february 2021
voices
MAGAZINE FOR ALL YOUNG PEOPLE AROUND THE WORLD
Editorial
Едиторијал
A new beginning
Нов почеток
A
ll good things must come to an end. My one-year European Solidarity Corps mission within the Youth NGO Volunteers Centre Skopje is almost over. It has been a particular year in an exceptional organization in a unique context. Living in downtown Skopje and being a VCS team member has been very inspiring. But after all, the end of something is also the beginning of what comes next… Don’t you think? New dawn can take various forms. On the one hand, you could for instance dedicate time to find innovative ways for your personal development. What about Arts? On the other hand, you could also think of a possible new direction on your professional path. Let us see beyond the current tough context, what about relocating abroad?
Н
In the frame of this beautiful experience, Voices magazine has been the breadcrumb trail of my time in VCS, our flagship. So, it is our utmost pleasure to provide you with the February edition. May this edition take you far away and get you both happier and more knowledgeable!
Во рамките на ова прекрасно едногодишно искуство, магазинот „Воисес“ беше предводник на мојата мисија. Наше најголемо задоволство е да ви подготвиме ново издание и среќни сме кога успеваме во тоа. Ова февруарското може да ве однесе далеку и да ве направи и посреќни и поинформативни!
Post-scriptum: I see on my to-do list that I have to briefly mention Valentine’s day. So, let’s do a short poll together. Would you primarily define it as being kitsch, a commercial operation, or both?
П.С. На списокот со задачи што треба да ги реализирам, стоеше потсетник за 14 Февруари - Денот на вљубените. Ајде да направиме една кратка анкета: дали првенствено би го дефинирале „празникот“ како кич, комерцијална операција или и двете?
а сите добри работи мора да им дојде крајот. Мојата едногодишна мисија при Европскиот солидарен корпус во рамките на Волонтерски Центар Скопје е речиси завршена. Тоа беше посебна година во една исклучителна организација и во уникатен контекст. Да се живее во центарот на Скопје и да се биде член на тимот на ВЦС беше многу инспиративно за мене. Но, на крајот на краиштата, крајот може да значи и почеток на она што следува… Нели? Новата зора може да има различни форми. Од една страна, можете, на пример, да посветите време за ваш личен развој. А, што е со уметноста? Би можеле и да помислите на сосема нова насока во вашиот професионален пат. Да погледнеме подалеку од актуелниот тежок контекст, што би рекле за опцијата да заминете некаде надвор?
Jules Striffler Жул Штрифлер
VCS DIRECTOR: Nikola Stankoski
EYE: Ewelina Chańska
COORDINATORS: Andrej Naumovski Goran Adamovski Goran Galabov Selina Niemi
VOLUNTEERS: Jules Striffler INTERN: Rute Cardoso
WRITERS: Lucile Guéguen Dafina Veselinoska Dzaner Shengjuler Simona Paskoska TRANSLATORS: Maja Nikolic Ejona Limanaj
DESIGNERS: Selina Niemi Ewelina Chańska Jules Striffler Rute Cardoso Lucile Guéguen
CONTACT: Volunteers Centre Skopje Emil Zola 3/3-1, 1000, Skopje +389 22 772 095 vcs_contact@yahoo.com www.vcs.org.mk
Voices magazine is coordinated, designed and created by ESC and local volunteers with support of Erasmus+ program.
content
VOICES February 2021 - issue 2
art 4
Andrej Pavlov: Industrial Designer and contemporary artist
topic of the month 6
Juliana Notari: “Art is not isolated from society, art reflects society”
28
Јулијана Нотари: „Уметноста не е одвоена од општеството, таа го рефлектира општеството”
Rute Cardoso
Руте Кардосо
reportage 10
Lucile Guéguen
13
Темната иднина на чоколадото
16
How J. Marion Sims became the “Father of modern Gynecology”
The Dark Future of Chocolate
10
Лусил Геган
Rute Cardoso
culture 18
Barber Saloon Experience: it’s more than just a haircut
Dzaner Shengjuler
20
Përvoja e Sallonit të Berberëve është më shumë sesa një prerje flokësh
22
Jules Striffler
Dzaner Shengjuler
Ahoy from New Zealand, sailors!
opinion 24
Jules Striffler
26
Jules Striffler
18
Let’s go expressly oriental, Enjoy! Le të shkojmë qartazi oriental, Shijoj!
poetry 32
Една мирна ноќ во јануари
Дафина Веселиноска
34
Сеќавање на љубовта
Симона Паскоска
24
Andrej Pavlov Echo of the eqinox ... Andrej Pavlov (24), Industrial Designer and contemporary artist exploring shapes created from single continuous line. Most of his work is based on portraits and shapes representing human body, inspired by people’s energy, emotions and creativity spread around him. Pavlov’s art consists unique expression, following peculiar language where aesthetic, physical and spiritual concepts coexist in line drawing. In the following past months Andrej took participation in several national exhibitions and cultural events. He believes that what the future holds is unknown; his possibility to visualize it with one continuous line is a real challenge and great contribution for the local scene.
www.andrejpavlov.wixsite.com/echo
Save Australia 4 - VOICES
Го отеравме Скопје у ПМ честички
Strajk kobiet To the brave,to the bold to all of you
I can’t breathe In memory of George Floyd
Love.is.love On June 29, Skopje the capital of North Macedonia held the first-ever pride parade supporting the LGBT community. A lovely celebration of love, life, equality and bravery.
VOICES - 5
topic of the month
Juliana No “Art is not isolated from society, art reflects society” The Brazilian artist continues to shock with her work - this time with a 33-meters vulva in a hill. Once more, Diva brings old wounds to debate but on a much larger scale. In a time when feminism, transsexuality, colonialism, and abortion are regularly open discussion (this last due to Argentina’s recent legalization), VOICES spoke to Notari about the wounds in Diva and her work.
6 - VOICES
тема на месецот
otari: How was A
33-meters vulva in a hill may be more than the world is ready for. Inaugurated on the last day of 2020, Diva is the latest work of the Brazilian artist, Juliana Notari. Eleven months of hard work and more than 20 men working on the project made the polemic sculpture possible - a sculpture that is more a wound than a vulva and it still shocks more because of the sexualityrelated feature. “It’s the traumatic issue”, says Notari during a videocall with VOICES. “My work is not that feminist work that has a critique of culture, of politics in a more assertive way – it also deals with these traumas, these ruptures, these issues”, continues. “Diva has opened several wounds and inside them there is the issue of the feminine”.
However, Notari is not yet satisfied with it. “It needs to be more open, more wounded because now it’s very centered that strip, the dark, especially from far away when you see the images. I didn’t even have time to see the images from far away, it was very sudden”, explains the artist that’s already used to work with uncomfortable topics and taboos but did not expect all this attention. Diva was already present in other Notari’s performances but it gained a new dimension due to Usina de Art – a private project in Recife to revitalize the area known for sugar cane and alcohol production (and therefore for slavery), back in the days. “The monoculture of sugar cane is a wound, is a rape of the land”, says Notari about this “violent” process that requires the burning of the land so the cane can be harvest. “It’s a place with a lot of history, many blacks have shed blood there - it’s the
Diva ? born weight of patriarchy, of submissive women, the violence there is very high”, shares the artist. This Notari’s characterictis image is also present in Spaltame (both the performance and the intervention) and Amaumas. On this last one, the artist collected her own menstrual blood for nine months and performed in one of the biggest trees in Amazonia, a Samaúna, “considered by many people the mother of the forest” and the tree “that makes the connection between heaven and earth” - a sacred tree. The next day, Notari went back there and took it all out and passed an ointment of recovery. “I ritualized Dr. Diva’s performance”, explains the artist. “I put a little seed and an object from my family that passed from women through generations inside”. Since the first performance named Dr. Diva that Notari dresses “all in white, as an ascetic doctor, a representative of biomedicine” for it. “I did this performance on walls, in galleries, in museums and I made the same figure, this wound/vulva which is more wound than vulva because it is the wound that brings the whole question of violence, the question of patriarchy in our history, the domination of women’s bodies”, says Notari. Doing this with the hammer “was an aggression, violence, as if it was raping that architecture, as if it was the woman’s body somehow”. Afterward and very graphically, the artist would bathe it with bull blood, shove the speculum in the wall, and left it like that. With more than 20 years of “artistic road”, Juliana Notari, now 45 years old, has always dealt with uncomfortable issues, “desires, taboos”. Blood, hair, depilation often play a part in Notari’s performances. “At the beginning of my career I used a lot of hair, I spent months collecting it in several hairdressers here in my city, Recife”, shares the artist that made “hairballs, with white hair from older people, blond, black”. “Hair generated a lot of disgust in people - while it’s in the body it’s normal but when it comes out it turns into a disgust, it’s a taboo”, concludes. Diva was the result of all this combined: both this personal “characteristic as an artist to deal with this material, with the desires that people try to bury” and the finding of more than 20 gynecologic speculums (an invention of J. Marion Sims which itself is also a wound), with the gynecologist name whom it belonged to, Dr. Diva, written on it. VOICES - 7
topic of the month
The
wou n ds
opened by Notari admits she wasn’t expecting so much debate and attention because of Diva, but she believes it was a “good process and discussion”. In the beginning, the artist followed the comments and criticism, but when it went viral, Notari couldn’t keep up anymore. “It [the attention] was even more than I imagined - it reached the president who is the biggest pus of that wound, the dictatorship had no repair”, resents Notari. “In Brazil, we are living a moment of much polarization”, confesses Norati. “They can’t see others, it’s just them, those white, empowered men who want more wealth and who don’t have humanity”, continues, referring to women as “that other way of life that those men don’t want”. However, men are not the only ones criticizing Diva. “That was something that impressed me a lot - we women still have a lot of work ahead of us, even more than I imagined”, admits the artist. Seeing women with a “lot of hate”, feeling the “2000 years old patriarchy” made Notari realize it’s going to take a long time to make things better. “It’s inside women, it’s inside men, and it’s a deconstruction that has to be done all the time”, defends. Colonialism may be viewed as similar. “There was no abolition, black people had no access to agrarian reform, no access to social goods, nothing - they were thrown at their own luck and created the favelas”, explains VOICES - 8
the artist. The consequences of this last until today, with black people doing the “less paid jobs, the subaltern, precarious jobs”. Some of the strongest critics were because of a picture Notari posted.
“
They can’t see others, it’s just them, those white, empowered men who want more wealth and who don’t have humanity. Juliana Notari Artist
The photo shows Notari in front of the sculpture while the darkskinned constructors work in the background. “It’s structural - that photo shows a structural racism”, admits Notari, explaining she didn’t think about how the picture would be perceived or what it would show. “It’s a structural racism that goes through everything. And art is not apart from society, art reflects society”, says the artist. A “monumental issue of doing big things” that “doesn’t like cracks, holes, anus, vagina, and everything related to gays, trans, women” is
a diV?
how Notari views phallocentrism. “I was making the movement a big thing too”, says the Brazilian artist. However, Notari’s work “was also dialoguing with the landscape, with Gaia, with Mother Earth who was devastated”. Some critics pointed out that the sculpture was bad for the environment, for the forest but Notari assures nature was taken into consideration during the construction of Diva. The soil is very poor still, the materials chosen don’t hurt the land and there is also a draining system for the water coming inside the sculpture. “When you expand your vision, you see that monumentality is necessary for the work to encompass other layers. And this is one of the accusations, that Diva’s monumentality reinforces the binarism of the man/woman, of the question of sex”, explains the artist who, however, is not forgetting about other sexualities just because she’s magnifying the vulva. “I don’t want to annul the trans woman because she doesn’t have a vagina, no, it’s about adding up”, defends the artist that sees “feminine as several feminines”. Nevertheless, the transphobia related critics helped Notari to go deeper on the subject. “Diva also teaches me a lot of things, and it is very good when you start learning from your own work - then it makes sense”, reflects while also encouraging trans artists to enter the artistic world and to make themselves be heard.
Rute Cardoso
тема на месецот
SYMBEBEKOS “The performance is what happens there, at that moment, and it’s through the body that it is given - the support is the body. It’s seen in our society as something less important, it’s not taken seriously in what it should be taken seriously. To see the body’s potency as a transforming power, as a force is very important, it is essential. And reaching its limits is also very important. For example, pain. Pain by itself doesn’t interest me. For instance, the performance I do with the glass - my goal there is not to cut myself. I want to pass unharmed, to be able to cross the path away from the danger. If I cut myself it’s fine, I’m still trying to put the glasses away, but the goal is not to step directly on the glass - I am not interested in the pain because of the pain itself, but because of the other states of consciousness, other states of knowledge that it can bring through the body.”
MIMOSO “My work has a certain violence. There is the one with the buffalo, which I am dragged naked by it on the island of Marajó. I did a lot of work and continue to do there in the Amazon, in Pará. There is this issue of violence, there is this strong link between nature and culture. But there is this cruelty, this cruelty of nature, so I also like to deal with this cruelty. We die, we will be eaten by germs and I deal with these issues of death and life too. Death is a taboo in our society. By coincidence, in this performance, I found out that this buffalo was going to be castrated. Then I decided to incorporate that castration into the performance, so I filmed the castration of the animal
and decided to eat his testicle, raw, just like that. And it was horrible, we already had 2 days of filming, my ass was all red, I didn’t sit up straight for almost a month, but the worst was about to come. I told the team, they were kind of shocked. The buffalo was castrated without anesthesia. They don’t give anesthesia in several farms here - they think that the animal doesn’t feel pain. And I haven’t eaten meat for years. It was a trauma, it was death and I ritualized that death, I ate the testicle with eagerness. If that had to happen, that fatality, at least that energy came to me.”
Photos from juliananotari.com
VOICES - 9
reportage
“Anything is good if it’s made of chocolate.” -
Jo Brand
VOICES - 10
репортажа
The dark future of
chocolate C
hocolate is one of the world’s favorite foods. Its uses are many and varied. Chocolate comes in limitless forms, from bars and candies to powder for cooking and drinking; flavors, including milk, dark, white, or even orange- or mint-flavored and liquorfilled chocolate; shapes, sizes, and colors. Yet, the supply of chocolate is not infinite. According to several studies, the existence of chocolate is in jeopardy due to the soaring demand and the dwindling supply from the cocoa agriculture sector. Imagine having your last bite of chocolate. Forever. Chocolate is believed to originate from Central America and be first discovered by the ancient Maya and Aztec civilizations. Chocolate was originally consumed as a thick, frothy, and bitter beverage made of ground cocoa seeds mixed with a variety of local ingredients, such as chili peppers, vanilla, and spices. This drink was called “xocolatl” in the Uto-Aztecan Nahuatl language, from which the word chocolate originally stemmed from. It was also often referred to as the “food of the gods” as the Aztecs believed cocoa seeds were the gift of the god of wisdom, Quetzalcoatl. Cocoa beans were considered so valuable that they even served as currency in Aztec society. Chocolate was introduced in Europe in the 16th century by the Spanish conquerors. Europeans added their own ingredients, such as cane sugar and honey, to make it more drinkable. Cocoa was transformed over time in a way to make the chocolate we know today. The most widely-consumed sweet treat in the world originates from cocoa seeds, also called cocoa beans, of the cocoa fruits, referred to as cocoa pods, which grow on cocoa trees. Cocoa beans are the main ingredient used in the making of chocolate, chocolate paste, cocoa powder, cocoa butter, and so on. Cocoa trees can only be found in a limited geographical range:
they grow within a belt between 10 degrees north and 10 degrees south of the Equator, that is to say in regions experiencing a tropical climate where the temperature and rainfall conditions are most suited for their cultivation. An estimated fifty countries located in the intertropical convergence zone cultivate cocoa beans. The African continent dominates by far the production of cocoa, with Ivory Coast and Ghana accounting for nearly two-thirds of the world’s production of cocoa beans. Brazil, Ecuador, and Indonesia are some of the other leading sources of cocoa. The sector is an important source of livelihood, providing revenue for 40 to 50 million people. Growing cocoa trees requires a lot of patience: it takes three to five years for a cocoa seed to germinate and become a fruiting tree. Each tree produces a limited number of cocoa pods, generally about 20-30 pods per year. A typical pod contains roughly 20 to 50 cocoa beans of varying length and thickness. About 400 dried beans are required to make 500 grams of chocolate. It is estimated that each cocoa tree produces about one kilogram of cocoa per year. Well-known for its numerous powerful health benefits and positive physiological and emotional effects, chocolate is enjoyed by millions of people on the globe every day. As per the World Cocoa Foundation, approximately 3 million tons of cocoa beans are consumed worldwide every year. With around 40 percent of the world’s cocoa per year, Europeans are the main consumers of cocoa and cocoa products. However, chocolate consumption has skyrocketed in other countries, such as India and China. Chocolate products have become so popular that the world could end up running out of chocolate in a few decades. Most of us could probably survive without spinach or cauliflower, but a world without chocolate?
VOICES - 11
reportage reportage
Although the production of cocoa is widespread, its farming is endangered. Creating chocolate is a long and complex process: cocoa beans require extensive fermenting, drying, cleaning, roasting, grinding, and packing before being commercialized. Cocoa trees are quite fragile and susceptible to diseases and pests, and pods do not ripen at the same time. Therefore, they need to be monitored continuously all year round. The fruits are mostly handharvested. Overall, the cultivation of cocoa is very labor-intensive and not very lucrative for small-scale farmers. As a result, some cocoa cultivators have already switched their crops to more heatresistant, profitable, and easier to produce alternative commodities, such as maize. Besides, the climate has been changing a lot over the past couple of years and global warming affects has large implications for the future of cocoa production. As per some studies, the leading cocoaproducing countries will experience a 2.1° Celsius increase in temperature by 2050, leading to decreased humidity and causing cocoa crops to suffer. Consequently, the regions where cocoa is currently being cultivated may no longer be suitable for cocoa production in the upcoming decades. The quantity and quality of cocoa have already been declining. Climate change also threatens farmers depending on cocoa for their livelihoods. The rapidly increasing chocolate consumption in developing countries, paired with instability in cocoa-growing lands, is putting the future of chocolate at risk. Global chocolate consumption is
12 - VOICES
witnessing a growth of two to three percent annually. India and China, and their combined population of over 2.7 billion people, are currently some of the fastest-growing chocolate markets. Growing middle classes, new consumer trends, and changing eating habits have triggered an increasing appetite for chocolate products in Asia. The supply of cocoa will not be enough to keep up with the world’s love for the sweet treat. Experts predict that chocolate will become a rare and expensive luxury item. Since 2012, the price of cocoa beans has increased by almost two-thirds. The scarcity of pure and fine cocoa beans will lead chocolate makers to replace the cocoa with cheaper ingredients, such as sugar, palm oil, and nuts. Hence, chocolate products will be much sweeter and more sludgy. While chocolate’s days are numbered, consider this as an excuse to eat more chocolate!
Lucile Guéguen Sources: www.globenewswire.com/newsrelease/2020/06/12/2047602/0/en/ The-Global-Chocolate-Market-size-isexpected-to-reach-171-6-billion-by-2026-risingat-a-market-growth-of-5-3-CAGR-during-theforecast-period.html https://acadofchoc.com/the-popularity-ofchocolate-through-the-years/ http://www.dutchcocoa.nl/en/the-history-ofcocoa.html https://www.sciencefriday.com/articles/theorigin-of-the-word-chocolate/ https://wonderfulengineering.com/cacao-willdisappear-30-years/
репортажа репортажа
„Сè е добро ако е направено од чоколадо“.
- Jo Бранд VOICES - 13
reportage
ТЕМНАТА ИДНИНА НА
ЧОКОЛАДОТО Ч
околадото е една од омилените храни на светот. Неговите употреби се многубројни и разновидни. Чоколадото доаѓа во неограничени форми, од шипки и слатки до прав за готвење и пиење; вкусови, вклучувајќи млеко, темно, бело, па дури и портокалово или нане со чоколадо со вкус на алкохол; форми, големини и бои. Сепак, снабдувањето со чоколадо не е бесконечно. Според повеќе студии, постоењето на чоколадо е загрозено поради зголемената побарувачка и намалената понуда од земјоделскиот сектор за какао. Замислете да го имате последниот залак чоколадо. Засекогаш!
какао во прав, путер од какао и сл. Дрвјата какао може да се најдат само во ограничен географски опсег: тие растат во појас помеѓу 10 степени северно и 10 степени јужно од Екваторот, што е да се каже во региони со тропска клима каде температурата и условите на врнежи се најпогодни за нивните одгледување. Околу педесет земји лоцирани во зоната на интертропска конвергенција одгледуваат зрна какао. Африканскиот континент доминира далеку во производството на какао, а Брегот на Слоновата Коска и Гана сочинуваат скоро две третини од светското производство на зрна какао. Бразил, Еквадор и Индонезија се некои од другите водечки извори на какао. Во сите Се верува дека чоколадото потекнува од овие земји, секторот какао е важен извор Централна Америка и прво го откриле на егзистенција, обезбедувајќи приходи античките цивилизации Маја и Ацтеки. за 40 до 50 милиони луѓе. Чоколадото првично се консумирало како густ, пенлив и горчлив пијалок направен Одгледувањето дрвја какао бара многу од мелено семе од какао измешано трпеливост: потребни се три до пет со разни локални состојки, како што години за семето на какао да ‘ртат се чили пиперки, ванила и зачини. Овој и да стане плодно дрво. Секое дрво пијалок бил наречен „xocolatl“ на уто- произведува ограничен број мешунки од ацтеканскиот нахуатски јазик , од каде какао, генерално околу 50 грав на секои што првично потекнува зборот чоколадо. шест месеци. Типичен мешунка содржи Исто така, честопати било нарекувано и приближно 20 до 50 зрна какао со „храна на боговите“, бидејќи Ацтеките различна должина и дебелина Околу 400 верувале дека семето на какаото е дар суви зрна се потребни за да се направат на богот на мудроста, Кецалкоатл. Зрната 500 грама чоколадо. Се проценува дека какао се сметале за толку вредни што тие секое дрво какао произведува околу еден служеле дури и како валута во ацтечкото килограм какао годишно. општество. Чоколадото било воведено во Европа во 16 век од шпанските освојувачи. Познато по своите бројни моќни Европејците додадле свои состојки, како здравствени придобивки и позитивните што се шеќер од трска и мед, за да го физиолошки и емоционални ефекти, направат повеќе за пиење. Какаото со милиони луѓе уживаат во чоколадото текот на времето се трансформирало на секој ден. Според Светската фондација за начин да го направи чоколадото што го какао, околу 3 милиони тони зрна какао се знаеме денес. консумираат ширум светот секоја година. Со околу 40 проценти од светското Најмногу конзумирано слатко какао годишно, Европејците се главните задоволство во светот потекнува од потрошувачи на какао и производи од семето на какао, исто така наречено зрна какао. Сепак, потрошувачката на чоколадо од какао, од овошјето какао, познато вртоглаво се зголеми во други земји, како мешунка од какао, кои растат на како што се Индија и Кина. Чоколадните дрвјата какао. Зрната какао се главната производи станаа толку популарни што на состојка што се користи во правењето светот би можело да му снема чоколадо чоколадо, паста од чоколадо, за неколку децении. Повеќето од нас
14 - VOICES
reportage
веројатно би можеле да без спанаќ или карфиол, чоколадо?
преживеат но свет без
Иако производството на какао е широко распространето, неговото одгледување е загрозено. Создавањето чоколадо е долг и сложен процес: зрната какао бараат широко ферментирање, сушење, чистење, печење, мелење и пакување пред да бидат комерцијализирани. Дрвјата од какао се прилично кревки и подложни на болести и штетници, а мешунките не зреат истовремено. Затоа, треба постојано да се следат во текот на целата година. Плодовите се претежно рачно собрани. Генерално, одгледувањето какао е многу трудољубива работа и не е многу профитабилно за земјоделците од мал обем. Како резултат, некои одгледувачи на какао веќе ги префрлија своите посеви на повеќе отпорни на топлина, профитабилни и полесни за производство на алтернативни производи, како што е пченката. Покрај тоа, климата многу се менуваше во последните две години и влијанието на глобалното затоплување има големи влијанија врз иднината на производството на какао. Според некои студии, водечките земји кои произведуваат какао ќе доживеат зголемување на температурата за 2,1 ° Целзиусови до 2050 година, што доведува до намалена влажност и предизвикувајќи страдање на културите на какао. Оттука, регионите каде во моментов се одгледува какао можеби нема да бидат веќе соодветни за производство на какао во наредните децении. Количината и квалитетот на какаото веќе се намалуваат. Климатските промени им се закануваат и на земјоделците кои зависат од какаото за егзистенција.
Брзо растечката потрошувачка на чоколадо во земјите во развој, заедно со нестабилноста во земјите што одгледуваат какао, ја доведува во опасност иднината на чоколадото. Глобалната потрошувачка на чоколадо се зголемува за два до три проценти на годишно ниво. Индија и Кина, и нивното комбинирано население од над 2,7 милијарди луѓе, во моментов се едни од најбрзо растечките пазари на чоколади. Растечката средна класа, новите потрошувачки трендови и промената на навиките во исхраната предизвикаа зголемен апетит за производи од чоколадо во Азија. Снабдувањето со какао нема да биде доволно за да остане во чекор со светската љубов кон слаткото задоволство.
репортажа
Експертите предвидуваат дека чоколадото ќе стане редок и скап луксузен предмет. Од 2012 година, цената на зрната какао се зголеми за скоро две третини. Недостатокот на чисти и ситни зрна какао ќе доведе производителите на чоколадо да го заменат какаото со поевтини состојки, како што се шеќер, палмово масло и јаткасти плодови. Оттука, чоколадните производи ќе бидат многу послатки и повеќе мешавина. Додека деновите на чоколадото се избројани, сметајте го ова како изговор за да јадете повеќе чоколадо!
Лусил Геган Превод: Маја Николиќ Извори: www.globenewswire.com/news release/2020/06/12/2047602/0/en/The-Global-ChocolateMarket-size-is-expected-to-reach-171-6-billion-by-2026rising-at-a-market-growth-of-5-3-CAGR-during-theforecast-period.html https://acadofchoc.com/the-popularity-of-chocolatethrough-the-years/ http://www.dutchcocoa.nl/en/the-history-of-cocoa.html https://www.sciencefriday.com/articles/the-origin-ofthe-word-chocolate/ https://wonderfulengineering.com/cacao-will-disappear30-years/
VOICES - 15
reportage
How J. Marion Sims becam
Nowadays called the “Father of modern Gynecology”, James Marion Sims is praised by some and despised by others. The core of the polemic? Experimenting surgeries in enslaved black women without anesthesia back in the 19th century.
F
“Fath
rom 1845 until 1849, Sims experimented surgical techniques in enslaved black women to cure vesicovaginal fistulas, without anesthesia. It was during that period that he developed the Sims’ position for vaginal exams and the modern speculum – reasons why he is considered the “Father of modern Gynecology”. Vesicovaginal fistulas had no cure when Sims began experimenting. This problematic complication of prolonged labors, back then, was an abnormal opening between the bladder and the vagina which resulted in an incapacity to control urination. Women with this complication frequently developed a condition considered repulsive and malodorous – what often led to damaged body image, low self-esteem, depression and social isolation. The owners paid clothing and taxes and, during that time, Sims would take temporary ownership of the women until the treatment was successful. He even built a small hospital near his house so we could have easy access to the women. “There was never a time that I could not, at any day, have had a subject for operation”, wrote Sims in his autobiography about one of the advantages of this arrangement, also mentioning this as the most “memorable time” of his life. Sims performed 30 surgeries only in Anarcha, a 17-year-old slave that had a complicated labor and delivery until he was satisfied with his method – search that had begun four years before. Lucy, Anarcha and Betsy are the only three names written in his records, even though at least more 7 enslaved women were subjects of his study. Anesthesia was not used during these procedures. In here, there are different versions for the reason of not using anesthesia and the consent of the women. After starting to operate white women, Sims started to use anesthesia. One theory that explains
16 - VOICES
Sources: https://www.theatlantic.com/health/archive/2018/04/j-marion-sims/558248/ https://www.history.com/news/the-father-of-modern-gynecology-performed-shocking-experiments-on-slaves https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2563360/ https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0027968418302839
me the
репортажа
her of modern Gynecology” As it was common at the time, Sims believed black people didn’t feel pain as white people did. Sims also believed they were not as intelligent as white people because their skulls didn’t follow the growth of their brain - that’s why he started to experiment with a shoemaker’s tool in newborns. this is that black people don’t feel pain as white people do (a common racist belief back in the day) and white women couldn’t endure the pain of the procedure. However, Sims also wrote in his notes that “Lucy’s agony was extreme”. She also became ill after Sims experimented one of the techniques. “I thought she was going to die… It took Lucy two or three months to recover entirely from the effects of the operations”, wrote Sims. Another option is that the use of anesthesia was only widely spread in 1946, one year after Sims began experimenting, and even after that its acceptance was not universal. Also, Sims didn’t believe that the small amount of pain felt during the procedure was worth anesthesia related complications. When he later started to operate white women, its use was much safer and normal. Regarding the consent, opinions also divide. Bettina Judd, assistant professor of gender, women and sexuality studies at the University of Washington point out to History that it’s not only about “whether you can say yes; it’s also whether you can say no” - it’s considered unethical to perform experimental surgeries on slaves because they can’t give voluntary and informed consent. Especially if the slaves’ value would diminish if they weren’t able to work or have children. Others defend it also needs to be considered the amount of pain and social rejection that these women felt with this malodorous condition. It could be so unbearable that they would rather go through several painful operations than to live like that. An argument to support this belief is that these were very delicate surgeries and it wouldn’t be possible for Sims to operate the women if there was physical resistance, which implied consent. Also, Sims trained the women to be their medical assistances and they would hold each other while the operation was happening (which can both be perceived as consent or a wicked irony knowing next time it would be them on the operation table).
A lot of the people that defend Sims say that the historical and social context has to be considered when deciding if the doctor’s actions were correct or ethical – a time when slavery, experimenting and discovering new medical techniques were a common thing. Sims relocated from South Carolina to Alabama for a fresh start, after the death of his two first patients. There, he started to build his reputation among rich slave owners by locating his house near plantations. The young doctor had no interest in gynecology nor the professional training for it – examining and treating female organs was even considered offensive at the time. “If there was anything I hated, it was investigating the organs of the female pelvis,” admitted the doctor in his biography “The Story of My Life”. However, it all changed when he was asked to treat a female patient that fell off a horse and had pelvic and back pain. Soon, he realized he had to look inside her vagina to be able to treat her. He had her on all fours, leaning forward – and that’s how the Sims’ position for vaginal exams was born. This discovery also led to what we know as modern speculum today – a fundamental tool for gynecologists – due to the need of seeing inside a vagina. Still, during the examination, Sims also realized the patient had a vesicovaginal fistula and began obsessing with finding the treatment. The doctor also experimented with enslaved children, testing surgical treatments to treat neonatal tetanus, with little to no success. Sims also believed black people were not as intelligent as white people because their skulls didn’t follow the growth of their brain. Due to this belief, he operated newborns using a shoemaker’s tool to loosen their skulls – again with no success. All taken into consideration, some praise J. Marion Sims while others despise him. The fact is we don’t have enough information to make sure statements and the historical and social background play a big part Sims could either be a consequence of the times or an unethical doctor that only cared about fame and money.
Rute Cardoso https://www.usatoday.com/story/news/factcheck/2020/06/19/fact-check-j-marion-sims-didmedical-experiments-black-female-slaves/3202541001/ https://www.youtube.com/watch?v=IfYRzxeMdGs Picture: “J. Marion Sims: Gynecological Surgeon,” from “The History of Medicine,” by Robert Thom, circa 1952
VOICES - 17
Barber Barber SaloonSalo Experience: Experience: culture
it’s more than just a haircut In the early cultural and tribal beginnings, barbering was developed, and to this day, it is recognized as one of the oldest professions [1]. Communication, and people skills, together with barbering skills, are what makes a successful barber. In Skopje-Macedonia, “The
Barber Saloon Mendo� is one of the oldest family businesses in the region, with a history of more than 100 years. Therefore, being the 4th generation in this business, it will be my greatest pleasure to share first-hand observations on why fathers should take their sons to a barber saloon.
Barber Saloon 18 - VOICES
oon :
r n
B култура
“You can trust your barber with secrets you can’t tell your wife”
athers, just like mothers, are the most influential persons in the proper development of a child’s emotional well-being. It is suggested that involved fathers motivate the inner growth and strength of the child, thus fathers who are affectionate and supportive influences their child’s cognitive, as well as social development. In addition to this, boys, from a very young age, require the approval of their fathers. In order to function in the world, humans started imitating the behaviors in their surroundings, which is why if the father figure is kind, caring, and respectful, the young boy is more likely to develop these behaviors, in comparison to an absent father [2].
My personal experience as a barber indicated differences in the interaction of fathers, and mothers with their kids, as well as the barber during the day of haircut. Generally, fathers’ behavior, seeks the experience which the barber is offering, this includes the services, conversation, and enjoyment of being able to share the knowledge and the experiences with another man. This is the reason why, when asked, fathers would say “the usual child haircut for my son”. Since the father is not focusing on the haircut, but on introducing his son to the
proper behavior among man (man-toman). Boys, taken by their fathers to the barber saloon, tend to be calmer, interactive, social, and observing their surroundings, trying to put meaning on what is the proper behavior. In contrast, mothers usually become result-oriented, thus focusing on how the haircut will turn out to be, excluding the experience of the boy in that atmosphere. Usually, these boys tend to behave aggressively, not wanting to get the haircut, not so interactive, and they do not adapt to the changes in the barber saloon, mainly failing to observe.
Therefore, the above-mentioned reasons are critical, and it is necessary that fathers introduce their sons to how to adapt, behave, and communicate among other men. This approach could affect the boy’s success in the next steps of their lives positively. Moreover, fathers taking their sons to the barber could be an informal education. Dzaner Shengjuler [1]https://www.easterncollege.ca/ uploads/docs/barbering-NS.pdf [2]https://www.pediatricsoffranklin. com/resources-and-education/ pediatric-care/the-importanceof-a-father-in-a-childslife/#:~:text=Children%20want%20 to%20make%20their,well%2Dbeing%20 and%20self%20confidence VOICES - 19
Barber Salo Përvoja e Sallonit të Berberëve: Experience: culture
është më shumë sesa një prerje flokësh Në fillimet e hershme kulturore dhe fisnore, berberia u zhvillua, dhe deri më sot, ajo njihet si një nga profesionet më të vjetra [1]. Komunikimi dhe aftësitë komunikuese, së bashku me aftësitë e berberisë, janë ato që e bëjnë një berber të suksesshëm. Në ShkupMaqedoni, “Sallon Berber Mendo” është një nga
bizneset më të vjetra familjare në rajon, me një histori prej më shumë se 100 vitesh. Prandaj, duke qenë brezi i katërt në këtë biznes, do të jetë kënaqësia ime më e madhe të ndaj vëzhgime të dorës së parë se pse baballarët duhet t’i marrin bijtë e tyre në një sallon berberësh.
Barber Saloon 20 - VOICES
oon :
r n
B kulturën
“Ju mund t’i besoni berberit tuaj sekrete që nuk mund t’i tregoni gruas tuaj”
aballarët, ashtu si nënat, janë personat më me ndikim në zhvillimin e duhur të mirëqenies emocionale të një fëmije. Sugjerohet që baballarët e përfshirë motivojnë rritjen e brendshme dhe forcën e fëmijës, kështu baballarët që janë të dashur dhe mbështetës ndikojnë në zhvillimin kognitiv të fëmijës së tyre, si dhe zhvillimin shoqëror. Përveç kësaj, djemtë, nga një moshë shumë e re, kërkojnë miratimin e baballarëve të tyre. Për të funksionuar në botë, njerëzit filluan të imitojnë sjelljet në mjedisin rrethues, prandaj nëse figura e babait është e sjellshme, e kujdesshme dhe e respektueshme, djali ka më tepër gjasa të zhvillojë këto sjellje, në krahasim me një baba që mungon. [2]
Përvoja ime personale si berber tregoi ndryshime në bashkëveprimin e baballarëve dhe nënave me fëmijët e tyre, si dhe me berberin gjatë ditës së prerjes së flokëve. Në përgjithësi, sjellja e baballarëve kërkon përvojën që po ofron berberi, kjo përfshin shërbimet, bisedat dhe kënaqësinë e të qenit në gjendje të ndash njohuri dhe përvoja me një burrë tjetër. Kjo është arsyeja pse, kur u pyetën, baballarët do të thoshin “prerja e zakonshme e fëmijëve për djalin tim”. Duke qenë se babai nuk është duke u përqëndruar në prerjen e flokëve, por në
prezantimin e djalit të tij në sjelljen e duhur midis burrave (burrë me burrë). Djemtë, të fokusuar tek baballarët e tyre në sallonin e berberëve, priren të jenë më të qetë, interaktivë, socialë dhe të vëzhgojnë mjedisin që i rrethon, duke u përpjekur të japin kuptim për sjelljen e duhur. Në të kundërt, nënat zakonisht janë të orientuara drejt rezultateve, duke u përqëndruar kështu në mënyrën se si do të dalë prerja e flokëve, duke përjashtuar përvojën e djalit në atë atmosferë. Zakonisht, këta djem kanë tendencë të sillen në mënyrë agresive, duke mos dashur të prejnë flokët, jo aq interaktivë dhe ata nuk përshtaten me ndryshimet në sallonin e berberëve, kryesisht duke mos vëzhguar. Prandaj, arsyet e lartpërmendura janë kritike dhe është e nevojshme që baballarët t’i prezantojnë djemtë e tyre se si të përshtaten, të sillen dhe të komunikojnë midis burrave të tjerë. Kjo qasje mund të ndikojë në suksesin e djalit në hapat e ardhshëm të jetës së tyre pozitivisht. Për më tepër, baballarët që çonin djemtë e tyre te berberi mund të jenë një edukim joformal.
Dzaner Shengjuler Përktheu: Ejona Limanaj [1] https://www.easterncollege.ca/ uploads/docs/barbering-NS.pdf [2] https://www.pediatricsoffranklin. com/resources-and-education/pediatriccare/the-importance-of-a-father-in-achilds-life/#:~:text=Children%20want%20 to%20make%20their,well%2Dbeing%20 and%20self%20confidence VOICES - 21
culture
Ahoy from New Zealand, sailors! Back in the days, I had the wonderful chance to travel to New Zealand for three weeks. I went to a few places, for instance, Christchurch, Rotorua, or Queenstown. While I was in Auckland, I dedicated time to visit the very nicenational Maritime Museum. Here is below an entire article cited from their pretty well-handled website: “Top 20 Sailing Superstitions�. So are you ready to go out into the open sea?
22 - VOICES
култура
“Because of the dangers faced by sailors and fishermen, there are countless superstitions around safety and luck on the sea. Some seem a little strange today. From banning bananas to fearing flat-footed people, here are our favorite picks from the old European sailing superstitions. While most no longer apply, we’re guessing that some still linger in sailors’ minds... 20. Re-naming a boat It is bad luck to change the name of the boat. If you do, you must have a denaming ceremony and officially christen the boat again. 19. Tattoos When tattooing became popular at sea a rooster and a pig were often tattooed onto sailors’ feet. It was believed these animals would prevent the sailors from drowning by showing them the way to shore. 18. Blood It is unlucky to set off at the start of the fishing season without having first shed some blood in a fight or an accident. 17. Fishing nets When setting fishing nets it is good luck to use an odd number 16. Caul Having the caul of a new-born child on board a ship was meant to prevent anyone from drowning. This meant that cauls were often purchased by sailors before a voyage. (A caul is a harmless membrane that covers the face and head of a newborn baby. It is very rare).
sailors before they boarded. 11. Women Women were bad luck on board because they distracted the crew, which would anger the sea, causing treacherous conditions as revenge. However, conveniently for the male crew, naked women calmed the sea, which is why so many figureheads were women with bare breasts. 10. Non-sailing days It was bad luck to sail on Thursdays (God of Storms, Thor’s day) or Fridays (the day Jesus was executed), the first Monday in April (the day Cain killed Abel), the second Monday in August (the day Sodom and Gomorrah were destroyed), and 31 December (the day on which Judas Iscariot hanged himself). 9. Watch your mouth Some words and sayings brought about bad luck on board, including “drowned”, “goodbye” and “good luck”. Things to do with the land were believed to be bad luck if mentioned, such as the church, pigs, foxes, cats, and rabbits. 8. No whistling Whistling or singing into the wind was forbidden as it would “whistle up a storm” 7. No farewell It was bad luck for seafaring men’s wives to call out to them or wave goodbye once they stepped out the door to leave for a voyage.
15. Hat overboard Losing a hat overboard was an omen that the trip would be a long one.
6. Stirring tea Stirring tea with a knife or fork would invite bad luck
14. Eggshells Eggshells had to be broken into tiny pieces once an egg was cracked open. This was meant to stop witches coming to the ship to sail in the pieces of shell.
5. Turning a loaf of bread upside down Turning a loaf of bread upside down once it had been cut brings bad luck too. These two seem to be superstitions that existed on land as well as at sea!
13. Personal grooming Anyone aboard who trimmed their nails cut their hair or shaved their beard brought bad luck to the ship.
4. Red-heads Like flat-footed people, red-heads were believed to bring bad luck to a ship. If you met one before boarding, the only way to mitigate the bad luck was to speak to them before they could speak to you.
12. Feet Flat-footed people were unlucky on board a ship and were also avoided by
3. Salt It was bad luck for one crewman to pass the salt pot to another directly. Presumably one could put it down and the other could pick it up. 2. Fishy In order to encourage fish to be caught, Scottish fishermen would begin their fishing session by throwing one of the crew members overboard and then hauling him back on 1. Bananas No bananas on board. They were believed to be so unlucky they would cause the ship to be lost. Whole cargoes of bananas were especially frightening for sailors.” Here are below the sources used by The New Zealand Maritime Museum, available on its website: • www.oldsaltblog.com • www.boaterexam.com • Oxford Companion to Ships and the Sea (2006) I.C.B. Dear & P. Kemp, Oxford University Press • Image 1: ‘TiriTiri’; Reginald Squire; 2015.63.49 • Image 2: ‘Leaving Ohena’; Reginald Squire; 2015.63.45 So are you ready to cast off? You could for instance decide to go to beautiful (and hopefully sunny) French Brittanny, more precisely to the Île de Groix and Belle-Île-en-Mer.Nearby, feel free to spend time in Saint-Gildas-de-Rhuys to enjoy the wonderful Kercambre beach. Have a good sailing, buddies!
Jules Striffler - Photo by Jeremy Bishop on Unsplash - Photo by Hayato Shin on Unsplash Source (full citation) : - New Zealand Maritime Museum. 2021. Top 20 Sailing Superstitions. Maritimemuseum.Co.Nz. <https://www. maritimemuseum.co.nz/collections/ top-20-sailing-superstitions>.
VOICES - 23
reportage
Letâ&#x20AC;&#x2122;s go expressly oriental, Enjoy! Have you ever thought or dreamt of boarding a train to reach the utmost areas, exotic regions, going all the way to the end of the world? Let us go back in time before the golden age of aviation. It sounds like it maybe was more commonback in these days to sign up for a journey that would last several days in a row. Are you willing to get a glimpse of overnight railways? So ready, steadyâ&#x20AC;ŚGo!
24 - VOICES
репортажа
L
et us start as a foreword with one particular train connection, in a way the flagship of railways: the wellknown Orient-Express. This crimeappealing luxurious train is in a way the quintessence, the ultimate symbol of long-distance train travel with an atmosphere filled with mystery. Here, we are talking about the first-class kind of adventure. Aren’t you keen to become the new Hercule Poirot and step into the mysterious atmosphere of the novel Murder on the Orient Express written by talented author Agatha Christie? The website The man in seat 61 enlightens us with in-depth insights, such as: “On December 12, 2009, EuroNight sleeper train 469 Orient Express left Strasbourg on its final overnight run to Vienna, and on December 13 the name Orient Express disappeared from the official European timetables after 126 years.” Then, we surprisingly learn through this same source a stunning piece of information cited below: “Agatha Christie’s Murder on the Orient Express isn’t set on the Orient Express, it’s set on the Simplon Orient Express. By the 1920s and 30s, there was a whole inter-connecting network of Wagons-Lits Company trains with Orient Express as part of their name in addition to the Orient Express itself. The Orient Express has always run from Paris Gare de l’Est via München - Munich, Wien - Vienna & Budapest, whereas the Simplon Orient Express started running in April 1919, taking a Southerly route from Calais and Paris Gare de Lyon to Milano, Venezia, Trieste, Zagreb, Београд- Belgrade, София -Sofia, and Istanbul, with a portion for Αθήνα- Athens. In the 1920s and 30s, the Simplon Orient Express linked Calais, Paris, and Istanbul every day, whereas the (plain) Orient Express only carried Paris-Istanbul cars three times a week, although both Orient and Simplon Orient would have been one combined train east of Belgrade.” (The man in seat 61) This journey back in time can also be put into perspective by the recent revival of overnight trains in Europe, as tackled in several posts of the Mediapart blog Oui au train de nuit. For instance, Germany recently introduced the initiative “Trans-Europ-Express 2.0”. Actually, Austria spearheaded this tidal wave in replenishing this means of transportation, through
the strategies implemented by the Österreichische Bundesbahnen. France and Switzerland are also taking part in this initiative. The initiatives for the near future are now designed to directly connect Paris and Zagreb. Can you imagine? You start your journey in the allegedly plus belle ville du monde (most beautiful city worldwide) to end it in wonderful Western Balkans. Isn’t it genuinely marvelous? It is my belief being on the move allows you to gain a new perspective on your daily businesses. This new spot favorable to thinking and contemplation definitely provides you with a fresh look and more depth into your daily concerns. Furthermore, I find it actually quite fascinating to cross borders through railways. In my opinion, such commuting demonstrates the beautifulness of overcoming challenges set by cooperating among various working cultures with their own singularities. Harnessing the richness and potential of connecting people beyond their citizenship is for sure an objective worth striving for with the utmost dedication. For instance, don’t you think it is both equally impressive and wonderful to board a train either in Paris or Nice to eventually end up in Москва - Moscow? Also, it is very much enjoyable to harness the potential offered by the Semester ticket which comes with student enrollment at the GeorgAugust-Universität Göttingen, located in Niedersachsen (Germany).
Before this trip, I had the chance to travel from Edinburgh to Mallaig, the gateway to the Isle of Skye. This journey into the Scottish wild offers you another vision of this beautiful United Kingdom. So, in a nutshell, as we say in downtown Скопје - Skopje: Уживај (no worries & enjoy)! Jules Striffler Photo: Johannes Rapprich | Pexels Photo: Finn Pietsch | Pexels Sources: 1.Raileurope.com. 2021. Basel To Milan By Train | Buy Tickets From £33.00 | Rail Europe. [online] Available at: <https://www.raileurope. com/en/destinations/basel-milan-train> 2. Editors, Encyclopedia Britannica. 2021. Orient-Express | Train. [online] Available at: <https://www.britannica.com/topic/OrientExpress> 3. Smith, M., 2021. A History Of The Orient Express - The Truth Behind The Legend.... [online] Seat61.com. Available at: <https:// www.seat61.com/history-of-the-orientexpress.htm> 4.Ouiautraindenuit Les trains de nuit : une mobilité d’avenir, 2020. L’Allemagne Propose De Relancer 8 Trains De Nuit Trans-Européens. [online] Club de Mediapart. Available at: <https://blogs.mediapart.fr/ouiautraindenuit/ blog/061220/l-allemagne-propose-de-relancer8-trains-de-nuit-trans-europeens> 5. Oui au train de nuit. 2021. “Les Pays De L’Est Sont Moteurs De La Renaissance Des Trains De Nuit”[online]. Club De Mediapart. <https://blogs.mediapart.fr/ouiautraindenuit/ blog/180121/les-pays-de-l-est-sont-moteurs-dela-renaissance-des-trains-de-nuit>
Previously, I had the fabulous opportunity of traveling through Switzerland and Italy, between Basel and Milano as explained by the website Rail Europe: “Once in Italy, the train cuts through a corner of Piemonte with marvelous views of Lago Maggiore on the left before dropping gently down to the plains of Lombardia and Milano. All in all, a route with some good views of Alpine scenery, but few serious close encounters with the hills.”
VOICES - 25
reportage
Le të shkojmë qartazi oriental, Shijoj! A keni menduar apo ëndërruar ndonjëherë të hipni në një tren për të arritur zonat më të mëdha, rajone ekzotike, duke shkuar deri në fund të botës? Le të kthehemi pas në kohë përpara epokës së artë të aviacionit. Duket sikur mbase ishte më e zakonshme në këto ditë të përgatiteshe për një udhëtim që do të zgjaste disa ditë me radhë. A jeni të gatshëm të merrni një vështrim të shkurtër të hekurudhave brenda natës? Pra, gati… Shkojmë!
26 - VOICES
reportazh
L
e të fillojmë si një parathënie me një tren me lidhje të veçantë, në një farë mënyre flamurtarja e hekurudhave: Orient-Expresi i mirënjohur. Ky tren luksoz, tërheqës për krimin, është në një farë mënyre kuintesenca, simboli themelor i udhëtimit të trenave në distanca të gjata me një atmosferë të mbushur me mister. Këtu, ne po flasim për llojin e aventurës të klasit të parë. A nuk jeni të etur të bëheni Herkul Poiroti i ri dhe të hyni brenda në atmosferën misterioze të romanit Vrasja në Orient Expres e shkruar nga autorja e talentuar Agata Kristi (Agatha Christie)? Faqja e uebit Njeriu në sediljen 61 (The man in seat 61) na ndriçon me njohuri të thelluara, si: “Më 12 Dhjetor 2009, treni me dhoma gjumi EuroNight 469 Orient Expres u largua nga Strasburgu gjatë rrugës së tij të fundit të natës për në Vjenë dhe më 13 Dhjetor emri Orient Expres u zhduk nga oraret zyrtare evropiane pas 126 vjetësh.” Pastaj, çuditërisht mësojmë përmes të njëjtit burim një informacion mahnitës të cituar më poshtë: “Vrasja në Orient Expres e Agata Kristi nuk zhvillohet në Orient Expres, zhvillohet në Simplon Orient Expres. Nga vitet 1920 dhe 1930, ekzistonte një rrjet i tërë i ndërlidhur i trenave të Kompanisë Wagons-Lits me Orient Expres si pjesë e emrit të tyre përveç vetë Orient Expresit. Orient Expresi ka pasur gjithmonë intenerarin nga Paris Gare de l’Est përmes München - Mynih, Wien - Vjenë & Budapest, ndërsa Simplon Orient Expres filloi të funksionojë në Prill 1919, duke marrë një rrugë Jugore nga Calais dhe Paris Gare de Lyon për Milano, Venezia, Trieste, Zagreb, Београд - Beograd, София Sofje dhe Stamboll, me një pjesë për Αθήνα - Athinë. Në vitet 1920 dhe 1930, Simplon Orient Expres lidhte Calais, Paris dhe Stamboll çdo ditë, ndërsa Orient Expresi (i thjeshtë) mbante vagone për Paris-Stamboll vetëm tre herë në javë, edhe pse Orient dhe Simplon Orient do të kishin qenë një tren i kombinuar në lindje të Beogradit.” (Njeriu në sediljen 61) Ky udhëtim prapa në kohë mund të vihet në perspektivë nga ringjallja e kohëve të fundit e trenave brenda natës në Evropë, siç trajtohet në disa postime të blogut Mediapart Oui au train de nuit. Për shembull, Gjermania kohët e fundit prezantoi iniciativën “Trans-Europ-Express 2.0”;.
Në të vërtetë, Austria kryesoi këtë valë baticë në rimbushjen e këtij mjeti transporti, përmes strategjive të zbatuara nga Österreichische Bundesbahnen. Franca dhe Zvicra gjithashtu po marrin pjesë në këtë iniciativë. Nismat për të ardhmen e afërt tani janë dizenjuar për të lidhur drejtpërdrejt Parisin dhe Zagrebin. A mund ta imagjinosh? Ju filloni udhëtimin tuaj në plus belle ville du monde (qyteti më i bukur në të gjithë botën) për ta përfunduar atë në Ballkanin e mrekullueshëm Perëndimor. A nuk është vërtet mahnitëse? Besoj se të qenit në lëvizje ju lejon të fitoni një perspektivë të re në jetën tuaj të përditshme. Kjo hapësirë e re e favorshme për të menduarin dhe për kontemplimin patjetër që ju ofron një pamje të freskët dhe të thellë në jetën tuaj të përditshme. Për më tepër, më duket vërtet mjaft interesante të kalosh kufijtë nëpërmjet hekurudhave. Sipas mendimit tim, udhëtimi i tillë demostron bukurinë e kapërcimit të sfidave të vendosura, nga bashkëpunimi midis kulturave të ndryshme të punës, secila me veçoritë e tyre. Shfrytëzimi i pasurisë dhe potencialit të ndërlidhjes së njerëzve përtej shtetësisë së tyre është me siguri një objektivë të cilën duhet të përpiqemi ta arrijmë me përkushtim maksimal. Për shembull, nuk mendoni se është ndopak magjepsëse dhe e mrekullueshme të hipni në një tren ose në Paris ose Nice për të përfunduar me njëfarë pike në Москва - Moskë? Gjithashtu, është shumë e kënaqshme të shfrytëzosh potencialin e ofruar nga bileta e Semestrit që vjen me regjistrimin e studentëve në GeorgAugust-Universität Göttingen, me vendndodhje në Niedersachsen (Gjermani).
Para këtij udhëtimi, pata mundësinë të udhëtoja nga Edinburgu në Malag, porta për në Ishullin Skye. Ky udhëtim në natyrën e egër skoceze ju ofron një vizion tjetër të Mbretërisë së bukur të Bashkuar. Pra, me pak fjalë, siç themi në qendër të qytetit të Скопје - Shkupit: Уживај (pa shqetësime dhe kënaquni)!
Jules Striffler Përktheu: Ejona Limanaj - Fotonga Johannes Rapprich on Pexels - Fotonga Finn Pietsch on Pexels 1.Raileurope.com. 2021. Basel To Milan By Train | Buy Tickets From £33.00 | Rail Europe. [online] Available at: <https://www.raileurope. com/en/destinations/basel-milan-train> 2. Editors, Encyclopedia Britannica. 2021. Orient-Express | Train. [online] Available at: <https://www.britannica.com/topic/OrientExpress> 3. Smith, M., 2021. A History Of The Orient Express - The Truth Behind The Legend.... [online] Seat61.com. Available at: <https:// www.seat61.com/history-of-the-orientexpress.htm> 4.Ouiautraindenuit Les trains de nuit : une mobilité d’avenir, 2020. L’Allemagne Propose De Relancer 8 Trains De Nuit Trans-Européens. [online] Club de Mediapart. Available at: <https://blogs.mediapart.fr/ouiautraindenuit/ blog/061220/l-allemagne-propose-de-relancer8-trains-de-nuit-trans-europeens> 5. Oui au train de nuit. 2021. “Les Pays De L’Est Sont Moteurs De La Renaissance Des Trains De Nuit”[online]. Club De Mediapart. <https://blogs.mediapart.fr/ouiautraindenuit/ blog/180121/les-pays-de-l-est-sont-moteurs-dela-renaissance-des-trains-de-nuit>
Më parë, pata mundësinë përrallore të udhëtoja përmes Zvicrës dhe Italisë, midis Bazelit dhe Milanos siç shpjegohet nga faqja e internetit Rail Europe: «Sapo në Itali, treni përshkon një cep të Piemont me pamje të mrekullueshme të Lago Maggiore në të majtë, para se të bjerë butë poshtë në fushat e Lombardisë dhe Milano. Në tërësi, një rrugë me disa pamje të mira të peizazheve alpine, por dhe pak kalime serioze të afërta me kodrat.”
VOICES - 27
Јулијана Но
topic of the month
„Уметноста не е одвоена од општеството, таа го рефлектира општеството” Бразилската уметничка продолжува да шокира со својата работа - овој пат со вулва од 33 метри во рид. Уште еднаш, Дива изнесува стари рани на дебата, но во многу поголем обем. Во време кога феминизмот, трансексуалноста, колонијализмот и абортусот се редовно отворени дискусии (ова последно се должи на неодамнешната легализација на Аргентина), „Воисес“ разговараше со Нотари за раните во Дива и за нејзината работа.
28 - VOICES
отари
тема на месецот
Како беше Дива родена?
Т
риесет и триметарска вулва во еден рид може да биде повеќе отколку она за што е подготвен светот. Инаугуриран на последниот ден од 2020 година, Дива е најновото дело на бразилската уметничка, Јулијана Нотари. Единаесет месеци напорна работа и повеќе од 20 мажи кои работеа на проектот ја овозможија полемичката скулптура скулптура што е повеќе рана отколку вулва и сè уште шокира поради карактеристиката поврзана со сексуалноста. „Тоа е трауматско прашање“, вели Нотари за „Воисес“. „Мојата работа не е онаа феминистичка работа која има критика на културата, на политиката на поактивен начин - таа се занимава и со овие трауми, овие раскинувања, овие прашања“, продолжува. „Дива отвори неколку рани и во нив е прашањето за жената“.
Сепак, Нотари сè уште не е задоволна. „Треба да биде поотворено, поранливо, затоа што сега линијата е многу центрирана, темнината, особено од далеку кога ќе ги видите сликите. Јас дури и немав време да ги видам сликите од далеку, тоа беше многу ненадејно “, објаснува уметничката која веќе се навикна да работа со непријатни теми и табуа, но не го очекуваше сето ова внимание. Дива веќе беше присутна во другите настапи на Нотари, но се здоби со нова димензија заради Усина де Арт - приватен проект во Ресифе за ревитализација на областа позната по производство на шеќерна трска и алкохол (а со тоа и за ропство), уште на времето. „Монокултурата на шеќерна трска е рана, силување на земјата“, вели Нотари за овој „насилен“ процес што бара палење на земјата за да може да се бере трската. „Тоа е место со многу историја, многу црнци пролеаја крв таму - тоа е тежината на патријархатот, на покорните жени, насилството таму е многу големо“, споделува уметничката.
Оваа карактеристичната слика на Нотари е присутна и во Спалта-ме (и изведбата и интервенцијата) и Амаумас. За последната изведба, уметничката ја собирала своја менструална крв девет месеци и настапи во едно од најголемите дрвја во Амазонија, Самана, која „многумина ја сметаат за мајка на шумата“ и дрвото „што ја прави врската помеѓу рајот и земја “- свето дрво. Следниот ден, Нотари се врати таму и го извади сето тоа. „Ја ритуализирав изведбата на д-р Дива“, објаснува уметникот. „Внатре ставив малку семе и предмет од моето семејство што минуваше кај жените низ генерации“. Уште од првата изведба наречена д-р Дива за која Нотари се облекува „во бело, како аскетски лекар, претставник на биомедицина“. „Јас го направив овој перформанс на sидови, во галерии, во музеи и ја направив истата фигура, оваа рана/вулва која е повеќе рана отколку вулва, бидејќи е раната што го носи целото прашање на насилство, прашањето за патријархатот во нашата историја , доминација на женските тела “, вели Нотари. Да се стори ова со чекан беше агресија, насилство, како да се силува таа архитектура, како да е некако тело на жената “. После тоа и многу графички, уметникот ќе го искапеше со крв од бик, ќе го бутнеше спекулумот во ѕидот и ќе го оставеше така. Со повеќе од 20 години „уметнички пат“, Јулијана Нотари, сега 45-годишна, секогаш се занимаваше со непријатни проблеми, „желби, табуа“. Крвта, косата, депилацијата честопати учествуваат во изведбите на Нотари. „На почетокот на мојата кариера користев многу коса, поминав месеци собирајќи ја во неколку фризери овде во мојот град, Ресифе“, споделува уметничката што направи „топчиња за коса, со бела коса од постари луѓе, руси, црни“. „Косата генерираше многу одвратност кај луѓето - додека е во телото, тоа е нормално, но кога ќе излезе се претвора во одвратност, тоа е табу“, заклучува. Дива беше резултат на сето ова комбинирано: и оваа лична „карактеристика како уметник да се занимава со овој материјал, со желбите што луѓето се обидуваат да ги закопаат“ и пронаоѓањето на повеќе од 20 гинеколошки спекулации (изум на Mar. Мерион Симс кој и самата е исто така рана), со натпис на гинекологот кому му припаѓаше, д-р Дива.
VOICES - 29
topic of the month
Раните од Дива Нотари признава дека не очекувала толку многу дебата и внимание поради Дива, но верува дека тоа било „добар процес и дискусија“. На почетокот, уметничката ги следела коментарите и критиките, но кога стана вирален, Нотари не можела да постигне. „Вниманието беше дури и повеќе отколку што замислував - стигна и до претседателот, кој е најголемиот гној на таа рана, диктатурата немаше поправка“, се буни Нотари. „Во Бразил живееме момент на голема поларизација“, признава Нотари. „Тие не можат да ги видат другите, тоа се само тие, оние бели, овластени мажи кои сакаат повеќе богатство и кои немаат човечност“, продолжува, повикувајќи се на жените како „оној друг начин на живот што тие мажи не го сакаат“ . Сепак, мажите не се единствените кои ја критикуваат Дива. „Тоа беше нешто што многу ме импресионираше - ние жените имаме уште многу работа пред нас, дури и повеќе отколку што замислував“, признава уметничката. Гледајќи жени со „многу омраза“, чувствувајќи ја „2000-годишната патријархија“ ја натера Нотари да сфати дека ќе биде потребно подолго време за да се подобрат работите. „Тоа е внатре во жените, тоа е внатре во мажите и тоа е деконструкција што мора да се прави цело време“. Колонијализмот може да се смета за сличен. „Немаше аболиција, црните немаа пристап до аграрна реформа, немаа пристап до социјални добра, ништо - тие беа фрлени по своја среќа и ги создаде
30 - VOICES
фавелите “, објаснува уметникот. Последиците од ова траат до денес, со тоа што црнците вршат „помалку платена работа, субалтерна, несигурна работа“. Некои од најсилните критики беа заради слика што Нотари ја објави. На фотографијата се гледа Нотари пред скулптурата додека во позадина работат конструкторите со темна кожа.
“
Тие не можат да ги видат другите, тоа се само тие, оние бели, овластени мажи кои сакаат повеќе богатство и кои немаат човечност. Јулијана Нотари
уметник
„Структурно е - таа фотографија покажува структурен расизам“, признава Нотари, објаснувајќи дека не размислувала како ќе се согледа сликата или што ќе покаже. „Тоа е структурен расизам што поминува низ сè. И уметноста не е засебна од општеството, уметноста го рефлектира општеството “, вели уметничката. „Монументално прашање за правење големи работи“ што „не сака пукнатини, дупки, анус, вагина и сè што е поврзано со
хомосексуалци, транс, жени“ е начинот на кој Нотари гледа на фалоцентризмот. „И јас го правев движењето голема работа“, вели бразилската уметничка. Сепак, делото на Нотари „исто така водеше дијалог со пејзажот, со Гаја, со уништената Мајка Земја“. Некои критичари истакнаа дека скулптурата е лоша за околината, за шумата, но Нотари уверува дека природата била земена предвид при изградбата на Дива. Почвата е многу слаба, избраните материјали не и штетат на земјата и има и систем за одводнување на водата што влегува во скулптурата. „Кога ќе ја проширите својата визија, гледате дека монументалноста е неопходна за работата да опфати други слоеви. И ова е едно од обвинувањата, дека монументалноста на Дива го зајакнува бинаризмот на мажот / жената, за прашањето за сексот “, објаснува уметникот кој, сепак, не ги заборава другите сексуалности само затоа што ја зголемува вулвата. „Не сакам да ја поништам транс-жената затоа што нема вагина, не, се работи за додавање“, се брани уметникот кој гледа „женствено како неколку женствености“ Како и да е, критичарите поврзани со трансфобијата и помогнаа на Нотари да влезе подлабоко на оваа тема. „Дивата, исто така, ме учи на многу работи, и многу е добро кога ќе почнете да учите од вашата работа тогаш има смисла“, се одразува истовремено охрабрувајќи ги транс-уметниците да влезат во уметничкиот свет и да направат да се слушнати од светот.
Руtе Кардосо Превод: Маја Николиќ
С
тема на месецот
СИМБЕБЕКОС „Претставата е она што се случува таму, во тој момент, и преку телото се дава - поддршката е телото. Во нашето општество се гледа како нешто помалку важно, не се сфаќа сериозно колку што треба да се сфати сериозно. За да ја видите потенцијата на телото како трансформирачка моќ, како сила е многу важна, тоа е од суштинско значење. И достигнувањето на нејзините граници е исто така многу важно. На пример, болка. Болката сама по себе не ме интересира. На пример, претставата што ја работам со стаклото - мојата цел не е да се сечам. Сакам да поминам неповредена, да можам да ја преминам патеката далеку од опасноста. Ако се исечам, добро е, сè уште се обидувам да ги ставам чашите настрана, но целта не е да стапам директно на стаклото - не ме интересира болката поради самата болка, туку поради другите состојби на свест, други состојби на знаење што може да ги донесе преку телото “.
МИМОСО
„Мојата работа има одредено насилство. Пример за тоа е делото со биволот, кој ме влече гола на островот Мараџо. Многу од мојата работа ја сработив и продолжувам да работам таму во Амазон, во Пара. Постои ова прашање на насилство, постои оваа силна врска помеѓу природата и културата. Но, тука е суровоста, оваа суровост на природата, така што и јас сакам да се справам со неа. Умираме, ќе нè јадат микроби и јас се справувам со овие проблеми на смртта и животот. Смртта е табу во нашето општество. Случајно, во оваа изведба, открив дека овој бивол ќе се кастрира. Тогаш решив да ја вметнам таа кастрација во изведбата, па ја снимив кастрацијата
на животното и решив да го изедам неговиот тестис, суров, токму така. И беше ужасно, веќе имавме 2 дена снимање, мојот задник беше црвен, не седев исправенa скоро еден месец, но најлошото беше пред да дојде. Му реков на тимот, тие беа некако шокирани. Биволот бил кастриран без анестезија. Тие не даваат анестезија во неколку фарми тука - тие мислат дека животното не чувствува болка. И со години не јадев месо. Тоа беше траума, тоа беше смрт и ја ритуализирав таа смрт, со нетрпение го изедов тестисот. Ако тоа требаше да се случи, таа фаталност, барем таа енергија дојде кај мене “.
Фотографии од juliananotari.com
VOICES - 31
poetry
една Мирна ноќ
во јануари 03:13h 13/01/21 Секаде истото го гледам, слушам, сите велат: ,,Сврти нова страна, за Нова година!” Го прават сето тоа да изгледа многу гламурозно. Со нивните буквални први страници во нови тетратки, први страници од нови книги, чисти простори, без метежот што го создаваат новогодишните украси. Можеби тоа му треба на светот, Кој, се чини, е подготвен на тоа. Но, јас не сум. Премногу влечам со мене, а тоа ме влече надолу. Се обидувам да го исфрлам, Бог знае, колку многу овде секојдневно пишувам. Желна сум и некоја торта да испечам. Собата да си ја средам. Нова композиција да научам. Поинаква книга да прочитам. Нешто поинакво да сплетам. Некој текст со вредност, по можност, да напишам.. Со оние на кои често помислувам - да се слушнам, да им пишам... Но, не можам.
32 -- VOICES VOICES
поезија Рацеве врзани ми се. Пред очиве како филтер да имам. Ништо не можам да видам без да се помачам. Моето срце веќе не прима. Јасно е. Мојот чајник затворен е. Сè што излегува од него - насила е. Освен ова. Има многу за што да зборува срцево мое. Ама нема кому. Сите сакаат само да земат тоа што можат и се надеваат дека ќе се поклопи со тоа што им треба. На никој не му е гајле за моето срце, за светот, неговата приказна небитна е... Тоа за гладните со клети судбини плаче. За децата наши се плаши. За изгубеното детство насамо си тажи. Среќата која него го одмина вешто само ја бара. Се прашува зошто ние луѓето сме вакви, страшни. На умрените им се радува повеќе отколку на живи. Нивните приказни ги замислува без доказ за тоа дали луѓе биле, зад зенициве на оково, зад леќите на апаратот. Но, дури ни тие не се доволни за долго на катастрофалноста во уште покатастрофалниот свет да заборави.. И еве, речиси 3 по полноќ ќе да е, да спијам не можам, абе ајде... Но, и покрај сè, верувам во утре. Утре е само уште еден ден, нов ден.. Некое утре може ќе е мојот ден.
Дафина ,,Даффне” Веселиноска VOICES -- 33 VOICES
поезија
Сеќавање на љубовта Н
оќта штом тивко ќе падне и езерските ѕвезди ќе светнат, сите мои мечти до него ќе летнат. Пловат и го потсетуваат на нас, длабоко тонат и бараат слобода и спас. Пловат низ езерото на солзи и испишуваат спомени за една љубов силна, за една прегратка заборавена милна. Тонат во длабочината на езерските води тонат низ езерските спомените болни, тонат во сеќавањата уморни. И така секоја охридска ноќ тажна дава надеж голема лажна, надеж за љубов со среќен крај надеж за љубов полна со сјај. Љубов која живее во нашите срца полни со љубов која боли, и надеж што силно моли. Зарем не те боли секое сеќавање на нас? Зарем не го слушаш моето викање без глас? Ги заборави сите наши спомени ги заборави сите наши ноќи кои тивко се смеат, и брановите кои на нашата љубов играат и пеат. Но, останаа охридските сеќавања да молчат и плачат. за една тажна љубов од која само тага и болка зрачат.
Симона Паскоска Photo by Kiko Temelkov on Unsplash Struga, Macedonia
34 - VOICES
What you are reading right now, is a magazine created by local and international volunteers. VOICES team is constantly expanding, and welcoming new writers and translators. You can work with us online, from anywhere in the world! Contact us via e-mail: vcs.sending@gmail.com
Write
We are publishing articles and poetry from several writers around the world. You can write about anything - except politics. We will help you to widen your skills and create interesting content!
Translate
VOICES magazine is located in Skopje, Macedonia, so our goal is to provide content in English, Macedonian and Albanian. Volunteer translators between these languages are more than welcome!
Share Art
Are you a photographer or an artist? We want to share the work of young people and encourage others with their art. Share your photos, paintings, graphic designs etc. with us and we can publish them in the magazine.
Read
Read inspiring stories and reportages from our volunteer writers, learn something new, widen your horizon of opinions and travel the world with us!
www
vcs.skopje
www.voiceskopje.org VOICESmkd
vcs.sending@gmail.com issuu.com/vcsvoices
contact_vcs
Strajk kobiet To the brave,to the bold to all of you
