VOICES
September 2016
Magazine for all young people in Macedonia
English - Makedonski - Shqip
Editorial
Hello everyone! This month we will have as main topic: EVS! In this edition, we offer you to learn about EVS (European Voluntary Service), аs a unique opportunity to come into contact with cultures different from your own and to acquire new skills and abilities useful for your personal and professional growth. Besides, you will find out more about `YES` project, which was implemented in the framework of the Erasmus Plus Programme. In this edition of the VOICES magazine you can enjoy some article about Erasmus +, summer classes and something about lifestyle. Enjoy it! Tugce Tezdiyar
Здраво на сите! Во овој месец главна тема ни е ЕВС! Во ова издание, ви нудиме можност да научите повеќе за ЕВС (Европски Волонтерски сервис), како уникатна можност да стапите во контакт со култури поразлични од сопствената и да се стекнете со нови вештини и знаења кои се корисни за индивидуалниот и професионалниот развој. Исто така, ќе дознаете повеќе и за `YES` проектот, имплементиран во рамките на Еразмус Плус Програмата. Во ова издание на ВОИСЕС можете да прочитате уште по некоја статија за Еразмус +, летните школи и нешто повеќе за различни стилови на живеење. Уживајте! Туче Тездијар
2 - VOICES
Contents TOPIC OF THE MONTH 4
EVS Information
SPORT 30 Volley-ball’s unique benefits
Cyrielle
Bojana Stankovska
INTERVIEW 12
LIFESTYLE
Teona Mitevska - Part1
34
Summer Schools
ERASMUS+
36
Primatology
Igor Poptrajkov
14
Rebels went Sustainable
18
Youth Exchange “YES” in Sandanski
22
Goran’s Team
Elena Bogdanovska
Sanja Apostolska
Antonin Vallet
OPINION 40 Impressions of Youth Exchange Eva Zović
Trip in Karpati
Aleksandar Ristovski
CULTURE 26
Pivofest in Prilep Simona Danovska
VOICES TEAM: Ajruna Man Aleksandar Ristovski Ana Ilievska Ana-Marija Velinovska Anushka Cvetkovska Angela Gjekanovikj Anita Kirkovska Antonin Vallet Arbina Ajdar Bojana Stankovska Bujar Islami Cyrielle Lépine Danche Azmanova Dzvezda Mihajlova Elena Petrevska Eva Zović
Elena Bogdanovska Gjoko Vukanovski Goran Galabov Guilhem Cougouluegne Hristina Tanevska Ivana Angjelovska Ivana Dimitrievska Igor Pop Trajkov Kiril Dimitrovski Kristina Mitrovska Lazar Mikov Lirie Memeti Marina Tanevska Martina Dimevska Mihajlo Donev Milica Kaevska Milan Gjapikj Narcissa Dervichevikj
Nikola Peshevski Rushid Mahmud Sandra Ivanovska Simona Danovska Sokol Makolli Tamara Canevska Tamara Jovanovska Tijana Markovska Tugce Tezdiyar Zuhri Kamberi Sanja Apostolska
Production & Coordination: Nikola Stankovski Gjoko Vukanovski Ivana Angjelovska
Contact:
Volunteer Centre Skopje Emil Zola 3/2-3, 1000 Skopje Tel./Fax. +389 22 772 095 vcs_contact@yahoo.com www.vcs.org.mk
VOICES - 3
The European Voluntary Service
T
he European Voluntary Service (EVS) is an Erasmus + program, it offers the opportunity for young people to experience a mobility experience and commitment in a foreign country. It allows them to discover another culture and acquire useful skills for their future careers (like a new language, ...).
Specifically, EVS allows to commit and carry out missions in several sectors (socio-cultural activities, environement, youth information, assistance to people in difficulty, art and culture, sport, etc.) within association, municipalities, NGO, etc... Coaching before, during and after the EVS is provided by the structures involved in the project. At the end of the EVS certificate “Youthpass� is delivered. This is a document created by the European Union to develop their skills and gained experience. Conditions : - Be between 17 and 30 years. - No level of education, training or language is not required to participate in EVS, but it is better to have bases in English or in the language of the country. - Project duration: 2 to 12 months.
4 - VOICES
Where to go ?
Topic of the Month
Countries participating in the European Erasmus + program : - The 28 countries of the European Union: Austria, Belgium, Bulgaria, Croatia, Cyprus, Denmark, Estonia, France, Finland, Greece, Hungary, Ireland, Italy, Latvia, Lithuania, Luxembourg, Malta, Netherlands, Poland, Portugal, Czech Republic, Romania , United Kingdom, Slovakia, Slovenia and Sweden. - The countries of the European Area: Iceland, Lichtenstein, Norway with the exception of Switzerland. - The candidate countries for EU accession: Turkey and Macedonia. Some EVS projects take place in the “partners neighboring the EU” countries: Albania, Armenia, Azerbaijan, Belarus, Bosnia, Georgia, Kosovo, Moldova, Serbia, Russia, Ukraine, Liechtenstein, Norway, Algeria, Tunisia, Morocco, Egypt, Israel, Palestine and Lebanon. - There may be some EVS offers in the country “partners in the world” in Africa, Latin America and Asia. But these opportunities are very rare. Educational and financial assistance : EVS is a free program: your accommodation, transport, food, language courses, your pocket money (€ 50 to € 125 per month depending on the country) and your social protection are supported by home agencies. The subvention from the European Union is paid directly to the structure that coordinates the project. It must help to cover the costs of travel, accommodation, food and activities of the EVS project. How to go ? - First of all, young people should contact a sending organization. This is an organization accredited by the Macedonian National Agency which helps young people to find and build the EVS project. - To find all the EVS missions, go to: https://europa.eu/youth/volunteering/evs-organisation_en - Organizations dealing with administrative procedures and subvention application folder. Important : Six months are often necessary before the actual departure. It is strongly advised to start early.
VOICES - 5
Why participate in EVS ? - European Voluntary Service (EVS) is a life experience. - EVS allows young people to experience other cultures, meet new people from other countries. Young people discover and live an experience of active citizenship by being useful to others. - EVS is a true preparation for the integration into working life. By participating in EVS, young people gain many skills (learning a foreign language and many other skills (technical, social, civic ..) they can develop in their professional integration.
If you are interested in this program, you can come in the office of the VCS Association, we can help and advise you in your search for an EVS project.
Е
Volunteers Center of Skopje Emil Zola 3/2 - 3 1000 SKOPJE
Европски Волонтерски Сервис
вропскиот Волонтерски Сервис (ЕВС) е дел од Еразмус+ програма која на младите луѓе им ја нуди можноста за мобилно искуство, како и посветеност во некоја од државите во странство. Оваа програма им овозможува на младите да откријат нови култури, а воедно и да се здобијат со корисни вештини за нивните понатамошни кариери (на пример совладување нов јазик.. ). ЕВС особено им дава шанса на младите да се посветат и да извршуваат мисии во различни сектори (социокултурни активности, екологија, младинско информирање, помош за луѓето со потешкотии, уметност и култура, спорт и друго), во здруженија, општини, во невладини организации, итн. Пред започнувањето, додека трае ЕВС проектот, како и по завршувањето на истиот, се обезбедени обуки од страна на структурите инволвирани во проектот. На крајот на ЕВС програмата, се доделува сертификат на учесниците наречен „Youthpass“. Ова е документ кој го подготвува Европската Унија за здобиените вештини и искуства на волонтерите.
6 - VOICES
Тема на месецот Услови : - Учесниците треба да бидат на возраст од 17 до 30 години. - Не е потребно конкретно ниво на образование или тренинг, познавање на јазик не е задолжително, меѓутоа предност е да се има основно познавање на англиски јазик, или пак јазикот на државата во која ќе престојува. - Проектот може да трае од 2 до 12 месеци. Каде можеш да одиш ? - Во сите 28 држави членки на Европската Унија : Австрија, Белгија, Бугарија, Хрватска, Кипар, Данска, Естонија, Франција, Финска, Грција, Унгарија, Ирска, Италија, Латвија, Литванија, Луксембург, Малта, Холандија, Полска, Португалија, Чешка, Романија, Велика Британија, Словачка, Словенија и Шведска. - Државите од Европската област : Исланд, Лихтенштајн, Норвешка, со исклучок на Швајцарија. - Во земјите-кандидати за влез во Европската Унија : Турција и Македонија. Некои ЕВС проекти се одржуваат и во државите кои се „соседи и партнери на ЕУ“, а тоа се: Албанија, Ерменија, Азербејџан, Белорусија, Босна и Херцеговина, Грузија, Косово, Молдавија, Србија, Русија, Украина, Лихтенштајн, Норвешка, Алжир, Тунис, Мароко, Египет, Израел , Палестина и Либан. - Понекогаш може да има и ЕВС проекти во државите „партнери во светот“, односно во држави во Африка, Латинска Америка и Азија, меѓутоа истите се многу ретки. Образовна и финансиска поддршка : ЕВС е бесплатна програма: превозот, храната, сместувањето, курсевите за совладување на јазикот, џепарлакот (кој може да биде од 50 до 125 евра месечно, во зависност од државата), како и социјалната заштита се обезбедени од домашните агенции. Субвенциите од Европската Унија се директно платени до структурите кои го координираат проектот. Овие субвенции треба да помогнат за да се покријат патните трошоци, сместувањето, храната и активностите поврзани со ЕВС проектот. Како да се пријавиш? - Најпрвин, потребно е да се има контакт од организација која праќа ЕВС волонтери. Ова може да биде секоја организација која е акредитирана од страна на Македонската Национална Агенција која им помага на младите луѓе да најдат ЕВС проект. - За да ги најдете сите ЕВС проекти посетете ја страницата : https://europa.eu/youth/volunteering/evsorganisation_en
VOICES - 7
Напомена : Ве советуваме да започнете порано со подготовки. Најчесто се потребни шест месеци пред заминувањето. Зошто да учествуваш во ЕВС ? - Европскиот волонтерски сервис (ЕВС) е уникатно животно искуство. - ЕВС им дозволува на младите да се запознаат со различни култури, како и со нови луѓе од други држави. Младите луѓе откриваат и искусуваат како е да се биде активен граѓанин, преку тоа што се корисни за другите. - ЕВС е вистинска подготовка за интеграција во понатамошниот работен живот. Преку учество на ЕВС, младите се здобиваат со корисни вештини (како владеење на странски јазик и многу други технички, социјални и граѓански вештини), преку кои ја развиваат својата професионална интеграција. Ако сте заинтересирани за оваа програма, можете да ја посетите канцеларијата на Волонтерски Центар Скопје, каде ќе ве советуваме и ќе ви помогнеме во вашата потрага по ЕВС проект.
Волонтерски Центар Скопје Емил Зола 3/2 - 3 1000 СКОПЈЕ
Translated by Tamara Jovanovska
8 - VOICES
Topic of the Month
S
Shërbimi Vullnetar Europian
hërbimi Vullnetar Europian është program i Erasmus +, ofron mundësinë për njerëzit e rinjë që të marrin eksperiencë të qëndrueshme dhe përkushtim në shtet të huaj. I lejon ata që të zbulojnë kulturë tjetër dhe fitojnë aftësi të dobishme për karrierën e tyre të ardhshme (sikur një gjuhë e re, ...). Veçanërisht, SHVE lejon përkushtim dhe vazhdim të misioneve në disa sektorë (aktivitetet socio kulturore, mjedisore, informata për të rinjë, asistim tek njerëzit me vështirësi, art dhe kulturë, sport, etj.) mbrenda shoqërisë, komunave, OJQ, etj. Trajnimi përpara, gjatë dhe pas SHVE është i siguruar nga strukturat të përfshira në projekt. Në fund të SHVE certifikata “Youthpass” dorëzohet. Ky është një dokument i krijuar nga Unioni Europian për të zhvilluar aftësitë e tyre dhe eksperiencën e fituar. Kushtet : - Të jetë mes 17 dhe 30 vjetëve. - Asnjë nivel i edukimit, trajnimit apo gjuhës nuk kërkohet për të marrë pjesë në SHVE, por është më mirë të ketë njohuri bazë të gjuhës angleze apo të gjuhës së vendit . - Koha e projektit: 2 deri në 12 muaj. Ku të shkohet ? Shtetet pjesëmarrëse në programin Europian Erasmus+ - 28 Shtetet e Unionit Europian: Austria, Belgjika, Bullgaria, Kroacia, Qipro, Danimarka, Estonia, Franca, Finlanda, Greqia, Hungaria, Irlanda, Italia, Letonia, Lituania, Luksemburgu, Malta, Holanda, Polonia, Portugalia, Republika Ceke, Rumania, Mbretëria e Bashkuar, Sllovakia, Slovenia dhe Suedia. - Shtetet e rajonit Europian : Islanda, Lihtenshtajni, Norvegjia me përjashtim të Zvicrës. Shtetet kandidate për hyrje në UE: Turqia dhe Maqedonia. - Disa projekte të SHVE bëjnë pjesë tek “fqinjët partner të UE” shtetet : Shqipëria, Armenia, Azerbejgjani, Bjelorusia, Bosnja, Gjeorgjia, Kosova, Moldavia, Serbia, Rusia, Ukraina, Lihtenshtajni, Norvegjia, Algjeria, Tunizia, Maroko, Egjipti, Israeli, Palestina dhe Lebanoni. Mund që të ketë disa SHVE oferta tek shtetet “partnere në botë” në Afrikë, Amerikën Latine dhe Azi. Por këto rastë janë të ralla. Asistimi edukativ dhe financiar : SHVE është program falas: akomodimi juaj, transporti, ushqimi, kurset e gjuhës, të hollat e xhepit (€ 50 deri € 125 për muaj varësisht prej shtetit) dhe mbrojtja sociale janë të mbështetura nga agjensionet vendase. Subvencioni nga Unioni Europian paguhet direkt tek strukturat që koordinojnë projektin. Duhej që të ndihmonte
VOICES - 9
çmimin e udhëtimit, akomodimin, ushqimin dhe aktivitetet e SHVE projektit. SI të shkohet ? - Së pari të rinjët duhet kontaktuar organizatën dërguese. Kjo është organizatë e akredituar nga Agjencioni Nacional i Maqedonisë që ndihmon të rinjët për të gjetur dhe ndërtuar SHVE projekte. - Për të gjetur misone të SHVE, shko tek : https://europa.eu/youth/volunteering/evs-organisation_en - Organizata që kanë të bëjnë me procedura administrative dhe skedarë të aplikacioneve për subvencion. E rëndësishme: Shpesh nevoiten 6 muaj deri në kohën e largimit. Është fuqishëm e këshilluar që të filloni sa më herët. Pse të merrni pjesë në SHVE ? - Shërbimi Vullnetar Europian (SHVE) është eksperiencë jetësore. - SHVE lejon të rinjët që të marrin eksperienca në kultura tjera, të takohen me njerëz të ri nga shtete tjera. Të rinjët zbulojnë dhe jetojnë një eksperiencë të qytetarisë aktive duke qenë të dobishëm për të tjerët. - SHVE është përgatitje e vërtetë për tu integruar në jetën e punës. Duke marrë pjesë në SHVE, të rinjët fitojnë aftësi të ndryshme (duke mësuar një gjuhë të huaj dhe shumë aftësi tjera (teknike, sociale, civile..) që mund ti zhvillojnë tek integrimi i tyre professional. Nëse jeni të interesuar në këtë program, ju mund të vini tek zyrat e SHVE Asociaconi, ne mund të ndihmojmë dhe këshillojmë juve në kërkim të një SHVE projekti. Qendra e Vullnetarëve Shkup
Volunteers Center of Skopje Emil Zola 3/2 - 3 1000 SKOPJE
10 - VOICES
By Cyrielle
EVS Volunteers
Workshop Jewelry
Language Cafe Creative Workshop in School
Workshop on InDesign
Milkshake time with Shutka’s Children
VOICES - 11
One step into the Мacedonian cinema creation : Interview with Teona Strugar Mitevska
E
verybody says it is much easier in Europe to work on a co-production than a production. What is your opinion of this; what are the advantages or the disadvantages regarding this?
The way the European system of financing functions, is through co-productions, basically it is not possible to fully finance an author film in the country of origin, the only countries that can still do this are France and Germany and this is due to the size of their production, as far as I know every film there is financed between television, state money and regional money, for the rest of us, makers of author cinema it is very different, we heavily depend on state financing, the CNC of the EU countries, and no CNC finances fully the budget of a film, therefore the only option left is co-production. What do I think about it, I believe it is a great system, coproduction is what EU is all about, exchange of experiences, idea, way of telling a story and way of working, so I find it quite beautiful!
You are among the first in this region to work with some big international names like Victoria Abril (acteress), Alan Markoan (DoP), Agenes Godard(DOP). I think your education in NY at the Tish School of Arts helped you adjust to some very high profesional standards. Do you think that the filmmakers in this region should be better educated? It is difficult to make such a harsh judgment, who am I to say that filmmaker of the region needs to be better educated. It is my ambition that brought me to NYU Grad and I fought like a lioness to arrive there, I wanted to study cinema with the best and among the best. What I know now is that there are many ways of accumulating knowledge, not everyone has the opportunity to do what I did, but that doesn’t make you less. Someone could accumulate the same knowledge through books, the only and most important thing is curiosity, one must stay curious in acquiring knowledge about ones profession and the world, and today thanks to internet this is available to almost all. So that’s beautiful, what can one asks for more than creating a more just and democratic environment for all, and internet is part of it.
12 - VOICES
Interview You are from an artistic family. Did this help your career? In many cases in this region this was on the contary harmfull for the autor; in cases where the family functions in a form of a hyerarchy... My family functions in a very democratic way, every decision and every artistic work of each of us is discussed in the forum, the living room of our parent’s house and everyone has the right to state freely their opinion. It has been always like this for us, since I remember, since I was 5, so definitely this kind of treatment- treating everyone as equal has helped me too become the person/ artist I am today. I try to do the same with my son, I hope I can do as good as a job as my parents did. You speak of hierarchy with in the artistic family.... I believe this is a problem of the ego and especially the macho ego in our world. My father was and is the greatest feminist I know, all he ever did is transmit his knowledge and passions to me, us, and so did our mother.
In many instances you were a part of a multiculturalism. What doors did this open for you, and what did it close? Well I am a product multi-culturalism in many ways: my mother is Montenegrian, my father is Macedonian, my mother comes from a family of communists, my father from a family of old money; I grew up in Macedonia but lived a bigger time of my live in the USA, then France and now Belgium. I have learned many things along to way, mostly I have become more humble about who I am but also I have carried the heavy burden of being away, a foreigner wherever I am. Strangely this burden is slowly disappearing lately, and it comes from one simple fact: the happiness comes from inside and not from where you are. My son is French-MacedonianMontenegrian and Spanish, he is a true multicultural product of the world today and that is fascinating, he is the true multiculturalism of today.
By Igor Pop Trajkov VOICES - 13
ERASMUS REBELS WENT SUSTAINABLE
I
n my experience as a youth worker, team leader and educator the youngsters are very interesting and challenging target group to work with. Those “rebels”, maybe they are lacking an experience or knowledge but what impress me the most is their vision about the world trends, where it is going, in which direction and possible solutions and paths to get there. Also their energy is enormous: they can fall 100 times but always ready and motivated to stand up and move on. The ERASMUS+ program is an excellent opportunity to show them the way and enrich them with certain skills and competences to succeed. That`s why I enjoy working on a projects and youth exchanges based on non-formal education: there`s always a success story and happy faces going back home. And of course, the pleasure is mine to be a silent witness of that.
The latest such a story of my portfolio, as usually began in my organization-the Volunteers Centre Skopje. As a partner organization of a youth exchange in Serbia we are preparing the team that will represent the organization. This time the team is 6+1 participants, what`s more than usual meaning: more participants-more responsibility and team work to implement for us to be successful. But I don`t have a doubt at all in the choice of the participants, my organization always sends youngsters that give their best.
A short intro at the first meeting, preparations and trip logistic.Most of them have a little experience in projects although every single one is a new challenge, opportunity, completely new journey into someone else`s life and quest for knowledge. So we started it with Vanesa, Eleonora, Gala and Veljan waiting for Aleksandar and Marijana to join us there. We traveled through the capital of Serbia, Belgrade with a little sightseeing and team coffee breaks documented with snapshots, and then going south to reach our venue-Rudnik. It was a small place located in a mountain region with forests and impressive nature: just a right place for the topic of the project: Seeds for sustainable development. Warmly welcome of our hosts, RitamZdravljafrom Serbia and the things started to develop by getting to know the other teams from Bosnia and Herzegovina, Croatia, Romania and Portugal. The non-formal approach with ice breaking and name games again produced amazing results combined with some team work. It was obvious that this is a compact and highly motivated group of “rebels” ready to reply the objectives and deliver results in no time. And all the congratsfor the efforts to our facilitator Damirand his team who took the responsibility and lead the group throughout all the obstacles in the process. Team leader`s meetings, suggestions, shared responsibilities and safety measures were part of the daily routine to achieve successful group work. Alsofew city bound walk through the forest and the surrounding just to be aware how beautiful place we have visit as well as the benefits of the nature.
14 - VOICES
Erasmus + Divided in smaller groups we started to develop the ideas on the final outcomes: videos, handbooks and posters for the dissemination of the project. Every group worked hard to achieve the results even during the cultural visit of the nearby monastery Vracevsnicaand the city of GornjiMilanovac. So much beauty and impressions of this visit combined and related only with this people you met here. And a lot of pictures sealed with smiles and positive attitudes that maybe, someday, after many years will recall the mood and feelings we shared among us. Every night is an intercultural evening with traditions, food and beverages, music, presents and hugs, just to share once more the intercultural awareness we started from the beginning.
The departure day came more quickly than we expected. Everybody`s aware that has been a part of a very successful story that wants to be extended. But we leave it for some other time. It`s time for the rebels to go home and spread the word, the competences and skills to be sustainable. As I descend the stairs with the suitcases of my new friends for final goodbyes I notice the faces of my team mates waving goodbye. They are happy indeed. They got what they came for. I am really proud of them. And me?
I got inspired for another poem to write. It`s the only way such a beauty and feelings to be preserved forever. Author : Goran Galabov
VOICES - 15
В
ЕРАЗМУС БУНТОВНИЦИТЕ СТАНАА ОДРЖЛИВИ
о моето искуство во работата со млади, како тим лидер и едукатор младите луѓе се многу интересна и предизвикувачка таргет група за работа. На овие „бунтовници“ можеби им недостига искуството или знаење но она што ме импресионира е нивниот поглед на светските трендови, каде светот оди, во која насока, можните решенија како и патиштата како да се стигне до таму. Дури и нивната енергија е огромна: можат да се сопнат 100 пати, но секогаш се спремни и мотивирани да станат и продолжат понатаму. ЕРАЗМУС+ програмата е одлична можност да им се покаже патот и да ги збогатат нивните вештини на патот кон успехот. Затоа секогаш уживам да учествувам на проекти и младински размени базирани на неформалното образование: секогаш има успешна приказна и среќни лица што се враќаат дома. И секако, задоволството е мое да бидам само нем сведок на сето тоа. Последната таква приказна во моето искуство како и обично започна во мојата организација Волонтерскиот Центар Скопје. Како партнерска организација на младинска размена во Србија спремаме тим што ќе не претставува. Овој пат тимот брои 6+1, што е повеќе отколку вообичаено што значи повеќе учесници-повеќе одговорност и примена на тимска работа за успешно реализирање. Но јас воопшто не се сомневам во изборот на учесници, мојата организација секогаш испраќа учесници што даваат се од себе. Кратко запознавање на првиот состанок, подготовки и спремање за на пат. Повеќето од нив веќе имаат мало искуство со проекти но секој нареден е нов предизвик, нови можности, комплетно ново патување во нечиј туѓ живот и потрага по знаење. Па го започнуваме патувањето со Ванеса, Елеонора, Гала и Вељан во очекување Александар и Маријана да ни се придружат таму. Патуваме преку престолнината на Србија, Белград со малку разгледување на градот и тимски кафе паузи документирани со фотографии, а потоа продолжуваме на југ до нашето одредиште-Рудник. Тоа е мало местенце сместено во планински регион, со шуми и импресивна природа: одлично место во склад со темата на проектот: Семињата на одржливиот развој. Срдечно сме пречекани од нашите домаќини, Ритам здравља од Србија и работите почнуваат да се одвиваат со запознавање на останатите тимови од Босна и Херцеговина, Хрватска, Романија и Португалија. Неформалниот пристап на образование преку кршење на мразот и игри на имиња даваат извонредни резултати комбинирани
16 - VOICES
Еразмус + со малку тимска работа. Беше очигледно дека ова е компактна и високо мотивирана група на „бунтовници“ спремни да одговорат на задачите и да дадат очекувани резултати за кратко време. И многу пофалби за фасцилитатор Дамир и неговиот тим кој ја презеде одговорноста и ја пренесе групата низ сите препреки во процесот. Состаноци на тим лидерите, предлози, споделени задолженија и мерки на претпазливост беа секојдневие за да се постигне успешна работа на групата. Исто така неколку прошетки поврзани со градот и темата низ шумата и околината помогнаа да сфатиме во колку прекрасно место се наоѓаме и сите благодети на природата. Поделени во мали групи почнуваме да ги развиваме идеите за крајните резултати: видео, прирачник и постери за претставување на проектот. Секоја група работи напорно да ги постигне резултатите дури и за време на културолошката посета на блискиот манастир Враќевшница и Горни Милановац. Толку многу убавини и впечатоци поврзани само со овие луѓе што ги сретнавме овде. И многу слики запечатени со насмевки и позитивен став што можеби, некој ден, по многу години ќе го доловат расположението и чувствата што ги поделивме меѓусебно. И секоја вечер има интеркултурно претставување, традиции, со храна и пијалоци, музика, подароци и гушкања, за уште еднаш да ја споделиме свесноста за различни култури што ја започнавме уште на самиот старт.
Денот за заминување дојде побрзо отколку што очекувавме. Секој е свесен дека е дел од многу успешна приказна што би сакале да биде продолжена. Но тоа го оставаме за некои други времиња. Време е бунтовниците да се вратат дома, да ја раскажат приказната и споделат искуствата и вештините за одржливост. Како што се симнувам по скалите со торбите на моите нови пријатели за конечно збогување ги забележувам лицата на мојот тим како се поздравуваат. Среќни се, навистина. Тие го добија она за кое дојдоа овде. Навистина се гордеам со нив. А јас? Јас добив инспирација за нова песна да напишам. Па тоа е единствениот начин вакви убави работи и чувства да се зачуваат засекогаш. од Горан Галабов
VOICES - 17
Youth exchangesYouth European Strategy- YES!
A
t the beginning of September 2016 , we took part in the Youth Exchange YES (Youth European Strategy) organised by Balkan Youth Festival “The Balkan Youth”. It was a youth exchange with 56 young people from Bulgaria, Macedonia, Greece, Italy, Turkey, Romania and Spain. The project took place from 05.09.2016 to 12.09.2016 in Sandanski, Bulgaria. The aim of the project was to explore some new ways how dance can be involved in non-formal education. We spent an amazing time there with all of the participants. Here are some of our opinions and experiences: Elena Bogdanovska – During this project we learned a lot of things. The best experience for me was spending time with other 55 participants, exploring their cultures, their own way of thinking, sharing different kinds of opinions, learning some words and basic things about their languages and getting introduced to other types of dances as well. Аlso I was amazed about the dance tango and how many emotions it includes. I liked it a lot and after watching the others dancing it, I got a wish that I could dance it also. David Bogdanovski- The time that I spent in Sandanski was a huge life experience for me. We met a lot of new friends, we learned a lot of new dances like tango, hip hop, zumba. All of our time, we were together with the other participants, which were coming from other 7 countries and I have learned a lot of new things about them.
18 - VOICES
Erasmus + Elena Velickovska- By participating in the seminar YES- Youth European Strategy, we were introduced to the cultures and traditions of the people of different countries who were participating in the festival. Each day started with laughter and fun games,provided for mutual understanding and friendship, sharing knowledge and general concepts from other languages such as Romanian, Turkish, Spanish, Italian, Greek and Bulgarian. We had a traditional dinner which had a variety of food and beverages,celebrating the joys of each country separately. We visited the smallest city in Southwest Bulgaria which is about 440m above sea level and keeps the status “city “for historical reasons. Tatjana Georgievska - It was good time to be there. We have beautiful memories from this project, from which we also learned some new stuffs about other countries.I really enjoyed it because i learned new words on other languages, i learned new dances, I met new friends, taste traditonal food from other contries..I think this is the most wonderful opportunity thay can be given by volounteers organization. Marijan Cakalovski- The time I spent in Sandanski was one of the best experiences in my life. Hanging out with the other people, parties, activities, the games, a lot of fun in one place. My biggest impression were the concerts because from each country, each participant was dancing different type of dance, for example tango, salsa, hip hop, zumba, traditional dances. Even we had a chance to choose which of the dances we want to learn, and I chose hip hop. Except that, we had a chance to represent our country Macedonia, to prepare our traditional food and drink. The evening hours were full of fun, hanging out, parties, disco, meeting with other people with which we will stay good friends for sure. Nikola Dimovski- I took place in a lot of games,who helped me to get to know about other people cultures and languages. I took part in dancing workshop and learned a lot of dances dispite my own. I hade opportunity to show Macedonian culture and Macedonian food and Macedonian folkore costumes that a lot of other participants liked a lot. We showed a lot of communication skill and learn Italian,Spanish,Romanian and even Greek language. Angela Doninska- Seven days full of hanging out, fun and new experiences for me. It was my pleasure to be part of the YES project, a wonderful opportunity to learn something new like dancing and the culture of the other countries which were also part of the project. During this week i improved my english, and we were spending our free time with games in order to get know each other and exchange experiences.
Bojan Misevski- First of all i would like to thank to the Volunteer Center Skopje, which allow me to participate in this event. It was my honor that i was part of the Youth European Strategy, in which, except getting know the city of Sandanski, we met a lot of friends, places, cultures, traditions, languages, which helped me to improve and to gather huge experiences. Also thanks to the hosts who were hard working and welcomed us in the best way possible. Everyone who has a chance like this should accept it with out hesitating. Have a nice day! By Elena Bogdanovska
VOICES - 19
МЛАДИНСКА РАЗМЕНА Youth European Strategy – YES!
Н
а почетокот на Септември 2016, учествувавме во Youth Exchange YES (Youth European Strategy) организирано од Balkan Youth Festival “The Balkan Youth”. Тоа беше размена на млади, 56 млади луѓе од Бугарија, Македонија, Грција, Италија, Турција, Романија и Шпанија. Проектот траеше од 05.09.2016 до 12.09.2016 во Сандански, Бугарија. Целта на проектот беше да се откријат нови начини како танцувањето може да биде вклучено во неформалната едукација. Си поминавме прекрасно, со сите други учесници. Ова се нашите мислења и искуства: Елена Богдановска- Додека траеше овој проект ние научивме многу работи. Најдоброто искуство за мене беше поминување на времето со другите 55 учесници, истражувајќи ги нивните култури, нивниот начин на размислување, споделување на различни мислења, учење на нови зборови и општи работи на нивните јазици, a и запознавање на други видови танци. Исто така бев импресионирана за танцот Танго и колку емоциите се присутни. Многу ми се допадна и откако ги гледав другите како играат, и јас добив желба да танцувам исто така. Давид Богдановски- Времето кое што го поминав во Сандански беше огромно животно искуство за мене. Запознавме многу нови пријатели, научивме нови танци како Танго, хип хоп, зумба. Цело време бевме заедно со другите учесници, коишто доаѓаа од други 7 земји и јас научив многу нови работи за нив.
Елена Величковска - Со учеството на семинарот YES- Youth European Strategy, организиран од страна на Balkan Youth Festival “The Balkan Youth” се запознавме со културите и традициите на народите од различни држави кои учествуваа на фестивалот. Секој ден започнуваше со смеа и забава,игри предвидени за меѓусебно запознавање и дружење, разменување знаења, општи поими од другите јазици како: романски, турски, шпански, италијански, грчки и бугарски. Имавме традиционална вечера на која имаше различни храна и пијалоци кои ги одбележуваат убавините на секоја од државите посебно. Го посетивме и најмалиот град во Југозападна Бугарија кој е на околу 440м надморска височина и го задржува статусот град од историски причини.
20 - VOICES
Еразмус+ Татјана Георгиевска- Беше убаво да се биде таму. Имаме многу убави спомени од овој проект со кој воедно научивме многу работи за другите држави.Јас навистина уживав во ова бидејки научив нови зборови на други јазици, нови игри, запознав нови пријатели, ја пробавме традиционалната храна на другите држави.Јас мислам дека ова е најубавата можност која би можела да биде дадена од една ваква волонтерска организација. Маријан Чакаловски- Проводот во Cандански ми беше едно од најдобрите искуства во мојот животv. Дружбата со другите луѓе, забавите, активностите, друштвените игри, премногу забава на еwдно место. Најголем впечаток ми оставија концертите, бидејќи од секоја држава, секој преставник играше сосема различен танц како на пример танго, салса, хип-хоп,зумба, традиционални. Дури и имавме можност да бираме кој од танцовите сакаме да ги учиме, а јас избрав хип-хоп.Покрај тоа, имавме шанса да ја преставиме нашата татковина Македонија, да направиме наше традиционално јадење и пиење. Вечерните часови беа исполнети со многу дружење, забава, дискотеки, запознавање на други луѓе со кои што секако ќе останеме добри пријатели.
Никола Димовски- Игравме многу игри, низ кои научив за културата и јазикот на другите луѓе. Учествував во танцувачка работилница во која освен мојот научив и многу други интернационални танцови. Имав можност да ја презентирам Македонската култура, Македонската храна и секако Македонската народна носија при што имаше само позитивни реакции од другите учесници. Научивме многу изрази на Италијански, Шпански, Романски и Грчки јазик . Ангела Донинска- Седум дена исполнети со дружење, забава и нови искуства за мене. Задоволство ми беше што бев дел од YES проектот, прекрасна прилика да се научи нешто ново, како за танцувањето така и за културата на другите држави кои исто така беа дел од проектот. За оваа една недела го усовршив англискиот јазик, а слободното време го исполнувавме со игри со цел да се запознаеме и да размениме искуства.
Бојан Мишевски- Пред се сакам да се заблагодарам на волонтерската организација во Скопје, која ми овозможи да учествувам на еден ваков настан. Ми беше чест што бев дел од семинарот YES Young European Strategy, кој таму покрај градот Сандански, се запознавме и со многу пријатели, места, култури, традиции, јазици итн. со што ми овозможи надградување и стекнување на големо искуство. Исто така, благодарност до домаќините кои вложија голем труд и не пречекаа на најљубезен начин. Секој кој ќе има ваква шанса, нека ја прифати без размислување. Имајте убав ден. Автор: Елена Богдановска
VOICES - 21
Едно поинакво искуство
М
оето име е Александар Ристовски од Куманово и веќе три недели сум пораненешен ЕВС волонтер. Мојот ЕВС проект се одвиваше во градот Арад –Западна Романија каде што поминав 7 месеци неверојатно животно искуство па додека сеќавањата се уште свежи , а импресиите огоромни сакам да споделам една несекојдневна волонтерска авантура со читателите на магазинот “ VOICES” .
Како за почеток сакам да потенцирам дека Романија е една прекрасна и огромна земја .луѓето пријатни и услужливи и каде АвтостоП (hitchhiking) совршено функционира, па од таму почнуваат и завршуваат сите мои авантури и за неполни 4 месеци поминати 6500 километри автостоп. На мој прелог и покана до сите волонтери кои во тој момент беа присутни во Арад , а ги имаше преку шеесетина за тридневна авантура по прекрасните Карпати и искачување на највисокиот врв Молдовијану 2544 мнв храброст и интерест покажа само мојот драг другар и колега Луиџи од Италија.По кратки подготовки и следење на временска прогноза при крај на месец Јули тргнавме во нашата Карпатска авантура . Среда наутро со ранците и опремата на грб на периферијата на нашиот град домаќин започнавме со автостоп и требаше да поминеме околу 400 километри до нашата стартна точка за искачување . Уште на почетокот имавме среќа и со само две смените возила( камион и кола ) стигнавме во прекрасниот град Сибиу во подножјето на Карпатите препознатлив по отворите на крововите на куќите налик на човечки очи. Поминувајќи од еден до друг крај на градот за да продолжиме до нашата стартна точка градчето Викторија посетивме некои наши пријатели волонтери кои во тоа време имаа On Arrival тренинг во центарот на Сибиу. Како и сите волонтери почетници беа изненадени за нашиот подвиг и план и со неверување ни посакаа успех притоа не подзаскрбија со хотелска “гага’ храна.
22 - VOICES
Во приквечерито пристигнавме во скоро напуштеното сиромашно, некогаш рударско градче Викторија во подножјето на Карпатите каде што и го поставиме нашиот камп за да преноќиме.Барајки добро место за поставување на шаторите во дворот на една малтене напуштена викеница си најдовме и едно напуптено кутре со ке ја поделивме нашата вечера и како знак на благодарност цела ноќ будно не чуваше и реагираше на секое движење на животни околу нас.
Еразмус+
Во раните утрински часови по добро планинарски обележана (измаркирана)патека и доста калнива тргавме во непознато. Нашето куче не се делеше од нас . Си мислевме дека е напорно искачувањето и дека после некое време ке се откаже , ама тоа не се случи. Се надевавме дека по патот ке сретнеме други колеги планинари бидејќи одиме на врвот на Карпатите , атрактивна локација, но и тоа не се случи .После 8 часовно качување и уживање во прекрасните предели и пејсажи и совладување на висинска разлика од 1800 мнв пристигнавме до пл. дом Пограду на истоименото глечерско езеро на 2200 мнв.Кучето кое тодогаш доби и име “Mika” на Романски значи мало не се делеше од нас.Го поставивме нашиот камп во непосредна
близина на езерото и влеговме во планинарскиот дом кој беше полн со планинари од скоро сите делови на Европа.Стекнавме многу нови познанства и пријателства , искусни планинари од Полска, Холандија , Бугарија и мал дел Романци. Во разговор со нив заклучивме дека сите тие пристигнале од друга патека која е сигурно 5 пати полесна од нашава здравје за друг пат знам. Дружбата со нив продолжи , нормално со по две ,три (Ursus ) романски пива име во превод мечка. Утредента рано го оставивме кампот покрај езерото и тргнавме накај врвот Молдовјану. Требаше да совладаме околу 400 метри надморска висина што и не е многу ама имаше доста километри за поминавање , мораше да се обиколува поради недостапноста и дивината на теренот околу самиот врв.По прекрасни времески услови и пејсажи по 3 часа успејавме да го искачиме Молдовјану 2544 мнв. Секако дека Мика беше со нас цело време
VOICES - 23
. Се вративме до езерото го собравме нашиот камп и решивме да се суштаме до планината па до кај стигнеме пред стемнување ке поставиме камп. На спуштање по сосема друга патека наидовме на друг ПЛ дом на 1500 мнв опкружен со прекрасна борова шума и водотеци.Место како од соништата. Ги поставивме шаторите во непосредна близина и поминавме уште една прекрасна ноќ под ѕвезденото карпатско небо.Неопислива среќа, адреналин , задоволство и што уште не. Следното утро го продолживме спуштањето и по неполни 5 часа слеговме во Викторија каде се почестивме со по една ладна кригла пиво пред да започнеме со автостопирање. Ништо не беше завршено. Не чекаше уште 400 км неизвесност, а ние со крајни сили после 3 дена на огромните ,несекогаш гостопримливите Карпати. За среќа најдовме камион кој не донесе скоро до дома на само 40 км од нашиот Арад прекрасниот град Темишвар каде имаме другари волонтери кои не згрижија и обскрбија таа вечер. Нормално памти па врати волонтерски кодекс. За жал Мика моравме да ја оставиме.
24 - VOICES
Еразмус +
Ја оставивме во круг на една мала фабрика каде после раскажувањето на нашата приказна со кучето едниот од вработените вети дека ке ја земе дома и ке ја чува со задоволство.Хепи енд и за неа Се вративме дома живи здрави и пресреќни , јас после 10 дена ја повторив истата маршута со пријатели од Македонија , секако на Луиџи кој машки издржа првиот пат му беше доволно. Знам и верувам дека си текстов неможам да ги доволам сите моменти и внатрешни задоволства па можеби сликите во прилог ке ме дообјаснат. Совет : Доколку сте во размислување за вашиот прв долгорочен ЕВС поект а сте авантуристи и само негото е ваша граница ,Романија со сигурност е вашата дестинација . Со почит волонтер
Александар Ристовски
VOICES - 25
BEER FEST PRILEP
W
hen the summer is knocking on the windows everybody`s looking for a solution to deal with the daytime heat and the hot nights.I`m a type of person that wants to do it in nice company, with loud music and of course, quality beer. On a second thought, it would be better if you combine it with a good meal as well. And you imagine a backyard, green grass, shadows and domestic mood. But since I`m from Prilep, I think about the Beer Fest.Beer, barbeque, music, wonderful people and atmosphere.And so my smiley face starting from 14th till 17th July was in the center of Prilep enjoying in the beauty of this event. These 4 days every part of my city breaths deeply. Inhales the beauty, smiles, meetings and exhales happiness and fun. I enjoy in the spectrum of my possibilities and the new, different energy that embraces the streets makes every single step with unique rhythm. I “startup� my shoes and begin to surf the crowd. I rush to the nearest open bar to cool down my soul with tasty beer. And there are so many: Krali Marko, Skopsko, Macedonian beer, Zlaten Dab, Amstel, all you have to do is chose. And traditionally I chose the home made one: Zlaten Dab. Of course, you have to stand in line. Obviously I`m not the only thirsty soul in this heat. I don`t
26 - VOICES
Culture like waiting in line but this time I don`t mind it. I just observe around hoping to meet with my eyes someone that I know and that happens very often. Short talk, honest smile and eyes full of happiness, that`s something regular you experience. It`s not that you don`t carry the burden of life with you, it just that we have hidden it in the depths of our pockets and somehow we managed to enjoy such moments, here and now. And of course, the beer is here to help: toast for hope. of better tomorrow, in our health. So simple but so noble. I slowly make my way through the crowd to get to the main stage as the music is something you don`t want to miss. I notice Crossroad band on the stage, Macedonian band whose songs introduced us to the following: Conquering Lion, Tropico band, Hari Mata Hari, Bang la deks, Samostalnireferenti and many others. And just I asked “who`s gonna sing to me” there comes Karolina Gocheva with her albums Macedonian girl 1 and 2. Beauty! The whole crowd, from the youngest to the oldest, no matter of sex, religion and nationality sings in one voice. Different music styles and yet there was always a lot of people in front of the stage.
Positive flow of energy all around, laughter and people talking. No matter how much fun you have this can be exhausting so you tend to recover. That`s why you can see me together with my best friend rushing to the open bars again to taste something of the barbeque. It is even more delicious than it looks like. Every time I taste it I consider that there`s no better one than this local barbeque. The music is loud and still the people talk to each other. It is most common to hear different languages. People have come not only from Macedonia but from all around the world. You meet different people delighted from their experience here and you are proud because of that and smiling even louder. And only the people even the rain decided to visit us the third evening. A little bit refreshment, a little bit cold but nobody complained. On contrary, it made the people even more vivid. And like everything has its own end so and this four days adventure of ours. The band ParniValjak reminded us all that it’s the end of this year`s adventure. They sent us home with the desire for new reunion, same place another time. It was the end indeed, but only this year`s end. With enough motivation for the incoming summer heat we move on carrying the refreshment that occupied our souls.
Author: Симона Дановска
VOICES - 27
ПИВЦЕ ЗА ЖИВЦЕ: ПИВОФЕСТ ПРИЛЕП 2016
К
ога на прозорците чука летото,секој бара начин да се справи со попладневините горештини и врелите ноќи. Јас сум од оној тип на луѓе што сакаат да го прават тоа во убаво друштво,со гласна музика и секако,квалитетно пиво. А кога подобро ќе размислам,супер би било на сето ова да се додаде некое вкусно јадење. И секако веднаш помислувате на двор, убав тревник,сенки,домашна атмосфера.
Но јас, бидејќи сум од Прилеп, помислувам на Пиво фест. Пиво,скара,музика,прекрасни луѓе и одлична атмосфера. Па така моето насмеано лице од 14 до 17 јули беше во центарот на Прилеп уживајќи ги благодетите на овој настан. Овие четири дена секој дел на мојот убав град диши со полни гради.
28 - VOICES
Вдишува музика,насмевки,средби, а издишува среќа и забава. Јас уживам во спектарот на можности и новата, поразлична енергија која ги прегрнува улиците и прави секој чекор да има свој уникатен ритам. Ги ‘палам’ патиките и започнувам да се пробивам низ толпата. Брзам до најблискиот штанд да си ја изладам душата со вкусно,пенливо пиво. Ги има толку многу! Крали Марко,Скопско,Македонско Пиво,Златен даб,Амстел,но мора да се бира. А како што е ред,мора да се испочитува прво домашното пиво – Златен Даб. А исто како што е ред мора и да се почека. Очигледно не сум единствената на која душата и
Култура зажеднала на овие горештини. Не сум голем фан на долги редици, но овој пат не ми смета. Само шарам наоколу со надеж дека ќе ми се пресретне погледот со некој познат,што е речиси невозможно да не се случи. Кратки разговори,искрени насмевки и очи полни радост е нешто што често ќе го сретнете. И не дека не си го носиме товарот на живеењето со нас,само едноставно сме го скриле во длабочината на нашите џебови и некако успеваме да сме среќни само со овие моменти, овде и сега. И секако пивото секогаш е тука да помогне. Здравици со надеж за подобро утре,само за здравје.
Цел народ,од најмало до најстаро,без разлика на пол,вера,националност пее во ист глас. Различни стилови на музика,а сепак пред бината вриеше како во кошница. Позитивна енергија на сите страни,танцување, смеа и џагор. И колку што е забавно толку и те исцрпува,па гледаш да си ги вратиш силите.
Па затоа ме гледате мене,со најдобрата другарка под рака,како брзам кон штандовите да вкусам нешто од скарата. Уште повкусна од тоа што изгледа.Со секој нареден пат што вкусувам се повеќе се убедувам дека нема подобра скара од онаа во Прилеп. Музиката ечи,луѓето се обидуваат да разговараат. Да чуете различни дијалекти и јазици е многу вообичаено. Посетеност има не само од сите страни на Македонија,туку од сите страни на светот. Запознавате нови луѓе кои се воодушевени од она што го доживуваат,а вие се гордеете и уште посилно се смеете. И не само луѓето,дури и дождот реши да не посети третата вечер. Малку не освежи,малку ни застуди но никој не се пожали. Напротив,не размрда уште повеќе. И како што се има свој крај па така и оваа наша четиридневна авантура.Групата ParniValjak за крај не потсетија дека дојде крајот на овогодинешната авантура. Неиспратија со желба за повторна средба. На истото место,само различно време. Крај беше тоа,навистина,но крај за оваа година. Со нови сили за претстојните горештини,продолжуваме да ја носиме со себе ладовината на спомените кои се вселија во нашите души.
Толку едноставно,а толку благородно. Јас полека си пробивам пат низ толпата за да стигнам што поблиску до главната бина, зошто музиката е нешто што не смее да се пропушти. На сцената ги здогледувам Crossroad bend,македонски блуз бенд чии што мелодии полека не воведуваа во она што следеше: Conquering Lion,Tropico Bend,Hari Mata Hаri,Bang la Deks, SamostalniReferentiи уште многу други.И таман се запрашувам кој да ми запее ете ти ја Каролина Гочева,во изведба на нејзините албуми Македоско девојче 1 и 2. Милина!
Автор: Симона Дановска Translate from Macedonian : Goran Galabov VOICES - 29
VOLLEYBALL’S UNIQUE BENEFITS Many people describe volleyball as pretty simple, where the only thing to do is keep the ball off the ground. On the other hand, the seemingly easy game, is actually one of the most intelligent ones, where every touch of the ball needs to be planned in advance. Getting to know just the basic technical elements is enough to assure you of how hard volleyball is. However, I believe that the benefits of this sport are present in every point of view. IT FORMS THE PERSON COMPLETELY The list of reasons why volleyball is different than the other (team) sports is long. Above all, it’s entire influence is positive. Creativity and fast thinking are dominating. It develops the power of perception and improves coordination. The team work here is on a different, higher level, where everything happens in a short time and success mostly depends on the communication. Simply said, it means that volleyball forms and strengthens the body completely, both physically and mentally, and it also takes big part in the person’s socialization. IT IS PLAYED BY GUYS AND GIRLS As a volleyball player, I constantly get irritated by the delusion that volleyball is gentle, because it’s played by girls. Quite the contrary, like every collective sport, it is equally attractive in men’s and women’s competition. The outplay is crucial, the strength of the hit is additional attraction. In my opinion, the main reason for this superstition in our country is the small number of men’s volleyball clubs, as well as the low awareness. Although, in order to stay away of the criticisms, let this be a small
30 - VOICES
Sport encouragement to those who hesitate whether or not they should choose volleyball. Because it’s interesting, unpredictable, and it IS played by guys and girls. FUN IS GUARANTEED In basketball the target is to get the ball through the hoop, in handball and soccer, it is the goal that is targeted. The outsmarting in volleyball is exactly what makes it different than the rest of the team sports. Of course, every sport has its own level of difficulty. Here, to actually trick the opponent is fun, but not really easy target, at the same time. And without fun, sport is totally meaningless. All you need is a good company, a team in a good
mood and a desire to win, followed by fair play. So, as long as the weather is still pleasant, call your friends to the city beach and have a joyful afternoon playing beach volleyball. SMALLER CHANCES TO GET SERIOUS INJURIES It is well known that the injuries in sports are inevitable, and volleyball is not an exception. In this regard, the benefit is that the opponent players do not contact directly. That’s why this sport is most suitable for those who are not big fans of the rough ‘fight’ with their rival. Because, in those situations, the higher level of adrenalin can result with a larger number of serious injuries. But, in volleyball, that number is reduced to the minimum and the excess of energy or anger is released to the ball, not the players. The common injuries, like sprained ankle, jammed finger or some bruises, should not be a cause for concern. They make us stronger, or more careful.
By Bojana Stankovska
VOICES - 31
УНИКАТНИТЕ ПРЕДНОСТИ НА ОДБОЈКАТA Многумина ја опишуваат одбојката како прилично едноставна, каде само треба да се спречи топката да падне на земја. Од друга страна, пак, навидум лесната игра, всушност е една од најинтелигентните, така што секое играње со топката треба да е однапред испланирано. Доволно е да се запознаете со основните технички елементи за да се уверите во тежината на одбојката. Но и покрај тоа, верувам дека предностите на овој спорт се присутни во секој поглед. ЦЕЛОСНО ЈА ОФОРМУВА ЛИЧНОСТА Долга е листата на причините зошто одбојката е различна од другите (тимски) спортови. Пред сѐ, севкупното влијание е позитивно. Доминираат креативноста и брзото размислување. Се развива моќта на перцепција и се усовршува координацијата. Тимската игра овде е на поинаков, повисок степен, каде сѐ се одвива за кратко време и успехот зависи најмногу од меѓусебната комуникација. На кратко, тоа значи дека одбојката целосно го оформува и зајакнува телото, како физички така и психички, а исто така има и голем удел во социјализацијата личноста.
ОДБОЈКА ИГРААТ И МОМЦИ И ДЕВОЈКИ Како долгогодишна одбојкарка, постојано ме иритира заблудата дека одбојката е нежна, ја играат девојки. Напротив, како и секој колективен спорт,одбојката е подеднакво атрактивна и во машката и во женската конкуренција. Надигрувањето е клучно, а силината на ударот е дополнителна атракција. Сметам дека главна причина за ова суеверие кај нас е малиот број на машки одбојкарски клубови, како и слабата информираност. Сепак, критиките на страна, нека биде ова мало охрабрување на оние кои се двоумат дали да одберат одбојка. Затоа што е интересна, непредвидлива, и навистина ја играат и момци и девојки. ЗАБАВАТА Е ЗАГАРАНТИРАНА Во кошарката се цели кон кошот, во ракометот и фудбалот кон голот. Она што ја прави одбојката поинаква од останатите тимски игри е токму меѓусебното надмудрување. Секако, секој спорт сам по себе има одредена тежина. Овде, да се надитри противникот е истовремено
32 - VOICES
Спорт забавна,но и не толку лесна цел. А спорт без забава е сосема бесмислено. Сѐ што ви треба е добро друштво, расположена екипа и желба за победа, проследено со фер игра. Правилата и техниката се учат во секое време. Па, додека сѐ уште е пријатно времето, повикјте ги пријателите на градската плажа и поминете едно пријатно попладне со одбојка на плажа. ПОМАЛИ ШАНСИ ЗА ПОСЕРИОЗНИ ПОВРЕДИ Добро познато е дека во спортот неизбежни се и спортските повреди, па така и одбојката не е исклучок. Предноста во овој поглед е тоа што во неа нема директен контакт со противникот. Токму затоа, овој спорт е најпогоден за оние кои не се обожаватели на грубата борба со противничката екипа. Бидејќи, во тие ситуации, поголемото ниво на адреналин знае да резултира со поголем број на потешки повреди. Но во одбојката, таа бројка е сведена на минимум и вишокот на енергија, бесот или лутината се исфрлаат врз топката, а не врз играчите. Вообичаените повреди, како превиткан зглоб, набиен прст или по некоја модринка, не треба да бидат причина за загриженост. Затоа што тие нѐ прават поцврсти, или пак повнимателни.
Од Бојана Станковска
VOICES - 33
Summer Schools in Da Naucime
T
hose warm Julies and Augusts may be good for Macedonian wine making the country famous for it, but they sure are not helping people cope with suffocating summers. Have you simply wanted to just go abroad and come back once the weather has calmed down? Well, what if we told you that this is precisely what our 119 clients/friends thought of doing during the summer of 2016? In addition to that, they were accommodated in top destinations in Europe, such as Barcelona, Berlin, Reggio Calabria and Verona, while also studying the domestic language. One such month represents perfect opportunity for one to experience fully how it is like to live in one of these locations while deep-diving into local culture, appreciating the every-day life in the city, learning a new language, and enriching oneself by one extensive life experience of living abroad.
Educational center Da Naucime has long years of experience in organizing such courses abroad, and facilitating everything from the point when the traveller enters the plane and comes back after one month. We begin with our promotion of our offering early in the year, in February so there is plenty of time for people to get familiar with our journeys. We also offer many vouchers and scholarships that reduce the price of the trips significantly, and they are operating on the first-come first-served basis, so clients need to make haste. We always include in the price of our trips transportation, aerial or bus, travel insurance lasting 1 month, transport from the airport to the accommodation, 1 month of accommodation, language course at the desired city, and the organization of the trips. Furthermore, we also offer free of charge preparatory language classes that start approximately 1 month before the trip so students can refresh their knowledge of language before going to the country. “We have had many satisfied clients, to whom we refer as friends, since we always travel with them so after one month of intensive socializing we become actual friends. We cook together, we go out, we eat, study, and party together!” – Sanja Apostolska, founder and CEO of Da Naucime.
34 - VOICES
LifeStyle
This year, Da Naucime is also offering winter courses, taking place in January and February. Feel free to contact us in order to find out more! “Summer 2016 – best vacation ever! Socializing, going out and a lot of fun, mixed with the true professionalism of professors made the trip to Reggio Calabria unforgettable! Studying the language along with visiting beautiful cities in the south of Italy and Sicily have surpassed our expectations. We spent one incredible month on the shores of Ionic and Tyrrhenian Seas where we had the chance to meet people from all around the world. We were all coming from different backgrounds, yet we all shared the same goal – to study while having fun. Also, huge thanks to Da Naucime that made all this organized and possible!” – Николова Елена “Traveling and getting to know new cultures have broadened my life horizons. With the organization of Da Naucime, I made my wishes come true. First, my trip was one unforgettable month in Italy. We were there mainly in order to study the language, but also to get familiar with South of Italy. Thanks to the organization and wonderful guides it was possible to visit the most wonderful beaches in South of Italy, including Tropea beach, my favorite! We also visited Sicily, Scilla, and many other places, and we felt as if we were diving in the Italian culture and the ways of life. Da Naucime’s organization was very good also in Berlin. This is actually my second time traveling with them. Berlin is a wonderful city, where literally anyone can find something for him/ herself. We were visiting museums, botanic gardens, and places of culture and history every day. However, studying German was a priority. Apart from the guides, we also had German professor from Macedonia, who was always there for us, available for any questions we had in regards to homework or difficulties in grammar. In addition to that, I really liked the approach of guides that made no barriers between us, and acted quite friendly, trying to fulfill our every wish. There are no words to describe all the adventures, new experience and friendships that happed on these wonderful trips. I would advise anyone to become part of this huge family that keeps growing and growing” – Marija Dimitrova “I spent an unforgettable summer in Barcelona and made many new friends. Apart from them, I also improved my knowledge of language and Spanish culture. That month was rich in having fun, hanging out with others, and studying. The trip was a way of proving to my parents that I am responsible and a “grown-up” person able to take care of myself. One month passed very fast, and I can say that it was the best trip in my life!” -
VOICES - 35
Primatology : The Monkey Behaviour’s Science
A recent another great step forward through our ancestors knowledgement’s understanding.
P
rimatology is basically the monkey behavioural science, the main purpose of this field of research being to be able to understand some basic human’ devices through the understanding of our cousin/ancestor’s behaviour. Recently some German, American and French scientifists belonging to this field of research found out something extremely odd…Some monkeys living in areas located in West Africa like Guinea-Bissau, Côte d’Ivoire or Burkina Faso…show a new stange phenomenon.
36 - VOICES
LifeStyle
In particularly the chimpanzee (monkey very close to the human being), an experience with some chimpanzee individuals rises new issues in this scientifists community. A system of hidden cameras placed in the trees or on the ground have filmed several chimpanzees (in general some male adults but also several females and young individuals) using stones but in a very uncommon way.
For years we knew that most of monkeys were able to use different instruments in order to be more efficient and active in their own environment (using stones to break nuts or fruits, able to handle a wooden stick to catch ants…) but this time they have been seen using stones for a “nonsense” purpose. They piled stone after stone up at the foot of a tree. Once this strange ritual is over (it can be quite long given that each monkey chooses each stone warily and sets it up on the pile), the chimpanzee takes other stones and throws them against the trunk of the tree.
This action can be repeated sometime several times per month. So this discovery rises a lot of questions among the scientifists and primatologues, but a majority of them are coming to similar ideas : after other hypothesis (like the fact to create a point of reference to mark a path or a precise spot) which came to a dead end, the main idea is that maybe cultural ground, customs and rituals would not only be a human distinctive feature, but maybe something more ancient belonging also to our ancestors…A discovery which is going to give some white hair to many formal scientifists!
by Antonin Vallet VOICES - 37
Приматологија: Наука за однесувањето на мајмуните
Еден неодамнешен голем чекор преку нашите предци за поубаво разбирање
П
риматологијата е всушност наука за однесувањето на мајмуните, главната цел на оваа област на истражување е да се биде во можност да се разберат некои основни човекови особини преку разбирање на однесувањето на нашата роднина/предок. Неодамна некои германски, американски и француски научници кои припаѓаат на ова поле на истражување дознаа нешто многу чудно ... Некои мајмуни кои живеат во области во Западна Африка како Гвинеја-Бисао, Брегот на Слоновата Коска и Буркина Фасо покажуваат нов чуден феномен. Всушност шимпанзото (мајмун многу близок до човекот), искуството со некои шимпанза поединци потикнува нови прашања во оваа научна заедница.
38 - VOICES
Животен стил
Систем на скриени камери поставени во дрвјата или на земјата снимија неколку шимпанза (во главно возрасни мажјаци, но, исто така, неколку жени и млади шимпанза) како се користат со камења, но на многу невообичаен начин. Со години знаевме дека повеќето од мајмуните се во можност да користат различни условно кажано алатки со цел да бидат поефикасни и активни во сопствената средина (со користење на камења да пробијат јаткасти плодови или овошје, може да се служат со дрвен стап да фатат мравки, инсекти итн...), но овој пат тие можат да се видат користејки го каменот за “безсмислена” цел. Тие редат куп од камења, камен по камен во подножјето на дрвото. Откако овој чуден ритуал е завршен (тоа може да биде прилично долг период, со оглед на тоа дека секој мајмун го избира секој камен претпазливо и го поставува на купот), шимпанзото одбира друг камен кој ќе го фрли кон веќе изградениот куп во подножјето на дрвото.
Оваа акција може да се повтори и неколку пати месечно. По ова откритие се поставуваат многу прашања меѓу научниците и примитолозите, поголемиот дел од нив доаѓаат до слични идеи: хипотеза како на пример да се создаде една референтна точка за одбележување на патот, или прецизна точка маркирање на територија која што хипотеза дојде на ќорсокак. Главната идеја е дека можеби постои нешто подлабоко, ритуал или култура, обичај, што можеби е човечка карактеристика, можеби нешто повеќе овој ритуал антички припаѓа и на нашите предци ... откритие од кое на многу научници ќе им побеле коса !
VOICES - 39
The Impressions of a Youth Exchange
E
verybody knows the curiosity and the enthusiasm felt before travelling. If it is before a youth exchange project, the excitement is even bigger because we are yearning to meet other, young and inspiring people like ourselves. People from different countries, in one place, in new surroundings, in a different culture. That is how eagerly I expected the youth exchange “Stone Age in Us”. This Erasmus+ project organized by the NGO “Suderve community” together with “Atelier of Treasures” took place in Vilnius, Lithuania, 16-25 July, this summer.In the project participated six people from each of these countries: Lithuania, Armenia, Estonia, Portugal and Macedonia.
40 - VOICES
While looking for words to briefly describe this project, the first ones to come to my mind are: active, active and active! The aim of the project “Stone Age in Us” was for the young people to connect with nature, to feel what is it like to spend a few days in tents. In the picturesque surroundings of Vilnius there was a camp planned for us, which for the most of us was a big challenge, and that meant raising the tents, providing some of the conditions, lighting a bonfire and, of course, having a lot of fun. The highlight of the camp was the all-day hike, for which we had to guide ourselves using only some signage and a geographical map. After the long hiking, we got back in late in the evening, singing loudly despite our tiredness. At the end of this two-day camp all of us were thrilled of how much the nature has spared us possibilities, plus the team work and support we had amongst each other, together created a very pleasant experience out of everything. The name Lithuania, on Lithuanian translates as rain, therefore we weren’t quite surprised that coming back to Vilnius we were met by light, pleasurable summer rain.
While we were driving toward the center of the city, through the misty windows you could see the more and more beautiful and grandiose urban scenery. We knew that this city is full of things waiting to be still experienced.
Opinion
In the several sightseeing walks we saw the large number of high, spectacular churches, the gothic church of St. Anne, the Vilnius Cathedral, we admired the panorama and the old, baroque part of the town. In the evenings we visited the local breweries and bars, were you could feel the authentic Lithuanian spirit mixed with the smell of Lithuanian beer of which the locals are, rightfully, very proud. Moreover, we spent a day at the Trakai castle, which is surrounded by over 200 small lakes and islands, and is a popular tourist destination close to Vilnius.
Ten days went by so fast. Every single one of us came eager to meet new, different cultures, make new friendships and all of us successfully worked in various random teams with pleasure because all of the participants showed wonderful team spirit. Most of the activities were bonding tasks and projects through which the participants presented their culture, history and the life of the youth in their country. This kind of youth exchanges allow young people via the intense group activities to get to know each other well and become really close friends for a short period of time. You can’t even imagine the delight, the happiness and even the nostalgia which we took back with ourselves after the youth exchange “Stone Age in Us”
Author: Eva Zović
VOICES - 41
Видувањата за еден младински проект Сите ја знаете љубопитноста и ентузијазмот кои ги чувствувате пред едно патување. Ако, пак, се работи за младинска размена, возбудувањето е уште поголемо, бидејќи очекуваме средба со млади, инспиративни луѓе, блиски до нас. Од различни земји, на едно место, во нова средина, во една поразлична култура. Така јас ја очекував младинската размена “Stone Age in Us”. Овој Erasmus+ проект организиран од невладината организација “Suderve community” заедно со “Atelier of Treasures”се одржа во Вилнус, Литванија, од 16 до 25 јули ова лето. Учествуваа по шест учесници од секоја од земјите: Литванија, Ерменија, Естонија, Португалија и Македонија.
Барајќи зборови за на кратко да го опишам овој проект, први на ум ми доаѓаат активен, активен и активен! Целта на проектот “Stone Age in Us” беше младиот човек дасе поврзе со природата, да почувствува како е да се поминат неколку дни во шатори.Во сликовитата околина на Вилнус за нас беше испланиран камп кој за повеќето беше
42 - VOICES
голем предизвик, а подразбираше поставување на шатори, организирање услови за готвење во природата, логорски оган и многу дружење. Незаборавно искуство беше целодневниот хајк на кој требаше сами да се ориентираме според контролни точки на дадена географска мапа. По долгото пешачење, се вративме во кампот доцна во ноќта, гласно пеејќи и покрај уморот. На крајот на овој дводневен камп сите се изненадивме колку природата нуди можности, а заедничката работа и поддршката сето тоа го направија да биде едно пријатно искуство. Името Литванија на Литвански значи врнење и затоа не нѐ изненади тоа што враќајќи се повторно во Вилнус нѐ пречека слаб, пријатен летен дожд. Додека се возевме кон центарот на Вилнус, низ замаглените прозорци се откриваа сѐ поубавите и сѐ пограндиозните урбани пејзажи. Знаевме дека овој град е полн со работи кои чекаат да бидат доживеани. Во неколкуте прошетки ги разгледавме огромниот
Искуство
број на високи и импозантни цркви, готската црква Св. Ана, катедралата Вилнус, се восхитувавме на панорамата и стариот, барокен дел од градот. Навечер посетивме неколку локални пивници, каде се чувствуваше автентичниот литвански дух помешан со мирисот на литванско пиво на кое домашните се, со право, многу горди. Издвоивме еден ден за посета на замокот Тракаи, кој е опкружен со над 200 мали езерца и острови и е позната туристичка дестинација во близина на Вилнус. Десет дена поминаа толку брзо. Секој дојде со желба да се запознае со нови, различни култури и да стекне нови пријателства и сите од нас со задоволство работеа во тимови и сите учесници покажуваа прекрасен тимски дух. Најголем дел од активностите беа задачи за зближување и проекти преку кои учесниците ги претставуваа посебностите на културата, историјата и животот на младите во нивната земја.Ваквите размени овозможуваат младите луѓе преку интензивните заеднички активности, добро да се запознаат меѓу себе и да се зближат за многу кратко време. Не можете ни да си претпоставите колкава беше возбудата, среќата, па и носталгијата,кои со себе ги понесовмепо младинската размена “Stone Age in Us”.
VOICES - 43