброст, чест. За две песни од албумот беа снимени и видео спотови, претходно споменатата “Одмазда”, како олицетворение на борбата на артистот со сите непријатели на македонскиот рап и “Драма”, чиј спот претставува автентичен визуелен приказ на самурајскиот живот на Тонио Сан. Ова автентично ремек дело нуди извонреден спој на музика, филозофија, поезија и уметност. Како таков, албумот ветува да стане еден од најоригиналните и најквалитетните музички продукти во македонската рап музика.

Во секоја од овие 15 страници од дневникот на овој воен поет се содржани теми како искреност, достоинство, мир, пријателство, вистина, љубов, војна итн. Традиционалните звуци на Јапонија и реалистичните стихови исковани од улиците на Скопје, градат уникатна приказна со самурајски дух и рап лирицизам. На албумот гостуваат артисти како што е Да Џака Накот, еден од најреспектираните рапери во земјата, како и ЛД Пистолеро, кој заедно со Тонио Сан и Брус е член на рап бендот “Green Оut”. Една од највпечатливите песни во албумот е “Одмазда”. Во неа, артистот безмилосно ја напаѓа моменталната кризна ситуација во која се наоѓа македонскиот рап. Воден од својата почит, искреност и посветеност на својата музика, Тонио Сан дава реална слика за македонскиот рап каков што е

37

Martin Bundaleski

Historia autentike rap e një samurai moderne Përkthim: Katerina Stojanova

Më

20 tetor në Shkup ishte promovuar albumi i ri i Tonio Sanit, një nga artistët rap më të talentuar dhe më prespektiv në Maqedoni. Ky është albumi i tretë solo i Tonio Sanit, të titulluar “Sinteza e mendjes dhe shpatës” dhe paraqet një shprehje e besueshme e jetës së artistit,i cili 12 vite krijon hip hop me një mendim mentale samuraj, kurse 4 vite stërvit kendo, një aftësi luftërake japoneze që rrënjët e saj e ka nga klasa samuraje në Japoni feudale.

Albumi përmban 15 këngë ku secila prej tyre tingëllon si një kapitull të jetës së tij.

Në secila prej këtyre 15 faqeve nga ditari i këtij poeti i luftës janë përmbajtur tema siç janë sinqëriteti, dinjiteti, paqe, miqësia, vërtetë, dashuria, lufta etj. Tingujt tradicionale të Japonisë dhe vargjet realist riformuar nga rrugët e Shkupit, ndërtojnë një histori unike me frymën samuraje dhe rap lirizëm. Në albumin marren pjesë artistë siç janë Da Xhaka Nakot, një nga raperët më prespektiv në vend si edhe LD Pistolero, i cili sëbashku me Tonio San dhe Brus është anëtar i grupit rap “Green

38

Out”. Një nga këngët më mbresëlënës në album është “Hakmarrja”. Në të, artisti pa mëshirë e kritikon situatën aktuale të krizës në të cilën gjendet rapi maqedonas.

I udhëhequr nga respekti i tij, sinqeriteti dhe dedikimi i muzikës së tij, Tonio San jep një parafytyrim real për rapi maqedonas siç është sot. Në mënyrë verbale ky luftëtar i dedikuar i kritikon të gjithë armiqtë në rapi i vërtetë në Maqedoni.

Gjithashtu, nëpërmjet teksteve Tonio San i transmeton parimet e aftësit samuraj: vetëdisciplina, integriteti, trimëria, nderi. Për dy këngë nga albumi ishin incizuar edhe video-klipe më parë e përmendur “Hakmarrja”, si mishërim i luftës së artistit me të gjithë armiq e rapit maqedonas dhe “Drama” i cili video-klip paraqet pasqyrim autentik vizual e jetës samuraje të Tonio Sanit. Kjo kryevepër autentike ofron një përzierje të jashtëzakonshme të muzikës, filozofisë, poezisë dhe artit. Si e tillë, albumi premton të bëhet një nga produktet muzikore më origjinale dhe më kualitete në muzikën rap maqedonase.

Poster designed by RaphaĂŤl, EVS volunteer from France.

Është kohë për filma

Nga Jasmina Romanova përkthim Katerina Stojanova

Madhësia e filmave të caktuara është në atë që mund të të merren në një botë tjetër dhe të të detyrojnë ta jetosh historinë derisa i shikon.

Sipas mendimit tim një film i mirë është ai i cili i nxit emocionet tuaj dhe të lë i zhytur. U përpoqa t’I zgjedh filmat më të mira të vitit 2012.

Filmi origjinal që e lidh nderi, dashuri, ëndërrat dhe besimi është “Gjueti i salmonëve në Jemen” Filmi nuk do të ishte aq i mirë nëse nuk ishte shfaqja e shkëlqyera e Ian Mekgregori. Një dhuratë e vërtetë për adhuruesit e udhëtimeve nëpërmjet kohës është “Vrasësi” – një film i modës së vjetër i përzier me fantastika futuristike shkencore.” Mbretëria e agimit të hënës” është një film për aventurat e disa fëmijëve dhe dashurinë e tyre, të paraqitur me një shfaqje e mrekullueshme të aktorëve, disa prej tyre janë mirë të njohur, si: Edvard Norton, Bil Marej dhe Brus Vilis.

Në filmin ndiehen gjurmët që Ves Andreson i ka mbetur në filmat e tij të mëparshme: “Rashmor” dhe “Mbretëria Tenenbaum”. Një film i dalluar është “Trimëresh”. Ai qendron krah për krah me filmat e tjera e Piksarit. Një film i thellë dramëromancë është “Ndryshku dhe kocka”.Ai është një film francez për dy njerëz të këputur të cilët përpiqen ta arrijnë maksimumin sipas mundësive të tyre. Një film tjetër i dalluar francez është “Të paprekshëm”. Kjo është një histori për miqësinë e mbushur me humor i mirë dhe e bazuar në një histori të vërtetë. Është një film i cili duhet të shikohet!

Filmi më i mirë të vitit 2012 i bërë në Maqedoni është “Gjysma e tretë e lojës”. Ai është i bazuar në një histori e vërtetë KF “Maqedoni” gjatë Luftës së Dytë Botërore.Ky film është kandidati maqedonas për çmimin e 85-të Çmime akademike.

Filma e shkëlqyeshme të vitit 2012 janë gjithashtu edhe: Holi Motors”, “Dërgimi i shpejt “,”Bisha nga Shkretëtira Jugore”,”Burra të mjerë”, dhe “ Qielli Atlas”. Sipas disa njerëzve “Lartësimi i Kalorësit të errët” është filmi më i mirë të vitit 2012....

“Më pëlqej ky film sepse historia është e shkruar mirë. Filmi ishte premiera më e pritur në vitin 2012.

40

Zgjati mjaft e gjatë për të jetë e mundur të shikohet si personazhet rriten, dhe drejtori është i jashtëzakonshëm”. Për të tjerët, “Prometeu” është filmi i vitit....Regjisor është i madhi Ridli Skot. Filmi është për zbulimii prejardhjes së njeriut që skon kundër fejës dhe shkencës.

Në të vërtetë “Prometeu” është paraardhës i filmit “Jashtëtokësor”. “Isha e magjepsuar nga aktori i cili e luante roboti”, tha Ivana Xh. Nga Shkupi. Dimri do të jetë shumë e ftohtë dhe e gjatë, kështu që propozimi im është të gjeni shoqëri e mirë, të mbeteni në ndonjë vend të ngrohtë dhe të shikoni shumë filma.

Mbet garën vrapimi im, garën vrapimi që më mësoi në shumë gjëra që do të më ndihmojnë më tej, dhe gjithsesi edhe populli dhe gyteti Londër është e mrekullueshëm në çdo kuptim, pastaj kultura, mënyra e jetës dhe gjëra të tjera që ne mundemi vetëm t’i dëshirojmë.

Hristina të falëneroj përkohën e ndarë dhe shpresoj se do të shikojmë në Rio 2016 me normë sëbashku me një ekip më të madh e Olimpikëve maqedonas nga ky vit.

“Besimi është ilaç që i shëron të gjitha mjerimet. Pa besim s’ ka as shpresë as dashuri. Besimi vjen para shpresës dhe dashurisë.” (Sheiku, Gjueti i salmonëve në Jamen)

”Heroi mund të jetë kushdo. Madje edhe njeri i cili bën diçka thjesht dhe bindëshëm si vënie e paltos në krahët e ndonjë djalë për t’i treguar se botën nuk ka mbaruar”.

(Betmen, Lartësimi i Kalorësit të errët)

41

Eliza, Lithuania

Sylwia, Poland

WORST: For me the worst thing was that I was really hard working and people underestimated me. I really feel bad, that this year I wasn’t so much with my grandmother. And the worst thing is that still, I don’t know, what I would like to do in my life.

BEST: YIA projects. I am really happy because I met one of the greatest people in my life there. Also I’m studying in Pecs like an ERASMUS student. It’s really amazing! But especially I’m glad, that in that period I discover passion to photography and I never thought that I’ll make movies and now I’m so interested in how to create movies.

WORST: The only bad thing which happened to me and made me cry was for sure the extra-spicy masala sauce which I tried in Jaipur.

BEST: The best thing which happened to me is that I spent 8 months on travelling. I visited 15 European and Asian countries, met wonderful people, made beautiful friends, got to know a real queen, saw a fivelegged cow, listened to Mindu mantras and met somebody special. But that’s not all. The best part is that I came back home and never before did feel that great in here.

best & worst

2012

Ретроспектива на 2012 со Волонтерски Центар Скопје Сања Пауновска

Декември! Последен месец од годината, совршен за годишен преглед на она што беше направено со цел да не се заборави. Ова беше одлична година за нас - полна активности, нови моменти споделени со ЕВС и локални волонтери, нови соработки, нови проекти, искуства, идеи и усовршување на постоечките.

Н

Социјална кампања: Мрдни се! Инфо ден за студентска мобилност на Правен Факултет.

а самиот почеток на 2012 година започнавме динамично со 6-то издание на Младинската размена “Младите за култура – Враќање во Вевчани”, проектот беше домаќин на 60 учесници од 10 земји, кој овозможи да се направи колективна карневалска маска за традиционалниот карневал во Вевчани. Продолживме со локалниот проект “Премостување на Поделените заедници со младинска работа”, кој започна во ноември 2011 година и беше полн со обуки, работилници, состаноци, активности и заврши успешно со неколку социјални кампањи како “Жена, маж или човек”, “ Мрдни се “,” Нахранете го мозокот наместо телото”, “Имам јас имаш и ти”, справувајќи се со неколку проблематики, потполно организирано од страна на учесниците во текот на април, вклучувајќи многу нови млади луѓе и подигајќи ја свеста кај публиката согласно со темата на кампањата. Во меѓувреме, за прв пат, воспоставивме соработка со организација од Обединетото Кралство, реализирајќи заедно краткорочен ЕВС проект преку кој ВЦС беше домаќин на 3 волонтери од Велика Британија (Марта, Дејвид и Пол), во период од два месеци (март

44

Дел од графитите во Ц.С.И. Надеж, дело на нашиот ЕВС волонтер Максим од Франција

и април) и испративме четири македонски волонтери во Велика Британија, Васко, Елена, Мартина и Моника (мај и јуни). До крајот на летото нашата ЕВС генерација се смени, па моравме да им кажеме збогум на нашите ЕВС волонтери: Силвија од Полска (јога учителот), Сара од Шпанија (фото мастер), Макс од Франција (графити мајстор), Антонела од Сардинија-Италија (позитивниот дух), Ава од Франција (Црвен крст Хуманитарец), Јаѓа од Полска (амбициозниот лидер), а им кажавме добредојде на Давид од Полска, Робин, Сара, Насера и Рафаел од Франција, Пабло од Шпанија, Рами од Чешка, Сане од Холандија и Јанис од Латвија, кои го започнаа нивниот проект изработувајќи креативни видеа. Во меѓувреме некои од нашите локални волонтери заминаа во разни ЕУ земји на ЕВС проекти, а тие кои се вратија веќе почнаа да ги споделуваат нивните стекнати знаења и искуства, така што кругот на учење и споделување се движи и ние не застануваме тука, продолжуваме со исто темпо. Ја завршуваме оваа година со многубројни разни активности, работилници и со нетрпение ја очекуваме следната година, надевајќи се дека ќе биде уште поуспешна и заедно можеме да ја направиме уште подобра.

45

2012 FLASHBACK WITH VOLUNTEERS CENTER SKOPJE

by Sanja Paunovska

December! Last month of the year, but perfect for annual review of what was done in order not to be forgotten. It’s been a great year for us - full of activities, new moments shared with EVS and local volunteers, new collaborations, new projects, experiences, ideas and improving the existing ones.

O

n the very beginning of 2012 we started dynamically with the 6th edition of the Youth Exchange “Youth for Culture – Back to Vevcani”, a project which hosted 60 participants from 10 countries, gave them chance to make a collective mask for the traditional carnival of Vevcani. We continued with the local project “Bridging Divided Communities by Youth Work” which was started in November 2011 and was full of training sessions, workshops, meetings, activities…ending successfully with several social campaigns like: “Woman, Man or Human”, “Move Up”, “Feed Your Brain Instead of You Body”, “Giving It Up”, tackling several issues, organized by the participants during April, involving many new young people and raising awareness among the audience concerning the topic of each campaign.

In meanwhile, for first time we established cooperation with organization from United Kingdom realizing together short term EVS project by hosting 3 UK volunteers (Martha, David and Paul) in period of 2 months (March and April) and sending 4 Macedonian volunteers to UK, Vasko, Elena, Martina and Monika (May and June).

Till the end of the summer our EVS generation changed, so we had to say goodbye to our EVS volunteers Sylwia from Poland (the Yoga master), Sara from Spain (photo maker), Max from France (the Graffiti guy), Antonella from Sardegna-Italy (the positive spirit), Awa from France (Red Cross humanitarian), Jadzia from Poland (the ambitious leader), but we welcomed David from Poland, Robin, Sarah, Nacera and Raphael from France, Pablo from Spain, Rami from Czech Republic, Sanne from the Netherlands and Janis

5 December - Volunteer Day; Promotion at NGO Fair with local and EVS volunteers.

46

Square Macedonia; Video making. behind the scene.

from Latvia, starting their EVS project by making creative videos. In meantime some of our local volunteers left for their EVS project, those who came back already started to share their gained knowledge and experience so the circle of learning and sharing is on and we don’t stop here, we are continuing with the same tempo. We are finishing this year with numerous various activities, workshops and looking forward to the next year, hopefully that would be even more successful and together we can make it better.

Simulation during TC Improve Social and Life Skills implemented by VCS in 2012.

47

AIDS -

Free Generation

By Aleksandra Bogoevska «Working together for an AIDS-Free Generation» is the logo of this year action. There are more than 38 million people in the world that are living with HIV or AIDS. According the Annual report of the World Health Organization, HIV infections decreased for 15% the last decade. Also, there is 22% decreasing of the AIDS – related deaths in the last 5 years. In Macedonia there are 142 registered cases, from which 11 are from this year. 8 people have AIDS, and 3 are HIV+. And how is to be HIV+ in Macedonia?

INTERVIEW with 24 years old man from Skopje.

How did you find out that you are HIV+?

Through regular blood test in Counseling in Clinic for infectious diseases, which I was taking every 3 months since I turned 18. Those tests are called Elisa tests and they are very fast, if the Elisa test shows positive result like in my case, then the procedure continues with Western Blood Test which lasts for one week and gives 100% results.

In our country is the procedure of testing discreet?

In our country the principal of CCT-confidential counseling and testing is definitely respected. When you show up at the Counseling firstly you have conversation for the reasons of the testing, if you had unprotected sex and similar. Then you give some blood examples and the announcement of the result is the last stadium. If the result is negative, you can receive some advices for protection in the future, but if the result is positive you have conversations with social worker, doctor and psychiatrist, and all of them are explaining the further procedures according their fields.

How much you life was changed when you found out that you are HIV+?

I must admit that the first month I was honestly scared and confused about my further life. The biggest influences on me were meetings with Dr. Milena Stevanovik from the Clinic of infectious diseases and the social worker Rumena, who were here for me for any information, doubts and similar thoughts. After that, I met one guy who was also HIV+, we became friends and we were talking a lot on this topic to get different point of view. It is one thing when you receive information from the doctors and another when you are talking with somebody that had been through it; you are getting the touch with reality. I must say thank you to all of them for the support they gave me. And later than by time things went back to normal, I was doing regular controls, I was aware of the situation and I was continuing with my personal life.

48

Do you think that in Macedonia the people with HIV/ AIDS are discriminated and do you think that people What will you recommend to usually connect the HIV and the young people?

AIDS with some people based Of course the message is that one, test yourself, it is question of your life, and HIV is not a disease from on race, ethnical background, the which death is inevitable, with the therapy you can reach old age. For example I had an opportunity to meet a person that is living with HIV already 35 years sexual orientation and ect? and it was one of the first people infected with the Definitely yes. Unfortunately every time when somebody mentions HIV/AIDS people automatically think of “fagots” , “junkies” and “whores”, but people are mostly judgmental according the sexual orientation, which is the biggest discrimination nowadays, even though the last results are showing tendency of HIV among heterosexuals. For example in 2012, at least till now, there are 14 confirmed HIV cases, and from them 8 are heterosexual which is around 60%.

virus in San Francisco. Prevention is always welcome, use condoms. Pay attention where are you buying them, keeping them and how are you using them.

Always use condoms according their purpose – oral, vaginal or anal and of course the new trend female condom. Don’t allow the alcohol or the excuse “I know the guy/girl enough to trust him/her” to change your mind. You should trust no one, because the responsibility of your life is only yours…

49

Генереација без СИДА Како е да се биде ХИВ+ во Македонија

Интервју со 24 годишно момче од Скопје. Александра Богоевска

“Да работиме заедно се до доаѓање на генерација без СИДА“ е логото на годинешната акција. Во светот има повеќе од 38 милиони луѓе кои живеат со ХИВ или СИДА. Според Годинешниот извештај на Светската здравствена организација инфекциите со ХИВ опаднале за 15% во последната деценија. Исто така, има 22% намалување во смртни случаи поврзани со СИДА во последните 5 години. Во Македонија се регистрирани 142 случаи, од кои годинава 11 нови.

8 лица имаат СИДА, а 3 се носители на ХИВ.

50

Како дознавте дека сте Хив+?

доктори, а друго е лице кое веќе живее со тоа, добиваш допир со реалноста. Морам да им се заблагодарам на сите тројца за поддршката која ми ја пружија. И со тек на време се средија работите, вршев редовни контроли, бев во тек со се она што ми се случува и продолжував со личниот живот.

Преку редовно тестирање на крв во советувалиште при Клиника за инфективни болести Скопје кои тестови редовно ги вршев на секои 3 месеци од мојата 18 годишна возраст. Тие се брзи тестови наречени Елиса тест, додека пак доколку се случи Елиса тестот да покаже позитивен резултат како во мојот случај, тогаш се пристапува кон потврдување на резултатот со Western Blood Test кој трае една недела и кој дава 100% резултати.

Дали сметате дека во Македонија лицата со ХИВ/СИДА се дискриминирани и дали мислите дека кај луѓето постои тенденција во мислење дека има група која е подложна на ХИВ/СИДА поради расна, етничка основа, сексуална ориентација и слично?

Дали самата процедура на тестирање кај нас е дискретна?

Апсолутно ДА. За жал секогаш кога ќе се спомене ХИВ/СИДА кај луѓето првенствено се јавува асоцијација или на ‘’педери’’ или на ‘’наркомани’’ или на ‘’курви’’, но по сексуалната ориентација е најголемата дискриминацијата, макар што последните резултати покажуваат дека во тенденција е ХИВ кај хетеро партнери. На пример во 2012 година барем до сега има 14 потврдени случаи на ХИВ од кои 8 лица се хетеро сексуалци што во процент е 60%.

Дефинитивно кај нас функционира принципот на ДСТ- доверливо советување и тестирање. Тоа значи дека кога ќе се појавиш во советувалиште првично се врши разговор за да се утврдат причини зошто се тестираш, дали си имал незаштитен сексуален однос и слично. Потоа се преминува кон земање на крвни примероци, додека па соопштувањето на резултати е секогаш на крај. Доколку резултатот се покаже негативен се разговара како да се заштитиш и понатаму, доколку има позитивен резултат се врши првичен разговор со социјален работник, доктор и психолог, а секој од нив од своја гледна точка врши објаснување на понатамошниот тек на работите.

Што би им препорачале на младите? Секако пораката е таа, тестирајте се, во прашање е вашиот живот, а ХИВ сфатете дека не е болест од која сигурно се умира, со денешната терапија се достигнува длабока старост. На пример имав прилика да запознаам личност која живее веќе 35 години со ХИВ и е еден од првите луѓе инфицирани со ХИВ во Сан Франциско. Превенцијата е секако пожелна, користете кондоми. Обрнувајте внимание од каде ги купувате, каде ги чувате, како ги користите. Секогаш користете кондом според употребата- орален, вагинален или анален и секако најново нешто е женскиот кондом. Не си дозволувајте ниту алкохолот ниту изговор од типот ‘’го познавам дечкото/девојката доволно за да и/ му верувам’’. Никој ама баш никој не би требало да верува никому, зошто одговорноста за сопствениот живот е само на вас...

Колку Ви се смени животот после откривањето дека сте ХИВ+? Морам да признаам дека првиот месец искрено и самиот бев исплашен и помалку збунет што понатаму со мојот живот. Тука големо влијание имаа разговорите со др.Милена Стевановиќ од Клиника за инфективни болести и социјалниот работник Румена, кои ми беа постојано достапни за било какви информации, двоумења и слично. Потоа се случи да запознаам момче кое исто така беше ХИВ+, со кого се спријателивме и разговаравме на таа тема со цел да добијам друг поглед на работите. Една е перспективата и поддршката од страна на

51

Gjenerata pa SIDA Aleksandra Bogoevska

Si është të jesh HIV+ në Maqedonidjali 24 vjeçar nga Shkupi.

By Alexandra

“Të punojmë sëbashku deri në ardhjen e gjeneratës pa SIDA” ështe logo e aksionit të këtij viti. Në botë ka shumë se 38 millionë njerëz që jetojnë me HIV ose SIDA. Sipas raportit vjetor të Organizatës Botërore të Shëndetësisë infeksionet me HIV kanë rënë për 15% në dekadën e fundit.Gjithashtu, ka një zvogëllim nga 22% në rastet e vdekjes të lidhur me SIDA në 5 vitet e fundit. Në Maqedoni janë të regjistruar 142 raste, prej të cilave 11 janë të rinj nga kjo vit.

8 njerëz kanë SIDA, kurse tre janë bartës së HIV-të.

52

Si morret vesh se jeni HIV+?

Nëpërmjet testit të regullt të gjakut në këshillimore në Klinikën e sëmundjeve infektive në Shkup të cilët teste i kreva regullisht në çdo 3 muaj nga mosha 18 vjeçare. Ata janë teste të shpejt të cilët janë të quajtur teste Elisa, kurse nëse ndodhet testi Elisa të tregojë rezultat pozitiv si në rastin tim, atëherë bëhet vërtetimi i rezultatit me Western Blood Test i cili zgjat një javë dhe jep rezultate 100%.

A procedura e vetë të testimit te ne është diskrete?

Përfundimisht te ne funksionon parimi i KTDit – këshillimi dhe testimi diskret. Kjo do të thotë se kur do të paraqitesh në këshillmore për herën e parë kryet një bisedë për të përcaktuar arsyet pse testohesh, a ke pasur marrdhënie seksuale të pambrojtura dhe të ngjashme. Pastaj kalon në marrjen e mostrave të gjakut, derisa njoftimi i rezultateve është gjithmonë në fund. Nëse rezultati provohet negativ diskutohet si të mbrohesh më tej,nëse ka rezultat pozitiv bëhet një bisedim me punojës social, me një mjek dhe me një psikolog, dhe secili prej tyre nga pika e shikimit të tij kryen shpjegime në zhvillimin e metejshëm të gjërave.

Sa ju ndryshoi jetën pas zbulimit se jeni HIV+ ?

e mjekëve, dhe tjetër është nga një njeri i cili jeton me të, e kuptosh realitetin. Duhet t’i falënderoj në të gjithë tre për mbështetjen që ma kanë ofruar. Dhe me kalimin e kohës zgjidhen gjërat,kreva kontrolle të regullt, isha në lëvizje me atë që me ndodh dhe vazhdoja me jetën time personale.

A konsideroni se në Maqedoni njerëzit me HIV/SIDA janë të diskriminuar dhe a në mendim se ka grup që është e ndjeshëm në HIV/SIDA për shkak të thelbit etnik, të racës, të orientimit seksual etj?

Apsolutisht po.Për fat të keq gjithmonë kur do të përmendet HIV/SIDA te njerëzit paraqitet asociatë ose në “homoseksual” ose në “prostitute”, por pas orientimit seksual është diskriminimi më i madh, edhe pse rezultatet e fundit tregojnë se tendenca e HIV-it është te partnerët hetero. Për shembull në vitin 2012 të paktën deri tani ka 14 raste të konfirmuar nga të cilët 8 njerëz janë heteroseksualë që në përqind është 60%.

Çfarë do të ju rekomandoni në të rinjve?

Gjithsesi mesazhi është ai,testoni, bëhet fjalë për jetën tuaj, dhe HIV kuptoni që nuk është sëmundje nga e cila sigurisht vdes, me terapia e sotme arritet pleqëri e shkuar. Për shembull kisha mundësi të njoh një njeri që jeton 35 vjet me HIV dhe është një nga njerëzit e parë të infektuar me HIV në San Francisko. Parandalimi është sigurisht i dëshirueshëm, përdorni prezervative. Kini kujdes nga ku i bleni, ku i ruani, si i përdorni- me gojë, vagjinal ose anal dhe gjithsesi gjëja e fundit është prezervativi femër. Nuk lejoni as alkooli as arsyetimi e njoh mjaft djalin/vajzën për t’i besuar. Askush absolutikisht askush nuk duhet të besojë askujt, pse përgjegjësia për jetën e vetë është vetëm në ju.....

Duhet të pranoj se muaji i parë sinqerisht edhe unë isha e frikësuar dhe më pak të hutur se çfarë të bëjë me jetën time.Këtu vëmendje e madhe kishin bisedimet me dr.Milena Stevanoviq nga klinika e sëmundjeve infektive, punojës social Rumena, që më ishin vazhdimisht në dispozicon për çfarëdo informata, dyshime etj. Pastaj ndodhi të njoh një djalë që gjithashtu ishte HIV+, me të cilin u bëmë miq dhe biseduam në atë temë me qëllim të marrë një prespektiv tjetër të gjërave. Njëra 53 është prespektiva dhe mbështetja nga ana

Friedrich Nietzsche Martina Lozanoska

F

riedrich Nietzsche (1844 - 1900) was born in Rochen (Saxony) in 1844. He graduated in 1864, and continued studies in theology and classical philology and the University of Bonn. However, he soon gave up theology and transferred to Leipzig, where he was introduced to the works of Kant, the composer Richard Wagner and Schopenhauer and his recent text, The World as Will and Idea. These years are those of Schopenhauer’s and discovery of friendship, soon deceived with Wagner. State of health will not allow it to work, it resulted, in 1879, a life of relative solitude and travel (to make holidays in the Alps, in Italy, the Mediterranean coast), troubled by the failure of love relationship with Lou Andreas - Salome. He continues his work despite suffer in crises, sometimes interrupted by a great joy. He ends up crumbling in Turin in1889, victim of a crisis of madness. Taken under care by his mother, he will isolate the eleven years of silence and unconsciousness, until his death in 1900.

For a long time, Nietzsche has incited writers rather than philosophers. A question has hovered over it a long time: was he really a philosopher? “I wonder if

you are a philosopher. Has this any significance? “. These questions were often given and taken as a mock.

A thinker of exemplary moral attitude, nobility of feeling and subtlety. As soon as he died, all sorts of pseudo philosophers have rushed to her devastated intellectual creation and to give non philosophical meaning. As a writer, Nietzsche’s fate was gentler. The authors of literature have placed the value as much as they could.

Revolt against all concepts of absolute moral, religious and scientific, his radical desire to emancipate human beings spiritually. Nietzsche helped successive generations to move and to find the right solution for frequent conflict between instinct and self-preservation, which prevents the youth from being brutal and cruel: Yeats, Lawrence and Gide, Joseph Conrad, Thomas Mann, JP Sartre and Michel Foucault. He always lacked that idealization of human nature and its ability to progress made at the foundation of socialism, imperialism and positivism XIV century.

As a philosopher he was more “brutal”: “Man is something to be overcome” is quite common Ubermeusch concepts (superman, being superior) - of will, power, urge live dangerously! The most profound truths about Nietzsche, the philosopher, are inlaid in the method and style. Isolation inspired him to be effective, in a maniacal sense of retaliation. Unjust social position in the achievement has exacerbated a sense of pride and superiority to such an extent that can be recognized affinity with the oppressed characters of Russian writer Dostoyevsky.

“Writing is an instrument”. He created music expressed in words, relieve pain, undermines the power of handling other people’s words and thoughts and urges humanity, which has too long repressed natural incentives to support the body with pleasure. His concern for detail delights the soul. It is a celebrated miniaturist, as he himself said about Wagner. Life for Nietzsche was a language that used to invent him, also a musical and pictorial idiom.

54

Фридрих Ниче Мартина Лозаноска

Ф

ридрих Ниче е роден (1844- 1900) во Рошен, Саксонија во 1844 година. Дипломирал во 1864 год. и ги продолжил студиите по теологија и класична филологија на Универзитетот во Бон. Но, наскоро се откажал од теологијата и се префрлил во Лајпзиг каде наишол на делата на Кант, композиторот Рихард Вагнер, Шопенхауер и неговото дело Светот како Волја и Идеја. Ова се годините на пријателство помеѓу нив, но ќе биде разочаран од Вагнер. Поради неговото здравје нема да може да успее, што во 1879 год. ќе резултира со прилично самотнички и патувачки живот (одмори на Алпите, Италија, Медитеранскиот залив), и е измачуван поради пропаднатата врска со Саломе. Тој продолжува со неговата работа покрај кризите кои понекогаш се прекинати од ненадејна радост. Ќе заврши измачуван во Турин, во 1889 год. како жртва на криза и лудило. Згрижен од неговата мајка ќе се изолира единаесет години се до неговата смрт во 1900 година. Ниче веќе долго време повеќе ги инспирира писателите отколку филозофите. Едно прашање се поставувало, Дали навистина е филозоф? „Се прашувам дали сте филозоф. Дали ова има некакво значење?“. Ова се некои од прашањата кои најчесто се поставувани со потсмев. Мислител со примерен морален став, ноблест и суптилност. Набргу после неговата смрт, секакви видови на псеудо филозофи ги изнеле нивните ужаснати интелектуални креации за да му дадат нефилозофско значење. Како писател неговата судбина е понежна. Литературните автори го ценат колку што е можно. Револтот против секој концепт на апсолутен морал, религија и наука, има радикална желба духовно да го еманципира човештвото.

Како филозоф бил побрутален. „Човекот е нешто што треба да се надмине“ е цитат вообичаен за концептот Ubermeusch (Надчовек, да се биде супериорен) за волја, моќ, порив да се живее опасно! Најдлабоките вистини за Ниче, филозофот, се внесени во методот и стилот. Изолацијата го инспирирала да биде ефективен, во механичка смисла со односите. Неправедната општествена положба во достигнувањата го влошиле неговото чувство за гордост и супериорност до таа мера што може да се препознаат тие афинитети и кај потчинатите ликови кај рускиот писател Достоевски.

„Пишувањето е инструмент“. Тој создава музика изразена во зборови, ја олеснува болката, ја поткопува моќта за справување со туѓите зборови и мисли, и го поттикнува човештвото кое предолго ги потиснува природните пориви да го подложат телото на задоволства. Неговата деталност ја воодушевува душата. Тој е поддржан минијатурист, како што вели и за Вагнер. Животот за Ниче е јазик кој е користен за да го созаде, исто и музика и сликовен идиом.

55

Karin, Holland WORST: The worst was that my father had his second heart attack. It was again a very hard period because at the same time my parents were getting divorced.

BEST: There actually happened many good things this year. I finally got my bachelor degree, went on holidays to Turkey but the best I think was that I got the job at Net-Les which I am really about right now!

Larisa, Argentina WORST: It is difficult to say. Oh, there was a storm in my town and there were lot of electronic devices that didn’t work after that because of the lightning and thunder.

BEST: For me it was that I got my degree in business administration and my travel to Slovenia.

best & worst

2012

BRIDGING DIVIDED COMMUNITIES Dragan Lazeski

S

o, here we are in Struga group of youth leaders, workers gathered together for training course Bridging Divided Communities organized with support of Youth in Action Programme. Young people who through many fun activities, simulations, group works, outdoor activities and interactive presentations, share their rich experience in order to develop new skills, practical tools and useful tips for working with those who are invincible in way to create more inclusive society, fight social exclusion and create new ideas for new local and international projects which will have positive impact on the participants community.

We created videos and ideas for ongoing contest organized by ‘’End Exclusion” entitled ‘’Show me Inclusion” which is great opportunity for the participants because they can influence globally with their creative tools which they made. Also were organized field trips in order to visit three different organizations which are engaged in working with socially excluded groups. Firstly we went to one organization in Struga called ‘’Poraka-Nova’’ which is practically Daily Center which is working with groups with mental disability. The participants had chance to see the Daily Center to meet with the children and EVS

58

volunteers who were volunteering there and to get more information about the activities of the Center.

After that we took the participants to the beautiful neighbor city Ohrid where we visited two organizations which are involved in supporting, helping and working with drugs addicts and sexual workers.

With these two visits participants get clear information how our NGO sector is working to help the social excluded groups in Macedonia with and without cooperation with Governmental sector.

The participants enjoyed in creating their own tools by working in small groups which helped them better to know each other and through their creativity and group working to develop new interesting and useful tools about fighting against social exclusion which will remain great impact world-wide. Through energizers, simulations and group activities we tackle topics which are present in everyday life in the society and most important is that with this training course we, as positive, enthusiastic and future youth leaders want to leave positive and useful tips, ideas and tools in order to improve the life in our society and try to implement the idea that everyone is equal and deserve quality and joyful life.

59